Ji DECEMBER 1987
AUTEURSRECHT
VOORBEHOUDEN.
Economisch-Statistische
Beri*chten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER
ORGAAN VOOR DE MEDEDEELINGEN VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RIJNVAART
UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
12EJAARCANG
WOENSDAG 14 DECEMBER
1927
No. 624
INHOUD.
BIz.
Mededeelingen van de Centr. Commissie voor de Rijnvaart 1088
DE
WATIIRVEG NAAR LUIK 1
door
J. H. Cohen Stuart 1089
[Let Conjunctuuronderzoek bij het Centraal Bureau
voor de Statistiek door
.
Jhr. Ir. M. J. de Bosch Kemper 1092
De ContrOle in de voorgestelde wijziging van de Ziek-
tewet Talma door Mr. E. B. F. F. iJar. Wittert van
hoogland ………………………………..1094
Eenige opmerkingen omtrent de voorgestelde verhoo-
ging van het invoerrecht op aardewerk door Mr. H.
Alulderje………………………………..1096
AANTIIEKENINGÈN:
Indexcijfers van scheepsvrachten …………….
1096
Suikerproductie der wereld ………………..
1097
Indexcijfers van groot- en kleinhandelsprijzen in
Nederl.-Indië …………………………..
1098
BOEKAANKONDIOJNO:
1-landels- en Faillissementsrecht, bespr. door
Prof.
Air. Dr. II. R. Ribbiszs ……………………1099
STATISTIEKEN EN OVERzICHTEN …………..
1100-1106
Geidkoe rsen.
Ban kstaten.
Goederenhandel.
Wisselkoersen.
Effectenbeurzen.
1
Verkeerswezen.
INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN.
Algemeen Secretaris: Mr. Q. J. Terpstra.
ECONOMISCH-STATISTISC 11E BERICHTEN.
COMMISSIE VAN ADVIES.
l’rof. Mr. D. van. Blom; J. van Ha.sselt; Jhr. Mr. L. H. van
bennep; Af r. K. P. van der Af andele; Prof. Dr. E. Af oresco;
AIr. Dr. L. F. H. Regout; Dr. E. van Weide
–
ren Baron
ilengers; Prof. Air. H. R. Ribbius; Jan Schiithuis;
Air,
Q.
J. Terpstra, Prof. Mr. F. de Vries.
Gedelegeerd lid: Prof. Mr. Dr.
G. M.
Verrijn Stuart.
Redacteur-Secretaris: S. Posthuma.
Secretariaat: Pieter de Hoochweg 122, Rotterdam.
Telefoon Nr. 3000. Postrekening 8408.
Abonnements prijs voor het weekblad franco p. p.
in
Nederland f20,—. Buitenland en Koloniën f23,— per
jaar. Losse nummers 50 cents. Leden en donateurs van het Instituut ontvangen het weekblad gratis.
Advertenties f 0,50 per regel. Plaatsing hij abonnement
volgens tarief. Administratie van abonnementen en adver-
tenties: Nijgh & van Ditmar’s Uitgevers-Maatschappij, Rot-terdam, Amsterdam, ‘s- Gravenhage. Postchèque-
en giro-
rekening No. 6729.
13 DECEMBER
1927.
In clan toestand van de geidmarkt kwam deze week
nog weer weinig verandering. De prolongatierente
bleef nog zeer hoog. Vooral in het begin der week was
er weinig gold ‘beschikbaar, zoodat Woensdag zelfs
5 h 5% pOt. genoteerd werd. Voor wissels was ei iets
meer aanbod va.n geld. Voor 4% pOt. ‘kon men vrij
regelmatig plaatsing, vinden, terwijl aan het einde
der week voor
47/
pOt. werd afgedaan. Alleen het
aanbod van caligeld was aanmerkelijk groo’ter, de rente
liep van 4% pOt. tot 4 pOt. terug.
* *
*
De binnenlandsche uitzett.ingen van De Nederland-
sehe Bank zijn gedurende de afgeloopen week Vrij
belangrijk teruggeloopen. De disconteeringen daalden
met
f 13,3
millioen. De be1eenihgn geven een ver-
mindering van
f
6,5 millioen to zien.
– De goudvoorraad der Bank bleef nagenoeg on’ver-
anderd. liet zilver klom met een kleine
f
900.000. De
post papier op’ het buitenland en de diverse rekeiin-
gen onder het actief stegen respectievelijk met
f
7,9
millioen en
f
2,4 millioen. Blijkbaar heeft de Bank
dus ook in de ‘afgeloopen week weder vrij belangrijke
bedragen aan huitenlandsche valuta aangekocht.
De biljettencirculatie toont een teruggang van
f
20,9 millioen. Het tegoed Van het Rijk vermeerderde
met
f
7,4 millioen. De saldi van anderen klommen
met
f
4,9 millioen. Het beschikbaar metaaisaldo is
f
2,6 niillioen
–
honger dan verleden week. Het dek-
‘kingspercentage bedraagt nagenoeg 48.
.* *
*
De wisselmarkt was deze week vrij bewogen. Aan-
vankelijk was ‘de stemming flauw, daarna kwam er in
het midden der week een kleine reactie, maar de stem-
ming ‘bleef voor verschillende wissels nog onzeker.
Vooral Marken liepen vrij hevig op en neer. Geopend
op ea. 59,15 werd na ‘verschillende schommelingen
Vrijdag zelf’s voor 59,— afgedaan. Ook Ponden liepen
herhaaldelijk op en neer; de verschillen waren voor
deren wissel echter aanmerkelijk kleiner. Van de
overige wissels valt alleen nog op te merken een vrij
vaste stemming voor Zwitserland en een lichte ver-
betering in dan koers van Madrid.
LONDEN,
12
DECEMBER
1927.
De geldovervloed van de eerste dagen van Decem-
ber, veroorzaakt door de groo’te couponbetalingen van
het Gouvernement, was verleden week reeds grooten-
‘deels verdwenen, zoodat de ‘in de markt ‘beschikbare
saldi zeer ‘goed emplooi konden vinden. Deze en de
volgende week zullen wel een vrij snelle wegsmelting
van ‘het marktsunplus te zien geven door de groote
onttrekki ogen voor do Kerstmisfeesten.
Disconto houdt zich op hetzelfde niveau van 41t6
pOt. ondanks ‘do ‘verwachtingen ‘van goedkooper gold,
‘die hier en daar voor het nieuwe jaar gekoesterd wor-
‘den met het oog op dan gunstigen Dollarkoers en
‘onder de vooropstelling, dat, gezien de ‘geldverhou-
d’ingen tusschen Amerika en Eui-opa, de Dollarkoers
voor een Vrij lange periode op ‘dat goedkooper peil
zal blijven. –
Guldens zijn zeer vast op ongeveer 12,07, waarop
zij bij goedkoope Dollars wel zullen blijven.
Het feit van de gou’dverschepingen uit New York
naar Amsterdam en Londen wordt hier met belang-
stelling besproken. –
Men wil echter eerst afwachten of de verschepin-
gen naar Londen een omvang van beteekenis kunnen
aannemen.
1088
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
14 December 1927
MEDEDEELI.NGEN VAN DE CENTRALE’ COMMISSIE
VOOR DE RIJNVJLART.
VERSLAG VAN DE TWEEDE ZITTING IN 1927.
De Centrale Rijnvaarteommissie. heeft te Straatsburg
onder voorzitterschap van den heer Jean Gout, buitenge-
woon gezant, van 7 tot 19 November 1927 vergaderd.
De Commissie heeft een groot gedeelte van de zitting
besteed aan de voortzetti.ng der ‘werkzaasnihedan, betreffende.
de herziening van cle Akte van Maanhei.nL. De douane-aangelegenheden zijn langdurig besproken en niettegen-staande den. ingewikkelden aard van deze vrahgstukken
is een aanzienlijke vooruitgang bereikt. Nieuwe teksten
zijn voorbereid en voor een groot gedeelte in eerste lezing
aangenomen.
De Commissie heeft een aanvang gemaakt met liet be-
studeeren van het regelen van het toerisme op den Rijn
en van de samenstelling der bemanning op Rijuschepen, in
verband met den vooruitgang der moderne techniek.
Bovendien heeft de tonim.issie, behalve administratieve
en meer interne beslissingen, benevens de zes vonnissen,
uitgesproken in rechtszaken, de Rijnvaart betreffende en
welke voor haar in hooger beroep gebracht varen, de vol-
gende besluiten genomen:
IJking van Bi.nne’nvaartuigeti.
De Commissie neemt kennis van •het ratificeeren der
internationale ijkin.gs-overeenkomst door Duitsohianci, België,
Frankrijk, Nederland en Zwitserland en van het in werking
treden van deze overeenkomst op 1 October 1927.
De delegaties der ‘belang.hcbben cle Staten worden ver-
zocht cle administratieve bepalingen en de technische in
–
structies, welke voor de toepassing (lezer overeenkomst
op hun grondgebied moeten worden voorgeschreven; mede
te eelen.
(‘Zie ook de E.-S. B. van 11 Mei 1927, bladz. 426).
S eb eepspate.nten.
De Commissie bevestigt het op 30 Se’p’tember 1927 door
middel van briefw’isseling genomen besluit, waarbij echter in
den eersten tin de woorden ,,artiïkel.I’Ia” door de woorden
artikel lib” vervangen moeten worden.
Dit besluit moet als volgt gelezen worden:
Toe te voegen een artikel lIb luidende als volgt’
Scheepspatenten, uitgereikt door ‘de bevoegde autoriteiten
van een ‘der in de Centrale Commissie voor de Rijitvaart
vertegenwoordigde niet-Oeverstaten en inhoudende, (lat het
vaartuig beantwoordt an de door de Oeverstaten gestelde
eischen voor het onderzoek van Rijnsehepen, worden als ge
lijkvaardig erkend met de patenten, welke door de bevoeg:le
autoriteiten der Oevers’taten zijn uitgereikt.”
Deze bepaling treedt 1 ‘November 1927 in werking.”
De Com,missarissen der Oeverstaten worden verzocht zoo
spoedig mogelijk aan de Coninicissie den tekst van de in
hunne verschillende landen voorgeschreven reglementen om
(le uitvoering van dit besluit mogelijk ‘te maken, mede te
deden.
Bouw van een brug bij Neuwied.
De Commissie neemt kennis van cle verklaring van de
delegatie van het Rijk en ‘de Duitsehe Staten, volgens welke verklaring er, althans voor het oogeablik, geen gevolg wordt,
gegeven aan het ontwerp voor den bouw van een brug bij
Neuwied.
(Zie ook de E.-S. B. van 11 Mei 1927, bladz. 426).
Bouw van een brug bij Spiërs.
De Centrale Commissie stelt vast, dat tegen thet out-
.werp van cle te bouwen vaste brug bij Spiers van het stand-
punt der scheepvaart en vlotvaarit geen bezwaar bestaat.
De door de Duitsche Regeeririg aan de aannemers op-
gelegde bepalingen
1)
tijdens ‘cle uitvoering (Ier werkzaam-
heden, worden als afdoende beschouwd.
1)
Opmerking van het Secretariaat:
Deze bepalingen In-
den als volgt:
lo. Als de doorvaartopening van (le brug niet zondér
‘steigers wordt gemonteerd, m5et er een vrije denrvaart van
75
M.
zijn; de doorvaarthoogte van deze doorvaart moet
zoo hoog migelijk zijn; zij mag op geen enkel ‘punt in geen
geval kleiner zijn dan 7-60 M. boven den höogsten water-
stand, waarbij de scheepvaart nog uitgeoefend kan worden
en moet bij een minimum breedte van 30 M. minstens
8.10 M. bedragen.
2o. ‘De doorvaartopeniug in de steigers moet zooclan’i.g ge-
kozen worden dat de scheepvaart zonder moeilijkheden (le
doorvaartopening der ziek in de nabijheid bevindende
sclipbrug, welke in exploitatie blijft, kan passeeren. De
plaats der, doorvaartopening zal in overleg met de bevoegcle’
,Wasserbauverwal’tungen” gekozen worden. Als grindban –
ken het vaarwater versperren, moeten deze onmiddellijk
Bouw- van een brug bij •Ma*au-
Maxim’iliansau.
De Centrale Commissie stelt vast, dat tegen het out-
verp van de te bouwen vaste brug bij’ Maxau.Maximilinsau
van het standpunt der scheepvaart en vlotvaart, geen be-
zwaar bestaat..
De door cle Duitsche Regeering aan de aannemers op-
gelegde bepalingen
2) tijdens de uitvoering der werkzaam-
heden, worden als afdoende beschouwd.
door baggeringen verwijderd worden en wel op zoodan.ige
wijze, dat de vaartuigen in de onmiddellijke nabijheid der
steigers over een diepte beschikken, welke minstens gelijk
moet zijn aan de diepte boven deii hoogsten drempel tus-
schen Straatsburg en Mann-heim.
3e. De dragende deelen der steigers moeten tegen- aanva-
ring door niet met de steigers in verbinding staande rein-
mingwerken, waarvan de ‘onderdeelen ‘door de bevoegde
autoriteiten moeten goedgekeurd voeden, hesdher’nid worden.
4o. Boven cii beneden de plaats waar de brug wordt ge-
bouwd, moeten op beide oevers borden met het opschrift
,Achtimg Brd ckenbau” worden geplaatst.
5o. In het geval, dat de scheepvaart door de steigers
wordt belemmerd, moeten boven en beneden de plaats waar de brug gebouwd wordt, waarschu.wi’ngsposten- opgesteld
worden. –
6o. Als de monteering plaats heeft met steigers, welke
de ‘scheepvaart belemmeren, moeten boven cle plaats waar ‘cle brug wordt gebouwd, stoom’booten gereed woideii ge-
houden, welke de stroemafwaarts komende vlotten en cle
op zichzelf varende schepen evenals de viln sleeptreinen
losgeworpen aken, gratis ‘door de in aanbouw zijnde brug
moeten sloepen; de plaats, waar (Ie ‘stoornbooten gereed
moeten’ gehouden ‘worden, -is nog nader te bepalen.
7o. De publieke bekendmakingen, ‘welke gedurende de
werkzaamheden den scheeps- en vlotkapiteias aanwijzingen
geven en dec sleep- en waarschu.wdienst regelen, moeten
tijdig aan de bevoegde autoriteiten der belanghebbende
havens der in ‘de Centrale Commissie vertegenwoordigde
Staten worden medegedeeld.
2)
Opmerking van het Secret ariat:
Deze bepalingen
luiden als volgt: –
le. Als de doorvaartopening van ‘de brug niet zonder steigers wordt gemonteerd moet er een vrije doorvaart van 6
,
5 M. zijn; de doorvaarthoogte van deze doorvaart
moet zoo boog mogelijk zijn; zij mag op geen enkel punt
in geen geval kleiner zijn dan 7.60 M. boven den hoogsten
waterstand, waarbij ‘de scheepvaart nog uitgeoefend kan
worden en moet bij een minimum bredte van 30-M. min-
stens 8.10 M. bedragen.
Zo. De doorv.aartopening in de steigers moet zoodanig
gekozen worden, dat de scheepvaart zonder moeilijkheden
de doorvaartopening der zich in de nabijheid bevindeude
schipbrug, welke in exploitatie blijft, kan passeeren. De
plaats der doorvaartopening -zal in – overleg met cle be-
voegde ,,Wassorbauver.waltungen” gekozen worden. Als
gri.nclbanken het vaarwater versperren, moeten deze on-
m’id’dellijk door baggeringen verwijderd worda.n en ‘wel op
zoodanïge wijze, dat de vaartuigen -in cle onmiddellijke nabijheid der steigers over een diepte beschikken, welke
minstens gelijk moet zijn aan ‘de diepte boven den hoogsteii
drempel tussehe ii Straatsburg en Man uleim.
:30. De dragen-de deelen der steigers moeten tegen aan-
varing door niet met de steigers in verbinding staande
remmingwerken, waarvan de onderdeelen door de bevoegcle
autoriteiten moeten goedgekeurd ivor.clen, beschermd
worden.
to. Boven en beneden de plaats waar de brug wordt ge-
bouav-d, moeten op ‘bdicle oevers horden met het opschrift
,,Achtung Briickenbau” worden geplaatst.
50. In het geval, dat de scheepvaart door de steigers
wordt -belemmerd, moeten boven en beneden de-plaats waar
de brug ‘gebouwd wordt, waarschuwuposten opgesteld
worden.
6e. Als cle monteering plaats heeft met steigers, welke
de scheepvaart belemmeren, moeten boven de plaats waar’
‘de brug wordt gebouwd, stoonihooten gereed worden ge-
houden, welke de stroomaf.waarts -‘komende vlotten en de
op zichzelf varende schepen evenals de van sleeptreinen
losgeworpen aken, gratis door de in aanbouw zijnde brug
moeten sleepeul; ‘cle plaats, -waar de stoombooten gereed
moeten gehouden worden, is nog nader te bepalen. –
7o. De publieke ‘bekendmakingen, welke gedurenzie de
werkzaamheden den scheeps- en vlotkapiteins aanwijzingen
geven en den sleep- en waarsehuwdienst regelen, moeten
tijdig aan de -bevoegde
–
autoriteiten der belanghebbende ha-
i’ens der in de Centrale Commissie vertegenwoordigde
Stateis worden medegedeeld.
—T
14 December 1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1089
Bouw van een spoorbrug tusseken
Maunheim en Ludwigsliaven.
:1. De Centrale Commissie stelt vast, dat tegen het ont-
werp van de te bouwen spoorbrug tussehen Mannheiin
en Ludwigshaven vaii het standpunt der scheepvaart en
vlotvaart geen bezwaar bestaat.
2. De door de Duitsché Regeering aan de aannemers
opgelegde bepalingeni), tijdens de uitvoering der werk-
zanmhoclen, worden als afdoende bese’houw.
Hydrometrische dienst.
De gedurende de proefdiensten van
1926
en
1927
be
reikte resultaten hebben niet het practische nut van een
hydrometrischen dienst aangetoond; daarom ‘is besloten
een dergelijken dienst niet in te stellen.
(Zie
ook het nummer van
9
Juni
1926,
blads. 513).
Rijn verbetering tussehen Straatsburg
en Bazel.
i)e Commissie heeft kennis genomen van cle verklaringen
der Commissarissen van Frankrijk en Zwitserland.
– Opmerking van hot Secretariaat:
Uit deze verklaringen
blijkt, dat de formaliteiten betreffende het ,,Kembser werk’
beëindigd zijn eii dat de voorbereidende werklaamheden
begonnen zijn. Wat het normalisatie-ontwerp bet.ref t, heeft ccii contact tussehen dc vertegenwoordigers van
Dnitsehland en Zwitserland over de kosteuverdeeling en (Ic
wijze van uitvoering, plaats gehad. ])eze besprekingeti
worden binnenkort weder opgenonien en Zwitserland acht
hef oogeublik gekomen om eveneens met de Fraiisclie Be-geering in overleg te treden.
(Zie ook het nummer van 15 December
1926,
bladz.
1098).
D atuni van de volgende zitting.
De volgende zitting begint den lGen
ril
1928
om 5 nnr.
1)
Oinnerking van, het Secretariaat:
Deze bepalingen
lu iclen als volgt:
lo. De drie doorvaart-openingen der brug mogen niet
tegelijkertijd gemonteerd worden; als de nionteering niet
plaats heeft zonder steigers, moet er in de middelste
doorvaart-opening een vrije doorvaart van
65
M. en in
de doorvaart-opening aan 1e linkerzijde een vrije doorvaart
‘.aa 40 Itt. zijn. De doorvaarthoogte van deze vrije door-
vaart-openingen moet zoo hoog mogelijk zijn; zij mag op
geen enkel punt in geen geval kleiner djn clan 7.60 M.
boven den hoogsteit waterstanl, waarbij de scheepvaart nog
ii itgeoefend kan worden.
2o. De dragende deeleti der steigers moeten tegen aan-
varing door niet met de steigers in verbinding staande
remniingwcrketi. waarvan de onderdeelen door de bevoegdc
autoriteiten moeten goedgekeurd worden, hesehei-md
worden.
3o. Boveit en beneden de plaats waar de brug wordt ge.
bonwd moeten
01)
beide oevers borden met liet opschrift
,,Achtung Brtickeubait’ worden geplaatst.
4o. In het geval, dat het uitzicht voor de scheepvaaft
door de steigers wou-dt belemmerd moeten loven en be-
neden de plaats waar cle brug gebouwd wordt,
uu
–
aarsc-huw-
posten opgesteld woriea.
5o. Als cle monteering plaats lieelt met steigers, welke
de scheepvaart belemmei-en, moeten boven de plaats waar
de brug w’ordt gebouwd, stoombooteic gereed worden ge-
houden, welke de stroounafwnnrts komende vlotten en de
op zichzelf varende schepen evenals de van sleeptreinen
losgeivorpen aken, gi-atis door de in aanbouw zijnde brug
moeten sleepen; dc plaats, waar de stoombooten gereed
moeten gehouden worden, is nog nader te bepalen.
Go. De publieke bekendmakingen, welke gedurende de
werkzaamheden den scheeps- en vlotkapiteins aanwijzingen
geven en den sleep- en waarschuwclienst regelen, moeten
tijdig aan de bevoegde autoriteiten der belanghebbende
havens dci- in de Centrale Commissie vertegenwoordigde
Staten wot-den medegedeeld.
DE WATERWEG NAAR LUIK.
I.
Belgische plannen.
Op 1 M
,
aart. jI. werd bij koninklijk besluit benoemd,
en op 22 Maart da.’v. door den eersten minister Jas-
per geïnstalleerd, de Belgische Nationale Commissie voor de Groote Werken, aan welke -was opgedragen
hot technisch, economisch en financieel onderzoek
van de openbare werken, ‘vereischt om 1o. de indus-
trieele centra van ‘het land iii betere verbinding te
brengen met de Zee; 2o. het Maaisbekken te bescher-
men tegen overstrooxnin’gen en 3o. de met een en
ander samenhangende vraagstukken van productie en
distributie van hydro-eleetrische kracht op te lossen.
Tot voorzitter werd benoemd de heer Francqm.
Voorts bestond do Commissie uit een veertigtal
‘bekende deskundigen en belanghebbenden, groot-in-
dustrieelen en andere bedrijfsleiders, ingenieurs en
hoofdam’btenaren op verschillend ‘technisch gebied,
profcssoren, enkele Kamerleden en Senatoren, ‘de bur-
gemeesters of oud-burgemeesters van Antwerpen,
Gen’t en Luik, enz.
Do Commissie ‘verdeelde zich in vier sub-commis-
sies, waarvan de eerste zich ‘bezig hield met het vraag-
stuk der stuwdammen en raservoirs in ‘de Ardennen,
de tweede met de organisatie van Maas en Sambre op
Belgisch gebied, de derde met ‘den seheepvaartweg
‘tusse’hen de Maas en Antwer-pen, en de vierde met
de isp oorwegverbiudinig tusscheu An’twerpenfGent en
de Belgische in’dustrieele centra.
Doordat men kon voortbouwen op het werk, de
studies en plannen van vroegere eomités, van ver-
schillende regeeringsdopaa-tement,en en particuliere
belanghebbenden, hebben de verschillende sub-com-
missies zich kunnen bepalen tot ‘discussie en sc’hifting
van het’ reeds. voorhanden materiaal, een vluch-tig
plaatselijk onderzoek hier of ‘daar, zonder verder ‘tijd
‘te verliezen met nieuwe grond ige onderzoekingen en
studies. Slechts enkele dubieuze punten zijn ter na-
dere -bestu’deering aangehouden, maar ‘deze zullen ver-
moedelijk niet van noemenswaardigen invloed kun-
nen zijn op de principieele besluiten en aanbevelingen
der Commissie. Een en ander heeft het mogelijk ge-
‘maak
–
t, dat zij reeds op 27 Juni haar eindverslag
heeft kunnen uitbrengen.
