20 SEPTEMBkR 19,
11
2
A UTEURSRECHT VOORBEHOUDEN
Economisch~Statistische
Beri*chten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL Nu VERHEID, FINANCIËN EN VERKEER
UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
7E JAARGANG
WOENSDAG 20 SEPTEMBER
1922
No. 351
INHOUD
Blz.
CENTRALIATIE VAN DEN POSTCHEQUE- EN GIRODIENST door
G.
A. Kessiar
met naschrift door A. W.
Kymineil
.. .. 812
Medezeggenschap 1 door
Prof. Dr. J. A. Veraart ……811
Het Verslag van de Staatscommissie inzake Mond- en Klauw-
zeer II door Mr. Dr. R. II. Baron
da
Vos van S’teenwijk
816
Het begrip ,,Gemiddelde” in de zakelijke bedrijfsbelasting
door
F. Claes ………………………………
818
Londensche Correspondentie……………………..819
Index-cijfers ………………………………..820
De Rijksmiddelen …………………………….
821
AANTEEKENINGEN:
De waarde van den gulden ………………….821
Kosten van levensonderhoud van arbeidersgezinnen te
Amsterdam…………………………….822
OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFrSN
………………….
823
MAANDCIJFERS:
Overzicht der Rijksmiddelen
………………….
823
STATIsTIEKEN EN OVERZICHTEN
..
824-830
Geidkoersen.
Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.
Goederenhandel.
Bankstaten.
Verkeerswezen.
INSTITUUT
VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
Algemeen Secretaris: Mr. G. W. J.
Bruins.
Assistent-Redecteur voor het weekblad:
D. J.
Wan8ink.
Secretariaat: Pieter de Hooghweg 12e, Rotterdam.
Aan.geteekende stukken: Bijkantoor Ruige Plaatweg 87.
Telefoon Nr. 8000. Postchôque- en girorekening
Rotterdam No. 8408.
Abosvaenzentsprijs voor het weekblad franco p. p.
in Nederland f 20,—. Buitenland en Koloniën f
25,-
per jaar. Losse nummers 50 cents.
Leden en donateurs van het Instituut ontvangen
het weekblad gratis.
De verdere publicaties van het Instituut uitgaande
ontvangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.
19 SEPTEMBER 1922.
J)e stemming op de geldmarkt werd de afgeloopen
herichtsweek niet onbeduidend vaster. Het schijnt,,
dat de najaarsgeldvraag dit jaar bijzonder vroeg in-
zet. Van een verruiming van de geidmarkt na de
laatste maandswisseling is eigenlijk gee.n sprake ge-
weest en het aanbod van geld is regelmatig kleiner
geworden. Tegen de medio was geld dan ook Zeer sterk
gezocht en ook daarna bleef de îraag aanhouden. De
discontokoersen liepen dan ook verder op; nadat ge-
cl ti.rende de eerste dagen der week meestal nog voer
3 pOt. te. plaatsen .was, werd later. 3i4 pCt. toege-
staan, terwijl gisteren tot. 3 % pCt. en ook tot. 3% pOt.
wrerd afgedaan. Ook de prolongatiereute was
oiji-
streeks den 15den vaster op 3 pOt., later was weder
voor 24 pOt. geld beschikbaar.
*
*
*
Na de stijging van verleden week vertoont de post
binnenlandsche wissels op den weekstaat van Do Ne-
derlandsche Bank thans weder een daling van
f
5,3
millioen, waarvan
f
3 millioen voor rekening komt
-van afgelost schatkistpapier; het bedrag der recht-
streeks bij de Bank geplaatste schatkistpromessen liep
van
f
39 millioen tot
f
36 millioen terug. Het hoofd
beleemn gen geeft daarentegen, ten gevolge van de
toeneming der goederenbeleenin gen, die van
f
15,4
‘millioen tot
f 18,9
millioen opliepen, per saldo een
vermeerdering te zien van
f
1,6 millioen; dc effecten-
beleeningen namen echter met
f
1,9 millioen af.
De post papier op het buitenland vertoont een
daling van
f
2 millioen; blijkbaar heeft de Bank in
de afgeloopen week dus weder een gedeelte van haar
buitenlandsche wiisels in saldi omgezet. Tegelijker-
tijd moet voor ean. vrij aanzienlijk bedrag aan dollars
zijn afgegeven. De diverse rekeningen onder het actief
daalden althans met
f
4,9 millioen.
– Het renteloos voorschot aanhet Rijk liep met
f
0,4
• millioen terug. De biljettencirculatie verminderde
Smet
f
9,3 millioen; de rekening-courant saldi met
f
2 millioen. Daar de metaalvoorraad tegelijkertijd
nog met ruim
f
100.000 toenam, steeg het beschik-
baar metaalsaldo met
f
2,3 millioeii.
*
* *
De Minister van Financiön stelt op 21 dezer de in-
chrjving open op 75 millioen sehatkistpapier. Aan-
geboden worden wederom 3- en 6-maandspromessen
en 4Y2 pOt. jaarsbiljetten.
De wisselkoersen waren deze week nog rustier dan
de voorafgaande week, daar nu ook zelfs de schomie-
lingen in den rnarkkoers niet groot waren. Na de
flauwe opening van Maandag tradien volgenden dag
en licht herstel in en bleef de
1
stemming de geheele
week verder
vrij
vast.
LONDEN. 16 SEPTEMBER 1922.
Hoewel nog niet gezegd kan worden, dat de stem-
ming gemakkelijk was, gaf de geldmarkt gedurende
– de afgeloopen week toch blijk zich geleidelijk aan te
passen aan de inkrimping van beschikbaar crediet,
welke gedurende de laatste weken plaats vond. Op
Maandag
:wn1
de opnamen van de vorige week bij
de Bank of England afgelost. Hernieuwing van dag-
geld vond geregeld plaats tege 1 pOt’.; nieuv geld
varieerde tusschen 16 en 2
Y2
püt. en toonde een ietwat
itijgende tendens .tegen de tweede helft van de week.
De omzetten aan dô- discontomarkt bepaalden zich
iii hoofdzaak tot Treasury BuIs. Dé disconto’s daal-
den in den ioop van de week en noteerden op Vrijdag:
2-maands bankaccepten 2%—/io pOt.; 3-muds. id
.
2/io—> pOt.; 4-mnds. id
. 2°J’o—% pOt.; 6-muds. id
.
pOt.
-,
..
.-
•.
812
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
20 September 1922
CENTRALISATIE VAN DEN
POSTCHEQUE- EN GIRODIENST.
Na’r aanleiding inn ‘de voor’genounen cen’tiral,isatie
van de rekeningen van den po oheq’ue- en tgii’ocl.ienist
op één ‘kantoor meent ondergeteekende, dat et
van
nut, zou zijn, indien in’ ‘liet upei4bia&T
,
stemmnn. ‘uit ‘de
pvactijk pro en ceetra ‘cibsen voorgenomen nîaate’egel
vernomen n’er’d’en. Het is mij, ‘als lid ‘van de Kamer van Koophandel in Den Katag ‘bekend:, cl;a’t een’ige
kamers in liet land trnet eeni,gezorg ‘zich ‘rekenschap
heibben getracht te geren ‘van, het al of niet w’ensche-
lijke ‘dezer wijziging,
,
d:cych ondertgeteelkende meent, dat
een publieke beb ncieiing dezer zaak geen ‘overbodige
weelde is.
De pos tcheq un- en ‘gi’r,odien’st is erin gesiaeg’d in die
luttele jaren van Jiatar bestaan in ons •liamtd liet ge-
briuik ingang ‘te doen ‘vinden, om beaii’nigen per
cheque (girobiljet) te doen ‘verrichten.
De dienst is een opmerkelijik succes, ,d:e door hem
bereikte resultaten rzijn zeer veriblij:dlend, de snelheid
en 1veroenvoudliging in ‘het geldverkeer, ‘dat ‘hij brengt,
mogen al’s een positieve ‘unin’st voor ‘de ‘sameuleivi’rng
worden beteho’uwcl’.
De dienst is ‘ei i’nbusschen tog ver van ivealivij
,
derd
algemeen te
zijn.
De nog sterk toenenrencie deelreanie
‘wij’s’t erop, dat hij nog in cie ‘volle expansie,per,iode
verkeert. Het aantal rekeni’nigeu, ‘d’a’t ultuim’oi December
1920 32582 ‘bed:oeg, groeide tot 55410 per ‘uI’t.iim.o De-
cemher 1921,
des
met ca. 70 ‘pOt.,
om. ‘bot ul’tirn’o
IVEa’art
1922
verder ‘te stijgen ‘tot 04889, dus ‘met bijna 20 pOt.
in hot eerste kwartaaIl ‘van dit jaar. De ‘expnnts’ie toont
dus
wlls
relatief nog geen acht’eruiltgan,g, hetgeen er
wel ‘op iwijtst, •dtat wij ons nog in dtep eersten o’pbicei
van dit instituut tb
ev
±
n
d
en
.
Waar nu de ontwikkeling van deze ‘instelhiog een
zoo alleszins bevredigend beeld vertoont, vraagt onder-
geteekend:e zich af, of het ‘niet gewaarlijk moet wor-
den geacht, een zoo irngrijpend;e wijniiginig aan
–
te bren-
gen i,
as
than’s in het voornemen ligt.
Het ‘gevolg van deze wijsigintg nal ‘zijn, cia’t in ‘het
zo(>genaa,rntde locale verkeer ibegangrij
,
ko vertraging ‘zal
ontstaan. Gheer’ingen
‘van
en op ‘rekeningen, thans
op één kantoor gehouden, zullen één daig t(voigen’s
het oor’deel der Directie), ‘vermoedelijk echter in vele
gevallen itwee dagen later geschieden ‘en aan den
ontvanger dciv gelden bekend gemaakt wiordien. Voor
contante betaling zullen geen elheques meer kunnen
worden gebruilkit. De directe hesc.hilklkingsan,ogelijkhejijd
over liet reke’ninigisaid’o’ ver:dlw’ijnt. Deze laiatste conse-
quentie ‘beoogt uien ‘ten d’eelle te on’dervaaigen door
de invoering -van ‘zoo’gena’auncie lokale ‘rekeningen, ‘doch
de bevoegdheid tot het opnemen’ van gelden zal beperkt
worden itot het opnemen van gelden ‘ben eigen
helhoeve. Geen won’d’er, ‘dat ivan fcl!me rekeningen ‘in
Frankrijk ‘en Z,w’i’tseriatnd, waar zij ‘reeds (bes’taa,n,
slechts gering gebruik wordt ‘gemaakt. Bovendien, in-
dien de lokale rekeningen een gro’o tien olm:v;a’ng izoiuffen
aannemen, wil het mijv’oorIkome.0 ‘dat een ‘groet ge-
dteei’be ‘van de beoogde be7iainiging op den dienst ‘weer
zou iworden teniet gedaan.
Nu ‘moge het juist ‘zijn, ‘dat het lokale verkeer
s,lecilxts 34 uijtmaalct van het totale vetrkeer, doch ik
zou van hen, die met ervaring lounircen ‘spreken, wel
eens willen vetr’nemen of iij het niet als een lio’ogst ernstige belemmering zullen gevoelen, dat het rekc-
ning.salclo voor ‘directe bes’cihilddng oinbrruikhaar
wordt. Mij kom’t ‘liet voor, dat ‘juist hierin een uiterst
gewdclitige rta,alk van den dienst inroet zijn gelegen, dat
cie betaling per cheque, sooals die in Engetl’ainidi bur-
gerrecht heeft. vec4k’reg’en, ‘oolk Ibij ‘ons algemeen in-
gang v’in’d’t. Zker, ‘indien iedereen bij den ‘dtieustt was
aangesloten, ‘zouden veel mio’dfea cheques en ‘in steeds
meerdere mate girehiljetten iwonden dgegeven; ‘doch
ben eerste i’s dit bij ons n;og ilang niet liet geval, en
ten tweede is een gireering ‘onder het ‘nieuwe systeem
geen contante betaling.
Co’n,tank betalintge>a zullen niet meer per post- en
g.irodienst kuninen wo,-den af gedaa,w;
niehier de naar
mijn ‘meeuin’g gewi’ch’bigs’tci ccsnstequ’en’tie van ‘die ‘be-oogde wijnigni’g.
. Een wijziging, “wel’ker ni’o’Liiveeiintg gelegen is in
liet streven naar ‘bezuiniging.
Het
‘ijS
moeilijk voor een ‘volslagen outsider als
oniclreigeteeikend’e, ‘cnn ridh een oordeel te vormen over
de’ iniweimdige organisatie van het appa’eaat : hoe d
,
ic
i’s, hoe die ‘zijn ‘kon en hoe die worden m’oet. De ‘Dii’ec-
tin heeft een uitvoerige studie v en het ‘otntd’ertwerp
gemaakt, ook in het buitenland en verklaart dat ide
organisatie in ons ‘land veel ‘te Idwuc is. Het aantal
amihtenaien per 100 b’olh’andhl.de jmostr’ekeni’ngen ho-
loopt bij ons 8,9
‘(mi
1921?) ‘tegenoiver 4,7 k -1,6 in ‘het
buitenland. Alle reden ‘derhalve om ‘te ‘peinzen over de middelen’ om hierin ver’betoriin’g ‘te ibrengen. Oent’rn-
-ltisatie, zoc wordt ‘beloofd’, zeil de onikostenrolkening ‘niet
f
2.000.000 per jaar doen dalen! Dat is een izeer be-
langrijik ‘cijfer. Past het ons nu, -loeken en ou’tjsitde’rs,
tbelastingibetalers ‘tevens, om ron,der meer
on:s
fiat te
geven, ‘ons te ‘vierlieiugen in liet te ‘bereiken resultaat
(.dte ‘vogel is inituaschen ‘nog niet -in d
e
hand), ook in-
dien di-t ‘slechts ,bredkt kan worden door het nadeel
bovengenoemd’? Of zijn wij bevoegd te iv’ragen of ide
aangegeven weg de een’i’ge wieg i’s om tot bezuiniging
te geraken?
Mij heeft het getroffen, dat in Den Haag dubbe!s
‘word’en gehouden ‘van alle
–
rekeningen. Dat ibeteelzent
verm’oedteiij!k, dat ‘cle geheele contrôle ‘dier drinhen:cleiid
en zooveol kantoren ‘in ‘Den Haag gesnhied’t. Dat be-
–
toekent vermoedelijk, dat van ‘elke rekening ‘der tll]ian’s
wellicht 75000 rekeninghouders een -dupio naar Den
Haag wordt gestuurd en wel ‘telkenmale opnielnw ‘bij
elke wijziging, ‘die in zoon rekening wordt aange-
bracht. Dat beteeken-t tver-dr veiiioedelijk, dat ook
m’utabielij’sten, ‘lijsten van g-ireeringen, stor’tiugen, uit-
betaal-die cheques door d’e diverse loam.tou’en regelmatig
wonden ‘otpgezonden, dat ‘de lichamen van cheques,
gi
–
r,dbilj’etten, storting fo’rmiuli,eren naar Den Haag
worden gestuurd en daar worden gesorteerd en ho-
waard. Dat beteeken’t in liet ‘kort vermoedelijk, ‘dat
‘d’e geheele ‘adimi’nist’r,a’tie
reeds gecerstraliseerd
is.
of-
‘schoon ‘do uitvoering door
,
cl
,
rinhon
,
deikl’ en zooveel kan-
toren gescluiedit, ‘die natuurlijk Ihiun eigen neken-i-ngen
moeten aanhouden; en d’a-t verklaart ten slotte het
overigens niet licht voeildaadbare fei:t, dat het aantal
pa’perastsen volgens ibeRofte,dior Directie to’t op
‘
/
ia
‘ver-
minderen zal, indien de J:rieéondeTd
1
en zov’eel kan-
toren vonden opgedoekt. Nu ook avo,r’d’b liet -paleis aan
de Korton’aerkade begrijpelijk, ‘dat, ontworpen en ge-
;hou,’wd vôôrdiat van ‘oentea,Iisatie dier -rekeningen
sprake -was, d’ienen moet om ‘het iheirrleger van nmb-
tenaren onder -te 11brengen, ‘dat. immers ,,sowieso?’ non-
‘dig zal zijn, ‘omverschi.lb’g of de rekeningen dâkr ge-
h,ou,d’e weiden -of wel over het geh,eele land
‘ier-
spreild zijn.
Doch is liet nu, -indien mijn ,,v’erm’o’delijk” blij-ken,
niocht ,,wel zeker” te zijn, zon heel onverklaarbaar, dat
de vraag ‘bij mij -rijst of niet de oentiialo pa,piercon-
trôle ‘vé&l ‘meer d’an ‘cle gescheiden uitvoering ‘oonzaalk
is van cle Image kosten ‘van dien dieiis’t. Ware niet
een deugdelijke contrôle te verkrijgen door m
,
idd:el -van
accountants, ‘die belast zijn idje reileeniugen bij ‘do -di-
verse kantoren te corcbroleeren en die een berg van
papier zouden overbodig maken. Indien mijn veron-
dbistellin.g juist
is,
zijn zulke belangrijke centra van
den dienst als Am.ster’diam en Roterdam., verplicht
een compleet stel pap-ieren, rekening du-plo’s, vcirant
woer’di’ngssbulkiren ‘naar Den Haag -te ‘s’tu ren als ina-
teriajal veer oo’n ti’ôle en ‘nardkiening, terevij’l toch ziel-
lig geëischt kan worden, dat daar evengoed de boek-
.hou’d:i’ntg feilloos geschieden kan, ‘en ‘de Directie iic’li
zou ‘kunnen ibepialen tot iperiloidiek acco’u’ntan’t,’so’nder
zoek.
Ik stel ‘voorop, dat ik slechts ‘v’oorosidevs’telien;d-cr wijze ‘spreken kan,, -doch wellidht ‘ware ide heer Kym-
-,mel’l ‘bereid, zijn organisatie en ‘zijn plannen tegen
deze geenszins al’s dioo’sarcrd’i’g ibedoelde kriti’elk -in be-
scherming te nemen.
20 September 1922
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
813
Ten slotte nog een enkel woord] dver de kosten van
den dienst ‘vanuit ]it ‘etaridipun’t kier rre,keniegh’ouders
hesohonwd. Deze ‘zijn. inderdaad ‘uiterana’te hihij’k. De
tarieven zijn vjeer Je ag; cI:e ±orinrulieren goedkoop ‘ver-
krij.ghaar; fouten dromen haast niet, voor; een stel
praotischer egels slaagt erin ‘de faciliteiten vJoo rui,m
mogelijk te doen vijn; en j:o’,nendij.en oe’bvaagt de reke-
niinghoudor 2 pOt. rente ‘voor diamct opvraagbaa.r geld.
lIk ben de meen’i’nig toegedaan, .dat het 1uhlidk
zoo
noodig
voor idien rijken oveiwiood (van geimakken, idie
de dienst ibiedt, moer so’u willen betiail’en .1k jnioh liet
toe, dat de Directie naar ibezuiniging streeft en geens-
zi,ns overweegt een runmere heloion,ing te iver’laingen.
Ik ben ok overtuigd, d:at liet ,pn.’biiek ‘wil, dat (de
dienst intern zoo zuinig mogelijk moet worden ge-
‘maakt, ‘zelfs wanneer ibij extern reeds ouder hetvig ee-
renid stelsel niet aind’oiia dan, uiteest billijik kaar worden
genoenid; maar lik meen, idlat een bezuilnigi!ng, diie
slechts door prijsgev’i’nig van een l)el.antgrijk ,v’eoi’del
kan worden ‘verkregen, de ‘verdere ii itibreidi n’g van het
institnu t meer (bedreigt dan een finaiacieetl offer, vioo
dit werkelijk noodig tinoelit (blijken. D9 igedm
,
toekte
– rente
vani de belegde gelden is cle enorme isl;uitpost, ven
‘de Ibegrootin
t
g. Zij bedraagt 80 a 90 pOt. van ciie in-
kometen. Thans vergoedt de postciheque- en gi.riodien’st
evenî,reel rente ‘als de gr oote ‘banken doen ‘voor gLI.d.i
in rakeuiîng-co’ur’ant. ‘De Nederlandsedie Handel Mij.
heeft do rentevergoecl’cig in rekcnin’g-cou’ra’n’t vaaiad
1 Soptem’ber van ‘dit jaar ‘vastgesteld
op
1 i4 pOt. Deze
sluitpost is een in mijn ge000l ‘te ongewisse bron, om
geheel op te Qcpnnen bouwen. De rentevei’goodinig iniaig
lager vijn dak ‘zij in rdlreningeour.an’t hij prima (bank-
instellingen bedraagt, en het ware rn.i. volmaakt te
veranvoorden, indien zij derhalve afhankelijk werd ge-
steM van de geidimarkt en ietls ‘regel
i’2
pOt. l 1 pOt.
lager werd gehouden dan ‘ide rente, die uien in reke-ning-cou.rant kan hedinigen. Doch natuurlijk slechts
als het moet;
,het moet ‘ehtor naar mijn m’eening, in-dien na toepaesing van alle middelen tot bezuiniging,
met instanidiiouding van alle voorideelen ‘van, ‘den
dienst, ‘deze voor een tekort zou eijn ‘geplaatst.
G. A.
KESSLER.
N a s c h r i f t. De heer Kessler is zeer welw:illeud in. zijn kritiek waarvoor ik hoogst erketitelijk ben, en
poogt zelfs enkele middelen aan te geven, om met be-
houd van het bestaande stelsel door accountantsonder-
zoek
01)
de kantoren de contrôle op de boekingen te
doen geschieden. Dit zou evenwel niet tot bezuinig,i ng
leiden, omdat met een periodiek accountantsorider-
zoek van cle boekhoud:ing der postkantoren niet zou
kunnen worden volstaan. Daardoor zou slechts een
deel – het kleinste – van het tegenwoordige werk
der directie achterwege kunnen blijven. Zoo zou het
onder meer niet doenlijk zijn, buiten een centraal
contrôle hureel te doen nagaan, of alle in giro afge-
schreven bedragen behoorlijk op de aangegeven ‘reke-
ningen, verspreid over de postkantoren in het ge-
bede land zijn tegoed geschreven, of alle stortin gen
zijn verantwoord en in het credit der betrokken reke-
ningen zijn gebracht en of tegenover uitbetaalde be-
dragen op cheques inderdaad afschrijvingen op de
rekeningen staan. Met steekproeven, dus zonder uit-
gebreide contrôle, die zekerheid te erlangen is niet
mogelijk. Men bedenke, dat de contra-posten van de
duizenden boekingen in verreweg de meeste gevallen door een ander kantoor worden verantwoord. Boven-
dien behoort het tot de taak, van het centrale bestuur
de cijfers van alle postkantoren te verzamelen, den
omvang vn den dienst na te gaan en daarvan een al-
gemeen overzicht te verkrijgen en eindelijk om de ge-
geven.s voor de rentevergoeding over de saldo’s te be-
rekenen. Dit alles zou, ook bij accountantscontrôle
op de postkantoren, blijven bestaan.
