Nieuws op de beurs
Aute ur(s ):
Scholtens, Bert (auteur)
De auteur is werkzaam b ij de vakgroep Financiering, Belegging en Accounting van de Rijksuniversiteit Groningen. L.J.R.Scholtens@eco.rug.nl
Ve rs che ne n in:
ESB, 88e jaargang, nr. 4411, pagina 402, 22 augustus 2003 (datum)
Rubrie k :
Uit de vakliteratuur
Tre fw oord(e n):
beleggen
Beurskoersen veranderen onder invloed van nieuwe informatie. Die informatie kan betrekking hebben op bedrijven, op de macroeconomische omgeving of anderszins. Vooral de invloed van grote schokken zoals een oorlog of een crisis is aanzienlijk. In de periode
voor en tijdens de oorlog in Irak bleek dat de beurzen heftig reageren op nieuws over deze oorlog.
Bij het bepalen van de invloed van nieuws over een oorlog – of een vergelijkbare gebeurtenis – doen zich twee problemen voor. Ten
eerste kan de kans op de gebeurtenis (ofwel het nieuwsfeit) moeilijk bepaald worden. Ten tweede worden ontwikkelingen op financiële
markten mede door talloze andere factoren bepaald. Meestal wordt de zogenaamde ‘event study’ methodologie gebruikt om de invloed
van gebeurtenissen op financiële markten te analyseren. Hierbij wordt een bepaald tijdvak geconstrueerd waarin de feitelijke
koersontwikkeling vergeleken wordt met de ‘verwachte’ koersontwikkeling. De datering van de gebeurtenis is hierbij van groot belang1.
Deze methodologie is geschikt voor het bepalen van de invloed van een onverwachte gebeurtenis. Ook kan de methode gebruikt worden
om reacties op verschillende markten ten aanzien van zulke gebeurtenissen met elkaar te vergelijken2. Maar een nadeel van deze methode
is dat men geen grip krijgt op de mogelijke invloed van gebeurtenissen die ‘in de lucht hangen’, eenvoudigweg omdat die gebeurtenissen
nog niet zijn opgetreden en dus niet waargenomen kunnen worden. Roberto Rigobon en Brian Sack van de Federal Reserve Board in
Washington onderzochten juist hoe nieuws over de op handen zijnde oorlog met Irak van invloed is op financiële markten3. Zij maken
daartoe gebruik van een methode waarbij met behulp van heteroskedasticiteit in de verklarende variabelen, dat wil zeggen verschillende
varianties van de storingstermen van die variabelen, mogelijke verbanden geïdentificeerd worden. Deze methode is reeds in 1928
ontwikkeld, maar is in de vergetelheid geraakt. Pas recentelijk is hij toegepast op financiële markten4.
Rigobon en Sack veronderstellen dat de veranderingen in financiële variabelen bepaald worden door een stelsel ‘gewone’ factoren en
door een stelsel onverwachte en willekeurige schokken. De laatste zijn niet direct waarneembaar, maar worden geacht tot uiting te komen
in een hogere variantie van de koersen.
Rigobon en Sack gaan ervan uit dat het oorlogsnieuws verantwoordelijk is voor de extra variantie. De financiële variabelen die ze
onderzoeken zijn onder andere de beurskoers (s&p 500), het rendement op staatsobligaties, de ‘yield spread’ van obligaties met rating
bbb, de olieprijs, de goudprijs en de dollarkoers. De gewone factoren behelzen onder andere de veranderingen in de monetaire politiek,
het begrotingsbeleid, macro-economische ontwikkelingen, nieuws over de mogelijkheid van de oorlog en andere variabelen die een
directe invloed kunnen hebben op de financiële variabelen. Vervolgens gaan Rigobon en Sack op zoek naar prominent nieuws over
oorlogsdreiging. Met behulp van hun methodologie illustreren ze dat verschillende van de onderzochte financiële variabelen significant
beïnvloed worden door het oorlogsnieuws. Met name olietermijncontracten, beurskoersen en bedrijfsobligaties reageren sterk.
De methode die Rigobon en Sack hanteren is niet geschikt om te verklaren waarom de gevonden reacties optreden. Aan dat euvel gaat
overigens ook de event study methodologie mank. Nieuws over de oorlog is meestal voor meerdere uitleg vatbaar en heeft betrekking op
meerdere aspecten, zoals op de waarschijnlijkheid van oorlog, de duur ervan, de kans op succes, de breedte van de coalitie, enzovoorts.
Tevens kan het nieuws positief of negatief opgevat worden. De benadering van Rigobon en Sack maakt het mogelijk de effecten van
nieuws te kwantificeren en hun (statistische) significantie te bepalen. De methodiek staat interactie toe tussen de verschillende
variabelen. Het belangrijke verschil met traditionele kleinste kwadraten schattingen – die ten grondslag liggen aan de event studies – is
dat veel variabelen die niet direct waarneembaar zijn of niet eenvoudig te kwantificeren toch in de analyse betrokken kunnen worden.
Aldus kan een beeld verkregen worden van hun invloed op de afhankelijke variabelen. Dat maakt dat we nog veel toepassingen van deze
methodiek kunnen verwachten, omdat nieuws een steeds grotere rol in de economie is gaan spelen.
Bert Scholtens
1 E. Fama, L. Fisher, M. Jensen en R. Roll, The adjustment of stock prices to new information, International Economic Review, jrg. 10,
1969, blz. 1-21; J. Binder, The event study methodology since 1969, Review of Quantitative Finance and Accounting, jrg. 10, 1997, blz.
111-120; A.C. MacKinlay, Event studies in economic and finance, Journal of Economic Literature, jrg. 35, 1997, blz. 13-39.
2 R.C. Fair, Events that shook the market, Journal of Business, jrg. 75, 2002, blz. 713-732; B. Scholtens en M. Steensma, Shocks and
stocks, BNL Quarterly Review, nr. 223, 2002, blz. 347-361.
3 R. Rigobon en B. Sack, The effects of war risk on U.S. financial markets, NBER Working Paper 9609, Cambridge, Mass., april 2003.
4 Voor methodologische aspecten zie E. Sentana en G. Fiorentini, Identification, estimation and testing of conditionally heteroskedastic
factor models, Journal of Econometrics, jrg. 102, 2001, blz. 143-164.
Copyright © 2003 – 2004 Economisch Statistische Berichten (www.economie.nl)