Jrg. 4, editie 186

53 JULI 1919

AUTEURSRECHT
VOORBEHOUDEN

Economischp’-Statistische

Berl”chten.

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL NIJVERHEID, FINANCIÈN
EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

4E JAARGANG

WOENSDAG 23 fULl 1919

No. 186
11

INHOUD

BIz.

DE
N. 0. T.
(NOVEMBER
1914—juLi 1919)
………..
689
Nederlandscli—Zuid-Afrikaansche Belangen door Mr. W.
Roosegaarde Bisschop ……………………..
690
HetOntwerp van Wet houdende bepalingen tot Beperking van den Arbeidsduur door
Mr. P. W. J. H. Cort van der Linden
691
De Algemeene Vergadering der Nationale Vereeniging tegen
de Werkloosheid II door
Mr. J. E. B. van Lier ……
694
De Rijksmiddelen
…………………………….
694
AANTEEKENINGEN:
Spitsbergen

………………………………
695
Economische voorlichting in België …………….
695
De goudprijs
……………. …………. ……
695
Vergelijking van prijzen in Amerika in
tijd
van oorlog
696
OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN
………………….
697
REGEERINCSMAATREGELEN OP HANDELSCEBIED
…………
698
MAANDCIJFERS:
Overzicht der Rijksmiddelen
………………….
698
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN
……….

……
699-706
Geidkoersen.

Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.

Goederenhandel.
Bankstaten.

Verkeerswezen

INSTITUUT
VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

Algemeen Secretaris: M. G. W. J. Bruins.

WEEKBLAD
ECONOMISCH-STATJSTISCIJE
BERICHTEN

Secretaris-Redacteur: G. E. Iiuffnage.l.

Secretariaat: Pieter de .Hooqhweg 155, Rotterdam.
Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruige Plaatweg 37.

Telef. Nr. 3000. Tele gr.adres: Economisch Instituut.

Postc.heque en girorekening Rotterdam No. 8408.

Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p. in Nederland f 15,—. Buitenland en Koloniën f 17,-

per jaar. Losse nummers 30 cents.
Leden en donateurs van het Instituut ontvangen het

weekblad gratis.
De verdere publicaties van het Instituut uitgaande
ontvangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.
Advertentiën f 0,35 per regel. Plaatsing bij abonne-ment volgens tarief. Administratie van abonnementen

en advertenties: Nijgh t
van Ditmar’s Uitgevers-
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, ‘s-Gravenhage.

21 JTJLI
1919.

Wederom bleef de toestand op de geidmarkt omver-

ander,d. De prolongatierente noteerde meestal 4 pOt.

en alleen den laatsten beursdag 3% pOt. Particulier

disconto sohom-melide tusschen 3% en 4 pOt. Ondanks

de zomermaanden blijft er een ]even.dige vraag naar

geld bestaan; de grootere levendigheid van •dçn goede-

renihandel is daar niet vreemd aan, terwijl ook de

steeds doorgaande stroom van nieuwe emissies groorte

bedragen aan de geldmarkt blijft onttrekken.

*

S

Volgens den weekstaat van de Nederlandsche Bank

is de geldvraag iets geringer geweest. Zoowel de bin-

uenlandsche wissels als de beleen.ingen werden iets

minder, bij elkauder ongeveer 6 niillion. Daarentegen

werd het voorsehort aan het Rijk ca. 4 millioen gi-oo-

ter, zoodat de uitzettingen in totaal slechts 1% mii-

lioen kleiner werden. Daar echter de rekening-courant.

saldi van anderen ruim 3% millioen toenamen, ver-

minderde de biljettenornlo:p met ca. 5 millioen.

Met uitzondering van New York, dat wederom niet

onbelangrijk opliep, waren deze week alle wissels

weder flauw en aan sterke schommelingen onderhevig.

Marken liepen een oogenblik weder tot 16.25 terug en

ook ponden en francs ondergingen een sterke daling.

Aan het einde der week echter konden z.icli deze

koersen weder niet onaanzienlijk verbeteren en liepen

daarentegen dollars terug.
De dollarnoteerinig bereikte zoowel hier als in Lon-

den en Parijs deze week weder een nieuw hoogterececd.

Hier werd tot 2.69 ‘betaald, terwijl ‘in Londen een

noteering vara 4.33 ‘tot stan
4
d kwam, een koers, drie

sedert meer dan 40 jaar niet bereikt werd.

DE N.O.T.

NOVEMBER 1914—JULI 1919.

Een medewerker schrijft.:
:De Nederi and:sche 0 verzee-Trust Maatschappij,
opgericht November 1914, heeft •haar werk ten einde

gebracht.
Met waarlijk genriaal inzicht tot stand gekomen,
door den loop der omstandigheden tot een omvang en
eene beteekenis gegroeid, waarvan de oprichters zelv-ea
zich in 1914 geen voorstelling maakten, heeft deze
Trust het economisch leven van Nederland gedurende
de ooilogsj aren gaande weten te houden en beheersoht
tot in de verste uithoeken van ‘het bedrijfsleven.
Onze scheepvaart werd in dan aanvang van dan oorlog verlamd door het ,,doorzoekingsrecht” der
oorlogvoerendein. De schepen werden opgebracht,
conrtnabainde in -beslag genomen, ladingen voor het

Prijrsenhof gobr achrt, goederen gecosifisqueerd, tele-
grammen niet doorgeseijnd, correspondentie gecen-
sureerd, over en weer staakten banken en expor’thui-
zen hun werk. Geen onderdaarn der ooriogvoerenrden
mocht meer met. den vijand handel drijven, ook niet
via een neutraal land; de economische -blokkade ver-
hinderde iedeien goederen-verkoop aan neutraleri,
waarvan de einldbestemn.ling den ‘vijand ten goede kon
komen. Heel het economisch lven van Nederland,
afhankelijk van zijn wijdvertakte overzeesche handels-

verbindingen, dreigde ten onder te gaan. Hiér nu heeft de N.O.T. haar reusachtig werk ver-
i’icht. Voortgekomen uit ide Commissie voor den Ned.
HandM, Augustus 1914 ingesteld, groeide het- zoo
logisch geconstrueerde, uit de noodzaak der gebeur-
tenissen oprijzende geweldige monument, dat als

690

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

23 Juli
1919

N.O.T. zijn bijna vijfjarig bestaan zou volbrengen. Zij

had geen voorgangster in de historie, zij staat éénig

in de geschiedenis. Op ervaringen van anderen kon zij

niet teruggrijpen. Zij groeide uit en door z’icli zelf, zich
lenig aanpassenide aan de omstandigheden. Redders,
bankiers, kooplieden en fabrikanten werkten samen,

sloten zich aan bij de N.O.T.-oeganisatie, Meiden zich
aah hare regelingen. Onze schepen gingen voren onder
desi N.O.T.-regel, de bona-fide Nederianidsnhe handel

verkreeg zijne goederen onder N.O.T.-condities, de

fahr.ikanten konden blijven doorwerken, de consument werd voorzien. Heel het economisch leven van Neder-
land, hoewel hortenid en stooteiïd, hoewel stroef en vol

moeilijkheden, bleef aan den gang.
Het land, bijna doedgedrukt in de woedende woste-

ling om het wereldgezag tussohen twee complexen
van Staten, kon blijven ademhalen, kon zich blijven

bewegen….

De Trant, eenmaal haar woord gegeven habbend,
dat de goederen, onder N.O.T.-conditie geïmporteerd,

slechts voor Mnineniandsch gebruik, althans niet ten
voerdeele van dein vijand, zouden dienen, had niet al-
leendiTect of indirect te kampen met tallooan moeilijk-
heden, veroorzaakt dooi’ het verleggen of sluiten van

buiitenlandsohe markten
en
hanidelsrouten, door tal-

boze politieke en financieele complicaties, door rens-
achtige bezwaren, veroorzaakt door den duikboo:toorlo.g,
door de stijgende scherpte en verlbitteriin.g, waarmede

de oorlog, door de neutralen heen, den vijand trof, ja,
tegelijkertijd in vijand è.n ‘neutrale raakte.

Zij had eveneens te kampen met binnenlandsche.

toestanden. Een uitgebreid systeem ‘van overeenkom-

sten, garanties en contrôle moest er voer waken, dat
haar gegeven woord geitaud werd gedaan.

Een productielevein in Nederland, tot nu toe in

contant met alle mogelijke export- en ‘importlanden,
moest zijn gelieeie basis gaan verleggen, andere
markten gaan zoeken, eigen fabrikaat gaan scheppen

met de bereikbare, dikwijls uiterst moeilijk verkrijg-

bare grondstoffen.

Sommigen ‘hebben tot op den huidigon dag de’
strekking van de N.O.T. niet begrepen, weerden zich
tegen het bek’no’tten van hunne haindelsvrijleid, zon-

der – er
‘z.’idh
rekenschap van te geven, hoe anders het

economisch leven in gang had kunnen blijven.

Anderen echter, niet opgewassen tegen de geweld.igh

verleiding van ongdhooi’de winsten, indien zij de
N.O.T.-goederen in verkeerde ‘haniden wisten te 1i’en-gen,’ trachtten met geslepen vernuft en on1navolgibare
vindiagrjkl’ieid diie goederen, machtig te worden en over de grenzen te brengen, met verbreking van alle

N.O.T.-conditiën.

Hiertegen heeft de N.O.T. den strijd aangebonden,
met groot succes ten voordeele van den bosia-fijie
handel, desi hona-fide fabrikant en den niachteloozen

consument.
Daarnaast henit zij in talrijke gevallen Nederland

behoed voor al te groote scjaaarsclite, vooi achterhou-
ding der goideren, voor ongelijkmatige rantsoene-

ring, voor de talloo’ze nadeelen, welke
–
door den nood-

toostanid, zoowel der oorlogvoereuden als der neutra-

len, in productie, distributiie en consumptie ondervon-
den werden. Dit alias ijs tegen een geringe tegenpresta-
tie der importeurs en verdere belanghebbenden ge
schied. De kosten moesten ën werden godekt, er
wenden echter geen winsten gemaakt. Het batig saldo
ging aan ‘het Nat. Steuncomite. Handelcirij van voor
eigen rekening was verboden, winisitbej aig was buiten-
gesloten. Rare groette beteekenis echter ontleent zij
niet aan het feit alleen, dat ‘zij Nederland voor eesie
economische ruïne bhoed heeft.
Het zij haar tot onvergankehijken roem, dat zij, als
particulier lichaam, door den geniaièin opzet van haar werk, door ide kracht, waarmede zij het aain.ge’vat en
doorgezet heeft,’ de Nederl andsche Regeering ‘heeft
betdhe&rted tegen politieke verwikkehmngen welke deze,
had zij dit economisch werk zelve moeten verrichten,

bijna zeker binnen zeer korten tijd in dein oorlog zou-

den hebben meegesleept.

Hiervoor mogen in Regeering in volk haar dank-
baar zijn.

De mannen, die dit geweldige werk bestuurd heb-
ben, als leden van de ,Uitvoerenide Commissie”, zijn
de heeren C. J. E.van Aa]s’t, J. van Vollenhoven, G.

H. Hintzen, L. P. D. op ten Nooit en A. Maclai.ae Pont; terwijl S. M. D. Valstar en G. W. v. d. Goes

het secretariaat van Algemeene Zaken mede waar-
namen.

Hun werk is nu volbracht.
Aan hen en aan héé.l ‘hun staf van mederwerkets ons
eeresaluut.

NEDERLA NDSCH-Z UID-AFRIKAANSCHE

–

BELANGEN.

–

De a±gel’oopen maanden hebben -in Nederland de

dommercieele verhoudingen tot de Unie van Zuid-
Afrika weer bijzonder op den voorgrond geschoven.
Het bezoek van meerdere personen uit verschillende

rangen dier Unie heeft duidelijk in het licht gesteld,

dat sinds den tijd, dat men van een Vereenigd Zuid-
Afrika spreken kan, de economische vooruitgang van

dat land in steeds ‘toenemende mate heef t plaats

gehad.

Evenals andere landen van jonge productie, stelt

zich Zuid-Afrika als hoofdtaak de ontwikkeling zijner

natuurlijke hulpbronnen ten algemeehen nutte. In
tegenstelling echter met het iih den aanvang van kobo-

nisatie zoo gebruikelijke uitsluiterd steunen op parti-

culier initiatief, heeft de Staat meer en meer een
werkzaam aandeel genomen en deels door aanmoedi-
ging, deels door eigen exploitatie, liet puibliek belang

op den voorgrond gesteld.
Rustig is ‘die voortgang niet geweest, ‘doch hij is
niet onderbroken. Terwijl in Europa de groote oorlog

aller aandacht en werkzaamheid absorbeerde,’ de Euro-

peetehe ‘drijfkraoht langzamerhand stil kwam te staan

en alle werk opging in den Europeeschen broeder-
moord, bleef Zuid-Afrika niet stilzitten in het ver-

wezenlijken en voorbereiden van wat het zichzelf en
anderen beloofde. Het nam zijn ‘kans waar en vrij
acuut staat thans vôôr ons ‘de realisatie, dat, waar
wij vijf jaar verloren, dkt land voortschreod en nu

erkenning eischt voor zijn produceerende kracht en
veranderende economische p ositi e.
Wat in 1905 tijdens de eerste tentoonstelling van

Zuid-Afrikaansche producten – ‘in Amsterdam voor-
speld werd, is werkelijkheid- geworden. Verschillende
Zu:idAfrikaansche producten zijn te veel geworden
‘oor ide locale consumtie en de Zuid-Afrikaansche
producent zoekt naar nieuwe markten voor de afname
van zijn surplus. Eenvoudig is die taak niet.

Het is noch de wensch, noch de bedoeling van dien
producent om enkel een afnemer te vinden voor wat
hij ten verkoop kan aanbieden. Daarvoor biedt zich
thans reeds voidoinde gelegenheid. Zuid-Afrika ,is
bezaaid met locale opkoopers, die – in verbinding
met exporthuizen aan de kust – voor geregelden af-
voer zorgen van ZuidAfrikaansche producten naar
het bu.itenland.
Het ‘is er hem echter om te doen zijn rechtmatige
‘plaats te veroveren op de wereldmarkt in door het
vinden van de meest ecenorni’sche productiewijze, het
meest economische vervoer en de beste plaats van afzet
voor zijn producten den voor hem best betalenden
prijs te erlangen. In zijn verlangen om ‘deel te nemen
aan den economischen wereldstrijd, doet hem het
karakteristieke wantrouwen, aan zijn ras eigen, niet
rusten bij bestaande aanbiedingen, doch voortdurend
zoeken naar ander4 marktverhoudin’gen en prijsbepa-

lingen.
ij de productiewijze heeft liet – onder Regee-
r’ingstoezicht – ingevoerde coöperative systeem wor-
tel geschoten en ‘breidt zich voortdurend met groo’te
schreden uit. Het vervoer is – voorzoover dit het

23
Juli
1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

ri

binnenland betreft – zoo goed als uitsluitend in

Regeeringshanden. Het spoorwegnet
1)
is geheel

onder staatsexploitatie en dit vormt één geheel met
dc havens en dokken, die eveneens aan het particulier

gezag zijn onttrokken. Wat het vervoer betreft naar
het buitenland, beraamt de Regeering plannen voor

het ‘bezit en exploiteeren van stoomvaartlijnen, )

die dan met de spoorwegen en havens één geheel van

transportatie zullen vormen.
Wat is Nederland’s belang bij deze economische

ontwikkeling?
Er was een tijd, dat er gesproken werd van ,,groo-

ter Nederland”. Die tijd is lang voorbij en de poli-
tiek, •die in die woorden lag opgesloten, heeft veel

kwaad bloed gezet. Zuid-Afrika heeft het nimmer ge-

waardeerd als een wingewest beschouwd te worden,
niettegenstaande de welwillende bedoelingen van
meer dan één adspirant in die richting. De afstam-melingen van geslachten, die onafhankelijkheid als

het hoogste goed beschouwden, verraden geen men-

taliteit, die zich voegt in het anders beschouwen
van de wereldoride dan met zichzelve als het middel-
punt van de omgeving, waarin zij leven en werken.

Die mentaliteit doet zich evenzeer gelden op econo-

misch gebied.
Om die te begrijpen, is het noodig allereerst ziclj
te verplaatsen in den gedachtengang hun eigen en

niet Nederlandsch te denken, doch Zuid-Afrikaansch
in al de kaleidoscopische sehakeeringeLn, die dat woord
in zich sluit. Men dient zich af te vragen, niet hoe kan Nederland zich een plaats veroveren in Zuid-

Afrika, doch hoe kan Nederland zorgen bij Zuid-
Afrika’s economische ontwikkeling betrokken te wor-

den en niet achter te blijven in den internationalen

wedstrijd om den ontluikenden handel van deze zich

nieuw in de wereldorde aanpassende natie?
Onder de concurreerende landen bekleedt Neder-
land geen ongunstige, doch geenszins een unieke

plaats. Moge voorloopig Amerika een véérsproug
hebben, zoo dient in het oog te worden gehouden, dat eerlang Zuid-Afrika als concurrent hoopt op te treden
van dat wereiddeel, vooral in den export van land-
bouwvoorrtbrengselen, al is die export nu nog in zijn

aanv.angsstadium.
Van Holland is een dergelijke concurrentie niet te
wachten. Veeleer zal het een consumeerende afnemer
blijven. De groote waarde van Nederland ligt echter
in zijn achterland, in het bezit van de open deur
naar streken, die consumeerend en produceerend een
waardevolle handelsrelatie zullen
blijven
vormen voor

Zuid-Afrika.
Hierin staat Nederland echter geenszins alleen en

heeft het de mededinging te bestrijden van de
omringende rijken wier havens, schoon niet beter, dan
toch even goed kunnen voldoen aan de eischen, die
Zuid-Afrika voor zijn Europeesche relaties stelt.
Ook in een ander opzicht heeft Nederland een voor-
sprong op Amerika. Holland’s relatiën met Zuid-
Afrika breken niet noodzakelijkerwijze die met Groot-
Brittannië en Ierland, doch gaan daar veeleer mee
samen. Zonder revolutionnairen omkeer in de histori-
sche ontwikkeling van het Afrikaanshe Zuidland
(waarop voorloopig – weinig kans bestaat) ‘blijft dit

een essen.tieele voorwaarde bij alle berekeningen om-
trent een mogeljice nadere vevbinding tussohen het
Europeesche continent met die landen bezuiden den

evenaar.
Bestaat er kans, dat die handel eens der moeite
waard zal zijn, dan is het een eisch van economische pol’irbiek de han’delsvcrbindingen reeds nu tot stand
te brengen en door eenerzijcls zich opofferingen te ge-
troosten, anderzijds vertrouwen te winnen, te zorgen,

Met uitzondering van
240 K.M.
tussehen Worcester
en Mossèlbaai.
Het gerucht gaat, dat zij ieds 3 stoomschepen zich
heeft aangeschaft en in de vaart heeft gebracht op
Austrklië.

dat met do opkomst en uitbreiding van Zuid-Afrika’s
p.roduceerende kracht geleidelijk de opbouw en toe-

neming plaats vindt van het aandeel, dat Nederland

in die ontwikkeling kan deelachtig worden. Voor

samen-werking waarvan beide landen profijt kunnen trekken, dient nude grondslag gelegd te worden.

Mogen aanvankelijk -andere internationale relatiën

meer loonend blijken, meer onmiddellijk profijt af-
werpen, het geldt hier de ontwikkeling van een we-relddeel. Evenals het vertrouwen eens – lange jaren
geleden – gesteld in Zuid-Amerika niet onbeloond

is gebleven, niottegenstaande de onvermijdelijke ups

and downs aan de ontwikkelingsgeschiedenis van een

continent verbonden, zoo zal het vertrouwen, dat

thans Zuid-Afrika vraagt in ‘de ontwikkeling van zijn
natuurlijke bronnen van welvaart eens zijn vruchten
dragen. Een vèrziende natid doet wèl, naast het beha-
len van oogenblikkelijk profijt een deel van haar kapi-
taal en werkkracht af te zonderen, teneinde zich te

verzekeren van een aandeel in een toekomstige bron

van inkomsten, waarvan de verkrjging haar thans
geringe, later wellicht onoverkomelijke moeilijkheden

in den weg zal leggen. Mr. W.
ROOSEGAARDE
Bisscaor.

Londen, Juli 1919.

HET ONTWERP VAN WET HOUDENDE

BEPALINGEN TOT BEPERKING VAN DEN

ARBEIDSDUUR.

