Jrg. 4, editie 202

j i ÖÎTEMËSJ? 1910

At1ÜPiiiCkIT VOÔRËEflOÜÎË#

4

.

.

Economisch,-Statistische

Beyi*chten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL. NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

4E JAARGANG

WOENSDAG 12 NOVEMBER 1919

No.
202

INHOUD

rnz.

DE INTERNATIONALE LUCFITVAARTCONVENTIE
door Mr.
J.
F.
Lycktarna (1 Nije/zolt ………………………]025
Nieuwe Belastingen op Javasuiker door
Mr.
J.
1V.
Romacr 1027
De Prijspolitiek in de Typografie door
J08.
-van Wel 1030
AANTEEKENINCEN:
Uitvoerrechten voor Ned.-Indië door
Th. Ligihart . . 1032
Internationale statistiek door den Volkerenbond . . .
1032
De Zuid-Afrikaansche Handelspolitiek …………
1033
Uit de historie der ,,economische voorlichting” ……
1033
BOEKAANKONDIGING:
Het Bureau van Statistiek der Gemeente Amsterdam
1894-1919
…………………………….
1034
Ontwerp Scheepvaartkanaal door de Geldersche Vallei
1034
REGEERINC8MAATREGELEN OP HANDELSGEBIED …………
1035
MAANDCIJFERS:
Emissies ………………………………..
1036
Rijkspostspaarbank …………………………
1037
Giro-kantoor der Gemeente Amsterdam …………
1037
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN …………….
1037-1045
Geidkoersen.

Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.

Goederenhandel.
Bankataten.

Verkeerswezen.

INSTITUUT
VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

Algemeen Secretaris: Mr. G. W. J. Bruins.

WEEKBLAD
ECONOMJBOII-STATISTISCIIE BERICHTEN Secretaris-Redacteur:
G.
E.
Huffnagel.

,Secretariaat: Pieter de Hooghweg 12, Rotterdam.
Aan geteekende stukken: Bijkantoor Ruige Plaatweg $7.

Telef. Nr. 3000. Telegr.adres: Economisch Instituut. Postcheque en. girorekening Rotterdam No. 808.

Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p.
in Nederland f 15,—. Buitenland en Koloniën f 17,-
per jaar. Losse nummers 30 cent..

Leden en donateurs van het Instituut ontvangen het

weekblad gratis.
De verdere publicaties van het Instituut uitgaande
ontvangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.

Advertentiën f 0,35 per regel. Plaatsing bij abonne-
ment volgens tarief. Administratie van abonnementen

en
advertenties: Nijgh & van Ditmar’s Uitgevers-
Maatschap pij, Rotterdam, Amsterdam, ‘s-Gravenhage.

10 NOVEMBER 1919.

De verrniming van de geidmark.t heeft de afg1oo-

Pen week aanvankelijk geen voortgang gemaakt. In

liet begin der week toonde dc prolongatierente eerder

een neiging tot stijgen, zooclat Donderdag weder 5 pOt.

genoteerd werd. Toen was echter aan de grootste geld-

vraag voor de maau’dswisselin.g voidsan en kon de no-

teering tot 4 pOt. terugloopen. In de noteering van

particulier disconto kwam weder geen verandering.

Prima papier kon den eenen dag iets gemakkelijker

en den anderen dag weder iets moeilijker voor 4 b

4½ pOt. plaatsing vinden.

In den weekstaat van de Nederlandsche Bank kwam

een lichte verbetering. De beleeningen liepen met

ruim 13 millioen terug, de biljettenomloop werd circa

10 millioen kleiner en de rekening-courant-saldi van

anderen verméerderden met bijna 9 millioen. De bin-

nenlandsche portefeuille daarentegen werd enkele

millioenen grooter. Dit werd veroorzaakt doordat’ de

regeering 2 millioen promessen direct bij de Bank
,

disconteerde. Bovendien nam zij in rekening nog

ruim 8 millioen op.
*

* *

Deze week bereikten ‘de marken wederom een

nieuw laagtepun.t. Woensdag werd 7.12% genoteerd,

nadat voor 7 en naar men zegt ook voor 6.90

verhandeld was. De volgende dagen was de stem-

ming iets beter en hoewel het aanbod toen juist zeer

groot was, werd het tot stijgende koersen uit de markt

genomen, zoodat weder voor 7.65 verhandeld werd.

Later zakte de koers weer in, maar bleef toch vrij

vast op omstreeks 7.40 i 7.50. Ook Parijs was weder

sterk aangeboden en werd voor 29.10 . 29.25 ver-

handel d.
*

De Bank van Engeland heeft, in navolging hande-

-lende van den maatregel, in Amerika genonien, haar

disconto verhoogd van 5 tot 6 pOt.

DE INTERNATIONALE LUCHTVAART.

CON VENTIE.

De tekst der conventie tot regeling van het inter-
‘nationale luchtverkeev, waaromtren’t reeds verschei-

dene malen bericht was, dat zij door de Gealliëer’den
en Geassociëer’den in Parijs was vastgesteld en onder-
teekend, is als Engelsch witboek verkrijgbaar gesteld
en ligt thans voor ons.
Dit allermodernste verdrag is zeker gewichtg ‘ge-
noeg om er alle atinciacht aan te schenken. Het inter-
nationale verkeer in het algemeen is een van de be-
langrijkste problemen van •de moderne samenleving;
de luchtvaart zal, indien zij werkelijk als verkeers-
middel bruikbaar blijkt te zijn, ‘het internationale ver-
keer op zoo gansch andere grondslagen dan tot dusver
volbrengen, dat het geheele verkeer ongetwijfeld
daarvan den ‘ter ugslag zal ondervinden. G’roote bewe-
gingsvrijheid, snelheid, moeilijke overheidscontrôle,
deze factoren zullen de houding van de overheid
tegenover het luchbverkeer beheerschen en naar
het ons voorkomt leiden ‘tot een zeer groote verkeers-
vrijheid in de lucht en als gevolg daarvan ook te land
en ter zee. De regeling van het internationale lucht-
verkeer zal zich in •deze richting moeten bewegen
en ongetwijfeld is dit ook de bedoeling van de samen-
stellers van de conventie geweest, aangezien art. 23
van het Volkenbondsverdrag aanstuurt op zoo groet
mogelijke algemeene verkeersvrijheid. Mochten er dus

1026

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

12 November
-1919

nog eeni’ge belemmerende bepalingen in de conventie

blijken voor te komen, dan zullen deze ongetwij-

feld gedoemd zijn vroeg of laet te vêrdwijTleu.
Evenals het Volkenbondsverdrag is deze conventie

tot stand gekomen zonder medewerking van centralen
en neutralen en dezen zullen vermoedelijk ook niet

veel kans hebben wijzigingen aan te kunnen, brengen

alvorens zij zijn toegetreden. Niet-toetreding plaatst

een staat feitelijk buiten het internationale luchtver-
keer; zoo er geen zeer groote bezwaren tegen den in-

houd van het verdrag bestaan, zal dan ook toetreding

ten zeerste moeten worden aanbevolen, zij het ook

met aanwijzing van de eventueel wenschelijk geachte
wijzigingen. Het is dus bij beoordeeling van het ver-

•drag van groot belang alle aandacht te wijden aan de

mate iran belangrijkheid van eventueele bedenkingen,

met – name aan ‘de vraag, of er l5edenkiingen van dich

aard ‘zijn, dat ‘zij toetreding onmogelijk maken of ten

aanzien waarvan opheffing althans ‘beproefd dient

te ,worden, voordat Nederland zich bindt.

Gelukkig kunnen wij beginnen met als ‘algemeen

oordeel te vermelden, dat d’it verdrag een zeer gun-
stigen indruk ‘maakt. Vooreerst wat ‘den vorm be-

treftj Hoewel het verdrag ‘jet’s meer in détails treedt,

dan ons op het oogenblik noodzakelijk voorkomt, wekt
het toch nergens den indruk van o’verl’ading en het is’ helder en overzichtelijk ingedeeld en gesteld.

Wat ‘den inhoud ‘betreft, het geeft in het algemeen
blijk van een juist ‘inzicht in ‘de eischen van ‘den Staat

en ‘de openbare veiligheid eene’rzijds, de luchtvaanders
anderzijds. Allereerst zij hier de aandacht gevestigd

op de vastgelegde beginselen, ‘die onze volle instem-
ming hebben.

Souvereiniteit, ver keersv’rijheid, gelijkheid.

‘Met voldoening kunnen wij const,ateeren, dat de
regeling rust op ‘den gezonden grondslag van de sou-
verei’nitei’t van den grondstaat. Wat ter waarborgi’n’g

van de ver’e.i’schte verkeersvrijheid n’oo’dig is, geschiedt

derhalve als sou’ve’rei’ni’teitsdaad; buiten de aan-
gegeven beperkingen blijven de Staten volkomen sou-
verein.

De erkenning va’n de souvereiniteit van den Staat
over ‘de luchtruimte, boven zijn gebied gelegen, waar-
over v66r den oorlog no’g gestreden werd, maar die

dooi’ den oorlog hoe langer h’oe zeker’der werd, is i.n
de meest uitdrukkelijke termen vooropgesteld, op den voet gevolgd ‘door de verplichting, het vreedzame in-
tern’ationale luchtverkeer toe te laten, op welke ver-

plichting weer een’i’ge uitzonderingen ‘genoemd zijn; de
afzonderlijke staat kan nl. verbieden: het luchtverkeer
‘d’oor bepaalde zonen, :het vervoer van bepaalde arti-
kelen, terwijl hij van het binneuland’sch’e ‘personen- en goede’renvervoer alle vreemde luchtvaartuigen kan uit-.

‘sluiten. Voor oorlogstijd is uitdrukkelijk volledi’e
vrijheid’ van handelen voorbehouden, en ‘militaire
luch’tvaartuigen mogen ‘de grenzen van een anderen
Staat niet ‘overvliegen ‘zonder speciale p’ermissie, ter-
wijl post- en ‘doua’neluchtvaartu’igen aan regelingen
van’ Staat to’t Staat ‘zijn ‘overgelaten.

In ‘de tweede plaats zij ‘vërmel:d, dat het verdrag

alle aandacht schenkt aan liet’ beginsel van gelijk-
heid, eenerzijds tusschen ‘de verschillende vreemde
na-tionaljrtejten en ‘anderzijds tusschen eigen en vreem-

de luchtvaartuigen. Zelf’s is bv. ‘bepaald, tdat voor ‘het
gebruik van de l’a’ndiugspl’aatsen niet ‘voor de luch’tvaar
tuigen van e’i’gen nationaliteit, eeu ander tarief mag
worden berekend ‘dan voor vreemde.

Inschrijving, netionalieit.

De luc’h’tvaartuigen zullen in registers worden inge-
schreven, wat ‘slechts in én staat tegelijk geldig

zal kunnen geschieden. Voor de nationaliteit van
het luchtvaartu’ig zal beslissend zijn de plaats van
inschrijving.

()ontr6le, papieren.
Ei’ zal contrôle -zijn op de luchtwaardigh’eid van de

luchtvaar-tuigen en ‘de geschiktheid van de beman-.

ning; behalve de noolige sch’eepspapieren betreffende
de reis en ‘liet vervoer, ‘moeten ‘de bewijzen van lucht-
waardigheid en geschiktheid rtan boord zijn en bij

ops’tijg ing en landing getoond worden; mits ‘regel-
matig verleend, vorden zij in de overige Staten zon-

‘der meer erkend. Doortreidkende luchtvaartuigeri

kunnen soo noodig tot la’nden gedwongen worden.

Alle luc’htvaartuigen moeten ‘de kenmerken van natio-
naliteit en ‘inschrijving ‘dragen.

•

‘

Draadloozetelegi.aphietoestellen.

‘Toor ‘openbare verkeerstoestellen van een’igen om-

rang (met plaatsrui’mte voor ten minste 10 passagiers)
wor:dt het’ aan ‘boord hebben van een toestel voor

dr’aa’dl’ooze telegraphie in principe verpl’ichtend ge-

steld. De Internationale Commissie zal deze verplich-
ting kunnen uitbreiden tot andere toestellen.

Coinpeentie.

Ten aanzien van handelingen aan boor’d van het

luchtv’aaituig in ‘de lucht is blijkbaar uitgegaan van het beginsel, ‘dat het recht en de jurisdictie van ‘den
gron’dstaat hierbij slechts an toepassing behooren te

zijn ‘voor zoover ‘liet belang van ‘den Staat zulks ei’sch’t.
Oompeten’t is de gr’ondstaat waar het ‘betreft in de

eerste plaats inbreuk op luch’tverkeerreglementen, op
voorschriften van algemeene veiligheid, op militaire

of drouanevoor’schrifte’n en voorts, indien in zijn lucht-

gebied een misdrijf aan boord va’n het luchtvaartuig

is gepleegd tegen een van zijn on’der’d’a’nen en het
lucli’t’vaartuig op diezelfde’ reis op zijn gebied landt.

Verboden. vervoer, beslag.

Een beschermende bepaling tegen vreemde lucht-

vaarders vindt men in het verbod om onrtplof’bare
stoffen, munitie en vuurwapenen in het internatio-
nale verkeer mede te voeren; een bescherming daaren-
tegen van ‘de luchtvaard’ers ‘in de bepaling, dart op het
luch’
–
tvaartuig oiïdeiweg geen beslag mag wor’den ge.
legd op grond ,dat ‘het een inbreuk izou vormen op

een w”etteljk ingeschreven ‘teekeni’ng, model of ‘octrooi.

Internationale commissie.
Ten slotte ‘mag hier genoemd worden de ‘instelling

van een internationale permanente commissie, ‘die
voor het noodige contact ‘tussehen de verschillende
verdragsmogendheden 2al hebben t’e zorgen en voor de

voorbereiding van ‘d’e perfecti’oneering van de inter-nationale regelingen, terwijl een slotbepaling de aan-
dacht vestigt ‘op het groote belang van ‘eteorblogi
sche ‘meded’eelin’gen, kaarten, ori ënteeringsken’teeke
nen en ‘draadlooze ‘telegiap’hie voor de luchtvaart.

Hiermede is i’n zeer groots trekken h’et voornaam-
ste van het vele goede van het verdrag ‘aangestipt.
Enkele ‘bedenkingen er tegen mogen echter niet ver.
zwegen worden.

Overwinnaarsb epalingert.

Vooreerst draagt ‘ook dit verdrag het stempel van
‘den overwinnaar in verscheidene ‘bepalingen:

1°, De toetreding is voor ide Oentralen moei-
lijker dan voor de andere Staten.
2
0
. De stemrnenver’deeling in- ‘de permanente com-

missie ‘is zoodanig, dat ide ‘vijf •groote mogend’heclen
sameh minstens één stem meer hebben ‘dan al de
andere samen.

P. Niet,4eelnemende Sta-ten zijn uitgesloten van

het luchtverkeer ‘in het luch’tgebied van de w6l4’eel-
nemen’de Staten.

He’t valt te ‘betreuren, ‘dat deze bepalingen zij’n ‘op-
genomen, ‘al zijn zij niet alle even ernstig.

De eerstgenoemde bepaling, de verzwaring van de
toetredi-ngseischen vooi• de Oentralen, ‘zal ‘waarschijn-
lijk in werkelijkheid niet zoo heel veel beteekenen, al-than’s geen werkelijk beletsel voor hun toetreding we-

zen, en zal ‘bovendien haar beteeken’is verloren hebben,
zoodra die Sta-ten eenmaal toegetreden zijn. In dit ver-
band zal vooral ook de houding van den Volkenbond tegenover de Oentr’alen niet zon-der beteekenis zijn.

Is deze houding gunstig, ‘dan zal ‘toelating tot beide,

12 November 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1027

Volkenbon-d en Iuchtvaartconventie, vermoedelijk wel

tegelijk en spoedig geschieden. Is zij, ongunstig, dan
wordt de onderteekening van deze uitzon-deringsbepa-

ling voor -nou tralen ernstiger.

De onder
2
°
.
genoemde bepaling, de ongelijkheid

van stemmen in de permanente commissie, is v-aïl

blijvenden aard. Of zij als een ernstig bezwaar moet
-gelden, -hangt- voor-namelijk af van wat aan de com-
missie is opgedra-gei. Voor het meerèndeel bestaan

haar werkzaamheden uit bureauwerkzaamheden,

waarbij het stem.menoverwicht van geen belang hoege-
naamd is. Zoo zal zij volgens de speciaal gestelde

opdrachten dienst .-doen als tussehenpersoon tus-
schen de verdragsm ogend-heden; zij zal mededeelingeri
en gegevens, met het verdrag en de luchtvaart in

het algemeen samenhangende, verzamelen en mededee-
len, wijzigingsvoorstellen voo-iberei den, advies geven,
zij zal in ôén woord het bureati -zijn van wat men de

luchtvaartunie zou kunnen noemen. Daarnaast ver-

vult zij een taak, waarbij alle Staten belang hebben en

de ongelijkheid ven stemmenaantal niet goed ver-
ki-aarbaar is, en wei een wetgevende en een recht-

sprekende taak.

Wat de wetgevende functie betreft, zal de com-

missie een grooten invloed hebben
01)
de totstand-

koming ven wijzigingen va-i de conventie. Over wijzi-

ginigsvoorstellen zal zij nl. beraadslagen, en wordt een
voorstel gesteund ‘door tweederden van het- -stemmen-
aantal, dan wordt het ter aanneming aan de verdrags-
mogen-dheden aangeboden, wier officiëeie goedkeuring
het behoeft om van kracht te -worden. ‘ten slotte moe-ten dus alle Staten medewerkeu om een wijziging mo-
-gelijk te maken, maar hoew’el het hiër blijkbaar om
meer ‘dan enkel ratif-iceeren gaat, blijkt niet, dat na

de beraadslaging
in
de commissie aan een verdere, nu

definitieve – discussie gedacht is, welke toch in vel
gevallen wel •gewenscht kan eij.n om -to-t eenstemmig-
-heM te komen. Deze discussie zou ook daarom -ge-
wenscht zijn, omdat allen daaraan op -gelijken voet zou-
-den deelnemen en omdat daarmede de comm.issie-be-
raadsi-aging clan meer het karakter van voorbereiding

zou hebben, waarbij de stemmenon ge1 ijkbei d
nihi
der te! t.

Waar het gaat om wijziging van -de ‘bijla-gen van
het verdrag is ‘de officieele aa-nneming -door -de ver-
dragsmogendheden niet noodzakelijk. Drievierden van

-de stem-men in ide commissie en mededeeling -aan -de

ver-ilra-gsmogen-clhe-den is voldoende. Hier -is de com-
missie -met -ongelijke -gr-oothedeu -dus, oppermachtig, en cle -ongelijkheid schijnt daarbij -du-s -ongewenscht. Voor-
al -klemt dit, nu de bij-lagen o.a. de geheele douane-
regeling, waaronder zeer principieele bepalingen,

bevatten.

De rech’tsprekende functie van -de commissie bestaat
in het -arbitreeren in geval van meeningsverschil ten
aan-zien van bepalingen van de bijlagen. Dit sluit dus

aan
–
bij -do bevoegdheid tot wijziging van de -bij-lagen

en de ongelijkheid is hier evenzeer on-gewenscht.

Hetzij de samen-stelling, -hetzij -de taak van de com-
missie zal, naar ‘het ons voorkomt, veranderd moeten
worden. Wijzigt men de taak zooda’nig, dat de com-
missie uitsluitend bureau- en -v-oorberei-dingswerk

verricht, dan zou -de samenstelling- weliswaar zoo -kun-
nen blijven, -maar dan k-omt het ons toch voor, -dat -de

commissie -dan niet meer dan een soort dagelijksch
bestuur zou behoeven -te zijn en uit een zeer klein aan-
tal personen zou kunnen -bestaan, hetgeen -aan een
vlotte afwerking ten goede zou -k-omen. Daarnaast zou-

den dan periodieke vergaderingen van vertegenwoordi-
gers van de verd ragsmogendheden moeten plaats via den.

De derde overwinnaarsbepahing, – de uits]
iii ti
ng

van het luch-tver]ceer van wie niet tot ‘de con-
ved’tie behoort, is de ernstigste. Wij noemen het een overwinnaars-bepaling, omdat zij kennelijk tegen de
Oentralen gericht lijkt. Is dit werkelijk -de bedoeling,
dan zal zij haâr scherpte verliezen, wanneer de -hou-
ding van de geallieerden ten aanzien van de ‘t,oetre-
ding gunstig is. Maar zoolan-g dit niet zeker is, is

di-t -een factor, waar Nederland ‘niet op steunen kan.

En Nederland heeft er niet het minste belang bij,
luchtvaartuigen van de Centralen. buiten -de grenzen

te houden, en zal dus -deze uitsluiting moeilijk kun

nen accepteeren.
Mocht de bepaling niet tegen de Centralen gerichit
zijn, dan ver-dient zij eveneens afkeuring. Tegenover
luchtvaavtuigen van niet-toegetreden Staten zal men
allicht veel voorzichtiger zijn, zij zullen niet v-an ‘de
voorrechten vol-gen-s de conventie -genieten, zij zullen

aa-n verscherpte maatregelen -ten behoeve van de -alge-

meene veiligheid -bloots-taan, maar iedere staat moet

voor zich weten of hij ze al of niet wil -toelaten.

Gezien -de moeilijk
–
heden van contrôle, zal de in het

verdrag vastgelegde uitsluiting ook zeker tot feite-
lijice rnoeiljkhd-en en -gevaar oplevereude incidenten
aanleiding kunnen geven en zoodoen-de een gevaar
voor het in-ternati onal e luchtverkeer worden.

(Wordt vervolgd).

Mr. J.
F. LYCKLAMA
â NIJEHOiT.

NiEUWE – BELASTINGEN OP JA VAS’UiKER.

1NDICHE BEGROOTING VOOR 1920.

De Indische -bogrooting voor 1920 sluit, voor zoover

betreft den
gewonen-diens-t,
mt een klein overse1t.

Dit resultaat hoopt men te bereiken -door versterking

der inkm’sten met
f
00.8 mil-lioen, te verkrijgen van

nicuw’e -heffingen. De opbrengst dci gewone middelen
is niet veel -hooger gesteld -dan -cle raming voor 1.919,
welk dieostjaar volgens de raming op clan gewoucu
dienst niet een tekort ‘va.n-f 59 -millioen sluiten moest.

Blijkens pag. 7 dor
M.
v. T. op de ontworpen. begroo-
ti n-g-1920 vallen clie ontvangsten echter mede met

– bijna
f
40 m-illioen
(w.o.
alleen -de belastingen f 26

– rnillioen), terwijl dc raming der gewone uitgaven
slechts word-t overschreden met f336 millioen, zoo-dat
ten slotte de -dienst 191.9 moet medevallen ongeveer
j 36 millioen en het tekort -moet word-en teruggebracht

tot
f22
mi-Ilioen. Het is van belang cl.it,te constatee-

ren, omdat wel mag worden aangenomen, da-t, ook al
bi-en-gen – -de nieuw in te voe-reh heffingen niet meer

op dan -de geraamde
f
60,8 mi’llioen, -de gewone dienst
van 1920 mef een zeer aanzienlijk batig slot zal af slui-
ten. Vermoedelijk zei ‘dus blijken, dat men cle nieuwe belast.iiigen niet noodig had, –althans niet in haar ge-
heel, om dien dien-st te doen sluiten.
Laten wij than’s de nieuw in te voeren belastingen
nader beschouwen, waarbij -schrijver deze-s –zich be-
paalt tot de twee nieuwe belastingen, die op de
suikerindustrio zullen worden gelegd. –
Men vindt ze onder no-s. 16e en 21 der wet op de i iddelen in Ned. Indië; -de suiker zal hebben hij te
dragen in een – nieuw t-e heffen uitvoerrecht op
-diverse producten (welk recht echter, wat de suiker
betreft, geheven zal wrorden -in den vorm van een
speciale winstbelastin-g ten las-te van den producent)
en er zal een tijdelijke suikerbelastiug worden -gehe-
ven. Wij kunnen voor-loop-ig alleen de laatste heha.o- –
– delen, omclat -de R-egeerio,g verklaart geen nadere
inlichtingen te kunnen verstrekken omtrent den maat-
staf van eerstbedoel-de heffing. Alleen kan uit -cle
cijfer-s -der begrooting worden -opgemaakt, dat -de suiker
haar aandeel zal hebben te dragen in een permanente
belasting, die per jaar
.f
30 millioen moet opbrengen.
Veel meer zegt de Memorie van Töeliohting er niet
van. Wij ‘behandelen -dus thans s-lechts:

–

De tijdelijke
sui1erbelastin,g.

–

Do motiveering -dier belasting (op 112 der
M.
V.
T.)
is eenvoudig: ,,Met het oog op de hooge winsten, die
,,in het jaar 1919 -met de suikercu-Ituur zullen worden
,,behaaid, komt het gewenscht voor een bijzondere
,,belasti.n-g te heffen van cle suikerondemnemin-gen in

De belasting zal volgens de voorstellen der Itegee-
ring
f
0,50 per pikol bedragen en bij een oogst van
1.9 millioen pijkol wordt een opbrengst – geraamd van
f936 millioen.

4.

1028.

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

12 November’ 1919

‘De, rech.tvaar.digin.g van’.deze heffing is al zeer

ongelukkig’ en is “een treffend voorbeeld van het
gebre.k aan systeem, dat bij de Indische belasting-
heffing voorzit.

