■ Theo Smid (Atradius)
De ECB voert sinds de financiële crisis een zeer ruim monetair beleid. Daarbij zijn naast renteverlagingen ook andere instrumenten ingezet, zoals het verstrekken van goedkope leningen aan banken en het grootschalig opkopen van staatsleningen en ander kwalitatief hoogwaardig papier. Met het aanhoudende economische herstel in de eurozone is de discussie over de timing van monetaire verkrapping opgelaaid.
Uit de economische theorie kunnen we bepalen welk niveau de beleidsrente op dit moment zou moeten zijn, en dus of een renteverhoging al aan de orde is. Een instrument dat daarbij helpt, is de zogenaamde Taylor-regel. De formule voor de Taylor-regel die wij gebruiken is gebaseerd op de kerninflatie in het eurogebied en een maatstaf voor het onderpresteren van de economie in de eurozone ten opzichte van het economische potentieel.
In de figuur is de Taylor-regel toegepast op het eurogebied. De figuur laat zien dat de rente die door de Taylor-regel wordt voorgeschreven voor de periode 2005–2009 tamelijk nauwkeurig de werkelijke beleidsrente van de ECB volgt. Na medio 2011 gaan beide rentes steeds verder uit elkaar lopen. Doordat de economie in de eurozone in 2012 fors onderpresteert ten opzichte van haar potentieel, wordt de door de Taylor-regel voorgeschreven rente negatief. De ECB-beleidsrente zet eveneens een dalende trend in, maar stuit op een gegeven moment op de ondergrens van nulprocent.
Met het economische herstel dat zich in het voorjaar van 2014 inzette, kruipt de Taylor-regel-rente langzaam weer omhoog. De stijging van die rente sinds begin 2014 komt vooral doordat de economie in de eurozone dichter bij haar potentieel is gaan presteren. De kerninflatie is sinds 2014 redelijk stabiel. Momenteel bevinden beide rentes zich min of meer op hetzelfde niveau. Maar als de trendmatige stijging doorzet, komt een renteverhoging dus steeds dichterbij.
