ESB 75 jaar
ESB bestaat 75 jaar. Op woensdag 5 januari 1916 rolde het eerste nummer van het nieuwe “weekblad
voor handel, nijverheid, financien en verkeer” van
de persen. Sindsdien is het blad, met uitzondering
van een korte periode aan het eind van de oorlog,
toen er geen papier voorhanden was en het werken
ook anderszins onmogelijk was gemaakt, elke week
verschenen. Het doel van de oprichters was voor
alle belangstellenden een blad uit te brengen dat
het gezicht op “het groote economische gebeuren
van onzen tijd” en “de economische verschuivingen,
die zich in deze dagen in de internationale samenleving voltrekken”, zou kunnen vergroten.
Het initiatief sloeg aan. De “Statistieken en Overzichten” van geld-, valuta-, goederen- en effectenmarkten, die aanvankelijk een groot deel van de inhoud
uitmaakten, verdwenen geleidelijk uit de kolommen
en maakten plaats voor onafhankelijke beschouwingen over een breed spectrum van economische onderwerpen. Wie de vergeelde jaargangen doorbladert, stuit op heftige discussies over de conjunctuurpolitiek, het verlaten van de gouden standaard, het
verlies van de kolonien of de medezeggenschap in
het bedrijfsleven. Of hij vindt analyses van het milieuvraagstuk, de internationale welvaartsverschillen of het Europese landbouwbeleid, die soms nog
verrassend actueel zijn. Van meet af aan heeft ESB
open gestaan voor elke mening op breed economisch gebied die met toetsbare argumenten wordt
onderbouwd. Die formule heeft door de jaren heen
vele oorspronkelijke denkers ertoe gebracht hun gedachten aan ESB toe te vertrouwen.
Hoe boeiend de historic van ESB ook is, de voornaamste taak van de redactie is niet het verleden te
koesteren, maar het blad verder te loodsen door de
veranderende economische omgeving. Dat vraagt
om regelmatige herbezinning op de redactionele formule. Immers, met de veranderingen in het economische leven verschuift de belangstelling van lezers.
Bovendien wijzigt zich de samenstelling van het
abonneebestand evenals de kring van auteurs. Ook
het leesgedrag verandert en er verschijnen nieuwe
concurrenten op de markt. Wil het blad bij de tijd
blijven, dan dient het zich aan deze ontwikkelingen
aan te passen, uiteraard met behoud van hetgeen
waardevol is gebleken. :Het jubileum van ESB bleek
voor zo’n herbezinning een goede gelegenheid en
in samenspraak met de Commissie van Redactie en
de Commissie van Advies zijn de redactionele uitgangspunten nog eens opnieuw doordacht.
Het resultaat van die exercitie is dat ESB zijn koers
wat aanscherpt, niet dat het die wezenlijk verlegt.
Getrouw aan wat de oprichters voor ogen stond en
wat door de jaren heen de kracht van het blad is gebleken, wil ESB een open forum blijven voor weldoordachte en goed gemotiveerde bijdragen aan de
opinievorming over een breed spectrum van economische vraagstukken. De ambitie is niet de wetenschap te dienen, maar een kruisbestuiving tot stand
te brengen tussen wetenschappelijk inzicht en praktische ervaring, om op die manier tot vruchtbare
ESB 2-1-1991
suggesties te komen voor de oplossing van praktische beleidsvraagstukken. Daarbij blijft ESB zich
concentreren op de ‘grote lijnen’ van de economische ontwikkeling. De taal blijft Nederlands, de
orientatie internationaal.
Binnen die formule wil ESB wel accenten aanbrengen. In het licht van de steeds verdergaande internationalisatie van de economic zal het niet verwonderen dat analyses van de internationale conjunctuur,
de internationale economische betrekkingen, trends
op financiele markten, het Europese integratieproces, de ontwikkelingen in Oost-Europa en andere
delen van de wereld in ESB ‘topics’ zullen blijven.
Een tweede prioriteit is dat strategische ondernemingsvraagstukken, management en organisatie,
sectoranalyses en studies van afzonderlijke markten
in ESB een wat zwaarder accent zullen krijgen. Dit
weerspiegelt het groeiende bewustzijn dat veel praktische beleidsvragen zich niet lenen voor een macroeconomische beschouwingswijze, maar kennis en
inzicht vereisen van specifieke sectoren of markten.
ESB hoopt daarmee tevens een nauwere aansluiting
te vinden bij de ervaringswereld van bedrijfskundigen en bedrijfseconomen.
Het bevorderen van de discussie is de derde prioriteit. Kritische toetsing van argumenten door middel
van openbare discussie is nog altijd de koninklijke
weg naar verbetering van de kwaliteit van de besluitvorming. ESB heeft als forum van discussie over belangrijke economische beleidsvragen een reputatie
te verliezen. Waar enigszins mogelijk, zal ESB het
economische debat in de lage landen van stimulansen blijven voorzien.
De vierde beleidslijn is het accent op de economische actualiteit. Daarmee kan de levendigheid van
ESB nog verder worden vergroot. Belangrijke economische gebeurtenissen zullen, systematischer dan
tot nu toe gebeurde, van commentaar worden voorzien. Met ingang van dit nummer verschijnt daarvoor in elke aflevering een apart gedeelte “Economic deze week”, waarin het economische nieuws
door deskundige auteurs wordt belicht. Niet in een
poging om de dagbladen te dupliceren, maar er een
extra dimensie aan toe te voegen.
Last but not least, worden hoge eisen gesteld aan de
toegankelijkheid van de artikelen. Het aanbod van
economische informatie is overweldigend, de tijd van
de lezer beperkt. De kracht van ESB moet liggen in
de selectie van wat belangrijk is en in de heldere en
beknopte weergave daarvan. Dat betekent dat het informatiegehalte van de artikelen in ESB relatief hoog
is. In de behoefte aan economisch amusement wordt
door andere tijdschriften ruimschoots voorzien.
Naast de inhoudelijke vernieuwing van ESB is ook
aandacht besteed aan het uiterlijk, om de fysieke aantrekkelijkheid van het blad te vergroten. Met deze
veranderingen gevoegd bij de inzet van originele auteurs, een enthousiaste redactie en trouwe lezers
moet ESB weer jaren vooruit kunnen.
L. van der Geest