Het is werkelijk te ‘betreuren, dat ‘de Belgische
regeering gemeend heeft ‘dit belangwekkende rap-
port, dat er -toe zou kunnen bijdragen allerlei mis-
verstand uit den weg te ruimen, voor het profane oog
van den buitenstaander ‘to moeten verbergen door het
wel te laten ‘drukken ‘doch niet publiek verkrijgbaar
te stellen. De ‘tot -de Nederlandsche pers’doorgedron-
gen uittrekse’ls en comnmuniqués, het fit, dat de
Commissie ‘hare werkzaamheden aanving juist twee
dagen voordat in onze Eerste Kamer ‘de beslissing
omtrent het Belgische verdrag zou vallen, maar ‘voor-
al sommige Belgische commentaren, waaruit viel op
te maken, dat het eigenlijke ‘doel ‘der Commissie was,
middelen te beramen om Nederland van de vaart op
Luik uit te sluiten, hebben ‘hier te lande den indruk
gewekt, ‘dat men ‘te doen had met een poging, onzen Senaat te intimideeren. Bij ‘de hierdoor veroorzaakte
outstemming voegde zich twijfel aan ‘den ernst eener
Commissie, die kans zag in enkele maanden tijd een
zoo omvangrijke opdracht te vervullen en, ondanks
‘don precairen staat ‘der Belgische financiën, te a,d-
viseeren tot openbare werken van ‘twijfelachtige ren-
tabiliteit, we’l’ke.i- uitvoering vele ‘honderdtallen van millioenen zou moeten kosten. Een en ander verklaart
de geringe belangstelling, hier te lande voor deze
plannen betoond.
Wie in’tusschen ‘cle ‘mogelijkheid heeft en de moeite
neemt, het rapport zelf eens ‘door ‘te lezen, zal moe-
ten inzien, dat het ‘hier gaat om vraagstukken, die
ons toch niet onverschillig mogen laten en dat— hoe
men ook over sommige
-‘der aanbevolen oplomingeri
moge ‘denken – aan ‘den ernst der Commissie aller-
minst te twijfelen valt. Trouwens, waar een man als
Francqui de hand ‘aan ‘den ploeg ‘slaat, mag men daden
verwachten. Inderdaad
is
mei de vitvoering van, eeni-
ge
der door de Com?nissie aanbevolen, war leen s-eer/s
op
verschillende punten legeljjlc begonn,en,
en het
wordt dus tijd, ‘dat Nederland
,,’s-ts
up and takes
n otice”.
Alvorens echter nader op ‘den inhoud van het rap-
port in te gaan, lijkt het mij’ niet overbodig met een
enkel woord ‘de voorgeschiedenis van deze Belgische kanaalplannen op -te halen, waardoor ‘tevens de haast
rklaarbaar wordt, waarmede thans op eens, na jaren
1090
ECONOMISCHSTATISTISCHE BERICHTEN
1.4 December 1927
van schijnbaar talmen, te werk ‘wordt gegaan.
Den eigenlijken stoot ‘tot die plannen heeft onge-
twijfeld Nederland gegeven door zijn voorstel (en-.
kele jaren véér den oorlog gedaan) tot gemeenschap-
pelijke kanalisatie van de Maas. Zooa]is men weet,
heeft daarop een Nederlandsch-Belgi’sche commissie
dit vraagstuk onderzocht en een ontwerp samenge
steld, tegen uitvoering waarvan ric’h echter ‘België’
verzette op grond, dat hierdoor het Luiker ‘verkeer
naar onze havens zou worden geleid. Het maakte
daarom zijn toestemming afhankelijk van ouse ver-
gunning ‘tot aanleg van een kanaal Antwerpen—
Ruhrort dwars door Limburg, hetgeen door ons ge-.
weigercl werd. Tijdens den oorlog is toen, in ‘verband
met de steenkolenvoorziening van ons” land uit de
Li’mburgsche mijnen, hij onzen Waterstaat het’ denk-
beeld gerijpt om de Maas’kanalisatie ‘uit ‘te voeren op
one eigen •gebied door aanleg van een lateraal kanaal,
het thans in uitvoering zijnde Julianakanaal. Dit plan
heeft op onze Belgische buren groeten indruk ge-
maakt, omdat juist in ‘die’nzelf’den tijd ‘de ontginning ‘der Kempensc’he kolenvelden de aandacht had •d6eh
vallen op ‘de voordeelen van goedkoop watertransport
in het algemeen, en van een prima waterweg van de
kolenvelden naar Luik iii ‘het bijzonder.
Ten behoeve van dit aanzienlijke kolentransport, dat
thans reeds meer dan 4 millioen ton bedraagt en dat,
naar men aanneemt, binnen enkele jaren tot een maxi-
mum van 9 millioen ton kan ‘worden opgevoerd, ver-
langde de Luiksche ‘in•dustrie, naatt ‘de reeds ont-
worpen (en thans voltooide) spoorverbinding, den
aanleg van een ‘kanaal van groot profiel dat, aftak-
kend van het kanaal van Hassel’t ‘nabij Beeringen en
dwars door het steenkolengebied, naar Luik zou voe-
ren. Volgens het oorspronkelijke door ‘den Belgischen
Waterstaat ontworpen tracé zôu dit kanaal bij Lixhe,
even bezuiden de Nederlan’dsche grens, ‘in het kanaal Luik-Maastricht uitkomen, met het vooropgerette doél
aldus Nederlandsch grondgebied te vermijden, hoewel
dit geweldige terreinmoeilj’kheden en kostbare kunst-
werken met zich ‘meè zou brengen. Dere moeilijkhe-
den zouden kuflnen werden vermeden ‘door het ‘kanaal
rechtdoor te laten uitloopen op de Zui’d-Willemsvaait
bij Eysden, maar dan was Nederlandsche medewerking
noodig om ‘de doorvaart door de enclave van Maas-
tricht te verbeteren.’ Van d’ie medewerking schijnt
men in dat stadium niet veel te hebben veiwacht,
maar vermoedelijk hebben ook Antwerpsche invloe-
den zich doen gel’dei, uant het kolenkanaal zou
deel uitmaken ‘van een nieuwen en beteren waterweg
tussehen Luik en Antwei’pn en wanneer deze, even-
als de bestaan’de via Bocholt, over Maastricht kwam
te loopen zouden ook de Nederlaii’dschc’ havens van dit
verkeer kunne.n profiteeren.
De uitvoering van ‘dit prqjeet – waarmede in ht
s’teenkolengebièd reeds een’ aanvang was gemaakt
is in eerste instantie afgestuit op ‘tegenstand van
plaatselijke belanghebbenden te Hassel’t ‘die, onder
aanvoering van hot Kamerlid •van ‘Oae’negem, ver-
langden, da’t het kanaal over ‘die plaat’s (hoof’dplaa’ts
van de Belgische provincie Limburg) zou ‘weiden
géleid. Dit denkbeel’d vond ‘weer heftige betrj’ding in Luik en Antverpen, omdat dan bot kanaal groo-
tendeels ‘buiten de kôlenvel’den zou komen te loopen.
Een in 1923 benoemde commissie (Ruzette-Bouckaert)
kwam ‘tot de conclusie, ‘dat wegens het gevaar van
verzakkingen een kanaal ‘door de ‘koleiiveiden heen
onraa’dzaam was. Ook het project-van Oaenegem werd
echter om verschillende redenen onaannemelijk ge-
acht en ten slotte ‘is de ‘discussie over een k’olenkanaal
op den’ achtergr,.n’d geraakt ‘door de 1-anaa]planreii
van het Neder]andsch-Belgische verdrag. Het i.n dit
verdrag bel’ic’haa,m’de ou’twe’rp-Hentiich vereenigd?,
zooals ren weet, de kanalen Antwerpern-Riihrort ei
Antwerpen-Luik in één geheel; maar voorzag bo’vèn-
dien in een vertakking naar, en twee steenkolenha-
vens in, het Kempensche gebied. Het was een vernuf-
tig compromis tutsschen ‘deze drie desiderata, n’tec
een c’piotsing,- ‘dce ‘wa’t. :’Letref t het kolenvervor het
minst voldeed. Het verlangen naar een ‘meer recht.
streekoche waterverbinding ‘tusschen Luik en de
kolenstreek is ‘dan ook, zoo’lang het verdrag hangende
was, blijven- sluimeren; het,
is,
opnieuw met krach’t
ontwaakt toen verwerping an het verdrag waar-
schijnlijk en ‘daarmede de ‘door Hentrich uitgedachte
combinatie onmogelijk was gew’orden.
Nu heeft de ‘heer Koster in de Eerste Kamer ge-
wezen op enkele, inderdaad wel eigenaardige bepalin-
gen in het verdrag en betoogd, dat België er eigenlijk
riet aan dacht de ‘verbinding Luik-Antwerpen over
Bocholt tot stand te brengen, evenmin als het – wan-
neer het Moerdijkkanaal er kwam, – voornemens zou
zijn ‘het Ruhrortkanaal ‘te graven.’ De heele hierop
‘doelende kanalen-opzet in hek. verdrag zou slechts een
camouflage zijn, bestemd om oiis een ‘daarbij betrok-
ken Nederlandsch belang (nl. de verbetering ‘der
Zuid-Willem’svaart op Belgisch gebied) ‘te suggeree-
ren en’zoodoende onze medewerking te verkrijgen voor
de verbe’tering’van cle ‘doorvaart van Maastrich’t. Wat’
België ‘in werkelijkheid beoogde, aldus de heer Kos-
ter, w’as een rechtstreeksche en dus kortere verbin-
ding volgens het plan van Oaenegem, zoo niet geheel
‘buiten onze grens om over Lixhe en Canne dan toch
van Smeermaas over Beeringen recht op Antwerpen
aan, met afsnij’din’g van de kr’ommin’g over Bocholt.
Dat men inderdaad van Belgische zijde gedacht
heeft aan een idergelijke verleggin.g ‘van het tracé lijkt
mij, ‘niet het oog op de hierboven gegeven vôorges’chie-
‘denis, teer wel mogelijk, en in nooverre weerspiegel-den de dooi ‘den heer Koster ‘gesignaleerde verdrags-
bepalingen ‘de ohzekerhei’d ‘der Belgische plannen, als.
gevolg van al ‘de daarbij betrokken ui’teenloopende ‘be-
langen, technische en politieke moeilijkheden. ik ge-
loof echter niet; ‘dat er aanleiding bestond, daarin
unfaire listigheden ten onzen nadeele te zien, immers
hebbefi wij zelf
belang
‘bij verbetering’ van de ‘doör-
‘vaart van Maastricht en kan •de verbetering van de
Z.-Willemsvaart op ‘Belgisch gebied ons ooJveischil-lig laten, omdat wijt ‘binnenkort in het Julianakan’aal,
aansluitende op ‘het kanaal Wessem-Nederweert en de
gekanaliseerde Maas een minstens: even goede ver
binding met Zuid-Limburg ‘krijgen.
In eik geval ‘hebben ‘de Belgische plannen in. dit
opzicht eerst vasteren vorm aangenomen, nadat •’de
hierboven genpemde commissie Ruzette-Bouckaert, op,
grond van ‘verdere onderzoekingen van ‘de geologen
Ren’ier en Halet, tot ‘de overtuiging was gekomen, dat
een recht’stieeksch ‘kanaal Luik-Antwerpen buiten Ne-
derland om ‘mogelijk was, en in Me.i 1926 met groote
meerderheid het z.g. tracé Mélotte-Glaudot had aan-
bevolen.
De waarschijnlijk gew•rden ‘verwerping ‘van het Na-
derlandech-Belgische verdrag, Luik’s aandrang om
een kolenkanaal naar ‘de Kemperi, ‘Antwerpen’s be-
zor’gdheid, ‘dat dit kanaal over Maastricht zou komen te loopen en dan, in verband met ‘de snel vor:derende voltooiing van onze Maaskanalisatie, het Luiker ver-: keer naar onze havens zou afleiden, hebben den stoot
gegeven ‘tot ‘de instelling der Co’mmissie-Fiancqui en
bijgedragen tot ‘hespoediging van ‘hire’ conclusies.
* *
*
De hoofdzaak in ‘het rapport der Belgische Com-
missie is ‘de waterweg Luik-Kempen-An’twer’pen; al
het overige sluit zich ‘daarbij aan. Maar’ een eerste vereischte is de aanleg van stuwdammen en reser-
voir’s in ‘de Ardennen, omdat onder bestaande omstan-
‘di’ghecle’iï ‘de Maas ‘wegens hâér sterk wisselende wa-
terstanden ‘een te onzekere vôedingsbron voor groote
scJmëepvaartkanalen is. Door in ‘den
regentijd
het wa-‘
ter o’p te ‘
rangen en vast te ‘houden dienen reservoirs
te worden gevormd, waaruit dan in het droge jaar
getij’de ‘de watertoevoer kan worden aangevuld. De
Comrtissie verwacht, dat het vereischte aanlegkapi-‘ taal door exploitatie der te verwekken hydro-electri
eche ‘kracht ‘voldoende rendabel kan worden gemaakt
14 December 1927
ECONÖMISCH-STATISTISCHEBERICHTEN
1091
BESTAANDE
WATEIwEGÉN
–
ONTW. KANAAL
LUIK-AIITWERPEtI
‘4
‘4-
—
0
ONTW. ELECTQ
KABELNET EN
CENTR
–
~ /
1
// S /
1
//// –
5TEEN KOLEN
–
VELDEN EN
MIJNEN
xx
VOORNAAMSTE
INDU5TRIEN
(PSEM PEN)
•TLI HOUT
VENLO
ANTWEPPE
VAAIi
–
NEDERWEERT
X X
“
–
x
x.x
MEVEMTHAL3
•
BOCJIOLT
LIEP
WE55EM
QUAEDT MECHELEI-1
BEEP.ING
•1-
II
,I
n
1IASSE
LEU
VEN
–
1%
bRUS5EL
+
+
MAASTRICHT
LUIK
+
*
4
.
4
+
4
/
– – – –
NAMEN
LEROI
‘
4
4
4
t
.
•
4
4
ROCME
GIVET (FR.GREN)
‘.
k
om particuliere ondernemers te interesseeren. Bij
voorkeur zal evenwel getracht worden een groote na-
tionale organisatie (,,Union Beige d’Elecitricité”) in
het leven te roepen, •die de e1eotriciteitsvoorziening door ‘heel België ter hand neemt. In elk geval zullen
op deze wijze de aanlegkosten ‘der gedachte reservoirs
‘den Staat evenmin als de exploitatierekening ‘der
kanalen ‘behoeven te bezwaren.
Het tweede groote vraagtstu.k, ‘dat. de Commissie
onder de oogen heeft gezien, is’ dat van de re.guleering
en verbetering van het vaarwater van Maas en Sam-
‘bre.
Met
‘de kanalisa-tie van deze rivieren is men sinds
1853 bezig. De Maas is, met uitzondering van een
klein ‘stukje nabij Luik, geheel gekanaliseerd van cle
Fransche grens
bij
Givet tot de Nederlandsche grens bij Visé, een afstand van 128
EM. Men telt
er niet
‘minder ‘dan 23 sluizen, dus gemiddeld één op elke
5,5 EM., ‘daarvan tusschen 0-ivet en Ben-Ahin
(bij
Huy) 7 ‘dubbele ‘van voldoende capaciteit (100 X 12
M.) om gelijktijdig 4 schepen van 300 ton of één van 1300 ton ‘te’sc’hutt’en. Maar juist in het ‘belangrijkste
stuk beneden Huy wordt de navigatie belemmerd door
negen kleine verouderde sluizen. Deze wil men redu-
ceeren tot vijf, metende 135 X 14 X 3,80 M’., waar-
‘door gelijktijdige schutting van vier 600 tons ,,kas-
ten” en een schip van 1300 ton ‘mogelijk wordt. De
vaargeul zal van 2,10 tot 2,60 en eventueel tot 3M.
worden verdiept. Nabij Luik is de ‘aanleg van een
ruime haven geprojecteerd. Aldus kan de Maas met
betrekkelijk geringe kosten (de raming is 290 mil-
lioen francs, waarvan 165 millioen voor de meest
urgente werken) gemaakt worden tot een prachtigen waterweg, ‘bevaarbaar van Visé tot Givet voor sche-
pen
‘vali
1300 ton, ‘dezelfde capaciteit, ‘die ook vom het
liieu.we ‘kanaal Luik-Antwerpen ‘is vastgesteld.
Van af G’i’vet is de Maas ook op Fransch gebied ge
1
heel gekanaliseei’d en geeft onder ‘den naam van
Canal ‘de i’Est aansluiting aan
het
Marne-Rijnkanaal
(Nancy-Straatsburg), de gekanaliseerde Moezel (tot
h[etz) en de gekanaliseerde Saar (tot Saariouis). Deze
Fransche waterwegen zijn thans nog slechts voor 300
tons vaartuigen toegankelijk, maar ‘plannen bestaan
om ‘de capaciteit te verdubbelen en tevens door een
nieuw kanaal Richemont-Confians-Etain-S’tenay ‘de
Moezel en-het ertsgebied van Briey met het Canal de
l’Est te verbinden. Zoocloen’de zou heel
het
belang-
rijke mijn- en industriegebied van Noord-Oost Frank-
rijk en Zuid-West Düitschland binnen het bereik der
Maasvaart gebracht worden.
Wat betreft de Sambre, deze is voor de navigatie
slechts interessant van’Namen tot Charleroi (57 EM.)
van waar het z.g. ‘kanaal van Charleroi verbinding
‘geeft met Brussel, terwijl
het
Canal du Centre de
schakel vormt niet ‘de Schelde en haar bijrivieren. De
Corn’missie stelt voor de hier bedoelde Beneden-Sam-
bre bevaai-baar te maken voor schepen van 600 ton (in
plaats van 350 ton, zooa]is nu); ‘geraamde kosten 170
m’illioen francs.
Al ‘de hierboven ‘genoemde werken op Belgisch ge-
bied kunnen in zeven jaar voltooid zijn, maar de tot-
standkoming zal slechts waarde hebben 1.00r zoQver
het gelukt. ‘de Maasvaart vanaf Luik een goede ver-
binding te geven met de zee. Over die met de Neder-
lan’dsche havens meer in een volgend artikel; de Bel-
gische Commissie heeft zich uit den aard der zaak
‘slechts met het ‘belang van Antwerpen bezig gehou-
den en ‘daarop zijn haar voorstellen
dan
ook in de
eerste plaats gericht. Toch heeft zich, zooals men
weet, nog een heele strijd afgespeeld tusschen de
Antwerpenaren, die tot eIken prijs den nieuwen groo-
1092
ECONOMISCH-STATÎSTISCHE BERICHTEN
14 December 1927
te vater’eg naar Luik bûiten’ Maastricht omw’en-
sc’hen te
zien
verlegd, en de Luikenaren, •die ôok de
bestaande kanalen verbeterd willen hebben, met ge-
bruikmaking van de doorvaart der Msastrichtsöhe en-
clave. De Comnrissie heeft ‘ten slotte beide wenschen
be’vrecligd en geadviseerd tot verbetering der be-
staande kanalen (bevaarbaar te maken voor’ schepen
van 600 ton) als voorloopige oplossing, doch tevens
tot aanleg van het groote nieuwe kanaai buiten Ne-
.(,Ierlandsch gebied om voor schepen van 1350 ton als
ideaal en definitief doel.
De kosten van dit kanaal worden, ‘al naar gelang
van het te kiezen variant, geraamd op 580 â 114 mii-
1 ioen francs.
Z)
De aanleg zou van 8 tot 10 jaar in be-
slag nemen. In afwachting ‘hiervan adviseert .de Oom-
missie, zooals gezegd, tot verbetering’an de bestaan-
cle kanalen en wel door ‘deze bevaarbaar te maken voor
schepen van 1350 ton. op de trajecten, die ook deel uit-
maken van het rec’hts’treeksche kanaal (Antwerpen-
Here’nth’ais en Lixhe-Luik) en voor schepen van 600
‘ton op het overige traject; deze werken zouden zes-
pectievelij’k 158 en 125 millioen francs kosten enbin-
non 5 jaar gereed moeten ‘komen.
Eigenaardig (voor Nederlandsche ‘begrippen) zijn
de ‘door de Commissie ontwikkelde denkbeelden be-
treffende de wijze van aanleg en exploitatie ‘dezer
bestaande of nieuw geprojecte’erdè waterwegen. Er
bleek, met het oog op de onbevredigende ervaring tot
‘dusver ‘met de Belgische .waterwege.n opgedaan, een
sterke ‘strooming ten gunste van een particuliere con-
cessie, zoo niet voor ‘den aanleg dan toch in ‘elk geval
voor cle commercieele exploitatie. Aangezien ‘de mee-
ningen hierover zeer ‘verdeeld waren., heeft7 de Com-
missie zich er toe bepaald de onmiddellijke oprichting
aan te bevelen van ,,een organisme, dat ‘belast zou
worden met de exploitatie op Belgisch ‘gebied van het
geheele compleet van ‘warteiwegen Givet-Luik-Ant-
werpen” met inbegrip van alle bestaande zijkartalen
of toekomstige uitbreidingen. Dit organisme
,,zou geplaatst worden onder het
gezag
van den Minister.
Het zou worden beheerd door ambtenaren (te benoemen
door den Minister) en . door de ‘gebruikers van den ‘ater-
weg. Het zou den vorm kunnen hebben Van een ooöperati&ie
vereenigiug,
in
het ‘kapitaal waarvan
aou
kunnen worcleu aeelgenomen door Belgen, belanghebbenden bij de navigatie.
Het
zou
leeningen kunnei.t sluiten met garantie van den
Staat. Feitelijk zou deze coöperatieve vereeniging de wa-
terwegen Gi’vet-Antwerpen in pacht krijgen. Zij jou de door
den Staat geheven scheepvaa.rtrechten ‘innen en ‘beschik-
ken over al het .materiêel, de localiteiten en terreinen, clie
voor dc exploitatie van den vaarwe,g noodig zijn.. De Staat
zou evenwel voortgaan, op ‘zijn kosten alle werken uit te
voeren zoo’als bruggen. stuwen, beclijkingen enz., en ook
de contrôle behouden
01)
de bediening der kunstwerken.”
Wat de Commissie hievbij voor den geest heeft ge-
staan i’s een soort semi-‘s.taats’ondernemin’g als de Na-
tien ale Belgische k{aatschappij’ :vain Buurtspoorwegen,
die, zooals’ men weet, een zeer uitgebreid net van
stoom’tramwegen door ‘heel België exploiteert. Ge-
geven echter het geheel verschillende karakter van
een w’aterweg, die immers voor iederen gebruiker met
zijn eigen ‘vaartuig behoort open te staan, lijkt het
twijfelachtig o’f een dergelijke opzet practisch to ‘vei-
vezeniijken zal zijn, tenzi.j het de bedoeling mocht
zijn aan deze ,,coöperatieve vereeniging” hert. mono-
polie van 1e vaart (of van het sleepen) te geven, wat
echter uit het rapport niet blijkt en trouwens ze’kei
01)
hevig verzet van d’e Belgische binnenvaart zon
at
uiten.
Opmerking verdient ook, dat de C’o’mnnssie vast-
houçlt aan het in België bestaande stelsel van sch’eep-
‘) Deze raming lijkt buitengewoon laag. Volgens den heer
G. Nypels in het Alg. Hbl. van
27 Juli
ji. liet een der com-
missieleden door aannemers een globale kostenberekening
maken. Zich baseerend
op
avat ‘den Nederlan’dschen Water-
staat thins ‘de werken van ‘hot J’ulianaka,n,aal kosten, en
daarop een korting berekenend van niet minder dan 60 pCt.
wegens goedkooper bonen en . werken ‘in België, kwamen
deze nog tot..
1.2
ic 1.5 milJiard, en dan zou dat verschil
van 60 pCt. ook nog tien jaren moeten bestaan.
vaarti’echen, tot gé’deeltelijkc dekkig van rente en
amortisatie van ‘het aanlegkapi’taal en van ‘onder-
houdskosten. Op. dit financieel’e aspect van de zaak
kom ik nog nader terug.
rfot zoover ‘de voorstellen ‘der Commissie-Francqui.
Ziji maken den indruk van een eenigsz.ins geforceerde
oplossing van moeilijkheden, die wortel’en in de Na-
derlandsch-B’elgisch& betrekkingen. Bestond niet de
kwestie ,,Maastrichtsche ‘enclave” en ‘bestond niet de
tegenstelling Antwerpen-Rotterdam, dan zou zeker
niemand in België ëah iets anders’ denken ‘dan aan ver-
betering van de bestaande kanaalverbinding, omdat
‘deze het door de natuur zelve aangewezen tracé, nI.
het Maasdal en vervolgens ‘de Kempenische vlakte,
volgt. J. H. Conr
STUART.
