N = aantal maanden dat er nog studieschuld moet worden afgelost.
Ten opzichte van vorig jaar is het
kortingspercentage verlaagd van 4 tot
3,5 per jaar. Een ex-student die bij voorbeeld nog 96 maanden moet aflossen
krijgt nu een korting van 28,5% op zijn
resterende studieschuld wanneer hij
zijn schuld in een keer aflost. Voor een
ex-student die nog moet beginnen met
aflossen bedraagt de korting 38,5%.
Vorig jaar werden de problemen rond van Onderwijs met een tweede campagIn de label zijn enkele cijfers bijeengede begroting van het Ministerie van On- ne om gaten op de begroling le dichlen bracht die van pas komen bij de beoorderwijs dermale groot dal de minister middels vervroegde aflossing van slu- deling van de kortingsregeling. Studiezijn toevlucht moest nemen lot een bij- dieschuld. Hierna wordlde aantrekkelijk- schulden met een resterende aflossingszondere vorm van financiering van zijn heid van de nieuwe regeling onderzochl periode van minder dan 7 jaar zijn niet
lekorten. Oud-studenten werd namelijk en vergeleken melde vorige regeling. Al- vermeld, de mensen die studieschulden
de mogelijkheid geboden hun studie- hoewel de nieuwe regeling door hel ver- met kortere looptijden hebben zijn vorig
schuld legen een aantrekkelijke korting lagen van de kortingspercenlages goed- jaar aan bod geweest en krijgen geen
vervroegd af te lossen. Hun werd mel koper is voor de minister dan de vorige herkansing. De aantrekkelijkheid van de
andere woorden gevraagd in hun eigen blijft deze wijze van financieren van be- vervroegde aflossingsregeling kan bestudieschuld te beleggen. In ESS werd grolingstekorten aan de dure kant.
oordeeld worden aan de hand van het
toen becijferd dat de voorgestelde korbekende begrip effectief rendement uit
tingsregeling ten opzichte van de conde theorie van de investeringsselectie.
venlionele dekking van financieringsleToegepast op de vervroegde afloskorten op de kapilaalmarkl addilionele De nieuwe kortingsregeling
singsregeling geeft het effectieve rendelasten ler grootte van / 60 mln. mel zich
ment aan bij welk rendementspercentamee zou brengen1; dal zijn forse exlra
Voordat de rentedragende studiele- ge de aflossing ineens (rekening houlaslen om een gal van / 300 mln. in de ning zijn intrede deed, al dan niet in com- dend met de korting) netzo aantrekkelijk
begroling le dichlen.
binalie met een basisbeurs, bestond er is als de gespreide maandelijkse aflosDe kortingsregeling bleek zeer voor- een sysleem van beurzen in combinalie sing zonder korting. In de label is in kodelig voor de gewezen sludenlen. Hel met renleloze voorschotten. De renlelo- lom (3) het effectief rendemenl op de korbeleggen in de eigen sludieschuld kon ze voorschotten moeten in een periode lingsregeling weergegeven voor de vermoeileloos vergelijkingen met andere van 10 jaar lerugbetaald worden, de af- schillende looplijden van de sludievaslrenlende beleggingsvormen als lossingsperiode beginl 2 jaar na hel bee- schuld (zie voor de berekeningswijze bij
obligaties en spaarrekeningen door- indigen van de sludie. In de praktijk wordt voorbeeld Brealy & Myers, Principles of
slaan. Uit de berekeningen bleek mel veelal gekozen voor maandelijkse aflos- corporate finance, 1984). Hel rendemenl
name hoe voordelig de regeling was sing van de schuld, alhoewel kwartaal- varieert van 10,3 tol 11,1%, afhankelijk
voor mensen die moesten beginnen of en jaarlijkse belalingen eveneens moge- van de resterende looplijd. Geconclunel begonnen waren met aflossing van lijk zijn. Deze vorm van studiefinancie- deerd kan worden dal ook de nu voorgeslelde regeling een aanlokkelijk beleghun sludieschuld. In Iweede instanlie ring bestond tol 1 oklober 1986.