Het tegenwoordig stelsel kost schatten van geld
aan personeel en materieel, gebouwen inbegrepen –
hetgeen de heer Kessler veronderstelt omtrent de in-
richting der administratie, is in het algemeen juist –
zoodat het inderdaad méer dan tijd wordt om den
dienst, zonde:r de goede werlcing te verminderen op
eenvoudiger en economischer wijze in te richten. Ik
heb het volle vertrouwen, dat de rekeninghouders als
de dienst is gecentraliseerd niet zullen klagen over
vertraging in de uitvoering van hunne opdrachten
of over wat ook.
Bij het voorstellen der centralisatie is niet over
een nacht ijs gegaan (zie de helcende nota door Zijne
Excellentie den Minister van Waterstaat aan de
Tweede Kamer gericht). lic kan thans in bijzonder-
lieden nog geene beschrijving geven van de inrich-
ting van den dienst na de centralisatie. Overwogen
wordt bij de uitvoering zooveel mogelijk gebruik te
maken van moderne kantoormachines, waardoor be-
perkirig van personeel, en besparing op het materieel
zal worden verkregen.
Met bovenstaande algemeene beschouwingen, meen
ik te icunnen volstaan. Alleen ben ik nog een enkel
woord verschuldigd naar aanleiding van een paar puil-
ten. Het locale verkeer zal, inderdaad iets in het ge-
drang icomen, al zal het nadeel niet zoo groot zijn als
de heer Kessler meent. De langere duur van de be-
handeling wordt beperkt tot die biljetten, weilce in
den loop van den morgen aan het posticantoor worden
bezorgd. Wat des avonds tijdig in de bus is gedaan
ondervindt geeiie vertraging. Overigens komt het mij voor, dat de heer Kessler te veel naar het checjuever-
keer kijkt en te weinig naar het veel grootere giro-
verkeer. Dit laatste treft alleen doel, nl. verminde-
ring van het gebruik van contant geld, en in het al-
gemeen gesproken zal het giroverkeer door de een-
tralisatie winnen. Voor het overige blijft het gebruik van cheques, evenals onder het tegenwoordig stelsel
het middel, hetzij om betalingen te doen aan per’
sonen, die geen rekening hebben, hetzij om zelf geld
terug te nemen. De bevoegdheid der rekeninghouders
om over hun saldo te beschikken blijft onverkort be-
staan. De opmerking, dat contante betalingen niet
meer per pbstcheque en girodienst kunnen worden af-
gedaan kan ilc dan ook niet onderschrijven. Wel zal
de rekeninghouder niet meer
op staanden voet
zijn
geld kunnen lichten, doch alleen na voorafgaand ad-
vies. Wenscht hij zich niettemin de zekerheid te ver-schaffen om te allen tijde direct, dus zonder vooraf-
gaand advies, een bedrag te kunnen opnemen, dan
opene
hij
een locale rekening. De practijk zal even-
wel aantoonen, dat
bij
de voortgaande uitbreiding
van het giroverkeer de behoefte aan locale rekenin-
gen Icleiner wordt.
Dat van de locale relceningen in Zwitserland en
Frankrijk weinig gebruik wordt gemaaict is een be-
wijs, dat daar te lande de betaling
in giro
meer tot
zijn recht komt dan in Nederland. Er is bij de instelling van den dienst hier te lande
de opmerking gemaakt, dat meer een cheque- dan
een girostelsel werd ingevoerd. Betaling in giro moet
hoofdzaalc zijn, per cheque uitzondering. Overigens
kan ik den heer Kessler geruststellen, dat het bij-
houden der locale rekeningen op de postkantoren
weinig werk zal vorderen.
Het gebouw aan de Kortenaerkade is bestemd voor
het Hoofdbestuur der posterijen en telegrafio, niet
voor den girodienst. Als de dienst met behulp van
kantoormachines zal zijn ingericht behoeft de heet
Kessler, zooals gezegd, geen vrees te hebben voor een
groot leger van ambtenaren.
De tarieven van den girodienst behooren, naar mijn
persoonlijke meening, zoo laag mogelijk te worden ge-
houden. Vooral het stortingsrecht moet zeer billijk
zijn, om de toestrooming van geld te bevorderen. In het buitenland geldt daaromtrent dezelfde meening.
De rentevergoeding dient althans eenigszins verbançl
te houden met de clepositorente der banken. Feitelijk
moeten voornamelijk uit het surplus der rente de kos-
ten van den dienst kunnen worden betaald, doch dit
is alleen mogelijk als de dienst de beschikking heeft en
814
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
20 September 1922
houdt over ruime saldo’s. De gelden moeten derhalve
aangetrokken worden, waartoe noodig zijn een redélijke
rente en lage kosten voor de rekeninghouders.
De heer Kessler zal mij hoogst welkom zijn te mijnen
bureele Zuid-Binnensingel 216, ter verkrijging van al
die inlichtingen, welke hij wenscht te ontvangen voor
zooveel althans het gevraagde door mij kan en mag
worden gegeven. De geheele inrichting van den dienst
in een tijdschriftartikel te behandelen is niet wel mo-
gelijk, althans niet in den overgangstijd, waarin de
instelling thans verkeert.
A.
W. KYMMELL.
MEDEZEGGEN,S’CHAP.
I.
Toen ik voor ‘eenigen tijd van de Redactie van de
Economisch-Statistische Berichten de uitrioodiging
kreeg om in de rij der schrijvers over ,,Medezeggén-
schap” een plaats in te nemen, wist ik, eerlijk ge-
zegd, niet goed, wat ik met deze uitnoodiging moest
beginnen. In verschillende, geschriften, het laatst
nog in mijn ,,Beginselen der Economische Bedrijfs-
crganisatie”, had ik een zienswijze ontwikkeld, die,
naar ik kon vaststellen, hier te lande vrij algemeen
werd gekend, en die dus zeker voor den lezerskring
der E.-S. B. geen onbekende was. Zij komt, kort
samengevat, hierop neer: wettelijke regeling moet de gelegenheid scheppen, dat de Bedrijven – complexen
van ondernemingen in denzeifden tak van productie
of distributie -. publiekrechtolijke lichamen kunnen
worden; naarmate de verschillende bedrijven een be-
paalden graad van sociaal-economische ontwikkeling
bereiken, moeten zij bij Koninklijk Besluit tot pu-
bliekrechtelijk lichaam worden verheven; aan het
hoofd van die nieuwe publiokrechtelijke lichamen ko-
men te staan Bedrijfsraden, waarin de leiders van
werkgevers en de leiders van werknemers gelijke ver-
tegenwoordiging en dus gelijke zeggenschap hebben;
die Bedrjfsraden krijgen een aantal bevoegdheden, in
de Wet op de Economische Bedrijfsorganisatie aan
die colleges toegekend.
• Nu bleef er natuurlijk reden te over tot gedachten-wisseling. Met hen die op de economische bedrijfs-
organisatie het ,,laat-maar-waaien-systeem” willen
toepassen. Met hen, die onze rechtsorde willen verrij-
ken met een instituut als de bindend-verklaring van
de collectieve arbeidsovereenkomst. Met hen, d:ie in
het algemeen wel meegaan met de hierboven in groôte
trekken beschreven regeling, maar die niet alle be-
voegdheden, zooais ik die in art. 8 van mijn ,,Ontwerp
van Wet” heb genoemd, aan den Bedrijfsraad willen
toekennen. Maar die gedachtenwisseling had ik toch
reeds in
mijn
laatste boek gevoerd, zoodat er, naar
mijn meening, niet veel anders voor een artikel in de
Economisch-Statistische Berichten zou overblijven
dan een herhaling van mijn reeds herhaaldelijk ken-
baar gemaakt standpunt.
Maar in den laatsten tijd zijn er weer twee stuk-
ken verschenen, die mij met graagte do gelegenheid
doen aangrijpen om opnieuw mijn meening inzake
medezeggenschap te ontvouwen. Ik bedoel het artikel
,,Medezeggenschap” van Prof. de Vooys in de E.-S. B.
van 12 en 19 J’uli jl., en vooral het artikel van den
heer Henri Hermans ,,Het groote vraagstuk der be-
drijfsorganisatie” in ,,Het Roer” van Juli-Augustus
van dit jaar. Zelden ontmoette ik op de gebieden van
,,bedrijfsorganisatie en medezeggenschap” tegen-
standers, met wie ik het zoo volslagen oneens moest
zijn; en daaruit volgt natuurlijk van zelf, dat de hier
volgende uiteenzetting vooral een polemisch karakter
heeft gekregen.
Vooropgesteld worde, dat de geschriften van deze
beide tegenstanders toch een heel verschillende betee-
kenis hebben. Het artikel van den heer de Vooys wekt
vooral mijn tegenstand door wat het ongezegd laat, waardoor het m.i. ernstig misverstand wekt over de
vraag, welke hervormingen thans het meest noodzake-
lijk zijn. Verder hindert mij in dit artikel het voor-
denspel over het begrip medezeggenschap. Daaren-
tegen wekt het artikel van den heer Henri Hermans
vooral mijn verzet om de plannen, die het ontwikkelt.
om
de opvattingen, die het over een aantal moderne
sociaal-economische ve±schijnselen ten beste geeft.
De vraag zou kunnen worden gesteld, of het eigen-
lijk wei mogelijk is over sociale politiek te polemi-
seeren? Is dit geen zaak van zeer persoonlijke inzich-
ten en gevoelens? Ik meen, dat hier valt te onder-
scheiden. Zeker, discussie over het uitgangspunt,
over de leidende gedachten der sociale politiek, – zoo
bijv. ‘over het door den heer de Vooys aangehangen
rechtvaardigheidsbegrip – wordt het allerbest ver-
meden. Maar wij ‘zijn thans wel zôôver gekomen met
de sociaal-economische ohtwikke]ing, dat niet maar elk
plan van hervorming als een ernstig plan in aan-
merking komt. Aan hervormingsplannen worden, ge-
lukkig, zwaardere eischen gesteld dan buy, een twin-
tig jaar geleden. De positieve economie en de posi-
tieve sociologie spreken een hartig woordje mee. Tn
dit artikel ga ik daar niet uitvoerig op in; in het
September-nummer van ,,Soeiale Voorzorg” behandel
ik de verhouding tusschen ,,Economische wetenschap
en Sociale politiek”. Hier alleen dit: aan alle plan-
nen van sociaal-economische hervorming wordt als
eisch geste’d, dat er aansluiting zij aan de verkregen
sociaal-economische ontwikkeling, dus dat er
zij
mo-
gelijkheid van uitvoering, en vervolgens, dat zij vol-
doen aan eischen van doelmatigheid. Bij dit ]aat-
ste valt dan te onderscheiden een subjectieve en een
objectieve doelmatigheid: bereikt de hervormer met
zijn plan de door hem bedoelde hervorming, bereikt
hij een hervorming, die een maatschappelijk voordeel
moet worden genoemd? Aan deze eischen wil ik dan
de artikelen van de hoeren de Vooys en Hermans
toetsen.
Welke hervoi-ming beoogen de beide genoemde
auteurs? De medezeggenschap in de afzonderlijke
onderneming. Zij willen nog wel weten van een pa-
bliekrechtelijke bedrijfsorganisatie, maar de h3er de
Vooys ziet daarin geen eigenlijke medezeggenschap,
ziet daarin zelfs geen bedrijfs-democratie, terwijl dc
heer Hermans daarvan niets verwacht, tenzij de
medezeggenschap in de onderneming geslaagd kan
heeten.
Nu moeten, wij toch – dit geldt het betoog van
den heer de Vooys – oppassen voor woordenspel.
Er zijn er niet weinigen, die meenen, dat de door, mij
bedoelde vertegenwoordiging der arbeiders in be-
drjfsraden eigenlijk daarom Vooral ontoelaatbaar is,
omdat de arbeiders dan veel te veel over de bedrijfs-
toestanden
mee te zeggen
zouden krijgen. Die critici
willen’ zich wel vereenigen met een vertegenwoordi-
ging der arbeiders in de onderneming, waaruit immers
nooit kan voortvloeien, dat de ondernemer het heft
uit handen geeft. Zoo denkt een belangrijke categorie
van mijn bestrijders. En nu komt Prof. de Vooys
verklaren, dat wat zoovele en ontwikkelde menschen
als het meerdere beschouwen, toch eigenlijk het min-
dere is; dat het precies met gelijken invloed als de
werkgevers mee mogen bedisselen van de bedrijfszaken
geen medezeggenschap is; ja zelfs geen bedrjfsdemo-cratie! Vele anderen hebben juist beweerd, dat perso-
neels-vertegenwoordiging in de onderneming toch
nooit medezeggenschap jran worden genoemd, omdat
zij wel voor verschillende belangen kan opkomen, maar
toch eigenlijk, zoolang wij niet op syndicalistische
wijze de fabriek in handen der arbeiders brengen, niets
,,te zeggen” heeft. Laat ons dit woordenspel staken!
Ik heb er niets tegen, dat Prof. de Vooys het stichten van een arbeidersvertegenwoordiging in de onderne-
ming het scheppen van medezeggenschap noemt. Laat
hij er zich niet tegen verzetten, dat het stichten van.
een arhei.dersvertegenwoordiging in het bedrijf, 66k
het scheppen van medezeggenschap heet.
De beide schrijvers willen dus, dat er Fabrieksraden
zullen worden gesticht. In alle ondernemingen? :Dat
20 September 1922
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
zou een beetje al te dwaas zijn. De heer Stenhuis, door
den heer }irmans geciteerd, sprak in navolging van
Duitscitland. van ondernemingen met ten minste een
vijf en twintig man personeel. De beide auteurs, die
vooral het Duitsche voorbeeld bekeken, aanvaarden dit
getal. stilzwi.jerid. En inderdaad kan men zich bij
een kleiner personeel de vorming van een fabrieks-
raad moeilijk anders dan als een paskwil voorstellen.
Maat als men nu even een blik werpt op de jaar-
cijfers voor het Koninkrijk der Nederianden van het
jaar 1918, dan ziet men aanstonds, voor betrekkelijk
hoe weinig menschen deze hervorming, voorlooplg
daargelaten haar innerlijke waarde, iets te beteekenen
zou hebben. Die jaarcijfers deden ons mee, dat er
in de Nijverheidsbedrijven 182.382 menschen werk-
zaam waren; in de Landbouwbedrijven 616.395; in
visscherj ën jacht 23.182 en ten slotte in de handels-
bedrijven 409.570. In totaal dus 1.831.529 personen.
Diezelfde jaarcijfers loeren ons over de fabrieken
mei; 25 of meer arbeiders, dat daar op 1 Mei 191.9
werkzaam waren 288.251 personen. Welnu, alleen
voor dit laatste getal, dus nog niet voor het é
én zesde
gedeelte
van onze in productie en distributie werk-
zame meimschen. zou de bedoelde hervorming: invoe-
ring van onderneiriings- of fabrieksraden iets te be-
teekenen hebben. Wie even verder ziet ontwaart, dat
de geheele hervorming i’oor onze landbouw en vis-
scherij niets te beteekenen krijgt; ondernemingen
met meer dan 25 personen, zijn daar een hooge uit-
zondering. Elet geheele middenstandsbedrijf, zoowel
het indutrieele als het verkeers- en handeisgedeelte,
zon, niet waarlijk geringe uitzonderingen, de hervor-
ming over zich heen zien gaan. Alleen de midden-
en grootindiistro en de flinke handelsbedrijven, waar-
ii, zooals wij zagen maar een betrekicelijk gering dcci
van het Nederlandsche volk aan de productie aibeidt,
zouden ervan kïnnen profiteeren.
Misschien ?al men zeggen, dat het toch al heel wat
is, als een hervorming omstreeks 300.000 personen
betreft. Ik laat dat voorloopig gelden voor het betoog
van den hoor de Vooys, die in zijn artikel niet veel
anders doet dan de oprichting van fabri.eksraden aan-
bevelen als nuttige instellingen voor vermeerdering
en verbetering (Ier productie, voor een goede verstand-
houding in een aantal ondernemingen, door het weg-
werken van een aantal dagelijksche moeilijkheden. Maar door den heer Hermans wordt veel luider van den toren geblazen. ,,Het is onze vaste overtuiging,
aldus de heer Hermans, i) dat een goede hedrijfs-
organisatie moet steunen op het fundament van de
fabrieksrader.” Zonder fabrieksraden mist dus, vol-
gens dezen schrijver, de bedrijfsorganisatie haar fun-
dament. Maar nu denke men weer aan de zooeven ge-
cit(
,
erde nuchtere cijfers. Men denke ook aan ons
Nederlandsch landbouwbedrijf, aan de tallooze bedrj-
ven. welker ondernemingen in hoofdzaak midden-
standsondernemingen zijn. Laat ik een illustratie ge-
ven – er zouden er hier wel vijftig te geven zijn –
uit dc typografie. In liet jaarboekje 1918 van de drie
Nederlandsche drukkersbonden vind ik een Gezeilen-
statistiek. Daar vindt men, dat van de 995 aangesloten
d:rukkerijen er niet minder dan 855 minder dan
twin-
tig gezellen hadden, dus zeker niet voor een fabrieks-
zaad in aanmerking zouden komen. En op de fabrieks-
raden van de overige 340 drukkerijen zou dan alleen
met vrucht de bedrijfsorganisatie kunnen worden op-
getrokken! –
Uit een en ander blijkt, dat er door den heer Her-
mans bij de ontwikkeling van zijn fabrieksraden-idee
niet in het minst is gedacht aan aansluiting hij de
werkelijk in Nederland bestaande toestanden. Hij heeft zich geplaatst buiten de Nederlandsche ver-
schijn selen, en uit het hoofd geredeneerd: in elke on-
clomneming een fabrieksraad en op die gezamenlijke
fabrieksradn de bedrijfsorganisatie. Het is duidelijk
dat, nu blijkt, dat hij maar een zeer klein aantal ouder-
1)
Zie ,,llet Roer”, 4e Jaargaug No.
1
en 2, blz. 54.
nemingen voor de fabr.ieksraden-idee ter beschikking krijgt, zijn betoog, voor zoover het practische hervor-
mingen opstelt, al het giootste gedeelte van zijn waar-
de heeft verloren.
De fabrieksraden-idee worde toch nog nader onder-
zocht, en haar beteekenis op het betrekkelijk Icleine
terrein, waar zij zich kan laten gelden, nader vast-
gesteld. Prof. de Vooys geeft het volgende schema
voor ,,Medezeggenschap in de onderneming”: lo. dat sociale instellingen in hoofdzaak dooi- liet personeel
beheerd worden; 2o. dat het personeel in vertegen-
woordigingen zich lcan uiten en gehoord worden; 3o. dat
de weg gebaand wordt voor winstdeeling en aandeel-
houdersrechten; 4o. dat rechtvaardigheid niet alleen
betracht wordt door de leiding, maar oolc getoetst kan
worden aan do opvatting van het personeel. Iliermee
is dan al vrij duidelijk de taak van den fabrieksraad,
naar de opvatting van den heei- de Vooys, geschetst.
I-Ienri Hermans volgt bij
zijn
ontwikkeling van de
taak der fabi-ieksraden, ook al houdt
hij
een paar sla-
gen om den arm, liet bekende plan, dat
destijds
door
den heer Stenhuis werd gegeven. Nu Ican aanstonds
worden gezegd, dat zij, die erop aandringen, dat thans zoo spoedig mogelijk met publiekrechtelijke bedrijfs-
organisatie worde begonnen, zich niet in het m:irist er
tegen verzetten, dat er in de ondernemingen van groo-
teren omvang een vertegenwoordiging van de arbeiders
komt, teneinde geregeld overleg tot stand to brengen
tusschen den ondernemer en de werknemers. Een aan-
tal van die voorstanders van een snel aanvatten der
publiekiechtelijke bedrijfsorganisatie, en ik relcen mij
tot hen, is er zelfs van overtuigd, dat zulke fabrieks-
raden veel goed kunnen doen voor het algemeen be-
lang en voor de belangen van werkgevers en ai-beiders.
Van harte vereenigen zij zich zelfs met een aantal
van de vei-wachtingen, die door de heeren de Vooys
en Hermans to dien aanzien worden gekoesterd. Maai-
zij stellen even nadrukkelijk vast, dat van de oprich-
ting van het toch altijd zeer beperkt aantal fabrieks-
raden – men zie hierboven – niet het minst te ver-
wachten is voor de oplossing van een aantal proble-me:n, die nu eenmaal in de naaste toekomst moeten
worden opgelost.
Hier kom ik dan aan de motiveering van mijn
grief tegen het stuk van den heer de Vooys: dat het
zooveel ongezegd laat, en daardoor ernstig misver-
stand wekt over de vraag naar de urgentie van ver-
schillende hervormingen. Wie het artikel van den
heer de Vooys met aandacht leest
krijgt
den indruk,
alsof er met de opr:ichting van fabriolcsraden eigenlijk
al heel wat gedaan is voor de oplossing van de sociaal-
economische conflicten, die onzen tijd
beroeren. Prof.
de Vooys denkt er niet aan, en ik waardeer het ten
volle, de regeling der arbeidsvoorwaarden aan zijn
fabrieksraden op te dragen. Maar hoe wordt dan wel
in onzen tijd het tot stand komen van behoorlijke ar-
beidsvoorwaarden verzekerd? En wat verschaft ons
waarborgen tegen de mchade door staking en uitslui-
ting aangericht? Werkelijkheid is toch, en ik krijg
niet in het minst den indruk, dat de heer de Vooys
hieraan wil tornen, dat de arbeiders pogen zooveel
mogelijk
bedrijfsgewijze
de arbeidsvoorwaarden vast
te stellen. En harde werkelijkheid is het ook, dat
hier de allergrootste conflicten reeds aamvezig zijn
en ons in de naaste toekomst bedreigen. Is dan niet
primair, het meest objectief doelmatig immers, de
hervorming, die ons de grootste Icans op bedrjfsvrede
biedt? En is die hervorming niet hierin gelegen, dat
men het tot stand Icomen en bewaren van redelijke
arbeidsvoorwaarden niet langer overlaat aan de gedu-
rig in macht wisselende vakvereenigingen, dus ook
niet aan de collectieve arbeidsovereenkomst, die in
dozen tijd steeds meer garantie voor rust en vrede
verliest, maar aan colleges, die met publiekrechteijke
bevoegdheden voorzien zich laten gelden? Wat lcuu-
eien fabrieksraden voor dezen nijpenden nood toch wel
uitrichten?
816
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
20 September 1922
De groote sta-in-den-weg voor redelijke arbeids-
voorwaarden – redelijke in tijden van laag- en van
hoogconjunctuur – is toch «’ei cle onkunde, waarin
de leiders der arbeiders verkeeren ten aanzien van de
economische mogelijkheden
van het bedrijf.
Baat het
dan wel veel, dat men fabrieksraden in het leven
roept, die in het gunstigste geval op de hoogte kun-
nen komen van de economische mogelijkheden van
émn
zesde der ondernemingen?