De fiscus bespeuit in den loop van een jaar, dat
een zekere industrie voor haat product goede pnjzen

maakt; fluks wordt een plan bedacht, om die winst
nog eens extra te belasten. Want de extra-winsten,
• die met Indische producten gemaakt wö’rden, worden

reeds belast met de zeker niet geringe heffing van

30 Ot. ‘ooriogswinstbel astiing, terwijl hetgeen er over-

blijft ‘door de ink’stenbolasting en, voor zoover
naatmlooze vennootschappen ten deze bel astingpi’ich-

tig sijn; door •de overw’instbelasting wordt getroffen.

Het’ systeem om een of meer bijzondere Indische
industrieën met speciale heffiogen te belasten, werd

‘het eerst toegepast in 1900 door Minister.Foek, ‘die een
progressieve belasting op de Javasu.iker legde’) en cle

Delitabak extra belastte. Er was toen wel iets voor

te seggen om tot dien maatregel over te gaan. In Indië

bestond geen algemeene inkomstenbelasting en d,e
fiscus had dringend geld noodi
g
. -Nietternn heeft
deze belasting in’ de beide Kamer,s de.i’ Staten-G ene-
raai heftige opponitie verwekt. Het varen vooral ‘de

leden der Tweede ‘Kamer P.ierson en Bos, die hun
bezwaren tegen het heffen van zulke speciale belas-

tingen zwaar lieten wegen. Piersori st.enide alleen

voor, toen de I*inister uitdrukkelijk had verzekerd.
dat ‘hier niet de regel zou gelden ,,ce n’cst que le

provisoire qui ‘dure” en men zeker kon zijn, dat voor

Nod.-Indië een algemeene inkomstenbelasting spoedig

zou worden ingevoerd en de speciale belastingen op
suiker en tabak alsdan zouden worden ingetrokken

en de beer Bos sloot zich hierbij aan (zie Hand.

Tweede Kamer d.d. 30 November 1.905). Weinu, clie
algemeene i.nkom’stenbelas ing is met bekwamen ‘spoed
door Minister Fock ingevoerd en do veroordeelde
speciale belastiin:gen werden tegelijk ingetrokken.

Inder’dahd hebben zulke speci nle belastingen, uit-
sluitend gegrond op het feit, dat een bepaalde
industrie in’ eenig jaar meer verdient dan gewoonlj;k
iets zeer hinderlijk’s. Vooreerst is de groote fout, dat

men hij zulke belastingen (de heer Bos wees er in
1905 ieeds op) zich blind staart op cle resultaten van
een enkel jaar of van een paar jaren en niet tot

grondslag neemt het gemiddelde der inkomsten over,

een zeker ‘aantal jaren. Hoezeer de opbrengst van de’
Javas’uilcer in het eene jaar van het andere verschilt,
zal straks nader worden aangetoond. Maar ‘bovendien
kleeft aan dit systeem van ‘belasten de groote fout,
dat ‘men slechts een greep doet uit belastingschuidigen
en e’r ‘zich ‘toe bepaalt juist diegenen, te treffen, die
met hun winsten het openihartigst zijn en ‘daardoor het
gemakkelijkst zijn te bereiken. De naanilooze vennoot-
schappen worden daartoe hij voorkeu,ï’ aangegrepen en
onder die n’aamlooze – vennootschappen dezulke, die
suikerfabrieken exploiteei’en, omdat hdar bedrijf als in

een glazen kast huist. In zijn adres aan dan Directèur
van Financiën over ‘de andere hiiervoren genoemde als,
p crntanent gedachte extra-belasting op uitvoer’pro-
duc’ten w.o. ‘de suiker, heeft het ‘bestuur van het Alg.
Syndicaat van suikerfabrikan’ten van Ned.-Indië, die
openbaarheid treffend geschetst: ,,De Directeur van
,,F.inanciën heeft bij do discussie in den Volksraad
,,o’vei’ liet begrootin.gso’ntwerp 1920 omtrent de suiker-

,,indus’trie opgemerkt: ,,in 4 of 5 regels kan men
,,precios uitrekenen hoe groot de winst wel is.” Inder-
,,claad’ is nauwelijks een tweede industrie denkbaar
,,met zulk een volkomen openbaarheid van ‘gegeven’s;
,,’het Binn’enland’sch bestuur kent, ‘door de grondhuu,r-
,,bepalingen elke bouw’ grond, die wij hep’la’nten; de

,,spoorwegmaatschappijen kennen eik pikol suiker,
1)
Het belasten van ve,-zamelindustrieën als mijnbouw,
petroleumindustnie en dergelijke blijft hier buiten beschou-
ving. Zij nemen iets waardevols uit den bodem, dat niet
wordt vervangen,’ terwijl cle lanclbouwiadutrieön niets uit den bodem halen, (lat niet door de natuur wordt gerempla.
ceerd.

,dat ‘we afvoeren; onze statistici pu’bliëeeren van
,,bijna elke fabr’iek’het rietgewicht,’ hetrendement,
,,het suikergehailte van alle sa’ppen’en ‘de hoeveelheden

,,’der gepro’ducee’rde suikers; de dabiaden vermelden

,,de marlctprjzen ‘en ‘de verkoopen; en onze verkoop-
,,ol’ganisatie publiceert de’ verkochte hoeveelheden en

,,de ‘bedongen ‘sommen compleet en n auwk-eus’ig.”
Ni ettegenstaande ‘die gr•oote openbaarheid, waarin
cle suiker trouwens een eer stelt, schijnt de w’e’r’kelijke

economische po’sitie van de industrie vrijwel onbe-

kend. In’ den’ Voiksi’aad heeft o.a. ‘het lid Oi’amei’ ge-
zegd: ‘,,in ‘de dngeveer 18 jaren, dat ik in Indië ben,
,’.is het over het algemeen vrij goed gegaan met de
suiker.” ‘Hij’ zegt en’ niet hij, dat die industr:ie van

1885 tot 1902 bijna voortdurend mat den dood heeft
geworstel4; dat 17 jaar geleden in 1,902 de oogst werd
verkocht vooi- gemiddeld
f
5,31 per pikol en dat in de
10 jaren van 1,902′ tot 1911. de prijzen hedroegen’resp.
f
5,31
f
5,92,
f
6,13, f7,31,
f
0,27,
f
6,27,
f
6,82,
f
0,93,
f
7,69 en
f
7,74. Nauwelijks had de noodlijden-
de prijs van’ beneden
f
6 of ‘iets’ daarboven per p’i.kol
plaats ‘gemaakt voor’ een toeninaals winstgevanden prijs
van
f
7,31, of (le extra-belasting van 1900 ‘kwam ‘haar

dcci ‘opeischen.’ Men ziet nu weder precies hetzelfde gebeuren. Nauwelijks bereikt’ de suikei’prijs eei hoo’g

niveau of de Rageering grijpt dit aan om eenextra-

bela sting op dc suiker te leggen, ongeacht liet feit,
dat de oorlogswins’tbelasting gehandhaafd blijft au
nieii dus van die ,O.MT,”
–
reeds ‘hehôorlijk betaalt. De
suiker bracht over 1,919 voor ‘de fabrikanten doo’réên
1
1.6 per pikol op. ‘Dit is inderdaad een hooge prijs
en liet» is billijk, dat ‘de Staat van dien voorspoed ‘mede-

geniet. Naar’ liet ons voorkomt is aan dien eiisch der

‘billijkheid reed’s ruimschoots voldaan, ook zonder dat
de Staat nog eens extra-belastingen gaat heffen. Wat

toch ‘hebben de gezamenlijke houders van de aan’deelen
in eene suikeron’dernéming a]zoo ‘te betalen, voordat
zij van.die buitengewone winisrten genieten?

De-Directeur van Financiën ‘heeft een berekening

hieromtrent gemaakt, die echter nog .dient te worden
«aangevuld. .De l)irecteur berekent:
oogst 1919, gi’oot
20
miii. pikols ad
f 16 p.p. f 320.000.000
kostprijs
f 7

p.p. ……,.,,,,,,,,,

,, 150.000.000,

• belasli’nqen:
‘Indische’inkomstenbel.
4
pCt.
oerwinstbeiastin.g
8
pCt.’ over
f 145
millioen
O.W.-belasti’ng
exti’a ‘suikerbelasting
f 34 p.p.

of
40,7
pCt. van de winst.

Wat er overblijft komt ‘nu echtr volstrekt niet in

de zakken der aandeelhoudeys, personeel en bestuur
terécht zonder dat cie fiscus er zijn ‘deel van vordért.
Men’ oordeele:

stel w’instaandeei ondernemingsper.soneel
15
pCt. dan is bij een nettowinst van
f
170 millioen cle brutowinst geweest
f
200
millioen, waarvan dus ht personeel toekomt
15
pCt.
of
f
30 millioen, Hiervan’ kan als O.W. worden aangemerkt
4/
of 24
milhoen, waarvan in verband met franchise tot
f
3000, belastbaar’
f 20
milhoen, waarvan ‘O.W.’belasting
30 pOt – ————– – —- – — – ———- – ,
c
6.000.000
Indische inkomstenbelasting vordert van da’t
personeel
5
pCt. over
f
24
millioen ———,,
1.200.000
aannemencie, ‘dat alle maatschappijen en alle
aandeelhouders in Nederland gevestigd zijn,
en
,f
170
miaus
f
69,2
millioen voor uitkee-
ring in’ aanmerking komt; dat verder vat’
die
f
100 milhoen
85
pct. aan aandeel-
houders en
15
pOt. aan ‘de besturen komt,
clan is te betalen:

–
door aandeelhouders:
clividendbelasting
9,05
pOt. van
f
85
millioen
f
7.692500,
waarvan maatschappijen met
bedrijf in Indië

———————-

—-
564.000
door tantièmetrekkers:
tairtièmebeiasting
7,85
pCt. van
f
15
mill’ioen
net’opcenten ……………………….

—
1.177.000

f 10:941A00

winst …..,
f
P70.000.000

f
6.800.000 –

11.600.000
40.800.000
10.000.000

–

f
‘09.200.000

12 November 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1029

Hierdoor wordt het pOt. der belasting reeds op
47
pOt.
gebracht. De belastingen zijn hiermede nog. niet alle uit-
geput. Immers ook de gemeente in Nederland vraagt •haar
deel, stal
7

pCt. over
f 100
millioen ……
f 7.500.000

en eindelijk vraagt de Nederlandsche fiscus
rijksinkomstenbelasting met opcenten ad
6,65
pCt. ………………. . …………

..
6.650.000

terwijl nog de verdedigingsbelast.ing II (die
progressief is) gemiddeld
5
pOt. opeischt,
dus nog ………………………………………

f 19.150.000

Dit bedrag gevoegd bij de door den Directeur
van Financiën berekende belastingen in
Indië ………………….
f 69.200.000

de •straks b&rekende belasting
ad ……………………..,,
10.941.000
11
80.141.000

f 99.291.000

zoodat •de ‘suiker in het geheel van de gemaakte bui-
tengewone winst 64 pOt. (zegge vier-en-zestig pro-

cent) aan belasting betaalt! Zelfs wanneer men eeni.ge
correotie noodig acht, omdat van het resteerende

win’staan’deel van
f
100.000.000, waarover diverse be-

lastingen door ons zijn bereken-d,,betaald6 belastingen

mogen worden afgetrokken, dan nog is •de belasting
zoo enorm hoog, dat zooals de Directeur van Finan-ciën het uitdrukte:’ ,,een belasting van 69,2 millioen

is veel, is genoeg.” Men zou hieraan kunnen toevoegen: ,,een belasting

van bijna
f 100
millioen, gelijk aan 64 pOt. van de

winst, is
te
veel, is exorbitant.”

Dit neemt niet ‘weg, dat de Volksraad een motie

heeft aangenomen, luiden.de:

,,De Volksraad, ovèrwegende, dat door den staat of de gemeenschap te weinig voordeel wordt getrokken van de
groote winsten, welke worden verkregen in verschillende
industrieën, zooals de petroleum- en de suikerindustrie, het-
geen o.a. blijkt uit de begtooting, van Ned. Indië voor het
di’enstjaar
1920,
spreekt de ernstige hoop uit, dat de Regee-
-ring, hetzij door,
aanzienlijke verhoogiug van de petroleum-en de tijdelijke suikerbelasting, hetzij door aanzienlijke ver-
zwaring van de oorlogswinstbelasting of door een daarmee
overeenkomen’de ‘belasting de gemeenschap in meerdere mate.
van bedoelde winsten zal doen profiteeren dan tot nu toe
het geval is geweest.”

Of ‘de Staat al dan niet genoeg van een industrie
weet te halen is natuurlijk een quaestie van apprecia-

tie; de Directeur van Financiën zeide: ,,Het is ge-
noeg” en waarlijk van de winsten, met ee,n industrie

in een geheel exceptioneel jaar verki-egen 64 pOt.
voor ‘de gemeenschap te naasten, is inderdaad meer

dan genoeg.
‘f
.

Het is dan ook maar gelukkig, .dat het Opperbe-
stuur geen gehoor heeft gegeven aan de lokstem van
den Volksraad om de extra-belasting van 50 cts. per
pikol suiker in 1919 verkregen, nog eens te ver.hoo’gen.
De heer Talma, de meergenoemde Directeur van
Financiën, heeft do motie van den Volksraa’d dan ook
krachtig bestreden, omdat hij wel begreep, dat het-
geen ‘door ‘den Volksraad verlangd wordt, uit ‘onzui-
vere ‘bron ‘spru’it. ,,Het is,” zoo zeide hij, ,,een
,,averechtsch,begrip, .dat men ‘hetgeen ‘dooi eigen vlijt,
,,arbeid en geestkracht op eérlijke wijze werd verkre-
,gen, niet als in de eerste plaats voor zichzelf ver-
,.kregen zou mogen beschouwen. Aldus wordt de waar-
,,heid uit ‘het oog verloren,, dat, wil men een natie
,.economisch sterk en weerbaar maken, moet worden
,;hedacht, dat ‘ menschen stoffelijk streven dan tot
,,’het hoogste wordt opgevoerd als men de maatschap-
,,pelijke waarde erkent van gezond eigenbelang en
,,rekening houdt met het verschijnsel, dat de merisc,h
,,in het algemeen slechts zijn volle kracht geeft, als
,.hij daarmede eenige welvaart ‘kan hereiken, waarvan
,,hij onder bescherming der wet genieten kan.”
Het komt ons voor, .dat ‘door de lasten, door deze
extra-belasting’ van
f
9Y2 millioen op ‘de suiker te
leggen de grens vrijwel bereikt is en het is dan ook te
hopen, dat do Kamers der Staten-Generaal zich door
de motie van ‘den Volksr,aad, evenmin als Mr. Talma,

van ‘de wijs laten brengen en de suiker niet nog

zwaardere lasten zullen gaan opleggen. Trouwens de
Volksraad gevoelrt ‘ook wel, dat •er aan het systeem

dier extra-lasten, op enkele industrieën gelegd, iets

hnpert, ‘dat daarmede het rech.’tsgevoel niet bevredigd

wordt. ,,Verhoog de O.W.-belasting, of verzin een
daar,mede overeenkomende belasting,” zegt de Volks-

raad, ,,waa’rdoor de gemeenschap meer van die groote.
winsten profi’teer’t.”

Straks ‘werd reeds opgemerkt, dat die speciale be-

lastingen ‘iets hin’derlijks hebben, omdat men z,iet,

hoe •de ‘industrie in ‘haar glazen huis onmiddellijk
wordt aangepakt, maar al degenen, ‘di’e van haar

arbeid ‘ten slotte wellicht nog veel meer profi.teoren dan zij zelve, vrij uitgaan. De suiker van 1919 werd,

zooals gezegd, voor
f
16 dooreen verkocht, ‘d.w.z., dat
de verkooporganisatie der p’roducenten dien prijs
•dooreen verkregen heeft. Maar het is overbekend, dat diezelfde suiker tot zelfs
f 40
per pikol is opgeloopen

en tal van tussehen’personen schatten aan die trans-

acties hebben verdiend. Het ligt zon voor de hand, zou

men zeggen, om waar in 1908 de belofte van 1906
werd ingelost en met tenietdoening van de in 1900
als verwerpelijk erkende speciale belastingen op
suiker en tabak de algemeene inkomstenbelasting

werd in’gevoerd, die algemeene belasting te verhoo-gen, wanneer de behoeften van den Staat dit nooclig
mochten maken.

Noch in de discussiën in ‘den Vo]ksraad, noch in de
M.
Y.
T. op de Indische begrooting vindt men ten
slotte ook maar één steekhoudend argument, waarom
die zon aangewezen methode niet ‘gevolgd werd. De
Directeur van Financiën was van oordeel, dat dan die algemeene belasting zoozeer moest worden opgedre-
ven, dat een, ieder er schande van zou roepen. ,,Wat
zou men wel zeggen,” zeide hij, ,,als we eens 20 pOt.
inkomstenbelaatin g moesten vo’rderen?” Diezel Ede
hoofdambtenaar ziet êr echter geen been in voor de
heffing der andere hierboven bedoelde permanente
suikerbelastih.g een schaal voor te stellen, welke tot
24 pOt. van ‘de winst zou oploopen! De Regeering
meent, dat men nu eenmaal in Indië geen voldoende
personeel heeft om
dergelijke
algemeene ‘belastingen
behoorlijk te regelen en te innen; er gaan ‘te veel
belastingsehuldigen door de mazen! Mag dit, vragen
wij, een reden zijn o’m enkele industrieën, wonende

in hun glazen huizen, te laten betalen voor de anderen,
die ‘door list zich aan hun belastingbetalingsplicht
weten te onttrekken of die wegens gebrek aan perso-
neel door de ‘belastingautoriteiten niet worden achter-
haald?

De suiker ‘heeft tegen die belasting van
f
0,50 per
pikol op den oogst 1919 ten slotte geen bezwaar ge-
maakt, maar er zijn aan de eischen, die men haar
stelt, ,grenzen en het mag verwacht worden, dat de
meer bezadigde Nederlandsche wetgeven’de colleges
die grens ruimschoots bereikt achten. Tevens mag
verwacht worden, dat hetgeen in 1905 in de Tweede
Kamer als goede belastingpolitiek wer’d aangemerkt ook thans nog als zoodanig gelden moet en men niet
voortgaat met het maken van zijspron.gen, die wellicht
in enkele Europeesche Staten als gevolg van den
oorlog konden worden gedoogd, doch in Indië ‘geen
zin hebben en door niets worden gerechtvaardigd.

Het is ‘niet alleen met ‘het oog op die speciale be-
trekkelijk geringe belasting ten laste van oogst 1919,
dat de aandacht op het verkeer’de systeem, dat men
nu weder in Indië gaat hul.digen, wordt gevestigd,
maar, zooals in ‘den aanvang •dezes reeds wer’d opge-
merkt, de begrooting voor 1920 brengt nog andere
nieuwigheden. Wordt de vaste belasting van
f
0,50
per pikol aingekon’diigd als een tijdelijke hate voor

‘s Lands schatkist, ‘de post van
f
30.000.000 aan nieuwe
uitvo errechte’n.
wordt als permanent aangemerkt.
Op pag. 106 der M. v. T. vindt men de plannen der
Regeering omtrent die belasting uiteengezet. Van de
J’avasuiker zal geen uitvoerrecJit, maar een bijzondere

1030

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

12 November 1919

belasting geheven worden, dié voor 1920 haar aandeel
moet bijdragen in de genoemde
f
30 niillioen. De
Minister zegt op pag. 107 der M. v. T. nog niet te

beschikken over de noodige gegevens, om over den
maatstaf van heffing verder in bizonder’heden te
treden.

Hoewel wij omtrent clie plannen wel zijn ingelicht,

meenon wij af te moeten wachten, wat de Regeerïhg
ter zake dezer belasting nog nader zal bekend maken.
Wij komen dus hierop nader t&rng. J.
W.
RAMAER.
Den Haag, November 1919.

DE PEIJSPOLITIEK IN DE TYPOG.RAFIE.

De heer Jos. van Wel schrijft:

Tu quoque, Brute?

Indien de sop ‘de’ kool waard ware, zou men het

alleszins begrijpelijk kunnen vinden Prof. Mr. J. A.

Veraart deze ‘historische vraag te hooren richten tot

zijn opvolger in de leiding der Boekdrukkersorgani-
t
setje Mr. A. A. van Rhijn. Te meer begrijpelijk zou

hij het vinden, die kennis genomen had van de wijze,

waarop in nummer 200 van dit blad de prijspolitiek
in ‘de typografie door Mr. v. Rhijn wordt verdedigd.
Ons de geschriften van Prof. V,eraarrt herinnerende,

komt het ons voor, ‘dat het voor dozen een geweldige
désillusie moet zijn te lezen, ‘dat ,,deze opvatting, –

‘alsof de ‘door Prof. Veraart verdedigde organisatie

in het drukkersbedrijf is vastgelegd” – slechts ten
deele juist is.
Alle contact met deze organisatie wordt goeddeels
losgemaakt, waar Mr.
Y.
Rhijn schrijft: ,,De overige
maatregelen – dat zijn prijsopdrijving tot ‘de maxi-
male waardeering?), sluiting van het bedrijf, ho-

drijfsconcentratie, pxoductiebeperking – vormen wel
den grondslag van het systeem der economische ‘be-
drijfsorganisatie van Prof. Veraar,’t, maar vinden voor

cle prijspolitiek van ‘de bedrijfsorganisatie in de
typografie geen ‘toepassing.”

Terwijl verder •de mededeeling: ,,Wij willen daar-

mee niet ‘beweren, ‘dat het aanbeveling zou verdienen

een ‘dergelijk prijstarief allerwegen in te voeren,” en
wat er verder volgt, n.ioeielijk anders dan als eene ver-
loochening van het stelsel der economische bedrijfs-

organisatie al’s zoodanig ‘is te besch’ouw’en.

Dat is buitengewoon ver’b]ijdend en ‘geruststellend –
voor ‘allen, die zich met eene bestrijding van ‘het stelsel
der economische bed’ijfsorganisatie hebben ‘bezigge-

houden, maar voor Prof. Veraart is ‘de désillusie te
sehrjnender, waar hij, ‘die zich ‘de economist, bij uit-
stek gezond-realistisch noemt, hier zal moeten con-
stateeren, dat zijn ,,’gez’ond” realisme slechts bestaat
in de spiegelbeelden zijner eigen fantasie.

• Als Prof. Aengenent het nood’ig vindt in de ,,Maas-

bede” van ‘dozen morgen te verklaren, dat h’et R.-K.
Bedrjfsra’dencongres ,.met het systeem Ver’aart niet
‘de minste verwantschap” heeft en er in de boekdruk-
kersorganisatie geen ‘atoom economische ‘bedrijfsorga-

nisatie is te vinden, dan mag men vragen, waar ‘ter
wereld is ze dan wel?

Dat is ‘de geruststelling, ‘die Mr. Van R’hijn ons

heeft ‘gebracht en die door Prof. Aengenent nog

wordt versterkt. En het verhlij’dencle schuilt hierin,
d’at men na zooveel maanden van zoo heftige en zoo

aIgmeene critiek, wel mag verwachten, ‘dat er nie-
mand is ‘in intellectueel Nederland, die Prof.
‘T
eraar
t

wil bijspringen in de verdediging van zijn stelsel. In
het wetenschappelijk milieu van Nederland staat Prof.
Veraart absoluut geïsoleerd en ook in ‘katholieken

kring hebben ‘de mannen ‘der practijk in de ‘afgeloo-
pen week, ‘op het Hanzecongres te Breda, geweigerd

het peetscli’ap te aanvaarden bij ‘den ‘doop van het

pas geboren wicht. En hoe heftig ‘de ‘geestdriftige
va’der ook de kerkpoort rammeide, hij werd tot de ‘doop-
vont niet toegelaten, de deur ‘bleef ‘hermetisch geslo-
ten, de Hanzemannen weigerden •het aangeboden

kind te aanvaarden als lidmaat hunner g’emeen-

schap…. En de professor is onverrichter zake met

zijn schat huiswaarts gekeerd.

Met dit alles kan men het lot ‘der economische be-

drjfsorganisa’tie bezegeld achten. In een spanne tijds,
korter dan zij noodig ha’d om geboren ‘te worden, is

zij ten ‘doode gedoemd. Dat zij ruste in vrede.

Het zal ons benieuwen ‘of het lu’kken zal, haar, in

de betere editie, ‘die ons is toegezegd, nieuw leven in
te ‘blazen. Wat ons ‘betreft, wij zijn zon’der eenige hoop,

vooral na de verdediging op het Hanzecongres, ‘die al
te weinig perspectieven opende.

Het is teekenend voor de mentaliteit, dat Mr. Van
Rhijn, die ‘de prijspolitiek ‘in ‘de typografie verdedigen

komt, daartoe pas overgaat na haar van alle econo-
mische bedrjfsorganisatiesmetten
itt
den ‘breede ‘te
hebben vrij.gepleit. Daarmee is ‘dan tevens ‘de onder-

werpeljke qu’aestie van structuur veranderd en het

debat overgebracht op een lager plan. Zij is afgezet
van het breede voetstuk der algemeen economische

beschouwing en overgeplant op ,’dat ‘der ,,typische

Kle’inmalerei”. On’dertusschen ook ‘in ‘deze kleinere
structuur is de quaestie belangrijk genoeg, om over

haar van gedachten te wisselen. Ik vind ‘daartoe te

gereeder aanleiding nu Mr. Van Rhjn wel zoo wel-
willend is te meenen, ‘d’at aan mijn ‘oordeel ,,bijzon-

dcie waarde kan worden gehecht,” maar hij desniet-

temin van dat obr’deel aan zijn lezers niet zooveel

mededeelt als tot goed en volledig ‘begrip der zaak wel

d’ienstig ware. Want al zijn wij éénvan oordeel bij ‘het

objectief consta’teeren van het feit, ‘d’at de vaktoestan-
den in het boek’drukkersbedrijf voor een tiental jaren

verre van rooskleurig waren en ‘dat er in ‘menige druk-

kerij ‘geen ‘geld werd verdiend, niet één zijn wij bij

het vaststellen ider oorzaken, die dit verschijnsel heb-
ben te voorschijn geroepen. En bij het beoordeelen der

ter verbetering aan te wenden middelen staan wij
diametraal tegenover el’kan’der.