(Wordt vervolgd.)
HET CONJUNC’TUURONDERZOEK BIJ HET
CENTRAAL BUREAU VOOR DE STATISTIEK.
Als men een van de laatste jaargangen van het Maand-
schrif t van het ‘Centraal Bureau voor de Statistiek
legt naast een ‘van een jaai-‘ of 10 terug, moet h’et op-
vallen, diat het, zonder de arbeidsstatis:tiek, waaraan
do inhoud der vroegere ja’argangen in ‘hoofdzaak ge-
wijd w’as, in het minst ‘te verwaarioozen, zich meer
en moer op economisch terrein ‘is gaan bewegen. Het
Maandschrift, waarvan de redactie bi de afdeeling
voor Sociaal-Econoziische Statistiek berust, heeft ‘deze
uitbreiding voor een ‘deel gekregen, doordat ook
tindere ‘afdeeli’ngen bijdragen Eij’n gaan leveren (over
haizdeiabeweging, staats-, gemeente- en provinciale
financiën, nz.) maar in hoofdzaak toch door de orit-
wiklçe1,in- van de afdeeling zelve.
Den groeten stoot ‘hiertoe heeft de oorlog gegeven.
De moeilijkheden, die werden ondervonden
bij.
pro-
v.iandeerin’g en ‘distributie, hadden ‘de noodzakelijkheid
doen gevoelen om, van ecn statistiek van voortbren-
ging en verbruik. Kort te voren had de reeds lang
hangende reorganisatie van de Statistiek van In-,
Uit- en Doorjoer met ingang ‘van 1 J’anuari 1911
haar ‘beslag gekregen, waarbij deze meteen van het
Departement van Financiën werd overgebracht naar
liet Oent,raal Bureau voor de Statistiek. In het laatst
van ‘datzelfde jaar kwam ‘de wet tot invoering van de
Statistiek van Voorthrenging ren Verbruik ‘tot stand.
Een anderen wortel van deze ontwikkeling moet men
zoeken in de toegenomen ‘belangstelling in het ‘ver-
band tus’schen economische en sociale .verachijri selen.
Wij moeten hier een ‘heel eind teruggaan, ‘tot de crisis
van 1901, ‘die met haar nasleep van werkloosheid de
aandacht had gevestigd op het werklooshei’clsvra.a’gstuk
in ‘zijn geheel en o.m. geleid had tot de instelling van
de Staaitscommisnie inzake de Werkloosheid. Deze
comjm’i’ssie betoogde in ‘haar eindverslag op meer dan één plaat’s cie wenscholijkheid, om het werkloosheid’s-
vraagstuk in verband met het crisisprebleem stelsel-
matig te on’des’zoek’en. Een ‘bijzonder orgaan, zooals
de istaatséommissie zich had gedacht, kwam •in 1916 tot ‘stand in het Instituut voor Ori’sis-On’derzoek, op-
gricht op initiatief van den Noderlandschen Werk-
loosheidsraad. Dit Instituut, ‘dat al spoedig met geld”
gebrek ti kampen had, heeft betrekkelijk weinig po-
sitiefs kunnen uitrichten. Toch heeft ‘het op den
vorderen gang van zaken bevi-uchtend gewerkt. Het
had zich nl. reeds een uitgebreid’ schema vooi-‘ het conjunctuuronderzdek gedchht en het Centraal Bu-
i-eau ‘voor de Statistiek ‘vond hierin een aantal aan-
wijzingen voor de verdere diitbreiding der economi-
sche statistiek. Voor een ovei-n’ame van ‘het geheele
programma bleek echtei ‘de ‘tijd niet rijp; hij’ is dat
ook thans nog niet, daargelaten, of men het ‘onder de,
gegevei omstandigheden nog in zijn ‘geheel zou wil-
len overnemeii.
Spoedig daarna verscheen de ,,economische ‘baro-
meter” van de Harvani-Universi’teit en weldra gin-
gen hier stemmen op ‘tot navolging daarvan.
Sehaarschte aan statistisch materiaal en het besef,
14 December 1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1093
dat de ‘oorlog sterker in den ouden gang dér econo-
mische ontwikkeling had ingegrepen clan in cle Ver-
eenigde Staten, zoodat vergelijking met een periode
v(6r den oorlog zoo die mogelijk geweest ware.
vermoedelijk weinig zou hebben opgeleverd, maak-
ten, .dat die drang aanvankelijk ook geen andere uit-
werking kon ‘hebben dan de verzameling en publica-
tie van gegevens op meer bepaald economisch terrein
to bet-orderèn.
Inmiddels had het Centraal Bureau voor de Sta-
tistiek het Plan opgevat om het conj unctuuronderzoek
– en tevens de eventueele samenstelling ‘van een
ecoriomischen barometer – zelf ter hand te nemen;
in 1924 kreeg dit plan vasteren vorm. In Mei 1925
bracht ondergeteekende in de jaarvergadering van
do Nationale Vereeniging tegen de Werkloosheid een
praeadvies uit, waarin werd betoogd, dat de taak van een ,,barometer-commissie” het best ware toe te ver-
trouren aan ‘de Centrale Commissie voor de Statis-
tiek, bijgestaan
door person
g
n uit de practijk, tervijl
4an voor de sat’istische bewerking van het materiaal
het Centraal Bureau het. aangewezen orgaan zou
zijn.
Dc aanvulling van het ntatisti.sch materiaal, waar-
aan o.a. een hchoorlijk indexeijfer der effoetenkoersen
ontbrak, nam nog veel tijd in beslag, maar eind 1926
kon toch voor het eerst een aantal lijnen gopubli.-
ecerci worden, die voor
,
de studie van het conjunctuur-
verloop van belang konden zijn; zij! verschenen als bij-voogsel ‘van cle Sociaal-Economische Kroniek over het
derde kwartaal 1.926. Sindsdien verschijnt bij iedere
,Krori’iok, dus om de ‘drie maanden, zoo’p bijv.oegsei,
lat den naam kreeg ,,Nederland:scho Conjunctuurlij-
nen”. Het aantal lijnen, aanvankelijk 21, iword al
poe:lg uitgebreid tot 53, later tot 57. Zij hebben
betrekking op ‘de geld- en effectenmarkt, de cijfers
der Nederia.ndsche Banlc, het haven- en scheepvaart-
verkeer, den buitenlandschen handel, het goederen-
vervoer der Spoorwegen, den loop der groothandels-prijzen, ‘het steenlcoolverbruilc, de werkloosheid, de
bonen, enz. ‘De lijnen stellen niet ‘de werkelijke be-
dragen voor, maar ‘de afwijkingen bo
v
e
n
en beneden
het gemiddelde ‘der jaren 1921-1925; de schalen zijn zoodanig gekozen, dat eventueele overeenkomst tus-
scheii de lijnen zoo goed mogelijk moest. uitkomen. Bij
de c:onjunc’tuurlijnen over het eerste kwartaal 1927
zijn cenige lijnen gevoegd nopens productie en grond-
stoffenverbrci ik van een aantal industrieën. In tegen-
stelling met de meeste andere lijnen, die op maand-
gegevens betrekking hebben, zijn hier jaarcijfers voor-
gesteld.
Iets nieuws brengen weer de conjunetuurljnen
over het derde kwartaal 1927. Het Centraal Bureau is
er thans tno overgegaan, te zoeken, of niet •eenige
mde to brengen zou eijn ‘in de veelheid der gegevens,
door na te gaan, .tusschen welke lijnen de conjunc-
tuurbewegingen een min ‘of steer belangrijke mate
van overeenkomst vertoonden. Daartoe moesten de
c:ijfe.rs eeiiigo bewerkingen ondergaan: seizoeninvioe-
den i’noesteii worden uitgeschakeld en ev’enzoo de
,,voortschrijdencie beweging”, ‘die aangeeft hoe het
al:gemeen e eveuwichtispei 1, waarom ‘de conjunctuur-
golf schommelt, in den loop der jaren is veranderd.
lIet criterium, ‘dat bij ‘deze ordening ‘den doorslag gaf,
was de opeenvolging van overeenkomstige phasen.
Voor eenl -tal lijn en is nu ‘de golfbewegin’g en-
•.lerzocht, die hier natuurlijk niet zoo regelmatig ver-
loopt als in ‘het geval van een phyuische grootheid.
ii hot, bijzonder is nagegaan, welk (gemiddeld) phase-
verschil ‘telkens de grootste ‘mate van overeenstem-
liling gaf. Om systematisch te werk ‘te ‘gaan is de uit-
schakel ing van ‘seizoeninvloeden en voortschrijdende
bewc’ging geschied op grond van een 5-jarige periode,
(lie voor de verschillende gegevens niet samenviel,
maar zoodanig gekozen is, ‘dat ‘de lijnstukken over ‘die
i-jarige periode onderling zooveel mogelijk gelijkenis
vertoonden.
Uit dit onderzoek is nu het volgende gebleken: In
het tijdvak 1921 (1920)-1927 is een bepaalde con-
junctuur-phasc’ hot eerst waar:genomen bij de cijfers,
die weergeven hoede prijzen der grondstoffen voor
cle nijverheid zich verhouden tot het algemeen prijs-
peil dier groothancie]sprjrzen, hij ‘het in voersaldo vaii
onstructtie-ijzer en
bij
de opbrengst der beursbe-
]acsbing.
Ruim een half jaar later vertoonden ‘de beleeningen
hij rio Nederlandsche Bank en ‘de indexcijfers der
lcoersen van aandeelen diezelfde phase, en gelijktij-
dig ‘daarmee het goederenvervoer op de spoorwegen en de giro-omzet van de Nederlandsche Bank.
Weer
,
ruim een half jaar later volgde een groep van
5 lijnen: aanbestedin.gen voor fabrieksbouw, bedrij-
vigheici in de metaal-, ‘de ‘textielindustrie en in ht
homvvak (omgelceerde werkloozencijfers), het haven-
verkeer te Rotterdam, het gewicht ‘van den invoer,
‘het indexcijfer der groo’tha.ndelsprijzen. Ongeveer twee jaar na het begin der beweging volg-
den de faillissementen en het rendement van obliga-
ties (beide omgekeerd) en nog een half jaar later de
loonen (metaal- en bo’uwvakarbeide’rs).
lIet. Centraal Bureau voor de Statistiek legt uit-
drukkeljk den nadruk op het vol]comcn empirische
karakter van het onderzoek en ‘doet de waarschuwing
hooren, dat uit deze voorloopig bepaalde rangorde
niet mag worden afgeleid, dat die nu ook voor het
vervolg verwacht mag worden. Maar wel is het inte-ressant te zien, hoe hier
,
iets van de rangorde van den
i1arvardi-1)arorneter is op te mericon, in de opeenvol-
ging van de phasen bij lijnen, ‘die meer dc speculatie
en lijnen, die meer ‘de bedrijvigheid kenme’r]cen. Van
deze 15 lijnen tot een ,,barometer der drie markten”,
zooabs Prof. Wagemann, de president van het -1)uit-
sche Statistische Reic’hsa’mt, en Institu’t fbr Kon-
junkturfosc’hun:g ‘den Harvard-barorneter noemt, is
nog een lange weg te bewandelen – indien er zoo’ii
weg is.
Hot is hier wellicht een geschikte plaats om ‘tevens
een opmerking te malcen naar aanleiding van een
,,aanteekening”, voorkomende in No. 622 van dit
weekblad (30 November 1927) op het artikel van den
heer Fuss in de November-aflevering van de Inter-
national La’bour Review, getiteld ,,Money and Unem-
ployment.”. De heer Paas toont aan, dat in vele lan-
den – allereerst in ‘die met op goud gebaseerde valu-
ta, maar ook in andere – in ‘de laatste drie of vier
jaren een duidelijke tegenstelling tusachen het ver-
loop der werkloosbeidseijfers en der ‘groothandelsprij-
zen te constateeren was. Nederland vormde echter een
der weinige uitzonderingen.
inderdaad leiden de cijfers van den heer Fuss tot
‘deze conclusie, maar als men de zaak over een ruimer
tijdvak beschouwt, ‘blijkt ook Neder]and den regel heel
goed te volgen. Natuurlijk moeten wij, om het ver-
i)art’d duidelijk ‘te zien, seizoensinvloedeij en ‘de ,,voort-
‘schrjdende beweging” (waardoor het geheele even-
wichtspeii, waarom de conjunctuurgolf schommelt,
langzaam stijgt of daalt) eerst uitschakelen. Beschou-
wen we nu uit de laatste aflevering der Nederland-
sc’he Co’njunctuu.rljnen” van het Centraal Bureau
voor de Statistiek de twee lijnen, die op deze zaak
betrekking hebben, zooais in onderstaande grafiek
is geclaab, waarin de lijn der werkloosheid is omge-
keerd, zoo:lat nu, in plaats van een tegengestelde be-
‘veging, een samengaan regel moet zijn.
POOTJMDELSPLZEfl
WEKL005hEID1
,
21
1
1022
[1023
1024
025
l02Ö
Men ziet nu over het algemeen van 1921 tot en met
1094′
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
14 December 1927
1921 den regel van den heer Pusa zeer goed beves-
tigd, op kleine afwijkingen na, die nich echter spoe-.
dig herstellen. Do tegenstrij’di-gheid, die Fuas op-,
merkt, blijkt, wat het. jaar 1925 betreft, voor een groot
deel te berusten op herstel van zoo’ii onde’rgeschikte
afwijking. Voor 1926 is de ‘afwijking evenwel belang-•
rijker, inderdaad zou daar aaxileiding sijn te zoeken’
naar bijzondere oorzaken.
Nu zij er op gewezen, dat het Nederlandsche index-,
cijfer der groothandeisprijzen zeei nauw verbonden
blijkt met de -voornaamste. ibuitenlandsche. Voor de
jaren 1924-1926 i het ‘zelfs mogelijk uit ‘de index-
cijfers van Duitsc’hland, Engeland en de Vereeni’gde-
Staten een cijferreeks ‘samen te stellen, die
vrijwel
ge-
lijk loopt met het Nederlandsche in’dexcij’fer. 1-let is
dus heel goed mogelijk, de geleidelijke daling van het
Nederiandsche prijspeil voor een zeer belangrijk deel
te schuiven op rekening van de daling, o.a. der Ame-
rikaans’che
prijzen,
dus van de vermindering ‘der geld-‘
ruimte in de Vei’eenigde Staten. Voor Nederland zelf
,
waren echter 192.5 en 1926 jaren van groote geld-
ruimte en, nu kan men zich voorstellen, dat deze het
dè industrie heeft mogelijk gemaakt te blijven door-
produceeren, ondanlos de lage, en veelal zelfs ongun-
s’tige prijzen.
M. J.
on
BOSCH KEMPER.
DE CONTRÔLE IN DE VOORGESTELDE WIJZIGING
VAN DE ZIEKTEWET TALMA.
Er ligt wederom een nieuw ontwerp-Ziektewet ter
tafel. Een wijziging van deWet Taima heet het. Maar
het begrip ,,wijziging” is tegenwoordig zeer rekbaar,
evenals het begrip ,,no’velle”. Dit wijzigings-ontwerp
is niet het. eerste. Sedert 1918 hebben alle Ministers’
van Arbeid, Handel en Nijverheid het tot hun eerste
taak geiekend aanzienlijke wijzigingen voor te s-tellen,
in de wèl in het Staatsblwd opgenomen, maar niet
uitgevoerde Wet Talma. Minister Aalberse is er mede
begonnen. Minister Kooien was er -tijdens zijn kort-
sbondig Ministerschap aan bezig en Minister Slote-
maker de Bruine heeft het voorbeeld zijner voorgan-
igers gevolgd. Al -die wijzi’gin’gs-voorst’eilen ‘brachten
groote veranderingen in de Wet-Talma en verschil-den ook weer aanzienlijk’ van elkander. Uit politiek
oogpunt is dit merkwaardig, omdat zij: ‘alle afkomstig
zijn van Ministers, ‘die tot de groepen behooren, welke
als rechterzijde de Wet-Talma in het Staats’blad
brachten.
Het ligt niet, in mijn bedoeling het ingediende ont-
werp in zijn geheel te bespreken. Maar nu de kanis
bestaat, ‘dat het ontwerp het ‘verder brengen zal dan
zijn voorgangers en misschien in he’t St-aatsblad te-
recht zal’ komen – al blijft het ook ‘dan nog onzeker, gezien de antecedenten op ‘dit gebied, of de in 192.9
optredende Minister -tot uitvoering zal overgaan -‘
meen ik -ten aanzien ‘van een onderdeel gerechtigd en
ook verplicht te zijn een stem uit de practijk te doen
‘hooren, om-dat voorkomen beter en, minder kostbaar
is’ dan genezen.
In de Memorie van Toelichting wordt, met een be-
roep op een ‘d’oor mij gegeven kostenberekening, juist
op grond van die berekening een contrôle-maatregel
verworpen, welke ik voor een goede uitvoering der
wet onmisbaar acht. Om dit nader aan ‘te toonen, ‘zij
mij vooraf een opmerking van algerneenen aard ver
oorloofd.
Mijn ervaring
bij
‘de uitvoering ‘der Sociale Verse-keringswetten heeft mij geleerd, ‘dat ‘deze nog steeds
op .gr’oote schaal worden overtreden. En dat wel om
tweeërlei redenen, nl. onopzettelij’ke overtreding
‘door onbekendheid met de wettelijke bepalingen en – opzettelijke wetsonitduiking. De financ’ieele schade,.
welke ‘hierdoor ‘aan de verzekeringsfondsen wordt be-rokkend, is zeer aanzienlijk, aangezien hierdoor eener-
zij-ds ‘de administratiekosten stijgen en anderzijds -de
premie-ontvangst wordt ‘gedrukt. Al zijn beide soor-
ten van overtreding niet op een
lijn
te stellen, hierin,
komen zij overeen, ‘dat voor beide strenge contrôle
noo’dig is. Bij: onbekendheid «om ‘de onweten-den voor
te lichten, ,bij onwil. om
de onwilligen tot red’e te
‘brengen, -desnoods door strafvervolging. Zonder con-
-trôle, zelfs strenge contrôle, kom-t van een juiste
uitvoering weinig terecht. Dit is zelfs zoo sterk, dat
bij ‘de administratie van ‘de organen, belast met ‘de
uitvoering, direct merkbaar is, of er ‘goed gecontro-
l’eerd wordt ‘of niet. Op grond van deze ervaring meen
ik, -dat contrôle ten eenenm’ale onmisbaar is. En ik-kan mij’ ‘dan ‘ook levendig voorstellen, ‘dat
bij’
de behande-
ling van de arbei-dsbegrooting voor 1928 in de Tweede
Kamer door verschillen-de leden werd aangedrongen
op scherpe contrôle. Zonder deze is het gevaar voor
mislukking ‘der Sociale Verzekering en ‘stellig voor
groote financieele – .stroppen buitengewoon groot.
Evenwel kan
hierbij’
uitgegaan worden van tweeërlei
beginsel. Men kan redeneeren, dat alle personen, did
onder.
-de bepalingen -der wet -vallen, ook inderdaad
opgespoord moeten worden en ‘dat- ‘de contrôle -daarop
‘gericht moet
zijn,
ongeacht de vraag wat een zoo-
danige contrôle -kost. Maar men kan ook ui-tgaan van het standpunt, -dat ‘de contrôle economisch ‘moet zijn,
m.a.w., dat ‘de kosten ‘daaraan verbonden verband
moeten ‘hou’den met ‘de resultaten’ ‘der contrôle.
Dit laatste sta.ndpuirt is het mijne. En ‘op dit stand-punt staat, om tot het ontwerp-Ziektewet terug te kee-
ren, als ik goed lees, ook ‘de Memorie van Toelichting.
Ik wijs er echter dadelijk op, dat dit laatste standpunt
het gevaar ‘in zich verbergt, dat men met een beroep
op liet economisch verban’d -te ver gaat en
eiken con-
trôle-maatregel achterwege laat.:
De ziektever’zekering, zooals deze wordt geregeld in
de Wet-T’alma, is, ‘in tegenstelling bijv. met de Onge-
vallenverzekering een indivi’dueele verzekering. In de Wet-T’alrna is verzekering
bij
de kas van het Over-
hei’dsorga’an’ regel en ‘daarom bepaalt artikel 24 dezer
wet, -dat alle verzekerden moeten worden ingeschre-
ven. Hierdoor wordt -bereikt, dat steeds -d’e kassen den
omvang ‘van het risico kunnen nagaan, maar tevens
ligt hierin een uitstekend contrôle-middel. In het ont-
werp van Minister Slotemaker ‘de Bruine is verzeke-
ring bij de kas van het Overhei’dsorgaan intusschen
niet- mee-r regel en ‘daarom acht ‘hij
inschrijving
van
alle ‘verzekerden overbodig. Ter mo’tiveenin-g hiervan
zegt ‘de M’emorie van Toelichting: –
.,In het
-bijzonder
is niet van toepassing verklaard
ten -aanzien, van de verzekerden bij bijzondere instel-
lingen hetgeen Hoofdstuk II van -dle Tweede Afdeeling
der Ziektewet bepaalt over -de inschrijving. Blijkens
hetgeen onder artikel XVIII van het wetsontwerp
wordt voorgesteld, zal de inschrijving als verzekerde
bij de ‘ziekeuka’ss’en ‘der Raden van Arbeid beperkt
blijven tot -de -arbeiders, in wier, verzekering door die
kassen zal worden ‘voorzien. De inschrijving dient –
aldus werd overwogen – om den Raden van Arbeid
-cle noodi’ge -gegevehs te verschaffen betreffende den-
omvang van hun verzekeringsrisic’o, zoodat zij, uit
-dat ‘gezichtpunt beschouwd, kan worden gemist- ten aanzien van arbeiders, waarvan het risico “der verze-
kerin’g door andere organen dan -door de ziekenkassen
‘der Ra-den van Arbeid wordt ‘gedragen.
Inschrijving van -alle arbeiders zoude echter wel-
licht wenscheljk zijn als middel ter controleering of –
de -arbeider in den zin -der wet inderdaad bij ‘de zie-
kenkas van den Raad van Arbei-d of
bij’
een bijzondere
erkende instelling is verzekerd. Hoewel naar het ge-
voelen van ondergeteekende zoodanige algemeene
inschrijving een deugdelijk contrôlemiddel zou’de zijn,
heeft hij: niettemin gemeend van ,de -algemeene in-
schrijving te moeten afzien, ‘vooreerst met het oog
op de niet onaanzienlijke kosten aan die inschrijving
‘verbonden, -maar vooral op ‘grond van de -overweging,
dat de noodige contrôle ook langs’ anderen weg mo-
gelijk, is.
De inschrijving voor de eerste maal van ‘alle -arbei-
ders in den zin der Ziektewet zoude, naar eene door
den toenmaligen voorzitter van de Vereeniging van
Raden van Arbeid in zijne in het jaar 1926 bij de
14 December 1927
ECONOMTSCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1095
herdenking van het eerste lustrum dier vereeniging
gehouden rede gegeven berekening, met zich brengen
een uitgaaf van 400.000 gulden. Daarbij zonde dan
komen het jaarlijks uit te geven bedrag voor het bij..
honden van het regi’ster der ingeschrevenen in ver-
band met verandering van werkgever, wijziging in
verdiende bonen, verandering van woonplaats, enz.
Stelt men het totaal aantal arbeiders op 1.500.000,
waarvan allicht de helft verzekerd zal• zijn ‘bij bijzon-
dere instellingen, dan zoude met d:e algemeene in-
schrijving ongetwijfeld jaarlijks een niet te verwaar-
loozen kostenbedi’ag zijn gemoeid. De contrôle kan
echter, naar het ondergeteekende wil voorkomen, even
goed op andere minder kostbare wijze worden uit-
geoefend, nl. aan de hand van de loonlijsten, welke
de werkgevers ingevolge de Ongevalienwetten aan-
houden.”
Uitdrukkelijk wordt hierin gezegd, ‘dat nu •de iii-
schrijving niet meer noodig is voor ‘de beoordeeling
van ‘den omvang van het risico, overwogen werd of
zij gewenscht is als contrôle-maatregel. Ontkend wordt
niet, dat contrôle noodig is. Integendeel wordt cle
noodzakelijkheid daarvaû toegegeven. Evenmin wordt
ontkend, dat de inschrijving een zeer nuttig contrôle-
middel vormt. De Minister geeft voetatoots de ‘deug-
delijkheid daarvan toe. Slechts ‘acht hij de kosten er
aan verbonden te hoog, vooral waar hij meent, dat
op ‘andere wijze in de contrôle kan worden voorzien.
