■ Sophie Wellen (Ministerie van Financiën)
Voor de financiering van de staatsschuld is voldoende liquiditeit in staatsobligaties op de secundaire markt belangrijk. Investeerders zijn eerder bereid om voor een lagere rente in te stappen in liquide obligaties als ze weten dat ze dit papier gemakkelijk en tegen slechts geringe prijsconcessie weer kunnen verkopen. Adequate liquiditeit, ook wel de verhandelbaarheid, van schuldpapier kan op die manier bijdragen aan lagere rentekosten.
Het handelsvolume van obligaties op de secundaire markt is een mogelijke indicator voor liquiditeit. Uit data van de dertien financiële instellingen die voor de Nederlandse Staat de markt voor staatsobligaties onderhouden (Primary Dealers), blijkt dat de afgelopen vijf jaar voor bijna alle looptijden een lichte daling waarneembaar was in het volume aan transacties die zij uitvoerden (figuur). Er zijn twee belangrijke oorzaken voor deze daling aan te wijzen.
Ten eerste is de financieringsbehoefte van de Nederlandse Staat de afgelopen jaren afgenomen waardoor minder vaak nieuwe schuldtitels worden uitgegeven. Door minder frequente uitgiftes is de activiteit in de secundaire markt die vaak volgt op een uitgifte, ook minder. En omdat de omvang van de schuld is gedaald, neemt logischerwijs ook de omzet van het schuldpapier af. Er is immers minder papier in omloop. Beide ontwikkelingen drukken het handelsvolume.
Een verandering in de samenstelling van partijen die het Nederlandse schuldpapier bezitten is een tweede oorzaak. Het Eurosysteem koopt sinds 2015 Nederlandse staatsobligaties in het kader van het opkoopprogramma (Public Sector Purchase Programme). Het Eurosysteem bezit nu ongeveer een kwart van de Nederlandse schuld en zal deze obligaties tot het einde van de looptijd vasthouden, waardoor het handelsvolume afneemt.
De afname van het handelsvolume betekent echter niet dat de liquiditeit van Nederlandse staatsobligaties onder druk staat. Primary Dealers constateren dat de liquiditeit van Nederlands schuldpapier nog steeds goed is, ook in vergelijking tot andere landen die met vergelijkbare afnames in handelsvolume worden geconfronteerd. Mede hierdoor kan de Nederlandse Staat de staatsschuld nog steeds tegen een zeer lage rente financieren.
Auteur
Categorieën