Van Arbeidsvoorziening tot arbeidsmarktintermediairs
Aute ur(s ):
Mevissen, J.W.M. (auteur)
Regioplan, enige tijd geleden is, bij wijze van proef, door Regioplan een ‘trendrapport private intermediairs’ opgesteld op verzoek van het
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dit rapport is te b estellen b ij VUGA.
Ve rs che ne n in:
ESB, 84e jaargang, nr. 4201, pagina D13, 29 april 1999 (datum)
Rubrie k :
Dossier Zoeken is vinden
Tre fw oord(e n):
Als het gaat over de toekomst van de arbeidsbemiddeling, zoals in dit ESB-dossier, is een goed beeld van het doen en laten van de vele
intermediairs op de arbeidsmarkt van groot belang. De tijd dat arbeidsbemiddeling alleen door de overheid werd aangeboden, ligt
achter ons. Met name uitzendbureaus hebben het pad geëffend voor het openbreken van een monopolie van de rijksoverheid op
arbeidsbemiddeling dat ruim een halve eeuw geduurd heeft. Aanvankelijk bestreden en verguisd, later onder toezicht getolereerd, zijn
ze nu niet meer weg te denken uit het institutionele landschap van de arbeidsmarkt. Inmiddels zijn er vele spelers en vele typen
spelers op de arbeidsmarkt, die één of andere intermediaire rol vervullen tussen vraag en aanbod.
De huidige stand van zaken is dat er drie hoofdcategorieën arbeidsmarktintermediairs onderscheiden kunnen worden:
» (semi-)overheidsinstanties, zoals de sociale diensten, de uitvoeringsinstellingen en Arbeidsvoorziening Nederland; zij houden zich
bezig met de activering, reïntegratie en toeleiding van werklozen, dus met het bestrijden van de werkloosheid van hun cliënten;
» private intermediairs: uitzendorganisaties, detacherings- uitleenbedrijven, werving- en selectiebureaus, headhunters,
outplacementbureaus en loopbaanbegeleiders, interne mobiliteitscentra, mobiliteitsbureaus, enz; zij verlenen tegen betaling
allocatiebevorderende diensten aan cliënten aan vraag- dan wel aanbodkant.
» samenwerkingsverbanden tussen uiteenlopende partijen, bijvoorbeeld:
– de samenwerking tussen START, Vedior, en Arbeidsvoorziening,
– geformaliseerde samenwerking tussen bedrijven op het terrein van collegiale in- en uitlening of detachering,
– samenwerking tussen interne mobiliteitsbureaus en uitzendbureau.
Deze samenwerkingsverbanden hebben specifieke, eigen doelen zoals het opnieuw aan werk helpen van boventallig eigen personeel, het
efficiënter kunnen inzetten van schaarse typen medewerkers, het verzorgen van de instroom van werkgelegenheidsprojecten, en
dergelijke.
In de eerste categorie, de (semi-)overheidsinstanties, wordt gestreefd naar een vereenvoudiging van het aanbod door bundeling van de
primaire dienstverlening in zogenaamde centra voor werk en inkomen (CWI’s). Bovendien gaat het werkveld van de reïntegratie volledig
geprivatiseerd worden. Vanaf 2001 worden uitvoeringsinstellingen onderworpen aan marktwerking. Er zullen nieuwe partijen bijkomen.
Het aantal private reïntegratiebedrijven neemt nu al toe en ook de uitvoeringsinstellingen zullen in aantal groeien.
Bij de private intermediairs zijn enige markante ontwikkelingen:
» op de eerste plaats is er sprake van branchevervaging doordat verschillende typen intermediairs zich steeds meer op het werkterrein
van elkaar begeven. Zo gaan uitzendbureaus meer detacheren, salaris-administraties uitvoeren (‘pay rolling’) en adviseren over
personeelsbeleid.
» daarnaast is er sprake van schaalvergroting: door fusies, maar ook doordat de grote en met name de middelgrote uitzendorganisaties
een hogere omzetgroei vertonen dan de kleine.
» tegelijk komen meer niche-spelers op. Zo zijn gespecialiseerde uitzendbureaus die zich richten op bepaalde delen van de markt,
bijvoorbeeld bepaalde branches of beroepsgroepen, de snelste groeiers.