In de vorige aflevering – pag. 677 – van dit
tijdschrift werd reeds in het kort medegedeeld, dat de
Tweede Kamer der Staten-Generaal het ontwerp
Arbeidswet-Aalberse met groote meerderheid van
stemmen heeft aangenomen. Daar ook de Eerste

Kamer zich naar alle waarschijnlijkheid met deze
wetsvoordracht zal kunnen veieenigen, zal het ge-
wensoht zijn, reeds nu den lezers een overzicht te
geven van den hoofdinhoud van wat wij dan ook ver-
nioedelijk weldra ,,de Arheidswet 1.919″ zullen mogen

noemen.
Het wetsvoorstel stelt zich tweeërlei doel voor
oogen: in de eerste plaats de beperking van den
arbeidsduur in het algemeen en in de tweede plaats
het tegengaan van gevaarlijken arbeid. Beiderlei doel
kan slechts bereikt worden, wanneer het ontwerp twee
soorten bepalingen bevat: nI ..ten eerste een reeks
bepalingen, welke dan arbeidsduur beperken en dan
gevaarlijken arbeid tegengaan, met de daarmede

samenhangende definities, uitzonderingen en over-
gangsbepalingen en ten tweede een reeks bepalingen,
welke het toezicht op de naleving der sub 1 genoemde

regelen bevatten met de daarbij behoorende regeling
der aansprakelijkheid voor en ‘der overtreding van het

geheel. Voor de duidelijkheid van het overzieht heb ik
naar deze indeeling dit artikel in paragrafen ver’deeld.
Par. 1
Bepalingen, welke den arbeidsduur beperken
en den gevaarlijicen arbeid tegengaan met de daar-mede samenhangende definities, uitzonderingen en
overgangsbepalingen.
Voor wij er toe kunnen overgaan na te gaan, aan
welke beperkingen de arbeidsduur zal zijn onderwor-pen en welke arbeid als gevaarlijk zal worden tegen-
gegaan, moeten wij vaststellen, wat de wet-Aalberse
onder arbeid zal verstaan. Immers daarvan zal het
afhangen of de bepalingen dezer wet al dan niet van
toepassing zullen zijn op bepaalde werkzaamheden. Om een voorbeeld te noemen: wanneer het ontwerp
zegt: onder arbeid in den zin dezer wet worden niet
verstaan de werkzaamheden in eene onderneming van
landbouw, dan wil dit zeggen, dat alle werkzaamheden
in zulk eene. onderneming voor deze wet niet als
arbeid gelden; dat men daarbij dus voor deze wet niet
van arbeidsduur kan spreken; ‘dat daar evenmin door deze wet gevaarlijke arbeid kan worden tegengegaan
en dat dus deze heele wet op die werkzaamheden niet

van toepassing is.
Wat clan verstaat het ontwerp-Aalberse onder

arbeid? Artikel 1 zegt:

692

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

’23 Juli 1919
1

J. Onder ,,arbeid” verstaat deze wet alle werkzaam-
heden in eene ondenneming, behalve werkzaamheden: –

in eene onderneming van landbouw, tuinbouw, bosch-
bouw of in eene veehouderij;

in de ondergrondsche werken van mijnen, bènevens
in de daarbij behoorende bovengronds gelegen werken en
inrichtingen bij algerneenen maatregel van bestuur aange-
wezen;

door het hoofd of den bestuurder van de onderneming
of diens echtgenoot verricht, behoudens hetgeen ten aau-
zien van broodbakkerijen in Hoofdstuk IV is bepaald;

buiten fabrieken of werkplaatsen, winkels, ‘kantoren,
apotheken, koffiehuizen en hotels in de onderneming van
hem,
bij
wie degene, die ze verricht, inwoont, voor zoover
zoodanige erkzaamheden ook ‘buiten eenige onder’ne4ning
in eene huishouding of stalling plegen voor te komen;

verricht door steenhouwers, voor zoovei daarop de
Steenhouwerswet van toepassing is;

verricht door havenarbeiders, voor zoover daarop de.
Stuwaaloorswet van toepassing ‘is.

2. Arbeid in den zin’ dezer wet zijn ‘nochtails:

werkzaamheden in fabrieken, waarin voortbrongselen
van de bedrijven van landbouw, tuinbouw, boschbouw of
veehouderij worden verwerkt, zooals in fabrieken van
zuivelproducten, enz., enz., of in winkels, waar die voort-
brengselen worden verkocht;

werkzaamheden, bestaande in het te kehp aanbieden
of bij de verbruikers aan huis bezorgen van voortbreng-
selen uit een onderneming van Jandbouw, tuinbouw, bosch-
bouw of uit eene veehouderj;

eik,sehillen, teenschi.l’len, hoepel’maken, vlas- of ‘hennep-
repelen, -beuken, -ibrakeu, -zwingelen en bloembollenpellen.
3. Voor ide toepassing van deze wet worden met eene
onderneming’ gelijk gesteld: –

a.i’nrich’tingen tot het verplegen van, zieken;

inrichtingen of takken van dienst on’der ‘beheer vaii
het Rijk, eene provincie, eene gemeente of een ander
publiekrechtelijk lichaam, ‘van rechtspersoonlijkheid bezit-tende vereenigingen of van stichtingen, voor zoover aldaar
werkzaamheden plegen voor ‘te komen als in eene fabriek
‘of ‘werkplaats, een winkel, eeue apotheek, een koffiehuis of een hotel plegen te worden verricht;

kantoren van personen, die een Vrij beroep uitoefenen,
zooals advocaten, procureurs, zaakwaarneiners, notarissen
en accountants, van rechtspersoonlijkheid bezittende ver-eenigingen en van stichtingen;

–

,socidteiten.”

Behalve op de hieuboven geschetste wijze, ni. door
bepaalde werkzaamheden niet als arbeid aan te mer-
ken, is do wet ook langs anderen, weg op bepaalde
werkzaamheden geheel of ten deele niet van toepas-
sing. De artdkelen 88 tot en met 92 zonderen namelijk
sommige werkzaamheden geheel of ten deele van de
werking der wet nitdrukkelijk u’it. Voor de kortheid
van dit overzicht heb ik gemeend, deze artikelen hier niet ‘nader te moeten resumee’ren, waar zij toch voor
de particuliere wevkgevei’s van geen ‘groot gewicht

zijn. Alleen wl ik de aandacht vestigen op artikel 91,
waar staat:
,,Bij algemeenen maatregel van bestuur kan voor alle
of voor bepaalde bedrijven voorwaardelijk of onvoorwaar-
delijk worden bepaald, dat het bepaalde in de Hoofdstuk-
ken IV en
V
geheel of ten deele niet van toepassing is; op den arbeid van personen, uitsluitend of in hooI d-
zaak belast met de leiding van eene onderneming of een
onderdeel daarvan of met wetenschappelijk onderzoek of
wetenschappelijke contrôle;

op den arbéid van personen, wier jaariijksch inkomen
in de onderneming, waarin zij werkzaam zijn, de grens
overschrijdt bij dien al’gemeeneu maatregel van bestuur
aangegeven, welke grens niet lager dan ‘drie duizend gul-
den mag worden- gesteld.”

Hierbij dient opgemerkt te wQrclen, dat de lioo€d-stukken 1V en V de regelen geven omtrent de beper-
king van den ‘aibeidsduur en over de’arhei’dsregis’ters
en kaarten. De hier bedoelde personen vallen dus bv:
wel onder de regelen, betreffende het tegengaan van
gevaarlijken’ arbeid.

Willen wij derhalve weten of een bepaalde werk-
zaamheid op ‘hei gebied de-ier wet zal liggen, dan’
moeten wij eerst vragen of wij te doen hebben met
eene werkzaamheid in e ene o nd er ne’mi n g;

vervolgens of de wet deze werkznkmheid niet iii’tdruk-
keljk van ‘het ‘begrip arbeid uitzondert en ten siotite
of de wet niet uitdrukkelijk verklaart, op deze werk-aaam’heid niet van ‘toepassing te zijn. Van elk dezer
drie gevallen
een
‘voorbeeld. De arbeid uwer dienst-
bode is geen arbeid in eene onderneming, valt dus
niet onder de wet; ‘de anheid van den procu’reursklerk
is arbeid in eene onderneming (zie art. 1, der’de lid,

sub b), ‘valt dus ook onder de wet. De ar:bei’d van het

hoofd ‘eener onderneming, geen broodbakkerij zijnde,
is geen arbeid in den ziin der wet; de wet is op hem

dus niet van toepassing. En ten slotte de wet bepaalt
uitdrukkelijk, dat de hoofdstukken IV en V, bchalve

art. 67 (arbeidskaarten)’ niet van toepassing zijn op

den arbeid in dienst van spoor- en tramwegonderne-
m’ingen, behalve voer zoover betreft dan arbeid in

fabrieken en werkplaatsen en in koffiehuizen aldaar.

a. Beperking van den arbeidsduur

in h e t a’lgem een.

In tegenstelling tot do Arbeidswet 1911, d.i. de
Arbei’d’swet, welke nu nog geldende is, zal ide Arheids-

wet Aalberiso ‘niet alleen den arbeidsduur van vrouwen
en van jeugdige personen in fabrieken en werkplaat-
sen, maar ook den arbeidsduur van volwassen manne-lijke aribei’dei-s, zoowel in als buiten de fabrieken he-

perken. In tweeërlei opzicht zal dus do Ar’beidswet

Aalberse, wat betreft de beperking van dan a’rbeiids-,
duur een ruimer veld innemen; in de eerste plaats,

omdat de regeling te .dezen opzichte ook den arbeid

buiten faibr.ieken en werkplaatsen raakt en’ in de
tweede plaats, omdat ‘de regeling -zich niet meer nileen

ui’tstrekt tot vrouwen en jeugdige personen, maar den
arbeidsduur ‘van alle ar’beider,s -zonder onderscheid aan
beperkende ‘bepalingen onderwerpt.

Voor wij er toe overgaan, deze beperkingente resu-

meeren, ‘een enkel woord over ‘het systeem van het ontwerp te deren aanzien. Afzonderlijke regelingen
zijn ‘getroffen in verband ‘met dan aard van den

arbeid; zooals ‘betreffende den arbeid ‘in kantoren, den
ar’beid in winkels, in broo’dbakkerjen, etc., terwijl deze
verschillende i-egeliugen ieder weder onderscheiden
zijn ten aanzien van ‘den arbeid van de personen, die hem uitoefenen, ‘dus ten aanzien van ‘vrouwen, man-
nen, jeugdige personen, etc.

Wij zullen in dit artikel alleen een overzicht ge’eu
van ide regeling, betreffende den arbeid in fabrieken
en werkplaatsen; van den arbeid in kantoren en van
den arbeid buiten fabrieken en werkplaatsen, winkels,

kantoren, apothekeji, koffiehuizen, hotels en verple-
gingsinrichtingen, zoodat onbesproiken blijft de lege-
ling va’n ‘den aa’beidsduur in winkels, apotkekeei,
koffiehuizen, hotels en verplegingsinrichtingen.
Bovendien zullen wij bij de bespreking van de beper-
kin’g van den arbeidsduur in fabrieken en werkplaat-
sen de on’deraf’deeling daarvan, die ‘handelt ‘olver de
brooidihakkerijen, buiten beschouwing laten. Ik meende
met het aangehaalde te ‘kunnen volstaan, om een
indruk te geven van de wijze, waarop dit o’ntwerp te
werk gaat.

1.
Beperking van den arbeidsduur in fabrieken
en werkplaatsen.

Ter beperking vn den arbeidsduur in fabrieken eit
werkplaatsen stelt’het ontwerp drie hoofdregels, t.w.
verbod van Zondagsar’beid; vrije Zaterdagmiddag;
achturi.ge werkdag en 45-urige werkweek.

Op elk dezer hoof’d,regels zijn uitzonderingen.

a.
Verbod van Zondagsa’rheid.

Jeugdige personen (‘dat zijn, in tegenstelling tot cie
thans geldende Arbeidswet 1911, waar onder dit be-

grip arbeiders beneden de 17 jear worden verstaan, de arbeiders beneden de 18 jaar) mogen op Zondag nooit arbeid verrichten.

Vrouwen mogen op Zondag (in fabrieken en werk-
plaatsen) alleen arbeid ‘verrichten in boter- en kaas-
fabrieken, teinministe indien een algemeene maat,regel
van Bestuui idit toestaat.

23 Juli 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

693

Mannen mogn op Zondag (iii fabrieken en.wer•k-

plaatsen) geen arbeid verrichten, behoudens in de ge-
vallen bij algemeen.eia maatregel bepaald of indien het
districtshoofd der arbeidsinspectie daartoe vergun

ning verleent, hetwelk hij slechts in bepaalde, bij de

wet omschreven gevallen, mag doen. Voor het geval
een algemeene maatregel den arbeider vergunt op
Zondag te werken, moet hem, als hij op dien dag meer

dan 4 uur ar’beidt, binnen drie etmalen voor het ‘begin

of na het einde van dien arbeid een onafgebroken

rus&tijd van ten minste 36 uren worden gewaarborgd.

Vrije Zatei’dagmiddag.

Geen arbeider zonder onderscheid van kunne of

leeftijd mag op Zaterdagmiddag na 1 uur arbeid ver-
richten, tenzij en algemeene maatregel van bestuur

of het districtshoofd in bepaalde bij de wet aange-
ge’en gevadien daartoe verguiiuinig verleent.

8-urige werkdag en 45-urige werkweek.

Een arbeider mag in fchrieken en werkplaatsen

niet langer arbeid verrichten dan 8 uren per dag en

45 uren per week.
Hij
mag daar slechts arbeiden tus-

schen 7 uui ‘s ochtends en 6 uur ‘s avonds. Op dezen
regel zijn meerdere uitsonderingein. De voornaamste

daarvan
zijii
de volgende: Een algemeene maatregel
kan voor bepaalde bedrijven het tweeploegenstelsel
met-arbeiders van 15 jaar of ouder niogellijk maken, door voor deze arbeiders het ‘begin en einde van den
wettelijkein werktijd te stellen op respectievelijk 5 uur ‘s ochtends en 10 uur ‘s avonds. Een algemeene maat-
regel kan nachtarheid voor maniien en allenn voor
mannen (dus niet voor vrouwen en jeugdige perso-
uien) toestaan, teinmin.stQ indien daarvoor redenen van
•maatsohappeljken of technischea aard aanwezig zijn
en iuidien dzen mannen . gewaarborgd 5ij, rdat 5ij

slechts gedurende een ‘bepaald tijdvak ‘s nachts behoe-

ven te werken
(drie
of v;ierpioogenstel’sel).

Een algemeene maatregel kanvoor ten hoogste vier
jaren na het in werking treden van dit gnieelte der
wet, verguinjnen dat arbeiders, hetzij ‘ten hoogste 10
uren per dag
en
55 uren per week werken, hebzij ten
hoogste 9 uren per dag en 50 uren per week. Ook de
Minister kan, maar dan slechts voor den tijd van twee
jaren na het
in
werking, treden van dit gedeelte der
wet, vergunner, dat arbeiders ten hoogste 9 uren per
dag en 50 uren per week arbeid verrichten. Eindelijk
kan het districtshoofd der arbeidsinspectie voor
seizoenibedrijven of bij onvoorziene omstandigheden
voor hij de wet bepaalde afwijkingen ivergunning ver-
leenen.

Bij elk der ‘drie tot nu toe besproken hoofdregeds
kan derhalve ‘het districtshoofd der arbeidsinspectie
vergunning tot afwijkinen toestaan. ‘Indien er zich

eøhter in eene onderneming
bijzondere
omstandighe-den kunnen voordoen, .velke het onmogeuij’k maken,
tijdig zulk een vergunning aan to vragen, kan. de
Minister van. Arbeid diie onderneming een cloorloo-
pende machtiging, een soort couponboekje van ver-
gunningen, verleenen, welke natuurlijk aan zeer sterke
beperkingen is onderworpen. Zoo geldt deze doorloo-
pende machtiging alleen voor den arbeid van mannen
en mag men daarvan slechts op ten hoogste 24 dagen
‘s jaars en op nooit meer dan drie dagen achtereen
gdbruik maken.

• Ten slotte schrijf.t het ontwerp ten aanzien van dein
arbeid in fabrieken en werkplaatsen nog bepaalde regelen voor ten aanzien van de rusttijden; van de
tijden derhalve, waarop door den’erkgever dan
arbeider rust moet worden egeven. Art. 31 zegt te
dozen aanzien, dat de arbeidstijd van den arbeider op
olken dag, waarop hij meer dan 5 urèn in fabrieken
of werkplaatsen arbeid verricht (d.w.z. niet op Zater-
dag), na ten hoogste vier en een half uur arbeid (dus niet
bij
een tweeploegenstelse], waar elke ploeg
4
uur
afwisselend werkt) moet worden afgewisseld door een
onafgebroken rusttij’d vaas ten minste een half uur,
behoudens in de gevallen bij’ algemeenen maatregel
van bestuur bepaald. Bovendien
–
moeten worden
–
nage-

leefd de eisohen van het districtshoofd der arbeids-

inspectie omtrent ‘het verleenen van een rusttijd ‘van
langer dan een ‘halfuur, maar van ten hoogste twee
uren en ‘het verleenen van meerdere rusttijden van
1
ten hoogste een halfuur buiten diie rvan juist be’oeld.

Het districtshoofd kan tevens de tijdstippen bepalen,
waarop die rusttijden moeten wonden gegevn.

2. Bepericing van den arbeidsduur in /canoren.

De regeling ‘van de beperking van den arbeidsduur
in kantoren geljkt ‘veel op ‘die bij fabrieken en werk-

plaaitseri. De reden, ‘dat ‘ik haar ‘hier in het kort be-
spreek, is gelegen in het feit, dat ik vermoed, dat

– velen der lezers wel een kantoor zullen hebben en

‘zich daarom begrjpelijkerwijze voor deze reg’eling
‘zullen interesseeren.

Ook bij de beperking van den arbeiidsduui in kan-
toren drie hoofdregels; verbod van Zonidagsarbeid,
vrije Zaterdagmiddag en 8-urige werkdag en 45-urige
werkweek Ook hier veer een absoluut verbod van
– Zondagsarbeid voor jeugdige personen. Zij mogen
‘nooit en te nimmer op Zondag werken.

Eene vrouw mag op Zondag, in kantoren geen
arbeid verrichten, maar een algemeene maatregel kan

haar ‘daartoe vergunning venieenen. Ten aanzien van
dein man is voor ‘den arbeid in kantoren geen verbod
van Zonidagsarbeid in de wet neergelegd, maiir aan
een man (of aan eene vrouw, aan wie vergunning bij

algemeenen maatregel is verleend), die op Zondag
meer dan 4 uur in een kantoor werkt, moet een onaf-
gebroken rusttijd van ten minste 36 uür verleend
worden binnen drie etmtlen voor het begin of na het
einde van dien arbeid.

Vrije Zaterdagmiddag.

Een aribei,doi mag in kantoren op Zaterdag na 1
uur ides namiddags geen arbeid verrichten, behouden’s
in de gevallen bij algemeenen maatregel van bestuur

bepaaid, of indien ‘ h’et districtshoofd der arbeids-
inspectie 1daartoe vergunning verleent.

Achturige werkdag en 45-urige werkweek.

Een arbeider mag in kantori n’iet langer arbeid
verrichten dan 8 uren per dag en 45 uren per week.

Op dezen regel zijn slechts drie uitizonder.iingen;
immers diie regel geldt niet ten aanzien van mannen,
diie islechts bewakingsdiensteas verrichten, het ‘districts-
hoofd ‘der arbeidsinspectie kan in bepaalde gevallen
bepaalde afivijkingen toestaan en ten slotte kan ook
,hier weer ‘door den Minister een doorloopendo machti-
ging worden vrleend. Met deze doorloopenide machti-ging kan ook een uitzondering worden getnaakt op den
regel van den vrijen Zaterdagmiddag. Zij vordt alleen
gegeven voor den arbeid van mannen of vrouwen, er mag slechts op 24 dagen ‘s jaars gebruik van worden
gemaakt en dan nooit op meer dan 3 dagen achter-
een. Wordt van de d’oorloopende machtiging gebruik
gemaakt, dan mogen een man en een vrouw ten
hoogs’te 11 uren per ‘dag en 55 uren per week werken.

In tegenstelling met de regeling van dan arbieids-
duur in fabrieken en werkplaatsen, staat hier niet
bepaald, binnen welke uren do arbeider alleen mag
– arbeiden. Dit is hier slechts ten aanzieua van jeugdige
personen vastgelegd. Een jeugdig persoon ni. mag in kantoren alleen werken tussehen 8 uur ‘s ochtends en
6 uur ‘s avonds.

Ton aarzien van de rusttijden zwijgt het ontwerp.

Ten slotte nog eene opmerking. Waniieer een kan-
toer deel uitmaakt van een fabriek of werkplaats, van
een winkel, van een apotheek, etc. of daarmede in
«directe verbiniding staat en wanneer daarin uitslui-
tend administratieve werkzaam’hee’din voor zooidamige
inriohtiig worden verricht, dan beschouwt ‘de wet
zulk een kantoor niet als kantoor, maar als fabriek of
werkplaats, winkel, apotheel, einz. D.w.z. dan zijn op
zulk een kantoor niet van toepassing de regels voor de kantoren, maardie voor de fabrieken, winkels, apothe-
ken, enz. gesteld.