werd de categoric schuldenaren die
De voormalige sludenten die een gingsallernatief is. Immers, hel rendeminder dan een vijfde van de schuld sludieschuld hebben in de vorm van menl op een bijna risicoloos allemalief
had afgelost dan ook van de regeling renleloze voorschotten en bij de vorige als slaalsobligalies ligl veel lager; mouifgeslolen. Wel werd beloofd dal deze campagne niel in aanmerking kwamen menleel bedraagl hel rendemenl daarop
calegorie hel jaar erop aan bod zou ko- voor vervroegde aflossing van de slu- circa 7%. Hel rendemenl op de kortingsmen mel een vergelijkbare regeling. dieschuld, krijgen nu een aanbod voor regeling is dus minimaal 3% hoger dan
Hoewel op deze wijze de calegorie een eenmalige korting op hun schuld hel rendemenl op een alternatieve vaslrenlende uilzetting. Hierbij is nog afgevoormalige sludenlen mel de grootsle volgens de formule:
schulden werd uilgesloten is de verzien van evenluele belastingvoordelen,
wachle opbrengsl verre overtroffen. De K = 3,5%*(N/12 + 1),
die ontstaan doordal de alternatief aanminister hoople / 263 mln. binnen le
gewende spaargelden geen belaslbare
renle-inkomslen meer opleveren2.
krijgen, de uileindelijke opbrengst be- waarbij:
Overigens vallen de berekende efdroeg/315 mln.
In September van dil jaar beginl de In- K = lotaal te verlenen kortingspercenta- feclieve rendemenlen subslanlieel laformatiseringsbank van het Ministerie ge;
ger uit dan in de kortingsregeling van
vorig jaar. De verlaging van de
kortingspercenlages van 4 lol 3,5 per
Tabel. Besparingen door vervroegd aflossen van studieschuld
aflossingsjaar heeft een afname van
Beleggen in eigen
studieschuld blijft
aantrekkelijk
(1)
Resterende.
looptijd (jaren)
7
8
9
10
772
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
Korting
%
Effectief
Bes paring
zonder aftrek
per / 1 000
Aftrekbare
rente
Besparing
28
31,5
35
38,5
rendement
%
10,3
10,5
10,8
11,1
-60
-60
-57
-49
per/ 1000
340
375
407
434
met aftrek
per/ 1000
110
128
147
168
1. J. van der Ende en T.B.M. Steenkamp, Beleggen in studieschuld, ESB, 10 augustus
1988, biz. 743-744.
2. In de label wordt er vanuit gegaan dat men
reeds is begonnen met het aflossen van de
studieschuld. Voor mensen die nog niet begonnen zijn met aflossen is de regeling minder aantrekkelijk. Indien zij pas over een jaar
dan wel over twee jaar beginnen met aflossen dalen de effectieve rendementen tot respectievelijk 8,9 en 7,5%.
de effectieve rendementen van circa
2% tot gevolg. Vorig jaar bleek dat
zelfs indien de vervroegde aflossing
gefinancierd zou worden met consumptief krediet de regeling zeer aantrekkelijk zou blijven. Door de verlaging van de kortingspercentages en
de stijging van de tarieven van consumptief krediet is het voordeel belangrijk teruggelopen en blijft vervroegde aflossing alleen aantrekkelijk
indien de fiscale effecten worden meegenomen in de berekening. Aflossing
van studieschuld is namelijk niet aftrekbaar voor de inkomstenbelasting,
terwijl de betaalde rente over het consumptieve krediet dat wel is.
Kolom 4 van de tabel geeft voor de
verschillende looptijden van de studieschuld aan hoeveel de ex-student per
duizend gulden schuld in totaal bespaart bij financiering met consumptief
krediet. Voor elk van de looptijden is dat
bedrag negatief, men betaalt aan de
bank dus een hoger bedrag dan men
aan de staat zou betalen. Vervanging
van reguliere aflossing van studieschuld door de aflossing van consumptief krediet met een zelfde looptijd betekent dus dat in eerste instantie meer
geld uitgegeven moet worden.
De over het consumptieve krediet
betaalde rente is echter aftrekbaar
voor de inkomstenbelasting. Kolom 5
bevat het bedrag dat aan rente betaald
wordt over het consumptieve krediet
gedurende de looptijd per / 1000
schuld. De betaalde rente is gebaseerd op een tarief voor consumptief
krediet van 12,4%. Dit tarief wordt op
dit moment door in ieder geval een
grote bank gehanteerd. In kolom 6 is
het voordeel van vervroegde aflossing
weergegeven, rekening houdend met
een marginaal belastingtarief van
50%. Een marginaal belastingtarief
van 50% is vanaf 1990 van toepassing
voor inkomens vanaf circa / 50.000
bruto. Beneden deze grens geldt een
tarief van 32%. Uit de cijfers in de laatste kolom blijkt dat indien de betaaide
rente kan worden afgetrokken van het
belastbare inkomen, het voordeel kan
oplopen tot / 169 per / 1000 studieschuld. Bij een lager marginaal tarief
lopen de voordelen snel terug. Bij een
tarief van 32% bedraagt het voordeel
nog slechts enkele tientjes per / 1000
studieschuld.
