Groeiend aantal elektrische auto’s gaat belastinginkomsten drukken

Er rijden steeds meer elektrische (personen)auto’s op de weg. Dat is positief vanuit een klimaatperspectief, maar zorgt voor dalende belastinginkomsten. Daar zal de overheid rekening mee moeten houden, of de autobelastingen moeten herzien.

De totale belastinginkomsten bij personenauto’s bedragen in 2024 circa 1,4 procent van het bruto binnenlands product (bbp), bijna vijftien miljard euro. Op basis van onder andere de Klimaat en Energieverkenning 2022 (geüpdatet met vastgesteld beleid) en het autoparkmodel Carbontax is de ontwikkeling van het wagenpark en het aandeel elektrische personenauto’s daarin geraamd. Daaruit blijkt dat, zonder beleidswijzigingen, de belastinginkomsten uit autobelastingen vanaf 2026 afnemen (figuur). In 2040 is de afname circa 0,35 procent van het bbp, oftewel circa 3,5 miljard euro (prijsniveau van 2024 en inclusief geraamde bbp-groei). Wordt gebruik van elektrische auto’s verder gestimuleerd, dan versnelt de afname van de belastinginkomsten.

De inkomsten uit de belasting van personenauto’s en motorrijwielen (bpm) gaan het hardst achteruit. De bpm belast nieuwe personenauto’s met CO₂-uitstoot als grondslag. De inkomsten uit brandstofaccijnzen – waarvoor zowel het aantal gereden kilometers als de zuinigheid van het voertuig van belang is – verdwijnen volledig. Een hogere opbrengst uit de energiebelasting compenseert dat slechts voor een klein deel.

De inkomsten uit de motorrijtuigenbelasting (mrb) zullen juist toenemen. De mrb belast autobezit en is gebaseerd op het gewicht. Door het accupakket zijn elektrische personenauto’s gemiddeld zwaarder dan personenauto’s op fossiele brandstoffen. Verder zullen de inkomsten uit de bijtelling voor privégebruik van de auto van de zaak licht dalen als percentage van het bbp. De grondslag vormt de catalogusprijs. Elektrische personenauto’s zijn nu nog duurder dan personenauto’s op fossiele brandstoffen, maar dit zal op termijn naar elkaar toegroeien.

Hoe hoog de inkomsten uit autobelastingen zouden moeten zijn, is een politieke keuze, maar als men in de toekomst de autobelastingen (als percentage van het bbp) op peil wil houden, zal gekeken moeten worden naar andere grondslagen. Dit zou kunnen met een andere belasting waar de grondslag bijvoorbeeld het aantal gereden kilometers is.