Op 20 september 1787 keerde stadhouder Willem V terug in Den Haag na een langdurig verblijf elders. De volgende dag was het groot feest. Prinsjesdag was geboren.
Het zou mooi zijn als de geschiedenis zich herhaalt. Ook nu zouden de burgers maar al te graag met hun vlaggetjes zwaaien als onze premier besluit morgen terug te keren van zijn langdurige afwezigheid als regeringsleider en de koning inspirerende woorden influistert.
Plamuren
Achteraf draagvlak verkrijgen PvdA en VVD hebben besloten hun parlementaire gaten te plamuren met een zorg-, pensioen-, woon-, energie- en sociaal akkoord. Het idee is om draagvlak te krijgen voor beleid op economische kerngebieden.
De Miljoenennota van vorig jaar pleit voor hervormingen om de veerkracht van de economie te vergroten zodat Nederland beter bestand wordt tegen schokken. Dankzij de crisismaatregelen van de ECB heeft het kabinet tijd gewonnen om orde op zaken te stellen. Heeft het kabinet haar kostbare tijd goed besteed? Regeren is luisteren, wikken, wegen en dan knopen doorhakken. Het is niet nodig van tevoren draagvlak te krijgen.
Draagvlak achteraf
Wie doet wat goed is voor het land en dat vervolgens in de Tweede Kamer en daarbuiten verdedigt, kan ook achteraf draagvlak verkrijgen. Polderakkoorden ontaarden vaak in waterige compromissen waarin belangen van gevestigde partijen bediend worden en de samenhang tussen maatregelen ontbreekt. Kern van succesvolle hervormingen is juist dat gevestigde partijen ruimte moeten inleveren en maatschappelijke problemen in samenhang worden aangepakt.
Het woonakkoord is een platte bezuinigingsoperatie. Het energieakkoord spaart iedereen, waardoor het onvoldoende gaat opleveren. En bij het sociaal akkoord zaten de gemeentes niet aan tafel, waardoor die nu de prijs gaan betalen van cadeautjes die werkgevers en werknemers elkaar hebben toebedeeld. Als het inhoudelijk te verdedigen lijkt, zoals bij het zorg- en pensioenakkoord, roepen partijen voortdurend zich niet gebonden te voelen aan het akkoord of dreigen eruit te stappen als aanvullende eisen niet worden ingewilligd.
Hoge prijs
Wat betekent het in dit land om een akkoord te sluiten? Is een akkoord een tussenstand van een polderopiniepeiling? Op deze manier betalen burgers een hoge prijs voor de krampachtige zoektocht naar draagvlak.
Van Willem V wordt gezegd dat hij een ijzeren geheugen had en goed van aard was, eigenschappen die hij met onze premier deelt. Hij was echter ook besluiteloos, wat ertoe leidde dat hij in 1795 halsoverkop via het Scheveningse strand moest vluchten voor de Fransen met een optocht van rijtuigen met kostbaarheden in zijn gevolg. Premier Rutte kan zich een dergelijke vernederende aftocht besparen door zijn goede eigenschappen in te zetten, hervormingsknopen door te hakken en pas na afloop zijn plannen uit te leggen.
verschenen op 16-9 in het FD
Auteur
Categorieën