Op grond van de cijfers in de tabel
kan, evenals vorig jaar, geconcludeerd
worden dat de vervroegde af lossingsregeling aantrekkelijk blijft voor hen die er
gebruik van kunnen maken. Ten opzichte van vorig jaar zijn de voordelen wel
afgenomen. Financiering middels consumptief krediet kan aantrekkelijk zijn,
maar is afhankelijk van het rentetarief
en het marginale belastingtarief waaronder men valt (indien men aangifte
doet).
ESB 9-8-1989
inkomsten vanwege substitutie van studieschuld door aftrek van de rente over
het opgenomen consumptieve krediet
Vorig jaar kon becijferd worden dat in of door vermindering van belastbare
de toekomst / 60 mln. extra op tafel ge- rente-inkomsten uit spaargelden.
legd moest worden om een tekort op de
begroting van / 300 mln. te dichten.
Door uitsluiting van de categorie ex-stuBesluit_______
denten die pas dit jaar aan de beurt
komt zullen de kosten iets lager zijn uitgekomen, maar nog steeds enkele tienBeleggen in de eigen studieschuld
tallen miljoenen guldens hebben bedra- blijft aantrekkelijk. Het voordeel voor de
gen. Op basis van de in het artikel van ex-studenten komt echter niet uit het
vorig jaar gehanteerde veronderstellin- niets vallen. Gelukkig voor hen die vergen valt ook nu weer te becijferen wel- vroegd af gaan lossen zullen de daaruit
ke kosten dit jaar met de kortingsrege- voortvloeiende nadelen wel verdeeld
ling gepaard gaan3.
gaan worden over alle belastingbetaTen opzichte van vorig jaar is de lers. Het valt te hopen dat de kosten van
kapitaalmarktrente ongeveer een pro- de kortingen niet verhaald zullen worcent gestegen terwijl het kortingsper- den op de huidige of een toekomstige
centage gedaald is. Deze twee factoren generatie studenten.
te zamen doen een belangrijke daling
van de extra kosten van de kortingsreJohan van der Ende
geling vermoeden. Dekking van het begrotingstekort op de kapitaalmarkt gaat
nu tegen hogere kosten gepaard en de
verleende korting neemt relatief af. De
regeling kan echter nog steeds vrij duur 3. Verondersteld wordt dat van elke in de tabel vermelde resterende looptijd van de
genoemd worden. Nu valt te becijferen schuld evenveel mensen deelnemen aan de
dat de overheid zich door deze financie- regeling, die elk bij het beeindigen van hun
ringsconstructie bij een rentestand van studie een even grote schuld hadden. Zij die
7,5% rentelasten ter grootte van / 190 nog zeven jaar moeten aflossen hebben nu
reeds drietiende van de schuld afgelost. De
mln. bespaart. Een streep zetten door gewogen gemiddelde looptijd van de af te
een studieschuld van / 882 mln. bete- lossen studieschulden gezamenlijk komt uit
kent dat een korting van / 298 mln. ver- op 4,3 jaar. Het gemiddelde kortingspercenleend wordt, terwijl aan rentelasten en tage komt uit op 33,8. Er wordt onder deze
veronderstelling een korting verleend van /
administratiekosten een bedrag van 298 mln. op een gezamenlijke studieschuld
/ 236 mln. bespaard wordt. Per saldo van / 882 mln. Voorts wordt verondersteld
kost de regeling dus / 62 mln, een fors dat de bespaarde administratiekosten 5 gulbedrag om een tekort van / 584 mln. op den per maandelijkse aflossing bedragen.
Bij een gemiddelde studieschuld van /
de begroting te dichten.
10.000 en gemiddeld nog 104 aflossingen
Bij deze schatting is nog geen reke- te gaan komen de bespaarde administratiening gehouden met gederfde belasting- kosten uit op een bedrag van / 46 mln.
De kosten voor de staat____
773