Jrg. 2, editie 98

14 NOVEMBER 1917

Económi-15-chowStatistische

Benéhten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID. FINANCIËN EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOÖR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

2E JAARGANG

WOENSDAG 14 NOVEMBER1917

No. 98

INHOUD
Blz.
GRONDSTOF VOOR DEN SCHEEPSBOUW IN JAPAN ………. 845
De Société Générale de Belgique ………………….
847
De

Inflatie

en

de

Prijzen
……………………….
849
Argentinië

……………………………………
850
Levensmiddelenprij zen
te
Amsterdam
………………
851
tANTEEKENINÇEN:
De
Rijkspostspaarbank
in
1916

………………..
851
Goudinzameling
in
Turkije

…………………..
852
Oorlogsrariteit

…………………………….
852
Coöperatie

in

Italië………………… ………
852
REGEERINCSMAATREGELEN OP HANDELSGEBIED

………….
853
MAANDCIJFERS:

–
Ontvangsten van Spoor-
en
Tramwegmaatschappijen..
853
Productie

der Kolenmijnen
……………… …….
854
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN

………………
854-863
Geldkoers2n.
Effectenbeurzen.
Wisselkoersen. Goederenhandel.
Bankstaten. Verkeerswezen.

INSTITUUT ‘VOOR ECONOMISCHE

GESCHRiFTEN

WEEKBLAD ECONOMISCH-STATISTI,SCHE BERICHTEN

Het secretariaat van het weekblad is gevestigd te
Rotterdam, Pieter de Hooghweg 12, telefoon no. 3000.
Tele gramadres: Economisch Instituut.
Bijdragen en mededeelingen, den inhoud betref-
fende,.gelieve men te-zenden aan-het secretariaat.

Abonnementsprij.s voor het weekblad franco p. p.
in Nederland, f 10,—, buitenland en koloniën f 12,-per jaar. Losse nummers 25 cents.
Leden en donateurs van het Instituut ontvangen het
weekblad gratis.

De verdere ‘publicaties van het Instituut uitgaande
‘ontvangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos, voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.

Mededeelingen betreffende abonnementen en adver-tentiën richte men. tot Nijgh &van Ditmar’s Uitgevers-
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, Den Haag.

Advertentiën. f 0,3,5 per regel. Plaatsing bij abonne-
ment volgens tarief.

12 NOVEMBER 1917.

De geidmarkt was ook de afgeloopen week weder

vast, hetgeen hoofdzakelijk tot uiting kwam in de

prolongatienoteering. Reeds den eersten dak der week

was de noteering % pOt. hooger op
3%
pOt.; maar den

volgenden dag steeg de rente, doordat tamelijk veel

posten werden aangezegd, plotseling op 4 pOt. Deze

koers bleef zich handhaven tot Vrijdag, toen door een

2de noteering van
3%
pOt. reeds meer aanbod zich

kenbaar maakte, waarna Zaterdag eenig aanbod tegen

weinig of geen vraag de noteering op
3 á 3%
pOt.

terugbrach t.

De rente voor particulier disconto bleef onveran-

derd op
3 â 3’is
pOt.

*

Bij de inschrijving op
–
1 15.000.000 schatkistpapier,

elke deze week plaats vond, is ingeschreven roo
r

een totaal van
f
22.978.000. Toegewezen werden

f
10.090.000 promessen tot
f
992,87 en
f
4.837.000

biljetten tot
f
1003,02.

De wisselmarkt was de afgeloopen week buitenge-

woon onstuimig, hetgeen niet te verwonderen was,

gezien de belangrijke politieke berichten, welke be-

kend werden. Londen
en
de overige entente-wissels

openden direct flauwer, omdat’ er een mail was aange-

komen, waaruit men weder belangrijké remises ver-
wachtte. De koers daalde dan ook Dinsdag nadat de

mail was uitgedeeld tot 10,77%. Ookvoor Berlijn-en.

Weenen overheerschte het aanbod, zoodat de koersen

tot 31.75 en 19.75 terugliepen. Toen echter de nieuw’e

revolutie in Rusland bekend werd, had een omkéer

in de stemming plaats voor alle wissels, en wel hoofd-
zakelijk omdat dezen keer de koersen in Stockholm er

zoo buitengewoon sterk op reageerden.
Berlijn steeg van 31.75 tot 33.10; Weenen van 19.75

•tot 20.75. Ook Londen was sterk gezocht en liep op fot

birca 10.98. Daarentegen was Stockholm natuurlijk

veel flauwer. Reeds de eerste dagen der week brokkel-

de deze koers af, omdat hier op het sterk verhoogde.

niveau bijna geen vraag meer bestond. Toen hier

echter de wilde fluctuaties in Stockholm bekend ver-

den, ging de koers met sprongen terug, zoodat voor

88 en lager werd afgedaan. Heden, Maandag, was de

opening nog lager, circa 84 -, terwijl Zaterdag in

Stockholm zelf voor circa 83 was verhandeld. De

vredesverwachting heeft er echter blijkbaar weder af-
gedaan. Althans de laatste berichten waren weder ge-

heel tegenovergesteld en in den namiddag werd weder

ca. 91 geboden.

GRONDSTOF VOOR DEN SCHEEPSBOUW

IN JAPAN.