Mr. Van R’hijn maakt zich weinig bezorgd over ‘de
analyse van het geval. Hij hakt den knoop ‘eenvoudig
door en zegt, daar wordt naar onzen zin te weinig

verdiend in ‘de drukkerij, ‘dus zijn ‘de prijzen te laag.

Aldus tot axiom’a nemen’d een praemisse, wier
juistheid eerst ‘te ‘bewijzen ware. Afgezien van het feit,

dat deze stelling logisch ‘onaannemelijk is, is ‘ons
bezwaar tegen haar van tweeërlei aard. Van alge-
meen econ’omischen eû van meer bijzonder v’akkun-
digen, van ‘meer intomen aard.

In algemeen economisch opzicht lijkt het ons een
uoodlottige dwaling ‘te nieenen, ‘dat het voor ‘de alge-
•meee welvaart der maatschappij noodzakelijk of ook

maa,r bevorderlijk is, ‘dat er in ‘de bedrijven ,,gel’d”
,verdien’d wordt. Ware ‘geld verdienen synoniem met

t
welvaart verbreiden, ‘de dividend kloppentle trustko-

1
ningen en prijzen v’oekeren’de kartelmakers van onze
dtgen zouden moeten worden beschouwd als ,,de” wel-
doeners der ‘mensch’heid en daarvan zijn wij – ook
Mr. v. Rhijn – nog verre. Maar ook eene beschou-

wing van den algemeenen verschijningsv’orm, waar-
onder de ‘boekdru’kkerj ‘in’treedt in de rij der bedrij-
ven, zegt ons reeds, ‘dat ‘de bijzondere voorwaarden
voor het behalen v’an on’dernemingswinst bij haar
ilchts in zeer geringe mate aanwezig zijn.

Het is zelfs zeer de vraag of men hier in streng
economisch wetenschappelijken zin wel van een onder-

neming spreken kan. Een ‘brekkelijk klein aantal
iirich’tingen van grooteren omvang moge kunnen voldoen aan de voorwaarden, die de definitie van

onderneming stelt, de ‘over’groote meerderheid der

boekdrukkersbedrijven doet dit zeker niet en nadert
meer het handwerk of ‘als men wil, het ‘kleinbedrijf.
Het is een kostwinnlng, zegt ide volksmond. In dit
verband beschouwd, is de klacht ‘der ‘boekdrukkers, dat

zij geen geld verdienen, zeker niet meer gerechtvaar-d’igd, ‘dan ‘die der huisschiiders, der timmerlieden of
der schoenmakers, die met eeni’ge kn’echts en wat

werktuig ‘de hun gedane bestellingen uitvoeren ‘met

12 November 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1031

grondstoffen naar ‘de behoefte van den dag, vaak uit
de tweede of derde hand ingekocht, misschien zelfs

door den besteller ter bewerking gegeven.
Juist al de marquan’te factoren, die in. de werke-

lijke onderneming de kans op ondernemerswinst

scheppen, ‘ontbreken hier. Hier geen schatten der

behoefte, geen werken voor de markt, geen woekeren

met grondstoffen, geen risico’s, maar een eenvoudige

uitvoering van een bepaalden opgedragen last; nage-

noeg gelijk de timmerman, die een tafel maakt en

weinig meer dan de schoenmaker, •die een paar schoe-

tien te leveren krijgt.
Zelfs de grootere drukkerijen, de leveranciers van

boeken en kranten en tijdschriften, laten zich met

het commercieele gedeelte, den afzet van het product
niet in. Het zijn boelçhan’delaars en uitgevers, die de
risico’s dragen en dus de winsten opstrijken, die uit

een goed gedragen risico zijn te behalen. Ieder, die in

zaken bekend is, weet maar al te goed, dat, uitzonde-

ringen daargelaten, in het technisch gedeelte het geld-
verdienen niet zit, en zeker niet bij een bedrijf met

zoo weinig geheim en zoo weinig eigen
–
vinding als

het boekdrukkersbedrijf. In het commercieele gedeelte

zit de kneep. In het koopen der grondstof, in het
plaatsen van het product en al wat daar tusschen ligt.
Geen fabrikant bescbouvt zijn taak als afgedaan, als

hij het artikl gemaakt heeft. Dan,heet’de helft nog
niet geschied. De afzet -is ‘de groote quaestie. Zie
maar naar de reclamebla’dzijden van alle kranten en tijdschriften. Niet de fabrikant, maar de handeisman

in ‘den ondernemer verdient het geld. Wij willen vol-
strekt niet zeggen, dat de organisator van een bedrijf

ook niet eens succes kan behalen door betere werk-
methoden en ‘door te woekeren met de grondstof. Wij

willen alleen constateeren, dat deze man met die
hoogere begaaf’dheid en dien geooteïen ijver ook in

het boekdrukkersbedrijf wel iets heeft bereikt. Wij willen met deze redeneering ook volstrekt niet
beweren, dat de doorsnee drukker zijn loon niet waard

is. Hij heeft dit in overeenstemming met de maat-
schappelij ke waaide van zijn prestatie altijd gehad
en cle ijverige en bekwame had het zelfs zeer ruim of
nog iets meer. Maar als men de drukkers de meening
gaat snggereeren, ‘dat zij en nog wel allen, hun ‘onder-
nemerswinst moeten binnenhalen, evenals andere be-
drijven, ‘die van geheel andere structuur
zijn
en onder

geheel andere omstandigheden werken, dan is ‘dat
even ‘dwaas, ‘als ‘dat men den han’d’werksman, ‘den smid,

die een paard beslaat of die ‘dc kaclnl komt zetten zou
gaan wijsmaken, ‘dat hij evengoed zijn dividend moet
maken ‘als de machinefabrikant of de bruggenbouwer.

Maar ik sprak daar van den ijverigen, bekwamen drukker en daarmee raakte ik -het tweede punt van mijn ‘objectie aan, de interne aangelegenheden van
het vak. Wij moeten daarover wel spreken nu ook
Mr. v. Rhijn heeft toegegeven, ‘dat ook bij ‘de oude
prijzen, ‘de goed rend’eerende ‘drukkerij er wel was. Al
is het ‘dus waar, ‘dat de algemeen economische toestan-
den voor het druickerijhedrjf geen exorbit’ante winst-
kansen scheppen, het is niettemin ook waar, ‘dat de
ijverige bekwame ‘drukker en ook het ‘goed geleide
grootere bedrijf er wel gekomen is. De ‘drukker, die
zijn zaak begonnen is on’der voorwaarden – behoefte
aan drukwerk, beschikking ‘over kapitaal en vakkennis
– waaronder een bedrijf behoort ‘begonnen te worden,
heeft wel degelijk een goed stuk brood en ook wel eens
iets meer gehad.
Zeker, ‘de producent is zijn loon waard, maar dan
toch even zeker ‘alleen de producent, die in het pro-ductieproces ‘daadwerkelijk iets presteer’t, en nit de
beun’haas. En in het •drukkersbedrijf waren er
velen – Mr. v. Rhijn heeft het nog niet ontkend
ivier prestatie tot een minimum is beperkt, beun-
hazen ‘in vakkennis en ‘beunhazen in -kapitaalkracht.
En die liet ‘de maatschappij wel eens vallen. ‘t Is
haar recht en haar plicht. Daar was menig ldrukker, die h’et maar eens pro-

beerde en ‘dan lukte ‘het niet alQd, om bij een bedrijf
van anderhalven man en een paardenkop en een paar

jongens op ‘de pantoffeltjes rond •te kuieren. Maar de
drukker, ‘die voorop stond in zijn bedrijf, gelijk de

smid aan
zijn
werkhank, de schilder op zijn ladder en

de schoenmaker ‘aan zijn snijtafel of zijn stikmachine,

die is er
altijd
wel ‘gekomen, en van hen
zijn
er niet

meer mislukt ‘dan van de andere kleinnijveren.

En dan hoe menigeen, ‘die wel zijn vak verstond,
bezat niet ‘de noodige kapitaalkr&cht om én bedrijf

behoorlijk -in te richten en werd een soort dwerg-dochter-bedrijf van persenfabriek of lettergieterj?

Een meesterkecht, die een’ige honderden guldens

had bespaard en van een goeden vriend n’og eenige
honderden guldens wist los te
krijgen,
vond persen-

fabriek en lettergieterij ‘bereid hem een ‘drukkerij-
installatie te leveren van evenveel duizenden als hij
honderden bezat. Alle afbetalingen moesten uit ide

winsten van het bedrijf komen. En ‘dan lukte het niet

altijd om ‘in drie, vier, vijf jaren zooveel te verdienen,
dat ‘geheel het geïnvesteerde ‘kapitaal kon worden

‘terugbetaald. Maar in welk
bedrijf
‘gelukt dat wel?

Vooral in ‘bedrijvefl, die evenveel kapitaal voor in-

richting noodig hebben als ‘hun jaarlijksche omzet
bedraagt. Mag men nu zeggen, dat de consument, die

weigert de -besten’di’ging dezer misstanden te betalen,

den producent heeft uitgebuit? Het is heel gemakke-

lijk onder het applaus ‘der drukkers ‘de ‘maatschappij
er van te beschuldigen, dat zij de ‘drukkers niet vol-doende -betaalt, maar het is niet zoo gemakkelijk ‘de
beschuldiging ‘te bewijzen. Het selectie-proces der

vrije maatschappij is absoluut onmisbaar ter uitschei-
ding van de ziektestoffen in het ‘bedrijfsleven. En als
er nu in bepaalde -bedrijven in een bepaald tijdperk

een drukke uitscheiding plaats vindt, zal -men tot
het bestaan van veel ziektehaarden moeten conclu-
deeren.

In ‘cle ‘anti-‘organisatieperiode waren alle drikkers

er van •overtui’gd, •dat
zij
zelf de oorzaak waren van
de -min benijdenswaardige positie, waarin velen hun.
ner verkeerden en naar de philosophie van Tij! Uilen-spiegel: ,,ze ‘baten me, maar ik maak het er naar”, .be

rust’ten zij in hun lot. Om ‘de want’oestan’den in ei’gen
kring te verbeteren, ‘daartoe ‘waren de ‘drukkers niet
saam te brengen. P’as het prjstarief en de dwang-
m’i’ddelen hebben de örganisatie-idée vaardig ge-

maakt. Men heeft nu in het prjstarief het middel ge
vonden om de fouten van het ‘ei’gen ik ‘af te wentelen
op ‘den rug ‘der ‘gemeenschap. Daarom is het prijs-
tarief een maatschappelijk kwaad. Het prijsiarief gaat
hiervan uit, dat ‘de prijzen zoo hoog moeten zijn, d’at
alle ‘drukkers er van moeten kunnen bestaan. De
selectie wordt verhinderd en ‘de maatschappij ver-

plicht, de beunhazen met hun onder-prestatie -te on-
derhouden op het niveau, waarop alleen ‘de .,tuchtige”

zaken’man -kan leven.
De boekdrukkersorganisatie ‘durft het niet aan, of

• is er onmachtig toe, ‘de fouten in -het eigen bedrijfs-
leven ‘te verbeteren en de zieke plekken uit te -bran-
den. Liever roept zij de broeers samen tot een stroop-
tocht op ‘de zakken van het publiek.
Mr. v. Rhijn wijst triomfantelijk op den meerderen

welstand ‘der ldrukkers. Ware deze welstand het ge- –
volg van vei-heterin’g in de drukkerswereld, van het
opvoeren van haar prestatie, wij zouden met hem
juichen •over deze winst aan productieve kracht voor
geheel ‘de maatschappij. Nu zij echtej- ‘de beunhazen de beunhazen laat en ‘geheel ‘de triomf bestaat in -het neerwerpen van ‘de maatschappij om haar te dwingen
de onder-prestatie ‘te bezol’digen, kunnen wij dit -niet.
Daar is verlies en geen winst. –

Daar was een teveel aan idrukkerben tegenover ‘de
beh’oef te aan ‘dru’kwer’k. Dit kwaad wor’dt niet opge-
heven -door het prijstarief, integendeel het wordt er
door ‘besten’digd. Uitzieken en natuurlijke selectie
waren ‘de natuurlijke middelen ter verbetering. Ver-

korting van den arbei’dsd’ag, zonder prijsverhooging,

1032

-.

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

12 November 1919

ware een uitstekend middel geweest om deze natuur-

lijke selectie ‘te bevorderen. Verkorting van arbei’ds.

dag met misschien nog sterkere prijsverhooging is

eigenlijk maar fopperij. Niet werken als, we niet eten,

dat hebben we eigenlijk nog nooit gehoefd. Maar de
doorwerking der gezondmakende selectie wordt ‘kunst-

matig verhinderd met ‘dit gevolg, dat de kanker

steeds ‘dieper invreet onder”de’n schmink, die ‘de wonde

plek aan ‘het oog van vakgenoot en leek ‘onttrekt.

Als ik me niet bedrieg, zijn de symptomen, ‘die wijzen

op een ‘grooter worden van het k.waa’d, reeds waar te

nemen. Het kwaad is ontstaan, toen door expansie-

drift van persenfabriek en lettergieterjj de smoutkast

en ,de trappers werden geplaatst in de ‘kelders van de
ach’terbuurten der groote steden en
in
schuren en
achterkamers op het platteland. Een •dorp van een

pa’ar ‘duizend zielen heeft zijn eigen drukkerij. Maar

het kwaad wordt erger en grooter nu ook, boven alle

vraag ûit, ‘het aanbod toe ‘blijft nemen en zetmachine

en rotatiepers afzakken naar de provinciestadjes. En

evenals vroeger zoovele dwergbe’drijfjes een k’ijnend

bestaan opleverden, en uitvielen en om, hen te behou-
den het prijs’tarief op peil ‘moest worden gebracht, zoo

zullen straks de dwergvennootschappen tot verhoo-

ging van het prijstarief nopen, omdat ,,zij nog niet

verdienen”, omdat ,,’de producent zijn loon waard is”

en ,,van uitbuiting geen sprake mag zijn, zoolang ‘geen

buitensporige winsten worden gemaakt”. Natuurlijk

is geen van deze criteria houdbaar ‘bij de beoordeeling

van ‘den rechtmatigen prijs, maar is ‘het eenige en
alles beslissende criterium ‘dit, ‘dat de prestatie in

overeenstemming
zij
met de belooning. Hot prjstarief dreigt het heele bedrijf topzwaar te maken en ‘bergt

grooter gevaar in zich, dan het select’ieproces der Vrije

maatschappij, maar ‘de drukkers willen daar niet aan
denken. Aprs rnoi le deluge.

Het publiek voelt al deze ‘dingen intuitief – het is
Mr. v. Rhijn piet ontgaan – en vandaar wellicht, dat

-hij zoo sterke pogingen laanwendt om. ‘het publiek te
overtuigen van ‘de rechtmatigheid van het prijstarief
in de typografie. Hoe goedgeloovig het pu,bliek ook
moge zijn, Mr. v. Rhijn loopt groot gevaar in dit po-

gen te falen. Waar immers het publiek op eene prijs-
aanvrage overal hetzelfde antwoord ontmoet, voelt

‘het met een afspraak te doen te hebben, waartegen-

over het en zeer terecht een wantrouwende houding.
aanneemt, juist omdat het een ‘afspraak is. Het con-
trôle-middel op ‘den prijs is het publiek uit ‘de hand

‘geslagen en het staat voor eenzijdig, ‘dat is willekeurig, vastgestelde prijzen.

Het eenige middel, waardoor het wantrouwen iets
zou kunnen worden getemperd, zou zijn publicatie van’

het tarief, maar de geheimzinnigheid, die in vakkrin-
gen met h’et prijstarief wordt betracht, is wantrouwen-

wekkend en maakt ‘de beste bedoelingen en pogingen
van Mr. v. Rhijn waardeloos. ‘
jS
WEL.
Helmon’d, 2 Nov. 1919.

AANTEEKENINCEN.

U’itvoerrechten vooi• Nederla’n,dsch
1
n d i ë. –
in mijn vorig artikel over ‘dit on’derwerp
vermeldde ik reeds, ‘dat voor verscheidene producten
de uitvoerrechten vervangen zullen worden door zoo-
genaamde productenbelastingen. Deze belastingen zul-
len, evenals de uitvoerrechten, sterk progressief zijn
en geheven worden over ‘de opbrengst van een product boven een vast, te stellen kostprijs. Nog is niet bekend,
hbe deze belastingen zullen worden vastgesteld, er is
echter reeds een en ‘ander uitgelekt over den vermoe-

delijken vorm ‘deze’r belastingen en het schijnt, dat

zoover doenlijk voor elke ‘onderneming, die voor de belasting in aanmerking komt, de kostprijs h pari zal worden ‘bepaald. Deze regeling zou een groote grief
tegen ‘de belasting wegnemen, waar toch bij ‘uitvoer-rechten enkel en alleen het produceeren belast wordt,
w’ord’t hier het winstmaken, met produceeren
belast, –

wat natuurlijk ‘billijker is. Toch blijft ‘het een bezwaar,
dat slechts eenige ‘takken van bedrijf getroffen zuIlen
worden en dat dus een ‘on’gemotjveerd groot deel van
de Staatsinkomsten geheven zal worden van enkelen

en dat niet elk lid der Gemeenschap een n’aar zijn
vermogen en inkomsten evenredig deel ‘in ‘de lasten
der Gemeenschap dragen zal.

Voor een koloniaal rijk ‘als In’Iië is het ‘zeer verleide-
lijk ‘Om de Staatsinkomsten uit i’n’directe belastingen
te trekken, omdat ‘de gecompliceerde samenstelling der
maatschappij ‘directe heffing zeer bemoeilijkt, en het

is begrijpelijk, ‘dat ‘de Regeering tracht pm zoo gemak-
kelijk mogelijk u’it de waarlijk benarde financieele om-
standigheden ‘te geraken. Als de productenprjzen

niet al te sterk dalen, zal ‘de opbrengst dezer ‘belastin-
gen in 1920 de ram’ing zeer ver overtreffen, en de

Regeering zal mogelijk een reserve ku’nnen maken voor
latere minder florissante jaren.

Het blijft echter zaak niet voort ‘te bouwen op zulke

zwakke fon’damenten, als gevorm’d worden ‘door de
uitvoerrechten en productenbelastingen, – er moet
voor de toekomst gezocht worden n’aar “een meer sta-
hielen ondeigrond voor onze Staatsinkomsten.

Er zijn voor den Directeur van Financiën nog moei-

lijke vraagstukken op té lossen, – hoe moet bijv. de
regeling ‘der ‘belastingen op koffie worden, als de on-
dernemingskoff’ie getroffen wordt door een producten-

belasting? lYe ‘douane-ambtenaren zullen bezwaarlijk

kunnen nagaan of koffie on’dernemings of z.00gen.
in’l’andsch pro’duct is,’dus het is niet denkbaar, dat

voor inlandsche koffie een uitvoerrecht geheven zal – kunnen w’orden. H’oe moeten dan ech’ter ‘de produ-
cen’ten der inlandschekoffjes ‘belast worden? /
Verder is het gemakkelijk om voor een product als
suiker ‘den
kostprijs en ‘de winst ongever te bepalen, dit
product zal ‘dus stellig zwaar ‘getroffen worden,
1) –

hoe moet de belasting echter voor ‘aardolie bepaald

worden, waar ‘de winst op dit product door ‘het inge-
wikkelde samenstel van ‘maatschappijen, dat ‘de olie

delft, raffineert, vervoert, verhandelt etc., moeilijk te
bepalen valt? Vermoedelijk zal ‘aardolie ‘dan ook veel
te licht getroffen w’orden in vergelijking met suiker.

TH. LIGTHART.
Weltevreden, 3 October 1919.

1)
[Zie
ook
het artikel van den heer Rainaer
in
dit
nummer. – Red.]

Internationale statistiek door den
Volkeren bond.
-.-. De economische financiëele
sectie van den .Volkerenbond heëft op 14 en 15 Anus-

tus van dit jaar te Londen een conferentie belegd
over internationale samenwerking op’ het gebied van
de statistiek. Ook Nederland was bij deze besprekin-

gen vertegenwoordigd. Wij ontvingen het verslag, dat
over deze cosiferentie verschenen is. In het kort sa-
mengevat zijn de navolgende punten ‘de genomen con-
clusies – schoon zonder bindende kracht. De vesti-
ging van een centraal adviseerenden raa’d voor de sta-
tistiek,
bijeen
te komen ter plaatse van den zetel van
den Volkerenbon’d, werd wenschelijk geacht. In ‘dezen
raad ‘zouden ‘gedeeltelijk leden van de onderscheidene
statistische lichamen – die in het navolgende nog ge-
noemd zullen worden – zitting moeten hebben en overi-
gens statistici van naam en andere personen, ‘door ‘den
Volkerenbon’d ‘daartoe aangewezen. Als tweede con-clusie wer’d aangenomen, dat in principe aanbeveling
verdient een scheiding te ‘maken va’n ‘de ‘hoofdtakke’n
der statistische werkzaam’heid en ‘dat deze verschil-
lende gebieden waren over te laten aan de ‘onderschei-dene lichamen en instellingen, ‘die dan ‘daarbij zouden
hebben samen te werken met ‘den Volkerenbon.d. Voor
de Landbouwstatistiek zal het hiervoren bedoelde
lichaam zijn het Internationale Landbouwinstituut te
Rome, voor ‘de Arbeidsstatistiek het Internationale
Arbeidsbureau en voorloopi’g voor de ‘demogiafische
statistiek’ ‘het Permanente Bureau van het internatio-
nale Statistische instituut ‘te ‘s-Gravenhage. Voorts
werd ‘bepaald, ‘dat een commissie moet ‘benoemd wor-

12 November
1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1033
•1

den om een definitieve ver’deeling der statistische
werkzaamheden voor te stellen, waarbij, voor zooveel

noodig, de vestiging van nieuwe lichamen ware aan
te bevelen. De benoeming van deze commissie
wenschte men aan den Secretaris-Generaal van den
Volkerenbond over ‘te laten.

De Zuid-Afrilcaarssche Han.delspoli-
tielc.
– De Nederlandsche Kamers van
Koophandel enMonsterkamersin Zuid-Afrika
hebben gezamenlijk hare jaarverslagen laten ver-

schijnen over
1918
en daaraan doen voorafgaan een
algemeen rapport van de hand van den heer
L.
Beer-

stecher, ‘den secretaris der Nederi. Kamer van Koop-
handel te Johannesburg. Onder
verwijzing
naar het
artikel, dat onlangs in dit
tijdschrift
verscheen —
pag.
734 –
over de handelspolitiek van Zuid-Afrika,
laten wij hier het gedeelte van de vorenbedoelde ver-

handeling volgen, dat gewijd is aan de fabrieks-

nijverheid in de Unie.

