Stijging ozb sinds 2008 nauwelijks hoger dan inflatie

In 2008 is de maximering van de jaarlijkse toename van de onroerende­zaakbelasting (ozb) losgelaten. Sindsdien mag elke gemeente de ozb zo sterk verhogen als men nodig acht. Dit lijkt over de jaren echter niet geleid te hebben tot sterke verhogingen van het ozb-tarief.

In 2023 betaalt een huiseigenaar gemiddeld 335 euro per jaar (figuur). In 2008 was dit nog 217 euro. Dat is een gemiddelde stijging van 2,9 procent per jaar. Als we dit echter corrigeren voor de inflatie dan blijkt de jaarlijkse gemiddelde stijging slechts 0,7 procent per jaar te zijn.

De geldzorgen van huishoudens zijn een belangrijk thema voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer in 2022. De VVD wil bijvoorbeeld de stijging van de onroerendezaakbelasting (ozb) maximeren om wonen voor eigenwoningbezitters betaalbaar te houden. We hebben in Nederland in 2006 en 2007 al ervaring opgedaan met de maximering van de ozb. Omdat het in de praktijk moeilijk uitvoerbaar bleek om per gemeente een maximaal toegestane stijging te bepalen is in 2008 besloten om deze maximering los te laten.

Opvallend is verder dat de stijging ook na 2015 beperkt blijft. In 2015 zijn er namelijk taken uit het sociaal domein overgeheveld van rijk en provincies naar gemeenten. Gemeenten ontvangen hier jaarlijks geld voor, maar minder dan wat Rijk en provincies er eerder aan uitgaven. Eventuele tekorten moeten ze zelf opvangen. Voor veel gemeenten is de ozb de belangrijkste bron van inkomsten waarover ze zelf zeggenschap hebben. Het zou in de lijn der verwachting kunnen liggen dat gemeenten de tekorten zouden opvangen met grotere stijging van de ozb. Dat blijkt dus echter niet het geval.

Maximering van de ozb-tarieven is blijkbaar niet nodig om te voorkomen dat gemeenten de ozb-tarieven sterk verhogen. Bovendien is de impact van een ozb-stijging op huishoudens relatief beperkt. Het maakt slechts een klein deel uit van de totale woonlasten. Belastingen opgelegd door het Rijk (eigenwoningforfait, belasting op energie en water) kosten huiseigenaren jaarlijks meer dan de ozb en andere gemeentelijke heffingen (rioolheffing, afvalstoffenheffing) samen.