» internationalisering: grote uitzendorganisaties breiden hun activiteiten in het buitenland steeds meer uit.
Ook zijn er nieuwe wetten in werking getreden die invloed zullen hebben op deze markt (de Wet allocatie arbeidskrachten door
intermediairs, WAADI, en de Wet Flex en Zekerheid), terwijl het vergunningenstelsel voor het ter beschikking stellen van
arbeidskrachten is afgeschaft.
Of het aantal samenwerkingsverbanden toeneemt is niet duidelijk, hiervan bestaat nog geen goed beeld. Wel is duidelijk dat zij een grote
diversiteit vertonen. Mogelijk gaan we in de nabije toekomst nieuwe samenwerkingsverbanden zien ontstaan ten behoeve van de
bemiddeling van specifieke doelgroepen, zoals langdurig werklozen of herintredende vrouwen, specialisatie op economische sectoren of
voor het verbinden van ‘werkvelden’ als de zorg, de sociale zekerheid en de arbeidsmarkt of van stedelijk beheer, welzijn en arbeidsmarkt.
Tot slot zijn er ook relatief nieuwe ‘toetreders’: electronische intermediairs en onderwijsinstellingen. Over werkwijze, doelgroepen en
betekenis voor de markt van deze intermediairs is nog weinig in kaart gebracht.
De geschetste dynamiek leidt ertoe, zo is ons uit een marktverkenning gebleken, dat allengs het zicht verloren wordt op het totale aanbod
van diensten of op aspecten van het aanbod die van belang zijn voor, bijvoorbeeld, het bepalen van de concurrentiepositie (prijs, bereik,
enz.), van niches in de markt (behoeften, trends, enz.), aandachtspunten voor overheidsbeleid (arbeidsvoorwaarden en omstandigheden, uitwerking van regelgeving, enz.). Parallel hiermee stellen cliënten, zowel aan de vraagkant als – door de krappe
arbeidsmarkt – aan de aanbodkant, hogere eisen aan de arbeidsmarktintermediairen. Dit roept her en der de behoefte op informatie te
krijgen over relevante ontwikkelingen. Hiertoe is door Regioplan de monitor arbeidsmarktintermediairs ontwikkeld. Met behulp van deze
monitor wordt op verzoek van klanten voor typen arbeidsmarktintermediairs informatie verzameld over tal van onderwerpen, zoals
dienstpakketten, marktaandelen, kenmerken van de bemiddelingsdienstverlening, trends, enz. Deze informatie wordt deels betrokken uit
bestaande bronnen en wordt deels zelf verzameld.
De klanten van de monitor kunnen op voor hun belangrijke aspecten specifieke en actuele informatie verwerven ten behoeve van
concurrentie-analyse, benchmarking, het onderkennen van relevant trends, de invloed van wet- en regelgeving, de prijs van producten.
Ook zal de monitor een overzicht opleveren van aanbieders van specifieke producten.
ESB-Dossier: Zoeken is vinden
Inleiding
A. Troost, Arbeidsvoorziening en het vliegwiel van verandering
Trends
P. de Beer, De arbeidsmarkt van de toekomst
Theorie
J.J.M. Theeuwes, Gezocht: luizebaan
J.W.M. Mevissen, Van arbeidsvoorziening tot arbeidsmarktintermediairs
Bemiddelingsmarkt
J. de Koning, Markt en overheid
J.H.F. Junggeburt, De kracht van private partijen
SUWI
W.J. Dercksen en H. van den Hende, Werk en inkomen met hulp van de onzichtbare hand
A.C. Glebbeek, De onzichtbare sloot
R. van der Veen, Het trilemma van sociaal beleid
A. van Bochove, Publieke deel nieuwe structuur wordt geen blijvertje
Bemiddeling
P. van Diepen, De ‘harde’ kern’: niet willers, niet kunners en kopschuwen
E. Sol, Bemiddelen van de kern is een harde noot om te kraken
Epiloog
H.A. Keuzenkamp, Ruimte voor bemiddeling
Copyright © 1999 – 2003 Economisch Statistische Berichten ( www.economie.nl)