,,Wat de locale industrie in de Unie betreft, wenschen
wij .cladelijk te waarschuwen tegen overdreven voorstellin-
gen op dat gebied. Wel is, vergeleken met het census-jaar
1 Juli 1915-1 Juli 1916 de waarde van de in 1916-1917
in ‘de Unie gefabriceerde goederen van £40.334.882 geste-
gen tot £49.276.032, maar in de eerste plaats zijn bij ‘den
laatsten census ook kleine werkplaatsen inbegrepen, tot
zelfs die, waarin slechts drie personen arbeid verrichten,
en in de tweede plaats heeft men o.a. in’ aanmerking te
nemen, dat sinds 1915-1916 prijzen van gefabriceerde arti-
kelen verder gestegen zijn. Het geeft te denken, dat het in
fabrieken en werkplaatsen in de Unie in 1916-1917 belegd
kapitaal, nl.
£49.957.755,
slechts ongeveer 3
Y
2
millioen hoo-
ger is, dan ‘het cijfer voor 1915-1916 (f 46.532.750) aanwijst.
,,Zelfs wanneer men zou aannemen, dat vorenstaande
cijfers op een reëelen vooruitgang wijzen, moet ‘nog ge-
vraagd worden, of deze als normaal kan worden beschouwd,
en dan zal het ‘antwoord, wat verscheidene plaatselijke
fabrikatn aangaat, beslist ontkennend zijn. Het zijn in
hoofdzaak buitengewone omstandigheden, zooals gebrek aan
voldoende aanvoeren uit het buitenland, tijdens den oorlog
aanzienlijk gestegen prijzen, winstgevendheid van oorlogs-
en andere leveranties aan Engeland, enz., welke zonder
eenigen twijfel ‘de locale industrie in de Unie’in zeer aan-
zienlijke mate bevorderd hebben. Die industrie heeft nog
te ‘bewijzen, in hoever zij zich in vredestijd op het tijdens
den oorlog ingenomen standpunt zal kunnen handhaven.
,,Men schijnt daaromtrent nu niet bepaald gunstige ver-
wachtingen te koesteren, althans er is eene beweging gaan-de om ‘de nijverheid ‘de gevaande voordeelen van bescher-
ming deelachtig te doen worden. Zoowel op de in het begin
van 1917 te Kaapstad belegde conferentie van industrieelen
in de Unie, als op de in Juli van ‘dat jaar te Johannesburg
gebouden jaarlijkeche bijeenkomst van de Zuid-Afri’kaansche
Vereenigde Kamers van Nijverheid werd eene resolutie aan-
genomen ten gunste van eene herziening van ‘het douane-
tarief in ‘de richting van eene ,,billijke mate van bescher-
ming” van nieuwe industrieën. Later heeft de regeering hij
monde van den waarn. cersten minister aangekondigd, dat
aan den Raad van Advies voor Industrie en Wetenschap is
opgedragen een tarief-ontwerp op •te maken, ,,which, will
enable Union i’ndustries to prosper and develop, ‘and pre-
vent this country frm becom.ing th’e dumpi’ng ground for
other countries.”
,,Nu is het eene gelukkige omstandigheid te achten, ‘dat,
behalve het nader advies van de Kamers van Nijverheid,
ook ‘dat van de (Engelsche) Kamers van Koophandel in de
Unie ingewonnen zal worden. Het ligt namelijk voor de
hand, dat laatstgenoemde lichamen, welker deden voorna-
melijk bij den invoerhandel betrokken zijn, over het pro-
tectie-vraa
g
stuk met meer ‘koelheid zullen oor’deelen en over
het geheel een breeder standpunt ten aanzien van dat
vraagstuk zullen innemen.
,,Allerminst na de tijdens iden oorlog in verscheidene
landen opgedane ondervinding zal er verschil van neening
bestaan omtrent het wenschelijke van de ontwikkeling van
eigen industrie. Het worde.echter niet uit het bog verloren,
dat in dien ‘tijd menig land zich in veel sterker mate dan
vroeger op zijn eigen hulpbronuen aangewezen zag, terwijl
thans, naar men hopen moet, ‘alle staketsels zullen weg-
vallen en het handelsverkeer bij open grenzen een hooger
vlucht ‘dan ooit zal nemen. Wie het tegendeel zou doen
van zich in deze den ruimst mogelijken kijk op zijn belan-

gen eigen te maken, zou vooral nu, onder de nieuwe omstan-

digheden, zich zelven straffen. Er zij aan herinnerd, dat
er in Zuid-Afrika een ,,colour bar” bestaat, en verder zij
o.a. gewezen op de stijging der ioonen, welke den levens-
standaard verhoogt. Zou men dezen laatsten nog verder
opdrijven door beschermende rechten te heffen van ver-
bruiksartikelen, waardoor ‘dus ‘de prijzen van ‘die artikelen
verhoogd worden, ‘dan zouden de gevolgen daarvan, door
zooveel aanzieulijker bedrijfskosten, enz., eenvoudig
01)
de
eigen industrie terugvallen, terwijl men bovendien zijne
positie tegenover het buitenland zooveel zwakker zou
maken, en wel in tveeërlei opzicht. Door de duurte van de
plaatselijk vervaardigde fabrieksproductea zou de uitvoer
van deze ‘in mededinging met die van meer ontwikkelde lan-
den vrijwel onmogelijk worden en in de tweede plaats ver-
gete men niet, ‘dat Zuid-Afrika voor de levering van tal
van producten, grondstoffen, halffabrikaten en fabrieks-producten van het buitenland afhankelijk is. Zou men er
gerust op zijn, dat men daar geen maatregelen zou nemen
om zich schadeloos te stellen voor de nadeelnu, uit eene ge-
deeltelijke sluiting van de grenzen der linie voortvloeiende? ,,De nijverheid in de Unie van Zuid-Afrika zal zich alleen
op economisch gezonde grondslagen kunnen ontwikkelen,
evenals alle nijverheid. De toepassing van kunstmid’delen
zal vooral in dezen tijd van herziening van oude’ toestan-den een fiasco blijken.
,,Een stap in de goede richting bij de bevordering van
de locale industrie is de samensmelting van den ,,Raad van
Advies voor de Nijverheid” en de ,,Wetenschappelijke en
Technische Commissie” tot dén lichaam, den ,,Raad van
Advies voor Industrie en Wetenschap”. Hierin ligt een
waarborg voor een’ eenvoudiger, meer practische wijze van
werken. , –
,,De ware beteekenis van de industrie, tijdens den oof-log in fabrieken en werkplaatsen in de Unie uitgeoefend, blijkt het best bij vergelijking van de volgende cijfers. In
die bedrijven waren in 1916-1917 werkzaam 45.928 blan-
ken (mannen, vrouwen, jongens en meisjes) en 77.515 na-
tiirellen en kleurlingen. Het aantal fabrieken en werk-
plaatsen was 5.305, zoodat er gemiddeld in elke fabriek of
werkplaats nog geen 9 blanken en nog geen 15 naturellen
en kleurlingen werkten. De totale bevolking van de Unie
is in ronde cijfers te stellen op 1.500.000 blanken en
6.500.000 naturellen en kleurlingen. Per slot van rekening
was dus slechts 3 percent van de blanke en nog geen 1,2 percent van de kleurlingbevoiking in fabrieken en werk-
plaatsen werkzaam.”

Uit de historie der economische
v o o
r 1 i c h t i n. g”. –
In ‘de verhandeling, getiteld
,,Der wirtschaftliche Ausland snachrichtendienst in
Holland” in de Oc’toberaflevering van het ,,Wel’twirt-
schaftliche Archiv” wordt onder meer een overzicht
gegeven van de verschillende periodieken, waarin de overheidsberichtgevirsg, ‘het buitenland betreffende,

verscheen, zoomede van ‘de onderscheidene bureaux,
‘die met de uitgave daarvan belast waren. Het heef’t, misschien zijn nut deze vermelding te dezer
,
plaatse

i’n het kort wer te geven. –
‘Tot
1865
‘bestonden ‘de consulaire rapporten uit niets
dan slechts eenige dorre cijfer, welke’ in de kolom-
men der Staa’tscourant zorgvuldig werden opgeborgen.
In
1865
is begonnen met de uitgifte door het Minis-
terie van Buitenlandsche Zaken der ,,Verzamelin’g der
Konsulaire Beri’gten en Verslagen over Nijverheid,
Handel en Scheepvaart”. In
1867
‘werd aan den titel
toegevoegd ,,en andere Berigten”, ‘ofschoon ‘bij voort-
during vrijwel uitsluitend consulaire iapporten zijn
opgenomen, na
1878
verandert de titel ‘in ,,Verslagen
en Berigten”. De rapporten verschenen in de taal
waarin zij waren ontvangen. De veel ‘gehooide klacht
in ‘deze jaren was ide late verschijning. Vanaf
1878
wordt de uitgave dan verricht ‘door het nieuwgeves-
tigde Ministerie van Waterstaat, Handel en Nijver-
heid. Sedert
1889
verschijnen de rapporten in voor
iedere plaats, waarover het verslag gaat, ‘afzonderlijk
uitgegeven •katerntjes; de niet periodieke berichten
nog steeds in de S’taatscourant. In
1894
neemt Bui-
tenlan’dsche Zaken ‘de uitgave weer over, die voortaan
verschijnt ‘als ,,Consul’aire Versla’gen en Berichten” –
gedrukt en uitgegeven bij J. H. ‘de Bussy te Amster-
dam – een wekeljksche publicatie. De spoedeischende
berichten worden hiern’aast ‘ook in de Staatscourant

opgenomen. Vanwege het Ministerie van Waterstaat

1034

ECONOMISCH-STAflSTISCHE
BERICHTEN
* 12 November 1919

ging men in 1895 met het uitgeven van ee-no maande-
lijksche pû’blicatie voort. De titel was ,,Archief van

Handel en Nijverheid, verzameling van wettelijke en administratieve voorschriften en mededeelingen om-
trent Handel, Nijverheid (Mijn-wezen, Visscherij,
Scheepvaart, Landbouw en Spoorwegen)”. Het waren

algemeen economische en sociaal-economische berich-
ten, ten ‘deele ook uit andere bronnen bewerkte be-

richten aangaande het buitenland. In 1904 hield de
uitgave op, De Commissie voor ‘de Consulaire Exa-

mens had in een rapport uit het jaar 1903 er op ge-
wezen, dat de verschillende verslagen en berichten

door het Departement in hoofdzaak werden openbaar

gemaakt zooals zij inkwamen. Van -eeni’ge bewerking,
die ten -doel heeft het nut dier verslagen voor de be-
lan-ghebbenden te ver-groeten, was ‘der commissie niet

gebleken.

Na de oprichting der ,,Afd’eeli’ng Handel” werd de
verspreiding der eonsulaiie berichten hieraan opge-
dragen. In 1905 werd de verzorging van overheids-

wege , der binnenl’andsche handelsbelangen onder-ge-
bracht bij het nieu’wgevestigde Ministerie van Land-

bouw, -Nijverheid en Handel. Bij ide ‘begrooting van
1907 werden gelden aangevraagd om aan dit departe-ment een- zelfstandige -han’delsafdeeling ‘te vestigen.
De Memorie van Toelichting zeide hidrvan, dat aan

die afdeeling zou opgedragen worden de ‘bewerking
en de verspreiding der consulaire berichten, alsmede het v-erzamlen en uitgeven van die gegevens en rap-

p-o-rten, welke voor de economische ontwikkeling van
Nederland van -belang kunnen worden geacht. Op 21
Maart 1907 versc,heen -liet eerste -nummer van het
wekelij’ksc-h orgaan ,,Ha-n-delsberichten”, uitgegeven –

zooals men aa-n het hoofd daarvan leest – door het
Ministerie van Landbouw,
Nijverheid
en Handel, met
medewerking van het Ministerie van Buitenl’andsche
Zaken. Vanwege Buitenlandsch’e Zaken was de publi-
catie -der ,,Consula-ire Verslagen en Berichten”

1 Januari -daaraan voorafgaande gestaakt. Het week-

blad ,,Handelsberichten”, waarvan ‘in ‘dit jaar de 13e
jaargang ;aangevangen is, geeft geregel’d economische
en liandelsberichten, afkomstig van Nederiandsche
diplomatieke en consulaire ambtenaren en uit andere
bronnen, ‘d.w.z. ontleend -aan mededeelingen van
con
.

sulaire abten’arn van an-dere landen; aan publicaties
bij ‘de Af-deel-ing Handel ‘aanwezig, enz. Als bijlag
van het weekblad ,,Handelsberiéhten” bestaat de pu:
bliôatie ,,Econom-ische Verslagen van Nederlan-dsche
Diplomatieke en Consulaire Ambtenaren”, waarin de
jaarverslagen of bijzondere rapporten dezer ambte-
naren wor-den -opgenomen. Alle berichten en verslagen

zijn uitsluitend in ‘de Nederlan-dsche taal gesteld, ter-‘
wijl ze van eenige redactioneele bewerking blijk geven.’
De
–
uitgifte van afzonderlijke rapporten, ‘die – gelijk
hierboven ‘gezegd is – der Afdeeling opgedragen was,
geschiedt i-n de serie ,,Verslagen en Mededeelingen
van de Af-deehing H-an-del”, waarvan enkele nummers
ook buitenlandsche onderwerpen behandelden.
G-.E.U..

BOEKAANKONDIGING.

Het Bureau van Statistiek der Ge-
meente Amsterdam. 1894-1919.

Bij- gelege’nheid van het 25-jarig. -bestaan in October
ji. van -het ,,Bureau van Statistiek der -gemeente
Amsterdam” wordt door den Directeur Mr. Dr.
J.
H.
van Zanten een gedenkschrift rondgezonden, waarin

een kort historisch overzicht van de wording en de’
ontwikkeling van dit -bekende stedelijke bureau wordt
gegeven. –
Ontstaan in 1894, als direct gevolg van een ‘onder-
zoek naar de buitengewone werkloosheid in 1893, is
dit bureau steeds een belangrijk ‘onder-deel van het
Amsterdamsche stadsbeheer en -bestuur geweest. Het
terrein van zijn werkzaa-mheid -is reeds dadeljk v-an
den aanvang af heel wat grooter geweest, -dan de
directe aanleiding tot ‘de -oprichting zou -doen ver-

moeden. De reeds lange lijst van publicaties van het
Bureau, als bijlage aan het gedenkschrift toegevoegd,

legt daarvan sprekende getuigenis af. Het Bureau
zelf omschrijft zijn taak als ,,het’ in getallen beschrij-

ven van onze h-oof’dstad en van all-es vat in haar leeft
en werkt.” –

Waar een – groote stad inderdaad een eigen leven
heeft, en eigen ‘belangen, waar-door ij zich en-der-
schei-dt van -andere,
–
is zulk -een taak in theorie ge-
motiveerd. Het voor ‘ons liggende gedenkschrif t brengt

het bewijs, dat -d-it ook in -de pr’actijk gemotiveerd is,
dit
blijkt
uit elke bladzijde van dit boekje, w’aar ge-
tuigenis iran het werk van het Bureau wordt afgelegd.

Het eerst in het oog vallend – door ide vele tus-

sch-en en na den tekst opgenomen cliché’s – is ‘het
werk van het Bureau ‘op tentoonstellingen, waar -het
de aandacht van d-e bezoekers richt op ‘de stad, haar

havens ‘of bedrijven, of ‘de hygiënische toestanden

i-n de st-ad. Op ‘dit gebied -bewandeide het ‘bureau in-
der-daad ‘geheel nieuwe bahen, door te trachten de in-
zending van de grafieken aangenamer voor -het oog te

maken. Een heel aardige vondst is het ten’toonstellen
van plastieken,
bijv.
scheepjes van verschillende
grootte, die de toeneming va-n het verkeer moeten

demonstreeren. Zulke ‘dingen ‘dragen niet wein-ig tot
de popularisatie v-an de statistiek bij.
Van -de ‘artistiek ‘bewerjcte grafieken bevat het boekje

talrijke reproducties. In ‘dezen verkleinden vorm valt

wel dui-deljk -op, ‘dat bij zulke fraai ‘bewerkte teeke-
ningen de aandacht van den beschouwer van de
statistiek zelf wordt afgeleid. Statistische ‘gegevens

zijn
–
uiterst -nuchtere en exacte hulpmiddelen op ‘hun
gebied. Alles •wat in -een grafiek de aan-dacht van -dit
nuchtere -aflei-dt, is ‘dus uit -den booze. Grafieken moe-
ten dienen om de cijfermatige uitkomsten van een
waarneming in het -geheugen van den toeschouwer
vast te ‘hameren. Al het ‘andere -is bijzaak. Dit neemt
echter niet weg, dat -de methoden van het Amster-

da-msch Bureau voor de popularisatie, en -om -de aan-d-acht op haar ‘inzending en dus -op Amsterdam te
–
ves-
tigen, van groot -belang zijn.
Als aanstonds ‘andere groote steden gaa-n denken
0v-er -een eigen statistisch bureau, -dan zij ‘de vooi’stan-
ders ‘daarvan aangera’den -hun tegenstan-ders’dit boekje
ter lezing -aan te bieden. Het nut en de ‘groote betee-
kenis van zulk een’goed geleid bureau voor de ge-

meente treedt op elke bladzijde naar voren.

l
7
oorloopig Ontwerp voo’,’ een groot Scheepvaart icanaal ter verbinding van

Amsterdam met den onverdelden Rijn
door de Geldersche Vallei.

Het d-enkbeel’d om Amsterdam doo’r middel van een.
– ‘kanaal doo-r de Geldersche Vallei ‘met den Rijn in vei-
binding te brengen i-s reeds ongeveer een halve eeuw

oud; in het ‘hierboven aangekondigde werk van de
hand van den oud-Hoofdingenieur van den indischen Waterstaat, W. B. van Goo-r, wordt – eene oplossing
van het denk-beeld ‘gegev-en, -die op zoo vernuftige
wijze tal van moeilijkheden on’dei’vangt, dat het zeker
van belang is er hier eenige aandacht voor te vragen, omdat de economische beteekenis van een dergelijke
kanaalverbinding er ‘ongetwijfeld door in een ander,
licht treedt.

Een groote moeilijkheid bij het ontwerpen van
groote scheepvaartkaualen -voor d.e doorgaan-de vaar-t
in ons polderland is gelegen in het cloorsnijden van

land’streken, waar de waterstand op verschillend peil
wordt gehandhaafd. Het thans aangeboden ontwerp
ontgaat deze moeilijkheden over een belangrijk gebied
door het traceeren van het kanaal in -de Zuiderzee
vanaf -de oostelijke afsluiting van het 13′ -bij Schehhing-
wou-de tot na-bij de haven van Huizen, van waar onge-

veer langs de oostzijde van -de ‘heuvel.en van het Gooi
A-er-sfoort bereikt wordt; ‘deze stad wordt aan de
oostzijde omgaan, waarna liet ontworpen kanaal

langs Veeiiendaal naar -den Neder-Rijn even beneden

12 November 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1035

WT
ag
e
n
j
n
ge
n
loopt; nadat deze rivier gekrui.st is,

wordt het kanaal ongeveer door liet smalste deel van cle Betuwe naar ‘de Waal gevoerd, welke rivier even
boven Doodewaar’d bereikt wordt.. In den afsluitdijk

bij Schel.lingwoude is naast de Orarijeslui,zen een
nieuwe groote schutsluis ontworpen; het kanaal op

Zuiderzeepeil loopt dan tot beoosten Amersfoort,
waar de tweede sluis voert naar het kanaalpaud, dat

doorloopt tot den Neder-Rijn en door een derde sluis
met deze rivier i.n verbinding komt. Het kanaal door

de Betuwe is zoo.danig ontworpen, dat als regel de

waterstanden ‘bij de beide eindpunten in Neder-Rijn
en Waal gelijk zijn, zoodat dit pand zonder sohutten

bevaren kan worden; het kanaal is ‘hier ter weerszijden

van hoogwaterkeerende dijken voorzien en van een

schutsluis in het midden, welke sluis dus slechts ge-
sloten behoeft te worden, wanneer er door verschil
van waterstand aan de eindpunten te veel stroom

door het kanaal zou gaan. De voorgestelde oplossing
maakt dus de vaart van Amsterdam naar den ouveP

deelden Rijn mogelijk’ met slechts 3- of in’ ui.tzon.de-
ringsg’evallen 4-maal schutten; wordt de vaart over’
den Neder-Rijn voortgezet, dan is 3maat schu.tten

noodig. Er wordt echter gewezen op de mogelijkheid,

dat in verband met de afsluiting en dr.00cmaldng van
de Zuiderzee de oostelijke afsluiting van het IJ ver-

legd zal worden, waardoor de sluis in den afsluitdam

bij Scihellin’gwoudo zou vervallen en het aantal schut-
tingen op het kanaal met een zou verminderen. Verge-
lijkt men dezen toestand met dien van het Merwede-kanaal na de aanhangige verbetering, dan zou hij het

Gélder.sc’he Valleikanaal als regel één sluis meer zijn
door te varen om den Neder-Rijn te bereiken en een
sluis minder om de Waal te bereiken, •dan bj het
verbeterde Merwedekanaal; dit resultaat getuigt zeker
voor de .genialiteit van de gekozen oplossing.

Op, het ontwerp zelf terugkomende zij nog opge-
merkt, dat het kanaalpand Amsterdam (Schellingwou-
de) – Amersfoort rond 47 K.M., het pand Amers-

foort – Wageningen rond 25,5 K.M. en het pand door

de Betuwe rond 5,2 K.M. lang is. Het kanaalprofiel
is buitengewoon ruim ontworpen voor de allergrootste
bestaande rijnaken; de sluizen verkrijgen e.ene door-
vaartwij’dte van
16 M.;-
‘voor ‘zoover het kanaal ,door
de Zuiderzee is ontworpen, is dit door een dam langs

do noor’d’zijde beschermd. De totale kosten zijn, gele-
kend naar de nôrmale prijzen van v66r den oorlog,
geraamd op ruim
f
40.000.000; hiertegenover staat
eene waarde van
f 16.000.000
voor droog te maken en
op te hoogen gronden en een ‘bedrag van
f
2.000.000
voor wa.ardevermeerdering van landerijen, tengevolge
van verbeterde afwatering; het kanaal is namelijk

zoodanig ontworpen, dat de afwatering van ‘het over-
wegende deel van de Gel’dersc,he Vallei er afdoende
door verbeterd wordt en enkele overblijvende gebieden op geschikte wijze aan voldoende afwatering geholpen
kunnen worden.

Hier kan niet nader op het ontwerp ingegaan wor-
den, aan ‘belangstellenden kan de lezing van ‘het boek-

werk ten zeerste worden aa.nbevolen, maar op een
enkel ‘zwak punt van ‘het ontwerp zij toch de aandacht gevesti’gd. Het kanaaivak ‘door de Zuiderzee zal nu en
dan bij hooge zeestanden moeilijk te bevaren zijn, ter-
wijl bij ijsgang een langdurige stremming van het
verkeer ‘is to vreezen; de Zuiderzee zit spoedig vol

met ijs en’ wanneer dit in het ‘kanaal o’pgeschoven
mocht zijn, zal ‘het lang kunnen duren, voor het ver-
wij’derd is; na afsluiting en droogmaking van de

Zuiderzee zuilen deze ‘bezwa’ren echter ‘wal onder-
vangen zijn. Moeilijker te ondervangen bezwaren

schijnt ‘de overgang van den Neder-Rijn op te zullen
leveren, waar met het oog ‘op het behoud van een

regelmatig rivierbed een m.’i. zeer bedenkelijke toe-
stand geschapen wordt, waarover ‘de schrijver wel w’at
lichtvaardig heenstapt met op te merken, dat zoo
noodig ter plaatse maar igebaggerd moet worden. Het
is echter do vraag of dit altijd ‘zoo spoedig ‘zal kunnen

geschieden, dat plotselinge zandneerzet.tingeu, bij
hoog opperwater ontstaan,
verwijderd
zullen zijn aleer
zij hinder voor de scheepvaart opleveren, terwijl dan

in elk geval de ‘herhaalde aanwezigheid van bagger-
materieel juist op een punt van de betrekkelijk smalle

rivier, waar de doorgaande vaart door de k.anaalvaart

gekruist wordt, voor de scheepvaart hinderlijk zal zijn.

Het zoo hoog op de rivier gelegen kru.ispuiït levert

belangrijke bezwaren op, die meer henedenwaarts,

waar de rivier breeder is, ontgaan worden. De oplos-

sing, welke in de Betuwe is gevonden, is vernuftig,

maar ‘de vraag rijst of belanghebbenden met het oog

op vrees voor kwel en voo’r onv’oldoend saellen afvoer

van eventueel overstroorhingswater wel zoo spoedig
genei’gd’zullen wezen haar te aanvaar’den. Onderhan-
delingen hierover en over tal van andere zaken zullen
ongetwijfeld nog veel tijd vorderen; ‘al is een goed
‘roorloopig ontwerp opgemaakt, dan pleegt het in ons

land nog lang •te duren ‘aleer uitvoering mogelijk is

en de vraag is zeker gewett,igd, zal Amsterdam willen
wachten of de in een ve:rder stadium van voorberei-

ding verkeerende verbetering van het Merwedekanaal
verkiezen boven aanleg van ‘het kanaal dooi de Gel-
der sche Vallei? –

Mij schijnt het belang om den Amsterdamschen

handel zoo spoedig mogelijk aan eene betere verbin-

ding naar den Rijn ‘te helpen, wel overwegend toe,

temeer daar een kanaal door de G’eldersche Vallei
niet in elk opai,ch,t boven een verbeterd Merwede-
kanaal te verkiezen is.’ Toch
zal
aanleg van een kanaal
door de Geldersche Vallei, ‘zij het voorloopig ter voor-
ziening in meer plaatselijke belangen hn voor verbete-
ring van de afwatering weI verwacht mogen worden
en het zal zeker gewensoht zijn daarbij aanstonds te
rekenen op de mogelijkheid ‘het kanaal later voor de

grootste binnenvaart in te richten en in verband

daarmede za] het breed op,gevatte voo’rloo’pige ont-
werp van ‘groot nut zijn, ook al mocht het uiet aan-
stonds tot uitvoering komen.
VAN KUFFELSR.

,,De belemmering en de schade, die de nijverheid
hier te lande nog steeds door het groote aantal uit-
voe’rverboclen, ondervindt, maken het dringend nood-

zakelijk, dat de N.U.M.-be?noej’jizgen binnen den kortst
mogelijken, tijd tot een minimum worden terugge-
bracht, zoo niet geheel opgeheven,.”
Aldus begint de
brochure ,, N. U. M. – H in d e r”, welke het V e r-
bond van Ne’derlandsc’he Fabrikan-
ten-V ere e n i g ing en zoo juist heeft uitgegeven.
In deze brochure heeft men een bloemlezing willen
geven van ‘de klach’ten, die het Verbond in ‘de eerste
drie weken van October, met betrekking t’ot consent-
aanvragen, lbereikt ‘hebben. Het ‘blijken bloemen met

zeer scherpe doornen te zijn. Wij willen met deze ver-
melding van dit geschriftje, waaraan in de groote
pers waardeerencle ‘beschouwingen gewijd zijn – zie
o.’a. ‘de ,,N.R.O.” van Zaterdagavond – volstaan en
brengen daarbij nog in ‘herinnering het artikel in
No. 192 van dit weekblad, handelen’de over het voort-
bestaan van ‘de N.U.M. De brochure is ‘op aanvrage
gratis verkrijgbaar bij het Secretariaat van ‘het Ver-

bond van Nederlan’dsche F’abrikanten-Vereenigingen,
Nassauplein
36,
‘s-Gr’avenhage.

