Milieudruk nauwelijks gewijzigd in 1999
Aute ur(s ):
Verduin, H. (auteur)
Dit artikel wordt gecoördineerd door de sector nationale rekeningen van het CBS
Ve rs che ne n in:
ESB, 85e jaargang, nr. 4272, pagina 747, 22 september 2000 (datum)
Rubrie k :
Statistiek
Tre fw oord(e n):
economie, samenleving
Ondanks de hoge economische groei in 1999 is de milieudruk nauwelijks gewijzigd. Opvallend is de daling van broeikasgasemissies
met een procent ten opzichte van 1998. Na een jarenlange afname lijken de vrijgekomen hoeveelheid afval en de emissies die bijdragen
aan de verzuring zich te stabiliseren. Daarentegen is de uitstoot van vermestende stoffen de afgelopen twee jaar toegenomen.
CO2-emissie omlaag door hogere invoer elektriciteit
In 1999 daalde de CO2-emissie door Nederlandse ingezetenen met een procent. De daling was vrijwel volledig het gevolg van de met zes
procent verminderde elektriciteitsproductie in Nederland. Deze leidde tot een verminderde inzet van aardgas en steenkool bij de
centrales, en verklaart daarmee de daling van de CO2-emissie. De daling van de elektriciteitsproductie is opmerkelijk daar de vraag naar
elektriciteit met drie procent toenam. De verminderde productie en de toenemende vraag werden volledig gecompenseerd door een
explosieve groei van het invoer – uitvoersaldo met zestig procent. Met name door de ingezette liberalisering van de energiemarkt gaan
elektriciteitsproducenten en bedrijven er steeds meer toe over om in het buitenland goedkopere elektriciteit in te kopen (zie figuur 1).
Figuur 1. Volumeontwikkeling bruto binnenlands product en milieu-indicatoren, indices, 1987 = 100
Eco-efficiëntie neemt toe
De milieulast per eenheid productie nam de afgelopen jaren steeds verder af. Met andere woorden, de milieu-efficientie (vervuiling per
gulden productie) neemt steeds verder toe. In figuur 2 is dit zichtbaar gemaakt voor de totale hoeveelheid gestort of geloosd afval. In
deze grafiek is de totale afname van de hoeveelheid aangeboden afval voor eindverwerking in de periode 1987-1998 uiteengerafeld naar
een drietal afzonderlijke factoren. Bij een gelijkblijvende economische structuur en een constante milieu-efficiëntie zou het aanbod van
afval in 1998 met ruim 29 procent zijn toegenomen ten opzichte van 1987. De geleidelijke veranderingen in de economische structuur
(meer diensten en minder goederen) en een toename in de milieu-efficiëntie van bijna 51 procent hebben uiteindelijk geleid tot een ruim 33
procentpunts-daling van het aanbod van afval door producenten. De efficiëntiegroei werd veroorzaakt door het toegenomen hergebruik
van afval en door de toegenomen afvalverwerking in vuilverbrandingsinstallaties in de desbetreffende periode. Dit effect is vooral na
1992 opgetreden.
Figuur 2. Uiteenrafeling van de jaarlijkse veranderingen in de productie gerelateerde hoeveelheid aangeboden afval in de periode
1987-1998
Afvalwater schoner
Tegenwoordig wordt in Nederland het afvalwater vrijwel volledig geloosd op het riool waar het na zuivering weer via het
oppervlaktewater wordt afgevoerd. Van alle huishoudens in Nederland heeft 97 procent een aansluiting op het riool. Afvalwater van
bedrijven wordt voor 89 procent via het rioolstelsel afgevoerd. Uiteindelijk komt slechts een klein deel van het afvalwater direct in het
oppervlaktewater terecht. In recente jaren bedroeg deze zogenaamde netto belasting van het oppervlaktewater twintig procent. In 1975
was die belasting met 75 procent nog veel hoger. Van het huishoudelijk afvalwater werd 51 procent gezuiverd en voor bedrijven was dit
aandeel slechts 27 procent. Grote afvalwaterproducenten waren in de jaren zeventig met name te vinden in de voedingsmiddelen-, papier, chemische- en aardolie-industrie. Hoge investeringen in eigen afvalwaterzuiveringsinstallaties hebben nadien geleid tot een
substantiële reductie van het direct geloosde afvalwater (tachtig procent). Illustratief is dat in 1975 tweederde van de geproduceerde
hoeveelheid afvalwater voor rekening kwam van bedrijven en voor eenderde deel van huishoudens. De laatste jaren zijn de rollen precies
omgedraaid (zie figuur 3).
Figuur 3. Lozing van afvalwater door bedrijven en huishoudens in 1975 en in 1976
Copyright © 2000 – 2003 Economisch Statistische Berichten (www.economie.nl)