■ Jim Allen en Barbara Belfi (ROA Maastricht)
Dat jongeren in tijden van crisis vaker werkloos zijn dan ouderen, is bekend. Maar nu blijkt dat de recente economische crisis ook hun deelname aan cursussen en vervolgopleidingen heeft beïnvloed.
De deelname aan cursussen door recent afgestudeerden daalt fors wanneer de baanperspectieven voor de opleiding waarin ze afgestudeerd zijn omlaag gaan (figuur). Een stijging van het werkloosheidspercentage van vijf procent vertaalt zich in een daling in cursusdeelname van tussen de zes (mbo bol) en acht (hbo) procentpunt.
Het effect van de crisis op de doorstroom naar vervolgonderwijs is minder sterk, maar laat wel een opmerkelijk verschil zien tussen mbo’ers en hbo’ers. Bij mbo bol-gediplomeerden leidt een vijf procentpunt hogere werkloosheid tot een toename van 1,5 procentpunt in de doorstroom naar vervolgonderwijs. Deze toename komt vermoedelijk doordat de verwachte baten van werk lager worden in een periode waar de baankansen toch relatief laag zijn.
Dit ligt anders bij hbo’ers. Een stijging in werkloosheid van vijf procentpunt gaat bij hen gepaard met een daling in de doorstroom naar vervolgonderwijs van drie procentpunten ten opzichte van de situatie vlak voor de crisis. Dit verschil komt zou wellicht omdat hbo’ers het tijdens de crisis op de arbeidsmarkt minder zwaar te verduren hebben gehad dan mbo’ers, en door het feit dat de overstap van het hbo naar het wetenschappelijk onderwijs de laatste jaren moeilijker én duurder is geworden. De afname is dus vermoedelijk niet volledig aan de crisis toe te schrijven. Het in mindere mate doorstuderen maakt hbo’ers echter wel kwetsbaar in termen van hun kennisontwikkeling na het afronden van de opleiding, zeker in combinatie met de eerder geconstateerde afgenomen deelname aan cursussen.
Al met al heeft afstuderen in crisistijd dus aanzienlijke gevolgen voor het leergedrag van jongeren. Zowel de overheid als het bedrijfsleven zou er daarom goed aan doen om ook tijdens een economische crisis te blijven investeren in scholing. Zij beperken daarmee de negatieve gevolgen van de crisis en hebben bij hoogconjunctuur de beschikking over voldoende geschoold personeel. Dat levert een win-win-situatie op voor zowel werknemers als werkgevers.