In de piiblica’tie Ned’erlan’d’sche Belas-
t i n g iv e t t e n kwamen’ uit ‘de Nos.
16d Leeniingwet
1018
en
17a
(bijvoegsel)
Wijziging enz. Inkomstenbe-
lasting, Raden van Beroep,, Vermogensbelasting,
Zegelwet, Leeningwet 1
91
4,
Oorlogswinstbelasting,
Verdedigingsbelasting, Dividend- en Tantimebelas-
ting. –

REGEERINGSMAATREGELEN OP

HANDELSGEBIED.

M u n t w e t. Ingediend is een ontwerp tot wijzi-
ging van ‘de Muntwet 1901 en van de Indische Munt-

1036

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

12 November 1919

wet 1912, waarbij wordt voorgesteld, in verband met:

de stijging van de zilverwaarde, het
gebalte
der zilve-

ren munten te verlagen tot 0,800.

Uitvoerverboden. De Minister van Land-

bouw heeft met ingang van 8 November tot nadere

aankondiging dispensatie verleend van de verboden
tot uitvoer van huiden, van gom.men en van looistof-

fen en looiextracten.

In verband met dan door het Verbond van Ned.
Fabrikantenvereenigingen •geoefenden aandrang om

onverwijld de uitvoerverboden op te heffen voor al die
artikelen; waarvoor de N.U.M. thans geen advies meer

behoeft te vragen van de afdeelin Crisis-Nijverheid
van het Departement, wordt er op gewezen, dat de

Minister van Landbouw, hoezeer hij met zijn uitoer-

politiek zooveel
mogelijk
gaat in de richting van de

vrijheid en dan ook reeds van zeer belangrijke goede-•

ren, als o.a. huiden en looistoffen, den uitvoer heeft
– vrijgelaten, het niet gewenscht acht automatisch de
uitvoerverboden op te heffen voor zekere goederen,-

zoodra deze door de afdeeling Crisis-Nijverheid wor-‘

den vrijgelaten. Rekening moet immers worden ge-
houden, niet alleen met de vraag, of er genoeg is voor•
binnenlaii’dsch verbruik, maar ook, of de ‘algeheele

opheffing van het uitvoerverbod die goederen niet be-
langrijk in prijs zou doen stijgen.

V e r v o e r. Ingediend is een wetsontwerp, houden-

de maatregelen ter voorkdming van de gevolgen van

een tekort aan vervoersmogelijkheid. In art. 1 van dit
ontwerp wordt den Minister van Landbouw de be-
voegdheid toegekend te vorderen, dat voertuigen en
trekdieren te
zijner
beschikking worden gesteld, om

overeenkomstig zijne aanwijzingen te worden gebruikt.

D u u r te’- w e t. Het ontwerp-Duurtewet heeft de.,

Departementen van Landbouw en Justitie verlaten.
Gerekend wordt op z66 tijdige indiening, dat het nog:,
vôér Kerstmis ‘door de Tweede Kamer kan worden

af’gedaan

Z e e
– 00
r 1 o g s
5 0
h ad e. Op grnd van ‘de wen-

schelijkheid, aan Nederlanders, die ter zake van on-rechtmatige handelingen, in den jongsten zeeoorlog
gepleegd, aanspraken op •de oorlogvoerende rnogend-heden meenefi te kunnen doen gelden, de gelegenheid

te openen deze aanspraken ter kennis te brengen van
een speciaal daartoe bestemd regeeringsorgaan, heeft
de Minister van Buitenlandsche Zaken ingesteld een
Commissie voor Zeeoorlcogsschade, met een daaraan”
verbonden Bureau voor Zeeoorlogsschade. De taak

dezer Commissie zal zijn, de ingekomen vorderingen te
verzamelen en aan de Regeering in te dienen ne’t een
beredeneerd oordeel en advies nopens ‘de rechtmatig-

h’eid daarvan.
Aardappeimeel. De Minister van Landbouw
heeft ingetrokken de maximumprijzen voor aardappel-

meel, alsmede het vervoerverbod van
a
ardappelmeel
.
.

en ‘het verbod om aardappelen, aardappelschillen en

aardappelvezels te vermalen. –

Po ota a rd ap p elen., De Minister heeft aan
he’t Kon. Ned. Landbouw-Comité medegedeeld, dat
het hem wenschelijk voorkomt ‘de pootaardappelen

van -den •kleigron’d voorshands niet ten uitvoer toe te
1a-ten. Gelegenheid tot export bestaat voor pootaard-
appelen van zand- en veengron’den van de vroegere

soorten.

F r u i t. De Minister van Landbouw heeft inge-‘
steld een Commissie van Ad,ies, welke tot taak zal:

hebben het Rijkskantoor voor Groenten en Fruit van
advies te ‘dienen omtrent aangelegenheden, ‘den uit-”

voer, ‘de binneniandsche voorziening en het verwer-

ken van fruit betreffende.

U i t v o e r a p p ei e n. Appelen, zoowel in ver-
schen als in verduurzaamden toestand, ‘kunnen, met
ingang van 3 November, ‘alleen dan voor uitvoer in
aanmerking ‘komen, indien zij op een ingeschreven

veiling geveild
zijn,
of voorzien zijn van een verkla-
ring van hét Rijkskantoôr voor Groenten en Fruit,
dat tegen den uitvoer geen bezwaren bestaan.

MAANDCIJFERS.

EMISSIES IN OCTOBER 1919.

Provinc. en Gemeentelijke leeningen
f
13.280.540,-

zijnde:
Rotterdam
112.000.000,— 5
1
13
°
/o
obi.
t 98
0
/0.

Culemborg

f 111.000,— 5
1
12 o/
o
.
obi.
99

0
/0.

Tilburg
f 1.000.000,— 6
2
/2 0/

obi.
A.
98

0
/0.

Venlo
f 435.000,— 51/2
0/
obi. 0.99
0/,

Bank- en Orediet-instellingen ……

.,
10.335.000,-

zijnde:

N.V.

Bank

van Molema”
&
Blase.

f.

300000,—

aand.

t

115

0/,

f

300.000,—

6

0/

pref. winstd.
aand.
t 115

01

Incasso-Bank

f

4.000.000,—

aand.
t
133

O
/o.

Kas-Vereen iging
f1.500.000,.-

aand.
t

123

O
/o.

Amsterdamsche Liquidatiekas
f 2.000.000,—
aand. t
124
0/s.

Hypotheekbanken (Scheepsverband-

Maatschappijen)

…………..,,
1.000.000,-
zijnde:
N. V.

Internationale

Scheepshypo-
theekbank

f

1.000.000,—

6

0/

pandbr.
A. 100

0f.

Industrieele Ondernemingen …… .. 15.839.650,—

zijnde:

–
P. F. van Vlissingen & Co’s Katoen-
fabrieken
f 800.000,—
aand. t
160
0
/0.
N.V. Chemische Fabriek ,,Naarden”.
f 300.000,—
aand.
t
115
0/s,

Kon. Industrie- en Hondelmij. van
P. de Gruyter & Zooi’
f 2.000.000,-
6 °Io
cum, prei. aand. A. 100
0/,

f 2.000.000,— 6
0/
‘cum. pref.
winstd. aand.
t 100
I
/o.

Eerste Ned. Coöp. Kunstmestfabriek
f2.000.000,—
5
0
/0
oblig.
t
98
0
/0.
N.V. Lobitsche Scheepsbouw-Mij. v h. Gebr. Bodewes
f
750.000,—aand.
0.
122’/2
0
/0
N.V. Metaaidraad fabriek ,,Volt”

f
500000,— 6
°Io
cum, prei. winstd.
aand.
t’100
O
/o.

N.V. Constructiewerkpiaatsen
v/h.
Dii Croo & Bauns f1.116.000,-
aand.
0.
115
O/o.

N.V. Emailleerfabriek ,,De IJssel”
f 150.000,—
aand.
0. 100
0/.

J. A. Carp’s Garenfabr. f850.000,-
aand. t 115
0/;
f750.000,— 6 O/
cum. pref. vinstd. aand. 0.100 0/, Coöp.’ Zuivelfabriek te Middelstum-
f1.500.000,— 5
0
/0
obi.
t
100 0/,
N.V. Lettergieterij ,,Amsterdam” v/h.
N. Tetterode 11.500.000,— aand.
t
145
O
/o.

Oultuurondernerningen, Handelsver-
eenigingen en Handelsvenn…….3.126.300,
–

zijnde:
ilollandsche .Transatlantische Han-
deisvereeniging
f
1.250.000,-
aand.
A.
115
O
/o.

N. V. Cult. Mij. Telega Patengan 1. C. –
f 300.000,—
aand.
t
120 0/,
• N. V. Kaashandel-Maatschij. ,,Gouda”

f
552.000,— aand. t 127 ‘/a
N.V. A. J. ten Hope’s Handel-Maat-
schappij 1500.000,
—
aand.
t 125 01,

Rubber-Maatschappijen ………..,

300.000,-
zijnde:
N. V. Banjoewangi Rubber-Maatschij.
,,Kali Telepak”
/ 150.000,—
aand.
t
200 °Io.

Transporteeren..
f
43.881.490,-

f2 November 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1037

Transport. .
f
43.881.490,-

Tabaks-Ondernemingen ……….,,

2.850.000,-

zijnde:

Dcli Batavia Maatschij.
f1.000.000,-
aand. It. 135
O
/o.

Senembah Maatschij.
f 1.500.000,-
aand.
a
100
O
/o.

Diversen …………………….
,

2.821.500,-

zijnde:

1tIaatschoippij voor Goede en Goed-
koope Lectuur
f
185.000,- aand.
5. 100
0/0.
f
153.000,- 6
0/
obi.
5. 100
0
/0.

N.
‘1. tot ExpI. van Hotels, Cafd’s,
Restaurants en Theat. 1100.000,-
6
0
/0
obi. 5. 99
O
/o.

Ned. Mij voor Centrale Verwarming
en Ventil. ,,Burkson” f 30.000,-
aand. It. 115
O/o.

N.V. Hygiënische Meikstal ,,DeVaan”

f
150.0W,- aand. 5. 100
0/o.

N..V. Vereenigde Kleediogmagazij
nen

f
1.500.000,- 6
0/
cum. pref.
winstd. aand. 5. 100
0
/0
Algemeene Papier-Maatschappij Ger-
hard Loeber-G. II.. Bührmann
f700.000,- 6
0/
cum. pref. winstd.
aand. A. 100
O
/o.

Totaal….
f
49.552.990,-

Bovendien:

f
21.860.000,- 3/m.Schatkistpromessen
5.
f

989,99
17.070.000,- 6/m.

,,
,,

,,

979,14
3.356.000,- 41/
3
0/,

Schatkistbiljetten
1001,52
1
/

Totaal der emissies in Januari

. .
f
351.300.909,-
Februari . .

,,
32.726.200,-
Maart

. . . .

,,
3i.629.547,50′
April

….

,,
16.512.875,-
Mei

……

..
42.243.720,-
Juni ……,,
80.519.075,-
Juli

……,,
277.824.815,-
Augustus. .

,,
13.503.019,-
September.. ,,
147.090.495,-
October ….
..
49.552.990,-

Algemeen Totaal . ….
f1.046.903.045,50

RIJKSPOSTSPAARBANK.

SEPTEMBER
1

1917
1

1918

1
1919

f

6.693.414
f

8.090.207f
10.1 58.911
Terugbetalingen

..
,,

6.411.222
6.374.171
,,

9.617.736
Inlagen

………..

Tegoed der inlegers
, 215.273.905
229.526 577 ,, 260.973.182
Nom. bedr. der uitst.
staatsschuldboekjes

op ultimo ……….

,

27.972.700
31.218.150
,,

36.463.200
op ultimo ……….
Spaarbankboekjes:

gegeven
8.663
10.862
11.654
Aantal

geheel

af’

Aantal nieuw uit-

betaald
5.976
5.051 6.735
Aantal

uitstaande
op ultimo
1.754.3701
1.802.955
1.876.795

GtRO-KANTOOR DER GEMEENTE AMSTERDAM.
Augustus 1919

September 1919

Posten
I

Bedrag

11
Posten
I

Bedrag

Ontvangen en
betaald:
–
in contanten.
117723
f

9.158.306
132412
f
10.324.323
door over-
schrijving

t).
39894
,, 166.965.143
41318
61:597.847
Particuliere
rekeninghoud.
55131)

16.762.613

57231)

16.204.267
Saldo te goed
part. rek. u°.
–
,,

3.782.668
–
,,

3.699.763
1)

Inclusieve
verrekeningen
tuaschen
gemeentediensten,
zijnde
f17.423.005.

5)

Aantal.

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B. •• beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

.GELDKOERSEN.

BANKDISCONTO’S.

1
8November
1919
20
Juli
1914

(Disc.Wissels.
4
1
/1
sedert 1 Juli ’15
3
1
/jsedert23 Mrt. ’14
Ned.,BelBjflnEff

,an !Vrsch.inR.C.
4
11

,,

1

,,

’15
4

,,

23

,,

’14
51/t

,,

19Aug.’14
’14
5

,,

23

,,
Bank van Engeland
6

,,

6 Nov.’19
3

,,

29Jan.’14
Duitsche Rijksbank
5

,,

23Dec.’14
4

,,

6Febr.’14
Bank vanFrankrjk
5

,,

21Aug.’14
31/i

,,

29 Jan.’14
Oostenr. Hong. Bk.
5

,,

12 Apr.’15
4

12 Mrt. ’14
Nat.Bankv.Denem.
6

,,

7 Oct. ’19
5

,,

6Febr.’14
Zwedsche Rijksbk.
6

,,

13 Juni’19
41/t

,,

6

,,

’14
Bank v. Noorwegen
51/t

,,

11 Mei ’19
4
1
/,

,,

11

,,

’14
ZwitserscheNat.Bk.
5

21 Aug.’19
3
1
1

19

,,

’14
Belgische Nat. Bk.
3’/

,,

– 1 Oct.’19
4

,,

30 Jan.’14
Bank van Spanje..
4

22 Mrt.’17
4
1
/

,,

24 Sept.’03
Bank van Italië ..
5

,,-‘

10Jan.’18
5

,,

9 Mei ’14
Feder. Res. Bk. N.Y.
3-4

‘

–
–
Javasche Bank….
31/1

,,

1Aug.’09
3
1
/t

,,

1Aug.’09

OPEN MARKT.

Data
Amsterdam
Londen
Part.
Berlijn
Part.
Parijs
Part.
N. York
Cail.
Part.
Prolon-
disconto
I

gaiie
disconto
disconto
disc. moneij

Nov. ‘194
4
S’/s
4_5/
–
10_111)

3-8 N. ’19
4-/s

10_5
45/a55/8
4’is
–
6-20
270.-1 N.’l 9
4-‘/s
4
t/4_51/1

4 ‘/t-‘is
4-‘is
–
5-18
20-250. ’19
4-‘Is
4 l/5
4_1/
4_5/
–
4t/_7

4-9 N. ’18
31/_5/
4
3″/o,
4-/8
–
5-6
5-10 N. ’17
3-‘/s
3-4
420/$3
4-
1
I8
–
3
1
/-4

0-24Juli’14
311_I/
2i-i
2
1
4-
1
/
2
1
4-
1
i8
2’i
1h4_2ti
2

t)
Noteering van 7 Novémber.

1) Het particulier disconto der
gemeeutewissels was in de afgeloopen week
5/5.8/4
pCt. honger.

WISSELKOERSEN.

WISSELMARKT.

Londen was deze week vrij stationnair; 10.99 A. 11.09.
parijs was aanvankelijk zeer flauw, zoodat voor 20.10 werd
afgedaan. Daarna trad een kleine verbetering in tot 29.70,
waarna de markt weder flauw sloot. Marken liepen in het
begin der week eveneens weder sterk terug. Voor 7 en
wellicht nog iets lager, werd afgedaan. Daarna trad een niet
onbelangrijke verbetering in, die echter gepaard ging met
een buitengewoon groot aanbod van Duiesche zijde, waar-
door de hausse-beweging zeër beperkt werd en waardoor ten
slotte een flauwe stemming weder de overhand kre’g.
t België was zeer onzeker en herhaaldelijk sterk schomme-
lend, zonder dat echter de koers onder 31 daalde of boven
31.60 steeg.
Dollars vrijwel zonder verandering; ongeveer 2.64. Van
Skandinavië was Stockholm zeer flauw 62.70-62.20; daar.
entegen Kopenhagen iets beter 56-56.35. Zwitserland
vast 47.10-47.50 evenals Spanje, dat tot 52.25 opliep.
Indië en Buenos Aires onveranderd.
1 Finland, Warschau – en de verschillenae Oostenrijksehe
wissels alle flauw.

KOERSEN IN NEDERLAND.

Data
Londen
*
Parijs
1
Berlijn
)
Weenen
)
Brussel
•*)
New
Yor1)

3Nov. 1919..
10.99 29.95 8.10 2.60 31.35
2.63/
4

,,

1919..
10.99k 29.65
7.52,
2.40
31.27+
2.63i
s

.5

,,

1919..
10.99l
29.25
7.12
2.36
31.07+ 2.63
1
/
s

6

,,

1919..
10.119
29.15
7.25 2.45
31.20
2.63
1
/
7

,,

1919..
11.02
2985
7.60 2.65
31.55
2.64
8

»

1919..
10.99 29.70
7.37+

2.65

Laagste d.w. 0
10.98
29.-
7.-
2.25
31.-
2.6304
Hoogste ,,

,, 0
11.04
30.10 8.25
.70
31.50
2.64
1
/4
1 Nov. 1919;.
11.01+
29.80
8.42+
2.55
2
31 52+
264.+
25Oct.

1919..
10.96+
30.30
9.22+
.

2.70
8
3077+
2.64+
Muntpariteit..
12.10+
48.-
59.26
50.41
48.-
2.48/

0) Noteering te Amsterdam.
0*)
Noteering te Rotterdam.
t)
Particulier. op
g
ave. 1) Noteering van 1 November.
S) idem van 24 October

1038

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

12 November 1919
t

Da a
Slock.
,’w!m)
Kopen-
.hagen
8
)
Ch,is.
Iianio°)
Zwitser.
land)
Spanje
8)
Batavla
t)
telegrafisch
3 Nov. 1919
62.65 56.10
59.96
47.10
51.-
102
1
/4-
1
/,
4

1919
62.55
56.10
5
9
80
47.10
51.-
102 ‘/_’/
5

1919 62.65
56.30
59.90 47.50 51.25
102’/
4
-’13
6

1919
62.60 56.30
59.90
4765
51.25
102
1
/4-‘/2
1919
62.40 56.50
59.95 47.60
51.50
102/4-‘l1
8

1919
62.20
56.35.
59.90
47.55
52.-
102 1/4_l/

L’ste d.
w.’)
62.15
55.90
59.65
47.-
50.75
102’/4
H’ete

,,

,,

)
63.-
56.50
60 10
47.75
52 25
102
1
!,
1 Nov. 1919
63.-
56.20
59.95
47.25
51.-
103/
4
-/
25 Oct.

1919
63.40 56.45 60.15
46.75
50.60
103 V-
3
h Muntpariteit
66.67 66.67
66.67
48.-
48.-
100
) rloteenng te Amsterdam.
‘)rarticuuere opgave.

KOERSEN TE NEW YORK.

Cable
Zicht Zich!
Zich!
D oM
Londen
Parijs
Berlijn
Amsterd.
(In
$
(In frs.
(In cents
(In cenls
per
£)
P.
3)
p.
4
Rm.)
per gId.)

8 Nov…..1919
4.14.75
9.03
nom.
373/4
Laagsted.week..
4.14.75
8.86
nom.
378/4

Hoogste,,

,,

..
4.17.-
9.04
n.om.
377/s

1 Nov…..1919
4.16.60
8.82
non,.

,
377/
3

–

25 Oct…..1919
4.17.75
8.64
ibm.
37’/a
l/Euntpariteit,.
.
..
4.86.67
5.18 ‘/
95/4

t

KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN.

Ploataen en Landen
Noleerings.
eenheden
25
Oct.
1919
1
Nov.
1919

TI/dperk
2j.81!Tov.

Laagste

Hoogste

8
Nov.
1919

Alexandrië..
Piast. p. £
978/
97818
978/
8

973/s
978/8
5
B. Aires’)..
d.p.gd.pes.
55
0
/1
55/
553/
s

598/8
56’18
Calcutta
. . . .
sh/d.p.rup.
2/0
1
/8
2/0
1
/,,, 2/0
2/0
7
/16
2/08/,,
Hongkong ..
id. P.
$ 415
1
!2
415
1
/
4/5
1
/
416
4/6
Lissabon….
d.p.escudo
27
26’/4
26
26′!,
26
1
/4
Madrid

….
Peset. p. X
21.72 21.58
21.10 21.53 21.15
‘Montevideo’
d.p.peso
687/8 591/4
59
60V8
597/3

M:ontreal..
. .
$
per
£
4.31’/
4.31/
4.31V2
4.33’/4
4.32’/
‘R.d.Janeiro.
d.p.milr.
14
28
/88
141
5/,
15
1
!,,,
15′ °/
15
19
/82
Lires p.
£
43.51 45.04
44.70
46.90
46.78
Bhanghai

..
sh/d.p.tael
6/6 6/6
616
6/7
617
Rome

…….

$ingapore

..
.
id. p.

$
2/4
0
/12
2/4
0
/82
2I4
8
/s,
2/4’/8
2/4’/,
‘Valparaiso..
d.p.pap.p.
11
1
5/
38

111/,
10’/a,
11
1
/16
ll’/ie
ïrokohama ..
sh!d.p.yeu
215
1
/

1
2/5
1
/8
2/4
7
18
215/a
216ij8
o Koersen van den dag voorafgaande aan de data in het hoofd vermeld.
8)
Telegeahsch tranofert.

–
GOUD EN ZILVER.

Sedert 29 Juli 1916 worden dè dagelijksche ontvangsten-
en onttrekkingen van goud door de Bank van Engeland
tijdelijk niet bekend gemaakt.

NOTEERING VAN ZILVER.

Noteering te Londen
te New York

8 Nov.
1919 ……..
67
123/a
1919 ……..
65′!,
121
1
/8
25 Oct.
1919 ……..
64′!,
119
1
!2
18

,,
1919

…….
.63’/
1
117/,

9 Nov.
1918
……..
49
8
/t
101
1
4
10 Nov.
1917
……..
432/4
86’/9
20
Juli
1914
……..
24″/,
54′!,

N.U.M. –

Weekstaat der Nederlandsche (Jitvoerinaatschappij.
Voornaamste posten in duizenden guldens.

Bulten!.
Debet
5
pCI.
Credit
Data
Bankiers
Schat.
Diverse
Schuld-
Diverse
kislbilj.
reken.
1)
brieven
reken.
t)

6
Nov.
1919..
2.673 58.650
1.490
17.164
46.021
31
Oct.

1919..
5.549
58.650
2.174
17.164
45.557
23

1919..
6.148
58.650
2.127
17.164
44.857
16

1919..
4.753
58.650 2.113
17.164
44.477

8
Nov.
1918..
2.381
53.200
70.400
14.661
97.857
1) Beide rekeningen omvatten, behalve garantiewissels in portefeuille
tot het bedrag der buitent. schatkistbiljetten. in hoofdzaak garantiewissele
in depAt 6ii de Ned. Bank.

NEDERLANDSCHE BANK.

Verkorte Balans
op
8 Nov.
1919.

Activa.

Binnenl.
Wis-(
H.bk.
f111.7404 21.32
sels, Prom.,

B.-bk.
,,

724.898,57
enz.in
disc.! A.seh.
..
40 909.892.84
–

‘

f
153.375.212.73
Papier
o.
h. Buiten!, in
t
disconto

……………………..
–
Idem eigen portef..
f
48.303.619,-
Af: Verkocht maar voor
de bk. nog niet afgel.

–

Beleeningen
1

48.303 619,-

mcl.
vrsch. H.-bk.

f162.164.oss,15
1
!,
B.-bk.

12.862.199,79

op
88.908.954.281!3

f263.935.209,23
Op Effecten

……[258.893.609,23
Op Goederen en Spec. ,,

5.041.600,-
263.935.209.23
Voorschotten a. h. Rijk ……………..,
11.945.967,90′!,

Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud ……
f
56.411.425,-
Muntnjat., Goud
..

,.575.755.904.58
1
/,

f
632.16 7. 329,56
‘/8
Munt, Zilver, enz..

4.985.810,87
Muntmat., Zilver
..

–
–

Effecten
63 7. 153. 14 0,4 3 ‘/2
–
Bel.v.h.Res.ionds.,

f

4.521.257,25
id. van ‘!,v.h.kapit. ,,

3.938.409 62′!,
8.459.666,87′!2
Geb.en Meub. der Bank …………….,,
3.312.000,-
Diverse rekeningen ………………

..
51,275.407,01′!,
fl.17 7.760.223,19

Paisiva.
Kapitaal

……………………..
f
20.000.000,-
Reservefonds

………………….

..
5.000.000,-
Bankbiljetten in omloop …………

.,
1.057.998.540,-
Bankassignatiën in omloop ……….

..
2.123.850,55′!,
Rekening-Courant saldo’s:
Van het Rijk

…
f

–
Van anderen

….

