Marktintegratie nog niet voltooid
Aute ur(s ):
Robert Haffner (auteur)
Werkzaam b ij het Ministerie van Financiën
Ve rs che ne n in:
ESB, 86e jaargang, nr. 4326, pagina 747, 28 september 2001 (datum)
Rubrie k :
EU-monitor
Tre fw oord(e n):
integratie
Ondanks toenemende Europese marktintegratie lopen prijzen van individuele producten vaak nog sterk uiteen.
De totstandkoming en verdere voltooiing van een gemeenschappelijke markt voor goederen en diensten in de EU betekent dat
producten in principe zonder belemmering binnen de EU verhandeld kunnen worden. Deze toenemende productmarktintegratie en de
daaruit voortvloeiende concurrentietoename zouden moeten zorgen voor afnemende prijsverschillen binnen de EU. tabel 1 toont de
prijsverschillen binnen de eu zoals gemeten door de variatiecoëf-ficiënt. Daaruit blijkt dat deze verschillen inderdaad zijn afgenomen
voor de meeste productcategorieën. Een uitzondering vormt de categorie brandstof en elektriciteit, hetgeen verklaard kan worden door
de nog beperkte handel in energieproducten in deze periode 1 .
Tabel 1. Prijsverschillen in de EU, variatiecoëfficiënt, inclusief btw
1995
particuliere consumptie
niet -duurzame goederen
duurzame goederen
brandstof en elektriciteit
diensten
1996
1997
1998
1999
mutatie
1995-1999
0,18
0,15
0,16
0,18
0,17
0,16
0,14
0,13
0,17
0,16
0,15
0,13
0,12
0,16
0,16
0,14
0,12
0,12
0,18
0,13
0,14
0,11
0,11
0,20
0,13
-0,04
-0,04
-0,05
0,02
-0,04
Bron: Europese Commissie.
Ondanks deze afname in de prijsverschillen van alle goederen en diensten tezamen, blijkt uit onderzoek van de Europese Commissie dat
de prijzen van individuele producten nog sterk uiteen kunnen lopen. Voor verse producten is de prijs in het duurste land vaak twee keer
zo hoog als in het goedkoopste land. Voor beter verhandelbare productcategorieën, zoals consumentenelektronica, zijn de
prijsverschillen geringer maar nog altijd substantieel. Deels kunnen deze prijsverschillen verklaard worden door verschillen in indirecte
belastingen en transportkosten, maar een gebrek aan grensoverschrijdende concurrentie en obstakels in de regelgeving spelen hierbij
eveneens een rol.
Nationale verschillen
De Europese marktintegratie kan ook worden ondergraven door nationale verschillen in de mate van staatssteun aan bedrijven. Bedrijven
die staatssteun krijgen, hebben immers een concurrentievoordeel ten opzichte van de bedrijven die deze steun niet krijgen. figuur 1 laat
zien dat de verschillen in staatssteun tussen de lidstaten enigszins zijn afgenomen, terwijl ook de gemiddelde omvang van de staatssteun
is gedaald. Nog altijd wordt gemiddeld binnen de EU ruim één procent bbp aan staatssteun uitgegeven. Overigens wordt binnen de EU
gestreefd naar vermindering van staatssteun, behoudens uitzonderlijke omstandigheden.
Figuur 1. staatssteun in de EU, in euro’s per werknemer
Omzetting richtlijnen
Een andere reden voor de nog onvolledige marktintegratie, is de achterstand in de omzetting van EU-richtlijnen in de nationale
wetgeving van de lidstaten. figuur 2 toont de ontwikkeling van het ‘implementatietekort’, dat is het aantal richtlijnen dat nog niet is
omgezet als percentage van het totaal aantal richtlijnen dat omgezet had moeten worden. Het implementatietekort is sinds eind 1997 sterk
afgenomen naar zo’n 2,5 procent; Nederland zit met een tekort van 2,0 procent onder het EU-gemiddelde.
Figuur 2. Implementatietekort EU-richtlijnen
Regelgeving
Tenslotte is van belang dat regelgeving ter bevordering van de marktintegratie sneller tot stand komt. Voor een snellere integratie van
Europese financiële markten is het bijvoorbeeld van belang dat zo spoedig mogelijk overeenstemming wordt bereikt met het Europese
Parlement over de zogenaamde Lamfalussy-voorstellen. Volgens deze voorstellen kan het Europese wetgevingsproces worden versneld
door de ‘technische details’ over te laten aan de Europese Commissie.
Al met al is de Europese markt-integratie in de afgelopen jaren verbeterd, maar de interne markt is nog steeds niet voltooid
1 Zie ook G. Nicoletti, R.C.G. Haffner, S. Nickell, S. Scarpetta en G. Zoega, European integration, liberalisation and labour market
performance, in: G. Bertola et al. (red.), Welfare and employment in a united Europe, MIT Press, Cambridge, MA, 2001.
Copyright © 2001 – 2003 Economisch Statistische Berichten (www.economie.nl)