Allereerst het kosten-argument. Ilc heb indertijd
berekend, dat inschrijving van alle verzekerden, door
mij geschat op rond 2 millioen, 400.000 gulden zou kosten. Maar ik heb er bijgevoegd, dat mn deze uit-gaaf naar mijn meening stellig mag beschouwen als
oprichtingskosten en over een aantal jaren mag af-
schrijven. Ik heb gesteld 10 jaar, omdat toch veilig
mag worden aangenomen, dat de gemiddelde duur der
verzekering ten minste zoolang zal zijn. Per jaar zou
dit dus beteekenen 2 cent per verzekerde. Een bedrag
zoo gering, dat ‘hierop stellig het ‘duurte-argument
niet van toepassing is. Vooral niet, omdat daardoor
een deugdelijk contrôle-middel (om ‘s Ministers ‘woor-
den te bezigen, ik zou het liever wat sterker zeggen)
wordt vericregen. Tenzij natuurlijk het ‘argument, dat
de contrôle evengoed op andere minder ‘kostbare ‘wijze
kan worden uitgeoefend, juist is. Wat dit betreft,
wijs ik er op, dat een contrôle van 2 cent per ver-
zelcerde per jaar zoo goedkoop is, dat het vrijwel on-
‘mogelijk zal zijn een goedkooper middel te vinden. De
Minister noemt als con trôlemiddel de loonlijs’ten. Nu
wil ik er aanstonds ‘op wijzen, ‘dat, zelfs als deze lijs-
ten zouden kunnen ‘dienen als basis voor de contrôle, hetgeen niet het geval is, zoonla ik nader zal •aantoo-
non, toch die contrôle stellig ‘duurder zal ‘blijken te
zijn dan de inschrijving. Maar het middel, dat de
Minister noemt, is ‘ten eenenmale ‘onvoldoende, zoo
onvoldoende zelfs, dat ik er mij lichtelijk over’ ver-wonder, dat dit middel in ‘de Memorie van Toelich-
ting wordt genoemd. Onder de bepalingen van de
On’gevalbenwet toch vallen uitsluitend arbeiders, die in een onderneming werkzaam zijn, onder de Ziekte-
vet alle ‘arbeiders, die arbeid in loondienst verrich-
ten, ‘dus ook dienst’boden. werksters, enz., die niet
onder de Ongevallenwet vallen. Deze personen wor-
den op geen enkele loonlijst vermeld, zoodat dus voor
hen deze contrôle ‘absoluut uitgesloten is. En juist
voor deze groepen is contrôle in de allereerste plaats
noodig. Dit blijkt dagelijks ‘bij ‘de uitvoering van de
Invaliditeitswet. En bij d’e Ziektewet is dit nog te
meer nooclig, omdat hierbij, in tegenstelling met de invaliditeitsverzekering, het recht op uitkee’ring be-
staat, ‘onafhankelijk van de premiebetaling. Misschien,
dat mij zal worden ‘tegengeworpen, dat de artikelen
32 en 33 in deze gevallen van toepassing zijn, maar
de practijk zal wel uitwijzen, dat, wil ‘hiervan iets
terecht komen, de daaraan vej-honden administratie-
kosten verre het bedrag, benoodigd voor de ‘inschrj.
ving, zal overtreffen. ,
Niet alleen evenwel voor deze groepen, maar ook
voor de groepen, die wel onder ‘de Ongevallenwet val-
len en voor welke dus wel loonljsten worden aan-
gehouden, zal contrôle aan ‘cie hand dezer lijsten zoo-
al niet onmogelijic, toch zeer kostbaar blijken. Natuur-
lijk niet bij groote bedrijven, waar voor ‘de naleving
der sociale maatregelen bepaal’de personen zijn aange-
wezen. Ik vrees geen tegenspraak als ik ‘beweer, dat
in het algemeen gesproken bij de groot
–
bedrijven de
verzekeringswe’tten liet best worden nageleefd. Bij
deze ondernemingen zal inderdaad aan de hand van
de boonlijsten wel zijn na te gaan of voor alle arbei-
ders ook de bepalingen van ‘de Ziektewet werden
nageleefd. Hoewel men ook ‘den daaraan verbonden
arbeid niet moet onderschatten. Volgens de Ziekte-wet toch ‘moet de verzekerde worden ingeschreven
bij de ziekenkas van den Raad van Arbeid, binnin
wiens gebied hij arbeid pleegt te verrichten. Maar
dit wil volstrekt niet zeggen, dat ‘de onderneming,
waarin hij ‘werkzaam is, ‘oolc bij dezen Raad voor de
Ongevallenwet staat ingeschreven. 1
–
leen en weer zen-
den van boonljsten met ‘den daaraan verbonden arbeid
en tijdverlies zal het noodwen’dig gevolg zijn. En dit
zou ‘goedkooper zijn ‘clan ‘de door mij’ verdedigde
methode. Het zal doe Minister uitermate moeilijk vallen dit aannemelijk te maken. Maar er is meer.
Tot nog toe ‘behandelde ik uitsluitend de boonljsten,
welke goed en op tijd worden bijgehouden. Dit is
evenwel slechts het kleinste gedeelte. De ‘meerderheid
der boonlijst’en wordt zoodanig ingevuld, dat het
onmogelijk is daaruit met zekerheid na te gaan, welke
aibeidei-s in dienst zijn. V’oor de Ongevallenwet is
dit geen bezwaar. De verzekering is collectief. Als
maar over het totaal loon premie wordt betaald, is
het van betrekkelijk ondergeschikt ibelang, welke ar-beiders ‘dit betreft. Alleen ingeval een ongeval plaats
vindt, wordt nagegaan of ‘de getroffen arbeider op
de loonlijst voorkomt. Maar dit is ‘heel iets anders,
dan aan ‘de ‘hand dezer lijsten na t’e gaan of nu inder-
daa’dvoor alle ‘daarop voorkomende arbeiders ook
premie ingevolge de Ziektewet wordt betaald. To
‘clezen opzichte maakt ‘de Ziektewet weinig verschil ‘met de Invali’diteitswet. Herhaalde malen heb ik ge-
tracht voor laatstgenoemde aan de hand van de loon-
lijsten te laten controleeren. Maar telkens weer bleek
mij ‘dit onvruchtbaas- werk te zijn. De meening van
den Minister, dat contrôle aan ‘de ‘hand van ‘de loon- lijsten mogelijk zal ‘zijn, zal ‘dan oolc blijken ‘met de
werkelijkheid in strijd te zijn, zoodat 6f naar andere
contrôle-middelen zal moeten worden gezocht 6f, en
dit zie ik er van komen, contrôle vrijwel achterwege
zal blijven. De financieele nadeelen ‘hiervan zullen
zooal niet uitsluitend dan toch grooten’deels ten na-
deele van de Raden van Aibeid komen. Immers de-
genen, ‘die zich niet aanmelden en dus ook niet bij
een ziekenkas, bedrjfsvereen,igjng, •enz. zijn aange- sloten, zijn van rechtswege verzekerd bij de Zieken-
kas van den Raad van Arbeid. En dit zullen in den regel de minst goede risico’s zijn, waarop contrôle
toch al uitermate moeilijk is.
lid
wijs bijv. op de losse
arbeid’ers. Nu weet ik wel, dat ingevolge artikel 19
voor deze categorie bijzon’dere voorschriften ]cunnen
worden ‘gegeven.
1)
Een dergelijke afzonderlijke rege-
ling zal vermoedelijk wel neerkomen op het aanhou-
den van een register, speciaal voor deze groepen. Hoe
dit oolc zij, ik acht bijzondere regelingen uit den
hooze, omdat zij in den regel verwarring brengen. Bij
inschrijving van alle verzekerden door ‘de Raden van Arbeid is een afzonderljice regeling onnoodig.
Maar aangenomen ten slotte, dat het mogelijk zou
zijn alle verzekerden ‘op de boonlijsten na •te gaan,
wat ‘beteekent zulks dan nog? Dan kan immers nog niet gezegd worden of ‘de verplichtingen ingevolge
cle Ziektewet worden nageleefd, omdat dan eerst moet worden onderzocht bij ‘welk risico-dragen,d orgaan de
1)
Het komt mij voor, dat art. 19 geheel overbodig is
in verband met art.
164,
maar, waar ik thans een bepaald
punt behaudel, zal ik op de redactie in het algemeen niet
ingaan. ‘ –
1096
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
14 DecmberI927
arbeider verzekerd is. Het is immers volstrekt niet
uitgesloten, ‘dat de arbeiders van dienzeifden werk-
gever bij’ verschillende ‘organen vijn verzekerd. Het
is evenmin zeker, dat de arbeiders van denzelfcIen
werkgever, voor wat ‘de ziekteverzekering •betreft val-
len ‘onder ‘denzelfden Raad van Arbeid al’s wat be-
treft de Ongevallenversekering. Er zal ‘dus in elk ge-
val heel wat correspon’denti& noodig zijn. Dit zal niet
ten goede komen aan de contrôle. Bij’ de ‘behandeling
van cle begrootiin’g voor 1928 in de Tweede Kamer is
van verschillende zijden gewezen op de onmisbaar-
hejd ‘der contrôle ten aanzien van de Invali•diteitswet.
Deze wordt nog maar al te veel niet nageleefd.
Wil
men dezelfde klachten voorkomen ten aanzien van
‘de Ziektewet ‘dan is ‘het noodzakelijk, dat inschrijving
van alle verzekerden ‘bijt de Overheidsorganen ver-
pl’ich’tend wordt gesteld.
WITTERT VAN HÖOOLAND.
EENIGE OPMERKINGEN OMTRENT DE VOOR-
GESTELDE VERHOOGING VAN HET INVOERRECHT
OP AARDEWERK.
Mr. H. Mulderije, Amsterdam, schrijft ons:
In de Toelichting tot het Wetsontwerp van 9 No-
‘vomber 1921, gedr. st
. 2e Kamer 1921-1928, 204,
wordt., ‘ten einde een ‘belngrjke ‘stijging van den in-
voer hier te lande van buitenlandsc’h aardewerk aan to toonen, een beroep ‘gedaan op de statistische ge-
gevels ‘over de jaren 1920 en 1926 en van moer dan
eene zijde is over ‘de onvollodighei’d van dat ‘overzicht
‘geklaagd. Wellicht is d’ie klacht eenigszins verklaar-haar, ‘daar er in het jaar 1920, dat ‘niet geheel als een
normaal jaar kan worden aangemerkt, op meer dan
&ne bui’tenlan’dsc’he marict een groote vraag heeft
bestaan, ‘die ‘haren invloed op de ‘voor uitvoer ook naar
Nederland ‘beschikbare ‘hoeveelheden sterk heeft doen gevoelen. Aan den anderen kant echter was ‘de belang-
rijke vraag ‘oorzaak,’ dat ‘de fabrieken tzich op grootere
productie gingen instellen en ‘hare capaciteit niet
verminderd ‘hebben in dezelfde verhouding al’s de
vraag, in de na 1920 volgende jaren, ijs’ gedaald.
Op ‘deze wijze .is het te verklaren, ‘dat ‘sedertdien een
belangrijk deel van do meerdere, voor uitvoerdoel-
eirrden besc’hilcbare buitenlan’d’sc’he ‘hoeveelheden op
de’ Nederlan’dsc’he markt werd geworpen (gekleurd
iardewerk: 1920 – 2.192.000 KG.; 1922 – 5.693.000
KG.) en dat ‘sedert 1922’dit hooge
cijfer
zich wist te
‘handhaven. Het adres ‘der K. ‘v. K. en Fabrieken te
Amsterdam becijfert over de jaren 1920 en 1926 een
toeneming van den uitvoer uit DuitscJalan’d naar Ne-
‘derland met 222 pOt. Ook indien deze omstandig-
hein nog te rijmen is met sommiger beweren, dat.de
irrv’oercijfers over de laatste jaren ,,sta’ti’onn.air” zijn,
zoo valt daaruit toch zeer zeker te conclu’deeren, da’t
reeds in 1922 de invoer zijn uiterste mogelijkheid
hier •te lande had ‘bereikt en wat meer zegt, zich
sedertdien op hetzelfde peil ‘heeft weten te ‘hand-
haven.
Ook is een beroep gedaan op de schijnbaar gunstige
uitvoercijfers, ‘die Nederland ovet ‘de jaren 1920-1920
vertoont, in ‘het ‘bijzonder ten aanzien van wit aarde-
werk. Het staat te ‘bezien of de voor statistische doel-
einden verzamelde ui’tvoercijfers wel alle even juist
zijn en het trekken van de conclusie wettigen, zooals
‘dat ‘door verschillende bestrijders van het aan,hangi’ge
wetsontwerp gedaan is. De niet te loochenen
teruggang van de export-cijfer’s ‘der Maastrichtsche
bedrijven ‘wettigt veeleer ‘het vermoeden ten aanzien
van de cijfers over het jaar 1926, dat in het wit een
vrij belangrijk kwantum ,,sanitair” en in het ‘gekleurd
een vrij’ belangrijk kwantum ,,kunstaardewerk” begre-
pen ‘is, zoodat men dus met de hanteer.ing diet cijfers
voorzichtig moet zijn.
Men heeft zic’h afgevraagd of niet de dét’ailprjs,
althans van het buitenlan’dsche product, voor den No-
derlairdscheii ‘verbruiker stijgen zal. iJit deh aard der
ztalc – anders zou trouwens het geheele wetsontwerp
geen ziii liebbeji – za.l een eventueel verhoogd’invoer-
recht tot gevolg hebben, ‘dat & kostprijs van het bui-
.ten.lan’cische product (inruimeren zin ge’pomen) eene
‘stijging ondergaat.,
Wie die stijging voor zijn rekening krijgt, of nemen
zal, is, zelfs voor economen van beroep, misschien niet zon gemakkelijk te voorspellen. De ervaring toch heeft
geleerd, dat een binnen zekere greniQn blijvend in-
voerrecht ‘den d&tail-prjs niet of niet iioemenswaard ‘beïnvloedt. En zou men •meenen, dat het ‘belang van
den verbruiker nu zooveel beter gediend werd, iiid’ïen
cie Necler’landsc’he industrie ‘van ‘het massa-artikel
(niet ‘hare
ook
onderlinge concurrentie)’ geheel ‘van
cie markt verdween?
Het wetsontwerp stelt een waardegrens voor het
Keramische ‘artikel vast van
f
20′,— per 100 KG. Do bezwaren, daartegen geopperd, zijn van minder betee-
kenis dan velen het doen vporkomen. Ten aanzien van
aardewerk, ‘beweegt de waarde van het ‘zeg. ,,ui’tscho’t”
zich veelal juist om ‘dien prijs en wat porcelein
en glas betreft, gaat de waarde, ‘ook van de goedkoop-
ste soorten, ‘de
f
20,— per 100 KG., veelal te ‘boven.
Hot voorbeeld van ‘de z.’g. ,,’Schmelzbruch”, in het
adres ‘der Kamer ‘van Koophandel en Fabrieken te
Amsterdam genoemd, die
‘
f
10,— per 100 KG. wordt
ingevoerd, is wel sprelcend, doch mag niet al’s maat-
staf gelden. Trouwens, men vra’ge zich af wat ‘dan
wel de verh’oogin’g van ‘het i.nvo.recht tot 30 pOt.
op ‘het volksartikel, waardoor ‘de ,,kleine” gebruiker
zoo getroffen zou worden, nu
eigenlijk
‘beteekent.
Indien zulk een partij van 100 KG. zg. ,,’Schmelz-
bruch” uit koppen en ‘schotels bestaat, heeft men daar-
van circa 1200 stuks, waarover nu ‘het recht vkn
f
3,—inoet worden verdeeld!
W’aar in het wetsontwerp gewezen wordt op nier
‘achteruitgang in het arbei’dersaantal der Maastricht-
sche fabrieken, wordt er tegelijkertijd de aandacht op
gevestigd, dat de arbeiders, werkzaam in de ‘afd’ee-
lingen ,,sanitair” en ,,’muurtegels” in de oiga’ven niet
zijn begrepen.
Op zichzelf is dat volkomen vericlaarbaar en ook’
terecht alzoo geschied. Want, die if’deelingen staan
zelfstandig en ‘hebben met de ‘vervaardiging van het
huishoudelijke massa-artikel niets te maken.
Maar, wa’t meer zegt, het bestaan ‘of zelfs ‘het fio-
reeren dier afdeelingen zou niet kunnen verwezen-
lijken ‘het eigenlijke doel van ‘het wetsontwerp, ‘d.i.
‘de ‘werkgelegenheid in de vei-v’aardiging van huishou-delijke artikelen en wan’dtegels ‘te ‘behouden en ‘te ver-
ririmén. Want uitbreiding in het ,,sanitair” en in
,,miriwtegels” beteekent eerstens nog geen verru’ind
afzetgebied, maar tweede’ns zullen, naat ‘den aard van
‘dat ‘bedrijf, daarin veel minder werknemers te werk
]nunuen worden gesteld dan heit geval kan zijn bij7 de
fa’hrichge van het ‘huishoudelijke massa-anti bel, waar-
van de ‘kostprijs zeker voor ‘de helft, zoo – niet voor
meer, uit arbeidsloon bestaat.
Wij meenen dan ook dat verschillende der geopper-
de ‘bezwaren bijt nauwkeuriger beschouwing veel van
hunne waarde verliezen en, ‘dat. mcii ‘hij’ een zoo tijde-
lijken maatregel ‘al’s ‘hier wordt voorgesteld en ‘van,
althans naar dezerzij’dsche meeuin’g, zoo weinig ingrij-
penden ‘aard, niet kan ‘spreken van een poging om in
‘de tot dusverre gevolgde ‘han’delspoli’tiek wijziging te
brengen. .
AANTEEKENINGEN.
lndexcijfers van scheepsvrachten.
Zooal’s het ‘indexcijfer aangeeft, schrijft ,,Phe Eco-
no’mist”, ‘vertoonen ‘de chartervrac’hten voor vol] e
ladingen gedurende de maand Nolvember een geringe
stijging van iets minder ‘dan een half procent. Het
mndexcijfer van de ‘vorige maand, 123,64, taat tegen-
over ‘dat ‘van 118,93 in .N’oyomber 1925 en 131,18 in
de overeenko’mstige maand van 1924. De, vol’gendö tabel ‘toont de veranderin’gçn in het, in’dexcij’fer det
verschillende ‘groepen:
14 December 1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1097
Datum
‘
E
0
‘
N
2
–
.
o
>
Basis
(Gerniddeldev.
1898-1913)
100
100
100 100 100
100
100
(Oemidd.v.1913)
110,0
1113,1
123,4 106,3
117,4
127,9
116,3
Febr.
1920
814,3
529,9 757,5
744,8
587,0
712,2
691,0
Dec.
,,
268,9 277,2
244,1
256,8
286,7 347,2
280,1
Dec.
1921 160,1
164,1
163,7
144,4
141,3 166,5
156,7
Dec.
1922
137,1
135,2 129,2 122,6
136,1
159,3
136,6
Dec.
1923
134,0 132,7 120,1
124,4
125,1
144,2
130,2
Dec.
1924
117,4
129,2
119,5
119,8
129,3
161,1
129,4
Dec.
1925
117,0
121,6
117,0
110,1
110,1
154,9 121,8
N ov.
1926f
130,5
224,4
174,3
158,0
161,8
181,6
171,8
k
212,3 224,4 227,1 172,9 161,8
181,6
196,7
December,,
139,7
156,1
145,9 132,9
129,2
179,8
147,3
Januari
1927
126,4
136,5
139,1
122,7
136,7
166,5
138,0
Februari
125,0
132,6
140,1
130,4
145,2 168,2
140,2
Maart
123,8
131,1
136,2
132,1
143,5
161,1
138,0
April
118,9
133,0
133,0
1244
128,9
137,1
129,2
Mei
118,3
131,4 134,3
130,9 122,3
140,7
129,6
Juni
114,0
118,1
121,6
126,2
121,4
142,4
124,0
Juli
110,5
113,2
111,9
115,8 119,9
138,0
118,2
Aug.
108,8
122,2
118,2
121,4
121,8
144,2
122,8
Sept.
111,7 130,8
115,3
119,3
123,7
150,0
125,1
Oct.
109,8
128,1
116,4
116,4
123,6 144,2
123,1
Nov.
108,8
128,9
120,1
117,6
125,8
1
140,7
123,6
Oii’derstaan’de tabel geeft de veranderingen weer,
.die gedurende de afgeloopen maand in het indexcijf.er
van iedere groep en subgroep hebben plaats ‘gevonden,
waarbij liet cijfer 100 ‘telkens het gemiddelde niveau
gedurende dc ‘periode 1.898-1913 voorstelt:
+ of –
Golf van Biscaye; uitgaande vracht
111,93
+ 5,51
thuisvracht
……..132,26
– 1,61
Middeil. Zee; uitgaande vracht
…….123,11 – 1,79
thuisvracht
…………107,43
– 0,61
Noord-Amerika ………………..
..
128,91
+ 0,81
Zuid-Amerika; uitgaande vracht
88,43
– 10,03
11
thuisvracht
………..151,76
+ 17,46
Indië; uitgaande vracht
………….113,68
– 2,11
thuisvracht
………………121,50
+
4,59
Het verre Oosten, enz ……………
.
125,82
+ 2,26
Australië
………………………140,65
–
3,56
1-let; blijkt, ‘dat de stijging van ‘thuisvrachten van
Zuid-Amerika de voornaamste gebeurtenis van de af-
geloopen maand was. Het charteren ten behoeve van
La Plata ‘graanversdhepers was gedurende de geheele
maand levendig, en een groo’te hoeveelheid tonnage
werd vastgesteld voor ver]ading tot Februari 102.
l)o overige thuisvrac.hten waren rustig, met ijitzon-
dering van een iets betere vraag uit ‘het Oosten, of-
schoon de werkelijk tot stand gebrachte zaken slechts
gering waren. Wat de uitgaande kolenvrachten be-
treft, was de algemeene tendens (behalve bij den han-
del op de havens van de Golf van ‘Biscaye) zwak en
‘de vrachten van Engeland naar Zuid-Amerika daal-
den tot het laagste cijfer, dat sinds 1910 bereikt werd.
Deze daling was het gevolg van de vraag van reeders
naar schepen voor ver]ading van La Plata voor begin
1928. De verhouding van het in’dexcijfer tot het ge-
middelde van 1913 toont de volgende tabel, waarin ‘het jaar 1926, dat niet representatief is’, in verband
‘toet do ‘kol.e’nstaking ‘is weggelaten.
Tot nu toe is de seizoenstijging der vrachten, die
gewoonlijk in de eerste zes maanden na Juli plaats
vindt, minder groot geweest dan anders en de voor-
uitzichten zijn eenigszins ‘somber doordat bericht
iroi’clt, (lat, een aanzienlijke hoeveelheid tonnage zon-
der vaste bestemming in ballast naar Zuid-Amerika
ondcrweg is, om lading ‘te zoeken. Met het oog op de
aanzienlijke hoeveelheid nieuwe tonnage, ‘die den laat-
sten tijd van stapel geloopen of bijna voltooid is, is
het tjwijfelachtig ‘of deze winter ‘de zaken voor de
,,tramp” afdeeling der scheepvaart zeer loonend zul-
len vordcri.
(1913 = 100)
Maand
1923
1
1924
1
1925
1
1927
Januari
——–
–
–
114,05
117,11
114,49
118,59
123,78
115,96 120,54
iI
aart
.. ……..
115,23
122,09 106,63
118,58
117,22
104,24
111,06
114,27
98,23
111,41
108,62
tn,74
106,54
lei
………….114,55
Juni
…………106,82
Juli
………..
103,39
103,75
94,90
101,61
Februari
………112,73
..
..
104,43
95,87
105,51
April
…………115,45
110,50
98,19
107.51
Dctober
………
107,86
115,55
99,49
105,78
Augustus
……..100,16
september
——-103,04
ovember
……
111,21
112,76
102,23
106,27
–
–
111,81
..
111,21
104,67
December ——–
laan.
gemiddeld.