Men ziet in, dat het noodig is, de arbeidswetgeving
te decentraliseeren, een deel daarvan zelfs overbodig
te maken, door een behoorlijke arbeidsvoorwaarden-
politiek. Maar wat kunnen hier de fabieksraden be-
ginnen, waar men er toch niet aan denken kan, en
ook Prof. de Vooys er niet aan denkt, hun publiek-
reclitelijke beteekenis te geven?
Wie alleen maar deze problemen overweegt, moet
toch wei tot de overtuiging komen, dat fabrieksraden,
hoe nuttig mischien ook, toch niet cle hervorming zijn,
d:ie voor het bedrijfsleven van de mecste urgentie is.
Het behoort tot het zoogenaamde ,,ldeine werk”, dat
voortreffelijke kwaliteiten kan hebben, maar waar-
aan zeker niet op de eerste plaats behoefte bestaat.
Hiermee stap ik af van het betoog van den heer de
Vooys om mij nu verder geheel aan het artikel van
den heer Hermans te wijden. J.
A. VERAART.
HET VERSLAG VAN DE STAATSCOMMISSIE
INZAKE MOND- EN KLAUWZEER.
II.
Ofschoon cle meerderheid der staatscommissie aan
het afmaaksysteem ter bestrijding van het mond-
en klauwzeer de voorkeur geeft, kan ,niet wor:len
ontkend, dat aan dit stelsel groote bezwaren zijn
verbonden. De bestrijding door afmaking heeft Ne-
derland ontegenzeggelijk veel dieren en veel geld
gekost. Het afmaken van slachtvee, gebruiksvee,
varkens, schapen kan door schadeloosstelling in
geld gemakkelijk worden vergoed. Voor een ee-
houder echter, die
zijn
vee door jarenlangen arbeic
en moeite op.hoog peil heeft gebracht, is het hard dit
vee te zien afhaken, ter
bestrijding
van een ziekte,
die in vele gevallen gunstig verloopt, en dus alle kan-
sen biedt op een spoedige algeheele genezing. Een
minderheid der staatscommissie kan dan ook het af-
maaksysteem niet aanbevelen. Zij ontkent, dat dit
systeem een deugdelijk bestrijdingsmiddel is gebleken
en betoogt, dat het aan dan veestapel te groote schade
toebrengt en voor het Rijk zeer kostbaar is. Daaren-
boven acht
zij
het stelsel
bij
eenige uitbreiding van
de ziekte practisch niet uitvoerbaar zonder de ziekte
over te brengen en is zij van oordeel, dat een inter-
nationale regeling van de bestrijding een onmisbare
voorwaarde is voor het
verkrijgen
van goede resulta-
ten. Deze minderheid stelt op den voorgrond, dat zoo-
veel mogelijk dieren moeten worden gespaard en is
van oordeel, dat de bestrijding moet worden gezocht
in isolatie. Deze opvatting is echter niet houdbaar.
Isolatie moge haar nut hebben, ja onontbeerlijk zijns
wanneer zij gepaard gaat met afmaki.ng, zonder dcze
is het r.iiita,at, dat idaaqmede beruik-t ‘kam urm’dèn,
hoogst problematiek. Immers indien het vee niet
wordt afgemaakt, blijft de productie vande smetstof
voortbestaan. De zieke dieren scheiden een reusachtige
hoeveelheid smetstof naar buiten af en deze smet-
stof wordt gemakkelijk overgebracht door alles, wat er
mede bezoedeld wordt. Hoe meer zieke dieren, hoe
meer smetstof, en eerst als alle dieren op een aan-
getast bedrijf de ziekte hebben doorstaan, houdt de
productie op. De insluiting moet dus evenveel weken
duren, als ingeval van afmaking dagen. Al die weken
moet de smetstof binnen de afsluiting blijven. Kan
daarvoor in voldoende mate worden gezorgd? Zullen
de veehonder, de bewaker, de burgemeester, de politie
of de ambtenaren, van het Veeartsenijkundig Staats-
toezicht in staat zijn te bewerken, dat geen enkel stuk
vee, geen hond, geen kat, geen kip liet erf verlaat.
dat de personen geen smetstof van het erf mede-
nemen en dat geen besmette melk, mest, ur.ine, voe-
derartikel en en hun verpakkingsmiddelen het erf
verlaten? Zal hiervoor voldoende bewaking beschik-
baar zijn, indien het aantal aangetaste bedrijven
talrijk is, waarbij in aanmerking moet worden ge-
nemen, d:at, de as1u±ting ‘vnu esn erf weken en weken
moet duren? Zal er geen gevaar bestaan, dat ge-
durende dien geheelen tijd het toezicht verslapt?
Doch gesteld al dat dit alles mogelijk ware, dan zit
men als de zielcte geweken is, met een erf vol be-
snietten mest, veevoeder cnn, iv’alarvan de vernietiging
me de grootste gevaren voor smetstofvorspreiding
gepaard gaat. Ook heeft men de mogelijice smetstof-
dragers, die na geruimen tijd nog weer gevaar voor
een wederopleven van. de ziekte kunnen opleveren.
Men vergete ook ni.et het nadeel, dat die langdurige
isolatie voor den veehouder zelven medebrengt. Ge-
durende den geheelen duur staat zijn bedrijf vrijwel
stil. In allerlei bezigheden worden hem belemmerin-
gen en beperlci.ngen opgelegd. In de omgeving moet
voorts de veebeweging wôrden tegengegaan, totdat
alle gevaar voor besmetting is geweken. De lange
duur van de isolatiemaatregelen maakt deze ondra-
gelijk en het
iS
dam odk geen wonder, dat de veehou-
ders, uit wier kringen zoo luide tegen het afmaak-
systeem geprotesteerd wordt, in 1911 bij de toepassing
van de isolatieaniaiatregeien tahijike kiadhten daar-
tegen heben doen hooren. Dit was ook het geval ge-
durende de enkele welcen in 1916, waarin als gevolg
van de motie Teenstra-de Wijkerslooth het isolatie-
systeem wer,d toagepns’t. Voor hen, ‘wier rveestapeis lij-
dende waren, betroffen de ondervonden bezwaren, naast de bepericing in hun persoonlijke vrijheid, in
hoofdzaak:
le. de verwerking van dc melk op de boerderijen,
waarvoor deze niet meer waren ingericht; veel melic
werd opgevoerd aan het vee;
2e. dames tbewaning, wnair do geonoente bestond den
mest wekelijks te vervoeren naar de tuinbouwstreken
en derhalve op het erf geen gelegenheid voor bewa-
ring was;
3e. de beperking van de landbouwwerkzaamheden,
omdat paarden, landbouwwerktuigen, kunstmest, zaai-
zaad, personeel enz. smetstof kunnen versleepen;
4e. de seliapenhouderij, doordat de schapen in den
lammertijd moesten worden opgestald, waardoor ver-
scheidene lammeren ten gronde gingen;
5e. die pinjimreehouderij, doordat do kippen ten ge-
volge van het wekenlang ophoikken geheel van den leg
geraakten.
De 1and1bouw’ers, die woo’udn binnen de kringen,
waarvoor verbod van veevervoer was uitgevaardigd,
ondervonden moeilijkheden door:
le. het niet op tijd in de weide kunnen brengen
van het vee;
2e. het niet kunnen verkoopen of leveren van
rnarktrijp slaehtvee;
3e. het niet op tijd idiranhtig krijgen ‘vlam da vrou-
welijke dieren.
Deze isolatiemaatregelen moeten weliswaar ook hij
afmaking worden toegepast, maar behoeven dan
meesrtial slee.hts kniten tijd té wonden gehamdhaadd; bij
isolatie zonder afmaking moeten zij pl.m. 8 welcen
blijven gelden. Van verschillende zijden werd dan ook
gedurende de bovenbedoelde weken in 1916 op ver-
lichting van de toegepaste maatregelen aangedrongen.
Toen de weidetijd naderde, werd die aandrang steeds
krachtiger. Het was ook begrijpelijk, dat velen zich
ergerden dagelijks aan hun vee het dure stalvoeder te
moeten toedienen, omdat de weide, die reeds voldoen.
de voedsel kon opleveren, door het vervoerverbod, on bereikbaar was en voorloopig nog zou blijven. In som
mii,ge plaatsen werd
1
de toestand voo ibedenkelijk, dat gevreesd werd voor massale overtreding van het ge-
stelde verbod. Daanom iwerd den 2Osten Maaatjhesloten
20 September 1922
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
817
11
opnieuw het afmaaksysteem toe te passen. ,Ue proel
met isoleeren lokte niet uit tot voortzetting. Kon men door strenge afsluiting de ziekte locali-
seeren, dan zou dit stelsel van bestrijding zeker de
voorkeur verdienen. Inderdaad is zulks in theorie
mngeiijk; pr’acttsche ‘bezwaren ,hobben echter tot dus-
verre belet, dat – de isolatie aan het gestelde doel in
bevredigende mate heeft beantwoord.
Moet alzoo in het algemeen aan het stelsel van af-
making de voorkeur worden geschonken, zoo moet
hierbij toch eenig voorbehoud worden gemaakt. In de
eerste plaats moet de wijze van afmaking aan hooge
eischen voldoen. Er moet op de meest zorgvuldige
wijze voor worden gezorgd, dat
bij
de afmaking en
hetgeen er op volgt geen verspreiding van smetstof
pinats vinidit. Dit is tot duserre niet isteods in alle op-
zichten geschied en verschillende bestrijders hebben
daaruit hun argumenten tegen het afmaaksysteem ge
put. Zooweel nogelijk moet -op de hoerdij word.èn ge-
slacht; aan het vervoer van levende dieren zijn groote
gevaren verbonden, voor verap’rcidtinlg van. ‘de ‘sunebstcxf.
Ongetwijfeld zou het de meeste waarborgen opleveren,
indien de verdachte dieren, evenals de zieke dieren,
na aEmnkinzg werden begraven en het vieesdh niet in
oonsumptie werd gelbTajcht, sooads ‘tot dus-verre geschied-
de. ‘Intasachen ‘doet dit die kosten ‘van ‘de bestrijding
ranizienlijk stijgen. Immers het v’iee.sc,h van de cverdach-
to diieien is- all esniins- geschikt ‘voor conisunnptie en ‘ver-
tegenwoordigt dientengevolge een vrij aanzienlijk be-
drag. Zoo bedroegen in 1914 de kosten van de bestrj-
d:injg
f
703.555,47, waarttegaaoncr stond de opbrengst
van clfen verkoop viam vleeseh en lruid’en ten bedrage ‘van
f
172.212,— zoodat de totale kosten daardoor werden
teruggebracht tot
f
531.343,41. In 1915 en 1916 werd
uitgegeven ongeveer 10 millioen, waartegenover een
bedrag van 3,5 millioen aan inkomsten valt te verinel-den. Daar de gevaren, aan het vervoer van het vleesch
van de verdachte dieren verbonden, wel kunnen wor-
den voorkomen, is de meerderheid der staatscommissie
van meening, dat tegen het in consumptie brengen
van dat vleesch, ook voor het gevolg geen bezwaar
bestaat.
Bij
de siachting snoet edlrto’r roet ‘do meeste
stiptheid in ac.ht
worden genomen, idab de plaats der
slachting zuiver zij geïsoleerd, dat het slachten ge-
soh1i-d’e door daartoe bij’zondr n-aingewesen personeel,
dat er een ontsmettingsinrichting op het terrein aan-
vezig zij eiï alle
bij
het slachten betrokken personen
s’ordcti ontsmet, alsmede dat het vleesch niet publiek
worde verkocht, docili rjoo’veel mogelijk in zijn geheel
naar een groote stad of ter verwerking naar een fa-
briek worde vervoerd.
I’ntuasc.hen moet in het oog worden gehouden, dat
de afmaking niet mag leiden tot een uitmoorden van
den veestapel. Het iaftslachten ‘van -een onbeperkt aan-
tal runderen, schapen en varkens zonde in strijd zijn
met de belangen van de veehouderj en met het gelde-
lijk belang van het Rijk. De staatscommissie is daiii
ook van oordeel, .dat
bij
een zekere uitbreiding van de
ziekte het afmaken niet moet worden voortgezet. De
omstandigheden, waarvan de staking van het afma-
ken ‘afhankelijk moet sijn, moeten san ‘de beoor,deeldjng.
van de overheid worden overgelaten. Ook zal het kun-
nen voorkomen, dat in een gedeelte van het land het afmaken wordt gestaakt, doch in een ander deel van
het land, waar de ziekte nog slechts sporadisch voor-
komt, wordt voortgezet, zooals o.a. in 1911 geschiedde.
De staatscommissie voegt er aan toe, dat indien het
afmaaksysteem niet meer volgehouden kan worden,
het ijs oi-a’tiesysteem moet wonden -toegepast. Bij deze
conclusie mag zeker een vraagteeken worden gezet.
indien de ziekte eenmaal zoodanige uitbreiding heeft
ver-kregen, zal de isolatie van ‘de rtal’rjke ‘besmette hoe-
ven, die onmogelijk volmaakt kan zijn, weinig resul-
taat opleveren; de hooge kosten, die’ daarmede gemoeid
zijn, zijn dan niet gerechtvaardigd. Is het oogenbiik
gekomen, dat het afmaaksysteem noodgedwongen moet
worden verlaten, dan is de strijd verloren. Desnoods kan dan nog door het instellen van kringen, waaruit,
waarnaar en waarbinnen geen vee mag worden ver-
voerd, getracht worden om nog geheel onbesmette
deden van het land
vrij
te houden.
Een ander voorbehoud, dat ten aanzien van het af-
maaksysteem moet worden gemaakt, is de vraag in
hoeverre aangetaste beslagen van stamboekvee mogen
worden gespaard’. De staatseomim’issi’e wenscht bier-voor
geen uitzondering toe te laten, al geeft zij op een an-
dere plaats toe, dat het niet te verdedigen ware, een
groot deel van het met zorg aangefokte stamboekvee
ter
bestrijding
van het mond- en klauwzeer te dooden.
Ten aanzien van dit punt houdt de staatscommissie te streng aan het afmaaksysteem vast. Toegegeven
moet worden, dat niet iedere stal van stamboekvee be-
hoort te worden gespaard. Onder de duizenden stuks
starnboekvee zijn verscheidene exemplaren, die zonder veel bezwaar uit het ongeregistreerde vee kunnen wor-
den aangevuld. Geldt het echter een veestapel, waar-
mede de kern van een stamboek zonde worden aange-
tast, waarvan de opoffering aan de fokkerj in het al.-
gemeen een nadeel toebrengt, dan behoort een zoo-
danige veestapel te woi-den gespaard.
Deze uitzondering worde niet gemaakt ten gerieve
van den fokker, want ook voor een eenvoudigen vee-
houder, die door rationeele fokkerj zijn veestipel
heeft verbeterd, is het verlies daarvan even zwaar, als
voor den meer op den voorgrond tredenden fokker,
de afmaking van zijn stamboekvee. De uitzondering vindt uitsluitend haar grond in het algemeen belang,
dat toch in de eerste plaats bij de bestrijding als
richtsnoer moet gelden. Het nadeel, dat door de uit-
roeiing van deze veestapels zou worden veroozaakt,
is grooter dan het gevaar, dat door het sparen hier-
van wellicht enkele andere veestapels zoiïden worden
aangetast. Op de aldus te besparen veestapels, die wel-
licht te voren’reeds als zoodanig zouden kunnen wor-
den aangewezen, waren de meest strenge isolatiemaat-
regelen toe te passen, waarvoor, nu het slechtenke1e veebeslagen geldt, voldoende personeel beschikbaar
kan zijn. Om te voorkomen, dat te veel aanvragen wor.
-den gedaan om van deze uitzondering te mogen ge-
bruik maken, zouden desnoods de eigenaren met een
deel van de kosten zijn te belasten. De overige eige-
naren ‘van -staim’boek’vee en ook andere veefokkers ‘kiwi-
nen zich tegen de nadeelige gevolgen van de afma-
king vrijwaren door oniderlinige contracten, zo-oals -o.’a.
in 1911 te Giekerk (gem. Tietjerksteradeel) en te
Tjalleberd (gem. Aengwirden) en ook in de gemeente
de Wijk (Dr.) werden gesloten.
Bij
dergelijke contrac-
ten verbinden de deelnemers zich om, indien het vee
van 65n hunner wegens het uitbreken van mond- en
klauwzeer mocht worden afgemaakt, uit hun gezamen-
lijke veestapels aan den benadeelde een aantal stuks
fokvee beschikbaar te stellen te zijner keuze, tegen
taxatie en naar overeengekomen regelen betreffende
een rationeele verdeeling van de keuze over de ver-
schillende deelnemers.
De onderhavige beschouwing zou te omvangrijk
worden, indien ook nog een woord word gewijd aan
de talrijke nevenmaatregelen, die de staatscommissie
-ter bestrijding van cle zidkte, zowel voor -als na haar
optreden, aanbeveelt. Een uitzondering dient echter
te worden gemaakt voor de kosten van de bestrijding.
Het spreekt van zelf, dat
bij
afmaking van verdach-
te gezonde dieren de volle waarde moet worden ver-goed. Bij afmaking van ziek vee veroorlooft de Vee-
wet 1920 slechts vergoeding van een gedeelte van de
waarde, die het vee in gezonden toestand zou hebben.
Bij het Koninklijk besluit van 10 Jutli 1896 (Stbl. 104)
is, ter uit’oering van een gelijksoortige bepaling van
de Wet van 20 Juli 1870 (Stbl. 131) de vergoeding op
90 pOt. van de waarde van het dier in gezonden toe-
stand bepaald. De staatscommissie is terecht van oor-
deel, dat dit standpunt moet worden verlaten en ook
voor zieke dieren de volle waarde behoort te worden
vergoed. Immers als regel ondervindt het vee van de
ziekte geen blijvende waardevermindering; indien de
818
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
20
September 1922
dieren niet werden afgemaakt, zouden zij in de meeste
gevallen volkomen genezen. Bij het bepalen van de
schadevergoeding behoort hiermede rekening te wor-
den gehouden, opdat de eigenaar ingeval van afma-
king integrale vergoeding krijgt. Ook de Engelsche
Diseases of Animals Act 1894 en de Duitsche Vieh-
seuchengesetz 1909 kennen een uitkeering toe van
de volle waarde van het vee in gezonden toestand.
Voorts heeft de staatscommissie de vraag onder de
oogen gezien, in hoeverre bedrijfsschade behoort te
worden vergoed. Op grond van de bepalingen van het
Koninklijk besluit van 10 Juli 1896, Stbl.. 104, dat
de uitkeering daarvan in bijzondere gevallen veroor-
looft, heeft een enkele maal vergoeding van bedrijfs-
schade plaats gehad. Uitkeering daarvan wordt ook
aanbevolen door den Directeur-Generaal van den
Landbouw (Verslagen en Mededeelingen 1912 no. 1),
omdat den betrokkene in het belang van anderen ver-
plichtingen worden opgelegd, die een behoo:rlijke uit-
oefening van zijn bedrijf onmogelijk maken. De over-
groote rnee’rdeiiheiid der staatsoommijssie is echter van
meening, dat uitkeering van bedrijfsschade tot bijzon-dere gevallen moet b1ijven beiperkt. Zij veetijgt er
rf
rccht de aandacht op, dat de bedrijfsschade niet uit-
sluitend liet gevolg is van de toegepaste maatregelen
doch in hoofdzaak van de ziekte zelve. De van rijks-
wege toe te passen maatregelen hebben slechts een
verhooging van de bedrijfsschade ten gevolge. De vee-
houder heeft echter zelf in zijn macht deze schade be-
langrijk te beperken. Een toekenning van vergded.ing
van bedrijfsschade zou daarop remmend werken en
ongetrijfeld den weg openen voor tal van misbruiken.
Bovendien moet in aanmerking worden genomen, dat,
behalve de eigenaar van het afgemaakte vee, ook tal
van anderen schade in hun bedrijf ondervinden, bijv.
door een vervoerverbod, een marktverböd, enz., zonder
dat aan vergoeding daarvan kan worden gedacht.
Ten sinLte rijst de rvvaag, of van de venhou,ders bij-
dragen in de kosten van bestrijding van het mond-
en kiauwzeer behooren te worden gevorderd.
Bij
Ko-
ninklijke Boodschap van 18 Juli 1916 werd een daar-
toe strekkend wetsvoorstel ingediend. (Gedrukte stuk-
ken 1915-1916 no. 432). Van al het rundvee, schapen
of varkens zou jaarlijks een belasting wordeii geheven
ten bate van een te stichten fonds, waaruit telken
jare een bedrag zou kunnen worden geput tot dekking
van de uitgaven van het Rijk, voor de bestrijding van liet mond- en klauwzeer gemaakt. Wanneer dit fonds
zou zijn aangegroeid tot tien millioen gulden, zou geen
belasting daarvoor meer worden geheven. Het wets-
ontwerp werd in de afdeelingen van de Tweede Kamer
ongunstig loontvangen en is tot duswerre uiie’t in open-
bare behandeling gekomen. Ook de meerderheid der
staatscommissie kan zich met dit denkbeeld niet ver-
eenigen. Zij is zeer terecht tot de conclusie gekomen, dat in beginsel de Staat alle kosten voor zijn rekening
moet nemen, omdat de bestrijding van het mond- en
klauwzeer niet alleen een specifiek veehoudersbelang,
doch bovenal een algemeen belang is. Bovendien zou
de bestrijding zelve door deze maatregelen niet wor-
den gebaat omdat te vreezen is dat dit systeem som-
mige veehouders tot hebig verrLet izal priikkeien en
anderen aanleiding zal geven een belangrijk aandeel
in cle leiding van de bestrijding te verlangen.
–
R. H.
DE
Vos
VAN SrEEN WIJK.
‘s-Gravenhage.
HET BEGRIP ,,GEMIDDELDE” IN DE
ZAKELIJKE BEDRIJFSBELA STING.
De heer F. Olaes te ‘s-Hertogenbosch schrijft ons:
Verschillende gemeenten hebben reeds gebruik ge-
maakt van de bevoegdheid, hun hij art. 240 c. der
gemeentewet geschonken, en hebben deze nieuwe bron
van belasting reeds flink aangeboord.
Zooais het te voorzien was, zijn in de practijk dezer
belasting verschillende moeilijkheden gerezen, welke
daaruit voortspruiten, dat de wetgever niet voldoende
heeft gepreciseerd wat onder bepaalde begrippen,
waarvan art. 242e der gemeentewet spreekt, moet
worden verstaan. Ik noem in dit verband de begrip-
pen bedrijf, onderneming, iniichtingen, gemiddelde.
Ofschoon men vrijwel met zekerheid had kunnen zeg-
gen, dat omtrent dit laatste begrip eene nadere defi-
nieering overbodig zou zijn – de commissie van
voorbereiding had wei aangedrongen op eene defi-
nitie van het begrip bedrijf – zijn thans in de prac-
tijk moeilijkheden gerezen omtrent de
becijfering
van
liet gemiddelde aantal arbeiders, dat in een bedrijf
moet worden geacht werkzaam te zijn.