,,

81.654.125,39

,,

81.654.125,39

Diverse rekeningen ………………,,

10.983.707,24′!2

f 1.17 7.7 60.223.19

Beschikbaar metaalsaldo ….
……….f 408.045.654,91
Op de basi8 van
9/,
metaaldeicking ……
179.690.351,72
Minder bedrag aan bankbiljetten inomloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is .. ,, 2.040.228.270,-

Verschillen met den vorigen weekstaat:
Meer
Minder
Disconto’s

…………….
3.419.136 , 19
Buitenlandsche wissels……
116.661,-
Beleeningen
13:335.317,13
1
!2
Goud

………………..
–

–
Zilver ………………..
31.248,06
Bankbiljetten
10.075.260,-
Part. Rek.-tJrt. saldo’s

..
..
8.883.939,43′!,

Voornaamste posten
in duizenden guldens.

Dato
Goud
Zilver
k
bil
B
e e
t!
-n

Andere
opcischbare
schulden

8 Nov.

1919

….
632 167
4.986
1.057.999
83.778
1

,,

1919

..
..
632.167 4.955 1.068.074
76.052
25 Oct.

1919

….
632.167
4.907
1.010.411 92.941
18

1919

.
. -. 632.170
4.758 1.013.204 78.893
11

,,

1919

….
632.173
4.662
1.015.774
66.600
4

1919

….
632.186
4.807 1.021.460
58.451
27

Sept.

1919

….
631.763
5.008
1.000.138
66.693
20

,,

1919

….
631.690 4.905 989.558
78.479
13

1919

.. ..
631.577
5.830
995.715
82.014
6

,,

1919

….
631.587
5.801
1.003.950
66.211
30
Aug.

1919

. …
635.593
5.823
1.002.879
72.730
23

,,

1919

….
638.640
5.888
987.544
66.650
[6

1919

..
. .
646.533
5.792
.
996.647 79.149

9 Nov.

1918

.. ..
700.429
8.128
1.018.395
70.523 10 Nov.

1917

…
683.703
7.121
855.221
59.491

25
Juli

1914

….
162.114 8.228
310.437
6.198

12 November 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1039

D
0 0

Disconlo.,

Belee. Beachik.
baar
Dek.
kings-
Hiervan
0
aa
,
Schatkist.
ningen
Metaal-
percen.
promesscn
saldo
lage
rechtstreeks

8 Nov.1919
153.375 88.000
263.935
408.046,
56
1

,,

1919
149.956 86.000
277.271 407.544
56
25Oct. 1919
141.166 85.000 238.945
415.636
58
18

,,

1919
142.813
89.000
227.312
41.741
58
11

,,

1919
127.119 76.000
229.635
419.592
59
4

1919
123.773
69.000 231.681
420.245
59
27 Sept.1919
123.673 61.000
216.579
422.639
60.
20

,,

1919
130.927 65.000
211.468
422.222
60
13

1919
136.139
65.000 213.829
421.095
59
6

,,

1919
122.819
50.000 220.151
422.589
60
30 Aug.1919
111.649
47.000
236.647
425.494
60
13

1919
86.755 28.000
240.259
432.844
61
16

,,

1919
101.330 40.000
234.006 436.277
61

9Nov.1918
157.375 128.500
120.416
490.242
65
[0 Nov. 1917
72.915
61.000
88.617
506.976
76

15 Juli 1914

1
67.947
14.300
61.686
43.521
1
)
54
‘.1 %Jp de
ba818 van
v/6 metaaldekking.

Uit de bekendmaking van den Minister van Finan-
cin blijkt, dat uitstonden op:

1
November 1919

8November 1919

Aan schatkistpromessen.. f430.910.000,-. f417.680.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst

86.000.000,-

88.000.000,-
Aan schatkistbiljetten . .

98.370.000,-

98.370.000,-
Aan zilverbons ………

39.361.414,50

39.559.214,50

JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.

Naast de per mail ontvangen gegevens worden de telégrafisch
bekend geworden totaalcijfers der obligo’s en uitzettingen en het beschikbaar metaalsaldo van latere data opgenomen.

Data

Goud

Zilver

B aik-

Andere
opeischb.

i.etien

schulden

1 Nov. 1919

417.000
25 Oct. 1919

409.000
18 ,,

1919 ……
…
*
5
*

*5*

413.000

20 Sept. 1919…… 15
.6.063

2.794

289.025

90.788
13

1919 …….156.163

2.750

287.688

94.228
6.,,

1919 …… 155.149

3.072

281.703 101.298
30 Aug. 1919 …… .155.375

2.885

277.162 110.367
2 Nov. 1918 ……
.98.883

15.077

187.785

87.400
3 Nov. 1917 ……
.81.584

17.554

175.790

45.619
25 Juli 1914 …… .22.057 1 31.907 1 110.172
1
12.634 Wissels.

.

Beschik.

Dek.
Diverse

is-

uiten

e ee.

aar

Ings-
Data

.

reke.

conto

.- n .

ningen

metaal-

percen-
ningen
t)
saldo

(age

1Nov.1919

224.000

86.500 ***
25 Oct. 1919

222.500

88.250

‘
18 ,, 1919

226.500

87.250

20Sept.1919 12.239 19.909 180.332 17.296 83.104

40
13

1919 12.26
6
19.012 184.779 15.411

82.738

42
6 .. 1919 12.467 18.349 186.993 14.776

81.780

41
30Aug.1919 12.083 18.783 183.649 22.711 80.968

41
2Nov.1918 8.382 20.060 78.365 22.501 59.167

41
3Nov.1917 6.848 33.728 65.961 26.942 53.644

45
25 Juli 1914 7.259

6.395 47.934

2.228

4.842
2

44
‘) Slutpoot
der activa.

1)
Op
de hooia van ‘lo
metaaldekking.

SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste Dosten
in di,irenrlon
Ø,ilI0r.e

Data
Metaal
Circcslsiie
Andere
opeischb.
schulden

1
Disconto’,
Div. reke.
ningen’)

20 Sept. 1919

..
956
1.532 1.123
1.46
796
13

,,

1919

..
954
1.577 1.111 1.503 805
8

,,

1919

..
953
1.511
1.115
1.506
438
30 Aug. 1919

..
951
1.491 1.177 1.514
485

21

Sept. 1918

..
699
1.500
2)
1.120
1.207 308
29 Sept. 1917

..
700
1.193 989 999 686

25 Juli

1914

..
645
1100
560 735
–

396
iuitpoot der activa.

2)
Hiervan zilverbons
247 dz. gid.

BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.

Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht gegeven

van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

BANK VAN ENGELAND.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,

in duizenden pond sterling.

Currency Notes.
Data

Metaal

Circulatie
II
Bedrag
1
‘
Goudd.
1
Goo. Sec.

5 Nov. 1919
88030
86.030 339.750
28.500
321.333
29 Oct.

1919
88.064
.
‘84.455 336.578
28.500
319.379
22

1919
88.040
83.413
336.865
28.500 319.438
15

,,

1919
88.082 83.705 338.436 28.500
320405

6 Nov. 1918
74.092 64.700 290.924 28.500 269.661
7 Nov. 1917
56.191
42.390
189.944
–
28.500 163.820

22 Juli

1914
40.164
29.317
–
–
–

Data
Cao.
Sec.
Other
Sec.
Public
Depos.
Other
Depos,
Re.
eente

Dek.
kings.
percen-
lage
2)

5Nov.’19
46.226
80.496
19.831 109.863 20.450
15,80
29 Oct. ’19
53.908
80.715
22:753
116.182
22.058
15,88
22

’19
78.634
83.143
22.410
144.707
23.078
13,80
15

,,

’19
34.345 82.602 22.225
99.852
22.827 18,70

6 Nov. ’18
57.865 95.129 31.676
131.447
27.642
17,07
7Nov. ’17
58.833 91.155
43.499
121.037
32.251 19,60

22Juli’14
11.005
.
33.633
13.735
42.185
29.297
52e/9

‘)
Verhouding
tusschen Reserve en
Deposita.

41

DUITSCHE RIJKSBANK.

‘Voornaamste posten, onder bijvoeging der Darlehens-
kassenscheine, in duizenden Mark.

Data
Metaal
Daarvan
Kassen.

I

scheine
Goud

Circu-
lalie

–
mr-
kings.
percen.
loge

31 Oct.

1919
1.113.402
1.093.454
9.402.215 31.028.628
34
23

1919
1.114.157
1.094.481
9.158.626 30.323.285
34
15

,,

1919
1.114.562
1.095.112
9.083.295
29.986.916
34
7
,
.,

1919
1.115.449
1.095.983
9.035.083 29.862.330
34

31 Oct.

1918
2.603.182 2.550.019 3.062.385
16.661.550
34
31 Oct.

1917
2.518.641
2.404.670
1.023.935
10.400.264
34

23 Juli

1914
1.691.398 1.356.857 65.479 1.890.895
93

•) iJekk,ng der circulahe door metaal en
Kassenechejne.

Data
Wissels
Rek. Crt.

Darlehen.,kassenscheine

Totaal
In kas bij
uitge-
de Reichs-
I

_______________
geven
bank
31 Oct.

1919
34.015.579 12.033.305 21.271.100 9.374.460
23

1919
30.289.185
8.586.524
20.776.200
9.130.700
15

,,

1919
32.513.670
11.063.712
20.792.500 9.056.100
7

1919
30.525.228
9.106.316
26.903.200 9.009.300

31 Oct.

1918
20.679.210 10.733.766 12.606.800
3.056.700
31 Oct.

1917
11.737.052
5.686.056 6.738.500
1.012.100

23 Juli

1914
750.892 943.964
–
–

OOSTENRIJKSCH-HONGAARSCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden Kronen.

.1
Metaai en
t
Disc, en
Bijzondere
Data
buitenl.
1

be
schuld van
1

Bank.
1
Rek. Cri.
goud
j

Oostenrijk

1

biljetten
1,

saldi
wissels
1,

ningen
1 en Hongarije
1

28 Oct.’19
9325.858
14.270.744
32.954.000
48.320.699
8.920.461
21

,;

’19
325.69.4
13.764.365
32.524.000
47.393.195 8.218.308
14

’19
324.836
13.437.618
32.954.000 46.334.134
8.260.800
7

’19
330.702
13.436.200 32.954.000
45.203.196 9.088.375

23Juli’14
1.589.267
954.356
–
2.159.759
291.270
•,
waarvan

9.9/ goud, 8.94
buitenlandscbe goudwsssels en
56.977
suint. en snuntmaterjaal zilver.

–

1040

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

12 November 1919
BANK VAN FRANKRIJK.

EFFECTENBEURZEN.
Voornaamste po8ten in duizenden franes.

Amsterdam, 10 November 1919.

Waarvan

Te
goed

Buit.gcw..

Nog steeds bevindt zich de wereld in een voortdurenden
Dato

Goud

I.
het

Zilver

in het

000rsch.

strijd tusschen werknemers en werkgevers, om de hoogte
Buitenland
I

I
Buitenland
I
old. Staat

A..
i,,

,,..+ +

++ ;….+
LCOL.LLCtI.

847.609 25 650.000

worden %poradiaeh pogingen aangewend, om althans een

838.841 25.450.000

basis te scheppen, waarop een bepaalde loonschaal geves-

797.19e’ 25.4 0.ûOO

tigd zou kunnen worden, doch tot op dit oogenblik is men

796.812 25.150.000

slechts in zeer enkele gevallen hierin geslaa
g
d. Zoo heeft
–

een groote Engelsche industrieele firma besloten, in overleg

.411.927 18.800.000

met de bij haar werkzaam zijndearbeiders, de bonen vast

721.773 12.350.000

te stellen in overeenstemming met de telkens wisselende
index.cijfers, zooals die in de ,,Economist” worden gepubli-
–

–

ceerd. Het valt niet te ontkennen, dat op deze wijze althans
een vaste grond wordt gevonden ter beoordeeling van de
Rek. Crt.

Rek.

noodzakelijkheid om tot boonsverhoogingen over te gaan,

CUI7J,

Stt

terwijl tevens een mogelijkheid wordt geschapen om de
,,schroef zonder einde” van loonsverhooging en verhoogd

660.155 1.301.946 37.419.174 3.057.415 91.584

peil van levensonderhoud stop te zetten.

667.907 1.295.162 36.973.791 3.106.906 63.398

Dit voorbeeld heeftjn sommige kringen grooten. bijval
671.919 1.305.089 36.768.745 3.030.223 79.3441 gevonden en heeft zelfs in Duitschland er toe geleid, om

671.523 1.327.166 3099.436 2.762.245 70.668

aanvankelijk nog op beperkte schaal, eigen index-cijfers vast
te stellen. De heer Dr. Moritz Elsas te Frankfurt, hèeft de

89.356 1.051.502 839.123 30.820.345 2.945.781 77.833

..

736.358 1.153.626 1.125.021 22.018.321 2.679.067

9.256

1.541.080

–

769.400 5.911.910 942.570 406.590

BANQUE NATIONALE DE BELGIQUE.

Voornaamste posten in duizenden francs.

Metaal Beleen. Beleen.

Binn.

R 4
D t

mcl.

van

van

u,i,sda

Ctrcu.
a

buitenl. buiteni. prom. d.

en

latte
soMt

vorder. provinc. heleen.

par c.

6Nov.’19 344.020 84.955 480.000 381.380 4.695.051 2.420.674
29 Oct. ’19 343.308 87.355 480.000 378.246 4.680.1165 2.097.654
23 ,, ’19 343.776 89.768 480.000 364.738 4.6119.044 2.1tl0.577
16 ’19 343.212 91.490 480.000 350.199 4.683.030 2082.531:

VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.

FEDERAL RESERVE BANKS.

Voornaamste posten in duizendeb dollars.

6 Nor ’19 5.575.841 1.978.27

286.587
30 Oct. ’19 5.575.485 1.978.27

287.618
23

’19 5.575.148 1.978.27

288.833
16

’19 5.574.831 1.978.27

289.870

7
Nov.’18 5.444.711 2.037.1

319.941
8 Nov.’17 5.327.485 2.037.1

253.481

23 Juli ’14 4.104.390

–

639.620

1

Uitge.
1
. Eelee-
1
Bankbil.
Wissels
t

stelde
1
t
Wissels

ntng

jetten

tJ
—
. 1.395.354
1.145.650
. 1.013645
1.007.054

Waarvan
Waar.
007!
in
Zilver

J

F.R.
Notes in Data

.
Goud
voor
dekking
het bui-
etc.

1

ct,cu.
F. R. Notes
tenlond
.

1
latie

26 Sept. ’19
2.117.854
1.296.810 79.370 69.651
t..
2.655.354

19

’19
2.091.966
1.304 360 45.479
70 09[
2.621.258…

12

.

’19
2.068.867 1.299.535
–
69.632
2.1121.228s

5

’19
2.067.052
1.281.504
–
69.818
2.611.6971

27 Sept. ’18
2.020.813
1.207.445
5.829
51.363
2.349.326

28 Sept. ’17
1.408.470 568.036
52.500
49.089
1
700.212

,Algem.
Percent.

Dato
Wissels
–

Totaal Waar.
van
Dek-
kings.
1

Goud-
dekking
Depositoo
–
Kapitaal
percen.
ctrcu-

.
tage’)I
latie

r

26 Sept. ’19
2.224.773 2.541.724
85.296
48,4
51,0

19

’19
1.999.698
2.639.174
85.208
49,4
52,5

12

’19
2.116.843
2.649.514
85.140
43.3
49,6

5

’19
2.202.085
2.559.081
84.996
48,1
48,7

27 Sept. ’18
2.001.821
2.316.557
78.802 48,8
51,4

28 Sept. ‘171
409:708
1.434.176 59.379
70,4
81,1

1)
Verhouding tuoochen: den totalen
goudvoorraad, Zilver
etc.. en d
opeiochbare schulden:
F R.
Notes
en
netto depoaitos met inbegrip
van
het kapitaal.
1)

PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET.
FED. BES. STELSEL.
–
Voornaamste posten in. duizenden dollars.

Data
Aantal
Totaal
uitgezette
Reserve
bij de
Totaal
Woarvan
time
banken
gelden en
F. R. bonk.
deposito’s
a’eposits
beleggingen

19Sept.’19
774
15.297.765
1.247.950 13.700.027 1.969.457

12

’19
774
15.145.256
1.383.348
13.654.729
1.928.472

5

,,

’19
774
15.233.886
1.342.058
13.510.339
1.921.549
29Aug.’19
773
14.964.914
1.324.374 13.233.658 1.919.905

20 Sept.’18
741
13.270.891 1.221.481
11.587.470 1.494.830

eerste cijters van zijn, voorloopig om de twee maanden ver-
schijnende tabellen, doen publiceeren, waaruit is geblekea,
dat de kosten van levensonderhoud voor een arbeidersgeziu,
bestaande uit Vier personen, van April tot September 1919
met 16 pCt. zijn gestegen. De loonsverhoogingen, die hieruit
wellicht weder zullen voortvloeien (indien tenminste groote
groepen arbeiders genoegen zullen nemen met de openbaar
gemaakte getallen en indien zij dus ook het risico van even-
tueele loonsvermindering willen dragen), belemmeren de
industrie weder op sterke wijze. Dit zijn benevens de kolen-
nood en het gebrek aan buitenlandsche grondstoffen de
handicaps
3
waar de Duitsche nijverheid nu al maanden lang
tracht overheen te komen. Wel gaan in Engeland tMns
stemmen op, die er op wijzen, dat met een verarmd Duitsch-
land ook het afzetgebied voor een groot gedeelte der
Engelsche industrie verloren gaat en dat bovendien een
failliet Midden-Europeesch Rijk nooit zijn oorlogsschulden zal
kunnen betalen, doch het heeft er nog niet den schijn van,
alsof deze verstandige raadgevingen spoedig ingang zullen
vinden in de hoofden van hen, die geroepen zijn, de lijnen
der groote politiek vast te stellen.
Ondanks deze vooruitzichten heeft de beurs te B e r 1 ij n
een opgewekt voorkomen behouden. Wel waren op sommige
dagen inzinkingen te constateeren, doch spoedig behoorden
deze weder tot het verledene. De voortgaande depreciatie
van den Markenkoers heeft hieraan overigens sterk mede-
gewerkt. Zonder onderbreking worden geweldige bedragen
aan Duitsche betaalmiddelen op de neutrale markten ge-
worpen, waartegenover slechts enkele vorderingen van
Duitsche zijde gesteld kunnen worden. De export bestaat
voor het oogenblik nl. grootendleels uit artikelen, voor de
samenstelling, waarvan slechts weinig kolen benoodigd zijn,
m.a.w. uit luxe-artikelen en voorwerpen van precieuse
samenstelling, als fijne, meet- en weegwerkuigen, enz. Het
spreekt vanzelf, dat hieruit geen equivalente vorderingen
op het buitenland geschapen kunnen worden, terwijl de tot
nu toe afgesloten credieten, hoewel op zich zelve van respec-
tabelen omvang, lang niet voldoende zijn, om den koers van
de Markvaluta ook slechts eenigermate te kunnen, steunen. Hand aan hand met deze omstandigheid gaat derhalve de opvoering van’ het koerspeil der ,,valuta”. en andere waar-
den, die voor het buitenland van belang geacht kunnen
worden. Ook het kalme verloop van de dagen, onmiddellijk
voorafgaande aan de herdenking der revolutie, heeft een
stimuleerenden invloed op het koersverloop gehad, zoodat
ten slotte de prijzen de berichtsperiode vrijwel op het
hoogste peil hebben verlaten.
Te W e e n e n is hét koersherstel, na de hier ter plaatse
gereleveerde reactie, vrij spoedig ingetreden. Men herinnert
zich waarschijnlijk, dat de teruggang van het koerspeil toe
te schrijveii is geweest aan geruchten, dat van Entente-zijde
maatregelen genomen zouden worden, om den Kronenkoers
op te voeren, terwijl het ontbreken, op sommige dagen, van
noteeringen uit Amsterdam en uit Zürich voedsel aan deze
onderstelling heeft gegeven. Spoedig echter is gebleken, dat
aan deze mededeelingen geen geloof was te hechten en heeft
de speculatie zich weer met wilden ijver op alle in aanmer-
king komende beursobjecten geworpen. Behalve aan de ge-wone valuta-omstandigheden, is derijzing van het koerspeil
te danken aan de uitlatingen van den Staatssecretaris voor
financiën, die .in zijn laatste uiteenzettingen heeft beweerd,
dat het noodig zou zijn steun te verleenen aan imp.- en
exportfirma’s, benevens aan bankinstellingen, indien de

12 November 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1041

voorschriften voor cl valuta-berekening, zooals die thans
door de Ente::te zijn bepaald, geen wijziging zullen onder-
gaan. Dientengevolge hebben vooral bankaandeclen van de
koersverheffing kunnen profiteeren.
Ook de mededeeling, dat de Oostenrijksche bankinstel-
lingen nauwe aansluiting zoeken met het buitenlandsche
kapitaal, heeft een grobte vraag voor de betrokken aan-
(leelen doen ontstaan. Zoo verluidt, dat de directie der
Liinderbank te Parijs onderhandelingen voert ter bereiking
van een nauwe veibinding met het Fransche bankkapitaal,
terwijl ook de statuten in dien geest veranderd worden.
Vroeger werd nl. de ,,Gouverneur” door den Keizer be-
noemd; thans zal hiervoor in de plaats treden een ,,Presi-
dent”, gekozen door den raad van commissarissen.
Ook andere instellingen zoeken relaties met het buiten-
land, omdat dit de eenige wijze kan worden genoemd,
waarop zij zich staande zullen kunnen houden. De Boden-
credit-Anstalt heeft reeds een algemeene vergadering uitge-
schreven, waarop het voorstel tot uitgifte van pandbrieveu,
in Dollars en 1
–
lollandsche guldens luidende, zal worden
behandeld. Ook aandeelen van de meest uiteenloopende
ondernemingen gaan thans bij posten tegelijk over de gren-zen, om slechts levensmiddelen en kolew te verkrijgen. Het
is alleen grotesk, dat deze uitdrukking van de allerdiepste
ellende aanleiding geeft tot een wilde koersverheffing van de betrokken waarden. –

Te P a r ij s houdt men zich grooteudeels bezig met de
schaarsehte aan zilveren munten, die aanleiding heeft gege-
ven tot de meest uitgebreide. onaangenaamheden in het
verkeer. De oorzaak hiervoor is te vinden in de omstandig-
heid, dat de zilverwaarde der in omloop zich bevindende
munten grooter is dan de waarde, waarvoor de geldstukken
in het verkeer worden aangenomen. Op het oogenblik is een
kilogram vijffrancsstukken wettelijk niet meer w’aard dan
frs. 200, doch bij versmeltiag brengen zij een bedrag van
frs. 302 op, terwijl een kilogram pa.smunt ad. frs. 200 reëel
fr.s. 280 waard is. Het heeft eenige verwondering gewekt,
dat eerst thans dit euvel te Parijs aan den dag is getreden.
De verklaring is echter gemakkelijk te vinden. Gedurende
den oorlog toch hebben verschillende gemeenten en handels-
kamers het recht verkregen zelfstandig papieren geld in
circulatie te brengen, hetwelk dan als wettig betaalmiddel
moest worden geaccepteerd, doch uit den aard der zaak niet
buiten de grenzen
–
van ‘de betrokken gemeenten kwam. De
geheele voorraad aan zilveren munten bleef derhalve in de
hoofdstad, doch thans, nu de hulpcirculatiemiddelen aller-vegen worden ingetrokken, ontstaat ook op het platteland
behoefte aan zilvergeld. Deze omstandigheid, gepaard gaande
aan de verhooging van den zilverprijs (die onzen Minister
van Financiën ook reeds aanleiding heeft gegeven voorstel-
len te doen tot liet doen slaan van zilveren munten met
lager gehalte dan de thans bestaande) heeft het harde geld
zoo goed als geheel aan de circulatie onttrokken. De Bank
van Frankrijk verzet zich tegen ‘de uitgifte van klein papier-
geld, omdat naar hare meening het verkeer met bankbiljet-ten oververzadigd is; vermoedelijk zal men er dan ook wel toe moeten overgaan, de Parijsche Handeiskamer te mach.
tigen eigen bankbiljetten uit te geven.
Aan de beurs zelve wordt de speculatieve opdrijving der koersen door erustige kringen met bezorgdheid gadegesla-
gen, in de hand gewerkt door een buitengewoneu geldover-
vloed, het onmiddellijk gevolg van de groote circulatie van
baukpapier, worden excessen te voorschijn geroepen, waar-
omtrent iedere contrôle ontbreekt, daar de contante affaire
vrijwel slechts in naam nog bestaa.t en de omzetten op
termijn een geweldigen omvang hebben aangenomen, mede,
omdat vaste liquidatiedagen ontbreken. Hierbij komt, dat de zaken zoo uitgebreid zijn geworden, dat iedere contrôle van
de zijde der beurscommissionnairs ontbreekt. Het werk op
de kantoren heeft zulk een achterstand bereikt, dat ieder
overzicht practisch onmogelijk is geworden.
Teekenend is het, dat het gebied der wilde speculatie
zeer beperkt is gebleven. Terwijl de omzetten op de afdee-
lingen der Fransche Rente b.v. uiterst gering zijn, heeft
zich de aandacht speciaal op de petroleum-, diamant-,
suiker- en scheepvaartwaarden gericht. De handel in Rus-
sische obligaties en in aandeelen van Zuid-Afrikaansche
mijnen behoort weder eenigszios tot het verledene. Ook
buiten het eigenlijke beursgebiecl is de speculatie krachtig
werkzaam. Te I’arijs worden thans bijna dagelijks door
promotorfirma’s nieuwe aandeelen aangeboden, die in liet
geheel geen officieele noteering verkrijgen, doch die in een
korte spanne tijds met groote winsten van den 66n aan den
ander worden verhandeld.