Mr. P. W. J.
H. CoaT
VAN DER LINDEN

694

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

23
Juli 1919

DE ALGEMEENE VERGADERING DER

NATIONALE VEREENIGING TEGEN DE

WERKLOOSHEID. *)

Niet alleen naar, dan vorm wijkt liet tot een ,,nota”
ingekrompen praeadvi’es van Prof. Veraart af ‘van liet
uitvoerig opstel van den anderen praeadviseur, ook de

inhoud der twee praeadviezen is, gelijk te verwacii-

ten was, zeer verschillend.

De heer Veraarit gaat in zijn ,,Nota over het ver-

band ‘tussahen collectieve arbeidsovereenkomst en werkloosheid” uit van de onderscheiding der wcrk-

l.00sheid in de volgende drie groepen:
le. Seizoen-weridoosheid in bepaalde bedrijven; 2e.
crssis-werkloosh eid; 3e. algemeene weiikJooheid of
gemis aan werkgelegenheid voor een deel der bevol-

king.

Achtereenvolgens beschouwt bij het verband tus-

sohen ide collectieve arbeidsovereenkomst en elk dezer
groepen. De hoofdzaak van deze beschouwingen zij
hier weergegeven.

De collectieve ar’bejdsoverieenlçon’ist – aldus de

praead’viseur – gaat ‘hier te lande zoowel quantitatief
als qualitatief vooruit: n.iet alleen wordt zij in, steeds
meerdere bedrijven ingevoerd en zal zij, al’s liet voor-

beeld van den R.-K. Oentralen Raad van Bedrijven
navolging vindt bij de overige vakbeweging, weldra

de arbeidsvoorwaarden in alle bedrijven beheerschen,

maar ook zal men dan in de collectieve contracten de

bepaling van het verplicht lidmaatsohap aantreffen.
Deze quantitatieve en qualifntieve vooruitgang der
collectieve arbeidsovereenkomst zal ‘voor de bestrijding
van de geldelijke gevolgen der
seizoen-werkloosheid
groote ‘beteelcenis kunnen hebben. Het collectief con-
tract toch zal in de toekomst alle arbeiders in •de be-

drijven, die met seizoen-werkloosheid te kampen heb-
ben, omvatten.
De heer Veraart veawacdit, dat seizoen-werkloos-

heidskassen gevormd zullen worden, ten einde aan ‘de
leden gedurende de periode van seizoen-werkloosheid het voile ‘normale loon uit te keeren. Deze kassen zul-
len wordn gevormd door regelmati.ge
, wekelijksc’he
storti.ngen van de leden; de arbeider-vakvereenigin-gen zuilen bij het formuleeren van haar l’ooneisghen
een speciaal bedrag hiervoor in rekening kunnen
bi’ enigen.

De werkgevers zullen hoogstwaarschijnlijk op den
duur medezeggenschap inzake de fonds-vorming en
fond-uitkeering verlangen. De praeadviseur is van
oor:deel, dat een siergeljken medezeggenschap geheel

ligt in de . lijn van het ”badrijfsradeazsy.steem: cie
Bedrjfsraa’d in het betrokken bedrijf zal deze zaak
ter hand moeten nemen, waardoor werkgevers en weric-
nemers gelijken invloed op het fonds krijgen.
De schrijver der nota ziet nog êen andere kracht,
die meestal er toe zal drijven, de voorziening in cle

geldelijke gevolgen ‘der seizoen-werklooaheid te doen
regelen door den Bedrijfsraad. De groote kosten,
welke ‘de ‘bestrijding ider geldelijke gevolgen van deze
werkloosheid noodzakelijk met zich brengt, ‘zullen er
toe leiden, dat liet verplicht lidmaatsohap irstru’ment
wordt om te komen tot ,,econ’o’mische he’d’rijfsorgaai-
satie.’ De ‘heer Veraart gaat ‘hierop niet verder in,
maar verwijst naar zijn boek
1),
welks inhoud bij de
lezers van dit blad genoegzaa’m bekend mag worden
verondersteld. In den gedachtengang der nota komt het
er slechts op aan, dat eenerzijids de he’drijsprijspoli-
tiek voor de arbei’d’erso’rgaazisaties van belang wor.it
en anderzijds de economische bedrijfsmogelijlcheden
den werkgevers zeer groorte belangstelling geven voor
de kosten, veroorzaakt door de arbeidsvoorwaarden.
Deze wederzijdsche belangstelling leidt
er
toe, ook de
financieeie vragen in verband met de seizoen-werk-
loosliei’d onder reohtstreek&ch of zjdelingscrh toezicht
van den Bedrijfsraad te stellen.

*) ‘Vervolg van pag.
67.4.
i)
Vraagstukken de’r Economische Bedrijfsorganisatie,
2e druk,
C. N.
Teulings, Den Bosch.

De heer Veraart ziet evenwel ‘in de collectieve

arbeidsovereenkomst niet slechts het zijns inziens

oenig ‘goede middel ter bestrijding van de geldelijke
gevolgen der seizoen-weiikloos’heid, ook voor een ge-
deeltelijke bestrijding dezer werkloosheid zelf heeft hij

al zijn verwachtingen op haar ‘gevestigd. Immers kan

bij economische bed’rijfsorganisa’tie op de basis der
collectieve arbeidsovereenkomst met verplicht lid-

maatschap, wanneer de concurreniteji collega’s zijn ge-

worden, drie over dan omvang der productie overleg

plegen, gemakkelijk, inzonderheid op de plaatseljie
markt, de al te rgrooite tegenstelling tusschen drukken

en slappen tijd, vooral als zij liet ‘gevolg is van sleur
bij het publiek, worden opgehev’dn.

Ook de geldelijke gevolgen ider
crisis-werkloosheid
zullen, naarmate de collectieve arbeidsoverecoikomst
–
qiXantitatief en qualitatief vooruitgaat, meer afdoende

worden bestreden. Evenals voor de eerste werkloos-
hei’dsgroep ziet de schrijver ook hier de oplossing in

het onder toezicht van den BedrjfsraacI staand fo’ndi.
Het bedrijf zal een bepaalde reserve moeten vormen,

om gedurende zekeren tijd aan een zeker aantal arbei-
ders een bepaalde ui’tkeering te geven. Vooraf zal

moeten worden vastgelegd, ‘dat, indien de uitkeering
een bepaald aantal weken heeft geduurd, men niet

meer kan’ spreken van crisis-werkloosheid, maar dat
men dan aanneemt met algemeene werkloohei’d te
doen te ‘hebben; de ‘dan nog werkloozen komen niet meer ten laste van het bedrijf.

Ten aanaien van de ‘bestrijding ‘der crisis-werkloos-
heid zelf verwacht ‘de ‘heer Veraart niets van den

uitbouw van ‘het collectief arbeidscontract. Wellicht

zal de economische bedrijfsorganisatie door prij’sopzet-
ting en bedrjfsconcenstratie de werkloosheid kunt-

matig inperken, de crisis zelf kan zij niet wgnemen.

Ten slotte de belangrijkste wer]cloosheidsgroep, d.e
algemeene werkloosheid.
Deze zal, naar de kampioen
der economische bedTijfsorgan.isatie moet erkennen,

door den uitbouw der collectieve arbeidsovereenkomst

niet verminderen, doch vereerdepen. Naarmate het
instituut dor collectieve arbeidsovereenkomst
zieli
over het ‘geheele bedrijfsleven uitbreidt, wordt men in

alle bedrijven zuiniger met arbeiders. Het verplicht

lidmaatschap en vooral het leerlingenstelsel werkt
arbeiders-werend ten- bate van de ‘bij de bestaande
collectieve contracten betrokken arbeiders.

Di’t alle mag echter, volgens het oordeel van den
schrijver, geen reden zijn om de collectieve arbeids-
overeenkomst en
de
economische bedrijfso’r’ganisatie
te bestrijden. Men zoeke naar andere strijdmiddelen
tegen de algemeene werkloosheid, inzonderheid naar
nieuwe welvaar’tsbroinnern hier’ te lande en emigratie
naar Indië.

Aldus ziet Prof. Veraart het verband tusschen éol-
lectieve arbeidsovereenkomst en werkloosheid.

Mr. J. E. B. VAN LIER.
Amsterdam, Juli 1919.

DE RIJKSMIDDELEN.

In dit nummer treft men aan het maandeljksch
overzicht van ‘de opbrengst der Rijks’mriddelen over de

maand Juni, alsmede van de eerste zes maanden van
het loopende jaar, vergeleken met de overeenkomstige
cijfers van het vorige jaar.

De oorlogswinst- en verdedi’gin’gsbelastingen brach-
ten tot dusver in totaal op een bedrag van

f
569.407.057, waarvan
f
426.282.023, op rekening
komt van eerstgenoemide heffing.

Met inbegrip, van de ‘opcenten ten ‘behoeve van het
Leeningfonds – behalve die op den suikeraccijns,
welke geene verzwarinig vad belastingdruk mede-

brachten – is «derhalve in totaal
f
686.437.286 ont-
vangen uit ‘belastingheffing, die haren grond vindt
i’i ‘de buitengewone omstandigheden.

De gewone middelen ‘brachten in de afgeloopen
maand
f
28.914.065 op, tegen
f
24.007.428′ in Juni

23 Juli 1919

ECONOMISCHSTATISTISCHE BERICHTEN

695

191.8 en vertoonen m:itsclien een vooruitgang van

f
4.906.637.

De opbrengst der afgel’oopen maand overtreft de

raming met het aanzienlijke bedrag van
f
10.310.690;

•de opbrengst van de eerste vijf maanden van 1919

overtrof de raming met
f
16.421.588, zoodat over de

eerste zes maanden van 1919 de opbrngst de raming

met iiet minder dan
f
26.732.278 te boven gaat. Dit
gunstig resultaat.i,s voornamelijk toe to schrijven aan
een ruimer vloeien van de grondbelas’tirLg, de inkom-

sten- en v.er.mogeusheiastingen, van de accijnzen op
gedistilleerd en geslacht, van de zegel-, registratie-

rechten, van de successie- en invoerrechten, van het statistiekrecht en van de opbrengst der loodsgelden.

Tot de gunstige resultaten ‘over Juni 1919 in ver-
gelijking met Juni 1918 droegen de zooeven reeds
genoemde middelen bij, evenwel -met uitzondering
van de grondbelasting en de inkomstenbelasting.

Daarnaast kunnen genoemd worden het recht ‘op de

mijnen en de opbrengst ‘der Staatsloterij.

Trager daarentegen vloeiden de grond- ende per-

soneele belasting, de
accijns
op suiker, wijn, zout en

bier..

Het ruimer vloeien van de verrn:ogenbelasting
-hahgt waarschijnlijk samen met het inhalen van den
achterstand bij de vaststelling der, aanslagen en de

invordering hiermede verband houdende.

De hoogere opbrengst van den gedistilleerdaccijos
is een gevolg van de op 7 April 1919 in.gegane accijnz-
verhooging; die van den geslachtaccijns houdt ver-
band met de intrekking van het slachtverbod.

Het ruimer vloeien van de zegelrechten zal wel

voor een groot deel zijn toe te schrijven aan eene ier-
levendiing van den effectenhandel, terwijl daarnaast

op eene verscherping van het toezicht kan gewezen

worden.

De waardestijging van onroerend goed en de zeer
talrijke overdrachten, welke nog steeds plaats vin-
den, kunnen strekken ter verklaring van de bene-
mende opbrengst der registratierechten, terwijl de

meerdere opbrengst van de invoerrechten, de statis-
tiekrechten en de loodsgelden voortvloeien uit eene
verlevendiging van het internationaal verkeer.

Het trager vloeien van grond- en personeele be-

lasting kan worden toegeschreven ‘aan de minder
vlotte invoridering.

De mindere opbrengst van den suikeraccijns houdt voornamelijk verband met een minder groot verbruik
van suiker en suikerhoudende spijzen, nu weder
andere voedingsmiddelen in voldoende h’oeveelheden

aanwezig zijn.

De lagere opbrengst van den accijns op zout is een gevolg van het verbruiken van de •groote, gedurende
de oorlogsjaren ‘gevormde, voorraden, térwiji die van

den
bieraccijns
samenhangt met de aanhoudende

schaarschte ‘aan grondstoffen.

AANTEEKENINGEN.

Spitsbergen.
(Officieel). Blijkens bericht
van ‘dan Nddea’landsohen gezant te Parijs heeft de
opperste raad der geallieerde en geas’socieerde mogen,d-
heden een commissie samengesteld uit één vertegen-
woordiger van de Vereeniigde Staten van Amerika,
van Engeland, vafi Frankrijk en van Italië, teneinde
zich bezig te houden met een onderzoek naar de aan-
spraken van verschillende staten met betrekking tot
da erilandeegroep van Spitsbergen.
Ingovolge daartoe van den Frauschen minister van
huitenlandsche zaken on.tiangen uiitnoodiging is aan
jhr. Loudon opdracht gegeven, met gebruikmaking
van de gegevens, vervat in het onlangs op last van
den minister van buitenla.ndsche zaken uitgegeven boek van Dr. Wieder, het standpunt van de Ned.er-
landseh.e regeering met betrekking ‘tot Spitsberge.n

uiteen te zetten.

Econoinisch,e voorlichting in

B e 1 g i
ë. – In aansluiting aan een vroeger over dit

onderwerp verschenen artikel
1)
zij hier medegedeeld,

dat in België thans definitief eene commissie is in-

gesteld, die tot taak heeft de Belgisdhe consulaire

organisatie aan ‘een onderzoek te onderwerpen’.
In zijn verslag aan den koning zegt de Belgische

minister van buitenlandsche zaken, dat de hervatting
en de uitbreiding van den buitenlandsohen handel

wezenlijke factoren zijn van het economisch herstel

van België.
De Belgische nijverheid was gedurende meer dan vier

jaren tot stilstand gedoemd en van een groot gedeelte

harer productiemiddelen beroofd. Dit heeft haar elk

contact met de vroegere afzetgebieden doen verliezen.

De producten van verbonden zoowel als van neutrale
mededingers hebben de plaats ingenomen der Bel-
gische, overal waar deze vroeger, dank zij uitstekende

k’va’lirteit en voordeelige prijzen, een loonenden ‘afzet
konden vinden.
België, aldus de minister, zal het hoofd niet kunnen

bieden aan de moeilijkheden en lasten, die ‘het gevolg
zijn van’ dozen toestand, tenzij het zijne beste krach-

ten
wijdt
aan de uitbreiding van zijn uitvoerhandel.

‘Ongetwijfeld moeten de vereenigde pogingen van de

grondleggers der economische positie van België ten grondslag liggen aan de hervatting van dezen handel.

Maar, ‘al heeft de Staat niet het recht de plaats der
belanghebbenden in te nemen, toch k(ymt het hem toe
deze krachtdadig te steunen ‘door staatsinstellingen,
die tot taak hebben den ondernem’ingsgeet te doen
ontstaan, te leiden en te steunen, aan de gewijzigde

omstandigheden aan te passen.
Het is aan geen twijfel onderhevig, dat verbetering

van de economische vertegenwoordiging in het buiten-

land, voor België van werkelijk belang is. Reeds v66r
den oorlog werden op ‘advies van ‘den Hoogen Raad
van Nijverheid en Handel wijzigingen aangebracht in

de consulaire Organisatie.
Toch is ‘ebleken, dat deze hervormingen niet vol-
doende waren om aan het Belgische consulaire corps

die moderne organisatie te geven, die noodig is om
België in’ den komenden economischen strijd het
grootst mogelijke nut van dezen dienst te doen trek-
ken. Een nieuwe herziening is dus noodzakelijk ge-

worden.
Toen de oorlog nog woedde, kwam het den Belgischen minister van buitenlandsche zaken gewenscht voor een
commissie te benoemen, waarin enkele industrieelen,
die toen in Frankrijk en Engeland verblijf hielden,
ambtenaren bij de diverse ‘departementen en consu-
laire agenten zi’tting ‘hadden. Het werk dezer com-
missie, die het vraagstuk in zijn nieuwen vorm be-

studeeren zou, werd onderbroken door het sluiten
van den wapenstilstand en de herovering van het be-
zette gebied, zoodat zij slechts een enkele itting
heeft kunnen houden. Thans acht de minister de tijd
gekomen om de samenstelling der commissie aan, te vullen door de benoeming van personen, die vroeger
door de omstandigheden daarin niet konden worden opgenomen. De commissie zal eerst thahs haar taak

naar behooren kunnen volbrengen. J. V.
1)
Jaargan’g
1918,
pag. 559.

De goudp’rijs. –
Aan het Overzicht dcr
E d e le M e t a le n voor het tweede kwartaal van 1,919 der firma H. Drj fho ut & Zoon te Amster-
dam, on.t,leein.en wij ‘het volgende: ,,De voortdurende en ernstige teruggang der goudprod.uctie
heeft in Engeland opnieuw het goudvraagstuk
1)
aan de
orde gesteld. Metmeer vertrouwen mag thans verwacht
worden, dat tea gunste van de golFdproducenten een schik-
king zal worden getroffen. Op welken grondslag de tege-
moetkomende houding der Engelsche Begeering te dezen
opzichte zal rusten, ‘is nog een open vraag. Zal de Engelsche
Regeering besluiten tot een goudprijsverhooging jn dien

1)
[Zie hiervoor laatstelijk pag.
175
van dezen jaargaag.
Red.]

r

696

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

23 Juli 1919

t
–

zin, dat de overname van het goud uit de mijnen tegen
hoogeren prijs plaats heeft en deze verhoogin.g eenvoudig
ten nadeele van de schatkist komt? Bij export voor ‘stabili-
seering van den sterliugkoers toch zou geen lioogere prijs te maken ‘zijn dajf 77 sh. 9 d.
ft
77 sh. 10 d., zoolang niet in overleg met. andere landen tot eene algemeene verhoo-ging van den goudprijs zou zijn besloten. Zal het voorstel,’
van- de producenten uitgegaan om den verkoop van het ge-
produceerde goud naar vrije keuze van den producent te
doen geschieden op de markten waar prijs en valuta het
meeste voordeel bieden, genade vinden bij de Engelsche
Regeering? Dit valt wel zeer te betwijfelen. Meer kans van
slagen heeft echter het voorstel, dat de goudleveringen naar
Engeland blijven geschieden, doch dat de Regeering hier-voor de prijs zal vergoeden, die op de voordeeligste markt
met inbegrip van valutawinst zou kunnen worden ver-
kregen. Hoe het ook zij, een schikking zal hier getroffen
moeten worden. Zeer terecht wordt in een der buitenland-sehe economische tijdschriften van enkele dagen igeleden
opgemerkt, dat niemand ter werld op het oogen.blik goud’
tegen bankpapier inw.isselt zonder berekening van agio, dan alleen de goudproducenten. In de V. S., het land met
het grootste goudbezit, ontstaat bij den gewonen prijs van
$ 20.67 geen aanbod in het vrije verk’eer. De opheffing va’n
het uitvoerverbod op 10 Juni in de V. S. heeft ten ‘gevolge,
dat sindsdien dagelijks belangrijke goudverplaatsingen
voorkomen ten gunste van de Zuid- en Midden-Amerikaan-
sche Staten, hoofdzakelijk uitgeatelde betalingen in goud,
terwijl ook naar Europa, met name Spanje en naar het
Oosten voor Japan, ‘goudzendingen uit de V. S. plaats had-
den. Engeland volgde onmiddellijk ‘het voorbeeld ‘der V. S.
met de opheffing van het uitvoerverbod, doch aangezien
daar ook thans nog slechts uitvoer kn plaats hebben onder.
speciale verguning, is New York eigenlijk de eenige markt,
waar goud betrokken kan worden eii waarop dus de prijs
eenigermate kan worden gebaseerd.