De zucht om uit deze belasting zooveel mogelijk te
halen, heeft namelijk een paar Gemeenten verleid in
hare verordening eene wijze aan te geven, waarop liet
gemiddelde moet worden berekend, welke een resul-
taat geeft, dat steeds boven – in vele gevallen aan-
zienlijk boven – het werkelijk gemiddelde ligt. Voor,
zoover ons bekend, zijn het de Gemeenten Nijmegen, ‘s-Hertogenbosch en Delft, welke op deze manier wei
wat te veel van het goede nemen, hetwelk de nieuwe bron hun biedt.
De normale weg om tot het, gemiddelde aantal as-
beiders te komen is deze, dat men het totaal der
arbeidsdagen van alle arbeiders in een jaar deelt door
het aantal werkdagen, waarop in dat jaar in het
bedrijf is gearbeid. Stel b.v. dat door 17 arbeiders
totaal 4400 arbeidsdagen werden geleverd, terwijl
het aantal werkdagen waarop in dit speciale bedrijf
werd gearbeid 308 bedroeg. Het gemiddelde zou dan
bedragen
4400
—
u 14 arbeiders.
308
D.e Gemeenten Nijmegen, ‘s-Bosch en Delft echter
nemen als gemiddelde: ,,het quotiënt, dat verkregen
wordt, door de som van het grootste aantal arbeiders,
dat in elk der maanden Januari tot en met December
van het kalenderjaar gedurende langer dan twee
dagen in het bedrijf werkzaam was en die minder
verdienden dan het krachtens art. 242e der gemeente-.
wet bij algemeenen maatregel van bestuur vastgesteld
bedrag, te deelen door 12.”
Het ligt voor de hand hoe hier een gemiddelde, als
bedoeld
bij
art. 242e absoluut-zoek is. De onbillijkheid
hiervan, is vooral groot voor bedrijven, welke nogal
arbeiden met een varieerend aantal. personeel; welke
b.v. op bepaalde dagen meer werkkrachten moeten
aannemen dan gewoonlijk.
Uit volgend voorbeeld blijkt ten duidelijkste hoe
hier eene grove onjuistheid in de gemeenteverorde-
ning is ingeslopen.
Het totaal van het grootste aantal arbeiders in elke
maand bedroeg voor een bepaald
bedrijf
3117. Dit
geeft gedeeld door 12, een belastingbasis van 259 ar-
beiders. Het totaal aantal arbeidsdagen in ditzelfde
bedrijf bedroeg 73.843, terwijl er gedurende 301 dagen
arbeid was verricht. Dit zou een gemiddelde geven
73843
van
301
is 245.
De onderneming welke dit bedrijf exploiteert wordt
dus te veel aangeslagen voor 14 arbeiders ic
f
12,-
is f
168,—. Het wil ons voorkomen, dat de verorde-ning van genoemde gemeenten, op dit punt geheel in
strijd is met art. 242 e. der gemeentewet, omdat zij in-
plaats van het gemiddeld aantal arbeiders, een gefin-
geerd cijfer opstelt, hetwelk met een gemiddelde niets
te maken heeft.
Wijselijk zal het zijn voor ondernemingen, welke op
deze manier door de zakelijke bedrijfsbelasting te
zwaar worden getroffen, zich hierbij niet zonder meer
neer ‘te leggen.
Er wordt hier eene onbillijkheid begaan, welke de
Gemeenten, hij al de misères welke er toch reeds
overal zijn, aan de ondernemingen wel konden sparen.
F. C.
II
20 September 1522
ECONOMISCH-STATSTISCHEBERICHTEN
819
IONDENSCHE CO.RRIIJSPO iYDENTJE.
De invloed van de Oostersche kwestie
en het afbreken der Bel gisch-Duitsche
onderhandelingen; het contract tus-
schen de Sovjet Regeering en de Russo-
Asiatic; de kwestie der Duitsche kleur-
stoffen;
de
cijfers
der clearing banks;
handelsbeweging over Augustus; het
congres der British Association.
Onze Londensche correspondent schrijft ons d.d.
16 Sept. 1922:
What a world this must be for the true optimist!
What opportunties for being cheerful under adverse
crcumstanees the actioris of politicians must afford
hirn! The fact is that the Eastern question
and the failure of the Belgian-German
n e g o t i a t i. o n s have dealt a hard blow at business
this week and the temperary fail in the American
rate, whether due to nerves in New York or to other
reasons, has done nothing to relieve the gloom.
As is usual in the question of making Germany
pay, the cold fit has succeôded the hot, and the tone
of the Press on the negotiations is not too favourable
to Gcrmany, who is suspected of deliberately wrecking
the ncgotiations in view of the serieus blow to Allies
prestge which the Kemalist victories have caused.
This suspicious attitude has been rather reinforced
by the alarmist speeches of a certain scientist at the
Iluil meeting of the British Association, who has been making our fiesh creep with his picture of a Germany
independerit of the rest of the world as far as the
supply of nitrates is concerned, and thus abie to held
her own. in explosives and food supply ,,in the next
war”. Gcrrnany was too poor to pay reparations, but
could rcpair the damage at Oppau quickly enough.
This is the sort of speech which does not do anything
to conduce to soundthinking on the direct issue before
us. I’robabiy the ,,Westminster Gazette” is right in
saying that the Germans ought to play the Allied
game of ,,make believe” for the time being, til a
reasonable set,tlement ean be got on the Allied debt
issue, and not wreck the whoie situation by being
prematurely serieus on the guarantees question. In
Manchester of ceurse, the turn taken by Eastern mat-
tcrs has not conduced to optimism, and the.position
of the China trade is also giving risc to alarm. The
general manager of the Bank of British West Africa
on his return from Hamburg complains that thQ in-
terests of West African trade have been overlooked
in the scrarnble for reparations, and that trade is
being cancelled right and left. A refreshing candour
begins to be dispiayed en these matters, but all the
same .we may have to go through another littie crisis
hefore the month is out.
,,Big business” has scored one great success this
week, when it was announced that t h e n e g
0
t i a t-
i ons between the Soviet.Government
and the Russo-Asiatic Corporation had
been broaght to a successful conelusion. Mr. Urquhart
cloes indeed bring his shareholders peace with honour,
for the negotiatioris were breken off last year by him,
and the new agreement measures the extent to which
sinee that time the Soviet Government has moved
to the right. Broadly speaking, the corporation gets
its property back en its own terms: that is, its free-
held rights have been converted into a leaso of 99
ycars, but relieved of the obligations formerly resting
en the freehold: whiist a sum of £ 2 millions is paid
by the Sovjet, partly in cash and partly in kind,
ostensibly te enable the works te start immediately,
but, one supposes, really covering the claim for corn-
pensation. The bonds are available for the payment
of dues te the Russian Government, and the company
is not to pay more than 8 per cent qn its gross
takings, whilst it is given a free hand as regards the appointment and dismissal of workmen, though the
laws of the Soviet obtain as regards working hours
and matters of that kind. Altogether, the matter is
regarded as of great importance both as regards the
future of Anglo-Russian Trade and as indicating the
extent to which the present Russian Government is
prepared to go.
The German dye-question has again erop-
ped up this week, this time over the distrihution of
the stocks of Reparation Dyes. This distribution is in
future to be undertaken by the British Dyestuffs
Corporation, and this policy has naturally roused the
fury of the traders, who have attacked the new policy
as ,,a gress injustice to the merchant interest.” The
attitude of the share market te British Dyes has be-
come more favourable, partly in consequence of this
new step, and partly because it is thought that the
negotiations with the German producers will seener
er later result in an agreement.
The figures of the Clearing Banks for
the month just elapsed show a heavy fall in deposits,
and speculation is rife as to the meaning of the
changes shown. The figures show that deposits have
fallen from £ 1130 in July to £ 1689 in August, a
decline of £ 41 millions en the month, as compared
to a fall between Tune and July of only £ 25 mil-
lions. Loans and advances have failen by £ 7 mills., cail meney by £ 5 mills., cash by £ 4 mills., but dis-
counts by no less than £ 27 milis., and thus the ex-
planation seems to lie in the reduction of the holding
of Treastry bills and bonds by the Banks and an in-
crease in the holding of these securities by the public,
though no doubt the slowly reviving trade position
must in any case result in a further fail in the volume
of depesits.
The August trade figures have been pres-
sed into service by mest writers as showing an im-
preving situation, but they hardly bear out this inter-
pretatien, though it is truc that prices have shovn a further fail, and thus values are a little misleading.
As compared with last month, total imports have
risen from £ 81,8 mUis. te £ 82,1 milis. The experts of
British produce have fallen from £ 60,4 mills. to
£ 60,0 muis. Re-exports have fallen from £ 8,3 mills. to £ 7,5 millions. On the other hand, whilst there was
a net excess of exports of bullion and specie of £ 7,2
millions last month, this month there is a net excess
of imperts of £ 1,3 millions. The excess of imports
over experts as a whole has thus increased from £ 6
mills. to £ 16 mills.
As regards British experts, there has been a further
increase in the category of raw materials, from £ 8 to
nearly £ 9 miils., but experts of articles: ,,wholiy er
mainly manufactured” have fallen from £ 481% to
£ 471% mills. Imported manufactures show a fairly
sharp risc from £ 181% to £ 201% muis. Quantities show
a risc generally in
n the classes of coal and iren and
steel goeds, but the textile sections are not as good
as they were in July, a purely seasonal movement,
though the continued discussien of short time vork-
ing by the Masters Federation indicate that the in-
dustry is suffering from rather more than a scasonal
setback. The excess of imports for the whole first eight months of the year amounts to nearly £ 100
millions.
The meetings of the British Asso-
c i a t i o n at Hull have produced very littlo of out-
standing importance from the econemists standpoint,
but the Economie Section has this week been debating
the further report of the snbcomrnittee en bauking
and credit. In particular, the questions of reparations,
public debts, and the restoration of the geld standard
have come up. A rather touchirig faith in the ability
of business men to handle these matters appears to
be manifested by some of the British economists, thus
Sir E. Drummond Fraser appears to think that Ger-
many eau pay the sum of £ 6.600 millions quite well,
if only there were a sound scheme prepared en ,,busi-
ness lines.” In this reniarkable opinion ho was not
follewed by the rest of the committee though at least
820
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
20 September 1922
one well known economist seems to have said in the
course of the debate on the report that if our Govern-
ment had been supported by ,,the soundest commer-
cial people in this Country” there would have been no
trouble. What touching faith this is, especially if it
is remembered that the whole trouble is due to the
fact that the Premier did in fact throw over the
Treasury officials in favour of Lord Cunliffe at the
Peace Conference. The views expressed on the resto-
ration of the gold standard are not much better. A
siow policy of restoration is indeed recommended,
but this is accompanied by some rather naive remarks
on the freedom of gold movemerits, which it is said
ought only to be allowed if conditions are so favour-
able that there is no grave risk that gold reserves will
be too heavily depleted, such as might be the case
if,
gold prices feli heavily, or our trade balance became
unfavourable. This is all rather chiidish ecouomics,
and will not redound to the credit of the writers of
the report.
INDEX-CIJFERS.
Na gedurende twee maanden practisch op hetzelfde
punt te zijn gebleven, is het indexcijfer in Augustus
belangrijk gedaald en wei met 139 punten tot
4257.
Dit cijfer is twee punten beneden dat van eind Fe-
bruari, dat tot nu -toe het laagst bereikte was sedert
het einde van den oorlog.
De teruggang van de laatte maand is voornamelijk
het gevolg van aanzienlijke daliugen in de voornaam-
ste voedingsmiddelen, welke in dezen tijd van het jaar
niet ongewoon
zijn. Ook
delfstoffen zijn verder ge-
daald.
Hieronder volgt de gebruikelijke – aan ,,The
Eco-
nomist” ontieende – tabel.
Data
Granen
en
oleesch
Andere
00e-
dings-
en ge-
nolm.
Wee!-
stoffen
Dolf-
stoffen
Dioer-
oben,
hout,
rubber,
ene.
Totaal
Alge-
meen
index-
cijfer
Basis (gemidd.
1901-5) .
.
500
300
500 400 500 2200
100,0
1 Januari1914
563
355
642
491
572
2623
119,2
1 April
560
350+
626+
493
567 2597 118,0
1 Juli
..
5651
345 616
471+
551
2549
115,9
EindeDec.1914
714
414+
509
476
686+
2800
127,3 1915
897 446
731
7114 8484 3634
165,1
1916 1294
553
1124+
824+
1112
4908 223,0
1917 1286+
686
1684+
839+
1348+
5845
263,2
1918
1303
782+
1805+
816
1337
6094
277,0
91
1919
1441+
881+ 2442+
1145 1453+
7364
334,7
,,
1920 1344
805
1284
1216
1275
5924 269,3
Jan.1921
1295+
797
1187
1128*
1209
5617
255,3
Febr.
1176+
771
1038 1053
11374
5176 235,3
Mrt.
1212
727
1030 1003
1125
5097
231,7
April,,
1196
723
1031
936
1043
4929
224,0
Mei
1195
691
996
963
1065
4910
223,2
Juni
1174+
665+
9734
973
1023+
4810
218,6
Juli
1165
707+
958+
937
1030
4798
218,1
Aug.
1184
716+
998
9204
1000
4819
219,0
Sept.
1119+
688
1258
871
987+
4924
223,8
Oct.
,,
956 685
1171
816
960
4588
208,5
Nov.
951
672
1117* 774
943+
4458
202,6
Dec.
,,
921+
636
1106
762 931*
4357
198,0
Jan.1922
907+
654+ 1066*
730
925+
4284
194,7
Febr.,,
948
640*
1037+
696+
936+
4259
193,6
Mrt. ,,
980
687
1038
700
892
4297
195,3
April,,
1008*
667 1010
709+
890
4285
194,8
Mei
,,
1040+
657
1079
7104
885
4372
198,7
Juni ,,
1000+
676+
1135
690
887
4389
199,5
Juli
,,
9944
669
1120
7124 900 4396
199,8
Aug. ,,
8804
674
1123
69111
887+
4257
193,5
Tarve en haver zijn zeer gedaald, terwijl ook ce.n
sterke daling van de aardappeiprijzen door het ver-
gevorderd seizoen wei tot – den grooten teruggang van
de eerste groep heeft bijgedragen. Na een kleine stij-
ging in Juli is meel nu weer iets goedkooper evenals
rund- en schapenvleesch; varkensvleesch hooger. In de
tweede groep was de voornaamste veranderin’g en stij-
ging voor thee, tengevolge van de groote concurren-
tie op de veilingen. Koffie lager; de boterp rijzen
herstelden zich weer eenigszins na den teruggang van
de vorige maand.
in de weefstoffengroep waren de schommelingen
veel geringei dan anders. Behalve eenige kle:ine stij-
gingen in katoen en katoenen stoffen en een daling
in jute, waren er geen veranderingen. De kleine stij-
ging van Amerikaansche katoen vindt haar oorzaak in
de berichten over den oogst, die nu iets minder gun-
stig zijn dan aanvankelijk.
Verdere dalingen van stalen rails en ijzeren stavee
en ook van lood zijn de oorzaak van den teruggang in
de deifstoffengroep. De eenige verandering van be-
lang in de diversengroep is het terugloopen van de
prijzen van oliezaden. Vergeleken met Juli
1914 is
het indexeijfer thans gedaald tot 166, zooals ook
blijkt uit onderstaande tabel.
Data
Granen
gle
c
csch
linacre
coe-
,
n
:::
s
toffen
Wecf-
Delf-
stoffen
Divor-
ollen,
rs
r,
‘
Totaal
Juli
1914….
100
100 100
100
100
100
December
1918….
226
222
293
186
241
236
December
1919….
249
250 396
247
263
287
Maart
1920 ..
261
260
484
269
309 325
Juni
1920.. ..
261
263 .
415
278
281
305
December
1920. …
233
229
209
261
230
231
Maart
1921….
209
206
167
216
203
198
Juni
1921….
203
188
158
210
185
188
September 1921
.
. .
193
195
204
189 178 192
October
1921….
166
194 190 176
173
178
November
1921….
165 190
181
167
170
174
December
1921
..
159 180 180
164
168
170
Januari
1922….
157
186
173
158
167 167
Februari
1922….
164
182
168
150
169
166
Maart
1922
– ..
169 195
168
151
161
167
April
1922.. . .
174 189
164
152 160
167
Mei
1922….
180
186
175
153 159
170
Juni
1922.. .
.
174
192
184
149
160
171
Juli
1922….
172 190
181
153 163
171
Augustus
1922….
153 192 183 149
160 166
De delfstoffengroep staat weer op dezelfde
hoogte
als eind Juni en is nog het dichtst
bij den
stand van
Juli
1914,
terwijl
granen en vleesch niet veel hooger
zijn. De tweede groep
der voedingsmiddelen
is weer
hooger boven het gemiddelde
dan een maand geleden.
Algem.
Gem. pon-
Herleid
index-cijf.
denkoers
algemeen
van ,,the
over de
index-
Datum
Economist”
afg. mnd.
cijfer.
1
Januari
1914 ……..
119,2
12,111
4
119,6
1
Januari
1915……..
127,3 11,78
124,1
1
Januari
1916……..
151,6
11,02
138,3
1
Januari
1917 ……..
223,0
11,68
215,6
1
Januari
1918 ……..
263,2
11,06
240,9
1
Januari
1919 ……..
277,0
11,19
256,6
t
Januari
1920……..
334,7
10,14
281,0
Einde Januari 1921..
255,3
11,37
1
1
2
240,4
Februari
……
235,3
11,34
220,9
Maart
..
231,7 11,36
217,9
April
,…..
224,0
11,30
209,5
Mei
,…..
223,2
11,17
194,8
Juni
,…..
218,6
1 l,34/
4
205,3
Juli
,…..
218,1
11,42
206,2
Augustus
,…..
219,0
11,77
212,5
September ……
223,8
11,77
218,1
October
208,5
11,59
200,0
November ……
202,6
11,35
190,3
December ……
198,0
11,42
187,2
Januari 1922
194,7 11,47 184,8
Februari
,…..
193,6
11,61
186,1
Maart
,…..
195,3
11,54
186,5
April
194,8
11,63
187,5
Mei
198,7
11,51
189,3
Juni
199,5
11.49
1898
Juli
199,8
11,47 189,7
Augustus
……
–
193,5 11,49
184,-
Klei7vhandelsprijzen.
De verhoudingscijfere van
verbrulkersartikelen, in dan handel gebracht door de Coöperatieve Winkelvereeniging van ,,Eig’en Hulp”
te Amsterdam, Haarlem, Arnhem, Utrecht, Leeuwar-
20
September
1922
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
821
den en ‘s-Gravenhage (voorheen E. II.), welke door
het Centraal Bureau voor de Statistiek
gepubliceerd worden, zijn de navolgende:
Arlikden
1913 1917
1918
1919
1920
1921
f2fl
Boonen(bruine)
154
136
111
146
236
221
346 350
(witte)
166
338
221
138 331
248
300
300 Erwten(capuc.)
150
236
211
217
208 228
231
217
(grauwe)
125
220
101
209
248 250 216
205
(groede) 157
140
103
130
190
183
197
197
113
135
123
197
216
210
171
165
(boekweit)
104
292
312 292
367
296 233
221
(haver)
103 147
120
120
200
197
140 140
Kaas (Leids.)
140
221
207 253
286 279
169 174 (Gouds.) 124
126
177
195
221
246
193
205
94
118
174
169
154
128
125
125
Margarine.
127
122 136
148
161
141
128
128
Meel (roggebi.)
85
144
130
130
231
156
–
–
(tarwebi.)
124
212
224
259
353
229
165
153
Gort
………
(boekw.)
105
324
362
314
352
295
205 205
Olie (boter)
94
235
409
381
271
174
140 140
(patent)
135
293
351
446 446 280
261
261
Koffie……….
(raap)
136
329 540 519 395
227
212 208
116
125
122 169
328
184
141 141
83
267
417
283
417
183
150 150 103
320 680 577 343 210
153 143
Soda
……….
100
179
193
200
207
189
150 146
Stijfsel
…….
Suiker(basterd)
89
116
120
147
218
158
122
122
(nielis)
85
103
103
121
175
125
102 103
Rijst
……….
Stroop
…….
112
127
119 139
137
123
125
127
Verinicelli ..
121
272
266
300
338 290
217 214
Zeep (w.Brist.)
100
160
183
191
153 147 117 117
Thee
……….
(zachte)
87
121
117
275
321
142
162 162
80
110
190
160 160
130
120
120
Zout
……….
Gemiddelde ver-
houdingscijfere
114
195
228
239 264
202
178
176
Bij beschouwing van deze cijfers neme men in aan-
merking, dat het voorkomt, dat een artikel tijdelijk
door een of meer der 6 coöperaties niet werd ver-
kocht, wat van invloed kan zijn op den loop der
verhoudingscijfers.
De prijzen voor het jaar 1893 werden gelijk 100
geateld.
DE RIJKSMIDDELEN.
In dit nummer treft men aan het gebruikelijke
overzicht van de opbrengst der Pdjksmiddelen over de
maand Augustus 1922, vergeleken met de overeen-
komstige cijfers van Augustus 1921.
De oorlogswinst- en verdedigiiigshelastingen brach-
ten tot dusver in totaal op
f
1.081.520.990, waarvan
f
175.086.050 op .reken:ing komt van eerstgenoemde
heffing.
Met inbegrip van de opcenten ten behoeve van het
(eeningfonds – behalve die op den suikeraccijns, wel-
ke geen verzwaring van belastingdruk medebrachten
– is in totaal eene som van
f
1.354.137.758 ontvan-
gen uit belastingheffing, d:ie baren grond vindt in de
buitengewone omstandigheden.
De gewone m:iddelen brachten in de afgeloopen
maand
f
35.151.122 op tegen
f
32.948.628 in Augustus
1921 en vertoonen mitsdi.en een vooruitgang van
f
2.202.494. De totale opbrengst in de afgeloopen
maand bleef
f
648.961 bij de rami.ng ten achter. Do opbrengst over de eerste acht maanden van 1022
overtrof de eerste opbrengst over de overeenkomstige
maanden van 1921 met een bedrag van
f
6.317.031,
terwijl de raming met een bedrag van
f
7.116.413 werd
overschreden.
In vergelijking met Augustus 1921 vertoonden in
Augustus 1922 vooral de inkomstenbelasting, de sui.-
keraceijns, de gedistilleerd-, de zout- en de bieraccijus,
de successierechten, de invoerrechten en de loodsgel-
den een hooge.r opbrengstcijfer. Daarentegen brachten
minder op de overige directe belastingen, de wijn- en
geslachtsaccijns, de zegel- en registratierechten en de
statistiekrechten.
De inkomstenbelasting, die deze maand
f
2.796.702
meer opbraeht dan in Augustus 1921, steekt zeer gun-
stig af bij de overige directe belastingen, waarvan de
grondbelasting terugliep met een bedrag van
f
684.855,
de personeele belasting met een bedrag van
f
351.887,
de dividend- en tantièmebelasting met een bedrag van
f
1.242.905 en de vermogensbelasting met een bedrag
van
f
134.417.
