mening
Nederland moet de Olympische
Spelen organiseren
n februari heeft Jacques Rogge, voorzitter van het
Internationaal Olympisch Comité, bij zijn bezoek aan het WK
allround schaatsen in Heerenveen verklaard dat Nederland
in staat is om de Olympische Spelen te organiseren. In deze
bijdrage wordt betoogd dat een Olympiade op eigen bodem grote
kansen biedt voor Nederland.
De Olympische Spelen zijn namelijk het grootste sportevenement ter wereld en hebben een mondiale aantrekkingskracht. De
Olympiade is zowel voor de organiserende stad als het gastland
een investering in de breedste zin van het woord. Om die reden
wekt het geen verwondering dat steeds meer steden elkaar verdringen om de Olympiade te mogen organiseren. Het sportevenement
biedt onder andere economische en infrastructurele uitdagingen.
Uit recent onderzoek blijkt dat de organisatie van de Olympische
Spelen aantoonbaar leidt tot een groei van het BNP. Ook zorgt het
evenement voor een groei van de werkgelegenheid. De Olympiade
in Athene heeft bijvoorbeeld 65.000 nieuwe permanente banen
gecreëerd. Daarnaast genereren de Olympische Spelen met name
in de aanloopfase tijdelijke banen voor zowel hoog- als laagopgeleide arbeidskrachten.
Een Olympische stad is ook aantrekkelijk voor (zakelijke) toeristen. Barcelona is na de Olympische Spelen van 1992 één van de
populairste steden van Europa geworden. Van toerisme profiteert
overigens het hele land, omdat toeristen doorgaans niet lang op
dezelfde plaats verblijven.
Alle recente Olympische steden hebben profijt gehad van investeringen in de infrastructuur. De Olympiade is vaak een motor van
grote infrastructurele projecten die onder normale omstandigheden
niet of nauwelijks van de grond komen. Met name de Randstad
kan een innovatieve en milieuvriendelijke infrastructurele impuls
goed gebruiken. De files in Nederland kosten ons ongeveer een
miljard euro per jaar.
Naast enthousiasme roept de Olympiade ook ongegronde bezwaren
op. De hardnekkigste mythe is dat de Olympiade een geldverslindend project is. Dit misverstand berust op het investeringsgerichte karakter van de Spelen. De kosten van het evenement zijn
doorgaans gemakkelijker te berekenen dan de (indirecte) baten.
Onderzoek heeft uitgewezen dat louter en alleen de organisatie
momenteel circa 3,2 miljard euro kost. In principe worden deze
kosten volledig gedekt door latere inkomsten uit de verkoop van
tickets, sponsoring, merchandising en uitzendrechten. Uit een
rapport van Price Waterhouse Coopers blijkt dat de Olympiade
sinds 1984 winstgevend is voor de Olympische steden. Zo hield
Los Angeles in dat jaar ruim 335 miljoen dollar over aan de Spelen
als gevolg van een slimme marketingstrategie. Seoul sloot vier jaar
later af met een positief saldo van 556 miljoen dollar. De Spelen
in Barcelona, Atlanta en Sydney waren eveneens een financieel
succes. Het resultaat van de Olympiade in Athene is nog niet bekend. Het valt overigens niet te ontkennen dat investeringen altijd
risico’s met zich meebrengen. Met het afzien van de organisatie
van een naar verwachting winstgevend evenement wordt overigens
ook een groot risico genomen. Belangrijk is het dat men leert van
fouten die in het verleden zijn gemaakt. Montreal sloot bijvoor-
I
beeld de Olympiade in 1976 af met een negatief saldo. Deze stad
maakte echter de fout om de Olympische Spelen uitsluitend met
overheidsmiddelen te financieren. De les die hieruit getrokken
moet worden is dat de mogelijkheden van publiek-private samenwerking optimaal moeten worden benut. In Barcelona bleek de
actieve rol van het bedrijfsleven een zeer belangrijke succesbepalende factor te zijn.
Een veelgehoord argument is dat Nederland als land en de afzonderlijke Nederlandse steden te klein zijn om een dergelijk grootschalig evenement te organiseren. Tegen dit argument kan worden
ingebracht dat het dichtbevolkte Nederland veel organisatorische
en bestuurlijke ervaring heeft, ook wat betreft het organiseren
van grote (sport)evenementen. Een voorbeeld is het geslaagde EK
Voetbal in 2000. Dit evenement heeft Nederland 145 miljoen euro
opgeleverd. De belangrijkste bijdrage werd daarbij geleverd door
buitenlandse bezoekers van het toernooi. Daarnaast zijn er genoeg
recente voorbeelden van kleine landen die succesvolle Spelen
hebben georganiseerd. Griekenland en Australië zijn op de landkaart wel groter dan Nederland, maar niet in demografisch en/of
economisch opzicht. In beide landen zijn geslaagde Spelen georganiseerd. Hoewel de Olympiade formeel door een stad georganiseerd moet worden, hebben de Spelen in de praktijk een regionaal
karakter. Dit betekent dat topsportaccommodaties over Nederland
verspreid moeten worden. Zodoende profiteert het hele land.
Doorgaans is daar bij de Olympiade sprake van, zeker wanneer het
een klein land betreft. Daarnaast pleit ik voor een innovatieve en
creatieve strategie van Nederland. Hierbij kan gedacht worden aan
het gebruik van duurzame materialen, de bouw van multifunctionele sportcomplexen en een flexibel Olympisch dorp (bijvoorbeeld
cruiseschepen). De kracht van de multiculturele samenleving
(bridging cultures) is een uitdagend profileringsconcept.
Een breed draagvlak, een doordachte strategie en vertrouwen in de
eigen mogelijkheden zijn belangrijke voorwaarden voor een succesvolle Olympiade in Nederland. Net als bij topsport zijn daadkracht en doorzettingsvermogen daarbij onmisbare elementen. Een
Nederlandse kandidatuur getuigt niet alleen van ambitie, maar ook
van een sportieve mentaliteit.
DENNIS DE KOOL
Postdoc aan de Erasmus Universiteit Rotterdam
ESB
20 april 2007
253