,,Nemen wij aan, dat de goudprjs in het vrije verkeer te
New York slechts 2 pOt. ‘agio doet, •dan komt dit onder bijvoeging van eveneens 2 pct. •voor vracht, assurantie,
renteverlies en winstmarge minstens op $ 21.50 cif Amster-dam. Deze prijs omgerekend tegen den huidi.gen dollarkoers
van
f
2,60 geeft een prijs van ongeveer
f
1800 per K.G.
fijn. Te voorzien is echter, dat de dollarkoers het hoogste
punt nog geenszins berdikt heeft, doch ongetwijfeld nog.
verder in stijgende richting zal voortgaan, waardoor ook
de goudprijs in ‘het Vrije verkeer in gelijke mate zal blijven
stijgen. Het zal overbodig zijn er op te wijzen, dat boven-
staande berekening als het ware slechts een minimum-
prijs weergeef t, een prijs waartegen in het gunstigste ‘geval
wellicht goud zou kunnén worden aangevoerd. Dat deze
prijs echter volstrekt niet ‘als maatstaf voor de noteering
te Amsterdam kan gelden is duidelijk, aangezien nog geen
aanvoeren hebben plaats ‘gehad en het ook geenszins seker
is, ‘dat deze binnenkort kunnen plaats hebben. Voorloopig
zullen de verschillende markten nog zeer ui.teenloopende.
noteeringen te zien geven, die ‘naar ‘gelang van vraag en
aanbod uit eigen land zich in opwaai-tsche of dalende rich.
ting zullen bewegen, doch in ieder geval boven pariteit
zullen blijven. Mocht echter de vrede in de voor ons lig-
gende periode ook voor het goud de opheffing van de van
regeeringswege gestelde beperkende bepalingen in de ver-
schillende landen ten gevolge ‘hebben, wat echter vrijwel
uitgesften is, dan zou weldra een nivelleering van den
goudprjs intreden, en rekening houdende metde wissel-
.koersen, overeenstemming op de verschillende ‘markten
ontstaan. In ons land werd de onzekerheid omtrent den
algemeenn toestand in het afgeloopen kwartaal weerspie-
geld in de goudmarkt. Niettegenstaande het ruime aanbod,
hetwelk uit de industrie dntstond, bleef bij een daarmede
gelijken tred houdende vraag, de prijs van
f
2300 per K.G.
fijn voor gefineerd en
f
2250 per K.G. fijn voor on•gefineer.d.
goud gehandhaafd. Deze prijzen zijn, in vergelijking met
verschillende andere landen, zeer •hoog. Deze liooge prijzen,
oorspronkelijk in het leven geroepen om den smokkelhandel
tegen te gaan, waren thans, nog begunstigd door den voor-
deeligen stand onzer valuta, oorzaak, dat deze praktijken,
die sinds het sluiten van den wapenstifstand geen toepas-
sing meer konden vinden, opnieuw, doch in omgekeerde
richting begonnen. Reeds in ‘het begin van ‘het kwartaal
ontstond hier te lande een vrij ruim aanbod van vreemd
goudgeld, hetwelk tegen prijzen, belangrijk beneden de
aoteering, we.d aangeboden. Dit aanbod was echter begrj.
pelijkerwijze verre van constant en ofschoon het tijdelijk de
markt uit het evenwicht dreigde te brengen, was het toch
te wisselvallig, dan dat het van wezenlijken invloed op de
noteeriug kon ‘zijn. Op 28 Juni, den ‘dag, waarop het vredes-

verdrag werd geteekend, hield plotseling dit aanbod ‘geheel
op en vindt de smokkelhandel tha’ns blijkbaar weder gun-
stiger afzetgebied in meer Oostelijke richting.”

Vergelijicing van prijzen in Aine-
rilca in tij1 van oorl.og.
— Door
de
Pi-ice Seetion van de Division of Planning and Sta-

tistios van den War In’dustries Board is, gedateerd

November 1918 en versehenen ‘in 1919, cern zeer be-

langwekkende publicatie, getiteld ,,A compar’ison of
prices durinig ‘tihe Oijv
–
i.l War and present war” uitge-
geven.
i)
In een 19-tal grafieken en een groot aantal
tabellen is de vergelijking van het prijsverloop van

een aanzienlijk aantal artikelen, tijden’s ‘ddn burger-

oorlog en den grooten Europeeschen oorlog, in beeld
gebradit. De cijfer’s, betrekking hebbende op dan
burgeroorlog zijn ontleend aan ,,Gol’d, P’riees and

Wages unde,r the Greenback Starnrdai-d” van Wesley
0.
Mitchell. In ‘dit boek komt een tabel voor, waarin

gegeven zijn relatieve groothandeisprijzen van. 92 arti-
kelen, Jcwartaalsgewijze van 1860-1880. Deze tabel is
gemaakt naar ‘de noteeringen, gech-uikt in de bijlag-en
vara het bekenide Aldrrioh Repo’rt van 1893 (,,Wholesaie
prdoes, wages and transpontation”, Senato Report No.

1394, Fiftysecond Oongress). De absolute noteeringen’,

d’ie daarin gegeven zijn, werden omgerekend in rela-
ti’eve cijfers met de basis 1860 is gelijk 100. Voor de

gemiddelcien in ‘de publicatie van ‘den War In’dusti-ies

Board zijn mediaau-waariiden gekozen, in plaats van
rekenkunidigo gemiddeldern om den buitenmatigen in-

vloed tri’ ointloopen der ndteeringeai van enkele pro-ducten uit ‘het Zui
4
den, met ‘name katoen, ‘drie omtrent
het jaar 1864 tot ongekende hoog-te opliepen.
Vôrir den oorlog van 1914 en volgende jaren
zijn
de
‘met de 92 boven bedoelde ‘goederen,soo’rtern overeenko-

mende artikelen gekozen, of dezulke als daarmede
het best te vergelijken zijn en waarvoor nouleeringea

besohdkbaar waren. Voor de norteerin’gen daarvan zijn
ook weder me,diaan-waarden der relatieve prijzen be:

rekend, gebaseerd o het gemiddelde voor de periode,
loopende fvan 1 Ju]i 1913 tot 30 Jumi 1914, gesteld op

100. Het uitgangspunt van veiugelij’kirng “ijs de maand

Ju11 van het jaar 1861, gesteld tegenover Juli van
het jaar 1914.
Men
heeft er veel waarde aan gehecht
overeen’komende ‘maanden tegenover elkaar te stellen
om zoo’doen’de seizoe,ninvloedeu bij beide prijelij nam
gelijkmatig te laten wenken.

in ‘de publicatie worden de volgende opmerkingen ge-

maakt over Ide algemeene economisohe factoren, die
het prijsverloop ‘in de beide oorlogen beïnvloed hebben.
De domineerende factor bij liet nagaan van de A’me-
rikaaneche prij sf.luetu aties gedurende den burger-
oorlog was de aarnrwemigheid vara den oninwisselbaren

papieren standaard. Er is een afzonderlijke grafiek
geteekend, ‘drie aantoont hoe ‘nauwkeurig ‘de goederen-

prijzen ide gou:dnoteering op den voet ‘volgden. Het
zou te ver igaam – aldus de publicatie – te zeggen,
‘dat gedurende den jong-sten oorlog de monetaire om-
standi,gheden geen invloed op de prijzen gehad hebben,
maar zeker ‘hebben zij niet een sao domineereaide
b’eteekenis gehad als in de jaren 1862-1865, daaren-
tegen hebben d’e o’nder’brekingen in het aanbod van
goederen en veranderingen in de vraag daa,rnanr in

den laatsten oorlog een veel groober limvloed uitge-
oefend dan zij in ‘den ‘burgeroorlog deden. Deze wijzi-
ging in vraag en aanbod is de kenmerkende eigenschap’
der goe’derenmarkt in de jaren 1915-1918, ‘gelijk de
depreciatie der goudwaaiide van dan ‘dollar ‘dit .was in
de jaren 1862-1865:

Wij laten hieronder, volgen ‘het staatje, voorkomende
in de publicatie, weergevende ‘de m’ediaan-waar,den
der relatieve prijzen van groortihan’delsproduc’ten tijden’s
‘de beide oorlogen. In ‘de eerste kolom zijn de 92 goede-
rensoorten samengebracht, vervolgens worden nog

af zon,der.l ijk gegeven voedingsmiddelen, bouwm ate-
rialen en chemicaliën.

1)
De ,,Directie van Economische Zakén” had de welwil-lendheid ons deze publicatie toe te zenden.

11
23 Juli 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

697
11

Alle Voedings-
Bouw-
Chemical1ën
artikelen
middelen
materialen

.bC
1bO
.
L
bO
bn
4.
OO
.,jbO
.bO
,1bO

VO
.
VO 1)0
0
1)0
O
0
n0
l.0
0
°
ç0

Aant. artikelen
92 92 36 36
19
19 15
15

1860
en
1913:
Januari ….
100
100 100 100 100
100
100 100

April

……
100
100
100 100 100 100
100
100

Juli ……..
100
100
98
100
100
100 100 100

October

.. . –
100 100
99
100
100 100 100 100

1861
en
1914.
JanuAri ..

..

100
100
98
100 100 100 100 100

April

..

96
100
94
100 100 100 100
100

Juli ……..
96
100
88
100 100 100 100
100

October ..
97
100
91
103
102
100 100 100
1862
en
1915:
januari ..
100
100
99
107
106
100
117
100
100
100
96
103 112 100 107 100 April

…….
Juli ……..
100
102
93
105
107
100
109
115

October
.
.111
102
100
102 116
100
125 126

1863
en
1916:
Januari
. . .
125
114
116
110 133
104
130 138
April

……
137

..

115 125 113 143 109 142
187

Juli ……..
134
119 117 117 139 110 142 187

October –
135

.. ..
130 125 127 145
117
133 156

1864
en
1917:
Januari
156
142 152 142 160
124
153
152
169
157
161
162
177 137 161 175 194
169
184
169 189 152 189 177
April

…….

October .. 200
174 194
193
200
152
200 196
Juli
………

1865
en
1918: Januari
216
178
232
188
200
161
222
192 190 182 189
199
196
172
182
197
April

…….
Juli ……..
158
187
156
194 171 181
153
193
October ..
175
….
170
….
200
….
170
1866
en
1919:
Januari ..
182

.

..

.

–
168
….
200
….
182 173
….
162
.,.

..
200
….
189
April

…….
Juli ……..
181
..

.

–
178
….
200
..

..
167
October
.. .
.173
..

.

–
161
….
199
..

..
164

In dc hier behaincielde uitgave zijn nog afzonderlijke
grafieken opgenomen voor vee, anthraciet, gasrijke
steenkool, koper, maïs, hui’dun, varkens, ijzerdraad,
boden pijpen, aairdappelen, suiker, tarwe en wol. Uit
deze voorstellingen is te zien, idat de prijsfluctuaities
hij J)epaalde artikelen in de beide oorlogen grootte ver-
selieide’thei’d hebben te – zien gegeven. Bij sommige
artikelen was de stijging in clan burgeroorlog aanmer-
kelijk grooter dan tijdens den oorlog van 1914. Dit
geldt b.v. voor anrthraciet en in mindere mate voor
hoeden pijpen, suiker en varkens. Nog sterker zou deze
omstandigheid spreken bij het artikel katoen, maar
daarvan is geen tgrafische voorstelling geteekend, om-

dat de stijging tijdens den burgeroorlog zoo buiten-
matig was, dat bij de in de publicatie bereikbare ver-
houdingen een go ede voorstelling niet mogelijk bleek.

Andere artikelen, zooals
bîv.
tarwe, wol en huiiden,
zijn in den laatsten oorlog meer gestegen dan in de
OOor jaren. Ten slotte kan men nog een aantal arti-
kelen noemen, waarbij het prijsverloop in de beide
oorlogen niet veel v.ersohiid heeft, zooals b.v. het
geval is geweest met ijzerdraaid, vee; mais, koper,

steenkool en aardappelen.
In de hier besproken publicaties worden naar aanlei-ding van wat de vergelijkingen te zien geven de vol-
gende conclusies gemaakt. De beweging der. prijzen in
de belde oorlogen is over het geheel genomen merk-
waardig overeenstcmmend. De belangrijkste verschil-
len in de beweging .zijn de volgende: In den burge-
oorlog begon de stijging eerder. De mecliaan-waarde
steeg van 96 tot 100 in de eerste ‘zes maanden van den
burgeroorlog, terwijl in den oorl(yg van 1914 en
volgende jaren, de rnediaain-waarde, vergeleken met
den stand v66r den oorlog, zich niet wijzigde, voordat
de vijandeljkheden een jaar geduurd hadden. De
stijging in den burgeroorlog vertoonde meer buiten-
sporigheid. Het hoogst bereikte punt was 216 iii
Januari 1865. Dit is 49 punten meer dan do mediiaan
van den correspondeerenden datum tijdens den laat-

sten oorlog (177 in Januarii 1918) heeft te zien ge-

geven. De daling is in dan burgeroorlog eerder begon-
nen. Nadat Lee zich ‘had overgegeven in April 18135

vond een prijsval van 26 punten plaats. De Duitschers
gaven dan strijd op in dan herfst van het jaar 1918,
maar dit ging niet gepaard – voor zoover, naar men

opgemerkt vindt, de War Industi-ies Board weet – met
een daling in de prijzen. Maar – aldus is de laatste
conclusie – de verschillen zijn over het geheel geno-
men minder opvallend dan de algemeene overe’i-
stemming in de bewegingen en deze overeenstemming
bestaat niettegenstaanjde een groot contrast in de
beïnvloed oude economische factoren, waaraan de

prijzen in de beide oorlogen bloot stonden en waarvan
hierboven reeds sprake is geweest.

De bewerkers van deze zeer geslaagde studie zullen met recht trotsch kunnen zijn op liet moeizame door

hen ve.rricte werk. Ee.ne navolging voor Europeesche
landen moge zich aanbevelen.. Zoo zal voor Frankrijk
en Duitschland ecrie vergelijking tussohen de prijzen

van den laatstleden oorlog en die der jaren 1870 en
1871 belangstelling kunnen vragen. H.

OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN.

De West-Indische Gids. – Amsterdam, Mei
1919.
H. van Kol,
De Koloniale Staten;
Mr. Dr. C. F.
Schoch,
Cultuurerediet voor Suriname;
Dr. H. van
Cappelle,
Het lage kustgebied van Suriname;
W. R.
Menicinan,
De handelsbeteekenis van onze West;
Jhr.
L. C. van Panhuys,
Eên adres over boschnegers en
indianen.

T d. – Juni 1919.
Mr. B. de Gaay Fortman,
De rechtsbedeeling op
onze Bovenwindsche eilanden en de herziening van
de rechterlijke macht en van de rechtspleging in de
kolonie Curaçao;
H. Weiss,
Het zendingswerk der
Hernhutters in de oerwouden van de Boven-Suriname;
Dr. M. G. de Boer,
De oprichting van den Konink-
lijken West-Indischen Maildienst; J.
Boelce,
De eilan-
den der kolonie Curaçao in hunne verhouding tot
hunne omgeving;
Jhr. L. C. van Panhuys,
Het veer-
tiendaagsch tijdschrift van de Britsch-Wezt-Indische Vereeniging (West India Committee Oircu]ar).

T d. – Juli 1919.
Ir. E. C. Abendanon,
Economische waardebepaling
van Suriname;
Jhr. L. C. van Panhuys,
Een afzon-
derlijk wapen voor Suriname en Curaçao;
J. W. van
Oorschot,
Een militaire beschouwing omtrent de
kolonie Suriname;
Mr. B. de Gaa.y Forlinan,
De
Curaçaosche begrooting voor 1919;
W. D. H. Baron
van Asbecic,
De Evangelische of Moravische broeder-
gemeente (de Hernhutters) in Suriname;
P. Westra,
De Koloniale Staten van Suriname;
E. Snellen,
Een
oordeel over Suriname van geruimen tijd geleden;
F. E. Baron Mulert,
Een episode uit den indianen-
oorlog in Suriname in den Zeeuwschen tijd.

De Indische Gids. – Amsterdam, 1 Juli 1919.
J. Habbema,
Onderwijspraatje; C.
Lelcicericericer,
De geschiedenis dor Christelijke zending onder de
Baliërs; M. van Oeuns,
Het Oosten in vogelvlucbt,
van Boeddha tot de Groot-Mogols.

Bulletin de l’Institut Intermédiaire In-
ternational. – ‘s-Gravenhage, Juli 1919.
La Genèse de la Paix (vervolg); Jurisprudence
en matière de prise; Liste de documents ayant rap-
port h la Conférence des Préliminaires de Paix c
Paris; Aperçu alphabétique des rapports diploma-
tiques et de la reconnaissance d’Etats nouveaux;
Aperçu documentaire des rapports contractuels inter-
nationaux (vervolg); Liste de documents officiels
des divers Etats (vervolg)..

Die Bank. – Berlijn, Juni 1919.
A. Lansburgh,
Die finanzielle TragfiihigkeitDeutsch-

698

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

23 Juli 1919

lands;
L. E.schwege,
Irrwege der Innenkolonisation;
A. L.,
Die Berliner Grossbanken im Jahre 1918.

Technik und .Wirtschaft – Berlijn Juni 1910.
Fr. Hendrichs,
Gemeinwirtschaft;
W. Wilke,
Die Werkachule der Firma Wilhelm Moreli;
Fr. Meyenberg,
Die Gruri d lagen wissenschaftlicher Betri ebsführung

– eine Hilfe beim wirtschaftlichen Wiederaufbau;
K. Klein,
Demokratie, Verwaltungsreform und Tech-
nik;
Romberg,Weitere
Aufgaben der Gewerbeförderung; W. Pieper,
Zur Frage der Pflege staatswissenschaft-

licher Sondergebiete an .Technischen Hochschulen.

Svonsk Export. – Stockholm, Mei/Juni 1919,
bevat o.m.:

No. 9.
Edvard W’elle-Strand,
Nordens ekonomika
Samling.

No. 10. Nils Ahlberg,
Dagliga sjöfartsförbindelser
mellan Sverige och England;
J. H. Lijshoel,
Den
nya viirldstrafikleden.
No. 11.
Gustav Cassel,
Va.rldens pengar;
Ossian
Hdggnzan,
Finlands nya tulltariff.
No. 12.
Bal. Vinberg,
Sveriges frihamnar;
Pehr
Johansson,
Sveriges första han delskompani.
No. 13.
Forsten Karling,
Svenska m.ssan (Göte-
borg, 7-13 Juli 1919);
Ecivard Welle-iS’trand,
Det
röda spöket i norsk industri.

REGEERINGSMAATREGELEN OP

HANDELSGEBIED.

Z
e g e 1 w e t. Met 1 Augustus a.s. treedt in wer-
king de wijziging ider Zegeiwet 1917,’ waarbij om. het

gewone quitanrt,iezegel wordt ‘veihoogd van 5 op40 ets. en de Beursbelastiag wordt verdubbeld.

Uitvoer – van goeeren in h e t
a 1 g e m e e n. De N.U.M. vesitigt er de aandacht van
belanghebbenden o, dat ook na de opheffing der
overeenkomsten met de geassocieer’de mogendiheden
i)

consenten tot uitvoer bij haar moeten worden aange-

vraagd voor alle tot dusver ten uitvoer vesiboden goe-
deren, voorzoorve
r
deze tenm.i.nsite niet ‘bij K. B. zijn
vrijgesteld. De vastgestelde heffingen der N.U.M. blij-
ven eveneens gehandhaafd.
Het verdient aanjbevel!ing, dat exporteurs zich

vooraf op de hoogte stellen of de goederen in het land
van ‘bestemming soms onder een voorwaardelijk “of
onvoorwaardelijk invoerverbod vallen.
Uitvoer van gedistilleerd en
i e ii k st o f f e n. In verband met de Ken. besluiten
van 1 Juli, waarbij iverd vrijgesteld de uitvoer van
gedistilleerd voor dadeljk messchelijk gebruik ge-
schikt, van likeuren en van reukstoffen, maakt de
Minister van Landbouw bekend, dat onder gedi’stil-
leerd ook moeten worden gerekend te vallen alle
essences, cognac, whisky, arak, jenever en dergelijke,
ongeacht het alcoholgehalte, terrijl onder reukstoffen
ook vallen ‘reuk-, en toiletwater, eveneens ongeacht het
alcoholgehalte.
U i t v
0
e i v a n r u w e w o 1. Bij dan Minister
van Landbouw bestaat geen bezwaar meer ‘tegen uit-
voer van ruwe wol, wola,fvallen, enfz. Oonsenten moe-
ten bij d.e N.U.M. worden aangevraagd.
U i t v oe
1
v a n- ho n :i n g. De N.U.M. ‘heeft een.e
regeling ‘vastgesteld voor den uitvoer van honing’ van
den oogst 1918.
Uitvoer van koolzaa’d, enz. De N.U.M.
kan uitvoer vergunningen v.er’leanen voor koolzaad,
.rogge, winterta.rwe en win’tergerst voor ‘den ‘zaai.
Uitvoer van boter. Het uitvoerpercanta’e
van de productie van gecontroleerde boter is voor de
week van 6 tot 1.2 Juli voorloopig vastgesteld op 0
Uit v ee r v a n k a a s. In verband met de thans
geldende hooge prijzen zal voorshands geen uitvoer
van kaas worden toegestaan.

Uitvoer van runderen, schapen
0
n v a i k e n s. Uitvoerveigunni.n.gen voor varkens,

1)
[Zie pag.
678
vorig nummer. – Red.]

schapen en sladhtru’uderen zuilen in het algemeen

niet worden verleend, aangezien de aan de markt

komende dieren voor de binnanlandsche behoefte
noodig zijn.