Dat de grondbelasting verminderde vindt zijn oor-
zaak in het feit, dat de belasting dit jaar vroeger
geïnd werd.
De hoogere opbrengst van de inkomstenbelasting is
wellicht te verklaren uit het inhalen van achterstand
en het opleggen van voorloopige aanslagen.
Voor den achteruitgang van de andere directe be-
lastingen is geen bepaalde reden op te geven.
Van de accijnzen brachten de suikeraccijns en dc
accijns op het gedistilleerd respectievelijk
f
163.403
en
f
524.215 meer op dan in Augustus 1921, waarvan
geen bijzondere reden bekend is.
1)e staking in de Rijnvaart heeft de aanvoeren van
zout uit Duitschiand belemmerd, zoodat daarvoor min-
der aan invoerrechit is betaald. Hierdoor is meer zout •an de ziederijen betrokken, wat ten gevolge heeft ge-
had, dat de zoutaccijns deze maand
f
14.850 meer in
de schatkist bracht.
De achteruitgang van den wijnaecijns met een be-
drag van
f
15.973 is als eene toevallige vermindering aan te merken.
Ten koste van den drankhiandel blijft de birbrou-
werij veld winnen. De bieraccijns bracht deze maand
dan ook
f
497.843 op tegen
f
459.495 in Augustus
1921.
Daling der veeprijzen en toegenomen aanvoer van
huitenlandsch vleesch hadden tengevolge, dat de ge-
slachtsaccijns van
f
951.148 op
f
928.683 terugliep.
De lagere opbrengst van de zegelrechten
f
1.209.541
tegenover
f
1.297.750
in
Augustus 1921 – staat in
verband met den gedrukten toestand in handel en
nijverheid, terwijl ook de achteruitgang van de regis-
tratierechten met een bedrag van
f
609.109 zijn
oorzaak vindt in de heerschende malaise op handels-
gebied.
De baten uit de invoerrechten bleven dan ook deze
maand toenemen. De meerdere opbrengst bedroeg deze
maand
f
81.130 tegen
f
5.666 de vorige maand. Het
statistiekrecht bleef een bedrag van
f
39.134
bij
Aug.
1921 ten achter, doch de loodsgelden wijzen eene
meerdere opbrengst van
f
27.184 aan, hetgeen bewijst,
dat het scheepvaartverkeer toeneemt.
Onder den invloed van het hoogere tarief brachten
do suceessierechten
f
1.279.555 meer op. De vorige
maand bedroeg de meerdere opbrengst
f
1.300.444.
De belasting op gouden en zilveren werken bracht
f
12.265 meer op, welke hoogere opbrengst, .gelet op
het feit, dat de belasting einde 1.921 verdubbeld is,
bijzo n der tegenvait.
De tahaksbelasti.ng leverde deze maand voor de
schatkist
f
699.913 op. In de maanden Juni en Juli
bedroegen de baten uit dit middel iespectieveljk
f
1.091:392 e.
f
812.890.
AANTEEKENINGEN.
De waarde van den gulden.
In de
negende aflevering van het vijf en twintigste deel van
het Corresponden.tieblad van de Broederschap der
Notarissen in Nederland komt een schrijven voor van
Mr. Vissering, waarin deze, in antwoord
OP
een daar-
toe tot hem gericht verzoek, zijn meening uiteenzet
over de volgende vragen:
1. Is inflatie in Nederland mogelijk of waarschijn-
lijk?
2.. Zoo de mogelijkheid of bestaanbaarheid daarvan mocht worden erkend, is dan een bepaling behelzende
de goudclausule bestaanbaar en aanbevelenswaardig?
De dagbladen gaven van de uitvoerige uiteenzettin-
gen reeds uitgebreide uittrekseis, weshalve hier met
het weergeven van Mr. Visserings conclusies zij vol-
staan.
822
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
20 September 1922
Zijn betoog resumeerende antwoordt hij op de eer-
ste vraag:
Inflatie in Nederland is stellig mogelijk; reeds hebben
een aantal factoren te zamen gewerkt om haar in het leven
te roepen; zij is evenwel nog nagenoeg niet te voorschijn
gekomen, daar zoowel in de eerste periode van den oorlog als in de tweede na den wapenstilstncl talrijke andere om-
standigheden hebben te zamen gewerkt om de mogelijke
uitwerking der inflatie te neutraliseeren. Het vertrouwen
in den gulden is in het buitenland nog ongescbokt gebleven.
Dat vertrouwen zal de gulden ook in cle toekomst blijven
verdienen, mits het optreden van Staat en Gemeenten niet
tot uitbreiding der inflatie aanleiding geve. Aan infla-
tionistische neigingen van Gemeenten kan wel eenigszins
een rem worden aangelegd; tegenover den Staat zal dit
tot veel meer moeite in allerlei richting aanleiding geven.
Het gevaar voor inflatie van regeeringswege kan dus slechts
bezworen worden door een spoedigen inkeer tot eene ver-
standige finaucierings-politiek. Geschiedt dit, dan kan,
mede door het vertrouwen van het buitenland en door toe-vloeiing van buitenlancisch kapitaal en van arbeicizame en
verniogende vreemdelingen in ons land, zelfs in deze be-
narde tijden voor ons land weder nieuwe welvaart opkomen,
zooals de toestrooming van goede buitenlancische elemen-
ten ook in vroeger tijden ons land hebben versterkt. Ge.
schiedt dit niet, dan zal verdere inflatie waarschijnlijk, zal
zij zelfs bijna zeker, worden, met alle vernietigende uitwer-
kingen daarvan, niet alleen voor kapitalisten, zooals van
sommige zijden abusievelijk werd beweerd, maar voor nllen,
stellig ook voor degenen, die in handen-arbeid hun bestaan
vinden.
Wat de tweede vraag betreft, wijst hij erop,
lo. dat de Nederi. Bank, waarbij de goudvoorraad
van het land geceritraliseerd is, geen enkele reden zal
hebben om Nederiandsche goudstukken af te geven
aan een debiteur, ter voldoening van zijn contractueele
verplichtingen;
2o. dat de rechter derhalve eventueel den debiteur
van een dergelijke verplichting, die hij niet hij machte zal zijn na te icomen, zal ontslaan;
3o. dat in Duitschland, waar v66r 1914 de goud-
clausule
in
verschillende contracten was opgenomen,
op 28 Sept. 1914
bij
Bundesrats-Erlass aan dehiteuren verboden werd om in goud te betalen;
4o. dat betaling in een aantal guldens, geiijkwaar-
d:ig aan een goudgulden indruischt tegen de wet,
waarbij onze versch:illeride vormen van wett:ig betaal-
middel werden ingesteld. Men zou het woord ,,gulden”
niet eens in de acte kunnen gebruiken, althans ter ver-
mijding van de moeilijkheid, voorkomende uit art.
1793 B.
W.;
5o. dat betaling i.n goudmetaal, afgezien van an-
dere bezwaren, zou stuiten .op de moeilijkheid de be-
schikking over het edele metaal te Icrijgen;
Go. dat afsiu:iten van binnenlnndsche contrncten
in goudvnluta het vertrouwen, dat de gulden gemet,
ernstig zou schokken en dat op wanrdevastheid dezer
valuta op den duur toch ook niet te rekenen valt;
‘Zo. dat debiteuren zich op den duur aan dergelijke.
vexatoire bepalingen waarschijnlijk niet zullen onder-
werpen.
Alles bijeengenomen blijft bij schrijver een groote
twijfel bestaan aan een practische uitvoering en dus
bestaanhaarheid van de goudc]ausule en althan.s aan
have annbevelenswaardigheid. Hij vreest dat, zelfs bij
hestaanbaarheid, nog slechts grootere onzekerheid
daarvan het gevolg zou zijn.
Kosten van leven.son.derlsoud van ar-
b eidersgezmn.rten. te
Airtsterdam..
‘) -..Dzør
dagen is weder versQhenen het ind’excijrfer van
de koe-
ten van lovensonde.rhnud van ‘avbeider.sgezinnen te
.Amsteridam, dat liet, Bureau van Statistiek dier Ge-
nieente driemaandelijks puibliceert. De dailing, die
sinds Septembor 1920 ona,fgehroken had gedinuT.d, tot-
diat ze in ldaart ‘van dit jaar ,d;oor een gorinige stijging
ondeiibrokeu werd, heeft rich verder voortgezet,
zon-
Lint in Juni liet cijfer 87,4 bereikt werd. Het. Bureau
licht de j;oingste resnitateu als volgt toe:
De berekening van het indlexcijfer van de kosten vnu
het levensoivleriwud over Juni 1922 geschiedde wederojni
uitsluitend op grondslag van het tvenbru.ik, geconstateerd
bij het ondeiuoek ingesteld in Maart 1920, d.w.z. qp grond-
slag van de tijdens laatatgenoensde niaanid door de deel-
nenieude gezinnen ivoor elik oi:ijdencleel van Ihet budget ge-
‘(lane uitgaven. De redenen kieijvoor zijn in de fvori
g
ge da4e-
maan,delijksche bijlage hij het Statistisch Meauciberidhit uit-
voeriger uiteengezet.
1)
Stijging en
dalingin perc.
oeT
g
Rest
Totaal
sedert Mrt. ’20 Index.
f
Rest
Gemiddelde
weke.
lijkscheuitg. perge-
zinseenheid
2)
in
guldens in Mrt. ’20
f
5,561
f
5,701
f11,27
100
Bedragen, welke p.
gezinseenheid zou-
den zijn uitgegeven,
indien besteed aan
hetzelfde alsin Mrt.
1920,
in:
5,751,,
5,781
11,54
3,4
2,4
102,4
6,20
,,5,83
12,03
11,4
6,8
106,8
6,15
,,5,54
11,69
10,5 3,7
103,7
Dec.
1920
…….
5,83
,,5,23
11,06
4,8
–
1,8
98,2
Juni
1920
…….
5,88
,, 5,08k
10,96-}
57
–
2,7
97,3
Sept.
1920 …….
5,43
,,5,07
10,50
–
2,4
–
6,8
93,2
Maart
1921
…….
Juni
1921 …….
5,l5,,
4,881
10,04
–
7,3
-10,9
89,1
Sept.
1921
…….
Dec.
1921
…….
5,2l
,,4,9l
l0,12-
6,3
-10,2
89,8 Maart
1922
…….
Juni
1922
…….
4,93
,, 4,921
1,4
-12,6
87,4
Het blijkt, dat van Maart 1920 tot Juni 1922 voor
het geheele budget een daling ingetreden ‘van 12,6 pCt.
Vioor de vorige drieniaavidelijksche periode was liet desbe-
treffende cijfer 10,2 pOt. en dus is de geringe stijging, die
in Maart 1922 geconstateend ken wei
–
den sedert i)eceniber
1921 toen do daling 10,9 pOt. Ibedroe
g
g, gevolgd door een
daling sedert de vorige berekening Over Maart 1922 en wel
enet 2,7 pOt. in September 1920 had het iniclexcijfer het
hoogste punt bereikt met een stijging van 6,8 pOt. beiven
het peil van Maart 1920. De sindsdien ingetreten daling
bedraagt, 11.8,2 pOt. In de vurige bijlaige werd er op ge-
wezen, dat cle in Maart 1922 gevonden stijging toe te sohrij-
ven was aan dle abnionmnaal hiooge prijzen van groenten en
aai-daippel:eri en dat zandet- deze ivermeendering het eind-
cijfer idaii ook een ‘voortgezette daling sedert December 1921
zou vertoond hebben. Waar cle pi-ijnen van ibeide voecliiings-
middelen in Juni niet nee,r op hot bui,tenaporig hooge
niveau
waren
van drie cmaaa4en te voren, kojn de daling
van een aantal posten niet meer ongedaan gemaakt wor-
den idoor de aanrienlijke isitijginig van een tweetal andere,
Soodact cle algemeene prjbewegi.tag izooa.ls ze in het alge-meene in’dexcijfer tot uiting komt, zich thans ook in -dalen-
de richting beweegt. Begrijpeljkerwijze is de incviloe.d daarvan op ‘hot cijfer
voor ide voeding afzonderlijk nog grooter idwn op het cijfer
voor het geheele budget. De daling sedert Maart 1920, idie
in Maart 1922 6,3 pOt. bedroeg (tegen 7,3 pOt. in Decem-
ber 1921), is thans 11,4 pOt. Toch is deze vermindering niet
alleen toe te schrijven aan bovengenoemde prijsverlaging
van groenten en aardappelen; enkele andere posten heb-
ben er eveneens toe bijgecli-aigen, hoewel in ‘veel mindere
mate:brnod, grnttes-s’waren, melk en kaas. De geringe
daling iran de gi
–
oep Ibrood, fbeschui.t en koek is toe te
schrijven aasi een piijswerauin.dering van enkele soorten
koekjes, die van grutterswaren ‘voornamelijk aan cle ‘daling
van de prijzen van ea,pucijners ‘en rijst, iterwijl ide daling
aan de groep kaas het geaolig is ‘van de
te
[het ‘voorjaar in-
getreden belangrijke prijsverlaging ivan jonge kaas,
rwelke
echter sedertdien opnieuw door een stijging is gevolgd.
Tegenover deze groepen welke een daling vei;toonen
sedert cle ‘vorige dIniemaaulel ijksdlhe periode, ‘dienen enkele
andere posten venmeld te avonden welke een stijging hebben
ondergaan, waaronder ‘voornamelijk eieren, vleesch, visoh,
vetten en suiker. Voor de groep vleesch is de oorzaak diaar
–
van ‘vooral ite zoeken in ide niet ingang van 12 Juni i.age-
treden ,prijsveillioogi’ng van bevroren r,unlcl’vjeesoh, voor de
groep ‘vetten in een prjsveriiooging van natuurhojter. En-
kele artikelen, welke tot laatstgenoemde groep ibeh<>oren
(zoonis bak’vet, bakolie, spek), zijn ‘weliswaar in prijs
ge-
daailid; door het betrekkelijk geringe aandeel aan deze arti-
kelen, vergeleken ‘niet nutuuriioter, in het totaal der uitga-
Zie pgn. 506 ‘van deren jaargang.
De herleiding ‘tot gezinseeniheden geschiedt aldus, ‘dat
de man geldt voor 1, de vrouw voor 0,9, een kind in het
eerste levensjaar voor 0,15, in het ‘tweede voor 0,2, in het
derde voor 0,3 volwassene en zoo geleidelijk opklisnmeude met 0,05 voor elk leeftijdsjaar.
20 September 1922
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
823
ven rvoor vetten, komt deze daling echter niet ijtot uiting in liet cijfer voor de groep.
Van de overige posten van het beiiclget wertoonen klecdiing,
schnlseI en huisraad een voortgezette ila]iing. Uulslsnur en
LlC
post tabak, sigaren en dranken laarentegen tvertoonen.
een stijging die, wat laatstgenocnnclen post ibetreft, het ge-
vo]g is van dec enet 1 Juni jI. ingevoerden tabaksaccijns.
De meeste posten echter zijii soe goed als onveranderd ge-
bleven, wanidcor
els
sterke verniiisderiing fvan enkele ‘ree-
dringsposten, in haar invloed op het totaalcijfer dan ook in
niet onbelangrijke mate w&idt veawakt.
ONTVANGEN:
Verzekerings Bibliografie 1910-1920,
Nederlandsche
Bibliografie van privaat-rechtelijke en sociale
verzekering en aanverwante vakken, door Dr. M.
van Haaften en W. G. H. van der Zweep: uitge-
geven met subsidie van de Vereeniging voor
Levensverzekering, 1022. W. ten Have, Am-
sterdam.
Jaarcijfers van Levensverzekering-Maatschappijen en Begrafenisfondsen, 1917-1921,
door
W.
Wiebes;
Uitgevers-Maatschappij v.h. van Soeren & Co.,
‘s-Gravenhage.
Beschouwingen over eenige ef.fecten- en credietvor-
men in hun beteekenis voor de financiering der
onderneming,
door Dr. B. ii. de Jongh; ‘s-O in-
venhage, Martinus Nijhoff, 1922.
Rapport over de icanalisatie van West friesland,
uit-
gebracht door de Commissie benoemd door den voorzitter der Westfriesche kan aalvcrecnigi ilg, i).r. 0. J. K. van Aalst, op verzoek ilan de bestu-ren der gemeenten Alkmaar, Hoorn, Enkhuizen,
Sehagen en 0 rootcbroek, van de tounmal:ige ka-
mers van Koophandel te Alkmaar en te Hoorn,
de Vcreeniging tot Ontwikkeling van den Land-bouw in Hollands Noorderkwartier, de Vereeni-
ging ,,Schuttevaêr” en de Westfriesche Kanaal-
vereeniging; N.V. Drukkerij v.h. Trapman & Co.,
Schagen.
OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN.
3 ournal of Poiiticai Economy. – Chi-
cago, Augustus 1922.
J. A. Hobsors,
Britain’s economie outlook in Euro-
pe;
H. H. Preston,
Branch banking in California; A. H. Hansen,
The economics of unionisin;
W. H.
George;
Proudhon and economie federalism;
J. W.
Thornpson,
Early German-Slav trade; A. C. Hodge,
Bases of control for ietail inventory;
H. G. Moulton, The Danner-Kraft Dry goods Company.
D i e B a n k. – Berlijn, Juli 1922.
Â. Lansbur gis,
Geld kna’ppheit.
1 d e m. – Berlijn, Augustus 1922.
A. Lansburgh,
,,Wir”.
Technik und Wirtscisaft.
– Berlijn,
Augustus 1922.
Baumann,
Ei senbahnrats- und Wirtschaftshezirke;
Koilmann,
Zersplitterung des Schiedgerichtswe-
sens;
Rech,
Die Unternehmungsformen in Handel
und Industrie (Schluss).
Geographical Journal. – Londen, Sep-
tember 1922.
0. F. Rey,
Abyssinia and Abyssinians of to-day; P.
Ward,
Through western Yunnan;
J. W. Swansors,
The wireless receiving equipment of the Hamilton
Rice expedition, 1919-:1920;
D. H. Thorburn,
The
Pi.bor river; The Mount Everest expedition;
Dr. A.
M. Heron,
The rocks of Mount Everest.
West-Indische Gids. – ‘s-Gravenhage, Sep-
tember 1922.
F. S. Lan gemeyer 0.1.,
Het zoutbedrijf op St. Mar-
tin. Een onderzoek naar middelen te zijner verbete-
ring; H. Ahrens,
Kolonisatio op particulier land in
Suriname met Javanen onder contract onder de thans
geldende immigratiewetten.
MAANDCIJFERS.
OVERZICHT DER RIJKSMIDDELEN.
(In
Guldens).
Auius
Sedert
Ooereen.
1922
1 Januori
komsilge
1922
periode 1921
‘Directe belastin gen.
Grondbelasting
…….
1.655.2371
1 2.479.623j
10.927.955
Personeele belasting ..
1.893.626
9.030.018! 10.413.184
Inkomstenbe1astin
. .
1
7.958.975 86.658.2871 76.171.616
Dividend- en tantime-
belasting …………
2.082.188
9.127.652 16.764.591
Vermogensbelasting
339.855 10.518.457 10.528.965
Accijnzen.
buiker …………….
3.626.401
27.573.916 24.921.594
Wijn ………………
48.682
1.361.958
1.065.646
Gedistilleerd ……….
4.901.202 39.278.865 36.990.704
Zout ………………
127.937
925.624
969.257
Bier ………………
497.843
2.882.838
2.588.635
Geslacht ……………
928.683
6.253.897
7.782.402
Tabak ……………
699.913
2.610.195
–
Belast, op speelkaarten
4.935
49.022
46.923
Indirecte belastingen.
Zegelrechten ………
1
1.209.541
2
11.545.102
2
13.375.051
Registratierechten
1.460.180 13.389.267 22.895.499
Successierechten ……..
3.774.557 27.600.640 20.451.885
invoerrechten …………
3.137.436 25.277.322 24.279.212
Gouden enzilvercnwerkcn
Belasting …………..
68.42!
583.881
540.017
Essaailoon
103
740
620
Statistic/r.recht ……….
284.095
2.229.290
2.528.809
iIijnen ………………
71.432 , 1.183.346
388.957
Donicinen …………..
74.348
441.700
1.344.500
Staatslolerj …………
24 338
242.794
438.990
Jacht en visscherj
..
48.194
1.847.234
256.316
Loodsgelden …………
233.003
425.413
1.528.721
Totaal ………. .
35.151.122 293.517.080 287.200.049
OPOENTEN VOOR HET LEENINGFONDS 1914.
Augustus
1922
1 Januari
1922
komitige
periode 1921
Directe belastingen.
Grondbelasting
321.310 2.500.755 2.190.667 Personeele belasting 358.649
1.760.666
2.076.644
Inkomi
–
teabelasting 2.553.335 25.129.392 22.425.975
Vermogensbelasting
84.790 2.579.275
2.609.754
Dividend-
en
tantième-
–
687.122
3.012.125
5.532.315
Accijnzen.
belasting ………..
725.280
5.514.783
4.984.319
Suiker
……………
9.736
272.392 213.129
Wijn ……………….
Gedist. (binn,-en buit!.)
490.120 3.927.887 3.699.070
Indirecte belastingen.
Zegelrecht van buitl. elf
16.082
86.256
154.564
5.256.424
44.7141.531
43.886.432
Totaal
..,
BELASTINGEN IN VERBAND MET DE BUITEN-
GEWONE OMSTANDIGHEDEN.
Augustus 1922
Sedert
1
Januari 1922
Verdedigingsbelasting la ….
101.772
3.158.464
Verdedigingsbelasting Ib ….
604,502
11.225.797
Verdedigingsbelasting II ….
2.480.908
24.839.212
3.187.182
39.223.473
Oorlogswinstbelasting
1.085.835 ‘
28.796:841
1)
Hieronder begrepen
f 159.036,90
wegens zegelrecht van
nota’s van makelaars en conimissionnairs in effecten, enz.
(Beursbelasting). l idem
f 1.509.055,45.
8)
Idem
f
2.321.110.
Augustus
1921
f
6.580.907:
De Tabaksbelastiug is met
1
Juni ingevoerd. VôÔr 1 September zijn banderolles aangevraagd tot een gezamenlijk
bedrag voor de schatkist van
f 6.756.540,47.
Een groot deel
hiervan wordt, waar onder zekerheidsstclling een crediet voor
hoogstens
6
maanden wordt verleend, eerst later betaald.
Onder de thans verkregen opbrengt is begrepen het jaar-
lijks te betalen recht voor de bedrijfsvergunningen.
824
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
20 September 1922
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
N.B.
beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.
GELDKOERSEN.
BANKDISCONTO’S.
