Boeken

boeken
De redactie nodigt lezers
uit boeken te recenseren
voor deze rubriek

510

ESB

Dit is Michael Porter’s en Elizabeth
er van uit te gaan dat patiënten zich
Teisberg’s (P&T) medicijn voor het
bij de keuze van zorgaanbieder zulAmerikaanse zorgstelsel. Porter’s
len baseren op kwaliteitsinformatie,
goeroestatus – een Harvard-professor
maar andere Amerikaanse experts
die beroemd is geworden dankzij zijn
plaatsten hierbij grote vraagtekens
werk op het terrein van economische
(zie bijvoorbeeld Dranove, 2000).
clusters – garandeert dat dit boek veel
Bovendien hebben patiënten, zolang
aandacht zal krijgen bij beleidsmazij verzekerd zijn, nauwelijks een
kers en managers in de zorg. Net als
prikkel om op de kosten van hoeerder werk van Porter bevat ook dit
gere kwaliteit te letten. Het gevolg
boek adviezen aan zowel managers
kan zijn een te hoge kwaliteit.
(in dit geval managers in ziekenhuizen
Verzekerden die nog niet ziek zijn
en bij verzekeraars) als beleidsmahebben mogelijk wel een prikkel om
kers bij de overheid. Drie hoofdstukkwaliteit en prijs tegen elkaar af te
ken richten zich op zorgaanbieders,
wegen. In het ideale geval zullen zij
Michael Porter en Eliverzekeraars, werkgevers en werkzich bij de keuze van zorgverzekezabeth Teisberg (2006)
nemers, één hoofdstuk handelt over
raar baseren op de prijs én kwaliteit
Redefining Health Care:
overheidsbeleid. Aan de adviezen gaat
van de door de zorgverzekeraar
Creating Value-Based
een (weinig verrassende) probleemgecontracteerde zorgaanbieders. Dit
Competition on Results.
schets vooraf. Ook P&T komen met de
roept echter weer nieuwe vragen op,
Boston (MA): Harvard
bekende litanie van verspilling, grote
zoals: zijn gezonde verzekerden in
Business School Press.
kwaliteitverschillen en onacceptabele
staat en bereid hun keuze van zorgaantallen onverzekerden. Op grond van deze symptoverzekeraar te baseren op gedetailleerde kwaliteitsinmen concluderen P&T dat er iets mis is met de aard
formatie? Is er een rol voor bijvoorbeeld werkgevers
van de concurrentie in de zorg. Concurrentie gaat op
om een soort voorselectie te maken van verzekeraars
dit moment over prijzen en niet (ook) over kwaliteit.
met een goede prijs/kwaliteitsverhouding? Dit soort
Vandaar de ondertitel van het boek: Creating Valuevragen komen in het boek niet aan de orde, waarBased Competition on Results.
door de analyse nogal aan de oppervlakte blijft.
Wat is de oorzaak van deze verkeerd gerichte concurDie oppervlakkigheid geldt ook voor een ander voorrentie? P&T noemen verschillende factoren, te beginstel van P&T, waarin zij bepleiten dat een ziekenhuis
nen met een verkeerde mind-set waardoor specialisatie
aan elke verzekeraar dezelfde prijs in rekening moet
achterwege bleef (“hospitals thought they should be
brengen. Verschillende prijzen voor hetzelfde zorgall things to all people to drive volumeâ€) en verkeerde
product zouden verboden moeten worden. Dus een
doelstellingen: lagere kosten op korte termijn maar
verzekeraar die erin slaagt een korting te bedingen bij
weinig aandacht voor preventie, kostenreductie binnen
een bepaald ziekenhuis, ontleent hier geen enkel conde eigen sector maar niet in het zorgstelsel als geheel.
currentievoordeel aan: andere verzekeraars profiteren
Wat is de remedie? P&T claimen dat “government is
immers mee. Dit holt de onderhandelingsprikkel van
not the key to health care reformâ€, maar doen vervol- zorgverzekeraars uit. Free-rider gedrag ligt op de loer.
gens aanbevelingen voor een radicale koerswijziging
Al met al is het boek vooral interessant vanwege het
van het overheidsbeleid. Verrassend genoeg komt die pleidooi voor een pakket hervormingen die neerkokoerswijziging neer op invoering van het Nederlandse men op invoering van het nieuwe Nederlandse zorgzorgstelsel: een verplichte basisverzekering voor
stelsel. Dit zou critici die het nieuwe Nederlandse
iedereen, een soort zorgtoeslag (in de vorm van
stelsel afwijzen onder verwijzing naar de VS aan
vouchers) voor lage inkomens, een vorm van verhet denken moeten zetten. Het boek bevat bovenplichte risicoverevening voor zorgverzekeraars en het
dien veel feitelijke informatie over het Amerikaanse
afschaffen van de onbelaste werkgeversbijdrage die
gezondheidsstelsel. Maar lezers die een gedegen
ertoe heeft geleid dat werknemers in de VS vrijwel
economische analyse hopen aan te treffen van het
altijd verzekerd zijn via hun werkgever.
Amerikaanse zorgstelsel komen niet erg aan hun
Ook verwachten P&T veel van het openbaar maken
trekken. Hiervoor kunnen zij beter terecht bij het
van kwaliteitsinformatie over uitkomsten (dus niet
al genoemde boek van Dranove aangevuld met het
alleen over zorgprocessen). De overheid dient dit
meer recente Your money or your life van David
volgens hen af te dwingen: “Perhaps the most funCutler (besproken in ESB, 6 mei 2005, 90e jaargang,
damental role of government in enabling value-based nr. 4459, pagina 212.)
competition is to ensure that universal, high-quality
information on provider outcomes and prices for every LITERATUUR
medical condition is collected and disseminated.
Dranove, D. (2000) The economic evolution of American health care.
New Jersey: Princeton University Press.
This single step will have far-reaching and pervasive
effects throughout the system.â€
MARC POMP
Hoe transparantievergroting kan bijdragen aan
Programmaleider mededinging bij het CPB
betere kwaliteit blijft echter onbesproken. P&T lijken

24 augustus 2007