.
ESB Input / output
Input //output
Dure wachttijd
et al. laat zien dat twee maanden langer wachten de toekomstige baankansen en verdiensten
van kandidaten met enkele procenten verlaagt.
In combinatie met het gevonden effect van definitieve toekenning wijst het resultaat uit dat
het arbeidsongeschiktheidsproces toekomstige
baankansen twee keer meer verlaagt dan eerder
gedacht.
Een arbeidsongeschiktheidsuitkering vermindert
iemands arbeidsperspectief op twee manieren:
een ontmoedigingseffect na toekenning van de
arbeidsongeschiktheidsstatus en de duur van de
periode buiten de arbeidsmarkt. De twee oorzaken zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden,
maar Autor et al. bedachten een manier via het
verschil in wachttijd tussen mensen die in aanmerking komen voor de uitkering. De aanvraag
van de uitkering is in de Verenigde Staten een
stroef proces dat anders dan in Nederland vaak
meer dan een jaar duurt. De analyse van Autor
Managerboetes
Bedrijven vervuilen, misleiden klanten en spannen
samen met andere bedrijven. Sancties van buitenaf
kunnen bedrijven weerhouden van deze maatschappelijk onwenselijke activiteiten, maar de vraag is of
de sancties beter kunnen worden opgelegd aan bedrijven (zoals in Europa) of aan hun individuele managers (zoals in de Verenigde Staten). Uit een model
van Argenton en Van Damme volgt dat externe sancties in de meeste gevallen het beste ook aan individuen kunnen worden opgelegd, omdat individuele
acties voor aandeelhouders moeilijk controleerbaar
zijn. Dit suggereert dat meer wettelijke ruimte in Europa voor bestraffing van individuele managers bij
onwenselijk handelen effectief kan zijn.
Argenton, C. en E.E.C. van Damme (2014) Optimal deterrence of illegal behaviour under imperfect corporate governance. CentER discussion paper, 2014(078).
Autor, D.H., N. Maestas, K.J. Mullen en A. Strand (2015)
Does delay cause decay? The effect of administrative
decision time on the labor force participation and earnings of disability applicants. NBER Working Paper,
20840.
Faillisementen
In 2014 zijn 6645 (meermans)bedrijven en instellingen failliet verklaard, een vijfde minder dan in
2013. Het aantal faillissementen
ligt nog wel 73 procent hoger dan
in 2008, het laatste jaar voordat de
financiële crisis de reële economie
raakte. De meeste faillissementen
waren er in de handel (1415) en de
financiële dienstverlening (1035).
Verhoudingsgewijs nam het aantal het meest af in de bouw en de
industrie, met respectievelijk 45
en 35 procent, terwijl het aantal in
de financiële dienstverlening met
31 procent afnam. Hoewel Zeeland
weer de minste faillissementen
kende, was het ook de enige provincie waar het aantal faillissementen toenam, tot 106.
Achterstand
Baert et al. onderzoeken het verschil tussen autochtonen en tweedegeneratie-allochtonen in schoollooppaden. Voor longitudinale Belgische gegevens
vinden ze dat met name Turken en Marokkanen
langer over de middelbare school doen en bij eenzelfde vertraging later instromen in vervolgonderwijs. Dit effect geldt het meest voor vrouwen. Ook
vinden ze dat Turkse mannen en vrouwen respectievelijk dertig en zestig procent minder vaak dan
autochtone mannen en vrouwen binnen drie maanden nadat ze hun opleiding verlieten aan het werk
zijn. De vraag is in hoeverre de resultaten volgen uit
discriminatie op de arbeidsmarkt en uit culturele
voorkeuren, maar duidelijk is dat culturele banden
nog steeds iemands arbeidsmarkttoekomst helpen
voorspellen.
Baert, S., F. Heiland en S. Korenman (2014) Native-immigrant gaps in educational and school-to-work transitions in
the second generation: the role of gender and ethnicity. IZA
discussion paper, 8752.
Een vijfde minder bedrijven failliet verklaard in 2014. Conjunctuurbericht, 16
januari.
Landbouw
Ondanks lagere prijzen, de Russische boycot en de vogelgriep is de waarde van de export van agrarische producten uit Nederland in 2014 licht toegenomen, tot 80,7
miljard euro. De agrarische export is vooral gericht op de
Europese Unie (77 procent), met name op Duitsland (26
36
80,7
miljard euro
procent). De exportwaarde van zuivelproducten nam in
2014 met liefst 9 procent toe.
LEI Wageningen UR (2015) Agrarische export stijgt naar 80,7 miljard euro. Persbericht op wageningenur.nl, 16 januari.
Jaargang 100 (4702) 29 januari 2015
Input / output ESB
Dure zittenblijvers
Zittenblijvers kosten de overheid een half miljard
euro per jaar. Dat concluderen Van Vuuren en Van
der Wiel met simpele berekeningen van de extra onderwijskosten per jaar op de basis- en middelbare
school. Bijna de helft van alle leerlingen blijft eens
zitten, vooral aan het begin van de basisschool en
in het voorexamenjaar. Een grove schatting van de
indirecte overheidskosten door latere instroom van
leerlingen op de arbeidsmarkt komt uit op nog eens
negenhonderd miljoen euro per jaar. Van Vuuren en
Van der Wiel bepleiten de inzet van goedkopere instrumenten om leerachterstanden weg te werken
zoals bijspijker- en zomercursussen, waartoe scholen financieel moeten worden geprikkeld.