De uitvoer van dragende koeien zal moeten worden
beperkt, om eerlang geheel te worden stopgezet.
Daarentegen kan de uitvoer van jongvee, met name
kalveren, pinken en vaa.rze.n geschieden,, terwijl ook

aanvragen voor iden uitvoer van guste koeien in over- –
w egiag kunnen worden genômen.

MAANDCIJFERS.

OVERZICHT DER RIJKSMIDDELEN.

(In Guldens).
–

‘

juni
1919

Sedert
1 januari
1919

Overeen.
komsilge
periode 1918

Directe belastingen.
Grondbelasting

……
3.274.’llO
9.063.974 9.496.364
Personeele belasting 1.320.827
3.343.796
3.604.643
Inkomstenbelasting
5.275.331
26.581.246 32.449.636

1.
1.279.634
‘

–
Vermogensbelasting
523.726
4.069.899
2.439.774

Accijnzen.

..

2.355.713 17.825.370
19.744.821
202.181 534.187
848.272

belasting …………………

2.759.975 13.316.742
10.435.209
34.196
607.187
1.393.616

Dividend- en tantidme-

Wijn …………………

.

91.182
‘.338.714
544659

Gedistilleerd

……….

1.083.480
6.069.018
5.709.670

Indirecte belastin gen.
1
1.399.242
‘)

8.360.342
1
)6.782.714
Registratierechten ..
3.163.592
1 5.708.709
12781.175

Suiker

…………….

3.265.864
14.441.892 12.042.499

2.597.317
12.213.548 3.798.400

Gouden enzilverenwerken

Zout ………………
Bier

………………

75.080
415.805
374.290

Geslacht

…………..

Essaailoon
67
416-
410

Zegelrechten

……….

Statistiekrecht
323.742 2.030.101
519.780

Successierechten ……..
Invoerrechten
…………

221.128 221.152
–

Belasting …………..

275.136
954.353
981.871 170.302
405.959
320.824

ilijnen
………………
Dorneinen

…………….

Jacht en viescherij
44.287
46.068
57.945
Staatsloterij

…………

150.866
524.416
942t7

28.914.065
138.352.528 124.420.789

Loodsgelden

…………

Totaal ………..

OPCENTEN VOOR HET LEENINGFONDS 1914.

Sedert
1 januari
1919

Overeen-
kom’tige
periode
1918

Directe belastingen.
Grondbelasting

.. :…
665.500
1.815.655 2.248.684
Personeele belasting ..
230.401 615.931
1.708.940
Inkomstenbelasting

..
2.230.441 11.468.547
11.582.842
Vermogensbelasting ..
208.931
1.625.472
485.219

Accijnzen.
471.143
3.565.074
3.282.166
40.436
106.837
159.875
Gedist. (binn.- en buitl.)
‘

275.997
1.331.674
1.642.609

Suiker

…………….

Indirecte b elastin gen.

Wijn ………………

ZegelrechtvanbuitLeff. 50.396 397.644
532.244
Registratierechten ….
’69
230
594.946

Totaal ….
4.163.314
26927.064
22.302.361

BELASTINGEN IN VERBAND MET DE BUITEN-

GEWONE OMSTANDIG-HEDEN.

–

juni 1919

Sedert
1
Januari 1919

Oorlogswinstbelasting

13.138.271

94.072.249
Verdedigingsbelasting la ….

522.166′

4.066.293
Verdedigingsbelasting Ib .. ..

2.549.716

15.406.019
Verdedigingsbelasting
II .. . .

3.786.279

16.267.148
19.996.432

129.811.709

0 Hieronder begrepen
[275.791
wegens zegelreekt van
nata’s van makelaars en commissionnairs in effecten, enz.
(Beursbelasting).
1)
idem
f
1.997.764.
‘) idem
f
921.072.

23 Juli 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

[STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B.
*1*
beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

BANKDISCONTO’S.

Data
Siock-
Kopen-
Chris-
Zwitser-
Spanje
Batavla
1
1
holm
5
}
hagen
5
)
tiania)
land
5
)
1)
I

telegrafisch

14 Juli 1919

6560

60.-

63.50

47.-

51.25

99′
F
-100
Ir

15

,,

1919

65.60

60.10

63.50

47.02k 51.10

99f
-1
00
–

16

1919

65.60

60.-

63.55

47.-

50.60

99f-100
17

,,

1919

65.40

59.90

63.25

47.10

51.-

99–100
18

,,

1919

65.40

59.85

63.-

46.90

51.-

99-100
19

,,

1919

–

–

–

–

51.-

9
9f
-1
00ir
L’ste d. w.’)

65.20

59.50

62.60

46.90

50.40

997/t

H’ste

,,

t)

65.75

60.20

63.80

47.25

51.50

lOO’!,
11 Juli 1919

64.40

59.70

63.55

47.10

50.70′ 99-100
4

,,

1919

65.35

60.15

65.50

47.30

51.-‘ 99
T
7
-100
9
8

Muutpariteit

66.67

66.67

66.67

48.-

48.-

100 5)
Noteering te Amsterdam.
1)
Particuliere opgave.
1)
Noteeringv 12 Juli.
8) Noteering van 5 Juli.

KOERSEN TE NEW YORK.

Cable
Zicht Zicht Zicht
1)a
a
t
Londen
Parijs
Berlijn
Amsierd.
(in
$
(in
frs.
(in cents
(in cents
per
£)
P.
3)
p.
4 Rm)
per giJ.)

18 Juli …. 1919

4.39

6.98

nam.

377/,

)
Laagste d. week..

4.33

689

nam.

–
Hoogste,,

,,

..

4.46.50

7.15

nom.

–
12 Jtili .. .. 1919

4.48.75

6.85

nom.

38
3

,…..1919

4.54

6.57

nam.

38’/

1)

Muntpariteit….

4.86.67

5.18’/

95’/4

40
3
/it
‘) Noteering van
2
Juli.

2)
id. van
14
Juli.

KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN.

Tijdperk
Plaatsen en
Noleerings-
5
Juli
121u11
14
–

11uli
18
Juli
Landen
eenheden
1919
1919
1919
Laagste
1
Hoogste

19
Juli
1919

1
20
Juli
1914

–

(Disc.Wissels.
Ned.
4
1
/2
sedert 1Juli’15
3
1
/,sedert23 Mrt. ’14
BelBjnn Elf
BankVrschjflR
C
.
4
1
1s

,,

1

,,

’15
4

,,

23

,,

’14
S/i

19Aug.’14
5

,,

23

’14
Bank van Engeland
5

,,

5 Apr.’17
3

,,

29 Jan.’14
Duitsche Rijksbank
5

,,

23Dec.’14
4

5Febr.’14
BankvanFrankrijk
S

,,

21Aug.’14
3
1
/2

29 Jan.’14
Oostenr. Hong. Bk.
5

,,

12 Apr.’15
4

12 Mrt. ’14
Nat.Bankv.Denem.
5
1
/1

,,

4 Jan.’19
5

6Febr.’14
Zweedsche Rijksbk.
6

,,

13Juni’19
41/t

6

’14
Bank v. Noorwegen
5
1
/2

,,

11 Mei ’19
4
1
/1

11

’14
ZwitserscheNat.Bk.
5
1
/a

,,

3 Oct. ’18
3
1
12

,,

19

,,

’14
Belgische Nat. Bk.
4

12Juni’19
4

30 Jan,’14
Bank van Spanje..
4

•,,

22Mrt.’17
4
1
!,

24Sept.’03
Bank van Italië ..
5

,,

10 Jan.’18
5

9Mei ’14
Feder. Res. Bk. N.Y.
3-44

–
–

–
Javasche Bank. …
3
1
!,

,,

1Aug.’09
3
1
!3

,,

1Aug.’09

18 Juli ’19
38/4_7/5
3h/

35/
la

4_1/

– 6-‘!,
14-18 J. ’19 3’/,4

3’/1-4

3?-v
°
v
4-‘!,

–

7-11
J.
1
19 3’fg4

35/4
I/
3
1
/.
2
/1
4_
5
/,

– 5-15
30J.-5 J.’19 3’/4
1)
3
1
/,_4

3
3
/is

4..’/,

– 5-8′!2

15-20 J. ’18
21/a_7/a
3

3

45/s

–

6
16-21 J. ’17 2’/,

3_/

4j

4_5/s

–

20-24Juli’14 3’/’/j. 2/

2’/-‘/

2’/9
1
/2

2
5
/ 1
8
1g2’/s
2)
Het particulier discoito der gemeentewissels was in de afgeloo-
pen week
‘/2-1
pCt. hooger.

WISSELKOERSEN.

WISSELMARKT.

Door de sterke daling van den koers op Londen in New
York was Londen hier ook flink aangeboden, zoodat de
koers tot 11,57 terugliep. Ook Parijs en België waren weder
zeer flauw. Ei- werd voor 37,- en voor 35,80 afgedaan. Toen
de Londen-koers in New York zich later kon herstellen,
trad ook hier weder een verbetering in voor Londen, Parijs
en Brussel en ging New York, dat tot 2,69 opgeloopen was,
weder iets terug.
Marken varen weder zeer onzeker. Het regelmatig groote
aanbod deed iederen dag weer opnieuw den koers terug-
loopen, maar steeds kwamen na iedere daling weder flinke
nieuwe koopers in de markt, zoodat de koers zich telkens
weder kon herstellen. Er begon een niet onbelangrijke vraag
voor Anierikanosche rekening merkbaar te worden, terwijl
ook uit Spanje en België aankooporders afkwamen. Van
de neutrale wissels bleef Zwitserland onveranderd. Daar-
entegen was Skandinavië weder flauwer, vooral Kopenha-
gen en Christiania.

KOERSEN IN NEDERLAND.

Data
Londen
5)
Parijs
*
Berlijn
)
Weenen
)
Brussel
)
New
York’s)

14 Juli

1919..
11.73k 33.40
18.25
8.-
37.-
2.62’/4
15

1919..
11.75
38.35
18.10
8.-
36.90
2.631/
4

16

1919..
11.741
38.05 16.90
8.-
36.75
2.6
7
5’/a
17

,,

1919..
11.69k
37.60
16.50
8.-
36.55
2.681
4

18

,,

1919..
11.56
37.-
17.05
8.-
35.90
2.64ij2
19

,,

1919..
– –
–
–
–
–
Laagste d. w.’)
11.56
37.-
16.25 7.50 35.80
2.61/4
Hoogste
,,

,, ‘)
11.77
38.50 18.50
8.25
37.20 2.69
11 Juli 1919..
11.78
38.30
17.50
8.-
37.10
2.61/
t

4

,,

1919..
11.84
3947/
17.90
8.-
38.071
–

2.60
Muutpariteit..
12.10
48.-
1
59.26
50.41
48.-
2.48’/4
) Noteenng te
Amsterdam.
‘)
Noteering
te Rotterdam.
•
i)
Particuliere opgave.

Alexandrië..
Piast. p. X
97″1’82
97
15
/s,
97″fs s
971118,

971’132
5
B. Aires’)..
d.p.gd.pes.
51
1
/1e
51
51
51
1
/8
53
1
12
53
Calcutta . . . .
sh/d.p.rup.
1/8
1
!,,
118
1
/32
118
118
1
/16
118
1
!12
Hongkong ..
id. p. $
3/6
1
!,
3/6′!2
3/6’/
316/4
3/62/,
Lissabon….
d.p.escudo
30’/4
30
1
/
29′!4
30
1
!
30V4
Madrid

….
Peset. p. X
23.15 23.03 22.78
23.07
22.89
5
Montevideo’
d.p.peso
545/4

55/8
551/4
571/4
563/
Montreal….
$ per £
4.651/
9

4.62
1
14
4.41
1
!1
4.61′!,
4.52
5
R.d.Janeiro.
d.p.milr.
14
2
)
14
8
!,
14
7
!1,
14
10
,
14 s/,a

Lires p. £
35.95 37.65 37.20
38.20 37.50
Shanghai

– –
sh/d.p.tael
5/3
5/4
5/41/2
515 515
Rome

…….

Singapore ..
id. p. $
2
11
4
1
/4
2/4
7
/,,
2/4′!,
2/4
5
/io
214
7
1s,
Valparaiso..
d.p.pap.p.
10’/
1028/,,

10
7
1,,
10
1
7/
32

10″!,2
Yokohama ..
sh/d.p.yen
212’/4
213
1
!,,
213
2/41/4

2/3
8
/
* Koersen van
den dag voorafgaande
aan de
data in het
hoofd
vermeld
1) Telegrafisch
transfert.

2)

Noteering
van
4
Juli.

GOUD EN ZILVER.

Sedert 29 Juli 1916 worden de dagelijksche ontvangsten
en onttrekkingen van goud door de Bank van Engeland
tijdelijk niet bekend gemaakt.

NOTEERING VAN ZILVER.

Noteering te Londen
te New York

18 Juli
1919
……..

54′!,
105′!,
12
1919
……..

53’/4 106
1
/
4
1919
…….53′!,
107’/4 ‘)
28 Juni
1919
……..

531/s
108′!2

20 Juli
1918
……..

48″!,,
99’18
21 Juli
1917
……..

39″/io’)
78′!2
20 Juli
1914
……..24″/,
54′!,
1) Noteering van 3 Juli.
1)
id. van 20 Juli.

N.U.M.

Weekstaat der Nederlandsche (Ji tvoermaatschappij.
Voornaamste posten in duizenden guldens.

Buiten!.

Debet

5 pCi.

Credii
Data

Bankiers

Schat-

Divcrse

Schuld-

Diverse
kisilsilj.

reken.1)

brieven
I
reken
i)

17 Juli 1919..
3.153
58.650
658
17.164
39.149
10

,,

1919..
3.307
58.650
646
17.164
38.879
30Juni 1919.,
2.563 58.650
665
17.168
37.787
26

,,

1919..
1.204
58.650
545
17.159
37.870

18 Juli

1918..
13.433
19.100 53.100 14.139 67.321
1) Beide rekeningen omvatten, behalve garantiewissels in portefeuille
tot het bedrag der buitenl. schatkistbiljetten, in hoofdzaak gerantiewiseels
in dep5t bij de Ned. Bank.

OPEN MARKT.

I

Amsterdam

1
Londen
1
Berlijn Parijs
1
NYork
Data

Part.
1
Prolon-

Part.
1
Part.
1
Po.
1

Ccli-
disconto
1
gatie

1
disconto disconto disc.

moneu

Effecten
Bel.v.h.Res.fonds..

f

4.564.607,50
id. van ‘/
;
v.h.kapit. ,,

3.976.588,871!
8.541.196,371!1
Geb. en Meub. der Bank …………….
,,

3.312.000,-
Diverse rekeningen ………………,,

79.151.115,34
1
l

f1.110.070.471,61
1
l2

Pasaiva.
Kapitaal

……………………..
f

20.000.000,-
Reservefonds

……..
…………….
5.000.000,-
Bankbiljetten in omloop …………..
1.010.346.450,-

.j
Bankassignatiën ii omloop………..
,

3.337.04 Q,.12
‘Iv’
Rekening-Courant saldo’s:
–
Van het Rijk ….
f

–
Van anderen

….

66.810.318,52
1
!
,,

86.810.318,52’12,
Diverse rekeningen ………………
,,

4.576.662,96’/s

fl.110.ô70.471,61’/,

Beschikbaar metaalsaldo …………..
f

441.011.973,03 ‘!i

Op
de basis van
1
/5
metaaldekking
….
,,

224.913.211,30
1
/
Minder bedrag aan bankbiljetten inomloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is
..
,,
2.205.059.865,-

Verschillen met den vorigen weekstaat:
Meer
Minder
Disconto’s
3.388.647,56′!2
Buitenlandsche wissels
41.819,-
Beleeningen
2.487.013,08
1
!2
Goud

…………………
1.218.717,81
–
Zilver
346.623,48′!2
Bankbiljetten
5.571.730,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s

….

3.599.910,-

Voornaamste posten in duizenden guldens.

700

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

23 Juli
1919
fi

NEDERLANDSCHE BANK.

Verkorte Balans op 19 Juli 1919.

Activa.

Binnenl.wis-{H.-bk.

f
85.833.239,93
sels, Prom., B.-bk.

2.635.988,73

–
enz.in
disc. Ag.sch. ,, 25.277.660,30

f
113.746.888,96
Papiero. h. Buitenlin
disconto …………….
.
347

………..
–
Idem eigen portef..
f
25.194,-
Af :Verkocht maar voor
de bk. nog niet afgel.

–

25.347.194,-

Beleeningen { H.-bk. f140.979.752,77
mci.
vrsch.
in rek.-crt. B.-bk.

11.91l.2O2,l9’I,

op onderp Ag.sch.

55.384.313,18

(208.275.268,14
1
!2

Op Effecten …… .f202.908.668,14′!,
OpGoederenenSpec. ,, 5.366.600,-

208.275.268,141!,
Voorschotten a. h. Rijk …………….,,

13.658.332,52
1
!,

Munt enMuntmateriaal
Munt, Goud ……
f
56.511.325,-
Muntmat., Goud .. ,,594.891.838,25

f651.403.163,25
Munt; Zilver, enz..

6.635.313,01
1
/s
Muntmat., Zilver .. .,,

–
658.038.476,26′!,

Data
Goud
Zilver
°”
–
B k
Iljelten

Andere
opel,chkare
schulden

19 Juli

1919

…:
651.403
6.635
1.010.346
70.147
12

1919
652.622
6.982
1.015.918 66.429
5

1919
657.716
7.507
1.024.922
59.968
857.722
8.214
1.018.076
73.433
21

1919

..,
662.602
8.702
1.001.959
83.591
14

,,

1919
661.969
8.492
1.009.394 67.100
7

,,

1919
661.969
8.175 1.015.654 79.187
31 Mei

1919

..
.
661.969
7.938
1.025.962
.
85.180
24

,,

1919

..
.
661.979
7.725
1.024.837
85.531

28 Juni

1919

…..

17

,,

1919
662.160
7.545
1.042.667 104.158
10

1919

…
662.389
7.359 1.061:881 74.220
3

,,

1919

….
662.835
7.262
1.083.454
48.581
26 April 1919
663.348
8.114
1.034.638 94.915

20 Juli

1918

….
715.258 7.729
910.655
77.111
21 Juli

1917

….
621.209
7.322
‘760.027 55.682

25 Juli

1914

.. ..
162.114 8.228
310.437
6.198

Da
0

Disconto’s

Be!ee-
Beschik.
baa,
Dek.
kings.
Hiervan

1
otaai
Schatkist.
ningen
Metaal-
percen.
promessen
saldo
lage,
rechtstreeks

19Juli1919
113.747
61.000 208.275
441.012
61 12

,,

1919
117.136
59.000
210.762
442.197
61
5

1919′
113.156 59.000
217.128
447.269
61.
28 Juni 1919
108.940 59.000
225.185
446.657
61
21

1919
109.648 64.000 202.859
453.176
62
14

1919
103.179 57.000
203.703
454.785
62
7

1919
118.617 72.000
216.039
450.799
.

61
31 Mei 1919
117.372
72.000
234.150
447.302
60
24

,,

1919
125.459
78.000 212.287
447.254
60
17

,,

1919
153.333
101.000 228.517
439.960
58
10

,,

1919
147.102 88.000
226.085
442.146
59
3

,,

1919
144.892
80.000 231.978
443.305
59
28Apr. 1919
139.716 93.000
225.975
445.163
60

20Juli1918
44.854 23.000
114.844
524.526
73
21 Juli 1917
49.692
38.000 77.060
464.375
77

25 Juli 1914
67.947 14.300 61.686
‘43.521’)
54
1)
Op
de basis van
S15
metaaldekking.

Uit de bekendmaking van den Minister van Finan-
ciën blijkt,’ dat üitstondeu o:

–
2
Juli
1919
1

19
Juli
1919

Aan schatkistpromessen..
f437.850.000,-
‘(437.350.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst
,,
59.000.000,-
,,

6 1.000.000,-
Aan schatkistbiljetten
..
,,
81.536.000,-
81.538.000,-
Aan zilverbons

………
,,
49.607.851,-
47.678.147,50

JAVASCHE
BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.

Naast de per mail oDtvangen gegevens worden detelegrafisch
bekend geworden totaalcijfers der obligo’s en uitzettingen en het beschikbaar metaalsaldo van latere data opgenomen.

Data
Goud
Zilver

‘
B.A.
biljetten
schulden

12 Juli
1919 *5*
340.600
5

,,
1919 ……
‘5*5
*4*
337.200
23 Juni
5*5
*5*
337.100

7 Juni

1919………

i28.729

…

7.684
226.384
105.696
31 Mei
1919 …….
1919 ……
126.806
7.907
221.973
106.569
24
1919 ……
127.075
8.171
222.170
‘
105.645
17
127.280
7.570
221.140
109.711

13 Juli
101.951 12.446 193.483
62.204
14 Juli

1919 …….