106,69
113,44
102,22
Suikerproductie der wereld.
Willett & Gray publiceeren hun eerste raming van
de wereldsuikeroogsten 1927128 in vergelijking met
de
cijfers
van 1926127 en 1925126 als volgt:
Rie tsui ke r
1927128
1926127
1925126
Noord-Amerika:
Tons
Tons
Tons
Louisiana
………….65.000
42.112
124.447
Texas …………….-
_.
–
Porto-Rico
.
………..
565.000
562.679
541.485
E[awaiï Eilanden
……729.000
724.403
705.350
Virginia Eilanden -. –
8.000
7.077
5.664
Cuba
……………..4.000.000
4.508.521
4.884.658
Britach West-jndiij:
Trinidad
…………..57.000
52.204
73.561
Barbados
………….59.000
58.685
47.535
Jamaïca
…………..60.000
65.280
57.675
Antigua
…………..18.000
23.501
12.800
St. Kitts
…………..
17.000
18.068
16.380
Overige Eilanden
6.000
4.969
7.550
Fransch West-Indië:
Martinigue
————45.000
45.039
48.121
Guadeloupe
………….31.000
35.673
32.998
San Domingo
…………300.000
303.524
354.720
Haïti
……………….11.500
12.563
10.044
Mexico
……………..175.000
181.858
190.282
Centraal-Amerika:
Guatamala
————30.000
33.000
25.151
Overig Centraal-Amerika
65.000
78.740
62.500
Zuid-Amerika:
Demerara ………….
100.000
95.000
107.580
Suriname
………….13.500
13.227
12.472
Venezuela
————23.500
19.000
21.321
Ecuador
…………..23.000
20.321
16.976
Peru
……………..290.000
275.000
282.857
Argentinië
…………350.000
475.695
395 733
Brazilië
……………650.000
850.565
676.524
Totaal in Amerika
7.691.500
8.506.704
8.714.384
Azië:
Britsch-Indië
……….3.200.000
3.208.000
2.977.000
Java
……………..2.350.000
1.9514.948
2.278.900
Forniosa en Japan
…..600.000
499.425
616.584
Philippijnen
……….600.000
584.238
436.705
Totaal in Azië
…… 6.750.000
6.251.611
6.309 189
Australië
……………485.000
415.611
522.344
Fiji Eilanden
………….95.000
85.000
70.567
Totaal in Australië
en Polynesië –
580.000
500.611
592.911
Afrika:
Egypte
……………88.000
90.000
– 94 286
Mauritius
…………215.000
192.590
241.220
Réunion
…………..56.000
56.579
59.015
Natal
…………….241.500
218.305
214.152
Mozambigue
………..70.000
80.000
59.841
Totaalin Afrika….
670.500
635.474
668.514
Europa:
Spanje
…………….9.000
6.719
8.704
Tot
aleftietsuikerproductie
15.701.000 15.901.119 16.293.702
Beetwortelsuiker:
Noord-Amerika ……..
900.000
801.246
804.439
Canada
……………..30.000
28.250
32.475
930.000
829.496
836.914
Europa
…………….8.205.000 6.860.252 7.453.293
Totale
Bietsnikeroogst
. – 9.135.000 7.889.748 8.290.207
Totaal Riet- en beetwortel
24.836.000 23.590.867 24.583.909
1098
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
14
December
1927
Indien’ voor den Eurôpeeschen Bietoogst het cijfer
wordt genomen van de jongste raming van Licht met
8.093.000
tons, of
112.000
tons minder dan
W. & 0.,
wordt het Totaal teruggebracht tot
24.724.000
tons.
Indexcijfers van groot- en kleinhandeisprijzen
in Ned.-Indië.
De maandstatistiek
1927 No. 9
van het Centraal:
Kantoor voor de Statistiek te Weltevreden bevat
o.m.
het volgende:
Invoer.
De volledige serie omvat 72 artikelen en is ver-
deel,cl in vijf groepen.-. Het onderscheid tudschen de ,,lange”
en de ,,korte serie is dit, dat van de 19 extra artikelen der1
lange serie gedurende 1914-1921 prijzen -ontbreken.
Gedurende de laatste maanden zijn de indexeijfers van
de invoerartiikelen, zoowel die van de groepen als het alge-
meene, vrij stabiel met een veinig -dalende tendens. Van’
M.aartfJuni jI. stond het algemeene indexeijf er van de vol-
ledLge serie op 161, Juli gaf 160, Augustns wederom 161
en September 159.
Ten gevolge van de prijsschommelingen van eenige arti-kelen wo.
Calico’s, Ruwe S’upers
en
Print-s
te Batavia, was
het gemiddelde prijsniveau van de
tetiela goederen,
niet
geheel stabiel.
Het indexcijfer van de groep is van MaartfSeptember
172, 173, 174, 174, 173, 175, 175. De stijging in Angutus
wordt veroorzaakt door de -artikeléu Calico s en Prints, die
resp. met ruim 14 en 7 pOt. o: ahoog gingen.
Het prijsniveau van de groip
levensi iid4elen
vertoont
sinds Januari jI. een daling, in September is het gemid-
delde groepsindexeijfer reeds 145. De prijzen van Rangoon
en Saigon
rijst
zijn in de laatste maand met 14 en 7 pOt.
gedaald.
–
– •De
metalen
en
chemicaliën
ondergingen in de eerste zes
maanden weinig %vijzigingen Het prijsniveau – van beide
groepen stond gemiddeid op 152. In Juli daalde het alge-
meene prijsniveau der metalen met 3 punten, ‘voornameiijk
ten gevolge van ccii prijsdaling van
loos.
Het iudexcijfer
-van uit artikel daalde’ 26 punten of met- 8 pCt. In Sep-
t-ember zijn enkele
ijzer-
en
ko’persoor.en
belangrijk in prijs
gedaald, zoodat thans het groepsindexcijfer weuerom 3 pun-
ten is geaakt en op 146 staat.
De chemicaliën liepen -in Juli 2 punten terug, welke da”
ling in hoofdzaak toegeschreven moet worden aan het arti-
kel
kers.
Na Februari jI. met liet iudexcijfer 232 bewogen de prijzen van hars zich in dalende richting, en thans staat
het in.dexcijfer op- 178, hetgeen een vermindering in prijs
van’ 23 pCt. beteekent.
Het algeineene indexcijfer van de groep
diversen
bleef
van Februari/Mei jl. constant 175, daalde – in Juni op 174,
en de laatste drie maanden geven weer 175, 176 en 175.
Uitvoer.
Het gemiddelde prijsverloop van de 20
uitvoer-
art ikelen ligt öp een lager niveau en is veel minder stabiel –
dan dat der invoerartikelen. Sinds Januari bedragen de
groepsindexcijfer-s 136, 132, 129, 128, 131, 132, 128, 130 en
129. De daling in de eerste maanden van het jaar was in
hooi jzaak, een gevolg van het terugloopen der suiker- en
maisprijzen.
In 1ei trad een aanaieiilijke verbetering in’
van de noteeringen voor
kapok, kapokpitten, djarakpitten,
peper
en
thee,
waardoor het algemeene iadexcijfer, niet-
tegenstaande de -voortgezette daling van maIs en suiker,
3 punten omhoog ging. In Juli veroorzaakte de prijsval
van
mais
met 22 pOt. en die van
koffie
met 21 pOt. weder
–
om een inzinking van het gemiddelde prijsniveau van deu
geheelen uitvoer. In de maand Augustus werd de stijging’,
door het opoopen van den prijs van
peper
en
mais
be-
werkt, ter-wijl -de scherpe daling van 13 pCt. van •de
kapok-
prijzen in, de laatste maand voornamelijk het algemeene
in-dexcijfer niet. 1 punt deed teruggaan, niettegenstaande –
enkele prolucten nl.
peper, koffie
en
thee-
-in prijs stegen.
Sinds Mei ji. zijn de
rubberprijzen
met 20, pCt. gedaald,
de indexcijfers. van Mei/September -bedragen 70, 63, 58,
58, 46.’ – – –
Ook de
–
prijzen van de
tapiokaproducten
bewegen zich dit
jaar in dalende richting, Januari gaf nog als in-:lexcijfer
123, in de maand September ‘staat het indexcijfer op 105. –
Van Augustus af is eenige verbetering in de noteeringen
van
suiker, superieur,,
-merkbaar, doch de tweedehandsch
suiker blijft nog in prijs delen.
Gro-otere oogsten in de meeste productielanden gedurende-
1926 en verminderde vraag, in verband met de toegenomen’
voorra’en, v-aren oorzaak; dat de gemiddelde prijzen van
thee
sinds October 1926, met het indexcijfer 200,
–
daalden.
Januari jI. gaf 162. Sindsdien is een verbetering ingetre-
den,, in o n
vereestemming met -de prijsstijging op -de Lon-
densehé markt, zoodat het indèxcijfei in ‘September reeds
-203–bedraagt. ………..- –
In de laatste maanden zijn de prijzen van
peper
sterk
gestegen, -het in.dexcijfer steeg van 199 in April op 231 in
Mei, 255 in Juni. -275 in Juli, 285 in Augustus en 291 in
September.
Indexcijfers van 72 invoer- en 20 uitvoerartikelen in den
groothandel te Batavia, Soerabaja en Semarang.
Invoerartikelen.
–
.2
1
5
1913
100
100 100
100 100
100 100 100
1922
208
166
172
170 175
181 129 170
1923
207
163
174
170
169
180
150 173
–
1924
213
164
167
160 168
178
155
173
1925
208
161
160
150
–
165
172
146
166
Sept..
1926
181
157
151
154
157 162 132 156
October
,,
178
156 150
154
175 164
133
158
November
177
151 151
153 175 163 135
157
December
175 152 149
151
173 162 136
156
Januari
1927
176 151 150 152 173
162
136
156
Februari
–
179
151
152
152 175 163 132 156
Maart
172
149
153
152 175
161
129
154
April
173
148
151
152 175
161
128
154
Mei
174 148 152 152 175
161 131
155
Juni
171
147
152
152
174
161
132 155
173
147
149.
150
175
160 128
153
Juli
.
….
Augustus
,,
175
147
149
149
176
161
130 154
September ,,
175
145 146 149 175
159
129
153
1)
20 art.
2)
12 art.
8)
12 art.
4)
15- art.
5)
13 art.
Klcin1tandelsn-ijzen.
De serie indexeij-fers van- artikelen
van in- en uitheemschen oorsprong -is zoo samengesteld, dat
de iii’heemsche en -de uitheemsche groep geheel parallel -zijn.
De kleinhanelsprijzen -der beide groepen, ondergaan ge-
nu-ge wijzigingen, terwijl sind’s Augustus een daling merk-
baar is. Het gemiddelde indexcijfer van de
inheeurtsche arti-
kelen is van Apr-ilfOtober 168, 166, 107, 167, 165, 165, 163.
In -de laatste maand zijn de
eieren
wederom in prijs ge-
daald, hetgeen met de prijsdalingen van enkele andere
artikelen (suiker en koffie) een verlaging mat .2 pqnten
van het groepsindexcijfer bewerkt. –
Het algemeene indexcijfer van de
uitheem-sche artikelen,
dat op een belangrijk lager niveau staat, bedraagt sinds
Mei jI. 149. October geeft 148.
Indexcijfers van kleinhandeisprijzen van verbruiksartikelen
van in- en uitheemschen oorsprong te Batavia.
–
–
In-
h
1)
Uit-
heemsch
1)
Totaal
Voeding
2)
1913114
100 100
100 100
1923 ..
194 –
173
–
183 182
–
1924 .
.
182 158
–
170
170
–
1925 .
.
169
152
–
160
-159
October
1926 ..
170
145 158 155
November
,,
..
168
–
145
–
157
154
December
. –
171
147
–
159 157
Januari
1927 –
.
168 145
158 155
Februari
..
172 143
–
157
150.
Maart
. –
169 143
–
156 154
April
–
. –
168
–
145 156 155
Mei
,,
‘..
166
149
158
156
Juni
. .
167 149
-‘
158 155
Juli
. .
167
.
149
–
158 158
Auicuatus
..
165
149
157
154
–
September
. .
165 149
157
154
October
,,
– .
163 148 155
–
152
– 1)
20 artikelen.
2)
35 artikelen.
‘Passerprijzen.
De seizoen-stijging -in de -prijzen van de
lan-zlbouwgewassen, -w’&ke telken jare in het -derde kvar-
taal plaats vind-t, is ook thans merkbaar. Tot no
g
toe blij-
ven -de note-eniogen Sehter belangrijk lager dan in de over-
eenkomstige maanden v-an -het vorige jaar. –
De prijs vah
klappers
veitoon-1e in de eerste maanden
van dit jaar een stijging, de overige artikelen w.o.
eieren,
vlesch, geclroogde visch
en
–
Javaansche. suiker
blijven
stabiel.
NOGMAALS: DE VOORGESTELDE MUNTHERVOR-
–
–
MING EN SURINAME.
Rectificatie: In
het koersenstaatje van’ bovenge-
noemd artikel op pag..
1070 (No. 623)
zijn enkele
foutieve cijfers opgegeven.
Volledigheidshalve drukken wij daarom hieronder
14 December 1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN•
het thans juiste staatje in zijn geheel af.
Koers
op
A’dam in
1922
193
1924
1925 1926
Hoogste.. …….
……
105
106
1u7
107
102
Laagste …………….
101
103
106
102
101
Gein. dekkingspercentage
(excl. Inuntulateriaal).
50.77
45.93
49.18
42.84 42.28
BOEKAANKONDIGING.
Mr. M. Polak, Hand boek voor het Ne-
derlandsche Handels- en Faillissenieuts-
recht.
Eerste deel, -4de druk. J. B. Wol-
ters, Gr., 784 p.
In 1916 verscheen het laatste stuk van dit eerste
deel in den eersten druk; thans, na elf jaren, is reeds
een vierde druk noodzakelijk geworden. Spreken deze
cijfers reeds niet voor zichzelf en is een aanbeveling
dan nog noodig? Een aanbeveling heeft het werk van
Mr. rolak zeker niet. noodig, maar gaarne kondig
ik dezen nieuwen druk aan. Ten aanzien van ‘de onder-
werpen, welke in dit deel worden behandeld, zijn in
de laatste jaren
belangrijke
wijzigingen in de wet-
geving tot stand gekomen, welke groote veranderin-
gen en soms algeheele omwerking van de bewerking
vereischten. De nieuwe regeling betreffende de koop-
mansboeken, ‘de makelaardij, de coöperatieve vereeni-
gingen, de surséance van betaling en de vele veran-
deringen in de faillissementswet vinden thans een be-
handeling op de bekende heldere, overzichtelijke en
beknopte wijze, welke steeds de deugdelijkheid en de
aantrekkelijkheid van dit handboek hebben uitgemaakt
en waardoor het zoo geschikt is gebleken, zoowel voor
gebruik in de practijk als voor het academisch onder-
wijs.
De regeling der naamlo’oze vennootschappen is thans
in een onzeker stadium en •de •bestaande wet moest
behandeld worden met de mogelijkheid voor ooien,
dat deze wellicht kort na het verschijnen voor een
nieuwe regeling zal moeten plaats maken. Met het
gewijzigd ontwerp-Donner is nog rekening gehouden
kunnen worden en aan de bezitt&rs van het werk
wordt een spoedig supplement toegezegd, wanneer de
nieuwe wet mocht tot stand komen. Met de vele aan-hangige wijzigingen is het moeilijk het goede oogen-
‘blik te kiezen voor de uitgave: de ondervinding leert,
dat, wanneer men ‘op de totstandkoming van aan-
hangige wetsontwerpen wil wachten, men dikwijls
meer geduld moet hebben, dan inen zich veroorloven
kan, maar aan den anderen kant is het ook voor den
schrijver niet aangenaam, wanneer dadelijk na het
verschijnen het werk reeds aanvulling en verandering
behoeft. Hier stond de schrijver voor dezelfde vraag
als Molengraaff bij den laatsten druk van zijn Leid-
draad, toen het nieuwe Zeerecht reeds was aangeno-
men, maar nog niet ingevoerd. Beiden hebben niet
gewacht, maar het werk doen verschijnen; de reden
zal wel zijn, dat uitgevers en publiek op hun nieuwe
uitgave zoo aandrongen, dat zij niet konden weer-
staan. En geeft ‘dat niet de grootste rëchtvaardiging
voor een nieuwen druk en de grootste waardeering
voor het werk?
Slechts op één punt wordt de verheugenis over
deze vierde uitgave getemperd: steeds zien wij het
eerste deel in nieuw gewaad verschijnen, maar juist
onze waardeering van dit gedeelte ‘doet verlangen
naar het nog ontbrekende en aan dit verlangen wordt
tot heden maar
bij
mondjesmaat voldaan. Wellicht dat
deze verzuchting meer voor het verleden dan voor de
toekomst zal gelden. en dat, nu kortelings geleden het
eei’s’to deel van het Wisselrecht is verschenen, ook de
andere onderwerpen in deze nuttige ‘bewerking spoe-
dig zullen volgen. V66r een vijfden druk van het eer-
ste deel verwachten wij echter de voortzetting van het
tweede door deren schrijver!
RIBBIUS.
ONTVANGEN:
Een m.ethode tot het opsporen van de beste variëtei-
ten onzer weidegra.ssen en hun vermeerdering,
door M. Kramer, Leeraar aan .de Rijkslandbouw-
winterschool te Leeuwarden. ‘s-G-ravenhage 1921;
Algemeene Lan’dsdrukkerj.
Congres inzake het ontwerp van wet op de Naam-
boze Vennootschappen,
gehouden op 23 Septem-ber 1927 (stenografisch verslag).
Rede
van den heer F. G. Waller op de Algemeene
Ledenvergadering, gehouden 30 September 1927
‘te Rotterdam. Verbon-1 van Nederlanda’,he Werk-
gevers. ‘s-Gravenhage, 1927; Mouton & Co.
Over Accijnzen,
door J. van der Poel, Inspecteur der
dir. belastingen, invorrechten en
accijnzen
te
Middejburg. Haarlem 1927; de Erven F. Bohn.
Bronnen van, Arbeidsrecht,
door Mr. A. N. Molenaar. Openbare les, gehouden bij den aanvang van zijn
lessen als .Privaat-docent in het arbeidsrecht aan
‘de Rijks
–
Universiteit te Leiden, op Maandag
11 October 1921. Leiden, 1927; S. 0. van Does-
burgh.
La Primera Guerra en.tre Mexico y Francia,
Prologo
de Antonio de Ja Pefia y Reyes, Encargado de
Investigaciones Histérico-Diplomaticas en la
Secretarja d0 Relaciones Exteriores. Archivo His-
torico Diplomatico Mexicano, Num. 23. Mexico,
1927; Publicaciones de la Secretarja de Relacio-
nes Exteriores.
Het Wetsontwerp tot
heffing
van, belastingen. van
Nederlanders in het buitenland;
een critiek op
de daarin ver’vatte bepalingen betreffende de
‘directe ‘belastingen, door Mr. W. R. Emmen
Riedel, advocaat en belastingconsulent te ‘s-Gra-
venhage/:Rotterdam, secretaris van het Comité in
zake belastingen Ned. in het buitenland. Roer-
mond, 1927; J. J. Romen & Zonen.
Die n.iederlëndische Melallindustrie in, ihren volks-
und weltwirtschaftlichen Zusammenhün gen,
von
‘Dr. Kurt Saalfeld, Prokurist der Uilstein A.G.
Hamburger schriften zur Wirtschafts- und So-
zialpolitik, Heft 3. Rostock, 1927; Carl Hin-
storffs Verlag.
L’Augnientation et la Re’partition. des Exportations
des Capitaux Américains par Harry-D. Gideonse,
Ancien chargé de cours d’Economie Politique â
l’Université de Colombi. Extrait de la Revue
Econo’mique Internationale. Bruxelles, 1921;
Goemaere.
Beschrijv end Overzicht van. het Wetsontwerp Zieken-
geldverzekerin.g van. Minister Slotemaker de
Bruine,
samengesteld door het Secretariaat van
‘het Verbond van Nederlandsche Werkgevers.
‘s-Gravenhage, 1921; Verbond van Nederlandische
Werkgevers.
De Fiscale Positie van de in. Nederlandsch-In,dië wer-
kende, elders gedomicilieerde, ondernemingen
‘door A. E. C. van Saarloos, Accountant le kl.;
Hoofd v. h. Belasting-Acc.kantoor Batavia. Wel-
tevreden, 1927; G. Kolff & Co.
Achteruitgang van. den. Nederlandschen. Handel
door
J. G. Bendien, Consul der Nederlanden te Bom-
bay. ‘s-Gravenhage, 1927; N.V. Boekh. v.h. W.
P. van Stoekum & Zoon.
The Food Research Institute; Stanfo.rd University.
A general statenzen.t.
California 1926, Stanfor’d
University.
Enkele groote ingenieursproblemen in Polen,
door
Ir. G. P. Nijhoff, Lid van de Comm. v. Deskun-
‘di’gen v. d. Volkenbond voor de Scheepvaartwe-
gen in Polen. Raadgevend Ingenieur. Voor-
dracht, .geh. i. d. Alg. Verg. v. h. Kon. Inst. v.
Ingenieurs op 11 April 1927. ‘s-Gravenhage, z.j.;
F. J. Belinfante.
r
1100
S
ECONCMISCH-STA’fISTISCHE BERICHTEN
14 Decembér 1927
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
N.B.
**
beteekent:, Cijfers nog niet ontvangen.
GELDKOERSEN.
Ned (Disc. Wissels.
4413
Oct.’27
Zwits. Nat.Bk. 34
2
2
Oct.’25
Ned
*
~
Bk
Be1.Binn.Eff: 5
13 Oct.’27
N.Bk.v.Denem. 5
23Juni’27
,
Vrsch. in RC. 6
iS
Oct.’27
ZweedscheRbk 4
21 Apr.’27
Javasche Bank… .4
14Juli’26
Bankv.Noorw. 5
1Nov.’27 Bank van Engeland 4421
Apr.’27
Bk. v. Tsjecho.
Duitsche Rijksbank 7
5 Oct.’27
slowakije
..
5
8Mrt. ’27
Bank v. Frankrijk.
5.14 4pr.’27
N.Bk.v.O’rijk.
6424Aug.’27
BelgischeNat.Bnk.
4416 Nov.’27
N.Bk.v.Hong. 6
25Aug.’26
Fed. Res. Bank N.Y.
3
4Aug.’27
Bank v. Italië..7
17Juni’25 Bank van Spanje.. 5 23Mrt.’23
Z.-Afr.Res.bnk 6
102ept.’27
OPEN MARKT.
1927
1926
1925
11
1914
10Dec
5110
28 Nov.)
21126
6111
7112
20124
Dec.
3 Dec.
Nov.
Dec.
Dec.
Juli
Amsterdam
Partic.dlsc.
471
16
471
4
_11
411_91
431911
3I4_314
318-’12
3515_3114′
Prolong.
43/
4
431
4
.51/
4
4314
.5
411
3
_5
3
1
12
–
4
3
1
14-4
211
4
-31
4
‘
Londen
Daggeld
..
311_1/
311
4
.411
3
211
2
.431
4
3_431
4
3
1
14..4
2’12-4
1
3
14-2
Partic. disc.
451je
4116
451
4116
41I2118
471
4
_31
4
211
4
31
4
Berlijn
Daggeld
..
611-8
6
1
149
59
1
12
4
1
12-7
1
12
4
3
14-8
7.8112
–
Partic.disC.
3055 d..
.
6
314
6314
6
3
14
8
1
14-9
4
18
–
18.
6I4
–
56-90 d..
614
63
14
6
3
14
631
4
,
411
3
6214
2
1
1,12
Waren-
wecheel.
73/
8
711
4
_31
4
7l/
g
..31
711
4
_31
5
5_114
8112
–
3/
–
New York’)
Cali money
4.11
4
411
4
4..31
4
31/
3
.31
4
411
3
.531
4
5_31
4
1314.211
2
Partic. disc.
(
431
8
4318
3319
31
8
1
371_4
351
g
–
1)
Cali money-koers van 9
Dec.
en daaraan voorafgaande weken t/m
Vrijdag.
WISSELKOERSEN.
KOERSEN IN NEDERLAND.
o
New
Londen
Berlijn
Parijs
Brussel
Batai,ia
York
l
y
,
‘6 Dec.
