‘Verwachte’ prijs CO2-uitstoot flink gedaald sinds 2022

De markt ‘verwacht’ een verrassend lage CO₂-prijs van circa 55 euro in 2030 (prijspeil 2023). Deze prijs volgt uit de futureprijzen voor CO₂-rechten (figuur). Dat kun je interpreteren als goed nieuws voor de kosten van de energietransitie. Een belangrijke kanttekening is dat de CO₂-futureprijzen behoorlijk kunnen fluctueren; in 2022 lag de prijs bijvoorbeeld meer dan twee keer zo hoog (figuur).

De EU, en dus ook Nederland, staat voor de opgave om de CO₂-uitstoot aanzienlijk te reduceren. Eind 2022 is afgesproken dat het aantal uit te geven CO₂-emissierechten voor alle sectoren in het emissiehandelssysteem (ETS) – de energie-intensieve industrie, elektriciteitssector en delen van de luchtvaart en zeevaart – gecombineerd jaarlijks lineair wordt verminderd tot 0 in 2040. Het jaar 2030 is hierbij politiek een belangrijk ijkpunt, want de uitstoot moet dan 62 procent lager zijn dan in 2005.

De prijs van emissierechten geeft een indicatie van de kosten van CO₂-reductie voor bedrijven. Bedrijven zullen investeren tot het punt waar de marginale kosten van CO₂-reductie gelijk zijn aan de verwachte CO₂-prijs. De figuur geeft spotprijzen – de op dat moment geldende prijzen – en futureprijzen van emissierechten weer. Een future betreft hier een contract om in de toekomst een ETS-recht te kopen. De futureprijs volgt grosso modo de huidige spotprijs van een emissierecht plus een renteopslag.

Futureprijzen kunnen de verwachte CO₂-kosten voor bedrijven weerspiegelen voor de 62 procent reductie die gerealiseerd moet worden in 2030, maar dan moeten we wel onder andere aannemen dat CO₂-contracten worden verhandeld door goed geïnformeerde partijen die een goed beeld hebben van de kosten van de vereiste CO₂-reductie en dat zij voorzien dat het ETS in 2030 nog ongewijzigd functioneert. Deze aannamen zijn onzeker. Daarnaast is er aanvullende onzekerheid over de hoogte van de CO₂-prijzen, getuige de grote fluctuaties van de actuele prijzen en de futureprijzen.

Verschillende verklaringen voor de lage CO₂-spot- én futureprijzen zijn mogelijk. Zo kan de markt verwachten dat het ETS-beleid wordt bijgesteld, de structuur van de economische activiteiten in Europa gaat veranderen door bijvoorbeeld veranderende gasprijzen of dat regeringen hoge subsidies gaan verstrekken aan bedrijven.