Levensverwachting gedaald in 2020

■ Lenny Stoeldraijer en Ruben van Gaalen (CBS)

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) verwachtte vóór de coronacrisis dat in 2027 de levensverwachting op 65-jarige leeftijd 20,97 jaar zal zijn. Tijdens de pandemie daalde de levensverwachting wel, maar deze daling zal waarschijnlijk van korte duur zijn. De nieuwe prognose voor de levensverwachting op 65-jarige leeftijd in 2027 ligt met 20,93 jaar dan ook dicht bij die van vóór de coronapandemie.

De prognose wordt door beleidsmakers gebruikt om de toekomstige AOW-leeftijd vast te stellen. Volgens de Algemene Ouderdomswet wordt in 2024 de AOW-leeftijd 67 jaar, en ook voor 2025 en 2026 is die op 67 jaar vastgesteld. Daarna wordt de verhoging van de AOW-leeftijd bepaald aan de hand van de CBS-prognose van de levensverwachting.

De levensverwachting van 65-jarigen neemt sinds 1950 toe (figuur). Destijds leefden 65-jarigen gemiddeld nog 14,3 jaar, terwijl dat in 2019 20,1 jaar was. Toen er in 2020 tijdens de coronapandemie bijna 17.000 mensen meer overleden dan het jaar ervoor, daalde de levensverwachting op 65-jarige leeftijd naar 19,5 jaar.

Bij het schatten van de levensverwachting van een 65-jarige in 2027 is er nog veel onzeker. Zo zijn er verschillende schattingen van de dodelijkheid van het virus, en is de rol hierin van risicofactoren en co-morbiditeit onduidelijk. Ook zijn de langetermijneffecten van het virus nog niet te overzien. Daarnaast is er weinig bekend over de indirecte effecten, zoals uitgestelde behandelingen en de economische situatie. Hoewel deze indirecte gevolgen effect kunnen hebben op de levensverwachting, is het nog te vroeg om deze mogelijkheden te kwantificeren.

Toch zal de coronapandemie de stijgende levensverwachting waarschijnlijk niet nadelig beïnvloeden. Na vorige perioden met hoge sterfte – zoals bij de Spaanse griep en in de Tweede Wereldoorlog – was de levensverwachting ook al snel weer terug op het oude niveau. Daarom is de nieuwste prognose van de levensverwachting voor 2027, met 20,93, ongeveer gelijk aan de prognose die vóór de coronapandemie gemaakt werd. Hierbij werd de huidige sterftegolf niet meegenomen, zodat deze dan ook geen invloed op de lange termijn heeft. Wel op de korte termijn, maar daar publiceert het CBS morgen (16 december) over.