1918 …….
1917 ……
81.034
18.407
171.903
43.620

25 Juli
1914 …….
22.057
31.907.
110.172
1

12.634′

Wissels,
.
Diverse
Beschik.
Dek.

,jata
L4s-
•
nullen
e ee
e-
_re
oor
Ings-
conto s
N..Ind.
ningen nin

Ij
gen
metaal-
percen-
kelaall,aar
saldo
lage

12Juli 1919

205.100

**

73.500
5 ,, 1919

199.500

*** ‘ 72.700

**

28 Juni 1919

198.300

71.400 .

7Juni1919

267 18.611 74.378 10.027 70.233

41
31Mei 1919 8.189 18.717 74.502 13.047 69.230

41

1919 8.134 20.505 75.727 ‘11.695 69.910

41
17 ,, 1919 8.425 20.310 77.582 11.551 68.883

41

13Juli 1918 8.036 22.995 72.369 24.643 63.401

45
14 Juli 1917 7.026 35.172 65.264 14.196 56.622

46

25Juli 19141 7.259

6.395 47.934

2.228

4.842
2)

44

L
) Sluitpost der activa.

2) Op de basis van
2/
metoaldekking.

SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste nosten in duizenden guldens.

Data
Metaal
Circulatle
Andere.1
opelschb.
s
chulden
Disconto’s Div. reke.
ningen’)
14 Juni 1919
..
1.026
1.489
902 1.414
151

7

,,

1919

..
1.023 1.540
873
1.408
144
31.
Mei

1919

..
1.021
1.460
745
1.382 139

24

,,

1919

..
993
1.359
793
1.363
118

15 Juni 1918′
.
674
1.363
853
1.134 606
16 Juni 1917

..
756
1.183
1.014
898
605

25 Juli

1914

..
645
1.100
560
735 396

1) Sluitpost der activa

23 Juli 1919

ECONOMISCH-STATI

•BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.

Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht gegéven

van enkele niet wekelijks opgénomen baukstaten.

BANK VAN ENGELAND.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,

in duizenden pond sterling.

ata
Go.
Sec.
Other
Sec.
Public
Depos.
Other
Depos.
Re-
scrve

Dek-
kings.
percen.
lage
t
)

16Juli’19
44.691 82.406 24.915
112.623
28.257 20,54
’19
136.946
83.336 24.795
205.216
27.518
12,-
2

’19
98.702
83.494
24.558 166.925
27.070 14,13
25 Juni’19
66.821
80.803
20.044
137.745 27.959
17,70

17 Juli ’18
55.778
105.528
38.212 134.798
29.580
17,10
18Ju1i ’17
45.488
112.665
47.755
124.711
32.125
18,62

22 Juli ’14
11.005
33.633
13.735
42.185
29.297 52’/8

S
1)
Verhouding
tueschen Reserve
en
Deposits.

DUITSCHE RIJKSBANK.

Voornaamste posten, onder hijvoeging der Darlehens-

kassenscheine, in duizenden Mark.

Data
_____________

Metaal
Daarvan Goud
Kassen.
scheine
Clrcu-
.
Folie

Dek.
king,.
percen-
tage
)
7 Juli

1919
1.134.469 1.114.529
9.005,663
29.817.464
34
30 Juni 1919
1.136.346
1.116.403
9.053.465 29.968.388
34
23

1919
1.137.497 1.117.798
8.758.875
29.107.864
34
15

,,

1919
1.171.531
1.151.509
8.442.407
28.274.868
34

7 Juli

1918
2.467.358
2.346.419
1.808.693
12.569.699
34
7 Juli

1917
2.527.134
2.457.459 443.858
8.717.098
34

23 Juli

1914
1.691.398 1.356.857 65.479 1.890.895
93

) iJekIc,ng der ctrCuIatie door metaal en Kassenscheine.

Data
i’Vi,sel,
Rek. 01.

Darlehenskas,ensche inc

Totaal
In kas hij
uitge-
de Reich,.
geven
bank

7 Juli

1919
29.501.648 9.144.253
21.146,000
8.984.700
30 Juni 1919
33.292.875
13.729.631
21.185.000 9.037.800
23

1919
28.798.090
.9.621.272
20.552.700
.8.420.800
15

,,

1919
29.058.438 10.484.520
19.815.000
8.247.100

7 Juli

1918
15.653.243
8.319.966
9.499.700
1:794,300
7 Juli

1917
10.497.331
5.337.083 5.092.000 427.500

23 Juli

1914
750.892 943.964
– –

OOSTENRIJKSCH-HONGAARSCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden Kronen.
1
Metaal en
–
Disc, en
Bijzondere
–
Data
1

buiteni.
belee.

schuld van

l
en

Bank.
Rek.’ Cr1.
1

goud
ntngen
Oostenrijk
biljetten
saldi
tvtssels
Hongarije

7Juli’19
9328.619
11.589.274
32.954.000 41.948.386 6.395.346
30Juni’19
331.356 11.591.857
32.954.000
41.761.391
6.474.796
23

’19
339.485
11.600.235 32.954.000 41.254.272
6.762.307
15

,,

’19
343.130 11.598.317
32.954.000 40.674.227
7.259.992

23Juli’14
1.589.267
954.356
–
2.159.759
291.270
‘) waarvan
4oz z4z
goud,
9.95
buitenlandscl,e
goudwissels en 56.982 munt. en
muntmateriaaj zilver.

STISCHE BERICHTEN

701

BANK
VAN FRANKRIJK.

Voornaamste posten in duizenden francs.

Data
Goud
Waarvan
In het Buitenland
Zilver
ie goed
in het
Buitenland

Buit.gew.
voorsch.
a/d. Staat

17 Juli ’19
5.566.290
1.978.278
301.206
.912.817
23.450.000
10

,,

’19
5.556.052
1.978.278
301.999
858.358
23.600.000
3

’19
5.551.200
1.978.278
303.172 867.693
23.600.000
26Juni’19
5.550.898
1.978.278
303.684
869.246 23.250.000

18Juli ’18
5.430.715
2.037.108
269.949 1.480.899
18.900.000
19Juli ’17
5.296.118
2.035.809
281.485 826.140
10.700.000

23Juli’14
4.104.390
–
639.620
– –

Wiisels
Uitge.
stelde
Wissels
Belee.
ning
Bankbil.
jetten
Rek. Crt.
Parti.
culiren

Rek.
C,t. Staat

847.29Q
769.759
1.255.464
34.976.725
3.060.097 90.178
‘
874.938 786.440 1.262.387
35.007.823
3.185.997
73.680 920.925
799.757
1.256.060
34.752.577 3.373.867 56.562 853.039 808.029
1.278.432
34.441.999 3.362.029 49.319
0
1.129.085 1.071.657
913.899
29.111.096
3.896.644
172.409
563.484
1.185.359
1.131.356 20.204.704 2.586.811 127.167

1.541.080
–
769.400
5.911.910
942.570 400.590

SOCITÉ GÉNÉRALE DE BELGIQUE.
1)

Voornaamste nosten in duizenden frnnr’a.

Da
ta
Metaal
Inc1.
bultenl.
saldI

in.
van
buitenl,
vorder.

in.
van
prom. d.
provinc.

Blnn.
wtssels en
heleen.

1
1

Circu.
1

Folie
Rek.
01.
saldi

17Oct. ’18
1.216.753
100.082
480.000
97.728 1.507.912 377.440
‘
10

’18
1:219.743
100.021
480.000100.040
1.508.011
382595
3

,,

1
18
1.144.781
100.011
480.OQO
95.287
1.452.612 358.318
26Sept.’18
1.145.778
99.982
480.000
101.783
1.452.948 365.452

18Oct. ’17
476.043
90.903
480.000
100.351
1.172.474
91.204
19Oct.’16
352.8721
76.0331480.0001
39.834
828.739
110.068
‘) 3edert
einde I914 met de tunctie van circulâtiebank belast,

VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMRIKA

FEDERAL RESERVE BANKS.
Voornaamste posten in duizenden dollars.

1

Waarvan
Waar-
1
FR.
Data
Goud
1
voor dekking
van in
het bui.
I

Zilver

1
1
etc.
Notes in
circu.
F. R. Notes
tenland
1
latie

20 Juni

’19 2.165.725
1.251.811
–
68.737
2.488.253
13

’19
2.193.874 1.255.388
–
-.
68.114
2.499.265
6

,,

’19
2.201.804
1.265.780
-.
68.539 2.513.037
29 Mei

’19
2.187.743
1.254.383
–
67.363
2.519.292

21 Jiuni

’18 1,924,373
987.569
17.008
56.738 1.677.951
22 Juni

’17
1.212.018
398.766
1
52.500 35.680
499.721

Percent.
Totaal Waar.
Dek-
Goud.
Data
Wissels
Deposito’s
van
kings.
dekking
Kapitaal
perce,,-
ctrcu.
lage’)
iatte

20 Juni

’19
2.112.176
2.619.486 82.756
51,6
50,3
13

’19
2.112.711
2.630.132
82.674 52,3
50,2
6

,,

’19
2.009.431
2.362.875 82.652
54,7
.
50,4 29 Mei

’19
2.173.042 2.465.559 82.589
51,0 49,8

.21 Juni

’18
1.163.742
2.029.557
75.770
64,8
58,9
22Juni

’17 435.287
1.440.597
57.171 65,5
79,8
t)
Verhouding tuaschen:
den totolen goudvoorraaci, Zilver etc., en de
opeiachbare
schulden:
F

R.
Notes en netto depooito’s met
inbegrip
van
het kapitaal.
-.

PARTICULIERE BANKEN
AANGESLOTEN BIJ HET
FED.
RES. STELSEL.

Voornaamste oosten in duizenden
dollars.

DaI
Aantal
Totaal
uitgezette
Reserve
bij de
Tl
otaa
Waarvan
time
banken
gelden en
beleggingen
F. R. bank,
de pos/to’,
deposits

13Juni ’19
770
14.927.429 1.257.213
13.247.063 1.729.562
6

,,

’19
770
14.945.439
1.303.769 13.282.989
1.727.163
29Mei

’19
972
14.617.230
1.285.891
12.712.783 1.729.689
23

,,

’19
773
14.613.712 1.298.008
12.714.186 1.715.542

14 Juni ’18
689
12.506.216
1.226.348 11.438.657
1.323.423

Data
Metaal
Circulatte
Currency Notes.

Bedrag
Goudd.
Cov. Sec.

16 Juli

1919
88.704 78.897
*** ***
9

,,

1919
88.670
79.595
342.983 28.500
327.328
2

1919
88.568
79.948
342.952
28.500
327.321
25 Juni 1919
87.811
78.302
342.310
28.500
327.321

17 Juli

1918
66.499 55.369 260.956
28.500
238.303
18 Juli

1917
53.193
39.517
166.265
28.500 138.780

22 Juli

1914
40.164 29.317
–
–

702

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

23Juli 1919

EFFECTENBEURZEN.

Amsterdam, 19 Juli 1919.

De vrede is er dus, het zoo lang en vurig •gewenschte
kleinood is den volkeren thans ten langen leste weder
teruggegeven. De overwinnaars hebben ‘deze week groot-
sche feesten gevierd, ten einde hunnen onderdanen gelegen-
heid te geven hun vreugde ‘met de behaalde zege, en hun
dankbaarheid aan wie haar voor hen behaalden, te toonen.
Doch onder de oppervlakte is de angstige spanning ge-
bleven, de spanning, gewekt door de problemen, ‘door den
oorlog opgeworpen, of welker oplossing slechts voorloopig
was uitgesteld. Want ‘hoeveel vraagstukken het lijvige
tractaat van Versailles ook getracht moge hebben tot op-
lossing te brengen, een zeker even groot aantal bleef er
onaangeroerd en nu rest voor ieder land, fdat aan. den
oorlog deelnam, ‘de taak om na te gaan, welke van zijn
kwalen in den strijd verergerden en welke het er opdeed,
om daarna te pogen clie geneesmiddelen te vinden, welke de groote, te Versailles opgemaakte pharmaeopoea vergat
te ‘vermelden.
Want dat het oorlogsw’èe ten eenenmale met het feit van
het intreden van den vrede zou verdwijnen, wel niemand
‘is naïef genoeg geweest, om dit ook maar te hopen. liet
is een hoogst precaire toestand, waarin de landen, zoo-
wel de zegevierende als cle overwonnene zich na het pleit
.terugvinden, een toestand, waarvan de ernst in den jong-
sten maandelijkschen brief van de National City Bank
te New York, in een résumé van de opvattingen van den
heer Vanderlip, die kortelings Europa bezocht, wordt ge-
zegd niet in de eerste plaats gelegen te zijn in de tijdens
den oorlog plaats gevonden vernietiging, maar in de des-
organisatie en de verlamming van het bedrijfsleven, die
er het ‘gevolg van ‘zijn geweest.
,,De oorlogsuitgaven, de ‘vernieling van waarden, het
verlies en .de verspjlling van producten, – die zouden al op zichzelf een vreeselijk totaal te aanschouwen geven,
maar als de toestanden van voor den oorlog overigens
ongewijzigd waren, en iedere gespaard gebleven werkman
in staat en bereid was om opnieuw in zijn voor den oorlog ingenomen plaats te treden, en zijn werk als voorheen aan
te pakken, dan zou de situatie betrekkelijk eenvoudig en
gemakkelijk zijn: zes maanden na het aangaan •van den
wapensailstand is ‘de reorganisatie van het bedrijfsleven
nog ternauwernood begonnen. De legers zijn gedeeltelijk
gedemobiliseerd, maar groote groepen ontvangen steun-
uitkeeringen wegens werkloosheid. De uitgaven der regee-
ringen zijn van enormen omvang en worden, met uitzon-
‘dering van in Engeland, grootendeels ‘door aanmaak ivan
papieren geld mogelijk gemaakt. De munt ‘is gedeprecieerd,
en het muntwezen van sommige landen in hopelooze ver-
warring. Het transportwezen heeft het begeven, de oude
handelskanalen zijn verstopt, in’dustrieele organisaties zijn uit elkander geslagen, grondstoffen zijn niet aanwezig, het
crediet is opgeheven. Ten slotte is de geheele gemeenschap
in een toestand van onrust en wanorde, onwillig om terug
te keeren tot de oude verhoudingen, maar buiten staat om
een nieuwe werkorde in plaats van cle oude te stellen. He
resultaat is, dat de productie, die onder welk sociaal
systeem clan ook onmisbaar is voor het leven en de orde,
giootendeels gestaakt is, en deze toestand wordt van week
tot week benarder.” –
Zoo ‘vatte de president .der Natio;nal City Bank ‘nog maar
weinig weken geleden zijne opvattingen van Europa’s ‘toe-
stand samen en vrijwel ongewijzigd vertoont
‘ zich op het
huidige moment dit beeld, waaïheen in Europa ‘wij het
oog ‘wenden.
In Groot-Brittannië viert men heden op hoog bevel de
overwinningsfeesten, verheugt men zich eensgezind in de
op den vijand behaalde overwinning. Geheel onverdeeld
kan deze feestvreugde voor de leidende personen in het
land evenwel niet zijn. Ernstige politieke ‘verschillen zijn
aan de orde van den dag, en houden er de partijen ver-
deeld. De oude kwestie van ,,home-rule” voor Ierland ver-
oorzaakt hernieuwde ernetige zorgen nu de betrekkelijke wet tegen het einde des jaars van k’racht staat te worden.
De toestand van de schatkist eischt dringend voorziening,
al was ket ‘deze week bekend geworden eindresultaat der
inschrijving op de als ,,British Victory Loan” aangekon-
digde staatsleening wel geschikt om ‘de aanvankelijk hier-
voor gekoesterde vrees te doen verdwijnen.
Moge deze factor dan ook al een gunstigen invloed op
de L o n d e n s c h e b e u r s hebben uitgeoefend, het feit,
dat men er met deze leening ,,nog lang niet is” werd even-
min uit het oog verloren. Inderdaad heeft Engeland alleen
dit jaar nog £ 250 nTi’llioen noodig om aan de verplichtin-
gen van de schatkist te voldoen, die dus uit de opbrengst

der nieuwe leening kunnen worden gevon-den, waarna nog een – 450 -millioen overblijven voor het dekken van schul-
den op korten termijn, waarvan het totaal rond £ 1500
millioen bedraagt. Voordat men uit deze fiaancieele
impasse geraakt is, zal er nog heel wat meer geleend moe-
ten worden, hetgeen een leelijk vooruitzicht vormt voor al
die handels- en i-ndustrieele ondernemingen, die een beroep
op de geidmarkt willen doen. In het gunstigste geval,
d.w.z. indien voor die lichamen de gelden tiet geheel zullen
blijken ‘te ontbreken, zullen zij toch nog langen tijd de
concurrentie gevoelen van de door de regeering aangeboden gunstige voorwaarden.
Buiten deze politieke en financieele weinig aan
–
lokkeljke
vraagstukken, is er in de afgeloopen week in Engeland
nog een derde, van inidustrieelen aard geweest, dat niet
nagelaten heeft zijn d’ruk op het zakenleven te doen ge-
-voelen. Het is de kwestie van de verhooging van den prijs
der steen-kool met 6 sh. per ton, waartoe de Britsche
regeering zich volgens haar mededeeling aan het Lager-
-huis gedwongen zag met ingang van 16 Juli over te gaa’n
als gevolg -van de eischen der mijnwerkers. Een dergelijke
stijging brengt natuur-lijk in -de eerste plaats een- belang-
-rijke hausse teweeg in den kostprijs van allerlei producten,
een verhooging die juist thans, nu het land zich heeft
voor fte bereiden om een hevige concurrentie van allerlei
zijden, ‘voornamelijk van de Vereenigde Staten ‘het -hoofd
te bieden, des te ongelegener komt.
Men heeft gehoopt, dat de ernst van de situatie-ook zou worden ingezien door de -leiders der mijnwerkers zelf, en
dat die dan ook zouden ingaan op een door de regeering
voorgésteld compromis om de verhooging van den prijs drie
-maanden uit te stellen, gedurende welke de mijnwerkers
zich zouden verplichten zonder onderbreking aan het ‘werk
te blijven. Hoewel te
–
dien aanzien zeker de weusch de
va-der der gedachte is, hoopt men in sommige kringen, dat
dan de vermeerdercle productie gedurende die diie maan-
-den ‘het mogelijk zou maken om aan den fun-esten invloed,
dien ‘een dergelijke maatregel moet hebben, te ontkomen.
Volgens de jongste berichten zijn de mijnwerkers echter
niet op het ,,agreement” ingegaan.
De bovenomschreven innkondigi’ng van de regeering
wekte begrijpeljkerwijs ter beurze aanvankelijk een pani-
sehen schrik, -die onmiddellijk tot uiting kwam in een hef-
tige reactie van de koersen, van kool- en ijzervaarded,
voorts der scheepvaart- en gasaandeelen. Ba-nkaandeeleu
daarentegen waren vast op -het declareeren van interim-
clividenden door verschillende instellingen. Hoewel op het
oogenblik nog geen verslagen worden gepubliceerd, is het
toch bekend geworden, dat de Engelsche banken een zeer
goed halfjaar achter -den rug ‘hebben. In oliewaarden was
de handel weder levendig, hoewel iets minder clan te voren.
De aan’deelen ‘der Engelsche spoorwegen werden in verband
met de vrees voor hoogere ‘kolenprjzen nog minder gefavo-
riseerd -dan gewoonlijk. Rubberwaarden hielden zich be-scheiden op den achtergrond, hoewel i-n het algemeen de
positie van het product in vakkringen te Londen niet en-
bevredigend wordt geacht. De verschepingen uit Indië
naar Amerika, dat op zeer groote schaal automobielen aan-
maakt en herstelt, zijn zoo groot, ‘dat -de stoeks sterk ver-
minderd zijn; van wat er over is, wordt een groot deel
gehouden door Chineesche speculanten, die naar het schijnt
nog geen ‘haast met verkoopen hebben. Van hoe grooten
omvang het Ameri-kaansche automobielbedrijf, één der voor-
naamste, zoo niet de voornaamste afnemer, van de Britsch-
Indische rubber is, blijkt uit de mededeelin-g van den presi-
dent van de Irviisg National Bank, die verklaarde, dat de
automobiel-branche thans grooter afneernster van staal was,
dan de Amerikaansche spoorwegen, vat naar onze meening
voor een niet onbelangrijk deel ook wel een gevolg zal zijn van den deplorabelen fi-nancieelen staat, waarin de Spoor-
wegen der Unie zich bevinden.
Consols daalden te Londen verder tot 51
5
/, 5 pCt. War
Loan Bonds zakten tot 94
1
/1e
in, de 5 pCt. Fransche rente
tot 763′, de 4 pCt. tot 613′: In verband met de stijging
van den dollarkoers te Londen waren Amerikaansche Spo-
ren, in de eerste plaats Canadian Pacifics, sterk aange-
boden tot 5 it 6 pCt. lagere prijzen
De overwinningsstemmin-g, te P a r ij s op den 14den Juli
tot culminajtie gekomen, heeft zich in de volgende dagen
ter beurze vrij wat gematigd. Zonder twijfel moet dit wor-
den toegeschreven an de ernstige arbeidersmoei
–
lijkheden,
die Frankrijk te bekampen heeft, en die wellicht nog
slechts eerst in een beginstadium zullen treden met de
tegen den Zlsteii dezer aangekondigde algemece staking.
Ook op dit land zijn de uitingen van Vanderlip, hierboven
aangehaald, omtrent de onrust en de onwilligheid om te
werken ten volle van toepassing. Groots ontevredenheid

