Helft van asielmigranten na vijf jaar nog uitkeringsafhankelijk

Asielzoekers die een Nederlandse verblijfsvergunning krijgen, ontvangen bijna allemaal een uitkering om hun leven in Nederland op te kunnen starten. Voor de helft van alle niet-schoolgaande asielmigranten die zich in 2017 bij een gemeente in de basisregistratie personen inschreven, was een uitkering vijf jaar later nog steeds de belangrijkste inkomstenbron.

Binnen de groep uitkeringsafhankelijke asielmigranten zijn wel grote verschillen. Vrouwelijke asielmigranten zijn vaker uitkeringsafhankelijk dan mannen. De arbeidsparticipatie ligt namelijk hoger onder mannen, deels omdat vrouwen vaker zorg dragen voor kinderen.

Verder vinden vooral mensen die bij aankomst in Nederland ouder zijn dan veertig jaar moeilijk een nieuwe inkomstenbron. De figuur toont dat zeventig procent van de mannelijke asielmigranten, en bijna tachtig procent van de vrouwen, die ouder zijn dan veertig, na vijf jaar nog afhankelijk was van een uitkering. Daarentegen was slechts twintig procent van de mannen, en veertig procent van de vrouwen, (bij binnenkomst) tussen de achttien en dertig, vijf jaar na hun inschrijving in de basisregistratie nog uitkeringsafhankelijk.

Integratie kost tijd: in de figuur is te zien dat de uitkeringsafhankelijkheid van asielmigranten daalt naarmate ze langer in Nederland verblijven. Onder niet-schoolgaande asielmigranten die zich, in 2022, tien jaar geleden inschreven, was nog maar 42 procent afhankelijk van een uitkering.

Het is begrijpelijk dat asielmigranten gemiddeld relatief vaak een uitkering ontvangen. Ze kwamen niet om te werken of te studeren, maar vluchtten voor vervolging, oorlog en/of geweld. Daarbij hebben de meeste asielmigranten een lange asielprocedure doorlopen en hadden ze te maken met juridische beperkingen. Zo mochten asielzoekers tot november 2023 niet meer dan 24 weken per jaar werken. Dat maakte hen minder aantrekkelijk voor werkgevers, waardoor ze verder van de arbeidsmarkt kwamen te staan. Ook de soms moeizame erkenning van buitenlandse diploma’s werkt belemmerend. Bovendien kunnen veel asielzoekers om gezondheidsredenen niet (veel) werken. Gerelateerd aan het motief om naar Nederland te komen is de psychische ongezondheid onder hen relatief hoog. Afgelopen jaren is de arbeidsmarkt erg krap, wat de kans op werk vergroot en de afhankelijkheid van een uitkering onder asielmigranten doet ­afnemen.