N
d
(Disc.Wissels.4 18Juli ’22
Zweeds.R.ksbk5
10Mri.’22
Bk Be1.Binn.Eff.4
18Juli
’22 Bk. v. Noorw.. 5
17Aug.’22
IVrsch.inR.C.5
18Juli ’22
Zwits. Nat. Bk. 31
2Mrt.’22
Bk. van Engeland 3
13Juli ’22
Belg.Nat.Bk.5-519 Mei
’21
Duitsche Rijksbk. .7
28Aug.’22
Bank v. Spanje 51
1831ei ’22
Bk. van Frankrijk 5
11 Mrt. ’22
Bank v. Italië §
20Mei ’20 Oostenr. Hong. Bk. 8
2Sept.’22
F.Res.Bk.N.Y; 4
21Juni’22
Nat. Bk. v. Denem. 5
25Apr.’21
Javaeche Bank 31
1Aug.’09
OPEN MARKT.
Data
Amsterdam
Londen
1
Part.
Berlijn
Part. Parijs Part.
N. York
Cali-
P
1
Prolon.
disconto
disconto
disconto
disc.
moneij
16 Sept. ’22
3
1
1
2
1
1
2
2’1
4518
–
4
1
j
2
_5
‘
11-16 S. ’22
1
1
8
1
1
4
I2
1
1
3
-1
4
21218
4_61
–
4113_5
4-9
,,
’22
3-
1
1
I2
1
1
26/8
4_51
–
4-5
28 A.-2 S.’22
21
3
-3
2113
2h/38/g
48j
–
4-5112
12-17 S. ’21
41
12
–
18
3114-4113
411..1/
4_61
1
–
411,-511,
13-18 S. ’20
4″
s-i
i
i
3
1
1
4
4
1
1
2
61
4_81
–
6-7
20-24Ju1i’14
3’//
2’/_/
2
1
1
4
_/
4
2/
9
-‘/
3
21
5’12-7111
t)
Noteering van 15 September.
WISSELKOERSEN.
WISSELMARKT.
Bij een tamelijk levendigen handel bleef de wisselmarkt
deze week zeer stabiel. Londen was aanvankelijk onder
den invloed van cle gebeurtenissen in het Oosten tamelijk
aangeboden en liep terug tot .11,424, maar kon zich later
weer herstellen tot 11,44. Dollars varen de eerste dagen
der week zonder verandering. Door de vraag voor Engel-
sche rekening steeg de koers Donderdag tot 2,59, maar daar
(le Nederl. Bank nog steeds afgever is, liep de koers daarna
weder iets terug. Parijs en België waren iets lager aan-
geboden, aan het einde der week echter weder meer gezocht.
Marken openden flauw, maar herstelden zich daarna weer
en bleven onder den invloed van cle zeer groote geldvraag J
1)uitschland, eerder vaster. Skandinavië eveneens iets vas-
ter, vooral voor Christiauia. Zwitserland flauw; terugloo-
pend van 48,75 tot 48,35. Ook Spanje sterk aangeboden,
9,75-39,10, later 39,20 geld. Batavia eveneens iets flau-
ver, 981/t aangeboden.
KOERSEN IN NEDERLAND.
Dato
Londen
•
Parijs
•)
Berlijn
6)
Weenen
6)
Brussel
)
New
York)
11
Sept.1922..
11.46
19.67k
0.17k
0.00418.61
2.57
4
12
.
1922..
11.45
19.70
0.17
0.003k
18.60
2.57
3
1
s
13
1922..
11.44 19.60
0.161 0.003k
18.53
2.571
14.
1922..
11.43
19.50
0.17
0.0031
18.37’/
3
2.59’1
15
1922..
11.44e
19.70 0. 17t
0.003
18.62
1
/
2
2.58
1
/
3
16
1922..
11.44
19.671
0.17t
0.0031
–
–
La&gsted.
w. 1)
11.42k
19.57
0.15k
0.002
18.32’/,
2.57
Hoogste
,, ,, ‘)
11.461
19.87k
0.18
0.0041
18.77
1
1
2.59!
9 sept. 1922
11.461 19.971
0.181
0.0031
18.80
2
2.57’1
2
,,
1922
11.461
20.101
0.19k
0.004
18.87
2.5618
rllluntpariteit..
12.10
48.-
59.26
50.41
48.-
2.48
‘) Noteering te Amsterdam.
) Noteering te Rotterdam.
t)
Particuliere opgave.
t) Noteering van 8 September. 5) Idem van 1 September.
Dato
Stock.
holm)
Kopen.
h
agen
*) Chrts.
ttanta)
Zwitser.
land)
Spanje
1)
Bataota
1)
telegrafisch
11
Sept. 1922
68.25 54.95
43.-
48.75 39.75
98/
4
–
1
/
3
12
1922
68.30
54.90
43.-
48.70
39.70
98-98
1
/
3
13
1922
68.20
55.-
43.-
48.60
39.70
98-981
14
1922
68.35
54.90 43.10
48.45
39.25
98_98
1
1
4
15
1922
68.30
54.80
43.25 48.40 39.10
971_98
16
1922.
68.35
54.90
43.50 48.40
39.20
97-98
L’ste
d.
w.’)
68.15
54.60
42.80 48.25
39.05
9731t
H’ste
,,
,, ‘)
68.45
55.10 43.50
48.82k
39.85
98
1
1
2
9 Sept. 1922
68.20
55.05
42.90 48.821
39.75′
98
1
/
2
,,
1922
68.102
55.-
42.85
48.85
39.80
98-98
Muntpariteit
66.67
1
66.67
66.67
48.-
48.-
100
) Noteering te Amsterdam. 1) Particuliere opgave.
5) Noteering
van
1 September.
KOERSEN TE NEW YORK.
Dala
CableLond.
ZichtParU31
Zicht Berlijn
1ZichtAmsterd.
(in
$
per) (in eis. p.frs.)
(in ei. p. Mrk)
(in cts. p. gld.)
16 Sept.
1922
4.42.87 7.58
0.07
38.76
Laagste d. week
4.42.50
7.56
0.06
38.73
Hoogste
,,
4.45.50
7.67
0.07
38.84
9 Sept.
1922
4.45.75
7.75
0.07
38.90
2
,,
1922
4.47.25 7.84
0.08 38.97
Muntpariteit
4.86.67
5.18′
.
951
1
40
1
11.
KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN
Plaatsen en
Noteeringa.
2Sept.
9Sept.
11116 Sept. 22
16 Sept.
Landen
eenheden
1922 1922
Laagste
1
Hoogste
1922
Alexandrië..
Piast. p.
£
971513,
97181 97181
9715/
97161
*B
Aires’).
.
d. p.
$
44
3
1
9
441/
4351 4411
43291
Calcutta
. . . .
Sh. p. rup.
113
1
216
1
3
1,
6
1
1/3211l
113112
113
11
1
‘
16
1131
7
1
33
Hongkong ..
id. p.
$
217
2161
217
1
1
2/6
7
1
s
Lissabon
. . . .
d. per Mii.
2
1
1il
21’4 2
1
/2
3
21
59
Madrid
….
Peset.
p.0
28.81
28.801 28.80
29.29
29.21
*Montevideol
d.
per
$
421
4
421 411
43
42
Montreal….
$
per
£
4.4618
4.46
1
f
4.401
3
4.46
1
1
4
4.43
8
1,
*R.d.Janeiro
.
d. per
Mii.
7114
f7114
3)
6
11
1
7
2
1
4
6
3
1
4
Rome
. .
. .
Lires
p. £
101
9
33
102+*
102
7
1
1061
4
1051,
Shanghai….
Sb. p.
tael
31531
t
315314
315
1
1
2
316
31531t
Singapore
. .
id.
p. $.
2
2
1
3
5
j
8
2/3′!
s
3
2131
93
8
Valparaiso..
pesop.
31.60
31.50
31.50
i
2j1
15
1,
6
1
32.40
32.40
Yokohama
..
Sh. p.
yen
2/1/
212
2121
3
2121
•
Koersen der voorafgaande
dagen.
)
Telegrafisch
transfert.
2)
Noteering van
25
Augustus.
S)
1
cm van
7
September.
NOTEERING VAN ZILVER.
Noteering te Londen
te New York
16 Sept. 1922
353/s
691
9
1922
…
35
1
1
69
1
i
3
2
.,
1922
.
.
35
1
1
70
17
Sept. 1921
.
39112
65
18
Sept. 1920
….
5911
9331
20
Juli
1914
24
16
1,5
54
1
/
NEDERLANDSÇHE BANK.
Verkorte Balans op 18 September 1922.
Activa.
Binnenl.
Wis-t
H.-bk.
f
83,804.990,2913
sels, Prom.,
B.-bk.
38.184.523,37
enz. in disc.( Ag.sch.
59.737.673,09113
f
181.727.186,76
Papier
o.
h. Buitenl. in disconto
……..
–
Idem eigen portef..
f
72.473.832,-
Af: Verkocht maar voor
debk. nog nietafgel.
–
72.473.832,-
Beleensngen
t
H.-bk.
f
35.359.792,64112
mci.
vrsch.
B. -bk.
6.868.344,7011,
in rek..crt.(
Ag.sch.
,,
68.021.545,13
op
onderp.
fl10.249.682,48
Op
Effecten
……
f
91.348.825,75 Op
Goederen en Spec.,,18.900.856.73_-
110.249.682,48
Voorschotten a. h. Rijk …………….
,,
12.785.390,85
Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud
……
f
56.239.005,-
Muntmat., Goud ….549.715.947,01
f605.954.952,01
Munt, Zilver, enz..
8.901.881,90
Nuntmat. Zilver
..
–
—
614.856.833.91
Effecten
Bel.v.h.Res.fonds..
f
5.566.320,37
1
1
id. van
1
1
5
v. L.
kapit.,,3.879.600,37’/2
9.445.920,75
Geb.enMeub. der Bank
…………….
..
4.522.000,-
Diverse
rekeningen
………………
..
20.198.768,82’j,
f1.026.259.615,51
1
1,
–
Passiva.
Kapitaal
……………
……….
f
20.000.000,-
Reservefonds
.. ………………..
..
5.660.599,75
Bijzondere
reserve
………………..
1.675.581,33
Bankbiljetten in omloop
…………
..
966.944.145,-
Bankassignatiën in omloop ……….
..
l.202.722,02/
3
Rek.-Cour.1 Het Rijk
f
–
saldo’s:
5
Anderen
,,
22.249.400,60
1
1,
,,
22.249.400,60
1
/
Diverse rekeningen
………………,,
8.527.166,86′!,
f
1,026.259.61 5,57’/,
20 September 1922
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
825
NEP. BANK 18 Sept. 1922
(vervolg).
Beschikbaar inetaalsaldo …………..
f
416.036.963,3711
Op
de basis van ‘1,
metaaldekleing….
,,
217.957.709,84
1
1
Minder bedragaan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is..
,,
2.080.184.815,-
Verschillen m. d. vorig. weekst.:
Mw
tvIlnde,
Disconto’s
5.291.645,75
Buitenlandsche wissels..
1.997.475,-
Beleeningen
……….1.627.
1
98,78
1
I
Goud
…………….
200
,
Zilver
……………..
124
.
205
,
712
/s
Bankbiljetten …. …….
9.301.355,-
Part. Rek.-Ort. ta1do’s..
2.01 1.245,49’/a
Voornaamste posten in duizenden guldens.
B
k-
Andere
Data
Goud
Zilver
. ”
opeischbare
oujetten
schulden
18 Sept. 1922 ……
605.955
8.902
966.944
23.452
11
1922 ……605.955
8.778
976.246
25.293
4
1922 ……
605.955
8.762
984.009
26.126
28 Aug. 1922 ……
605.955
8.888
960.385
33.429
21
,,
1922 ……
605.955
8.717
958.173
43.098
19 Sept. 1921
605.969
10.267
999.361
39.652
20 Sept. 1920..
636.348
17.382
1.028.027
72.124
25 Juli
1914……162.114
8.228
310.437
6.198
r
Hiervan
0
aa
Schatkist-
Belee- Beschik-
D-
baar
jaia
rag
promessen
ningen
3
Metaal-
[ki.ntg’,-_
ercen
disconto rechtstreeks
saldo
lge
18. Sept. 1922
181.727
36.000
110.250
416.037
62
11
1922i 187.019
39.000
108.622
413.684
60
4
,,
1922 178.247
30.000
124.839
411.769
60
28 Aug. 1922 182.101
34.000
99.848
415.340
62
21
19221 185.129
35.000
98.587
,,
413.678
60
19 Sept. 19211 243.833
76.000
129.495
407.692
59
20 Sept. 1920,
93.677
–
314.962
432.904
59
25 Juli
1914
67.947
14.300
61,686
43.5211)
75
‘) Op de basis van
2
15
metaaidekking.
Uit de beken4makin,g van den M
i
n is t e
r
v a
ii
F
i
n a n-
c
i
ë n blijkt, dat uitstonden op:
1
II
Sept.
19221
1
18Sept.
1922
Aan schatkistprozfiessen
[407.870.000,-
1
f406.870.000,-
waarv. direct bij Ned. Bk
,,
39.000.000,-
,,
36.000.000,- Aan schatkistbiljetten
,,2 14.850.000,-
1,,2 14.171.000,-
Aan zilverbons
…….. .,, 29.187.555,-
,,
29.441.868,-
Onder de vlottende gehuld is begrepen:
Voorsch. aan de Kolonin
,,284.627.000,-
,,287.646.000,-
Voorschot aan Gemeenten
30
Juni
31
Augustus
voor door Rijk voor hen
,,
49.737.202,-
,,
86.936.544-
te heffen Ink. belasting)
ii
Sept.
18
Sept.
Tegoedv.d.Postch.&G.dst ,, 54.778.560,-
,, 54.778.560,-
JAVASCHE BANK.
Vooroaanste posten in duizenden guldens.
De samengetrok-
ken cijfers der daatste weken zijn telegrafisch ontvangen.
B
k
Andere
Beschlkb.
Data
Goud Zilver
bil
jaeltien
opeischb.
metaal-
schulden
saldo
9 Spt. 1922
20i.000
270.000
105.000
129.000
2
,,
1922
204.500
266.500
109.500
129.300
26Aug.1922
202.500 268.000
102.500
128.400
12Aug.1922
144.375
52.753
275.559
95.879
123′.475
5
,,
1922
146.830
52.623 268.506
91.329
128.160
29 Juli 19221
147.342
52.371
266.793
84.963
130.016
10Spt. 19211
202.255
20.751
306.174
140.110
134.218
11 Spt. 1920
214.698
7.133 359.022
211.976
107.724
25Juli1914
22.057
31.907
1
110.172
1
12.634
4.8422
Wissels.
1
Voor.
,’,,
Dek-
Data
Dis- conto’s huilen
N.-Ind.
betaalbaar
Belee-
ningen
schotten
aan
hel Gouv.nem.
‘””
reke-
1
ningen
kings-
percen-
lage
9Spt.1922
*
1800
38.300e
***
54
2
,,
1922
181.500
37.100
54
26Aug1922
178.500
–
31.300e
*5*
54
33.415
30.708
112.810
12Aug.1922
–
21.437
53
5
,,
1922
33.566 29.046
105.728
–
18.065
55
29Juli1922
32.880
26.529 99.777
–
20.898
57
10Spt.1921
35.186
19.215 115.748
40.809 20.156
49
11 Spt. 1920
29.545
24.469 154.896
123.124
20.004
39
25Juli1914
7.259 6.395
47.934
6.446
2.228
44
1)
Sluitpost activa.
2)
Basis
215
metaaldekking.
5)
Creditsaldo.
DE SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.
Data
Metaal
Circulalie
Andere
ope,schb.
Disconto
s
Div. reke.
ningen
1)
schulden
5Aug.1922 …
1.312
1.951
844
1.198
444
29 Juli 1922
1.341
2.038
761
1.217
421
22
1922
1.376
2.082
708
1.153
449
15
1922…..
1.389
2.062
827
1.138
364
1922
1.407
2.156
764
1.144
1.111
1
1922 1.543
2.014
764
1.052 1.164
6Aug.1921
…
1.125
2.124
1.129
2.004
165
7Aug.1920 …
1.077
2.272
901
1.774
261′
25 Juli 1914 –
. .
645
1.100
560
735 396
1)
Sluitpost der activa.
RUITENLANDSCHE
BANKSTATEN.
BANK
VAN
ENGELAND.
Voornaamste posten, onder bijvoegin,g der Curiency Notes,
in duizenden pond sterling.
Currency Notes.
Data Metaal
Circulalie
Bedrag
1
Goudd.
1
Gov.
Sec.
13 Sept. 1922
127.421
122.065
291.585
27.000
249.007
6
,,
1922
127.413
122.880
293.088
27.000
250.437
30 Aug. 1922
127.411
123.919
293.311
27.000
‘250.763
23
1922
127.417
123.454
295.130
27.000 252.728
16
1922
127.408
124.361
298.927
27.000 256.745
9
1922
127.400
125.542
302.095 27.000 259.903
14 Se.t. 1921
128.411
125.208
318.036 28.500 281.265
15 Sept. 1920
123.093 125.165
354416
28.500
323.975
22 Juli
1914
40.164
29.317
–
– –
Data
Gov.
Sec. Other
Sec.
Public
Depos.
Other
Depos. Reserve
Dek-
ktngs.
perc.
1)
13 Sept ’22
46.753
71.466
10.405
113.436
23.809
19,22
6
,,
’22
43.448
76.790
13.585
111.450
22.983
18,37
30Aug.’22
44.358
76.121
26.227
98.096 21.942
17,64
23
.,
’22
43.853
75.763
18.458
105.490
22.414
18,08
16
’22
42.629
79.618
14.169 111.588
21.596
17,17
9
’22
43.033 76.450
16.239
104.500
20.308
16.82
14Sept.’21
61.242
99.810
15.053
129.548 21.653
14,97
15Sept.’20
56.103
83.391
15.202
122.57,5
16.379
11,90
22Juli
1
14
11.005
33.633
13.735
42.185
29.297
52
3
/
s
‘) Verhouding tusschen Reserve en Deposits.
DUITSCHE RIJKSBANK.
Voc.ruaamste posten, onder hijvoeging ider Darlehens-
kassenscheine, in duizenden Mark.
Data
Metaal
Daarvan
Goud
Kassen-
scheine
1
Dek.
Circulalic
kings
7 Sept. ’22
1.027.943
1.004.861
23.875.562 252.373.738
10
31 Aug. ’22
1.027.515 1.004.859
23.239.947
238.147.160
110
23
’22
1.025.921 1.004.861
‘20.503.192 215.163.262
10
14
’22
1.026.623
1.004.858
16.598.678
205.275.372
-‘
8
7
’22
1.025.949
1.004.859
13.339.704 198.463.679
7
28 Juli
’22
1.024.850
1.004.860 13.083.023
189.794.722
7
7 Sept. ’21
1.040.430
1.023.708
3.119.006 80.727.526
5
8
Sept.
’20
1.098.675
1.091.668 18.686.476
58.401.203
34
23 Juli
’14
1.691.398 1.356.857
65.479
1.890.895
93
1) Dekking der circulatie door metaal en Kassenscheine.
Data
Wissel,
Rek. Cel.
Darlehenskassenscheine
Totaal
In
kas hij de
uitgegeven
Reichsbank
7 Sept. 1922
279.026.881
50.576.422
37.668.400 23.863.800
31 Aug. 1922
271.470.114
56.124.454
36.729.200 23.226.500
23
1922
271.470.114
56.124.454
36.729.200 23.226.500
14
1922
241.210.577 47.804.913
33.103.100 20.489.200
7
1922
230.704.072 44.056.158
29.224.800
16:583.400
28 Juli
1922
220.375.517
36.758.781
26.469.700
13.325.100
7 Sept. 1921
81.466.065
9.517.809
10.947.600
3.034.700
8 Sept. 1920
46.379.155
15.771.766
32.028.200
18.604.600
23 Juli
1914
750.892 943.964
–
–
826
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
20 September 1922
BANK VAN FRANKRIJK.
Voornaamste posten in duizenden franes.
Dato
Çoud
Waarvan
in het
Buitenland
Zilver
Te goed
in het
Buitenland
Buii.gew.
voorsch.
af d. Staat
14 Spt.’22
5.532.223
1.948.367
286.404
576.249
23.900.00C
7
,,
’22
5.532.002
1.948,367
285.991
576.671
23.900.00C
31Aug.’22
5.531.528
1.948.367
285.824
576.672 23.300.00(
24
,,
’22
5.531.080
1.948.367
285.669 577.344 23.500.00(
15 Spt.’21
5.522.751
1.948.367 277.101
626.782
24.900.00(
16 Spt.
1
20
5.520.567
1.978.278
255.005 634.156
26.600.00(
23 Juli ’14
4.104.390
–
639.620
– –
Wissels
Uiige.
stelde
Wissels
Bdee-
1
‘
1
ning
Bankbil.
jetien
Rek. Cr1.
Parti-
culieren
1
Rek.
t
Cri.
1
Staat
1.887.327
33.195
2.120.574
36.607.12512.130.115
22.137
1.816.174
34.770
2.155.999
36.959.10112.045.972
23.279
2.189.283
34.255
2.075.138 36.384.980 2.119.940
50.020
c
0
1.897.692
34.667
2.117.264 36.050.884
2.111.317
27.597
2.402.916
69.813
2.200.945 37.127.909 2.437.333
41.637
1.859.724 484.104
1.991.282
38.665.735
3.026.086
34.842
1.541.980
–
769.400
5.911.910
942.570
400.590
.BANQUE NATIONALE DE BELGIQUE.
Voornaamste posten in duizenden francs.
Data
t Metaal
1
mcl.
1
buiten!.
saldi
Beleen.
von
bujieni.
vorder.
Bleen.
van
prom. d. provinc.
1
BT
1
wissels
en
1
heleen.
t
1
Circu-
1
lalie
Rek.
Cet.
pariic.
’22 14 Spt.
330.994
84.653
480.000
606.562 6.501.105
361.44e
7
,,
’22
329 200
84.653
480.000 603.439
6.490.324
301.585
31 Aug.’22
330.179
84.653 480.000
620.446 6.527.662
283 28C
24
,,
’22
331.142
84.653
480.000
611.774
6.412.399
354.188
15 Spt. ’21
324.492
84.653 480.000
674.940
6.182.521
507.744
16 Spt. ’20
358.158
84.653 480.000
671.5525.645.721
1.369.358
VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
FEDERAL RESERVE BANKS.
Voornaamste posten in duizen.den dollars.
Data
Coudvoorraad
Zilver
dc.
F.R.
Notes in
circu-
______________
Totaal
____________
Dekking
In het
______________
bedrag
F. R. Notes
kuitenl.
latte
30 Aug.
2
22
3.063.414
2.235.243
–
132.474 2.153.181
23
’22
3.061.762
2.240.736
–
130.902
2.146.674
16
’22
3.066.434
2.285.486
–
131.424
2.142.303
9
’22
3.071.643 2.275.919
–
130.534
2.147.223
31 Aug. ’21
2.641.061
1.799.086
–
146.859
2.481.466
3 Sept. ‘201
1.962.310 1.275.278
111.455
155.647
3.243.270
Data
Wissels
Totaal
Dcposlto’a
Gestort
Kapitaal
1
Goud.
1
Dek-
1
king,
1
perc.
5)
1 Algem.
1
Dek.
t
ktngs.
perc.
