Homepagina

Innovatie is een belangrijke motor van welvaartsgroei, maar niet alle vernieuwing komt voort uit bedrijfsmatige onderzoek- en ontwikkelingsprocessen. In de nieuwe aflevering van de Nieuwe Economen podcast vertelt Max Mulhuijzen over zijn onderzoek naar verrassende bronnen van innovatie.

Vorig jaar stelden we in ESB dat de erfbelasting steeds vaker ontweken wordt. De staatssecretaris van Financiën suggereerde dat de bestaande vrijstellingen wellicht meer gebruikt werden. Dat kan de toename in het niet-aangegeven vermogen echter zeer beperkt verklaren. De ontwijking is dus wel degelijk toegenomen.

In 2022 kon minder dan 33 procent van alle huishoudens een gemiddelde koopwoning financieren. Voor huishoudens met een huurwoning bedroeg dat 9 procent, terwijl dat voor de eigenwoningbezitters 51 procent bedroeg.

Het huidige Europese financiële bestel met private, procyclische geldschepping is van nature instabiel en zal daardoor steeds weer opnieuw in crisis geraken, met onoverzienbare economische en politieke gevolgen. Het systeem kan alleen stabiel zijn bij anticyclische publieke geldschepping. Daarin kan de digitale euro een sleutelrol spelen als tegelijkertijd het ­mandaat van de Europese Centrale Bank (ECB) wordt verruimd.

In de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) hebben gedeeltelijk arbeidsongeschikten op papier een bijzonder sterke financiële prikkel om te werken. Deze prikkel is echter complex en in het verleden maar weinig effectief bevonden. Is dat terecht?

Analisten verwachten dat Amerikaanse bedrijven de komende drie jaar beduidend hogere winst- en omzetcijfers boeken dan Europese bedrijven. Amerikaanse aandelenkoersen steken mede daardoor flink boven de Europese uit.

Het overgrote deel van de maatschappelijke kosten van vliegverkeer komen niet voor rekening van de luchtvaart zelf. Vooral veel- en ver-vliegers en overstappers laten nu een flinke onbetaalde rekening achter voor de rest van de samenleving. De aangekondigde hogere vliegbelasting voor verre vluchten is een belangrijke stap, maar is nog niet genoeg. Door deze verder te verhogen en verbreden komen de kosten en baten van vliegverkeer meer in evenwicht.

De overheid kan dus wel degelijk nuttige interventies plegen. De vraag zou daarom moeten zijn hoe we dergelijk effectief industriebeleid kunnen voeren, en RSV-drama’s kunnen voorkomen. Daartoe is het zinvol om na te gaan hoe er eind jaren zeventig tegen industriebeleid werd aangekeken. Hoewel de tijden sterk zijn veranderd, zijn er toch overeenkomsten met nu.

De ontwikkelingen in hernieuwbare energiebronnen gaan snel. Wat was het effect van de energieontwikkelingen in 2022 op de elektriciteitsprijzen?

De afgelopen tien jaar is er behoorlijk wat voortgang geboekt in het Nederlandse ecosysteem voor ondernemerschap. Maar er zijn ook knelpunten, en de voortgang lijkt met het nieuwe kabinet snel tenietgedaan. Gaat Nederland muren om haar eigen navel bouwen, of komt er weer een ambitieuze blik naar buiten, om de productiviteit te verhogen en welvarend te blijven?

Met name mbo-opgeleiden in bouwkunde, elektrotechniek, infrastructuur, installatietechniek, procestechniek en werktuigbouwkunde zijn dringend nodig voor de energietransitie. Het onbenutte arbeidspotentieel ligt vooral bij vrouwen want zij zijn in energietransitie-opleidingen en beroepen flink ondervertegenwoordigd.

Beleidsmakers maken vaak gebruik van modellen om de effecten van maatregelen te voorspellen. Voorbeelden zijn de coronamaatregelen, de stikstofvergunningen en de doorrekening van verkiezingsprogramma’s. De kritiek op het modelgebruik lijkt echter toe te nemen. Is dat terecht? Wat kan er beter?