1927
2.47;,
12.07k
9.094
9.734
34.604
99
7)
8
7
.
1927
2.471
t
,
12.06
59.04
9734
34.58
99
7
1
8
.8.
1927
2.4751
1
,
12.07%
59.07 9.734
34.584
9971
4
9
1927
2.47%
12.07t/
59.03
9.734
34.60
99.
4
10
1927
–
12.07%
59.034 9.734
34.60
9971
s
12
,,
7927
2.47ei
l
,
12.07%
59.024
9.734
34.594
9971
Laagsted.w.’)
2.47i,,
12.06%
59.00
9.72
34.574
.
Hoogste d.w’)
2.474/
8
12.0711
8
59.14
9.75
34.624
100
5 Dec.
1927
2.47814
1207H
59.15 9.74
34.62
99
18
28 Nov. 1927
2.47%
12.07.1
59.13
9.73k
34.584
997/
8
Muutpariteit
2.48%
1
12.10% 59.26
48.-
34.59
100k
•
Data
Zwit-
seran
Weenen
Praag
Boeka-
Milaan
Madrid
rest’)
*8,)
6 Dec.
1927
47.71
34.90
7.34
1.524
13.41
40.68
7
1927
47.72%
34.87%
7.34
1.524
13.40
40.89.
8
1927
47.78%
34.90
7.34
1.53
13.40
40.85
9
1927
47.76
34.90
7.34
1.524
13.41
40.85
10
1927
47.75
34.879
.
7.34
1.52
–
–
12
,,
1927
47.76
34.874
7.35
).521
13 374 41.16
Laagsted.w.’)
47.70 34.85
7.32
1:50
13.374
40.55
Hoogsted.w’)
47.80
35.-
7.374
1.56
13.45
41 35
5 Dec. 1927
47.73%
34.92% 7.34
1.524
1340
4096
28 Nov. 1927
47.74
34.92%
7.35
1.51
13.47
41.58
Muntpariteit
48.-
35.-
2)
48.-
48.-
48..-
t
a
a
Stock-.
Kopen-
Oslo
*
-jÏ:-
Buenos-
MonJ
holm
*)
hagen8.)
f0f1.)
Aires’)
treal’)
6 Dec.
1927
66.80
66.35
65.85 6.24
105
71
8
2.47l1
•
1927
66.774 66.324
65.824
6.24
105%
.2.47
1927
66.80
66.324 65.80
6.24
105%
2.4741
4
1927
66.75
86.324
65.80
6.23
1053,
2.47
10
,,
1927
68.774
66.324 65.824
6.24
105%
2.47
12
,,
1927
66.75
66.35
65.80
6.25
1058/
4
2.467/
t
–
Laagsted.w.’)
66.67k
66.25 65.70 6.22
105%
2.46%
Hoogste d.wl)
66.824 66.404
65.90
6.27J1
106%
2.47s1
5 Dec… 1927
66.80 66.35
65.874 6.234
105%
2.4731
4
28 .Nov. 1927
66.75
66.374
65.824
6.244
106
2.48
Muntpariteit
66.67
66.67 66.67
6.264
1058
5
2.48% 1
)
Noteering te Amsteraam.
) ioteering
te
stotteraam.
t)
Particuliere opgave.
2)
Wettelijk gestabiliseerd tusschen
7.534j
5
en 7.25
3
12.
In het eerste nummer van iedere maand komt een overzicht voor van een aantal niet wekelijks opgenomen wisselkoersen.
KOERSEN TE 1EW ‘YORK. (Cable).
D
t
a
Londen
(
$
per 2)
Parijs
(3
p. IOOfr.)
Berlijn
(5
p. 100
Mk.)
Amsterdam
(5
p. 100 gld.)
6 Dec.
1927
4,88%
3,93%
23,90,
.
40,44%
7
,,
1927
4,88n/,
3,938
1
s
23,89%
40,44%
S
1927
4,881,,
3,9334
23,88%
40,44%
9
,,
1927 4,885i 3,937
23,88
40,45
10
‘
1927
4,888j
3,9371
4
23,88%
40,4634
12
1927
4
,
87
7
1
,
3,9371
s
23,88’j,
40,45%
13 Dec.
19261
4,841/
4,-
23,80
39,98%
Muntpariteit..
1
4,8667
19,30
23,81%
4071
KOERSEN TE LONDEN.
Plaatsen en
INoteerings-1
Landen
eenheden
26Nov.
1927
3Dec.
1
1927
ILaagsfeHoogsteI
5/ID
Dec.
1927.110
Dec.
1927
Alexandrië. .
Piast.
p.g
97%
Tïï
977/
t
,
97
8
1
9734
Athene
Dr. p. £
368 369
364%
370
368
Bangkok
…
Sh. p.tical
11
Q
T5
1110%
illO
T
5
V
11103/
4
111081
Budapest
. ..
Pen.
p. £
27.874
27.89 27.87
27.92
27.90
B. Aires’).
d. p.
$
47271
32
‘
4′
164
47131
14
4755!
104
4727!
l32
Sh. p. rup.
1j6
1
1
32
1/651
64
6′
1
1
(14
1
1
6
7
1
44
1
)
6
8
1
35
Constantin
Piast. p. £
937
937%
930 950
942%
Hongkong
Sh. p.
$
20
0
2/0
17
/
s
,
2/0%
2/OU
2/05/,
Calcutta …….
Kobe
…….
Sh.p.yen
1
1
10
‘/’°H
1/10%
7/108/
8
1/104
Lissabon
1)
. .
d. per Esc.
..
2
2
9
1
6
,
63
229!
184
213
(32
2
1
1
‘
82
‘7
1
–
d.per$
24
24 23
25
24
Mexico .. …
…
Montevideo’)
d. per
$
51
51
5
0%
51
81
51
Montreal])
..
$
per £
. . per Mii.
487
T
i
v
4881
1
488
8
4.89
4.887
1
8
R.d.Janeirol)
5′
8
557
84
5:,
8
5291
32
567!
164
Shanghai
.. .
5h. p. tael
5
1
16
771
0
1
17i1
o
2/7
218
2
1
79
11
Singapore.
..
id. p.
$
91313
I,o
2/329/
33
2l’
7
‘
l”7’J
241/
8
014
l
Vaiparaiso
9.
$
p.0
39:48
39.41
39.35
39.41
39.35
Warschau
..
Zl. p. £
4351
s
4334
43%
438/
4
4334
j
1
eiegranscn transtert.
‘)YO
cig.
ZILVERPRIJS
•
GOUDPRIJS
8)
Londen’)
N.York’)
Londen
5 Dec.
1927..
2615;
5851
8
5 Dec.
1927.
84111%
6
,,
1927.. 27
58%
6
,,
1927
84111 4
7
,,
1927.. 268/
4
58%
7
,,
1927
84111%
8
,,
1927..
26ii/,
581
.
8
,,
192″ ….
84/11%
9
,,
1927..
2634
581,
9
,,
1927
84111%
10
,,
1927..
2611/
18
5811
8
10
,,
1927
84111%
11 Dec.
1926..
24i51
53%
Ii Dec.
1926…
84111%
20 Juli
1914.
..
24i51
54
’18
20 Juli
1914…..
84111
‘)lIl
pence
p. oz. stand.
2)
Forelgn silver in 2c.
p.
oz.
line.
3)
in 8h. p.
oz. line
STAND VAN
‘s
RIJKS KAS.
Vorderingen..
1
30Nov.
1927
7 Dec.
1927
Saldo
bij
de Nederlandsche Bank….
f
14.641.420,63
f
31.016564,Ul
Saldo b. d. Bank voor Ned. Gemeenten
–
1.319.823,20
Voorschotten op ultimo Oct.
1927
aan
de genl. op voor haar door de Rijks-
administratie te heffen gemeentelijke
inkomstenbelasting en opcenten op
•
de Rijksinkomsten
belasting………
42.948.412,89
,,
42.948.412,89
Voorschotten aan
Suriname………..
10.515.449,65
,
10.801.080,35
155.106,19
,,
145.628,69
Kasvord. weg. credietverst.a/h. buitenl.
,,122.465.811,07
,,
122.381.771,68
Daggeldleeningen
tegen onderpand
van
Staatsschuldbrieven
.
………
25.500.000,-
,,
32.453.000,-
Voorschotten aan Curaçao ………..
Saldo der postrekeningen van Rijks-
15.486.021,85
,,
13.760.719,82
Vordering op het Staatsbedrijf der P.,
..
comptabelen
……………. ….
….
–
–
T.
en
T.
3
)………………………….
Id
»
op andere Staatsbedrijven
2)
……..
1.265.348,03
,,
1.265.348,03
Verplichtingen.
Voorschot door de Nederl. Bank
– –
/
93.524.000,-
/
103.526.000,-
27
.120.0
00
,-,-
,,
36.350.000,-
Schatkistbiljetten in omloop’)………
12.510.462,50
12.380.441,-
Schatkistpromessen in omloop ………
Waarvan
direct
bij
de Ned. Bank ……
Schuld a. d. Bank v.
Ned. Gemeenten’)..
89.631,75
–
Zilverbons in
Omloop
……………
….
Id. aan
Ned.
–
lndië
………………
20.622.434,58
18.903.592.69
Id. a. h. Alg. Burg. Pensioenfonds’)
..,,
..
1.764.447,50
,,
3.206.092,53
Id. a. h. Staatsbedrijf d. P., T. en T.
2)..
24.373.485,59
,,
19.056246,54
1.340.000,-
1.340.000,-
Id. aan andere Staatsbedrijven’)……….
Id. aan diverse instellingen’) ……..
…
5.747.514,61
5.688.697,01
Waarvan
f
1056.000
vervallende
ôp 1 Juli 1929.
In rekg.-crt. met ‘s Rijks Schatkist.
NEDERLANDSCH.INDISCHE VLOTTENDE
SCHULD.
•
–
3
Dec.1927 10 Dec.
1927
Vorderingen:
f22.175.000,-
f20.658.000,
–
23.955.000,
–
,,21.728.000,
–
Saldo bij ‘s Rijks
kas ……………..
Verplichtingen:
Voorschot uit ‘s Rijks kas aan N.-lndië
– –
Saldo bij dejavasche Bank …………
Voorschot Javasche Bank aan N.-lndië
–
•
–
…300.000,-
300.000,-
Schatkistpromessen in omloop ….
.J
Muntbiljettenin Omloop
……….
.30.166.000,-
30.609.000,-
Schuld aan het Ned.-lnd. Muntfond
1.213.000,–
,,
1.213000,-
Idem aan
de Ned.-lnd. Postspaarban
,,
931.000,-
,,
960.000,-
14 December 1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 12 December 1927
Activa.
Binnenl.Wis-(Hfdbk.
f
117.803.908,74
sels,Prom., Bijbnk.
,,
4.029.184,06
enz. In
U1SC.
,
&g.scfl. ,,
LO. 10
1.O0U,0)
f
136.990.973,30
Papier o. h. Buiteni. in disconto.
..
.
…
–
Idem eigen portef.
.
155.599.271,.- Af :Verkochtmaar voor de bk. nogniet afgel.
–
155.569.271,.-
Beleeningen
ncl.
vrsch.
Hfdbk.
f
45.673.556,88
in rek.-crt.
Bijbnk.
6.724.590,48
op onderp.
Ag.sch.
63.719.901,21
/
121.118.048,57
Op Effecten..
.
.. _. t
115.689.548,57
Op Goederen en Spec. ,,
5.428.500,-
121.118.048,57
Voorschotten a. h. Rijk
….
.
.. …… … .. …
,,
–
Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud
……f
67.804.065,-
Muntmat., Goud
.. ,,
322.286.589,43
t
390.090.654,43
Munt, Zilver, enz.
•
27.994.153,72
Muntmat. Zilver..
–
,,
418.084.808,15
Belegging 11
kapitaal, reserves en pen-
sioenfonds
……………………
..
23.748.107,27
Gebouwen en Meub. der Bank ……….
5.000.000,-
Diverse
rekeningen ……………….,
69.184.252,82
f
Paselva
__
929.725.461,11
Kapitaal
……….
……
f
20.000.000,-
Reservefonds ……………………..
,,
7.027.840,39
Bijzondere reserve …………………
8.000.000,-
Pensioenfonds
……………….
…..
4.837.321,85
Bankbiljetten in omloop……………,
802.5 10.945,-
Bankassignatiën in omloop………….
304.510,29
Rek.-Cour.j Het Rijk
f
34.207.358,24
saldo’s:
Anderen
40.885.143,42
75.092.461,66
Diverse rekeningen ………….. ……
11.952.381,92
f
929.725.461.11
Beschikbaar metaalsaldo ………. …
.
f
242.045.416,04
Op de basis van i, metaaldekking …..
,,
66.463.832,65
Minder bedrag aan bankbiljetten in om-
loop dan waartoe de Bank gerechtigd is. ,,
1.210.227.080,-
Voornaamste posten in duizenden
guldens.
Goud
.
Andere
1
Beschikt.
Dek-
Data
Circula lie
opeischb.
Metaal-
kings
l
perc.
Munt
1
Muntmat.
schulden
saldo
12 Dec.
’27 67.804
322.287
802.511
75 397
242.045
48
5
,,
’27
67.820
322.286
823.454
63.280
239 416
47
28 Nov.
’27
67.829
322.286
811.211
67.816
241.454
0
47 21
’27 67.842
322.275
306.426
77.688
240.401
47
14
’27
67.842
318.266
820.252
57.011
237.428
47
7
’27
67.840 318.266
834.664
40.307
237.702
47
13 Dec.
’26
61.262
356.281
825.670 21.036
275.450
52
25 Juli
’14
65.703
98.410
1310.437 1
6.198
43.521
1
)
1
54
Totaal
SchatKist-
B 1 ee-
Papier
Diverse
Data
bedrag
promessen
ni g
op het
reke-
discon to’s
rechtstreeks
buiten!.
ningen
8)
12 Dec.
1927
136.991
–
121.118
155.599
69.184
5
,,
1927
150 299
–
27.582
144.690 66.756
28Nov.
1927
151.729
–
131.388 145.136 55.646
21
1927
156.377
–
129.492 144.628
58.256
14
,,
1927
162.450
–
130.621 131.111
61.845
7
1927
161.539
–
133.389
131.016
57.731
17. Dec.
1926
60.481
–
125.763 181.718
62.274
25 Juli
1914
67.947
14.300
61.686 20.188
509
‘ up
ae
Dasis van
‘J
metaalnelucing.
‘) z>iuitpost activa.
SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.
Data
Metaal
Ç
Andere
opeisczb.
Discont.
12 Nov.
1927..
1.120 1.530
686
845
525
5
,,
1927. .
1.131
1.644
667 857
541
29 Oct.
1927-
1.156
1.588
622 865 487
22
1927..
1.155
1.506
630
970
581
15
1927…
1.156
1.556
649
917
625
13 Nov.
1926-
1.021
1.523
1.199 929
610
5 Juli
1914…
645 1.100 560 735
396
-,
OIUILpUt UCI dCIJVfl.
JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens. De samengetrok-
ken cijfers der laatste weken zijn telegrafisch ontvangen.
Data
Goud
Zilver
Circulatieopeischb. metaal-
schulden
saldo
3 Dec. 1927
196.600
318.000
63.800 120.240
26Nov:1927
. 196.300
316.600
1
66.300 119.720
19 ,, 1927
200.300
319.600
68.900 122.600
5Nov.1927 183.139
.17i’ 321.639
74.486 121.769
29 Oct. 1927 183.252
17.395 320.747
78.484 121.102
22 ,, 1927l 183.353
17.242 320.944
83.269 120.052
15
1927 183.208
17.140 324.715
76.582 120.373
4Dec. 1926 198.147
28.845 328.772
72.793 147.292
5Dec. 1925 153.784
41.730 352.539
36.564 118.334
25 Juli 19141 22.057
31.907
110.172
12.634
4.842
2
1
Data
1
Dis-
1
1
Belee-
Diverse
reke-
klflgs-
1
conto’s
1
N.-Ind.
1
ningen
ningen’)
percen-
1 betaalb. 1
1
ta’e
3Dec.1927
176:000
**s
51
28Nov.1927
173.600
•’
51
19
,,
1927
177.200
•’
52
5Nov.1927
11.799
27.049
126.0
34.410
51
29Oct. 1927
12.042
25.973
126.423
37.807
50
22
1927
11.902
25.518
129.102
40.737
50
15
,,
1927
12.228
25.650
128.878
37.839
50
4Dec. 1926
12.139
21.905
89.848
57.023
57
5Dec. 1925
15.629
23.595
87.851
75.109
5(
1
25Juli1914
7.259
6.395
47.934
2.228
44
‘)
Sluitpoat activa.
1)
Basis
lig
metaaidekking.
BANK VAN ENGELAND.
Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notee,
in duizenden ponden sterling.
Data
Metaal
Circulatie
1
Currency Notes
1
Bedrag
1
Bankbz!/.
1
Oov.
Sec.
7 Dec.
1927
149.710 136.805
297.819
56.250
248.166
30 Nov. 1927
149.919 136.905
295.753
56.250
245.988
23
,,
1927
151.490 135.214
293.328
56.250
243.646
16
,,
1927
151.597 135.207
294.958
56.250
245.318
9
1927
151.637
135.929
296.742
56.250
247.015
2
1927
151.251
136.576
294.222
56.250
244.480
8 Dec.
1926
153.234 139.634
289414
56.250
238.822
22 Juli
1914
40.164
29.317
–
1
– –
Data
1
Gov.
i
Sec.
1
Other
1
Sec.
1
Public
1
Depos.
1
Other
1
Depos.
1
Reserve
t
Dek-
1
7 Dec.’27
47.386 55.069
7.434
509.828
32.655 2771
s
30 Nov. ’27
41.275 57.355
18.372
95.183
32.764 287
23
’27 40.895 55.407
16.761
97.772 36.026
3171,,
16
’27 41.335
55.621
16.599
98.713
36.140 31
1
116
9
’27
41.310
54.854
18.413
95.467
35.458
33 1/
2
’27
44.610
60.673 21.346 100.654
34.425 28K
8 Dec.’26
36.153
68.725
8.866 111.585
33.349 27(
22 Juli ’14
11.005
33.633
13.736
42.185
29.297 52
1)
Verhouding tusschen Reserve en Deposits.
–
BANK VAN
FRANKRIJK.
Voornaamste posten
in millioenen fran.
Data
Goud
Waarvan
in het
1
1
IZilver’
Te goeed
in h t
buit
en!
1
–
Wis
Oitenl.
aarv.
p
het
Belee
buiten!.’)
1.864
sets
ningen
8Dec.’27
5.545 343
58
1.372
9
1.777
1
,,
’27
5.545
1.864
343
58
2.087
7
1.699
24Nov.’27
5.545
1.864
343
58
1.793
7
1.689
17
,,
’27
5.545
1.864 343
56
1.438
7
1.733
10
’27
5.545 1.864
343
56
1.533
8
1.765
9Dec.’26
5.549
1.864
341
82
3.801
16
2.235
23 Juli’14
4.104
–
640
–
1.5411
8
769
Buit .gew.
1
Schat-
t
Diver-
Rekg.Courant Data
voorsch.
1
kistbil-
1
senl)
Circulatle
Part!-
ajd._SfaatlJettenl.)I
culieren
Staat
8 Dec. ’27
25.000 5.869
25.512
56.233
10.703
34
1
,,
’27
25.250
5.852
24 561
55.465
10.221
45
24Nov.’27
24.450
5.849
24.628
54.962
10.698
302
17
’27
24.850
5.849
24.489
55.443
10.459
29
10
’27
25.350
5.840 24.459 55.909
10.393
46
9Dec.’26
36.700
5.559 5.137
53.294
5.262
30
23 Juli’14
–
– –
5.912
943
401
‘)
waarvan oescnioaar 40.5 mulioen.
)
in alsconto genomen wegens
voorsch.
v.
d. Staat aan buiteni. regeeringen.
3)
Sluitpost activa.
1102
S
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
14 Dècember 1927
–
DUITSCHE RLJKSBANK.
Voornaamste posten in millioenen Reichsmark.
–
–
Daarvan
Deviezen
Andere
Data
Goud
hij bui- alsgoud-
wissels Belee-
–
tenl. circ.
dekking
en
ningen
–
banken
1)
geldende
cheques
7 Dec.
1927
.
1.861,0
77,2
278,5 2.392,2
42,3
30 Nov. 1927
1.857,0
73,0
282,4 2.482,8
F6,3
23
1927
1.856,0
71,9
285,7 2.116,1
27,1
15
1927
1.854,5
70,1
287,1
2.167,6
42,4
7
1927
1.852,1
.
87,5
298,3
2.388,2
32,0
7 Dec.
1926
1.755,0
176,6
478,8
1.267,9
143,3
30 Juli. 1914
1.356,9
. –
–
750,9
50,2
Data
1 Effec- 1 Diverse 1 Clrcu-
1
Rekg.-.
1
Diu’erse
1
ten
1
Activa’)
1
latie
1
Crt.
1
Passiva
7 Dec.
1927.
93,4 502,5
4.043,7
5(10,1
325,5
30 Nov. 1927
92,1
512,2
4.181,3
484,6
343,2
23
,,
.
1927 92,1
601,1
3.583,3
767,2 357,8
15
,,
Ï927
92,1
628,9
3.787,4
843,7
356,7
7, ,,
1927
92,1
619,4
4.020,5
616,8
345,1
7 Dec.
1926
90,9
604,7
3.290,9
528,3
302,5
30 Juli
1914
330,8
200,4
1.890,9
944,-
40,0
t)
Onbelast. ‘) W.o. Rentenbankschelne 7 Dec., 30, 23, 15,
7
Nov.
’27,
7 Dec. ’26, resp. 30;
17; 1€6;
188; 38; 104 miii.
NATIONALE BANK VAN BELGIE.
Voornaamste posten in millioenen
Beigas.
Data
Goud
.,
Rekg. Crt.
1927
N
c
o
.
.0
8
.Dec.
707
440
42
517
32
400
2.000
81
17
1
,, 707
438
42
506
41
400
2.016
18
60
24 Nov.
699 438
42
509
29
400
1.975
21 82
17
699
443 42
508
36
400 1.9e6
23
81
8
,,
691
452
42
501
45
400
1 999
28
69
9 Dec
2
620
431
38
484
33
400
1.763
19
199
1)
Aan de schatkist gecedeerd.
2)
1926.
VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
FEDERAL RESERVE BANKS.
Voornannste posten in millioenen dollars.
Goudvoorraad
Wettig
Wissels
Data
betaal-
middel,
Totaal
Dekking
In her-
disc. v. d.
In de
open
bedrag
F. R.
Notes
Zilver
eic.
member
markt
banks
gekocht
23Nov.’27
2.859,9
1.610,8
132,7
.
418,3
326,7
16
,,
1
27
2.889,4
1.607,4
137,2
367,4
333,8
9
,,
’27
2.909,9
1.550,6
131,6
460,6
3:16,4
2
,,
’27
2.931,8
1.649,9
134,9
379,2
334,6
26Oct. ’27
2.956,6
1.665,3
135,8
402,4
301,1
19
,,
’27
2.975,5
1.673,0
136,5
417,6
282,5
24 Noy.’261
2.829,7
1.450,0
128,2
627,6
340,6
Belegd
1
in circu]
Totaal
G
fort
1
Goud-
1
Dek-
1
Algeni.
1
Dek-
Data
.
in U. S.
00v. Sec.
..°
KaitaalI
kings-
1
kings-
latie
1
1
perc.
1)
1
verc.
2)
2:1 Nov.’27
621,2
1.728,7
2.435,8
131,6
68,7
71,9.
16
1
27
704,8
1.706,4
2.566,0
131,6
67,6
70,8
9
,,
’27 530,2
1.734,7
2.423,3
131,4
69,9
73,1
2
.,
’27 526,4
1.717,1
2.404,3
131,4
71,1
.
74,4
26Oct.’27
510.6
1.703,0
2.403,5
131,3-
72,0
75,3
19
,,
’27 500,4
1.716,8
2.429,1
131,3
.
71,8
75,1
24 Nov.’261
299,9
1.774,1
2.262,3
124,4 70,1 73,3
–
1)
Verhouding
totaien
goudvoorraad
tegenover opeischbare schulden:
F. R. Notes en netto deposito.
2)
Verhouding totalen voorraad munt-
materiaal en wettig
betaalmiddel tegenover idem.
PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ
HET
FED.
11
–
ES. STELSEL.’
Voornaamste posten
in millioenen
dollars.
Aantal
conto’s Beleg-
R
bij de
otaa
aarvan
a a
banken
en
gingen
F. R.
sifos
time
de osits
heleen.
banks
16Nov.’27
659
15.130
6293
1.826
20.503
6.424
9
’27 660 15.084
6.088
1.756
20 056
6.405
2
’27
–
660
15.029
6.065
1.733
19 997
6.355
26Oct.’27
660
15.020
6 064
1.729
19.960
6.364
12
,,
’27
–
6611
15.039
6.067
1.705
20.122
6.375
17Nov.’26
691
14.28
5.543
1.658
18.812
–
5.772
–
Aan
het eind
van
ieder
kwartaal
wordt
een
overzicht
gegeven van enkele
niet wekelijks opgeomen
bankstaten.
EFFECTENBEURZEN.
. Amsterdaitu, 12 December 1927.
In de ach-ter ous liggende berich.tpriode is wel -iets meer
teeken3ng gekomen in -de houling van de internationale
fondsenmarkten, waarbij echter niet kan worden- gezegd,
.dat zij dezelfde richting hebben ingeslagen. Te B er 1 ii n is
de stemming opgewekter geworden, -dan sinds langen tijd
het geval is geweest. Dit is echter pas geschied tegen het
einde vau de .beriehtsweek. Aanvankelijk was de tendens lusteloos, voornamelijk in verband met (le sombere voor-
spellingen omtrent den gang van zaken in -de ijzer- en
staal-nijverheid. In verband met de omstan&igheid, dat per
1 Januari as. het drieploegenstelsel zou worden inge.
voerci – als gevolg van le conventie van Washington –
haddn zoowel v’erknerners -als werkgevers zich tot de
i
–
egeering gericht, laatstgenoemle -met een verzoek -tot uit-
stel. Men verwachtte hiervan de mogelijkheid van scher-
l)C
conflicten, hetgeen op de betii
–
s geen gunstige uitwer-
king -heeft gehad. Later werd -cle stemming rus-iger, toen
bleek, -dat men wellicht tot een compromis zou kunnen
komen. Op deze wijze was reeds de bodem gelegd voor een
betere gesteldheid ter beurze en toen ter vergadering van
-de 1. G. Farbenin-clustr-ie optimistische -beschouwingen wer-
den gehouden omtrent -den gang van zaken – in het bedrijf,
cle -dividendvooruitzichtett en den economischen toestand in
–
het algemeen, kon in -tal van fondsen een belangrijke koers-verbetering in-treden. Het einde van cle berichtsweek kwam
dan ook op het hoogst bereikte peil, waartoe tevens eeai-
germate de iets ruimere geldmarkt heeft bijgedragen. –
De markt te
L
o
n cl e n is kalm geweest, -doch over het
algemeen vast, hoewel de belangstelling zich in hoofdzaak
tot één of twee afcleelingen -heeft beperkt. De houding van
de beleggingsafdeeling kan opmerkelijk worden genoemd.
De tendens is hier voortdurend opgewekt gebleven, on-
danks -de krachtige• -1edeclinging van nieuwe uitgiften en
cle geruchten, dat vÔSr het einde van het jaar nog belang-
rijke leeningen zullen worden aangekondigd De vaste
hou-ding van -den sterliigkoers echter en de vrij ruime
–
houding van -cle geldmark.t – ondanks het feit, dat cle
imoteering voor particulier disconto onveranderd is ge-
bleven – hebben over het algemeen een stemming van
vertrouwen te voorschijn geroepen, waardoor ook de ver-
schillende aan-deelen een goecicn ondertoon hebben- doen
hooren. In cie industrieele atdeeling waren voornamelijk
aan.cleelen Triplex Glass gevraagd, in ver-band met geruch-
-ten, volgens .veke de toepassing van het fabrikaat van
deze maatschappij in -cle Unie algemeen -zou worden.
Te P a r ij s is gedurende de geheele berichtsweek cle
handel buitengewoon gering gebleven. – Uit het buitenland zijn geen -orders van beteekenis gekomen en de impuls uit
het binnenland was te zwak, dan dat hierin -aanleiding tot
ingrijpen -kon worden gevonden. –
De markt te N e
w Y
o r le is eveneens tijdelijk tot rust
gek-olnen na een vrij uitgebreide speculatie gedurende de
beide voorafgaande weken. De groote hoog-te, tot welke
de voorschotten aan cle -makelaars zijn gestegen, hebben het
ptdliek eenigei-mate verontrust. Ook -de hou-ding van de
gelclniarkt heeft eenigsains tegengewerkt; gedurende de
achter ons 1igende berichtstveek zijn niet minder dan,
$ 14.000.000 aan goud verscheept naar Europa, Canada en
Zui-:l-Amei-ika. De ,,boodschap” van president Coolidge heeft
geen invloed op de
–
markt uitgeoefend; de inhoud is vrij-
wel overeen-gekomen met hetgeen vei-d verwacht. Daaren-
tegen -heeft -de hernieuwde medecleeling van den president,
dat hij geen can-didatuur voor de eerstvolgende bewindspe-
rio
–
‘e wensc-ht te aanvaarden, -iie mogelijkhekl -in het licht
gesteld van hef tige bewegingen op de effectenma.rkt, dm-dat -thans verschillende personen genoemd zullen worden,
hetgeen gewoonlijk gepaard gaat met bijzondere invloeden
01) de fondseumarkt. – – –
Onze markt is gedurende het grootste -deel van de be-
richtsweek zeer kalm geweest, waardoor geen belangrijke
koersschommelingen tot stand zijn gekomen. Ook voor de
belegg.½i,qsafdeeling
is
-deze -omstandigheid kenmerkend ge-
weest, Voor -inheemsche -obligaties besoncl. bescheiden
vraag,
evenals voor sommige buitenlaudsche, nie.t name Duitsche,
soorten, in verband met -cle betere gesteldheid van de markt
te Berlijn. 6 pCt. Ned. Werk. Schuld 1922: 105%, 1057/
s
,
106; 4% pCt. Ned. Werk. Schuld 1917: 100½, 103, 997/
s
;
4% pCI. NeJ.-:[u-clië 1926: 97%, 97%,- 9717/32; 5 pCt. Brazi-
lië 1903 £ 100: 81%, 82, 81
0
11e; 8 pCt. Sao .Paulo 1921:
1&5%,
105%,
105
1
116
larjustrieele aaicuieelen
hebben wel eenige aandacht ge-
trokken, in het bij-zonder voor kunstzijdesoorten. De stem-
ming was hier over ht algemeen opgewekt, – eveneens als
gevo1g van de tendens van de Duitsche markten. Hierbij
kwamen echter verschillende overwegingen van bijzonderen
14 December 1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1103
aard. Omtrent Maekubee verluidde, dat binnenkort een
emissie van nieuwe aandeelen zou worden aangekondigd; dit- werd tot nu toe niet bevestigd en in ingewijde kringeii
ook niet als waarschijnlijk beschouwd. Aandeelen Holland-
sche Kunstzijde Industrie hebben sterk •de aandacht ge-
-trokken, doordat op de laatste algemeene vergadering een
oppositioueele groep de verhoogin,g van liet maatschappe-
lijk kapitaal heeft verhinderd. Onmiddellijk
–
hierna zijn de
aaucleelen krachtig gestegen, hetgeen men heeft toege-
schreveb aan verdere aankoopen van de desbetreffende
groep. Van de resteerende industrieele soorten -waren aan-
deden Jnrgens en Margarine Unie tot iets lageren prijs
aangeboden, hetgeen vooral geschiedde na de aankondiging
van de uitgifte van gewone aandeelen A van den Bergh
S
Fabrieken. Aandeelen Philips waren eveneens in reactie,
doch konden zich later iets Jierstelleu. Van Berkel’s Pa-
tent was, na eenige op- en neergaande bewegingen, goed
gevraagd. Van Berkel’s Patent: 174%, 178%, 179%,
181%; Centrale Suiker Mij.: 116%, 115%, 114%, 114; Hol-
land-ja Melkproducten: 100
1
/8, 103%, 99%, 97%; Holland-
sche Knnstzij:le md.:
141%,
142,
140%,
146%, 1517%; Jur-
gens:
245%,
236,
239%,
225%; Maekubee: 1177%, 116%,
1187/,1177%; Ned. Kabelfabriek: 420, 415, 416; Ned.
Kunstzijdefabriek: 373, 378, 380%, 383%; Philips Gloei-
laxnpenfabriek:
504%,
497, 496,
499%;
Zweedsehe Lucifer
Mij.: 355, 358, 350, 345%.
De
tabaksnvarkt
was doorgaans tamelijk opgewekt. De
berichten omtrent den nieuwen oogst luiden gunstig en men
heeft ‘hierin aanleiding gevonden van de vooraanstaande
soorten een enkel aandeel uit de markt te nemen. Van
de aaideelen in ondernemingen op Java ivaren aandeelen
Soekowono gezocht, in verband met het laatste jaarverslag
en het dividend over 1926/27 ad 42 pCt. Arendsburg:
670,
669%,
669; Besoeki Tabak: 537, 536; Deli Batavia:
574% 567%, 573%, 570; Dcli Mij.: 467%, 470%, 473%,
472%; -Ngoepit: 438, 440, 437%, 442; Oostkust: 260%,
263
3
/8, 26O
5
/, 263
3
/
4
; Senembah: 503%, 500, 505%, 504
11
1.
Rubberaandeelen
-bleven nagenoeg onveranderd. E’r zijn
enkele lichte variaties voorgekomen, ‘doch over het alge-
meen bleven de verschillen klein van omvang. Het heeft
eenige teleurstelling gewekt, dat de
Ji
voorraden te Londen
ge:lureiide de berichtsperiode, zij et met een kleine hoe-
veelheid, zijn toegenomen. Amstei-dam Rubber: 3267/
s
,
324%, 327%, 323%; Dcli Batavia Rubber: 257, 255, 253%,
259
5
8,
256%; •
Hessa Rubber: 432, 427%, 430%, 431; Kali
Telepak: 340%, 338, 337, 340, 336; Kondeng Lemboe:
427%, 426, 429,
427%;
Majanglanden: 365, 363, .356,365,
367; Ned.-In-d. Rubber & Koffie: 336%, 332, 330; Rdam
Tapanoeli: 175
5
/8, 170, 174%, 172%; Serbadjadi: 334,
330%, 333%
2
329; Suniatra Caoutchouc:
278%,
279,
275%,
281%, 279; Sumatra Rubber: 303%, 301, 298, 297; Ver.
md. Cultuur Ondernemingen: 209%, 2067%, 208% ; Inter-
(ontinental ]i ubber : 21, 2011
35
, 20
11
116.
De
suikerncairkt is
tamelijk vast geweest. Niecbwç be-richten zijn niet bekend geworden, doch de Jiervatting van
de verkoopen door de V.J.S.P. -heeft eenigen steun ver-schaft. Besito Cultuur Mij.: 286; Cultuur Mij. -der Vor-
stenlanten: 178%, 177%, 177; H.V.A.: 807%, 805, 811%,
811; Javasche Cultiwr Mij.: 438%, 435%,
434%,
438%;
Kalibagor: 452, 450, 448, 455; Ned.-Iad. Suiker Unie: 307,
303%, 305%, 304%; Pagottau: 335, 321%,
319%,
323;
I’oerworedjo: 126,
125%,
1.25; Sindanglaoet: 485, 480,
475; Suiker Cultuur Mij.: 309
1
/2,
305%, 306; Watoetoelis
Poppoh: 880, 883, 888.
De
Petrole ?nrnarkt
heeft op den achtergrond gestaan. Af
en toe scheen het, alsof het buitenland belang zou nemen
hij aandcelen Koninklijke, doch dit is steeds van voorbij-
gaanden aar:l gebleken. Dordtsche Petr. lild. Mij.: 327%,
328, 327; Gec. HolI. Petr. Cy.: 193; Kou. Petr. Mij.: 3527%,
351 , 354%, 352
5
/s; Perlak Petroleum: 75%, 77, 75′,;
;Peudawa:
16L/16,
16%, 16%; Marland Oil: 34, 33%, 33%.
$ciceepvaertaundeele%
werden in beperkte mate verhan-
deld. De lichte stijging van het algemeene indexcijfer voor
vrachten heeft een’neiging tot verbetering doen ontstaan,
hetgeen echter den handel niet heeft doen toenemen. Hol-
land-Amerika Lijn: 81, 80%, 80%; Java-China-Japan Lijn:
132, 133%. 132%; Kon. Ned. Stoomboot Mij.: 96%, 95%,
97%, 96%; Ned. Scheepvaart Unie: 104%, 195,
195%;
Nie-
velt Goudriaan: 130, 129
5
/8, 129% ; Stoomv. Mij. Nederland:
192%, 191, 192.
Mijnaandeelen
waren vrijwel onveranderd, met uitzon-
dering van aan{leelen Billiton en Singkep Tin, waarin een
vrij krachtige verbetering kon plaats vinden. Alg. Explo-
ratie Mij.: 65%, 64%,
641116;
Billiton le Rubriek: 900, 020,
924; Boeton Mijnb. Mij.: 138,
141%,
139%,
139%;
MUller
& Co. s Mijnb. Mij.: 79, 78, 77; Ned. Surinaamsche Goud
Mij.:
18%,,
19%, 19; Redjaug Lebong: 140%; Oost Borueo
Mijnb. Mij.: 83%,
82%,.80;
Singkep Tin Mij.: 473%, 492,
505%,
4
91%, 497%, 457 (ex div.).
De afLeeling voor
ba’nkaancleeWn
was rustig en vrij vast.
Amsterdamsche Bank: 177%,
176%,
176; Roll. Bank v.
Zuid-Amerika: 69%, 70%, 71%; Koloniale Bank: 271
3
/
4,
272%, 273; Ned.-Ind. Handelsbank: 178%, 176%, 177%,
178; Ned. Handel Mij. C. v. A.: 1737%, 173%, 174%, 173%;
Rdamsche Bankvereen.: 94%, 94; Twentsehe Bank: 147.
De
.4ineri/caansche nearkt
heeft, behoudens een enkele uit-
zondering, een reactie in het licht gesteld, in overeenstem-
ming met de stemming in Wallstreet. American Water
Works: 600 (ex div.), 580, 590, 575; Anaconda Copper:
1047%, 102%, 103
5
/s, 104%; Studebaker: 58%, 57% (ex
cliv.), 56%,
575/je;
United States Steel Corporation: 144
7
/8,
142%, 139%, 1433/
2
; Atchison Topeca: 194
11
/ (
ex div.),
189%,
190%;
Baltimore & Ohio: 120% (ex div.), 119; Ene:
61%, 62%,
61%; New York Oiitario & Western:
3551,
34,
33%, 34; Southern Pacific Cy.: 122%, 124, 124
7
/
1o
; Union
Pacific: 194%, 193%, 192%, 194; Wabash Railway: 68
1
/8,
667110
6415
/16, 65%.
GOEDERENHANDEL.
GRANEN.
13 December 1927.
T a r iv e. De berichten van Argentinië betreffende den
nieuwen oogst zijn onveranderd gunstig gebleven. Hetzelfde
kan gezegd worden van den oogst in Autra1ië. waar de
opbrengst meevalt. Het is dan ook begrijpelijk, dat in de
afgeloopen w’eek de prijzen van tarwe niet gestegen zijn.
Toch kan er nauwelijks van een daling gesproken worden,
waar bijv. in de termijnmarkt te Chicago December daalde
van 129 cl.c. tot 128% dc., en Mei van 134 d.c. tot 133%
dc. In Winnipeg is de piijs zelfs nog iets gestegen, name-
lijk voor December van 132 dc. tot 132
3
/8 d.c. en voor Mei van 136% cle. tot 136% dc. De zoo prijshoudende markten
te Winnipeg zijn voor de boeren niet zon gunstig als zij
er wel uitzien, aangezien deze noteeningen gelden voor No.
1 Manitoba en de lagere kwaliteiten weliswaar eveneens
leverbaar zijn op termijneontracten, maar tot zulke groote
prijsverschillen, dat de werkelijke prijzen voor de boeren ivel zeer laag uitkomen. Er is namelijk zeer weinig tarwe
van zoodanige -kwaliteit, dat die de hoogste gradeeringen
haalt. Zelfs Manitoba 3 is nog betrekkelijk schaarsch. De
boeren zijn dus niet tevreden en de Pool doet zijn uiterste
best om de prijzen op een hooger niveau te brengen, of
althans ze niet verder te doen dalen. In dit laatste zijn
ze gesliiagd, in het eerste voorloopig nog niet. Ook de
prijzen in Argentinië toonen vrijwel geen verandering bij
een iveek geleden. Iii Europa zijn er in Argentijnsehe tarwe
wel ivat meer zaken tot stand gekomen, althans op het
Continent; in verhouding tot het exportsurplus van Ar-
gentinië hebben de zaken tot nog toe evenwel slechts ge-
ringe beteekenis. Met Noord-Amerika blijven de zaken zeer
moeilijk, de meeste soorten zijn in Amerika en Canada veel
:luurder clan ‘in Europa, -de kosten van het transport in
aanmerking genomen. Het is dan ook geen wonder, dat de
verschepingen in cle afgeloopen week zijn afgevallen. Zou-
den wij ook de volgende weken kleine verschepingen zien,
clan zullen zonder twijfel de markten wederom bij elkaar
komen en zullen nieuwe zaken op ruime schaal mogelijk
zijn. Voorloopig is Europa ruim voorzien van tarwe, of-
schoon niet van dien aard, dat men niet een spoedig her-
stel van de markten moet tegemoetzien bij werkelijk klei-
nere aanvoeren.
Rogge. De handel in rogge is in de afgeloopen week
zeer teleurstellend geweest en de meeste markten waren
tamelijk flauiv gestemd. Vooral Oostzeesoorten ivaren drin-
gend aangeMclen en o’fschoon dagelijks tot lagere prijzen
geoffreerd, kwamen er toch slechts weinig zaken tot stand.
Ook Noord-Amerika was over het algemeen flauw, na een
aanvankelijke verlaging op papier in Chicago. Waar nieuive
zaken slechts met moeite tot stand komen, zijn ook de ver-
sehepingen wat afgenomen. Hierdoor zal het evenwicht
ivel weer spoedig hersteld worden, want het is ten slotte
duidelijk, dat de consumptie niet klein is.
M a 1 s. In
liet
begin van de berichtsweek was de stem-
ming nog zeer vast met goede vraag van bijna alle Euro-
peesche markten. Zeer spoedig evenivel begon de markt tee-
kenen van verflauwing te vertoonen. Vooral de Noord-
Europeesche markten, die tot nog toe de leiding bij de
hausse hadden genomen, hielden terug; men had daar blijk-
baar ivat veel gekocht en Argentinië reageerde op deze
tragere stemming direct met een verlaging. De vraag voor
loco-maïs bleef in onze markt zeer goed en ook in België
was die wel bevredigend, maar waar andere markten wei-
nig overeenkonistige berichten zonden, kon de geheele
markt niet den verkoopdruk iveerstaan en zijn ten slotte
1104
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
14 December. .1927
1
.
.
•.
• : : .
•.
.
oteeHngen..
•
°
.
.
.
.
..,-
.
.
Locoprjzén té Rotterdam/sterdam.
. .
..
13 Dec.
.
.
Chicago
•
1
.
Buenos Aires
Soorten
• •
12
Dec.
1
Dec.
.
Data
.
–
ig
.
t
ign
:-_
1925
–
1• Tarwe
1
Maïs
Haver
Tarwe
1
t
Maïs
1 1
Lljnzaad
Tarwe (Hardwioter II) ..’
13,40
Rogge (No. 2 Western)
.
.ij
12,50 13,50 12,75
.
.
1
Dec.
Dec.
Dec.
Dec.
1
Dec.
Dec.
‘
15,.-
1220
10Dec.’27
129
K
8871
8
529
11,05
1
)
7,70
•
14,60
Mais (La Plata)
.
.200,-
200,-
176,-
.3.
‘,
’27
12971
8
91
521
11,-‘)
7,60
i4
;
5
‘
Gerst (48 lbs. maiting).
.’
246,-
247,- 211,-
10Dec.’26
13771
6
74
‘%
‘f
11,55
1
)
5,851)
15,01)”
Haver (Canada3)…… … ii
13,..
12,75
11,50
10 Deö.’25 172k
789%
42
,
15,50
8,60
18,55
Lijnkoeken (Noord-Amen.
1
roDec.’24 1611
8
124B
5811
8
15,25
11,10
23,20
kavanLaPlata-zaad)…ij
13,50
13,40
11,90
20 Juli ’14
82
5681
8
36K
9,40
5,38
13,70
Lijnzaad (La Plata) …..
3
350,_
376,-
1)
per Febr.
. .
1)
per 100 KG.
)
per 2000 KG
3)
per 1960KG.
.
AANVOEREN in tons van 1000 KG.
. .
Rotterdam
;
Amsterdam
Totaal
.
Artikelen
4110 Dec.
i
Sedert
Overeenk.
•
4110 Dec.
i
Sedert
Overeenk.
7
1
1926.
.
1927
1
Jan.
1927
tijdvak
1926
1927
Jan.
1927
tijdvak
1926
.
Tarwe…………….
77.967
2.140.034
1.597.019
.
43.124
1
.
13.842
2.183.158
1.610.861
Rogge
………………
1.960
379.506
267.870
_
743
1
1.940
.380.249
269.810
1.898
2.38
21.113
67
1
1.493
23.395
22.608
20.428
1.300.563
893.837
12.554.
229.318
114.752
1.529.881
1.008.589 6.216
46.203
385.935
1.359 15.443 13.241
479.646 399.176
Boekweit ………………
Haver…………….
4.905
200.298
163.192
–
2.829
2.831
203.057
166.023
Mais ………………..
1.S96
242.418
204.514
10.061
230.806
191.201
473.224 325.715
Gerst
…………………
Lijnkoek
……………
4.656
183.611
237.055,
-.
–
–
183.61
237.055
Lijnzaad
..: ………
…..
..
3.598
122.279 106.663
3.679
1
44.178 27.162 166.457
133.825
Tarwemeel
…………..
Andere meelsoorten …
841
12.560
15.147,
–
1
–
_
12.560
15.147
de prijzen tamelijk
wat gedaald.
Deze daling vond ook
•
SUIKER.
plaats onder invloed van goede berichten van Argentinië
NOTEERINGEN.
omtrent den nieuwen oogst, wat de Argentijnsche huizen
•
.
Londen
_________
aanleiding gaf tot lagere prijzen nieuwe oogstpoaities aan
te biedeii. Er kwamen daarin wel eenige zaken tot stand
;
Amsterdam
Nev Vork
960
WhiteJava’s
1
Cuba’s
vooral midden-Europa toonde aavan.ke1ijk, dat ze voor den
Data
Af
er
aart
Tates
Cube
f.o.b. per
.
1
sô°
c.i.f.
Centri-
volgenden zomer vast gestemd waren,
lit was gebaseerd
No. 1
Nov/Dec.
Nov./Dec
fagals
op da tegenvallende oogstén van Rumenië en de an1ere
kristalsuiker
Sh.
Sh.
Sh.
$
cts.
Balkanlanden,
waardoor men meent,
dat die landen in
het voorjaar eerder tot importeeren dan tot exporteeren
basis9go.
5 Dec.’27
f
18s1
32/_
1313
–
4,52
zullen overgaan. De maïsmarkt wordt dus nog steeds ge-.
28 Nov.’27
,, 1771
8
321-
1313
–
4,53
heel beheerscht door Argentinië. Ook deze week liet Zuid-
5 Dec.’26
,, 22s1
8
3716
1811%
1517%
5.02
Afrika weinig van zich .hooren. Nieu.we zaken op afladiiig
5
,,
’25
,, 173,
3216
14/1%
1117%
4,08
werden niet bekend. De prijzen voor stoomewde partijen lie-.
pen in verband met den flai waren toestand van Lapl.ata-
ruwsuiker
basis
88°
maIs, wat terug.