)
30 Aug. ’22
576.074
1.881.686
106.086
759
I
79,2
23
’22
556.415
1.851.851
106.041
76,6 79,8
16
’22
532.085
1.846.965
105.983
76,9
80,2
9
’22 528.964
1.835.803
105.730
78,9
80,4
31
Aug. ’21
1.527.255 1.690.754
103.050
63,3
66,8
3 Sept. ’20
3.058.428 2.490.035
1
97.133 37,9 40,9
5)
Verhouding totalen goudvoorraad tegenover opeiscbbare
schulden:
F. R.
Notes en netto deposito.
2)
Verhouding totalen
voorraad muntmateriaal en wettig betaalmiddel tegenover idem.
PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET
FED. RES. STELSEL.
–
Voornaamste posten in duizenden dollars.
Data
1
Aantal
Totaal
uitgezette Reserve
hij de Totaal
Waarvan
banken
gelden en
beleggingen
F. R. bank,
1.356.998
dep
14.706.370
ti
oslto’s
me
deposits
3.588.105
23Aug.’22’
791
10.766.039
16
’22
792
10.808.768 1.360.173
14.777.727
3.587.578
9
’22
794 10.793.238 1.351.778
14.748.191
3.569.485
2
’22
794
10.804.278 1.404.066 14.837.348
3.506.542
24Aug.’21
812 11.497.977
1.210.452
12.995.523
2.904.760
27Aug.’20
820 16.930.987 1.372.075
14.130.071
2.745.231
Aan liet eind van ieder kwartaal wordt een overzicht
gegeven van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.
EFFECTENSEURZEN.
Amsterdam, 18 September 1922.
Zag het er aan het einde van de vorige berichtsperiode
naar uit, dat de algemeene economisshe en politieke ver-
houdingen iets gunstiger zotiden worden, de jongste (lagen
liebbeii wel bewezen, dat hiervan nog geen sprake kan zijn. In de eerste plaats hebben de Belgische eischen ten aanzien
van een 51)eciale garantie van een door dit land te accep-
teeren uitstel van de Duitsche betpiing der schadeloosstel-
ling veel stof opgejaagd. Men schijnt te verlangen, dat de
schatkistwissels het endossement van prima banken dra-
gen ; zelfs is in dit verband reeds de handteekening van
Hollandsche banken genoemd, hetgeen echter later afdoende
is gedementeord. Intusschen is, terwijl deze kwestie nog
niet slaat’ genoegen der betrokken partijen geregeld is, een
andere otiweerswolk aan het politieke firmanent komen
opdagen. De gebeurtenissen in het nabije Oosten hebben
allerwegen schrik en ontsteltenis doen ontstaan, niet alleen om (le directe ellende, die de oorlog tusschen Griekenlan.d
en Turkije thans weer naar voren heeft gebracht, doch
meer nog om de verder strekkencie invloeden, die vati de
Turksche overwinning het gevolg kunnen zijn. Het Oosten
‘nhI
Europa is altijd een zeer netelig terrein geweest en
waar de rivaliteiten tusschen de Groote Mogendheden sinds den w’ereldoorlog eerder zijn toegespitst dan afgenomen, is
de kwestie van Konstantiiiopel, de Dardanellen, enz. van
nog teerder aard geworden. Thans, nu de Turken aan de
winnende hand zijn en uit dit laicci zooni niet rechtstreeks
dan toch middel]ijk door Frankrijk wordt gesteund, staat
de deur voor ernstige conflicten wagenwijd open. Een on-
middellijken invloed heeft dit gehad op de beurs van B er-
1 ij n. Waait tot nu toe kon de Duitsche politiek in vele
richtingen tot op zekere hoogte steunen op het inzicht en
het belang van do Britsche natie; thans, nu Groot-Brittan-
niii noodgedwongen zich zal moeten mengen in de Oost-
Europeesche kwestie en het dus wellicht in de noodzake-
lijkheid zal komen, ter verkrijging van verschillende noo-
dig geachte voordeelen met’Turkije, resp. Frankrijk te dien
aanzien te onderhandelen, zal de houding ten opzichte
van Duitschiand ook wellicht gewijzigd moeten worden.
immers, Frankrijk zal niet ongeneigd zijn den Britschen
Allid in het Oosten zooveel mogelijk tegemoet te komen,
als het hiertegenover in het Westen van Europa, ten aan-zien van Duitschland, dan ook min of meer de vrije hand
verkrijgt. Ter bcnrze van Berlijn is men hieromtrent niet
zeer gerust; de hier in liet kort geschetste mogelijkheid
heeft vrijwel iederen dag van de afgeloopen week het
koerspeil aan de Duitsche beurzen zeer sterk beïnvloed.
Hierdoor is het dan ook te verklaren, dat het algemeene
koersniveau slechts in onheteekenende mate is gestegen. En
dit is dan nog grootendeels te danken geweest aan de bui-
tengewoon krachtige rijzing van buitenlandsche obligaties,
vooral van Mexicaansche soorten, waarvan bv. cle 5 pCt.
Zilver-Mexicanen met niet minder dan 7000 pCt. zijn ge-
monteercl. Aan deze enkele koersfluctuatie is die van de
overige fondsen af te meten, indien men weet, dat liet
indexcijfer slechts een verhooging van 552 tot 583 aantoont.
Ook de houding
01)
de geldmarkt heeft veel tot een luste-
boze houding bijgedragen. En ten slotte hebben de eischen
der. Duitsche vakvereenigingsleiders ertoe medegewerkt,
het algemeen gevoel van onrust en ontstemming te doen
aangroeien. Weliswaar erkent men in beurskringen de nood-
zakelijkheid van zekere beperkingen in zake het binnen-
]andsch peil van levensmiddelen en van verdere eerste
levensbehoeften, doch men is van meening, dat cle ver-
langens der vakvereenigingen veel te ver gaan en dat de
inwiifging een verlamming van het economisch verkeer
ten gevolge zonde hebben.
Te L o is de u is de omvang van zaken wel zeer sterk
afgenomen, doch cle tendens is niet slechter geworden. De
Steringaoers heeft zich vrijwel kunnen handhaven en ook
cle hmiclelscijfers voor Augustus hebben een bevredigende
uitkomst te aanschouwen gegeven. Zoo toonden de Board-
of-Trade-cijfers over die maand een import aan van
£ 82.661.400, of £ 6 millioen
minder
dan in Augustus 1921
en de exporten een totaal van £ 67.536.162 of £6 millioen
meer
dan in de overeenkomstige maand van het vorig jaar.
Hierbij komt, dat liet ai,l1litc’ van een handelsovereen-
konuit Luettcisen cie 7ussc, iintic en de Sovjet-Regeering
een stimuleerende uitwerking heel t gehad. Zoowel voor
arheider.i als voor onc(ernenters van verschillende richting
opent dit contract mogelijkheden van vdrstrekkende rich-
ting. Toch zou de uitwerking vermoedelijk veel krachtiger
ziji: geweest, indien niet de boven-gc’releerde gebeurtenis-
sen in Oost-Europa een remrnenclen invlc,ed uitgeoefend
zouden hebben.
i)e markt te P a r ij s is eveneens niet bepaald opgewekt
20 September 1922
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
827
geweest. De berichten van het buitenland zijn natuurlijk
niet zeer stimuleerend, hoewel cle Fransche politiek op het
eerste gezicht aan de winnende zijde staat. Doch de moge-
lijkheid van complicaties doet de beurs deze op zichzelf niet
ongunstige positie met een sceptischen blik bekijken. De factoren van binnenlandschen aard zijn echter eerder ge.
schikt om een deprimeerenden invloed uit te oefenen. De
stakingsbeweging, aangevangen bij de metaalbewerkers van
Havre, heeft zich langzamerhand ôver het gansche land
uitgebreid en heeft hier en daar ernstige vormen, aangeno-
men. Voorts zijn de oogstberichten niet zeer bemoedigend;
hoogstwaarschijnlijk zal de graanoogst zoodanig tegenval-
len, dat Frankrijk graan zal hebben in te voeren. Welis
waar staat hiertegenover als gunstige factor, dat de geld-
markt zeer ruim is, ten gevolge waarvan dan ook twee
leeningen aan de markt zullen komen (ddn van 6 milliard
ten behoeve van de gecombineerde Fransche spoorwegen
en ddn van 4 milliard voor het Cr&lit Foncier) ; doch deze
factor is toch niet valt voldoende kracht gebleken, om de
beurs over de andere belemmerende momenten heen te
helpen.
De beurs te N e
w
Y o r k is ook iets gereageerd, hoewel
hier de vaste ondergrond ougeschokt kon blijven bestaan.
Dit is voor een groot deel toe te schrijven aan de zeer op-
timistische beschouwingen, die vrijwel alle organen van
het economisch leven ten aanzien van de naaste toekomst
leveren. Op deze wijze is men ertoe gekomen, de indus-
trieele opleving van de laatste maanden niet als een vleugje
te beschouwen, doch als het begin van een nieuwe en
betere aera.
Te o n z e n t is (le beurs als geheel buitengewoon stil en
onhelangwekkend geweest. Het waren slechts enkele afdee.
liugen, die hierop een uitzondering hebben gevormd. In’ de eerste plaats moet hiertoe worden gerekend de beleggings-
markt, waar cle aankondiging van de gemeenten Amster-dam en ‘s Hertogenbosch, dat zou worden overgegaan tot
aflossing ft pari van cle 7 pCt. obligaties, uitgegeven door
die gemeenten, de vrees heeft doen ontstaan, dat ook andere
publieke en particuliere lichamen hiertoe het besluit zou-
den nemen ten aanzien van hun eventueele uitgiften van
schuldbrieven met hoogen rentevoet, indien de emissie-bepa-
lingen zich hiertegen althans niet verzetten. Het publiek
is in grooten getale overgegaan tot verkoop van de in aan-
irterking komende obligaties; het vrijkomende geld is veelal
belegd in staatspapieren, hetgeen de rijzing in deze soort
obligaties verklaart. Bovendien heeft tot de monteering van
staatsschuldhrieveu medegewerkt de gepubliceerde briefwis-
seling van den president der Nederlandsche Bank, Mr. Vis-
seriug, met de Broederschap van Notarissen, waarin eerst-genoemde het inflaticgevair voor ons land tot de ware pro.
porties heeft teruggebracht.
Van
buitenianclsc7te staatsfondsen
waren vooral Russen
in trek in verband met de meerdere belangstelling, clie in
de laatste tijden voor dit land in economisch opzicht is ont-
staan. Deze aankoopen moeten natuurlijk zuiver als specu-
latie worden beschouwd, gebaseerd op een algemeçne
,,feeling”, daar het voorloopig wel uitgesloten schijnt, dat
Russisehe staatsfondsen in handen van Nederlandsche hou-
ders eenige reëele waarde zullen verkrijgen.
11 Sept. 15 Sept. 18 S
ep
t
.
j
,8
0
f
5
0
/s
Ned. W. Sch.
1918 89
1
1
90
891 + /js
4
1
1
2
el
o
1916 ,881
89
15
/
1
881
4
+
1
18
4
/o
1916 81
1,
821
1
81
15
1
1
±
71
73
74
1
1,
75
+ 2
3
°lo
,,
,…….
64/
6151is 65
5
1
8
+
71,
2
1
1
i
0
/0
Cert.
N. W.
S…….56
571
1
571
12
+
1 t/2
5
0/
Oost-Indië 1915 .
911
91’1
92
+
6
18
6
ho
,,
1919
95314
96
1
/
2
96
15
1
1
+
18
1,6
4
0
1
0
Oostenr, Kronenrente 4
2
4
2
3
1
4
, —
lh/
5
°ls
Rusland 1906 ……4
47/
+ /8
4 /o
Rusi. bij Hope & Co
5
6114
—
+ 1114
4
1
1
1
1s China Goud 1898
7718
75
1
1
75
1
1
— 21
4
4
*lu
Japan 1899 ……..65/4
–
66
1
1
4
+ t
4
O/
Argentinië Buitenl
69
1
1
—
—
5
‘Is
Brazilië 1895 ……55
57
–
+ 2
7
0/
Staatospoor ……..103
101
101
—2
7
0/t,
Amsterdam ……..l02’/ 1001
16
1001
1
. — 2
9
1
1
,
De tweede af deeling, die de aandacht van het publiek heeft
getrokken, was die der
petrolcumwaarden.
De mededeeliug,
dat de Hollandsch-Roemeensche oliebelangen kunnen reke-
nen op de uitkeering van althans een gedeelte der lange
bediscussieerde vergoeding van de schade, ontstaan door de
opzettelijke vernieling van bronnen en materiaal tijdens den oorlog, heeft voor de betrokken fondsen gedurende
enkele dagen een sterke opleving doen ontstaan. Hierbij
kwam, dat de prijsverhooging van het product nog is voort-
gezet. Aan het einde der berichtsperiode viel echter een
vrij gevoelige inzinking in het animo ter beurze te con-
stateeren, zoodat ‘de voordelige verschillen per saldo, slechts
minimaal zijn geworden.
De overige afdeelingen waren alle min of meer verla-
ten. Alleen voor
rubbersvaardan
toonde de speculatie nog
eenige interesse, eenerzijds in verband met de onderhande.
lingen, die van Amerikaansche en Engelsche zijden worden
gevoerd ten aanzien van een opleving der rubber-industrie,
anderzijds als gevo]g vahl de lichte verbetering van het ruwe
product op de wereldmarkt.
11 Sept. 15 Sept. 18 Sept.
Ri
i
zin
e
Amsterdamsche Bank
120
126
124
+ 4
Koloniale Bank ……….1 171
118
1
1
4
117318 — 318
Ned.Handel-Mij.cert.v.aand 123
1231
4
123
1
1
8
+
11,
Rotterd. Bankvereeniging
8701
–
–
Amst. Superfosfaatfabriek
351/
37114 38
+ 2’12
Van Berkel’s Patent ……31
32
1
1
31
1
1
+
11
Insulinde Oliefabriek ……
10/4
114
—
Jurgens’ Ver. Fabr. pr. aand 48
49
, 49
+ 1
Hollandia Melkproducten 138
—
—
Philips’ Gloeil’ampenfabriek 240
1
1 243
—
+ 21
R. S. Stokvis & Zonen
578
–
—
Vereenigde Blikfabrieken
83
81
1
1,
82
– 1
Compania Mercantil Argent 2811
2801
4
29
+ 112
Cultuur-Mij. d. Vorstenland 144
146
144
1
1
+
114
Handeisver. Amsterdam. .. 334
339
3331
— 3/
Holi. Transati. Handelaver. 18
—
—
Linde Teves & Stokvis
691
69112
68
—
1
3
/
4
VanNierop&Co’sllandel-Mij
114
31,6 —
— 11,6
Tele & Co.’s Handel-Mij.. .
81,
8
1
1
3
811 — 11
4
Gecons. Hou. Petroleum-Mij 127
1
1
135
1281 + 1
1
1
2
Kon. Petroleum-Mij. …… 444
1
/
2
46 11/4 4521
+ 8
Orion Petroleum-Mij.
Afgest. Aand 39
401
12
38
1
1
—
1
/
2
Steaua Romana Petroleum Mij. .. Afgest. ,Aand
—
37
— 21
Amsterdam-Rubber-Mij.
701/
4
75014
721
12
+ 2114
Nederl.-Rubber-Mij …….. 40
44
42113 +
21
12
Oost-Java-Rubber-Mij…..
1
18
2
1
125
1
1
2
124
+ 5112
Deli-Batavia ………….. 232’/
240
239
+ 6113
Deli-Maatschappij ……..l78’/
2
184
3
1
4
—
+ 6
1
1
Senembah-Maatschappij…. 261
273
269
1
1
2
+ 8′),
Tabalcswaarden
hebben zich kunnen herstellen van de
reactie van de vorige week. Het materiaal in deze fondsen
is uitermate schnarsch; na cle plaats gehad hebbende fusies
bevinden zich de meeste aajideelen van de groote, voor’
het beursverkeer in aanmerking komende maatschappijen,
in vaste handen.
1)e
suikcrrnarkt
bleef vrijwel onbewogen; informaties van,
beteekenis kwamen dan ook hier te lande niet aan.
De
scheepvaartafdecling
heeft geen reden tot opmerkin-
gen gegeven.
11 Sept. 15 Sept. 18 Sept.
Ri
i
zin
g
Holland-Amerika-Lijn
10611 109
1
1 108
+ 1
1
1
2
,,gem.eig 93
95
931
12+ 12
Holland-Gulf-Stoornv.-Mij
35
—
—
Hollandsche Stoomboot-Mij 17
16
18
1
11 + 1
1
1
2
Java-China-Japan-Lijn
64
65
—
+ 1
Kon. Hollandsche Lloyd.
10
10
11
108
18 +
81
Kon. Ned. Stoomb.-Mij…..45
1
/4
47
44
— 1
3
1,
Koninkl.-Paketvaart Mij.
75
1
1
76
1
1 ‘ 77
+
1
’12
Maatschappij Zeevaart
52
51
—
— 1
Nederl. Scheepvaart-Unie
81
1
12
82
8
1,
84
3
1 + 31/4
Nievelt Goudriaan ……..97
103
104
+ 7
Rotterdamsche Lloyd …… 1
10114
112
114
+ 33/4
Stoomv.-Mij. ,,Hhllegersberg” 57112 –
–
,,Nederland”
114
11511
4
116
1
1
1
, + 2
1
1
,,Noordzee” .
26/,
291
30
+ 31/4
10 ,,Oostzee”…..55
—
—
Evenmin was dit het geval voor de
Arnerikaansche f-
deeling
aan onze beurs; de omzetten bleven zeer klein en
de variaties sloten zich geheel aan Wallstreet aan.
11 Sept. 15Sept. 18 Sept.
R
ij
zi
i
n
z
American Car & Foundry 180
1
1 —
—
Anaconda Copper ……..11 2
3
1
112
1
1, 112 tIJ. +
31,
Un. States Steel Corp.
109
8
1,
1
111
1
1
8
11
+
111
/in
Atchison Topeka ………. 108
1
/
t
111
–
+ 2
3
1
Southern Pacific ………. 100
100
1
1
1011, + l’/io
Union Pacific …………160
—
162113 + 2113
Int. Merc. Marine orig. Corn 14
13
1
16
15114
1 57/] + 515
prefs
5831,
59’/
—
+
19
1,6
De
gc’lchnarht is
iets vaster geworden;
pa-olonga.tiercnte
mouteerdc van 234 tot 3 pCt.
828
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
20 September 1922
GOEDERENHANDEL,.
GRANEN.
19 September 1922.
In het begin der afgeloopen week toonde de tarwemarkt
weinig leven, en vooral ten gevolge der berichten omtrent
de zeer groote opbrengst in Canada was de stemming nu en dan
zelfs
flauw met dalende prijzen in Koord- zoowel als Zuid-Amerika. De Canadeesche tarweopbrengst wordt
officieel geschat
0
1
)
30 pOt. meer dan het vorige seizoen,
waarmee het recordcijfer van 1915 bijna is bereikt. Voor
gerst en haver is cle vermeerdering eveneens omstreeks
30 pCt. en de roggeoogst is zelfs niet minder dan 130 pCt.
grooter dan in 1921. Het aanbod van Canadeesehe tarwe
is ruim, doch ook de vraag was beter dan tevoren, zoowel
in Engeland als in sommige landen van het Continent,
zoodat een vrij bevredigende omzet werd bereikt. Vooral
ook Italië was geregeld als kooper in de markt. Voor oude
Manitobatarwe was de vraag in Engeland levendig, doch
afgezien van Mauitoba’s varen cle zaken niet van grooten
omvang. I)e groote kooplust, die van Frankrijk werd ver-
wacht, laat nog op zich wachten, misschien in.verband met
de omstandigheid, dat de opbrengst daar ten slotte hooger
wordt geschat dan tot nog toe het geval was. Er is zelfs
spraké van, dat de nieuwe oogst te zarrien met het over-
schot van het vorige seizoen en de besparing, welke uit
de nu voorgeschreven zuinige uitmaling wordt verwacht,
bijna geheel zou kunnen voorzien in de Fransche tarwe-
behoefte. Zelfs indien deze berekening te optimihtisch mocht
blijken, zal dus waarschijnlijk Frankrijk minder tarwe be
hoeven dan tot nu toe werd aangenomen. In Duitschland
overtreffen echter de resultaten niet de verwachtingen.
Niet slechts zijn de kwaliteiten der verschillende graan-
soorten, onbevredigend, doch de opbrengst van broodgraan
blijft bovendien 20 pCt. beneden die van het vorige jaar.
Voor alle graansoorten te zamen is de vermindering
1734
pCt. I[n Tsjechoslowakije konit het oogstresultaat vrij-
wel overeen met het Duitsehe, terwijl ook Spanje belang-
rijk lagere opbrengsten heeft dan in het vorige jaar. In
Engeland wordt de vermindering in ‘den tarweoogst tegen.
over het vorige jaar geschat op circa 13 pCt., terwijl verder
vooral de haver zeer van het ougunstige weder heeft ge-
leden. Uit dit alles blijkt wel, dat de behoefte aan over-
zeesch broodgraan dit jaar grooter zal zijn dan in 1921
en de groote Noord-Amerikaansche overschotten dus zeer
goed van pas komen, al zullen dan ook enkele, der invoer-
landen uit financieele overwegingen bezwaarlijk hun tekort
geheel kunnen aadvullen. Gelukkig schijnt het, dat Rus-
land dit jaar niet gedwongen zal zijn zich onder de invoer-
landen te scharen. Volgens de laatste berichten zou de
oogst voldoende ‘zijn om de behoef te te dekken en zelfs zou
uit Novorossisk en misschien ook uit Odessa spoedig uit-
voer van tarwe zijn te verwachten, niet zoozeer echter
wegens den overvloed als wel ten gevolge der onmogelijk-
heid, om de locale overschotten naar Centraal-Rusland te
Noteeringen.
Chkago
Bueno, Agre,
Data
Tarwe
MaTa
Haver
Tarwe
Mars LiJnzaad
Sept.
Sept.
Sept.
1
Oct.
Oct.
Oct.
16Spt. ’22
1011
62
1
;
37
3
1,
11,35
8,-
18,70
9
,,
’22
100
5I
62
3
1
8
35
1
1
11,50
7,95
18,95
1
1
1
16Spt. ’21
127
1
1
2
‘561
37
1
1
17,10
8,75
20,
16Spt. ’20 246
129
8
/
60/8
20,25
1)
10,10
26,25
16Spt. ’19
22311
140
1
1
67
15,15
7.85 25,30
20 Juli’14
82
56
e
1s
36
1
/
9,40 5,38
13,70
1)
per September.
2)
per Februari
vervoeren. Het is onder de tegenwoordige ongeregelde om-
standigheden op politiek en financieel gebied bezwaar-
lijker clan ooit om- zich te wagen aan voorspellingen om-
trent den toekomstigen loop der graanmarkten, doch on-
clanks de ongunstige oogstcijîers in de Europeesche invoer-
landen schijnt men wel te mogen aannemen, dat door de
zeer groote Noord-Amerika acische oogsten de voorziening
in cle Europeesche behoef te zeer voldoende verzekerd is.