23Juli 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

703

heerseh’t onder de arbeiderskiasse voornamelijk tegen de
regeering, een eerste gevolg van de duurte en schaarschte
aan levensmiddelen. Bedriegen niet alle kenteekeijen, dan zl deze ontevredenheid zeer spoedig tot ‘een kabinetscrisis
kunnen voeren, waarvan de gevolgen op ‘dit moment nog
niet te overzien zijn. Te begrijpen is het echter, dat de
beurs onder al dergelijke omstandigheden een gedrukt voor-
komen had. Voor staatsfondsen en andere vast rendeerende
papieren bestond weinig belangstelling, en waar hier en daar nog levendigheid heersehte, beperkte deze zich tot
fondsen van speculatieven aard, voornamelijk oliewaa’rden.
De ook te Londen verhandelde aandeelen Mexicn Eagle
waren vast gestemd in verband met de berichten, dat de
maatschappij zou profiteeren van het besluit der Cubaan-
sche spoorwegen om, het voorbeeld der Argentijnsehe spo-
ren volgende, petroleum als brandstof te gebruiken in
plaats van de Amerikaanisehe steenkool, als een soort van
reprdsaille tegen het vrachtëncomitd der Vereenigde Staten,
dat geweigerd ‘heef t om steenkool naar Cuba te leveren
ouder $ 9 per ton, terwijl ‘de prijs vÔÔr den oorlog slechts
$ 2,35 was. De Mexicaansehe producenten zouden reeds
tankstations op Cuha oprichten en contracten afsluiten
voor de levering van l’iquid fuel.
In tegenstelling met hetgeen men zou hebben ‘vervaeht,
bestond op de B e r lij n s cli e b e ii r s levendige vraag
voor Duitsche oorlogsleeningen, als gevolg van de wet tot
vermogensheffing, die onder den naam ‘van ,,Reiehs-
notopfer” thans aan de Nationale Vergadering ter’ be-
krachtiging is voorgelegd. Volgens het wetsontwerp zul-
len de obligaitiën der oorlogsleeningen van die bezitters,
dié ze oorspronkelijk hebben ingeschreven, tot gunstige
koersen in betaling genomen worden. Dit leidde tot de
gevolgtrekkixig, dat vele kapitalisten zullen besluiten de heffing in stukken der oorlogsleen’ingen te voldoen, het-
gèen tot levendigen kooplust aanleiding gaf. De 5 pCt. oor-
logsleeningen waren reeds tot 77 en 78 pOt., tijdelijk ook lager, gedaald, terwijl de oorspronkelijke toewijzingsprijs
tusschen 95 en 90 pCt. lag. Door de ‘vraag der laatste dagen
stegen ze echter snel tot boven de 83 pOt, waarna echter
•een lichte terugslag tot 82,80 volgde. De beweg(ng ‘in de
oorlogsleeningen gaf aan de geheele markt een levendig
aanzien en kwam ook een aantal anderen beleggingswaar.den
goed te stade.
Te W e en e n was de beurs in de afgeloopen week aan
den stillen kant, met uitzondering van Turksche tabaks-
aandeelen; waarin voor het eerst sedert de als gevolg van de inbeslagneming van buitenlandsehe effecten ontstane onder-
breking van den handel, weder omzetten plaats vonden. Het
kwam tot omvangrijke dekkings- en meeningsaankoopen, waardoor de aandeelen, die laatstelijk ft Kr. 1490 verhan-
deld waren, van Kr. 1620 tot Kr. 1890 konden stijgen.
Overigens verkeerde de ‘beurs in kalnie stemming. De toe-
komstige houding der beurs zeiL natuurlijk grootendeels
worden beïnvloed door ‘de opvattingen van de voorwaarden van het vredesverdrag, fdat morgen of overmorgen zal ivor-
den overhandigd.
T e o n z e n t heeft de gunstige stemming der laatste
weken voor zoo goed als alle af deelingen der beurs zich
ook in ‘de afgeloopen 8 dagen gehandhaafd. De laatste da-
‘gen was zelfs voor
staatsfondsen
flink vraag, zoodat de
koersen fractioneel konden oploopen.

14 Juli 16Juli 18 Juli
RiZ,gOf

5
O/
Ned. W. Sch. . . – 92

92’/

93

+ 1
434
0
/0

1910

83

88’/

88′!2 4-1/,
4

°Io
,,

,,

,,

1916

81

81
7
/

81’/d
-1-
1/4

334
0/
»
,,

,,

,,

…-

67
7
/8

68’/8

67/4 –
3

0
/0 ,,

,,

,,

—-
59»/»

59»!
8

591/8 –
i/
O

2%
O/o
Cer.t. N. W. S…..50″/io 50′
5
/16
51

+
1
/16
5
0
/0
Oost-Indië 1915 ….94
8
/,

941/t

94’/a –
»Is
4
0/»
Hongarije Goud . . . –

23
1
!,

22
0
!,»

22’/8 – 1″!8
4
0/
Oostenr.Kronenrente 22
5
1» 22
1
!2

23

+ 8/
5

0/
Rusland 1906 ……42′!,

42′!:

42’/
434
0/
Iwangorod Dombr… 23

25 ,

24

+ 1
4 °/
»
Ruslan.d Con». 1880 24

25

241!,» + ‘/i
4
,
0
/0
Rual. hij Hope & Co

25
15
!,» 26
1
!,

25/4
– 11/16
4

0
/
0
Servië1895 ……..47

47

47
434
0/0
China Goud 1898 . .

711/4

711/4

71’/4
4
0/
Japan 1899 ……..69v/s

69
1
/o

–
4
0
/0
Argentinië Buiteul.. 68
1
!2

68
1
!5

–
5

0
/0
Brazilië 1895 ……73
1
/8

73
1
/o

73′!8
5

0/

,,

1913 ….
…

518/
4

51»/4

–
Voor de andeelen van
bank- en credietinstellingen, zon-
wel voor de zuiver Nederlandsche, als •voor die wier werk-
kring ook in de koloniën ligt, bestond flinke belangstel-
ling, die vooral voor laatstgenoemde .soouten zich in belang-
rijke koersverheffingen verdisconteerde. Bij de aandeelen

der Koloniale Bank en der Nederlanidsch-Indisohe Handels-
bank, die resp. tot 224 en 287
3
/4
pOt. (ex 17 pOt. dividend)
opliepen, is de stijging voornamelijk aan ‘de gunstige stem-
ming toe te schrijven, die volgens berichten uit Batavia
aldaar, voor deze aandeelen heerschte. Zoo werd uit Indië
nog maar kort geleden een koers van 300 pOt. voor aan-
deelen Ned.-Indische Handelsbank gemeld, terwijl de koers
hier ruim 20 pOt. lager stond. Het berieh’t werd ontvan-
gen met een onmiddellijke rijziug waarbij het verschil
werd ingehaald, en de koers in Indië zelfs werd overschre-
den. Te dezen opzichte schijnt men hier vaak uit het oog te verliezen, dat aan de beurs te Batavia een veel kleiner
aantal waarden, ook Indische, worden verhandeld dan hier
te lande het geval is, ‘met het gevolg, dat wanneer 66n of
andere nandeelensoort om een bepaalde reden eens favoriet
is, zich voor de weinige representanten van die soort, die
aldaar geregeld verhandeld worden, een in verhouding veel.
grootere belangstelling ontwikkelt, waardoor de kans groo.
ter wordt, dat de beurs de waarde van ‘het’ betrokken
fonds overschat. 1-let ‘vi1 ons voorkomen, dat iets dergelijks
bij enkele aandeelen t’hans is geschied, en dat de gunstige
‘suiker-conjunctuur hieraan ‘niet vreemd is. Hier bestond voorts tot rijzende koersen vraag voor aan-
deelen en Certificaten Nederlandsehe Ha’ndel4vIaatsehapij
(234) en rescontre-aandeelen (233.237), alsmede voor de
zuiver Nederlancische banken, Amsterdamsehe Bank (194%)
en Rotterdamsche Bankvereeniging (154%).
De opheffing van de N.O.T.-bepalingen, •die voor onze
Nederlandsche industrieën weder de mogelijkheid van ge-
makkelijke export opende, iep hernieuwde belangstelling
voor een aantal onzer
industrieele aandeelen
te voorschijn.
De, stijging was voor’ sosnmige’soorten belangrijk en zoo
goed als alle verhandelde aandeelen verlaten de markt op
een hooger niveau.
Aandeelen CalvO Delft stegen tot 256, Koninklijke
Stearinekaarsen Fabriek Gouda tot 409
34,
Hollandschd
Draad en Kabel tot 278, Hollandsche Beton tot 286; Insu-
linda Olie, oude nandeelen, tot 290% en nieuwe tot 270%,
Internationale Kapok tot 133, Jurgens tot 325, Lijm- en
Gelati’nefabriek Delft tot 325, Nederlandsehe Gist- én Spir..
Fabriek tot 425, Ned. Kabel Fabriek tot 258%, Philips’
Gl’oeileimpenfabrieken tot 599%, Vereenigde Roll. Sigaren-
fabrieken tot
249%,
Wester Suikerraffinaderij tot 340.
Leven’dige belangstelling bleef, ook voor
suikoraandeelen
bestaan, hoewel de omzetten tegen het einde der week ge-
lei’delijk .inkrompen. Aa’n’deelen Cuit. Mij. •der Vorstenlan-
den i-ezen tot 280, Handels Vereeniging Amsterdam tot
555% (ex claim, die per
f
1000 aandeelen 75
a
80 pCt.
gold). Van handel-maatschappijen waren Lindeteves (239)
en Compania Mercantil (329 voor de oude en 314 voor de
nieuwe) gefavoriseerd.
Rnbberaandeelen
‘konden hunne koersen alle goed hand-
haven. Kendeng Lemboe stegen tot 313, Oost-Java tot
298%, Sumatra Rubber tot 206 cle oerige soorten bleven
tot ‘de vorige prijzen eer’der gezocht.
Ook in
petroleurniwaarden
bleef bij voortduring een gun-
stige stemmin’g ‘bestaan. Koninklijke Petroleum golden
laatweek 773% ex dividend, .Dordtsche Petroleum 611,
evendens ex dividend Van de Rumeensche soorten werden
Orions ‘tot hoogere prijzen uit de markt genomen (100 pOt.).

14Juli 16Juli,

Mizing
dalin
An’sterdamsche Bank .. 194
8
/4 194
1
/4 194’/4 – 1/2
Ned.Handel-Mij.cert.v.aand. 209
1
/4 229

225

+ 150/4
Rotterd. Bankvereeuiging.. 145
1
4 146

153
8
/4 +
811,
Amst. Superfosfaatfabriek.
15-7′!,
157′!» 157′!2
Van Berkel’s Patent ——
154′!,
157
157
+
2
1
!
3

Insulinde Oliefabriek

– – . –
273
293V2
290′!2
+
17/2
Jurens’ Ver. Fabr. pr.aand
1068/
4

106
105V0
–
1’/4
Ned. Scheepsbouw-Mij- ….
177′!,
177
1
!,
177’/3
Philips’ Gloeilampenfabriek
581
1
/
598/2
599
8
/4
+
18′!3
R. S. Stokvis
&
Zonen
– – – –
540
535 538
–
2
Vereenigde Blikfabrieken.
136
1
!3
135
1
/4
135
1
/4
–
1
1
l4
CompaniaMercantilArgent
317
335′!2
329
+
12
Cultuur-Mij. d. Vorstenland
265
3
14
280
280
+
14’/4′
Handelsver. Amsterdam ..
547
1
!’
555 555
1
!2
+
8
Roll. Transatl. Handelsver.

142
1
/1
141
8
/4
142
–
1
12.

Linde Teves
&
Stokvis

..
235
240
239
+
4
VanNierop&Co’s Handel-Mij
198
–
215
218
+
20
Tel»
&
Co’s Handel-Mij
– – . –
164 162
1
!3
166
4-2»
Gecons. Roll. Petroleum-Mij
337
340
356′!2
+
19’I2
Kon. Petroleum-Mij: ……
804′!,
784
773/2
–
31
Orion Petroleum-Mij …….
95
11
1

98
100
+
41/t
Steaua Romana Petr.-Mij..
155
1
/
154
8/4

155′!8
–
1
/8
Amsterdam:RubberMij—–
250’/
4

250
249»/4
–
1/

*
ex. ‘div.

704

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

23 Juli 1919

14 Juli 16 Juli 18 Juli

Neder].-Rubber-Mij. ……. 114

109

112

– 2
Oost-Java-Rubber-Mij…..285

2892/
4
298′,’

+ 13
1
/2
Deli-Maatschappij ……..580.

579/2 550

– 30
Medan-Tabak-Maatschappij 250

255

2491/2
– 8!,

Senembah-Maatschappij

541

5491/2 5472/4
+
6I4
*exdjv

Eén van de meest levendige atdeeli’ngen was ook
in
de
afgeloopen week die der
scheepvaartaandeelea. Zoo
goed
als alle soorten hebben de .rijzi.ng verder voortgezet, en
verlaten de week met een flink avans. Vooral aandeelen
Holland-Amerika Lijn waren •ditmaal favoriet. De aandee-
len. stegen tot 482
1
/2,
die van het gemeenschappelijk eigen-
dom tot 453%. Java-Chiüa-Japanlijn stegen tot 390, Kon.
Roll. Llod tot
225%,
Kon. Stoomboot tot 27034, Nat.
Bezit tot 255, Paketvaart tot 274, Nederlandsche Scheep-
vaart-Unie tot 316 (ex 24 pCt. dividend),Nievelt tot 547,
Rotterdamsche Lloyd tot
320%,
Solleveid tot 510, Neder-
land tot 354, Oostzee tot 390.

14Juli 16Juli 18 Juli
Rg3f
daUn
Holland-Amerika-Lijn

447

466

482
1
/2 + 351/2
,,gern.eig 414

433’/2 4531/

+ 9
1
/1
Holland-OuIf-Stoomv.-Mij

314

310

314
Roll. Alg. AtI. Stooinv.-Mij 1831!, .181

1801/2 – 3*
Hollandsche Stoomboot-Mij 237

238
1
/ 237
Java-China-Japan-Lijn…..376

379

390

±14
Kon. Hollandsche Lloyd . . 2198/
4
224 225
2
/4 +
Kon. Ned. Stoomb.-Mij. .. 265/ 268’/ 2702/4 ± 5
Kon. Paketvaart-Mij…..2818/
3
289 274 –
Maatschappij Zeevaart – . .. 352
1
/

352
1
/2 352
1
/2
Nederl. Scheepvaart-Unie. 337

339
1
/ 316

– 21
Nievelt Goudriaan ……525

528

547

+ 22
Rotterdamsche Lloyd……316

322

320
1
f4 + 414
Stoomv.-Mij.,,Hillegersberg” 340

344

344

+ 4
,,

,, ,,Nederland” . . 347
‘/2
347

354

+ 6′!,
,,Noordzee” .

175
1
/2 189

189

+ 13
1
/
.,Oostzee”

387′!3 390

389/4 + 2’/
* ex div. § ex div. 241!2
O/

Ook voor
tabaksaandeef en
brak een betere stemming
door, waarvan iîooral de ,,groote” soorten profijt ti-okken Arendsburg stegen tot 61234, Deli-Batavia tot
549%,
Deli
Mij, tot 550, Senembxh tot
547%.
In verband met de rijzing
van den theeprijs in Indië, waren ook
theeaandeelen,
tot
betere prijzen gezocht.
In verhouding tot de locale afdeeling trok de
Amerikaan-
sche markt
minder belangstelling.

14 Juli 16Juli 18 Juli
Rijzingof

American Car & Foundry. – 116/4 118/, 119
1
!3 +2/4
Anaconda Copper ………166 170 170′!2
+
4
‘!’
Un. States Steel
Corp…..1182/8
1198/4
119′!.,+ ‘/
Atchison Topeka ………104’/,o 105
1
/2
106 +
1/16
Southern Pacific …….. 113’/8 112 114 + ‘/
s
Union Pacific ………… 1468/
4
145
1
/1
14718 +
1’/s
Int.Merc.Marine afgest. – . .. 66
11
/16 67 688/16 +
1’/2
prefs. 1 66′!,
1.672/4
170

-1-
3’12

Van de deze week aangekondigde uitgiften noemen wij
die van
f
500.000 6 pCt. Cum. Pi-ef. Wi-nstdeelende aandee-
len in de N.V. ,,Gemeensohappelijk Eigendom” 3. 100 pCt;

f
500.000 md. Courant Aandeelen Machinefabriek Bi
–
aat
te Soerabaja h 135 pCt;
f
8 millioen 6 pCt. Cum. Pret.
Winstd. Aand. A en een gelijk bedrag 6 pCt. Cum. Pret.
Winstcl. Aand. B Van den Bergh’s Fabrieken te Rotter-
dam
3.
100 pCt., met voorkeursrecht op
f
6.000.000 van
elk •der beide soorten voor de houders der uitstaande
1.000.000 6 pCt. Notes Van den Bergh’s Ltd.;
f
2.000.000
nieuwe aandeelen der Incassobank, recht gevende opiet
slotdividend over 1919,
3.
127 pOt.; terwijl .voorts de intro-
ductie plaats zal vinden van aandeele.n N.V. Spokane Mij-
nen en van de gewone aandeelen der Necleriandsehe Edel
Metaal Bedrijven, waarvan de 6 pCt. Cnn. Pref. Winstd.
Aandeelen hier verleden week werden geëmitteerd. Ondanks
al deze beroepen op de
geldnearkt
en den .levendigen handel
in allerlei hooggeprjsde fondsen ter beurze blijft geld vrij ruim. Prolongatie gold gisteren 3% pCt.

GOEDERENHANDEL

GRANEN.

22 Juli 1919.
Het weder in Argentinië blijft zeer ongunstig voor het
bewerken van het land en het uitzaaien van de nieuwe
oogsten. Als gevolg daarvan en in verband met goede vraag
voor export zijn alle graanmarkten te Buenos Aires wederom
gestegen. Indieii het weder spoedig droo.g en kouder wordt,

kan natuurlijk nog veel ingehaald Worden en het is zeker
te hopen, dat de volgende oogsten van .Argentinië goed
zullen zijn, opdat men niet al te veel afhankelijk zal blijven
van Noord-Amerika. De nieuwe oogst van tarwe begint in
het laatste land nu aan de markt te komen en als gevolg
daarvan is de zichtbare voorraad reeds eenigszins toege-
nomen. Men zal aanvankelijk wel geen moeite hebben om
den ini-nimumprijs op het bestaande Jiooge niveau te handha-
ven, ofschoon ondanks de stijging te Buenos Aires de prijs van
Zuid-Amerikaansche tarwe in Europa toch .nog steeds veel
.goedkooper uitkomt, dan die
–
van de Noord-Aineritcaansche,
vooral ook daar de dollarkoers in de afgeloopeil week
wederom niet onbelangrijk •is gestegen.
De maïsmarkte.n hebben zich in de afgeloopea week ook
wederom in stijgende richting bewogen. Op dit oogeublik
bestaat er van dit artikel nog overvloed in Argentinië,
doch mocht de vçlgende oogst -tegenvallen, dan zou dit zoo
belangrijke veevoeder het volgende seizoen wel eens
schaarsch kunnen worden, waar de uitzaai in Nooi-d-Ame-
rika aanmerkelijk kleiner is en er van Oost-Europa nog
steeds niets te verwachten is.
Ook lijnzaad is in de afgeloopen week wederom sterk
gestegen; de noteering te Buenos Aires, die tot eind April
nog beneden 20 pesos was, bereikte eind Juni de 30 l3esos
en passeerde in de afgeloopen week de 40 pesos, omop
42.30 te sluiten. De noteeringea van iijnzaad te’ Duluth,
welke eveneens sterk stegen, toonen aan het eind eenige
reactie. Op den nieuwen oogst kwamen reeds tamelijk
belangrijke zak6 tot stand tot aanmerkelijk lagere prijzen.
N e d e r 1 a n d. De locale markten waren in de afgeloo-
pen, week eenigszins in reactie, welke vooi-namelijk veroor-
zaakt werd door moeilijkheden betreffende het bevrachten
met de schippers, waardoor verzending naar het binnen-
land niet goed mogelijk was. Onder invloed hiervan liepen
de prijzen van mate en andere artikelen eenigszins terug,
doch de laatste dagen is hierin een kentering gekomen.
Aangezien in het binnenland het voeder vlot weggaat, wer-
den wederom hoogei
–
e prijzen betaald en er is vraag op alle
posities. In de wekelijksche gerstveiling -van de Regeering
werden iets lagere prijzen betaald, nA. van
f
468 tot
f
474.
Voor mais op af lading bestaat
wedei:om
meer attentie en
nadat de markt tot en-der de
f
480. boordvrij gedaald was,
werd later wederom bijna
f 10
meer :b€steed.
Lijnzaad was in. verhouding tot hetvbuitenland betiek-
kelijk kalm en slechts enkele zaken kwaipe.n tot stand. Ten
gevolge van den lageren pondenkoei’s werd Calcutta-lijnzaad
niet onbelangrijk lager aangeboden dan La Plata, tel-wijl
ook een enkele partij Bombay op Antwerpn verkocht wrd.
Olie, hoewel vast, koiï zich niet verheffen’tot pariteit van de vraagprjze van lijuzaad door afladers. v
Zie de staat van noteeringen op nevenstaande pagina.