4Juli ’14
f
1113/33
181-1
–
–
3,26
De eenige mogelijkheid van export
op
groote schaal ligti
basis 99°
1)
Het verschil tusschen ruwsuiker
88
0
en
f
krist.suik.99
0
isaante nemen
opf3p.IOOKG.
in Noord-Amerika, maar ofschoon de stemming daar wel-.
1413
1321
iswaar
afwisselend,
toch
over
het
algemeen
niet
vast’
De verschillende
suikermarkten
bleven
de
afgeloopert
geweest
is
en cle markt
op
12 dezer sluit
op
het laagstei
week prijsiioudend gestemd.
punt van deze maand,
is
toch die prijs nog zooveel boven
In
A ni
e r
i
k a ondergingen cle noteeringen
voor Spot
den bcdingbaren prijs in Europa, dat het wel onwaarschiju-
Centriifugals
(die
ietwat
aantrokken)
alsook
op
cle
ter-
lijk
is,
dat de Noord.Amerikaansche maIs nog
i
n
aanzien-
mijn•m.arkt nagenoeg geen verandering.
lijke hoeveelheid
op
de Europeesche markt zal verschijnen;
De ontvangsten in de Ati. havens der
V. S.
bedroegea
vooral waar bijna het midden van December bereikt
is,
deze week
40.000
tons, dë versmeltingen 38.000 tons tegen
zoodat de oogstbeweging nu
in
vollen gang
is
en er van..
58.000 tons’ in 1926 en de voorraden 202.000 itons tegen
en grboten druk nog niet veel te bemerken
is.
230.000 tans.
G
er
st.
De voorraden van gerst in Noord.Amerika zijn
Prompte Cubasuiker werd verhandeld tot 2% d.c.
c. &
wederom
aanmerkelijk afgenomen
en dientengevolge zijn
Ir. New York,
op
welke basis
ook
andere koloniale suiker
de prijzen, toen andere artikelen nogal wat lager gingen,
in dezelfde en latere posities
iii
andere handen overging.
slechts weinig gedaald.
Het verschil
.
tusschen de Amen.:
De laatste
C ci
b a-statistiek
is
als volgt:
kaansche prijzen en de hier maakbare prijzen,
is op
het
1927
1926
1925
oogenblik wel zeer groot en sedert geruimen tijd komen.
Tons
Tons
Tos
geen nieuwe zaken tot stand. In Noord.Duitschland had’
Oubaansche productie tot 6112 4.508.521 4.884.658 5.125.970
men wel wat veel gerst gekocht, zoodat daar nu tot i’eel
Weekontv. atecheephavens
..
20.653
34.700
32.793
lagere prijzen dan in Noord-Amerika aanzienlijke partijen.
TotaalsedertlJan.-3 Dec… 4.182 208 4.688.535 4.975.386
uit de tweede hand te koop zijn. Men spreekt daar over
Weekexport ……………..72.747
60.276
69.669
mindere vraag in verband met de slechte rekening,
die
Totale export sedert 111.3112.
3.861.925 4.493.504 4.720.143
het mesten van varkens geeft,
doch wanneer
inderdaad
Voorraad Afscheepbavens
…
344.693
195.031
255.243
de verschepingen van gerst een paar weken achtereen klein
Voorraad Binnenland
……151.000
46.123
18.084
geweest zijn,
is
het te verwachten, dat de prijzen in d
–
West-Europeesche
markten
toch
weer
aanzienlijk
zullen
In L
o ii
d e n trokken de prijzen voor suiker, ook
op
de
verbeteren. In verhouding tot wat men had kunnen ver-
termijnmarkt, deze week aan en
ws
het
slot
der termijn.
wachten, zijn de verschep’ingen van de Donau nog tame-
noteeringen:
lijk ruim. Het exportsurplus heette reeds een maand gele.
December 1927….
Sh. 1417
Augustus’28
..
Sh. 17/4%
den te zijn verscheept en nog steeds gaan de verschepingen
Maart
1928
……
1619
October
,,
..
.»
17/2
voort, eerder nog iets grooter dan ze waren.
Il,fei
,
..:
17/1%
December
,,
. .
1711%
H •a
v
e r. De vraag voor dit artikel
is
tamelijk goed ge-
Op J
a
v
a verkochten de
V.I.S.P
.nog
wat
restant
Su-
ieest,
ofschoon •de omzet,
vooral in Platâhaver, niet bij.
perieur ‘suiker uit oogst 1927 tot f15,75, terwijl uit oogst
zonder groot was.. Voor mooie partijefl van de Oostzee wor-
1928 eveneens eenige verkoopen van Superieur tot stand
den evenwel goede prijzen betaald.
–
kwa.men tot f16,- per
100 KG.
In de tweede hand daal-
den prijzen voor Superieur tusschen
f
%
en
f
%.
De uit’
voer in November bedroeg 153.900 Metr. tons.
H
ie r te
1
a n.d e opende de markt prijshoudend, waar-
na prijzen ietwat afbrokkélden. Tegen het einde trad ech.
14
December
1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1105
ter weder een herstel in en de markt sloot vast op i)ecem-
ber
f 18%,
Maart
f 18%,
Mei
f
18% en Aug.
f 1SY2,
alles
vraag, niet aanbod tot
f
% hooger. De omzet bedroeg deze
week 9400 ton s.
W i II e t t & G r ii y’s eerste ranling van (le Wereldsui-
keroogsten voor de campagne 1927128 vindt mcii onder
,,Aanteekeningen”.
KATOEN.
Noteering voor Loco-Katoen.
(Middling Uplands.)
9Dec.
1927
2
Dec.
1
1927
25
Nov.
1
1927
9Dec.
1926
9Dec.
1925
New York voor
Middling
.
..
19,35 c
19,90 c
19,90e
12,40e
20,20 c
New Orleans voor Middling
19,02e
19,56e 19,51e
11,90e
19,28e
Liverpool voor
Middling…
10,88 d
10,90 d 11,14 d
6,47 d
10,27 d
Ontvangsten in- en uitvoeren van Amerikaansehe havens.
(In dulze’hdtallen balen).
t
Aug.
’27
Overeenkomstige periode
tot’
–
2
Dec.
’27
1926
1
1925
Ontvangten Gulf-Havens.
5325
7163
5532
Atlant.Havens
5
Uitvoer naar Gr.Brittannië
464
1129
1107
‘t Vasteland ete.
2277
2608
2252
Japan… . –
511
589
475
Voorraden.
(In duizendtallen balen).
Overeenkomstig tijdstip
2Dec.’27
1926
1
1925
Amerik. havens……. .. ..
2528 2770
1452 1329
1489
1831
Binnenland …………..
New York
……………
214
102
40
481
618 413
New Orleans …………..
Liverpool ..
.
..
590
658
373
Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons.
Manchester, d.d. 7 December 1927.
lii de A.nierikacuische katoeninarkt is weinig levet en er
hebben dagelijks kleine fluctuaties van enkele punten
plaats. L’iverpooi spot MicI. American monterde Zaterdag
ii punten; Maandag had ei een daling van 4 punten plaats
cii gisteren wederom 18 punten, waardoor de prijs op
10,79 kwam, een cijfer, dat wij sedert midden Augustus vorig jaar niet gezien hebben. Hedenmorgen opende Li. verpool vast met 5 á 6 pu.nten hooger. Egyptische soor-
ten zijn eveneens zeer onregelmatig geweest en de vraag
was over het algemeen gering. De totale loco-verkoopen be-
droegen in de afgeloopen week slechts 39.000 balen. Het
volgend rapport van het Amerikaausch Gouvernement
wordt morgen om 4 uur gepubliceerd, waardoor koopers
een afwachtende houding aannemen.
De Amerikaansche garenmarkt is lusteloos. Wel is er
voldoende vraag, doch waar het groote hoeveelheden be-
treft zijn biedingen te laag om tot zaken te leiden. Zaken
beperken zich dan ook tot kleine hoeveelheden, hetzij twist
uf iveft, hoeivel hier en daar enkele spinners grootere
orders in dc medio nummers vermelden. Sinds ons laatste
bericht is het meeste gedaan in mule bundelgarens voor
Fiidië, waarin flinke hoêveelheden geboekt schijnen te zijn.
Naar getwijnde garens bestaat weinig vraag, zoodat ver-
scheideuc doubleurs gisteren niets verkochten. Ook in Egyp-
tische soorten gaat weinig om, hoewel enkele spinners
voor cle naaste toekomst wat optimistischer schijnen te
zijn. Momenteel beperken verkoopen zich echter tot kleine
hoeveelheden voor spoedige levering. Producenten schijnen
over liet algemeen echter nog goed bezet te zijn, zooclat men
geen haast heeft met verkoopen. Naar getwijnde nummers
bestaat minder vraag, doch ook hier schijnen de order-
hoeken voor de fijnere nummers goed bezet te zijn, spe-
ciaal voor biniienlandsch vdrbruik.
In de doekmarkt bestaat nog een goede vraag, speciaal
van
1
idië. Prijzen in lilanehezter blijven vast en slechts een klein gedeelte van de orders wordt geboekt. Het wil
ons voorkomen, dat overzeesche koopers, daarin gesterkt
door enkele flauwgestemde verkoopers hier te lande, over
het algemeen een verkeerd idee van den toestand van
onze markt hebben, daar het grootste gedeelte der bie.
dingen zoo ,,safe” is, dat deze onmogelijk tot naken kun-
nen leiden. Zoonls dikwijls geschiedt, houden koopers zich,
na een voordeelig afgesloten koop in een bepaalde style, meer afzijdig clan ooit en blijven in hunne pogingen vol-
liarcleii om te trachten Manchesterprijzen te breken. Wat
dc lichte goederen betreft, zoowel gebleekt als in de
breedere bedrukte soorten, schijnt hierin eenige verbete-
ring te zijn gekomen, terivijl posten voor latere levering
worden afgesloten; in de zivaardere soorten gaat echter
nog weinig
om. Over het algemeen kan men de positie
onveranderd noemen.
Liverpoolnoteeringen
Oost. koersen 29Nov. 6Dec.
30Nov. 7Dec. T.T.opBr.-Indië 116 1/6T’5
F.G.F. Sakellaridis 17,90 17,60 T.T.op Hongkong 2/0 ‘ 2/0i18
G.F. No. 1 Oomra. 8,00 8,05 T.T.op Shanghai 2/7 217
KOFFIE.
De markt was
in
de afgeloopen week kalm gestemd en
in de prijzen kivam slechts zeer weinig verandering. De
kost- en vracht-aanbiedingen van Brazilië zakten voor
Sautos ongeveer 1/- in, doch voor Rio liepen eij ongeveer
-16 op. De wanverhouding tusschen de prijzen van Santos
en van Rio, die reeds sedert begin October bestaat en in
do laatste weken nog zooveel grooter geworden was, is
hierdoor niet noemenswaa.rd verbeterd. Van de overige
soorten zijn •de prijzen op het oogenblik ongeveer gelijk
aan die van een week geleden en ook in de noteeringen
aan de termijnmarkt kwam, behoudens de gebruikelijke
kleine dagelijksche schommeliugen, ditmaal zoo goed als
geen verandering.
Dat cle gang van zaken in het artikel ook elders in
Europa niet schitterend is, komt duidelijk tot uiting in
de verschepiagen van Santos, welke in ‘de laatste weken
naar dit werelctdeel varieerden tusschen slechts 27.000 en
57.000 balen per week, terivijl de verschepingen van Rio,
welke soort op het ‘oogenblik in, verhouding zeer laag ge-
noteerd staat, slechts weinig grooter zijn dan in dezelfde
periode van verleden jaar. Toch ‘ku.nnen cle totale af leve-
ringen in Europa eïi in de Vereenigde.Staten v.an Amerika
voor het gehecic jaar niet anders clan zeer bevredigend
worden genoemd, want uit de reeds in het vorig, bericht
opgenomen cijfers van .de Firma G. Duuring & Zoon blijkt,
dat de afleveringen in de elf maanden van 1 Januari tot
30 November dit jaar hebben bedragen 19.591.000 balen,
hetgeen ongeveer 700.000 balen meer was dan in ‘dezelfde
elf maanden van 1926 en zelfs bijna 600.000 balen meer
dan in het record-jaar van 1924. Ook in de eerste vijf maanden van het lopende oogstjaar (1 Juli tot 30 No.
vember) waren die afleveringen belangrijk grooter dan in
1926, namelijk 9.003.000 balen tegen 8.256.000- balen .en
zij wareu nog ruim 300.000 balen grooter dan in 1924.
In loco beperkte de afzet zich tot hetgeen noodig was
ter voorziening in directe behoefte.
Volgens heden ontvangen telegrafisch bericht bedroegen
de voorraden, door het Instituut tot Permanente Verde-
diging van de Koffie van Sao Paulo, in de pakhuizen en
de spoorwegstations in het binnenland van Sao P.aulo en
Minas Geraes teruggehouden, op 30 November 12.271.000
balen, hetgeen tegen 30 October eene vermeerdering be-
teekent van 1.222.000 balen. Een half-of ficieele mededee-
ling uit Rio raamt ‘den voorraad in de binnenlandsche
pakhuizen van Rio op 365.000 balen.
De prijzen van gewoon goed beschreven Superior Santos
&l) prompte verscheping zijn thans ongeveer 91/- á 92/6 per
cwt. en van dito Prinie ongeveer
94
1
6
& 961., terwijl zij van
Rio type New-York 7 met beschrijving, prompte versche-
ping, bedragen 62/.
Ik
6216.
Van Robusta op af lading van Nederlandsch-Indië zijn
de prijzen in de eerste hand op het oogenblik:
Palembang Robusta, December-verscheping, 3214 et.; Pa-
lembang Robusta, Janu.ari-verschepimig, 3214 ct., alles per
14
KG., cif., uitgeleverd gewicht, netto contant.
De olficieele loco-noteering bleef onveranderd 60 ct. per
14
KG. voor Superior Santos en 46 ct. voor Robusta. De noteeringen aan de Rotterdamsche termijnmarkt wa-ren aan de ochtend-cail als volgt:
–
Santos-contract
Gemengd contract
basis Good
basis Santos
Good
Dec.
1
Mrt. LMei
1
Sept. Dec.-1 Mrt.
1
Mei
1
Sept.
13 Dec.
521/
8
48
7
18
47
4681
4214
41(
40i.
39
6
,,
52ij
4871,
47X
46Y,
42,4
4114
40
8
18
39’1
29 Nov.
52818
48v/
8
4714
4614
4014
3971
8
39
3814
22
,, 52
8
18
5014
49718
–
418/
8
403(
39y
4
3814
1106
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
14 December 1927
De slot-noteeringen te New-York van het aldaar geldende
gemengd contract (basis Rio No. 7) waren:
Dec.
1
Maart
Mei
Sept.
12
Dec.
……
$
13,18
$
13,08
$
13,05
$
12,90
5
,,
12,96
12,96
,,
12,96
,,
12,85
28 Nov.
……
,,
12,69
..
12,69
,,
12,69
,,
12,63
21
………
.12,78
,,
12,87
,, 12,82
,,
12,77
Rotterdam, 13 December 1927.
Statistiek der firma G. Duuring & Zoon.
Zichtbare voorraad op 1 December in duizenden balen.
1927 1926 1925 1924 1923
Voorraad in Europa.. 1.504 1.491
1.605 1.334 1.485
Stoomend ÇBrazilië ..
702
551
604
755
711
n. Europa
kOost-Indië.
167
64
80
69
49
2373 2.106 2.289 2.158 2.245
Voorraad Ver. Staten 686 888 789 803 884
Stoomend ‘
naar
,Brazilië ..
708
763
602
555
698
Ver.Staten)
3.767
3.757
3.680
3.516
3.827
Voorraad in Rio ….
279
260
247
377
375
Santos.. 1.152
727
1.183
1.707
639
Bahia..
44
35
18
31
31
Victoria. 123
–
–
–
–
Totaal … .. ‘5.365 ‘4779 ‘5.128 *5.631 *4.872
Op 1 November …..*5240 ‘4.849 ‘5.209 5.759 *5.385
Op 1 Juli ……….’4720
4
4.571 *5.085 *5.7OI *5.340
1 Juli 1924 4.592.000 balen
1 Juli 1925 1.786.000
1 Nov. 1925 3.652.000
*
1 Dec. 1925 4.122.000
Niet inbegrepen de binnen!. 1 Juli 1926 2.833.000
voorraden in Sao Paulo.
1 Nov. 1926 6.144.000
1 Dec. 1926 6.397.000
1 Juli 1927 3.312.000
1 Nov. 1927 11.049.000
THEE.
De Londensche theemarkt had in de afgeloopen week een
traag en onregelmatig verloop, waarbij de ordinaire- en
‘middensoorten aanvankelijk hun vorige prijzen nauwelijks
konden handhaven, de betere soorten echter van 34 tot
1 d. lagere prjzente zien gaven.
In het verdere verloop van de week kwam deze flauwere
stemming nog sterker tot uitdrukking, zoodat de gemi•d-
delcle prijzenop een
34
d. lager niveau kwamen te staan,
dan de vorige week
r
waarbij echter veel partijen door ver-
koopers werden teruggetrokken.
Met het oog
01)
deze stemming werd door verkoopers
besloten, om de aangekondigde Kerstvacantie – clie op het einde van deze week zou ingaan – één week te ver-
vroegen en de veilingen stop te zettec tot den 2en Januari
1928.
De Noordelijk Britsch-Inclische Theeoogst, die op ulto:
October een achterstand bij verleden jaar te zien ga.! van
1234: millioen lbs., wist in November dien achterstand
wël
iu te halen, zoodat die oogst op ulto. Nov. nog slchts een
vermindering ‘bij verleden jaar aanwijst van 9 millioen lbs.
Bericht wordt, dat het oogstseizoen vrijwel in alle distric-
ten is afgeloopen.
Amsterdam, 12 December 1927.
VERKEERSWEZEN.
VRACHTENMARKT.
De 0oord-Amerikaiinsche graanvrachtenmarkt was de af-
geloopen week zeer kalm en de vraag naar tonnage gering.
De vrachten zijn gedaald. Montreal is nu definitief voor
scheepvaart gesloten. Van de Northern Ra.nge was alleen
vraag per December/begin Januari en nadat een handige
boot naar Rotterdam was gedaan per December tegen 13
cents, optie Lissabon of Leixoes 17 cents, werd een groote
December/Januari boot .bevracht naar Bremen direct tegen
13 cents. Van St. John N. B. werd een aantal Dec./Jan.
booten gedaan naar de kliddellandsche Zee (niet Oostelijk
van West-Italië) tegen 1634 cents.
Van West-Indië werden eenige booten bevracht voor het
vervoer van cle onlangs verkochte 150.000 tons suiker, oude oogst. Booten van middelmatige grootte bedongen van Cuba
naar IJ.K./Continent 1616. Voor een 8000 ton ner per Ze
helft van deze maand slaagden •bevrachters erin tegen 161-
91
te sluiten.
De North-Pacif ie bleef cle .geheele week kalm en cle e.enige
bevrachticig is een boot per Jan/Febr. van Portland
naar UK/Continent tegen 3219 met volle opties.
,
Sinds het vorige rapport is cle markt van de La lalata
minder levendig geweest en tegen het einde der a.fgeloopen
week werden de vrachten voor alle posities zwakker. Be-
vrachters toonden voornamelijk interesse voor Januari
tonnage. Voor December werd van boven La Plata havens
naar UK/Continent 261- betaald, terwijl voor Januari
verscheping 23/- tot 2516 is gedaan, naar gelang van grootte
der booten.
De chilisaipetervrachtenniarkt bleef levenloos. De eenige
order voor een volle lading werd uit de markt geno-
men door een 7000 tonner per 5120 Januari 01) basis van
291- Bordeaux/ilamburg range, optie Noord-Spatije 301-,
Micklellandsche Zee 31/6, Alexandrië 3216. Pronipte ruime
is •n’iet aan de markt. Voor ,,strïngs” is het vrachticlee (ier
reeders naar flavrefDuin’kerkeii/Antwerpen/RotterdarnfHam-
burg 251- per April/December 1928 en 26/- voor April 192S/
Maart 1929, doch bevrachters tooneti nog slechts weinig
belangstelling.
‘Met uitzondering van de markt voor Soya Boonen, wa-
ren cle Oostelijke afdeeli.ngen kalm doch vast. Van Wiadi-wostock/Dalny werden deze week niet minder clan, 65.000
tons Soyaboonen bevrcht en de vrachten zijn iets geste-
gen. Van Wladiwostoek heeft een 2e helft December boot
33/9 kunnen beclingen naar Rotterdam/Hamburg met op-
ties, terwijl per Jan.[i’cbr. 3419 naar Rotterdam of Ham-
burg ‘is gedaan, 361. naar RuIl of Scandinavië. /
De rijstbevrachters van Saigon zochten ruimte voor par-
tijen tegen 321- en 3216 naar de gebruikelijke range van
lijuboothaveus UK/Continent per Ja.n./Febr./Maart/A.pril,
doch reeclers toonen weinig belangstelling.
De vrachten van Australië zijn, ten gevolge van liet
tekort aan tonnage en ‘de naderende, verschepingsdata vin
den nieuven oogst, gestegen, en naar de Middellandsche
Zee/UK/Continent werd ‘beiracht tegen 381- van West-
Australië per December. Van Burmah zijn nog steeds geen
orders aan de markt voor niecuve oogatbelading. De vracht
blijft ongeveer 301. naar het Continent. Britsch-Indië bleef
kalm. Van BombayfKarachi/htarmagoa werd bevracht naar
cle Micidellandsche Zee[U.K./Continent per Ja.n(Febr. tegen
24/-, welke vracht ook betaald is naar Genua/MarseillefBar-
celona direct per midden Januari. Een kleine boot werd
bevracht voor mais van Kaapstad/Durban range naar TJ.K./
Continent per Ze helft Jafluari tegen 23/-.
De Donau is zeer kalm. De vracht bedraagt nominaal
15/. naar het Continent. Van $ulina wordt per Deç./Jan.
1716 in uitzicht. gesteld naar 3 Deensehe havens. Ook cle
Zwarte Zeew’as levenloos.
Van de Middellandsche Zee werd flink bevracht. Voor
erts werd om. .betiald: Bona/Garston 7/- Rotterdam 4j3,
La Boulette/Glasgow 7/-, Porman/Oslebshausen 7/434. De
Golf van Biscaye was acer kalm en de vFnchten zijn iets
teruggeloopen. Er werd om. betaald: Bilbzo/Poortershaveu
5/6, Povena/Rotterdam 6/6 en Castro AJen/Rotterdlam 5/9.
De uitgaande Engelsche ‘kolenvrachtenmarkt was vast
met nagenoeg onverandercie vrachten. Van Zuid-Wales
werd betaald: Rouaan 31434, Port Said 101-, Alexandrië
111- en van de Oostkust: Antwerpen 2/9, Piranus 101-, Las
Palmas 8/-.
RIJN VAART.
Week van
4 t/m. 10 December 1927.
De aanvoeren van zeezijcle, ‘hoofdzakelijk erts, waren
tamelijk levendig. De scheepsruimte
was
over het algemeen
nauwelijks voldoende. Er was veel vraag naar scheeps-
ruimte. De ertsvracht bedroeg gemiddeld
f
0.75/0.85. met
resp.
34
– 34
lostijd: Er werd veel gecharterd om in de
Ruirhavens koler te laden, op basis van Nik. 1.60 per ton met vrij sleepen en in daghwir ad 3 cents per ton.
Naar den Bovenrijn was matig vraag. Er werd uitsluitend
in daghuur bevracht op basis van 3 cents per ton met
aflevering Ruhrhavens.Het sleeploon bedroeg gemiddeld
50 Cents tarief. De waterstand bleef vallend. Naar dcii
Bovenrijn werd op maximum Mk. 2.- en naar de Ruhr-
havens op maximum Mk. 2.50 afgeladen.
In de Ru,hrhaveirs waren cle verschepingen van kolen
zeer levendig. De vracht vdor Exportkolen bedroeg Mk.
1.60 met vrij sleepen. Naar den Bovenrijn betaalde ren
in daghuur voor resp.: Rijn- en kanaalschepen 6. ii 7.
Pfennig per ton. Aangezien ‘de aanwezige scheepsruimte in
de Bul rhavens niet voldoende was, om aan de vraag te
voldoen, sleepten vele schepen vanaf Roitealam leeg op
om kolen te laden –