Te Lo o d e n is de beurs eenigszins ongeanimeerd ge-
weest in verband met de disconto-verhooging der Bank of
England, hetgeen geschied is in aansluiting aan de ver-

hoogin.g van den rentevoet in de Vereenigde Staten. Daar te
lande vooral doen de herfst-eischen zich geducht gelden,
zoodat noteeringen voor ,,call-money” van 10 en’ 20 pCt.
niet tot de zeldzaamheden gerekend kunnen worden. -Aan
den anderen kant hebben de verschillende stakingen geen
groeten invloed op het koerspeil uitgeoefend; . meerendeels worden deze onderbrekiifgen van het werk vrij kalm’ opge-
nomenen heeft men meer de aandacht gericht op de parle-
mentaire tverkmamlieden, juist in verband met de stakingen
of naar aanleiding van de voorgestelde teruggave der
spoorwegen, te beginnen met 1 Januari aanstaande. Te
dezen opzichte zijn verschillende voorstellen van vet inge-
diend, waarvan de z.g. ,,Cummins Railroad Reorganization
Bill” wel de meeste aandacht heeft getrokken. Dit ontwerp
machtigt de Interstate Commerce Commission zoodanige
l)ersollen. en vrachttarieven vast te stellen, dat een ,,fhir
and reasonable return” wordt verkregen; overtreffen de
inkomsten dezen maatstaf, dan wordt de rest verdeeld
tnsschen de arbeiders en den Staat. Tegen dit ontwerp zijn
allerlei’ bezwaren gerezen, o.a. deze, dat het den spoorweg
directeuren van geen nut zoude zijn, het bedrijf zoo econo-
misch mogelijk te leiden, indien het overschot toch niet den
aandeelhouders of maatschappijen ten goede zou kunnen
komen Het comitô uit den Senaat, dat de Cummins- en
andere wetten lieef t te onderzoeken, heeft thans vastgesteld,
dat als een behoorlijk rendement mag worden beschouwd
534
pCt., plus
34
pCt. voor vernieuwingen, in totaal
derhalve 6 pOt. Boveiidien zal vermoedelijk voor den eersten
tijd na de teruggave een staatsgarantie worden verstrekt,
hetgeen niet heeft nagelaten een goeden steun voor spoor-wegwaarden, in tegenstelling tot industrieele aandeelen, te
voorschijn te roepen.

T e o n z e n t heeft de markt voor inheemsche
.etaat8-
[ondseir
een kalm, doch vast verloop gehad. In verband met
cle lagere geldnoteering ontstond er eenige vraag voor de
goed-geclasseerde waarden, als 6 pCt. Oost-Indië, die zich
aanmerkelijk boven pari goed op peil konden houden.
Daarentegen was de markt voor de buitenlandsche
soorten zoo goed als verlaten en eerder ongeanimeerd ge-
stemd. Voor Bussische fondsen is de belangstelling beneden
het nulpunt gedaald, terwijl Oostenr.ijksche papieren tot
lageren koers ten verkoop waren aangeboden.

4 Nov.
7 Nov.
10
NOV
•g
0f

5

0/
Ned. W. Sch.

.

.

.
9V/16
91
80
/16
919/in

dalin

+
l/1
4340/
s

,,

,,

‘

1916
88’i
87’I2 88’I2
4

0
/0

1916
81
81
80
18
/
–
0I16
334
0
10

. . . .
670/
4

680/
4

69
-f-
10/4
3

0/

.
60
60hh/
io

60/
-1-

is 234
0/
Cert. N. W. S.

….
518/4
61 V2
51?I8
+
1/8
5

0
/0
Oost-Indië 1915
93/
931/
4

931/
‘O/oHongarijeGoud
4

….
12 12
12
4

0/
Oostenr.IÇronenrente
8
7I1/
81/
+
/8
5

0/

Rusland 1906

……
–
26
25
24014
–
10/4
4.34
°/o
lwangorod Dombr..
.
20
18
1
I
17/8
–
2
8
1s
4

0/
Rusland Cons.

1880
20
1
/ii
2015/
88

19/
–
18/8
4

0
/6 JiusI. bij ilope
&
Co.
23’/4
22
21
1
/
–
2
4

0/

Servië 1895

……..
40
–
–
41
,
4
0/
China Goud 1898
– –
’66e/8
66f8
66
7
/8
4.._
0
/
0
Japan 1899

……..
60
–
–
4
–
0
/
0
Argentinië Buitenl
62
62
62
5

0/
Brazilië

1895
61
1
/3
6I
1
1
61’/3
°
/o

,,

1913 ……

Daarentegen ontstond op de locale markt voor sommige afdeelingen zeer groot animo. Met name was dit het geval
voor de
ricbber•markt,
welke, in navolging van Londen, zich.
in het centrum der belangstelling bevond. De prijs van het
ruwe product op de wereldmarkt is zoodanig geworden, dat
voor de betrokken maatschappijen een ruime vinstmarge
overblijft, terwijl de uitlatingen van prominente huizen in
den rubberhandel er op hebben gewezen, dat voor overpro-
ductie voorloopig geen gevaar behoeft te bestaan. Deze
beide factoren hebben het publiek er toe geleid de aandacht
op diverse rubberaandeelen te vestigen, waardoor een vrij
omvangrijke hausse-beweging kon ontstaan. Een zeer geringe.
reactie viel ongeveer in het midden der berichtsperiode
waar te nemen, hetgeen moet worden toegeschreven aan
winstnemingen van enkele zijden, doch reeds spoedig over-
trof de vraag weder het aanbod, zoodat de afdeeling als
geheel de berichtsperiode op sterk verhoogd peil kon ver-
laten. Ook de kleinere en minder courante soorten deelden
in de algemeene verbetering.

Tegen het slot der berichtsperiode kon zich ook eenige
vraag ontwikkelen voor de
suikern’carkt,
in verband met een
gerucht, dat op de aandeelen der Cultuur Maatschappij der Vorstenlanden een interi-dividend zou worden uitgekeerd.

1042

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

12 November 1919

Niet alleen deze a.a.ndeelen echter, doch de gansche rubriek
van suikerwaarden werd door dit gerucht gunstig geaffec-
teerd, zoodat ook op deze afdeeling een koersverbetering
zich kon inzetten.

De claims van aandeelen Nederlandsch Indische Handels-
bank werden vrijwel op dn hoogte gehouden, hoewel groote
onzetten hierin te constateeren zijn geweest.

4 Nov.
7 Nov.
10 Nov.
Riizing

dalin

Amsterdamsche Bank ….
iii
191/
191/4
Ned.Handel-Mij.cert.v.aand
226/
225
1
I8
226
–
1
/8
Rotterd. Baukvereeniging.
148,’8
148I4
1488/
–
‘/s
Amst. Superfosfaatfabriek
149/
147/
14 7
5
/
g

2
1
/
4

Van Berkel’s Patent ……
142
7
/6
141
140
–
2I8
–
Insulinde Oliefabriek

. . . –
241
1
/
240’12
240’/4
–
11/
4

Jurgens’ Ver. Fabr. pr.aand.
102
102/2
102 2/2
+
1/
Ned. Scheepsbouw-Mij. ….
167I4
150
150V4
_17
1
/2*
Philips’ Gloeilampenfabriek
750
754
760h2
+
10/3
R. S. Stokvis
&
Zonen
. . . –
540
535
536
–
4

—
Vereenigde Blikfabrieken.
–
132
1
/2
133’/2
134
+
ii
Compania MercantilArgent.
278
1
/2
274
1
/
279’/
+
1
Cultuur-Mij. d. Vorstenland.
251
1
/2
281
282’/t
+
1 1
Handelsver. Amsterdam
– .
608
1/2

610 605
1
I2
–
3
Roll. Transatl. Handeisver.
120
1
/2
119
1198/4
–
2/
4

Linde Teves
&
Stokvis
.
..
.
204 203 201
–
3
VanNierop&Co’s Handel-Mij
1821/
4

182
1
2
181’/4
–
1
Tels
&
Co’s Handel-Mij
. . . .
149
149
148
–
1
Gecons.
–
Holl. Petroleum-Mij.
354
1
/a
347
351’/2
—3
Kon. Petroleum-Mij. ……
8478/
4

8518I
843’/4
–
41/2
Orion Petroleum-Mij …….
85
861/
2

862/8
+
12/2
Steaua Romana Petr.-Mij.
–
1698/
4

17,0
169’/
– 1/2
Amsterdam-Rubber-Mij…..
256
262
8
/
4

265
+
9
Nederl.-Rubber-Mij ……..
120
2
/2
123
1
I
126
+
4V
Oost-Java-Rubber-Mij.

….
339
341
346
+
7
Deli-Maatschappij

……..
507
2
/2
497
1/2

496 /2
–
11
4
Medan-Tabak-Maatschappij.
261
260
264
+
3
Senembah-Maatschappij

..
475
467 ‘J
469
–
6
*
ex claim.

De
sclteepvaartafdeeling
was eenigszins bom gestemd
onder den invloed van de aankondiging der nieuwe emissie
van aandeelçn Koninklijke Nederlandsche Stoomboot Maat-
schappij. Toch bestond voor de claims goede belangstelling,
terwijl de prijs niet veel varieerde.

4 Nov.
7 Nov.
10

Holland-Amerika-Lijn

. . – .
492 487 /2
486’12
—
5’/2.
gem.eig.
472
4671/
1

472V4
+
‘/4
Hollaud-Gulf-Stoomv.-Mij..
Roll. Alg. AtI. Stoomv.-Mij.
Hollandsche Stoomboot-Mij.
Java-China-Japan-Lijn.
Kon. ilollandsche Lloyd
– –
Kon. Ned. Stoomb.-Mij.

– –
Kon. Paketvaart-Mij…..
Maatschappij Zeevaart
Nederl. Scheepvaart-Unie.
–
Nievelt

Goudriaan

……
Rotterdamsche Lloyd ……
Stoomv.-Mij.,,Ffillegersberg”
,,Nederland”
,,Noordzee”

–

*
ex claim.

De
tabalcsrnarlct
bleef verlaten hij reageco-ende koersefl.

Op cle
petrolcummarkt
ontwikkelde zich goede interesse
voor aandeelen Geconsolideerde 1-lollandsche Petroleum
Maatschappij, eveneens in verband met dividendgeruchten.
Aandeelen Koninklijke bleven
01)
peil met geringe omzetten.

De
Aonerikaansche
afdeëling
was stil en toonde geen
afwijkingen van de aanwijzingen van Walistreet aan.

4Nov.
Nov.
7 I’,
10 I
Nov.
Rijzing of
daling.

Ameriôan Car
&
Foundry.
148/
148
1
/io
146/o
–
2I16
Anaconda Copper

……..
144/,o
142
1
I1

.1442/
4

– 3/10
Un. States Steel Corp—–
1 isi
114’/io
113/16
–
2
Atchison

Topeka

……..
93’/16
951I
95814
+
118I
Southern

Pacific

……..
113’/e
114
115
-t–
1/
Union Pacific …………
131
131
7
/8
132
+
1
Int.Merc.Marine afgest…..
64/8
64
1
/16
63
8
/8
–
1’/4
–

,,

,,

prefs.
170/io
170/io
lG9Vz
–

De
geidmarkt
is iets ruimer geworden; de noteering voor
geld op prolongatie verliet de berichtsperiode op 43′ pCt.

GOEDERENHANDEL

GRANEN.
11 Noveii,ber 1919.

Belangi-ijke gebeurtenissen, die sterken invloed op de graanmarkten zouden kunnen uitoefenen, zijn sedert ons
vorig bericht niet voorgekomen. Het schijnt echter niet
onmogelijk, dat de rnijnwerkersstaking in Amerika, wan-
neer zij nog eenigen tijd voortduurt, zich tot zulk eene
gebeurtenis zal ontwikkelen. Reeds nu laat zij haren invloed
gelden op de prijsbeweging aan de markt te Chicago, waar,
vooral voor de eerste termijnen, de maïs- en haverprijzen bij
het begin des- staking gestegen zijn, doch, nu men blijkbaar
ioi Amerika niet verwacht, dat de staking lang zal duren,
weder evenveel zijn gedaald. Van meer beteekenis voor
Europa is cle omstandigheid, dat zeer spaarzaam gehandehl
woi
–
clt met de bunkerkolen in de Amerikaansche havens,
zoodat vooral niet Amerikaansche booten slechts zeer lang
–
zaam worden voorzien. Gevolg hiervan is langzame
belading en vermindering in de verscheping van Ame-
nikaansche producten. Op de Europeesche markten onder-
vindt men echter nog niet clan iiivloed van deze bemoei-
lijking van het verkeer. De verschepingen van tarwe’ en
mais uit Argentinië en van tarwe uit Australië zijn den
laatsten tijd van zoo’n grooten omvang geweest, dat groote
voorraden onderweg zijn naar Europa, geheel voldoende om
voorboopig in de behoefte te voorzien, ook indien Amen-
kaansche verschepingen nog eenigen tijd gering zoude:e
blij ven.
Oogstberiehten blijven gunstig, doch een tarwe-oogst, zoo-
als in het tegenwoordige seizoen, zal men in Amerika niet
mogen verwachten. De met wintertarwe bezaaide opper-
vlakte is namelijk dit jaar weder gereduceerd tot het cijfer
van vOOr den oorlog. Bij het vorige jaar beteekent dit een
achteruitgang van circa 20 pCt. Blijkbaar is ook in Amerika
de overtuiging doorgedrongen, dat slechts met behulp de’r
regeering voor een zon groote hoeveelheid tarwe, als dit
jaar geoogst is, de tegenwoordige ho6ge prijs te verkrijgen
is. Nu het volgende jaar dé regeeringshulp niet kan worden
verwacht, is de tarwe-verbouw weder tot den vroegeren
omvang teruggebracht.
Ook deze week bereikten ons weder berichten, dat niet
slechts de opbrengst van maïs in Noord-Amerika zeer ruim
is geweest, doch dat ook de kwalitéit werkelijk uitstekeed
is. De veepnijzen zijn er in den laatsten tijd vrij belangrijk
gedaald en men verwacht, dat dit seizoen een grooter per-
centage van de niaïs door de boeren ter markt zal worden gebracht dan in het afgeloopen oogst.jaar het geval is ge-
weest. Daaruit volgt dus te conciucleeren, dat Europa dit-
maal weder Noord-Amenikaansche mais zal, mogen ver-
wachten. In Argentinië zijn de marktprjzen vrij stand-
vastig geweest. Vast is de markt daar nog steeds niet, doch
blijkbaar is de belangstelling van Europa en, wat lijnzaad
betreft van Noord-Amerika, voldoende om de prijzen te
handhaven. De verschpingen van Argentinië blijven groot
en de vrachten vast. In de eerste negen maanden van 191-9
werd 44 millioen tons graan uit Agentinië verscheept,
waarbij meer dan 1 millioen tons maïs. Dit is wel cclie
respectabele hoeveelheid, doch indien het tempo der versche-
pi.ngen nog niet sterk versneld wordt, kan voorloopig de
Argentijnschen graanovervloeci niet verminderen.
N e
cl
e
1
1
a ii cl. In Nederland blijft voor spoedige posi-
ties de graanmarkt vast. Vooral voor mais zijn de afgeloo-
pen week zeer hooge prijzen betaald. Weliswaar daalden
bij de aankomst van enkele booten met Plata-Maïs de
prijzen plotseling beneden het bereikte niveau, doch spoedig
was deze daling weder hersteld en hetzelfde niveau als aan
liet begin der vorige week is ook nu weder bereikt. Nu
de nieeste handelaars weder eenigen voorraad hebben opge-
daan, is de vraag niet meer zoo sterk als eenige dagen gele-
den. t-Eet aanbod is echter ook niet ruim, zelfs indien dc
aanvoeren uit Antwerpen op denzelfden voet blijven voort-
gaan als tot nog toe het geval geweest is. Ook voor andere
graansoorten en voedrartikelen blijft de vraag beter dan
zij langen tijd geweest is en hoewel de verhandelde hoeveel-
heden meestal niet zeer grôot zijn, begint ook hiervan lang-
zamerhand de voorraad af te nemen. Zie voor den staat van iiotcei-ingen nevcnstaaïde pagina.

SUIKER.

De nachtvorsten in de afgeboopen week hebben hier eis
daar stagnatie gebracht bij het oogsten der bieten.
Voor uitvoer uit ons land bestond tbenemende vraag tot
oploopende prijzen.
Een belangrijk en onverwacht besluit werd in E n ge-
1 a n
cl
genomen, waar de Suikei’commissie bepaald heeft,
dat het in 1920 in te voeren quantam suiker minstens

351
346
343
205
205’/
203
274
8
/
4

251’/,
24′!4
254/
252’/2
210’/2
350 350 350
3168/
4

311’/4
3078/
4

610 605 598 332
1
/
1

329/
326
350
350 350
3808/
4

371
8
/8
369/
165
163V4
162Vs
Oostzee”

.
429
1
/
2

423
426

304

304

304
173’/i 1742/
4

j742f

247

245’/

245’/i
– 1’/i
—8 —2
– 28*
– 4
2
/8

—9
– 12
–

+ 1/4

3
1
/2

– 11.
– 21/
8
1

–

12 November 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1043

Noteeringen.
Locoprijzen te Rotterdam!
Amsterdam.

Chicago
Buenos Ares
10N
Soorten.
10 Nov.
I

3Nov.

Torwe
Mais
1
Haver

t
Tarwe
1
Mais

1

Data
Lijnzaad

1919
1919

Dec.
Dec. Dec. Dec.
Dec.
Febr.
–
–
–

8 Nov.’19
226

132
1
/,

70’/,
14,10

7,15

22,80
Rogge (No. 2 Western)
–
–
–

1

,,

’19
226

131
8
/8

72
1
/
13,80
8
)

6,95

25,608)

Tarwe ……. …………..

430,- 420,-
–
8Nov.’18
226

119
7
!8

70/2
12.20

5,95

21,60
Gerst (48 Ib. feeding) ..
440,-
440,-
–
8 Nov.’17
226

116
7
!8

59’/8
11,9o)

8,408)

14,65

Mais (La Plata)

………

Haver (38 Ib. white clipped)
23,50
23,50
–
8 Nov.’16
194
8
/

888/,

55
14,90

8,63

23,-
1) Lijnkoeken (Noord.Auje-

20 Juli ’14
82

t
)

56
1
!8
0

3611,
1)
9,40
2)

5,38
1
)

13,702)
van La Plata-zaad)
ij
rika
30fl,-
300,-
–
1)
per Dec.
‘)
per Sept.

8)
per Nov.
‘)
per Febr.
L uzaad (La Plata) ……
.
–

870,- 835,-

De noteeringen
te Buenos Ayres
zijn
van 8 Nov. 1919, 31
Oct. 1919, 8 Nov. 1918, 8
Nov. 1917
en 8 Nov.
1916.

AANVOEREN in tons van 1000 K.G. voor verbruik in Nederland.

Rotterdam
Amsterdam
Totaal
Artikelen.
3-8 Nov.
Sedert Overeenk.
1

3-8 Nov.
Sedert
Overeenk.
1919
1 Jan. 1919
tijdvak 1918
1919
1 Jan. 1919
tijdvak 1918
1919
1918

11.964
Rogge …………….

4.822

15.454

–

5.700

25.653

–

41.107
–
–

Tarwe ………………8.029

147.455

9.044

17.600

121.698

.2.920

269.153

4.590

Boekweit

……………-

4.170

–

–

–

–

4.170

–
Haver …………….

37.430

–

–

7.333

–

44.7
1
63
–

Mais

…………….

19
..075

146.943

–

8.989

14.897

4.590

161.840
Gerst

………………236

71.720

–

–

62.315

–

134.035

–
Lijnzaad …………..

5
..607

82.365

–

1.500

25.163

–

107.528

.-

–
Lijnkoek ……………300

57.488

.

–

–

200

–

57.688
Tarwemeel …………

–
47.839

756

–

37.435

6.068

85.274
.
6.824
Andere meelsoorten
..

–

36.636

19.716

–

10.708

4.286

47.344
24.002
AANVOEREN in ton, van 1000 K.G. voor het Buitenland.
Tarwe …………….
1

–

1

222.637

1

308.081

–

t

–

–

222.637

1

308.081
Mais

…………….
1

–

1

14.372

90.191

–

–

1

–

14.372

1
90.191
Rogge …………….
1

–

56.712

5.174

–

1

–

II

56.712

1
5.174
Tarwemeel …………
1

–

1

144.506

1

68.918

–

–

1

8.807

II

144.506

1
77.725
Gerst

……………..-

1

62.537

1

24.172

–

1

–

1

–

II

62.537

1
24.172
Haver
…………….
t

–

1

123.757

1

–

–

–

1

.

–

123.757
–
Lijokoeken
………….-

J

2.412

1

–

–

Ii

2.412

t
–
Andere meelsoorten
….

–

1

119.991

40.478

,

–

1

–

1

9.510

119.991
49.988

500.000 tons minder zal bedragen dan gedurende 1919. Tege.
JAVA-KINABASTEN.
lijkertijd werden de officieele prijzen voor

de consumptie
(Opgave van het Kina.Bureau).
door

de

Royal Commission

verhoogd met 5h. 7/3
voor
Cnbes, Sh. 8/3 voor Granulated en Crystalized en sh. 8/-
‘Eerslehandsch Fabrieks- en Pharmaceutiche Kinabasten:

voor Muscovados en andere bruine suikers. Deze .prijsver-
Voorraad te Amsterdam:
op
28 Februari 1919 Nih/l.
hooging kwam niet onverwacht, aangezien de inkoopen der
Aanvoeren:

Maart/Jdni 1919 Nihil.
Royal Commission reeds sedert geruimen tijd veel hooger
Juli

1919

78
Colli.

te staan kwamen dan de binnenlandsche consumptieprijzen.
Aug. 1919 256

Waarschijnlijk zal over eenigen tijd eene nieuwe prijsver.
Sept. 1919 656

hooging plaats vinden. Een en ander gaf aanleiding tot
Oct.

1919 699
sterke vraag voor alle partijen, die nog voor het einde van
1689
Colli.
dit jaar in Engeland ingevoerd kunnen worden. Stoomende
Afgeleverd en verkocht:

witte Javasuiker werd verhandeld tot Sh.
75f-
1.
76/. c.i.f
Veiling ……….2

Oct.

1919

242

Colli.
U.K.

en

eenige

Javaladingen,

die

oorspronkelijk

voor
Onderhands ex. Veiling

2

,,

1919

92
Frankrijk bestemd w’en, ivoden nu naar Engeland gedi-
Veiling
……….8
Nov. 1919

590
rigeerd.

.
–

924
Op
Ja
v
a werd nog het een en ander ut oogst 1920 alge-
Voorraad te Amsterdamop 7 November 1919

765
Colli.
daan tot de laatste prijzen; de totale verkoopen der V.J.P.
bedragen
mi
ruim 5.000.000
picols.
Buitendien hebben niet
De Standaard-TJiiit voor de toewijzing van 5 Nov: 1919

aangesloten

fabrieken

g
oneveer

1.000.000

picols

uit

den
krachtens de bepaling van Art.
1
der Nadere Overeenkomst,

volgenden oogst verkocht, zoodat nu ongeveer
1%
van den
gehecht aan de 2de Kina-Overeenkomst,

is

onveranderd

voor export disponibelen Javaoogst 1920 van de hand ge.
vastgesteld
op
6,34 Cts.

claan
is.
7 November 1919.

In
A
m e r
i
k a bleef de zeer vaste stemming gehand-
KOFFIE.
haafd. Belangrijke zaken in nieuwen oogst Cubasuiker iver- (Mededeeling van de Makelaars G. Duuring
&
Zoon, Kolf
1
den afgesloten tegen 8%
C.
voor Januari/Maart afscheep en
&
Witkamp en Leonard Jacobson
&
Zonen).
tot 7%
c.
voor lateren afscheep f.o.b.
Noteeringen en voorraden.
Cubastatistiek:

‘1919

1918

1917
Ontv. der week tot
1
Nov.

23.000

2.690

–
ton,
Dal0
Rio
Santos
1
WIsselkoers
Voorraad
J

Prtjs
1

d
Voorraa
1
Ç’
Totaal sedert
1
Dec.
2) .. . .
3.891.788 3.446.000 3.023.720
.
Werkende fabrieken

1

–

–
No.
7
1

•
8 Nov.

1919

443.000
1
12.150

1.822.000
1
17.500

15
29
1,,
0

1918117/16.
NOTEERINGEN.
1 «-,,

1919

409.000

‘)

1.917.0001 17.000

–
25Oct.

1919

409.000

12.075

1.943.000 117.150

14
27
/81

Amsterdam
Londen
New York
s Nov.

1918

742.000
1

9.250 4.590.000
1

‘)

13″jj,
Tak,
Cubes
Whiie
Java, Americ.
Granu.
Dato
per
November
96%
Centri.ugal,
Ontvangsten.

Data
1

Rio
1

Sanios
No.
1
Job.
7 Nov. 1919.
f
–
72/-
59/-
64/-
7,28
____
1
Afgeloopen
1

Sea’e;t
___
1
Afgeloopen
Sedert
,
–
64/9
59/-
64/6
7,28
1

week
_1Juli
1
week
.lJuli
31 Oct.