Bovendien mag van Britsch.Indië eenige uitvoer worden
verwacht, heeft Mandsjoerije een grooten oogst en ont-
wikkelt in Argentinië cle nieuwe oogst zich naar wenseb.
De loop der graanmarkten in het begin der week was in
overeenstemming mt deze besehouviïig, evenals cle houding
der koopers, die, afgezien van eenigen kooplust voor Mani-
toba’s op aflading, zich bepaalden tot dekking der on-
middellijke behoefte. Tegen het einde der week sloeg in
Chicago de stemming om. Het schijnt, dat cle Turksche
crisis daartoe een der aanleidingen is geweest, terwijl
bovendien ten ‘gevolge der spoorwegstaking en tekort aan
kolen de aanvoeren niet meevallen. Vrijdag steeg de tarwe-
‘prijs te Chicago 17,4 tot 27,4 dollarcent per 60 lbs. Winnipeg
vertoonde eene dergelijke verhoogiug en Argentinië was
iets vaster. Wel ging Zaterdag vooral te Winnipeg een
gedeelte der verhooging weder verloren, doch Maandag was
Chicago zeer vast met belangrijke prijsstijging, die den
prijs voor September-tarwe
434,
voor den December-ter-
mijn 3% cent boven het niveau van 11 September bracht.
Tot nog toe volgt Europa het voorbeeld slechts in geringe
mate, behalve te Antwerpen, waar gisteren de willigte in
Noord-Amerika leidde tot groote zaken in alle graansoor-ten tot stijgende prijzen.
Maïs blijft in Amerika vrij vast ten gevolge van de ook
in September nog voortdurende klachten over schade aan
den nieuweci oogst wegens overmatige hitte. Wel is daarin
de laatste dagen verbetering gekomen, doch de willige
tarwernarkt oefent ook op mais haar invloed uit en deed
de laatste dagen de prijzen verder stijgen tot
1
/2
34
cent
per 56 ]bs. boven 11 September, nadat eerst eenige prijs-
daling had plaats gevonden. De verschepingen van mais
uit Noord-Amerika waren ook deze week weder van mali.
gen omvang, doch het Argentijnsehe kwantum begint ge-
leidelijk te vermeerderen. Het weder heeft in Argentinië
eindelijk eenige meer blijvende verbetering ondergaan,
waardoor dadelijk de aanvoeren van mais sterk zijn ver-
meerderd en (lus ook uitbreiding der versehepingen waar-
schijnlijlc wordt. De vraag voor Noord-Amerikaansehe mais
op het Continent is teleurstellend, nu Dtutschland tot
groote aankoopen niet in staat is. In Engeland verbeterde
de vraag eenigszins. Vooral voor het beperkte aanbod van
spoedige La Platamaïs bestond goede vraag, evenals in Ne-
(Ierland en België.
Gerst blijft stil ondanks vaste markten in Noord-Amerika.
Voor haver bestaat in Eugeland betere vraag wegens de
‘ertraging in den inlandschen oogst. Ook ]3elgië koopt ge-
Locoprijzen te RotterdamnfAmsterdam.
Soorten
‘
18&pt.
11Sept.
19
Sept.
Tarwe*
…………..
1
)
12,35 12,35
18,-
Rogge (No. 2 Westeru)
1)
9,70 9,90
15,50
Maïs (La Plata)
……
2
)
215,-
215,-
206,-
Gerst (48 lb. malting)
.)
193,- 190,-
270,-
Haver (38 lb. whitecl.).
•1)
10,25
10,-
14,-
Lijnkoeken (Noord-Ameri-
ka
van
La Plata-zaad
2
)
13,75
13,-
18,50
Lijnzaad (La Plata)..
.)
380,- 382,-
426,-
1)
P. 100 K.G.
1)
p. 2000 K.G.
2)
per 1960 K.G.
•) Nr. 2 Hard/Red Winter Wheat.
AANVOEREN in tons van 1000 K.G.
Rotterdam
.
Amsterdam
Totaal
Artikelen.
10116 Sept.
Sedert
Overeen4.
10116 Sept.
Sedert
Overeenlc.
1922
‘
9 1 1 2
1922
1 Jan. 1922
tijdvak 1921
1922
1 Jan.
1922
tijdvak 1921
38.982
812.936
1.058.638
3.148
30.124
30.461
843.060
1.089.099
Tarve ……………..
35.671
195.015 107.352
–
–
325 195.015 107.677
Rogge
……………..
Beekweit …………..
9.555
4.801
‘
–
–
576 9.555
5,377
….-
5.205 721.997
67082
3.600 73.435
66.344
795.432 743.126
636
104.681
183.373
–
3.597 6.974 108.278
‘
190.347
145
84.667
62.385
–
50
3.345
84.717
65.730
MaIs
……………..
Lijnzaad …………..
124.672 119.032
–
61.864
95.335 186.536
,
214.367
Gerst ………………..
Haver
………………..
2.302
,
57.608 82.432
‘ –
1.547
19.120
59.155
101.552
Lijokoek ……………
Tarwemeel ………….
2.4
.47
468 38.568
43.109
334
5.338
1.735
43.906
44.844
Andere meelsoorten
.105
,
7.336
33.962
–
2.615
1.348
9.951
35.310
t:
20 September 1922
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
829
regelcl Noord-Arnerikaansche haver, terwijl in Nederland
weliswaar voor goede soorten belangstelling bestaat wegens
den vochtigen toestand, waarin de Nederlandsehe haver ter
markt komt, doch de omzet todh teleurstellend is.
Lijnzaad is stil, zoowel wat betreft den invoerliandel in
Amerika, waar de eigen nieuwe oogst voorloopig in de bè-
hoefte voorziet, als in Europa.
N e d e r 1 a n cl. Voor tarwe bestond deze week Vrij
goede kooplust en vooral Noord-Amerikaansche soorteu
werden geregeld gekocht. De voorraden te Rotterdam heb-
ben den laatsten tijd belangrijke vermindering ondergaan,
mede ten gevolge van verkoopen naar België. Vooral in
dc laatste dagen der week, toen de stemming in Amerika
vaster liep, werd door de Nederlandsche molenaars flink
gekocht.
Voor Noord-Amerikaansche mais verbeterde de stemming,
en met geleidelijke vermindering der voorraden konden
eindelijk weder in ietwat ruimere mate nieuwe zaken tot
stand komen, zoowel van Noord-Amerika als van Antwer-
pen. Voor La Platamaïs bestaat reeds geruimen tijd aller
–
minst gebrek aan belangstelling en spoedige partijen wor-
den tot hooge prijzen gemakkelijk verkocht. Gerst is stil met onveranderde prijzen en matigen omzet. Omtrent de
Neclerlandsche havermarkt werd hierboven reeds eene en-
kele opmerking gemaakt.
Lijuzaad blijft stil, ofschoon in den loop der week vooral
iii stoomende partijen nu en dai zaken tot stand kwamen.
SUIKER.
Wegens de vele regenbuien konden in 1) u i t
S
C
h 1 en d
de werkzaamheden op de bietvelden weinig voortgang ma-
ken en cle lage temperatuur deed aan de ontwikkeling van het gewas geen goed. Onder deze omstandigheden zal met het oogsten over het algemeen wat later begonnen worden
ten einde het rendement niet te veel te laten lijden. Wan-
neer niet spoedig vat warmer weer intreedt, wordt ver-
wacht, dat het rendement ongeveer 1-2 pCt. beneden
verleden jaar zal bedragen. De regeering heeft eene ver-
ordening uitgevaardigd, waarbij het verboden is binnen-
lnnclsche suiker te gebruiken voor de industrie van choco-
lade, suikerwerkeu en alcoholische dranken, welke dus
vooi
–
loopig aangewezen zal zijn op importsuiker.
In T s j e c h o s 1 o w a k ij e luiden de berichten over den
stand van den oogst gunstig.
In F r na k r ij k varieeren de ramingen tusschen 450
en 600.000 tous, tegen eene opbrengst van 305.000 tous
in het vorig jaar.
De Engelsche Board- of Trede-statistiek luidt
als volgt:
Aug.
Aug.
Jn./Aug. Jn./Aug.
1922
1921
:1922
1921
tans
tons
tons
tons
Tmport rietsuiker … 64.534
29.556
958.277 572.049
biet
geraffirieerd . 43.700
49.336
363.977 329.21.2
Totaal…. 108.234
78.892 1.322.254 901.261
Veorr. in Entrepôt . 248.500 250.900
–
–
Raff.rijen .
48.150
46.600
–
–
Opbrengst
,,
.
84.742
52.113
636.987 529.071
Biutneal. consumptie 139.107 111.297 1.077.075 925.958 Totale export
2.291
802
35.656
6.953
Voorr. op 31 Juli 1922 … 346.900 tous 1921 342.000 tans
31 Aug. 1922 . . . 296.650 ,,
1921 297.500
11
T. 0. Licht geeft liet volgende overzicht der zichtbare
voorraden
1922
1921.
1920
touis
tons
tons
Duitschland 1 Aug. ……
116.250
178.878
133.417
Tsjechoslowakije 1 Aug
237.685
120.880
104.027
Frankrijk 1 Aug… ……
65.154
36.711
63.678
1Tolluicl 1 Aug . ……….
52.743
26.025
27.673
België 1 Aug . …………
24.995
29.780
33.732
Engeland 1 Sept . ……..
318.368
317.448
403.964
Te zamen in Europa 815.195
709.722
766.491
V.-St. v. N.-Amerika ……195.918
104.038
131.990
Cuba, alle havens, 2 Sept.
453.069 1.225.285
314.401
Totaal … 1.464.182 2.039.045 1.212.882
in A iii e r i k a liepen de prijzen deze week gestadig
terug. De noteeringen voor Spot Centrifugals waren aan
het begin en het einde der week resp. d.c. 4,9914,73 en op
cle termijnmarkt waren (leze voor October d.c. 3,2513,05; De-
cember d.c. 3,3413,15; Maart d.c. 3,1512,99; en Mei d-c. 3,251
3,10.
De C uh a-statistiek luidt als volgt:
1922
1921
1920
tons
tons
tons
Weekontvaugsten 9 Sept. 25.000 33.452 13.974
Tot. ontv. 1 Jan.-9 Sept. . 3.713.000 3.185.000 3.488.229
Werkende fabrieken 3 3 3
Weekexport 9 Sept . ……
62.000
44.253
21.935
Tot. exp. stal. 1 Jan.-9 Sept 3.291.000 1.971.000 3.467.767
Tot, voorraad op 9 Sept. . –
398.000 1.230.550
306.440
Op Java kwam er zoo goed als geen verandering in de
rijzen. De tweeclehandseh prijs beweegt zich om en bij
f
13,-, waartoe van tijd tot tijd kleine afdoeningen plaats
vinden.
In
II
o II a n d opende de markt deze week tamelijk vast, doch liepen na eenige afdoeningen de prijzen voor Novem-
ber en December wegens ruim aanbod terug. Tegen den
verlaagden prijs van f21,50 werd nogal wat afgedaan. In
September en October kwamen weinig zaken tot stand
wegens vasthoudendheid van verkoopei
–
s, die respectievelijk
ongeveer
f
22% en
f
22,- verlangden. De prijzen voor
spoedig aankomende Javasuiker bewogen zich tusschen
f22
4
en f23,-.
NOTEERINGEN.
Data
Am,tcr-
dam
er
Londen
New Yori
96
pCf.
Tatea
‘
WhlteJava
f.o.b. Per
1
Amer. Gra.
1
nu!otedc.l.f.
Sept.
Cubcv
1
–
Centrt.
fugalv
No. 1
Septembe,/October
j
September
Sh.
Sh. Sh.
$ ets.
12Sept.’22
j221
8
58/3
1913
23
/
3
4,95
5
,,
’22
5719
19/7
11
2
23/6
5,24
12Sept.’21
,,29,-
611-
2016
271-
4,86
12Sept.’20,,
–
1161′-
701-
–
10,76
4Juli ’14
,,1 1
18
/32
181-
–
–
3,26
KATOEN.
Noteering voor Loco-Katoen.
(Middling Uplancts).
16Sept. ‘2219 Sept.’22 1 Sept.’22 116 Sept. ‘21116 Sept.’20
New York voor
Middling .. 21,50e 22,-. c 22,25e -,- c 3I.-c
New Orleans
voor Middlieg 21,- e 21,80e 21,75e -,- c 28.- e
Liverpool voor
Fy Middlirig1 13,42 d 12,94 d -‘ – d -,- d 23,73,1
Ontvangsten in- en uitvoeren van Amerikaansahe éaveris.
(In du!zcndtallen balen)
1 Aug. ’22
Ovcreenkomstigc perioden
tot
16 Sept.’22
1920-21
T
1919-20
Ontvangsten Gulf-Havens..
385
514
286
Atlant.Havens
118
184
66
Uitvoer naar Gr. Brittannië
127
106
106
‘t Vasteland.
245
425
156
Japan ete…
Voorraden in duizendtallen
15Sept.’22
16 Sept.’21
17Sept.’20
Amerik. havens ……….
.-
–
757
Binnenland …………..
.-
–
775
New York …………..
1
–
–
25
New Orleans ………….-
–
196
Liverpool …………..
–
872
Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,
Manchester, d.d. 13 September 1922.
Prijzen van Amerikaansche katoen fluctueeren dagelijks
zonder dat er veel verandering komt, hoewel prijzen over
het algemeen de laatste dagen wat vaster zijn. Het eerste
Ginnersbericht geeft het aantal geginde balen tot 31 Augustus
aan als 817.000 tegen 480.000 verleden jaar en 352.000 in
1920, terwijl de grootste toename in Georgia en Texas heeft
plaats gevonden. Men meent, dat deze groote toename in
Texas de oorzaak is van het feit, dat de oogst door de groote
hitte zeer vroeg rijp is geworden, zoodat men vreest, dat
het plukseizoen daar ook spoedig afgeloopen zal zijn. Ont-
vangsten in de Amerikaansche havens nemen ook toe, door-
dat de exportvraag eenigszins toegenomen is. De toestand
van den oogst schijnt echter niet verbeterd te zijn daar de
National Ginners een conditie van 49,4 pCt. hebben gepu-
bliceerd, hetwelk een verslechtering is van 7,6 pCt. sedert
het begin der maand. De berichten omtrent den Egypt.ischen
oogst blijven gunstig en prijzen zijn onveranderd.
Zoowel Amerikaansche als Egyptische garens zijn onver-
830
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
20
September
1922
anderd en zelfs hier en daar iets lager, doch de vraag is
vrij onbelangrijk. Men spreekt er weer over om gedurende
vier weken de spinnerijen ‘s Zaterdags en ‘s Maandags stil
te zetten. Er heeft een stemming bij de Spinners plaats
gevonden, waarvan het resultaat nog niet bekend is. De
exportvraag is gering en de prijzen die geboden worden
over het algemeen te laag. Enkele zaken in speciale nummers
voor India zijn gedaan, maar in de gewone nummers 40er
en 44er, is het onmogelijk behoorlijke orders te krijgen, zoo-
dat daarin dan ook weinig omgaat. Ook voor getwijnde.
garens is weinig belangstelling. Biedingen uit Bombay voor
4012 zijn over het algemeen zeer laag en leiden slechts in
enkele gevallen tot zaken. Egyptische garens zijn vrij vast,
doch ook hierin gaat slechts weinig om, terwijl hetzelfde
gezegd kan worden van de garens voor de naaigarenfa-
brieken.
De doekmarkt is nog zeer kalm. Er zijn wel aanvragen
van verschillende markten, terwijl ook China weer eenige
belangstelling schijnt te toonen. Er is echter nog geen ver-
trouwen bij koopers, ook al niet door den slechten politieken
toestand in Europa en vooral nu weer in den Levant. Een
opleving van den vereldhandel is alleen clan mogelijk indien
de economische toestand in Duitsebland en cle andere Mid
den-Europeesche landen, die in den regel groote hoeveel-
heden koloniale producten koopen, weer verbetert en hierop
schijnt voorloopig nog weinig kans. De biedingen uit het
Oosten zijn dan ook in den regel te laag en hebben slechts
in enkele gevallen tot zaken geleid. Fabrikanten zijn meestal
Vrij vast gestemd en over het algemeen niet geneigd tot
deze lage biedingen af te geven.
6Sept. 13 Sept.
Oost. koersen.
5Sept. 12Sept.
Liverpoolnoteeringen
T.T. op Indië… 113
113
F.G.F.Sakellaridis 17,25 17,50 T.T. op Hongkong 2161 2161
G.F. No. 1 Oomra 8,95 8,95 T.T. op Shanghai. 316
315814
KAPOK..
(Opgave van de Makelaars
Gebrs. van der
Vies, Amsterdam.)
Kapokstatistiek
op 31
Augustus 1922.
Voorr.
Aanv.
Verk.
Voorr.
Importeurs:
1 Jan.
tot
tot
op
1922
31 Aug. 31 Aug.
31 Aug.
H. G. Th. Crone ……..
115
5608 5718
5
Edgar & Co………….
–
2445 2105
340
Van Eeghen & Co. …. ..
–
6409 6409
–
Handel en Cultuur Mij. –
44
3952
3941
55
Hand. Venn. Maintz & Co
199
961
1160
–
Hand. Verg. Reiss & Co
–
124
124
–
Van Heekeren & Co…..
–
1995 1995
–
Hoving & Beer……….
157
464
481
140
Internationale Prod. Cie
348
1753
2101
–
Koning Teves & Co.
….
–
782 782
–
Landb. Mij. ,,Geboegan”
64
88
152
–
Mendes de Jong
& Co
–
95 95
–
A. Merens ……….
..
–
1426 1426
–
Mirandolle Voûte
&
Co
–
11842 11825
17
Wni. H. Muller
&
Co
–
1250
1250
–
Ned. Mij. v. Overzeehandel
3617
1510
5127
–
C. Strauss Evans
–
472
472
–
W.’ Tengbergen & Co
–
200
200
Weise & Co ……….
..
1298
7101
8261
138
Zweedsche Oost-Ind. Cie
173
2368
2541
Order………………
–
1084 1084
–
6015 51920
57249
695
KOFFIE
0
(M’ededeeling van de Makelaars G. Duuring & Zoon, Kolf t
& Witkamp, Leonard Jacobson & Zonen en G. Bijdendijk).
Noteeringen en voorraden.
Data
Rio
Santo’
Wisselkoers
Voorraad
.
PrIJs
No. 7
Voorraad
P r ijs
No. 4
16 Sept. 1922
1.841.000
16.200
2.553.000
22.300
61
9
1922
‘)
1,
1) 1)
1)
2
1922
1.829.000
15.250
2.613.000
20.000
711
16 Sept. 1921
1.603.000
12.400
3.084.000
15.400
8/1e
Ontvangsten.
Rio
1
Santo,
Data
.Afgeloopen
Sedert
.4fgeloopen
1
Sedert
1
1
Juli
week
1 Juli
week
16 Sept. 1922….
1
87.000 749.000
169.000
1.450.000
16 Sept. 1921….
100.000
1.067.000
183.000
1.916.000
1)
Feestdag.
Statistiek der firma G. Duuring & Zoon.
Zichtbare voorraad op 1 September 1922 in duizenden balen.
3.126
2.594
2.677
3.159
1.366
Voorraad’ Ver. Staten
901
1.680 1.936 1.108
1.955
Stoomend
1
naar
‘Brazilië
381
194
625
609
546
Ver.Statenj
4.408 4.468 5.238 4.876 3.867
Voorraad in Rio
1.805 1.475
348
547
759
Santos.. 2.576
3.083
1.922
4.811
6.190
Bahia..
12
37
18
14
75
Totaal…… 8.801
9.063
7.526 10.248 10.891
Op 1 Augustus …… 8.614
9.192
6.729 10.225 11.189
Op 1 Juli ………. 8.639
8.700
6.750 10.336 11.702
RUBBER.
De markt verkeerde deze ‘eek in vaste stemming en
noteeringen waren hooger. Het slot was echter onregelmatig
en er waren weder verkoopers op aanmerkelijk lager niveau.
De noteeringen zijn:
einde voorafgaande week:
Prima Crêpe September . . .. 39
1
12
ct.. …….. 40 ct.
Oct./Dec…….39
1
/1
…………41
,,
Jan.IMaart . . . – 40112 , ……….4
2
/,
Smoked Sheets September …. 39
1
1.. 41
1
1
Oet./Dec ……. 40
,………..42h/
Jan./Maart. …. 41
,………..43
18 September 1922.
‘COPRA.
De markt was deze w.?ek kalm gestemd. De prijzen in
Indië blijven hoog, en daar de vrachten met ca. 75 cents
per 100 K.G. verhoogd zijn, is men op het aanbod van
Londen en handelaren aangewezen.
De vraag voor consumptie was wat beter. Van stoomend
zijn flinke partijen verkocht. De noteeringen zijn:
October/December aflading ……
f
27,-
September/November ……..26,75
Stoornend ………………….., 26,37
1
/
18 September 1922.
VERKEERS WEZEN.
SCHEEPVAART.
GRAAN.
Petra
–
Ode,sa
.411. Kust
Ver. Staten’
San Lorenzo
Data
grad
Londen!
Rotter.
R’dam
‘
dam
Rotter- Bristol
Rotter-
Enge.
dom
Kanaal
dam
land
11-16 Sept. 1922
–
–
10
1
/
2
1
219
2018
2018
4-9
,,
.1922
–
–
,
101′
216
2214
2014
12-17 Sept. 1921
–
–
4110
4110
27/-
27/-
13-18 Sept. 1920
–
–
1116
1116
1051-
1051-
Juli
1914
11 d.
713
1111
1
14
l/ll
1
/
121-
121-
KOLEN.
Cardifl
Oostk. Engeland
Data
Bordeaux Genua
1
–
Plata
Rotter-
Gothen-
__-
Rier
11-16 Sept. ’22
616
1I/l’/2
1319
16110
5
1
1
12
8/-
4-9
,,
’22
–
71-
1115
1319
171-
516
719
12-17 Sept.
1
21
81-
131-
1216
141-
613
913
13-18 Sept. ’20
–
–
301-
–
–
2216
Juli
1914
fr. 7-
71-
713
1416
312
41-
DIVERSEN.
Bombaij
Birma
Vladioo-
CKÏi7
Dalo
West West
1.
.,Iock
West
Europa Europa
West
Europa
(d:w)
.
(rijst) Europa
(salpeter)
11-15September1922..
1916
26/-
301-
31110
1922..
1916
26/-
30/-
301-
12-17 September 1921..
301-
–
–
–
13-18 September1920..
75/-
1201-
–
–
‘Juli
1914..
1416
16/3
25/-
2213
) Amer. cents p. lUI) lbs.
–
1922
1921 1920
1919 1918
Voorraad in Europa..
2.452
1.737
2.202
2.716
1.249
Stoomend j’Brazilië ..
657
839 475
330
117
n.Europa LOost-Indië.
17 18
–
113