Vuuren, D. van en K. van der Wiel (2015) Zittenblijven kostbaar. Experimenteer met alternatieven. CPB Policy Brief,
2015(1).
Statusconcurrentie
Van Leeuwen et al. verkennen een mechanisme dat
bijdraagt aan de voorziening van publieke goederen: concurrentie om status. Ze tonen theoretisch
aan dat statusconcurrentie – en niet altruïsme of
een voorkeur voor gelijkheid – sleutelspelers aanzet
tot efficiëntiewinsten voor de hele groep. Vervolgens stellen ze met een laboratoriumexperiment de
invloed vast van groepsomvang en statusopbrengsten op spelgedrag. Een vergelijking met resultaten
van alternatieve experimenten laat zien dat het spelgedrag daadwerkelijk volgt uit statusconcurrentie
en niet uit sociale motieven. De onderzoekers concluderen dat de kans om een ‘superster’ te worden
onderlinge concurrentie vergroot ten gunste van
publieke goederen.
Intelligentie
Zorgt goed onderwijs rechtstreeks
voor een betere gezondheid, of ligt
het aan de intelligentie? Ter beantwoording van deze vraag schatten
Bijwaard en Van Kippersluis een
structureel model met gegevens
over een cohort dat rond 1940 is geboren en waarvan intelligentiescores op twaalfjarige leeftijd bekend
zijn. Hoger onderwezen mensen
blijken na de meeste ziekenhuisdiagnoses vaker te overleven,
mits ze ook intelligenter zijn. Bij
onverwachtse ziekenhuisopnames
die complexe behandeling vergen,
heeft onderwijs een direct positief
gezondheidseffect.
Bezuinigen
Tijdens de Grote Recessie kozen veel Europese landen voor fiscale consolidatie. Tot ontsteltenis bij veel
economen: het zou economische groei remmen, juist
nu deze hard nodig was. Maar daarbij maakt het wel
uit of de consolidatie meer uit belastingverhogingen
of meer uit bezuinigingen bestaat, dachten Alesina
et al. Dus toetsten ze een model dat beider groeieffecten afzonderlijk beschouwt, voor een groep van
veertien OESO-landen in de periode 1978–2007.
Belastingverhoging van één procent bbp blijkt tot in
totaal twee procent minder bbp in de drie jaar erna
te leiden, terwijl bezuiniging groei ongemoeid laat.
Het resultaat blijft overeind bij modelsimulatie voor
de periode 2009–2013. Belastingverhogingen lijken
dus economisch schadelijk, bezuinigingen niet.
Alesina, A., O. Barbiero, C. Favero et al. (2015) Austerity in
2009–2013. CEPR Discussion Paper, 10347.
Bijwaard, G. en H. van Kippersluis (2015)
Efficiency of health investment: education or intelligence? Tinbergen Discussion
Paper, 2015(004).
Zelfstandigen
Anders dan voor werknemers is
pensioenopbouw voor zelfstandigen in Nederland niet verplicht.
Uit jarenlange enquêtering blijkt
inderdaad dat veel zelfstandigen
plannen hebben voor pensioenopbouw en dat er meer zelfstandigen
zijn die sparen belangrijk vinden,
dan werknemers. Maar uit diezelfde enquêtering blijkt dat van
die plannen te weinig terechtkomt.
Zelfstandigen sparen weliswaar
vaker op een ongewone manier, zoals via vastgoedinvestering of buiten de fiscaal aantrekkelijke pensioenspaarregelingen om, maar zijn
bij pensionering per saldo beduidend slechter af.
Mastrogiacomo, M. en R. Alessie (2015)
Where are the retirement savings of
Tennis
Hoewel elke tennisspeler een toernooi hoopvol begint, lijkt men op voorhand tamelijk voorspelbaar
wie ver gaan komen in de grote toernooien. Kuper et
al. vertalen dit idee naar een kansmodel waarmee ze
wereldranglijsten voor mannen en vrouwen gebruiken om de kans te schatten dat iemand met een bepaalde ranking een bepaalde ronde van een toernooi
haalt. Aan de hand van de toernooiuitslagen op de
Olympische Spelen en op de vier grote Grandslamtoernooien in de periode 2004–2014 vinden ze dat
spelers in de top 4 een kans hebben van ruim 0,7 om
de kwartfinales van een groot toernooi te halen. De
resultaten helpen de NOC-NSF bij hun selectie van
tennisspelers voor de Olympische Spelen.
self-employed? An analysis of ‘unconventional’ retirement accounts. DNB
Leeuwen, B. van, T. Offerman en A. Schram (2014) Competi-
Kuper, G.H., G. Sierksma en F.C.R. Spieksma (2014) Using
Working Paper, 454.
tennis rankings to predict performance in upcoming tourna-
tion for status creates superstars. Creed working paper.
Cariben
De jaarinflatie op Bonaire daalde van 1,5 procent in het
derde kwartaal van 2014 naar 0,9 procent in het vierde
kwartaal. De daling is een gevolg van goedkopere benzine
en kleding. Ook op de andere twee eilanden van Caribisch
Nederland daalde de inflatie: op Sint-Eustatius van 3,4
Jaargang 100 (4702) 29 januari 2015
ments. SOM research paper, 14034-EEF.
0,9%
naar 1,6 procent door goedkopere vliegtickets en op Saba
van 2,6 naar 2,1 procent door goedkopere voeding. Het
ene eiland is ook in termen van inflatie het andere niet.
CBS (2015) Inflatie Caribisch Nederland gedaald in vierde
kwartaal. CBS Webmagazine, 15 januari.
37