1919……
7
Noy.
1918.. ..
,,

–
64/9
– –
7,28
8 Nov.
1919..
. .1

60.0001 949.000

73.000

2.327.000
7Nov. 1917..
..
–
5319
171-
– –
8 Nov. 1918..
. .J

28.000

651.000

119.000

3.261.000
21
Juli 1914.
. . .
,,

11
18
/28
18/-
– –
3,28
‘)

Feestdag.

2)
‘niet genoteerd.

1044 –

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

12 November 1919

Statistiek der firma G. Duuring & Zoon.

Zichtbare voorraad op 1 November, in duizenden baleii

1919
1918
1917 1916
1915

Voorraad in Europa..
2.416
942
2.938
.
3.937 3.550
(Brazilië
483
194
539
500 1.261
Stoomend
60
?
1
1
182
tOostlndië.
n. Europa

Ver. Staten
–
– –
–
42

2.959
1.136 3.477
4.437
5.035
VoOrraad Ver. Staten
1.540 1.482
2.719
1.908 1.775

638

380

641 1.048

988
•

1

–

15

5.137

2.998

6.837 7.393
7 .8 03
Voorraad in Rio ….

381
1
)

7712)

567
460
495
Santos..

1.902
3
)

4.526
3
)

3.236
2.708
2.138
Bahia
..

.

28

61

67 27
1
4
0

Totaal……7.448

8.356 10.707 10.588 10A76

Op 1 October ……7.372

8.204 10.163

9.822

9.9.06

Op 1 Juli ……….7.263

8.710

7.778

7.091

7.538
1)
hierin niet begrepen
97
dz.
bi.
gekocht door de regeering an
0)

:

2.949

5

San.Paulo.

JAVA THEE

..

(Herleid tot 1/1 Kisten.)

Voorraad 30 September 1919 ………… 126449
Sedert aangevoerd ………………..34659

160103
Sedert afgeleverd ………………….29000′

Voorraad.heden…………………..
‘. 131108

,

Waarvan in de eerste hand …………84092

Amsterdam, 31 October 1919.

KATOEN.

Noteeringen voor Loco-Katoen.

(Middling Uplands).

–
10 Nov.1913
Nov.’19
27
Oct.’19

9Nov.’18 110
Nov.17

New York voor
Middling

–
–
39,80e
39,05e
37,40e
31,15 o
29,10e
New O.rleaos
voor kliddling
40.50e
39,50 c
37,50 c
30,38e
27,63i

Liverpool voor
Mi.Idliiig ….
26,40d
25,22d 24.42d
23,05d’)
22,08d
2
)

‘) 11 November 1918 Goud Middl.ing Texas.
‘) 9 November 19177 Good Middliug.

Ontvangsten
in, en uitvoeren van Amerikaansche havez’

(In duizendtallenbaleti.)

–

1

1 Aug.’19
Overe.e.nkomatlge perlodi
–
tot
7Nov.’19
1918

1917

Ontvangsten Gulf-Havens..
1849
1643
}
2163
}

3.
Atlant. Havens
Uitvoer naar Gr. Brittannië

I

525
8′
78
‘tVasteland.
1178
427 447
Japan etc…
56
35

Voorraden
in
duizendtalien
1
7Nov.’19
1

8Nov.
’18
9
Nov.
’17

Amerik. havens ……….
1159
1300 1082

Binnenland …………..
1044
1158
831
1

.

126
128
New York

……………
9

.

324
230
Nw Orlean

………….
Liverpool

……………
9,
221 461

Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,

Manchester, d.d. 29 October 1919.

De prijs van. Amerikaansche katoen nadert langzamerhah&
het hoogste punt van September 1918, toen Micldliog 25,88
noteerde. Het derde Ginners’ Bericht geeft de hoeveelhSid
geginde katoen tot 17 October aan.als 4.877.000 balen, tegen
6.811.000 balen verleden jaar en 5.573.000 balen in 1917.
De slechte oogstberichten en het natte weer hebben zeer
veel kooporders gebracht, zoodat de markt in Liverpcol
buitengewoon vast is. Egyptische katoen wordt ook goed
gevraagd, doch prijzen zijn vrijwel onveranderd.
De vraag naar Amerikaa,nsche garens is zelfs bij de ver-
hoogde prijzen niet verminderd en men noteert 2 d. per lb. hooger dan een week geleden; De binnenlandsche koopers

blijven geregeld in de markt en vooral kettiaggarens zijn
voor een geruimen tijd vooruit verkocht, terwijl vele spin.
ners daarin voorloopig liever niet noteeren. De exporthandel
varieert nogal; China heeft nog 4212 gekocht, terwijl ook
verschillende zaken in 40er en 44er mule voor de verve-
rijen zijn afgesloten. Naar de grovere nummers is de vraag
vat minder behalve voor de soorten, die op de markten in
Indië gangbaar zijn. Holland zendt meer orders voor cops,
terwijl de Scandinavische markten nog eenigszins terug-
houdend zijn. Egyptische gareris zijn zeer vast en prijzen
stijgen bijna dagelijks. Dit geldt zoowel voor enkele als
getvijude garéns, daar de vraag bepaald grooter is dan de
productie.
De do.ekmarkt wordt nog dagelijks overstelpt met aan-
vragen en fabrikanten verhoogen geregeld hunne noteerin-
gen en moeten thans zeer lange leveriugsterrnijnen vragen.
Ook in Indië schijnt men te bewerken, dat er gebrek aan
goederen is, doch :de meeste aanvragen vandaar zijn te laag
wat den prijs betreft, terwijl aan .de vraag ook meestal niet voldaan kan worden. Niettegenstaande dat, hoort men toch
van verschillende groote orderl, welke worden afgesloten,
terwijl ook China geregeld aan de markt blijft. Hetschijnt
wel, alsof er een verelclschaarsrhte aaii nianufacturen is,
die zih spoedig op alle overzeesche markten zal laten voe-
len, misschien nog het minst in China, waar men ql sedert geruimen tijd geregeld groote hoeveelheden heeft gkocht.
22Oct. 29Oct.

22Oct. 290ct.

Liverpool n oteeri ngen (loco)

T.T.opindië …. 210
1
/8
210
F.G.F.Sakellaridis 34,00 34,50 T.T.opHongkong 4/51/
4
4/51/
2

G.F. No. 1 Oomra 15,35 15,60 T.T.opShanghai 616

616

HUIDEN.

Béricht van de’firma Grisar & Co.

Omtrent de huidenmarkt valt deze week weinig nieuws
te vermelden. In Noord-Amerika hebben de stakingen invloed
op den gang van zaken, ook vat (le huidenmarkt betreft.
Toch kwamen wederom voor Noord-Amerika af loeningen
van 30.000 Frigorifico tot stand tot zeer vasten prijs. Voor
Zweden werden 10.000 Frigorifico-ossen afgedaan.
Hier te lande begint de. looierj zich ook weer voor
exotische huiden te iriteresseeren. 1 n lan d ach e h u i den. Voor zware zonder zaken. Lichte
buideri en pin.ken werden deze week in groote massa voor
E Izas-Lotharingsche rekening gekocht tot steeds opgaande
prijzen.
Kalfsvellen en paardehuiden zeer vast met ver-
koop op levering.
Op (je Java – markt kwamen zoovel te Amsterdam als
hier afdoeningen van runder- en buffelbuiden tot stand.
In loo is to 1f en worden groote posten verhandeld tot
uiterst vaste prijzen.

8 November 1919:

BANKA-TIN.

In Nederlandsch-Indië zijn in Septmber 1919 verkocht
29.893 picols Gouvernements-Banka-tin. De opbrengst daar-
van bedroeg ongeveer
f
5282.000,-. (St.ct.)

VERKEERSWEZEN

SCHEEPVAART.

GRAAN.

•

Daja

Petra-

Loin/
R’a’am

Odessa
Rotter-
dam

Ati. Kust
•
Ve,. Stalen
San Lorenzo

Rotte,-
Bristol
Rotte,-
Enge.
dam
Kanaal
dam
land

3/8

Nov.

1919
–
–
1
)f75,-
0)8/6
1851-
)651…
27 011 Nov. 1919
—
.-.
1)f75,-
2)
816
17511-
2)
651-
4/9

Nov.

1918
–
• –
—
501-
–
225/-
5/10 Nov.

1917
–
–
–
301-
–
1451-
Juli

1914 11 d.
7/3 1/110/
4

1/11
1
/
12/-.
121-

KOLEN.

•

Data

Cardiff
1 Oostk. Engeland

–
Rai-
deaux Genua
Port

Satd
I
1;
Plata

1
Rolt,,-

l'”

Cothen.
•
Rtoter

318 Nov.

1919
5216
75/-
701-
501-
f
10,- Kr.45
27 0.11N. 1919
3)

541-
85/-
75/-
50/-
,,

10,-
40,-
•
419 Nov.

1918
691-
101/3
200/-
120/-
,,

15,-
–
5/10 Nov. 1917
69/-
101/3
– –
,,32,50
Juli 1914
fr. 7,-
7/-
•
7/3
14/6
•
3/2
4/-

Stoomend lBrazilië naar

j Oost-Indië.
Ver.Statenl.

–

12 November 199

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

105′
1

DIVERSEN

D
ala
Bombay
lejt
Europa

Birma
.
We.,t
•
Europa
t (rijvl)

Vladivo-
,iock
Wesi
.Europa

Chili
We,f
Europa
(salpeicr)

3/8

Nov.

1919
1201-

175/-

-•
235/-
27 Oct.11 Nov.

1919
120/-

175/-

–
2301-
4/9

Nov.

1918..
275/-

500/-

–

‘
‘190/- 5/10 Nov.

1917..:
–

–

–
185/-
Juli

1914
14/6

16/3

25
1
1
–
2/3

‘) Per ton stukgoed.
2)
Voor Britsche schpen.
‘geal1i6e’rd
2)

Voor

neutrale schepen ouder

timn4
charter!
4)

Vrij.
Petrograd per quarie-r van
496 iSa. ewaar, Odeosa per no ii.,
Ver. Staten
per qoarter von
480 iSa.
ewaa,.
Overige ,’oieerin
g
en per ton van
1015 E.G.

INKLARINGEN.

NIEUWE WATERWEG.

October 1919

October 1918
• Landen van

herkomst

Aantal

N.R.T.

Aantal

N.R.T.
schepen

schepen

Binuenl. havens

43 .

20.954

10
Groot-Brittannië

220

141.038

36

29.687
Duitschland .

57

34.355

– .

–
Noorwegen ..

8

4.326

3

911

Zweden …………31

15.361 .

4

2.498
Denemarken

2

263

–

Finlai.id ………..11

8.312

–

–
België

14

26.881

–

–
Frankrijk

103

88.591

2

224
Spanje

7

4.624

–

–
Senegal,Dakar

5

. 7.952

–

–
Over. Wk. Afrika

3

5.358

–

–
‘Zuid-Afrika

1

1.482

–

–
Achter-Indië

2

7.023

–
Ned. Oost-Indië

6

21.482

–

–
And. Aziat. hav.

4

15.382

–

–
AutraIië

9

10.993

–
Vereen. Staten

56

‘ 166.877

17

37.707
Midden-Amerika

1

4.431

–

–
Argent.,Ijruguay

18

31.795

–

Totaal ..

601

23480

72

71.027

Periode 1 Jan.-

31 October .. .

4.192

4.193.896

816

741.592
1
)

Nationaliteit.

Nederlandsche

– 159

133.830

30

35.868
Britsche

148

136.467

24

7.617
Duitsche –

73

30.433

. –

–
Noorsclhe

– 45

49.424

4

8.909
Belgische

4

2.803

3

4.945
Fransche

74

65.092

–

–
Zweedsche

25

21.973

11

13.688
Deensche

10

11.069,

–

–
Vereeu. Staten

46

133.377

–

–
Andere

17

39.912

–

–

– Totaal .. . .

601

623.480

72

71.027

‘) 1913, 9.618 schepen met 11.721.729 N. R. T.
(Di rkwagr’s Scheepsa gen
tic u
r.)

DORD RECBT.

–

October 1919

October 1918
Landen van

herkomst

Aantal

N.R.T.

Aantal

N. R.T.
schepen .’ –

schepen

Binnenl. havens

1

395

Groot-Brittannië

1

1
78

–

–
Duitschiand .. ., –

4

1.409

– –

–
Finland

3

1.081

–

–

Totaal ….

9

2.963

–

–

Nationaliteit.

– Britsche

1

78

–

–
Duitsche

8

2.885

–

–

Totaal ….

9

2.963

–

–

(Gerard Mauritz.)

IJMUIDEN.

• October 1919

October 1918
Lajiden van

h er komst

I.Saftal

N. R. T.
‘

N. R. T.

schepen

– schepen

Binneul. havens

7

9.309

6

1
1.410
Groot- Brjttanië

36

22.457

5

1.751
1)uitsehland ..

18

11.297

–

–
Noorwegen ….

1

‘344

4

1.051
Zweden

16

10.213

6

5.494
Dëoetciarken

2

1.395

2

148
Rus!.’ Oostzorh.

2

797

–

–
Finland

1

814

–

‘- –

België ………- 3

1.258

–

–
Frankrijk

8

3.279

–

–
Spanje

2

1.365

–

–
Portugal

3

2.346

–

–
Levant

1

977

–

–
N,ed. Oost-Indië –

5

22.326

–
A

–
nd. Aziat.. hav.

2.

9.091

–

–
Vereen. Staten

2

6.603

–

–
Ned. West-Indië-
Nederl. Antillen

2

3.067

–

–
Argent.,Uruguay

11

28.111

–

–

– Totaal – . ..

122

135.049

23

9.854

Periode 1 Jan.-
31 October . .

968

992.717

– 188

101.136
1
)

Nat. i on al i t ei t.

Nedei-landsche

.78

93.874

22

0.312
Britache

14

23.604

–

–
Duitsche – . .

21

10:279

–

–
Noorsche

2

‘972

1

” 542
Zweedsche

4

1.701

– ‘

–
Deensehe ……-

2 –

1.529

–

Andere ……….. 1

3.090

–

Totaal . .. .

122

135.049

23

9.854 t
)
1973, 2.074 schepen met 2.359.317 N. R. T.

(ilalverhout & Zwart’s Scheepsageituur.)

VLISSINGEN

October ï919

Octobei 1918
Landen van

‘ h e
t
–
komst

Aantal

N.
R. T.

Ahntal

N. R. T.

schepen

–

schepen

Binnen!, havens,

4

6661

–

–
Groot-Brittannië

23

20.91

–

–
Zweden ………-

1

578

–

–
Bijliggers

11

406

–

–

Totaal ….

39

28.636′

Na tionaliteit

Ned’erlaudsche

33

27.592

–

–
Britsche

.4

232

Duitsche

1

578

Zweedsche

1

234

–

–

Totaal ….

39

28.636

(B. Stofkoper & Co.)

DELFZIJL.

October 1919

October 1918
Landen van

herkomst

Aantal

N:R.T.

Aantal

N. R.T.

schepen

.chepeu

Binnenl. havens

8

– 562

–

Dnitscljland ..

29

2.842

5

5.298
Z/èden

9

– 1.520

40

20.781
Rus1a’nd-Oostz.h

– 1

806

1

1.327

Finland ………..12

2.319

2

– 3.636

Totaal ….

– 59

8.049

48

– 31.042

Nationaliteit.

Nederlandsche..

24

2.426

–

–
Dnitsche …….

35

5.623 L

48

31.042

Totaal ….

59

8.049

48

31.042
(A. van Dijk.)

(1
-‘t

1046

ECONOMISCH-STÂTISTISCHE BERICHTEN

12 November 1919

DE TWENTSCHE BANK
.

AMSTERDAM

ROTTERDAM

‘sRAVENHAGE

UTRECHT

ZAANDAM

/
1

•

J.ø

t

Maandstaat op 31 October’ 1919

DEBET

Aandeelhouders

nog

te

storten

… ………….
……………..
f

1.784.700,-
Deelneming in de firma’s:

.

B. W. BLIJDENSTEIN
&
Co., te Londen;
B. W. BLIJ’DENSTETN Jr., te Enschede;

LEDEBOER
&
Co., te Almelo,
f
8.101.53j,25, waarvan in
. ……………
geld

gestort

……………………
..6.551.531,25

Deelneming in bevriende Bankinstellingen f5.135.956,22, waar-

van

in

geld.

gestort

…………………………….
..
3.665.456,22

f

12.001.687,47

Fondsen van Aandeelhouders
‘s-Gravenhage
te Amsterdam, Rotterdam,

en Utrecht
. . .
,,

36.590.750,-

Fondsen door ons gedeponeerd voor rekening van bevriende

instellingen ………………………

……………
,,

5.020.500,-

Kassa,

Wissels

en

Coupons

………………………….
.
,,

36.428.888,98

Nederlandsche Staatsleeningen en Ned.-Indische leeningen
.
,,

268.065,65

Nederlandsche Schatkistbiljetten en Schatkistromessen

. . .
‘
,,

21.990.005,26

Daggeldieeningen

……………………………………
,,

3.500.000,-

Saldo’s bij Bankiers:
beschikbaar

voör

eigen

gebruik ……………………
f

8.453.752,8634

voor

rekening

van

derden

. . . .
..
. .
……
,

……………
,,
29.529.128,29

gereserveerd voor geopende credieten

……………….
102.421,99
38.085.303,1434

Prolongatiën

gegeven

…………………………………
‘
,,

10.855.575,-

Eigen

Fondsen en

Syndicaten

…………………………………….
3.579.633,05

Credietvereeniging

………………………………….
f
44.501.090,04

Af:

loopende

Promessen ……………………………..
,

3.650.000,-
40.851.090,04

Voorschotten tegen Onderpand of Borgtocht en Saldo’s Rek. Crt
f
70.782.778;28

Af:

löopende

Prômessen

……………………………..
,

4.255.000,-
65.527.778,28

Voorschotten

op

Consignatiën

……………………….
,,

894.106,07

Gebouwen

en

Safe

Deposit …………….. ……. … …….
.
,,

3.250.365,53

Totaal

…….
f
279.843.748,4734

CREDIT

Kapitaal

…………………………………………….
f
31.106.000,
–
11

Reservefondsen

…..
………………………………..
7.532.542,57

Waarborgfonds Credietvereeniging

……………………
,,

4.005.352,50

Reserve

Credietvereeniging

…………..
.t.,
…………..
,,

3.1.13.183,45

f

45.757.078,52

Aandeelhouders voor gedeponeerde fondsen

als waarborg voor 90 pOt. storting op aandeelen B

. . .
f

1.784.700,-

in

Leen-Depôt

………………………………..
,, 39.826.550,-
11.611.250,—

Zieken-

en

Pensioenfondsen

……………
…………….
f

318.623,01

Reserve voor te verleenen Pensioenen ………………….
,,

755.272,80 1.073.895,81

Deposito’s

……………………………………….
,,

51.191.004,5134

Prolongatie-Deposito’s …………………………………
,,

807.176,01

Saldo te ontvangen en te leveren fondsen
,,

271.246,8234

Saldo’s

Rekeningen

Courant

…………………………
f
78.399.912,55

voor gelden in het Buitenland.
29.529.128,29

Credietvereenigi’ng

…………
,,

5.239.073,3234
‘•

,
S
,,

1.13.168.114,1634

Daggeldieeningen

………………………………….
,,

4.100.000,-

De Nederlandsche Bank en Kassiers

………….
. ………
,,

2054.174,3034

Te

betalen

Wissels

………………………………….
,,

16.342.269,04

Diverse ‘Rekeningen

…………………………………
.
,,

3.467.539,2834

Totaal

……
f 279.843.748,4734

12 November 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1047

DeN,V,Nederlandsche.H
*
uiste
‘
lefao
–
n-Naatsc 4p

NJ

ROTTERDAM

‘s-GRAVENHAGE

GRONINGEN

Telefoon
8600

Telefoon H 280,
300

Telefoon 1555

AMSTERDAM

LEEUWARDEN

ARNHEM

Telefoon N 5580

Telefoon 2723

levert uit voorraad
TELEFOON-, SCHEL-,ELEcTR. KLOK-INSTALLATIES,
etc.»

in huur en koop

Herstelt en onderhoudt o n d er g a r anti e ook alle niet door haar uitgevoerde installatiej

PROSPECTUS
1
RATIS

–

GEBROEDERS CHAOT

ROTTERDAM

KASSIERS en MAKELAARS
in
ASSURANTIËN

Deposito’s.
–
RekeningCourant.
–
Franco Chèque-Rekening.

Aan- en Verkoop van Wissels op het Buitenland.
–
Aan- en Ver-

koop van Fondsen.
–
Bewaarneming en Administratie van Effecten.

Oorlogs-, Transport-, Casco-, Brand-, Diefstal- e: a. verzekeringen

van eiken aard.

PRACTISCft EFFECTENBOEK

ter vereenvoudiging van administratie en

ten gebruike voor de vermogensbelasting:-i

Prijs
f
1,25

Verkrijgbaar bij
den
Boekhandel en bij NIJGH & VAN DITMARS
UITG.-MlJ, Rotterdarp

HoLLANDSHE

LLOYD

AMSTERDAM

Geregelde Passagiers- en

Vrachtdienst met nieuwe,

moderne post-stoomschepen

TUSSCHEN

EN

ZUIDAMERIKA

VIA

DOVER, BOULOGNE
s/M.,
CORUA, VIGO,

LISSABON, LAS PALMAS, PERNAMBUCO,

BAHIA, RIO DE JANEIRÔ, SANTOS, MONTE-

VIDEO
en
BUENOS AIRES.

ONTVANG-
EN
BETAA]IS.

NIËUWE DOELENSTRAAT 20-22, AMSTERDAM.
Rentevergoeding voor gelden bi deposito:
met 1 dag opzegging ……………….
…
1

.10
Bedragen tot f20.000;
—
terstond betaalbaar.
met 10 dagen opzegging ……………….
III,
0/

Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden.

OPEN EN GESLOTEN
BEWAARGEVING VOLGENS REGLEMENT.
•

SAFECDEPOSIT=INRICHTING.
GEOPEND: op Werkdagen van 8
3
14 v.m. tot 4
1
!, uur
n.rn.
op Zaterdagen en Beursvacantiedagen van
8/4
v.rn. tot 12 uur.
—
Loketten van f2,50 per maand
–
fl0,— per jaar
–
en hooger te
buur voor
,

bij de Directie bekende of geïntroduceerde personen.

–

GEBRO
~
EDERS SCHEUER

Assuradeurs en Assurantiebezorgers

Expediteurs en Cargadoors

AMSTERDAM EN ROTTERDAM

Verzekering van Koopman sgoederen tegen

transport, molest, brand en diefstal tegen

concurreerende premiën.

FRÂNSOH-HOLLANDSOHE

OLIEFABRIEKEN

,,CALVE -DELFT”

TE DELFT

ARTIKELEN

Delfische Slaolie

Arachide-olie

Sesamolie

Soya.olie
Bakkers-olie

Plaiitenvet Delfia

Cocos-olie N. 0. F.

Grondnotenkoeken
en
–
meel

Sesamkoeken
en -meel

Cocosmeel

1048

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

12 November 1919

HOLLANDSCHE BANK, VOOR ZUID-AMERIKA

AMSTRDAM, BUENOS AIRES, RIO DE JANEIRO, SAO PAULO, SANTOS

KAPITAAL EN RESERVE
f
23.600.000,-

ALLE BANKZAKEN OP ZUID-AMERIKA

VERLEENT BEMIDDELING TOT HET AANKNOOPEN VAN HANDELSRELATIES IN

ARGENTINÏË EN BRAZILIË

-MAATSCHAPPIJ

voor

Scheep
;
-, en .erktuigbouw

,,FIJENOORD”

ROTTERDAM

Kruisers – Torpedobooten

Onderzeebooten

Mailstoomschepen

Vrachtstoomschepen

– Bagermateriaa1

Machine-installaties

tot 65000 P.K.

Scheeps-Zoelly-Turbines

Machines en apparaten voor

Suikerfabrieken, enz.

Een polis der

NI

IS

van 1859

t
,

‘s.Gravenhage, Veenestraat
1

g ee f U ve II e d i ge

zekerheid en rust.

UNIE BANK

voor

Nederland en Koloniën

AMSTERDAIV1

Agentachappen in Nederknd
en Indië:

TILBURG, LEEUWARDEN,

OISTERWIJK, UDENHOUT,

BATAVIA, SOERABAYA,

SEMARANG, BANDOENG,

MEDAN
EN
WELTEVREDEN

Nijgh & Van Ditmar’s

Uitgevers-Maatschappij

Wijnhaven.111-113
–
Rotterdam

Telefoon 7841 -7842-7843-7861

–

Bijkantoren:

Amsterdam – ‘s-Gravénhage – Haarlem

Belast zich met’tverzorgen van uit-
gaven en tijdschriften op elk gebied

NAAMLOOZEt VENNOOTSCHAP,

Wilton?s
,
-M
,
achinefabr’
–
i*ek
,
enScheepswerf

–

ROTTERDAM:

Scheepsbouw n Machinefabriek

Speciale iiirichting: vbo4eparati6n-van elken omvang

Drie ‘droogçIokkçn mt 1ichtvermogen ;tot
14000
ton -,

Dwrshe11ing

Drijvende kranen met..lichtverm ogen tot
126
ton

Telefoon: 7303 en 7304

WAMSTE”DAM
,

Land;en. ScheepsMachines., -. Dieselmotoren.
lnstallatiên voor Suikerfabrieken – Pôlderbemalingen

Rollénd
Spocrwegmateriëel – lJzercQructin

Telegramadres: ,,WILTON” Rotterdam