■ Theo Smid en Niels de Hoog (Atradius)
Hernieuwbare energie wordt gezien als een cruciale manier om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. De figuur toont dat Nederland in 2017 voor ruim vijftien miljard euro exporteerde aan goederen en technologieën gerelateerd aan hernieuwbare energie. Hoewel bescheiden als percentage van de totale exportwaarde (3,4 procent), is dit een verdubbeling sinds 2008. Nederland exporteert vooral goederen en technologie voor de energiesegmenten zonne-energie, biomassa en windenergie (76 procent van het totaal). Binnen het segment zonne-energie levert Nederland vooral materialen voor zonnepanelen, zoals kunststof materialen, statische omvormers en lichtgevoelige halfgeleiderelementen. In het segment windenergie exporteert Nederland veel bedieningspanelen voor windmolens, kogel- en rollagers, en versnellingsbakken voor offshore windturbines. Binnen de sector biomassa bestaat een groot deel van de exportwaarde uit een groep chemische stoffen die gebruikt worden voor de purificatie van bio-ethanol.
Dat zonne-energie en windenergie samen verantwoordelijk zijn voor bijna de helft (45 procent) van de Nederlandse export in het hernieuwbare energiesegment is niet verrassend, aangezien dit ook wereldwijd de grootste exportmarkten van duurzame energie zijn. Wel opvallend is dat dit exportaandeel in Nederland minder groot is dan het gemiddelde aandeel zonne-energie en windenergie wereldwijd (78 procent). Dit duidt op een comparatief nadeel van Nederland in het segment zonne- en windenergie. Dat is anders in deelmarkten, zoals fotovoltaïsche panelen en offshore windparken, waar Nederlandse exporteurs lijken te profiteren van een sterkere thuismarkt. Comparatieve voordelen op basis van exportaandelen zijn er voor Nederland wel op het gebied van biomassa en waterkracht. Voor waterkracht blijkt het concurrentievoordeel van Nederlandse bedrijven ook uit de relatief hoge exportgroei van gemiddeld zeventien procent op jaarbasis over de afgelopen tien jaar. De duurzame energiemarkt is overigens nog volop in ontwikkeling, wat ruimte biedt om de Nederlandse export te bevorderen. De beleidsafspraken die voortvloeien uit het klimaatakkoord kunnen helpen om de thuismarkt voor hernieuwbare energie verder te versterken, waardoor ook de exportkansen toenemen.