KATOEN.

Noteeringen voor Loco-Katoen.
(Middling Uplands).

21Ju1i’19
14Juli’19
7Juli19
1
22Juli’18
2IJu1117

New York-voor
Middling

– –
36,65e
36,60e
34,40e
33,15 c
26,40 c
New Orleans
voor Middliig
34,50e
34,25e
33,25 e
29,75e
25,75 c
Liverpool voor
–
Middliiig
.. ..
21,54 d
21,22 d
20,- d
22,64 d’)
19,- d
2)

‘) Good Middliug Amer.

–
‘) 20 Juli 1917.

Ontvangsten in, en uitvoeren van Amerikaansche havens.
(In duizendtallen balen.)

1 Aug.
’18
Overeenkom3lige perioden
lol
-‘
18Juli19
1917-18

1916-17

Ontvangsten Gulf-Havens,.
Atlant.Havens
6489
6233
3
‘

7185
3
Uitvoer naar Gr. Brittannië
2110
2586
‘t Vasteland.
5430
1291
2320
Japan ete…
532 454

•
Voorraden in duizendtallen
18Juli ’19
19
Juli
’18
20
Juli

17

Amerik. havens ……….
1198
1039
640
Binnenland …………..
908 720
419
.

124
53
New York

……………7
.

344
–
182
New Orleans ………….7
Liverpool

……………
617 ‘)
269 279
1
)
,
21 Juli 1919.

23 Juli 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

Noteeringdb.

Locoprijzen te Rotterdam/Amsterdam.

705

L.
Chfcago

B00003 AUrC3

Data

Tarue

Mati

Haver

Tarue

MaT3

LiJnzaad
Juli

Juli

Jul,

Sept.

Aug.

Sept.

19Juli’19
226
192
80’Io
16,20 9,25
41,20
12

,,

’19
226
94
12/
4

79
15,058)
8,90
38,80 8)
19Juli’18
226
151
8
/4
74
12,15 5,85
25,708)
19Juli ’17
240
161/8
2)

70/,
19,15
12,60
21,20
19Juli’16
110/4
79’/i
40/8
7,30
4,35
12,40
20 Juli’14
82
0
562/
8
1)
36
1
/2
0
9,402)
5,382)
13,702)

‘) per Dec.
‘)
per Sept.
8)
per Aug.

AANVOEREN in tons van 1000
Arltkelen

–

Rotterdam

– –
Amsterdam

13-19
luit
Sedert
Overeenk.
13-19
Juli
Sedert
Overeenk.
1919
1
Jan.
1919
tijdvak
1918
1919
t
Jan.
1919
tijdvak
1918

5.405
53.483
1.94.4
.11
t

4.530
34.359
2.920
1.095
5.840
–
1.630 19.975
–
316
2.524
–
–
–
–

Tarwe …………………

Mais

…………….
15 .720
28.266
–
1.968
4.590

Rgge

…………………

2.695
47.314
–
6.450
42.315

Boekweit

……………….

2.832
22.582
–
–
7.333
–
Lijnzaad …………..
–

….

5.956
–
–
5.484
–

Gerst

………………..
Haver

…………………

3.599
23.976
—
–
200
–
Lijokoek ………………
Tarwemeel …………

….-

–
47.737
756
‘

–
37.435 6.068
Andere meelsoorten
….
..704
22.754
–
–
10.573
398

AANVOEREN
in
tons van 1000K.G.
voor
het Buitenland.

–
193.840
132.249
– –
14.372 83.937
–
–
Tarwe ……………..
Mais

……………..300
Rogge

……………..
–
44.725
5.174

.
144.506
21.470
– –
Tarwemeel ……………
Gerst

………. ………
–
62.373 18.809
–
–
–
119.600
–
–
–
Haver …………
…..
Lijnkoeken …………
–
2.412
–
–
–
Andere meelsoorten’….
.
–
115.922
–
0

–
Rogge (No. 2 Western)
.,
–
T
arwe …………………..

Gerst (46 Ib. feeding)
.. . .
478,-
Haver (38 lb. white clipped)
25,-

Mais (La Plata)

………5,-

Lijnkoeken (Noord-Ame

48

.
rika van La Plata-zaad)
345,-.-
Lijnzaad (La Plata) ……
.250,-
2)
Regeeringsprijs.

LG. voor verbruik in Nederland.

–

572,50 ‘)

492,-

–
484,-

–
25,75

350,-

1250,-

–

Totaal

1919

1918

87.842

4.864
25.815
2.524
30.234

4.590 89.629 29.915
11.440
24.176 85.172

6.824
33.327

398

Soorten.

21
luit
1

14 luit

1

21
luit
1919

1

1919

1

1918

193.840 132.249
–
14.372 83.937
–
44.725
5.174
–
144.506
21.470
–
62.373
18.809
–
119.600
–
–
2.412
– –
115.922
–

Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,

Ianchester, d.d. 2 Juli 1919.

Het Bureaubicht over de Juniconditie van den Amen-
kaanschen katoenoogst werd gisteren gepubliceerd en gaf een
percentage aan au 70,0 tegen 85,8 verleden jaar en 70.3
in 1017, ter.’jl de reductie in den aanplant geschat werd
op 8,7
O/
en de oogst op 10.968.000 balen. Dit bericht was
nog beter dan men verwacht had en prijzén in.New York
zijn na hevige fluctuaties ten slotte ongeveer 40 punten
gedaald, terwijl door betere weerberichten de markt ook
flauw sloot. Liverpool heeft deze daling gevolgd en prijzen
zijn thans lager dan een week geleden. In Egyptische katoen
heeft geen verandering plaats gevonden.
De garenmarkt is zeer vast en de vraag is nog steeds
zeer voldoende. De binnenlandsche weverijen hebben flink
gekocht, doch zijn nog steeds zonder voorraden. Ook van
het Continent komen verschillende aanvragen door, terwijl
Bomhay belang stelt in 30er en 40er ring en China in 40er
Mule en 42/2. Calcutta, en Madras koopen nog slechts kleine
hoeveelheden. De meeste fabrieken zijn thans gesloten, daar
de werklieden geweigerd hebbeü de voorwaarden, die met
hun afgevaardigden waren overeengekomen; te handhaven.
Men verwacht, dat spoedig alle fabrieken stop zullen zetten,
tenzij men intusschen tot een oplossing is gekomen. Ook
de weverijen zullen dan moeten volgen, daar het voor haar
geen doel heeft door te werken, zoolang de productie van
garens stop staat. –
De doekmarkt is vaster dan ooit, vooral door de greote
koopcu, die vopr bijna alle markten hebben plaats gevonden,
terwijl ook van het Oosten nog steeds orders binnenkomen.
De meeste fabrikanten geven er de voorkeur aan geen
nieuwe orders af -te sluiten, totdat de thans bestaande
arbeidersmoeilijkheden geregeld zijn.
25 Juni 2Juli

25Juni 2Juli
Liverpoolnotecringen (loco)

T.T.opindië .. .. 1f7
81
/3
118
F.G.F. Sakellaridis 27,09 27,09 T.T.opiongkong 3/6

3/6.’/g
G.F. No. 1 Oomra 14,80 14,80 T.T.op Shanghai 5/4

5/31/2

WOL

Wolveiling te Londen: Gebrs. van der Vies ont-
vingen heden van Londen de twee volgende telegrammen:

,,Tone reserved, greasy Merino 1 leece except vaft wopl

5-10
0/
lower, scoured urichanged, fine and coarse Cross-
bred 10 °/o easier”.

–

–

,,Prix irrdguliers 5
O/,
baisse”,
16 Juli 1919.

–

HUIDEN.

– Bericht van de firma Grisar & Co.:

Gedurende deze maand is de beduidende hausse, aange-
vangen in Juni, geregeld verder gegaan en wij kunnen thans
sfreken van record-prijzen, zoove1 voor buitenlandsche als
voor bi uneulandsche huiden. Alle offertes van buitenlandsc-he
huiden geschieden vrijblijvend en wanneer wij orders over-
b’rengen, zijn de partijen gewoonlijk i-eeds verkocht. Voor
goede buitenlandsche huiden is ook op de Rotter-
damsche markt veel vraag en er zijn groote en belangrijke
zaken afgesloten op levering van Buenos-Aires en Rio de
Janeiro, welke huiden spoedig zullen worden verscheept.
Op de in deze maand gehouden inschrijving kwamen slechts
weinig partijen tot afdoening. In het algemeen interesseert
de Nederlandsche looierij zich op deze hooge prijzen niet
voor loco-waar en willigt zij alleen bij noodzakelijke behoefte
don verhoogden prijs in.
Inlandsche huiden worden sterk gedreven; deprjzen
staan op het oogeublik niet meer in verhouding met dè
buitenlandsche huiden. Den prijs van 90 5. 100 cent, dien
men thans vraagt, achten wij sterk overdreven.De Brusselsche
veiling van de vorige week was in verhouding 15
0
/0
lager.
Van kalf sv e 11 en wordt de prijs steeds hooger en – is
sinds Januari reeds 150
0
/0
gestegen.
.Paardehuiden. De voorraden zijn vrijwel geruimd en
de prijzen zijn sinds Januari verdubbeld.
• Looistoffen. Hiervoor is enol-me vraag, vooral voor
vaste Quebracho, waarvan de prijs van Maart/April met
15
.0/
is gestegen. Loco-waar wordt grif tot 63
5.
65 gulden
afgenomen. Men verlangt echter voor partijen, die zeileude zijn, 66
5.
67 gulden. Divi-divi is vast. Voor Myrabolanca
en Mimosa luiden alle offerten
10
5.20
0
/o hooger.
1?
19 Juli 1919.

BANKA-TIN,

In Ncderlandsch-Indië zijn in Mei 1919 verkocht 30723
picols Gouvernements-Bankatin. De opbrengst daarvan be-
droeg ongeveer
f
4.877.000,-. (St.ct.)

706

ECONOMISCHSTATISTISCHE BERICHTEN

23
Juli 1919

META!..EN.

–

Loco-Noterin gen te Londen:

Data Ijzer
Clev.
No.3

Koper
lanar
Tin
Lood Zink

21
Juli

1919..
iom.
104.17/6
257.-!-
23.15/-
43.15/:

14

,,

1919..
noni.
97.15/-
46.-1-
23.151-
41.151-:,
22 Juli

1918..
oom.
122.-1- 373.-1-
30.101-
52.-/-‘

20 Juli

1917..
nom.
130.-!-
240.51-
30.101-
–

20 Juli

1914..
5114
61.-/-
145.151-
19.-1-
21.10/
1
‘

VERKEERS WEZEN.

SCHEEPVAART.

GRAAN.

Data
–
Petro
giad
Londen!
Rdam

•
Odessa
Rotler-
dam

AtI. Kust
Ver. Staten
San Lorenzo

Rotte:. Bruto!
Rotter.
E
nge
.?
land
1

dom
Kanaal
dam

14119 Juli

1919
–
f
90.—
8162
250/-
65/_2

7112

,,

1919
-.
–
,,90.—
816
2

2601-
2501_8

1 5/20 Juli

1918
–
–
–
501-
–
22
5/_1
16/21 Juli

1917
..-
–
,, 7.—
301-
f52.25
140/J

Juli

1914
lid.
7/3
1111
1
14
1111)14
121- 121-

KOLEN.

Dato

Cardhff
Oostk. Engeland

Bor.
–
1 Cenua
Port

Said
1

Plato

Rotter.
dam
Rivier

burg

14119 Juli 1919
541_4

4716
4716
42/6
f
10
.7/12

,,

1919
25/61

4716 4716
451–
,,

10
,,

35
15120 Juli 1918
69/-
10113
2001-
1201-
–
195,-
16/21 Juli 1917
691z

101/3
1551-
110/-
–
,,190.
Juli 1914
fr. 7,—
7/-
7/3
1416
3/2 41-

DIVERSEN.

Bombay
Birma
Vladivo.
Chili

o
ata
West
West
stork
West
Europa
Europa
West
Europa
(d. ø.)
(rijst) Europa (salpeter)

155/-s
.
2151
8

–
7/12

,,

1919 ……
142/68
751..2
–
–
14119

Juli

1919 ……..

275/-
5001-
–
190/-
15120 Juli

1918 …….
350/-

..

4501-
–
1801-
16/21

Juli

1917 …….

Juli

1914 …….
14/6
1613
251-.
22/3

1)
Voor neutrale schepen. ) Voor Britsche schepen.
8)
Vrij.

4) Voor neutrale schepen onder geallieerde timecharter.

Graan Petrograd per quarter eau 406 14v. zwaar, Odesw per Unit, Ver. Staten
per quarter van 480 ib:. zwaar.
Orerige noleeringon per ton van 1015-.G.

ADVERTENTIËN

De N
chappij

ROTTERDAM

. ‘s.GRAVENHAGE
–
–

GRONINGEN

Telefoon 3600

Telefoon
H 280, 300

Telefoon 1555

AMSTERDAM

LEEUVARDEN

ARNHEM

Telefôon N 5580

.

.

Telefoon 2723

levert uit voorraad
TELEFOON-, SCHEL-, ELECTR. KL0K-INSTÂLLATIES,
etc.,
–

–

in huur en koop.

Herstelt en onderhoudt o n d er g a r anti ook alle niet door haar uitgevoerde installatiee.

PROSPECTUS GRATIS

1

NEDERLANDSCE – TRTSATL1NTISCHE

HYPOTBEEIÇI3ANK.
TE AMSTERDAM

WERKT IN. CANADA MET EIGEN FÇ.AJJTOPEN
DCT!EJ.MEE3 TE »1TERflA71. LDPDOGLEEVER FOP.TLJYN TE WINNIPEC

5
en
6°/
t! iooO._.f!.dO._EN f!ioo._

KONINKLIJKE

HOLLANDSCHE

LLOYD

AMSTERDAM

1

Geregelde Passagiers- en

G
E B R
0
E
D E R S C H A B 0 T
Wachtdienst met nieuwe,

ROTTERDAM –

moderne post-stoomschepen

KASSIERS en MAKELAARS in ASSURANTIÊN

Deposito’s. – Rekening-Courant. .

Franco_Chèque-Rekening.

Aan- en Verkoop van Wissels op het Buitenland.. – Aan- en Ver-

koop van Fondsen. – Bewaarneming en Administratie van Effécten;

Oorlogs-. Transport-.
,
Casco-, Brand-, Diefstal- e. a. verzekeringen

van eIken aard.

TUSSCHEN

AMSTERDAM

EN

ZUID-AMERIKA

VIA

CORUNA,z VIGO, LISSABON, LAS PALMAS.

23 Juli 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

707

Eerste Nederlandsche Hypotheekbriefbank

‘s-GRAVEN HAGE

-:-

LANGE
VIJ
VERBERG 9

Gelden beschikbaar

voor eerste hypothecaire leeningen

Inlichtingen zijn te bekomen ten kantore der Bank

N
.
V. W. vaii Opiel
‘
s
FRANSCH-HOLLANDSCHE

Stoomboot en TpanspOptondepnemingen

OLIEFABRIEKEN

,,
CAL VE DELFT»

ROTTERDAM

–
TE DELFT

Reeders, Cargadoors, Expediteurs, Zeebevraohtillgsagelltell
ARTIKELEN.

Telegramad res: FIAT.

Telefoonnummers: 1958, 1977, 1997.
Delftche Slaolie

Araclude-olie

Sesaiu-olie

Soya
–
ofie

G E
*BROEDERS SCHEUER
Bakkers-olie

Assuradeurs en Assurantiebezorgers
Ezpediteurs en Cargadoors

AMSTERDAM EN ROTTERDAM

Plantenvet
Delfia

Cocos-ohe N. 0. F.

Grondnotenkoeken
en
-meel

Verzekering van Koopmansgoederen tegen
Sesamkoeken en -meel

transport,

molest, brand en diefstal tegen

concurreerende premiën.

Cocosmeel

NAAMLOÖZE
VENNOOTSCHAP

Wilton’s MachinefabriekenScheepswerf

ROTTERDAM
Scheepsbouw en Machinefabriek
Speciale inrichting voor reparatiën van eiken omvang

Drie droogdokken met lichtvermogen tot
14000
ton

Dwarsheiling

Drijvende kranen met iichtvermogen tot
120
ton

Telefoon: 7303 en 7304

Telegramadres: ,,WILTON” Rotterdam

WERKSPOOR, AMSTERDAM

Land- en Scheeps-Machines

–

Dieselmotoren
installatiën voor Suikerfabrieken

–

Polderbemalingen

Rollend Spoorwegmateriëel
–
Ijzerconstructiën

708

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

23 Juli
1919

HEEMAF

Telefoon Nos. 54, 82 en 119

ELECTRISCHE

APPARATEN EN

INSTRUMENTEN

HENGELO

Telegram -Adres: HEEMAF- HENGELO

ELECTRO-

MOTOREN EN
GENERATOREN
#p
.

COMPLETE ELECTRISCHE INSTALLATIES

KONINKLIJKE

HOLLANDSCHE LLOYD

UITGIFTE VAN

500OAandeelen af 1000,=

deelende in het volle dividend over 1919,

tot den koers van 165 pCt.,

uitsluitend voor Aandeelhouders.

De ondergeteekenden berichten, dat zij de inschrijving op

bovengenoemde
f5.000.000,—
Aandeelen openstellen op

DINSDAG 29 JULI 1919
9

van 9 uur voormiddags tot 4 uur namiddags,

te hare kantoren te Amsterdam, Rotterdam en ‘s-Gravenhage, op

de voorwaarden vermeld in het prospectus d.d.
22 Juli
1919.

Prospectussen en Inschrijvingsbiljetten zijn aan genoemde

kantoren verkrijgbaar.

.
NEDERLANDSCHE IIANDELMAATSCIIAPPIJ.

–
DE TWENTSCHE BANK.

AMSTERDAM, 22
Juli 1919.

ONTVANG-
EN
BETAALKAS

NIEUWE DOELENSTRAAT
20-22

AMSTERDAM

DEPOSITO’S
VOOR i
JAAR FIXE
â
4
PCT.

GELDEN OP IDEZEN TERMIJN GESTORT ZIJN NA AFLOOP VAN HET

JAAR ZONDER OPZEGGING BESCHIKBAAR.

NIET OPGEVbRDERD ZIJNDE, WORDT DE POST STILZWIJGEND VOOR
GELIJKEN TERMIJN VERLENGD.
DE RENTE KAN NAAR VERKIEZING PER KWARTAAL, PER }IALF JAAR
OF PER JAAR ONTVANGEN WORDEN.

MAATSCHAPPIJ

voor

Solieeps- en Werktuigbouw

9
,FIJENOORD”

ROTTERDAM

Kruisers
–
Torpedobooten
Onderzeebooten
Mailstoomschepen

Vrachtstoomschepen

Baggermateriaal

Machine-installaties

tot 65000 P.K.

Scheeps-Zoelly-Turbines

Machines en apparaten voor

Suikerfabrieken, enz.

INSTITUUT VOOR

ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

WEEKBLAD
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

In de reeks afzoiderlijke ge8chriften

zagen het licht:

Mr. G. VISSERING:

Het vraagstuk van de geidruimte
in Nederland en de Goudpolitiek

van de Nederlandsohe Bank

Mr. G. J. FABIUS:

Het Bankwezen in Nederlandsoh

West-Indië

Prijs per nummer
f
1,50

Verkrijgbaar bij den Boekhandel en bij NIJGH &
VAN DITMAR’S UITG.-MIJ., Rotterdam