D N B – c o n j u n c t u u r i n d i cator
Ad hoc commissie positiever
over Europese groei
Ad Stokman
Deze rubriek wordt periodiek samengesteld door
Robert-Paul Berben, Gerbert Hebbink, Ard den Reijer
en Ad Stokman van de Nederlandsche Bank.
Het economisch vertrouwen van een kleine doorsnede van
landen en sectoren blijkt een snelle en betrouwbare graadmeter voor de Europese groei.
M
aandelijks houdt de Europese Commissie enquêtes onder
consumenten en producenten naar hun vertrouwen in
de economie. Vraag is of hieruit vroegtijdig betrouwbare informatie kan worden gedestilleerd voor de groei in de EU. Dit ligt
wel voor de hand. De Europese landen zijn door de gemeenschappelijke Europese markt nauw met elkaar verbonden. Het
vertrouwen in de eigen economie of sector is daarom in meer of
mindere mate een afgeleide van vertrouwen in de Europese economie. Bovendien zijn op het moment dat een eerste officiële
flashraming van het bbp wordt vrijgegeven de vertrouwenscijfers over dat kwartaal al ruim een maand bekend.
Een gedachte-experiment
Om de betekenis van dergelijke vertrouwensgegevens voor
een alternatieve Europese flashraming te onderzoeken hebben
we een klein gedachte-experiment uitgevoerd. Hierin worden
‘vertegenwoordigers’ van diverse sectoren uit de ‘oude’ EU-15
één voor één uitgenodigd om in een ad hoc commissie zitting te nemen als blijkt dat hun vertrouwen in de nationale
economie bruikbare informatie oplevert voor een flashraming
van de Europese groei. Deze beoordeling vindt plaats op basis
van vertrouwenscijfers van de EC over de afgelopen twintig
jaar. Daartoe wordt de gerealiseerde Europese bbp-groei in een
kwartaal ten opzichte van vier kwartalen daarvoor geregresseerd
op het gemiddelde niveau van de vertrouwensindicatoren in
datzelfde kwartaal. Levert een sector een significante bijdrage
aan de voorspelling dan treedt hij toe tot de commissie en blijft
daar zitten totdat een nieuwe kandidaat hem overbodig maakt.
Voor een ordelijk verloop worden eerst de industriële ondernemers van de verschillende landen uitgenodigd (in volgorde van
economisch gewicht, dat wil zeggen beginnend met Duitsland,
dan het VK, Frankrijk etc). Vervolgens komen de detaillisten, de
bouwbedrijven en ten slotte de consumenten aan de beurt.
Geselecteerde commissieleden
Het experiment leidt tot een verrassende selectie. Niet het
vertrouwen van de gezamenlijke industriële ondernemers, maar
het vertrouwen van een bont gezelschap van Duitse detaillisten,
industriële ondernemers uit het VK en Frankrijk en Griekse en
Portugese consumenten leidt tot het beste resultaat. Figuur 1 laat
zien dat het vertrouwen van deze groep de waarnemingen van de
Europese groei in datzelfde kwartaal goed benadert. De gemiddelde absolute voorspelfout voor de periode 2000:I-2005:IV op
basis van een vergelijking geschat over de periode 1986:I-1999:
284
ESB  16-6-2006
Figuur 1. Groeiraming EU op basis van vertrouwen
6,0
5,0
4,0
3,0
% 2,0
1,0
0,0
-1,0
1987
-2,0
1990
1993
1996
groei EU (t/t-4)
1999
2002
2005
raming
IV bedraagt 0,2 procentpunt. Een heel acceptabele foutenmarge,
zeker als bedacht wordt dat officiële cijfers van het bbp doorgaans
onderhevig zijn aan aanzienlijke bijstellingen.
De samenstelling van de commissie is stabiel. Individuele
leden kunnen niet worden gemist of vervangen. Wordt de
Portugese en Griekse consumentenvertegenwoordiger buiten de
deur gehouden, dan loopt de absolute voorspelfout op tot gemiddeld 0,4 procentpunt.
Vertrouwen ad hoc commissie groeit
Na een dieptepunt in het tweede kwartaal van 2005 is het
vertrouwen van de ad hoc commissie in drie achtereenvolgende
kwartalen gestegen. Voor de Nederlandse economie is dat goed
nieuws. De jongste DNB-cijfers wijzen op een doorzettend herstel voor de Nederlandse economie in de periode tot en met september van dit jaar (Figuur 2). Voor het eerst in lange tijd lijkt
ook de feitelijke productie de weg omhoog te hebben gevonden.
Figuur 2. DNB-conjunctuurindicator
2
1,5
1
0,5
0
-0,5
1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005
-1
-1,5
-2
-2,5
Realisatie t/m maart 2006
Indicator t/m sept 2006
Ad Stokman