Men weet, dat het verbod van goudverscheping in

de Vereenigde Staten ook inzonderheid gericht was
tegen Japan. Sedert op den løden September j.1. de
maatregel van kracht werd, is nog slechts voor een
betrekkelijk gering bedrag goud onder license over
den Pacific gegaan. Daarvoren had de bank in Japan de merkwaardige stijging in den goudvoorraad mee-
gemaakt, welke zich als het ware epidemisch heeft voorgedaan in de landen met een export-excedent.
‘Toor Jâpan zal ze hoofdzakelijk voortgekomen zijn uit
de belangrijke functie, door dit land in de vrachtvaart
verricht, sedert het verdwijnen der Europeesche con-
currentie in de stille zeeën. Een recente opgave, die
ons ten dienste staat van den goudvoorraad bij de
,,Japansche Bank”, vertoont een goudbezit van rond
062.000.000 yen, waartegenover staat een bedrag van
219.564.373 yen op 31 December 1914. –

846

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 November 1917

De maatregel van Amerika lokte navolging door
het eilanden-rijk uit, bevreesd als men daar was – ge-

lijk de financiëele commissaris voor Japan, Akira Den,
aan de New Yorksche ,,Tribune” verklaarde – voor

een spoedige verandering in de richting der goudbe-

weging.

Welbeschouwd is in Japan het verlangen, voort te
kunnen gaan met het verzamelen van de gouden

muntstof niet overwegend, liever zou men een drin-

gende behôefte bevredigd zien en daartegen den goud-
aanwas willen opgeven. De ernstige moeilijkheid, die
remmend werkt op de ontplooiing van het indlLstriëel leven op de eilanden, is het gebrek aan materiaal voor
den scheepsbouw. De uitbreiding van de vaart onder

Japansche vlag is zoo overbekend, dat
wij
volstaan

kunnen met het fet te noemen; begrijpelijk is dan
ook de intense werkzaamheid, waarmede men zich in
Japan op den nieuwbouw van schepen tracht toe te
leggen. .V66r den oorlog werden in genoemd land een

zevental werven geteld, die geoutilleerd waren voor
de vervaardiging van moderne zeeschepen. De ,,Japan
Weekly Ohronicle” vermeldt, dat het aantal thans
tot over de dertig gestegen is en in andere bronnen

vinden
wij
nog hooger cijfers. Indien er geen gebrek
aan materiaal bestond, zou met de aanwezige midde-
len jaarlijks een vloot van 600.000 ton bruto gebouwd
kunnen worden; dit maximum te bereiken is evenwel

eene onmogelijkheid.

Immers rijk aan ijzererts is Japan niet. Aan het

laatste rapport van het Japansche mijnbureau
zijn
de

volgende getallen ontleend. . Productie van:

1914

1915

1916

IJzererts (inkwan) ….
30.873.548 18.009.921 24.271.369
Mangaanerts(iu kwan). .
4.551.202

6.898.865 13.149.416
Ruw ijzer (in tonnen) . .

74.376

65.070

77.275
Staal

,,

,,

. .

15.514

17.909

23.850

Een kwan is gelijk 3,75 K.G. Het ijzererts voor
de nationale industrie wordt dan ook hoofdzakelijk
uit China en Korea ingevoerd, terwijl mangaanerts
vooral uit Eng. Indië betrokken wordt. Groote vlucht
had de fabricatie .van ijzer en staal voor den oorlog;
de cijfers wijzen het uit, dan ook niet genomen. De
z.g. Government Foundry, de staalfabrieken te Waka-
matsu, was daarenboven het eenige bedrijf waar men
voldoende gespecialiseerd was voor de vervaardiging
van materiaal voor den scheepsbouw in de vereischte
verscheidenheid. Men vindt in diverse publicaties
tegenwoordig vermeldingen van de vergroote produc-
tie der Japansche bedrijven, zij vertoonen eenehoogst
phantastische vermeerdering en zijn ongetwijfeld bij
de
werkelijkheid
aanzienlijk vooruit. Wel wordt met
alle middelen getracht de productie op te voeren. Ook
de overheid doet hiertoe het hare. Het ,,Weltwirt-
schaftliche Archiv” van de vorige maand vermeldt in
een uitvoerig verslag over den toestand in het Japan
sche scheepvaartbedrijf, dat bij ‘s lands parlement een
wetsontwerp ingediend is, ten doel hebbende vrijdom
van invoerrechten te verkrijgen op ertsen voor nieuw
op te richten hoogoven-ondernemingen, met een mini-
male productie van 35.000 ton per jaar, gedurende de
eerste tien jaren van haar bestaan.

De Japansche staalindustrie blijkt dus voor het
oogenblik tot geen grooter prestatie in staat, dan de
levering der benoodigde grondstoffen voor den
bouw van omtrent 70
it
80 duizend ton scheeps-
ruimte. Neemt men de mogelijkheid in aanmerking,
dat de staalfabrieken zich dusdanig uitbreiden, dat in
afzienbaren tijd 100.000 ton bruto zouden kunnen
vervaardigd worden van scheepsbouwmateriaal, in

het land zelf voortgebracht, dan zal toch nog altijd, in
zeer aanzienlijke mate, in de verschaffing dezer be-
noodigdheid van elders voorzien moeten worden, in-
dien men den nationalen stapelloop tot het maximum
il opvoeren waartoe de helling-capaciteit van het
land en zijn economische positie op de wereldzeeën,

gelegenheid biedt.

Ter verduidelijking voegen wij hier een statistiekje.
uit ,,Fairplay” in, over den bouw van koopvaardijsche-

pen gedurende de jaren 1910 tot 1917 in Japan:

1910 ……….15.817
Br.Tonnen.
1911 ……….23.935

1912 ……….27.183 1913 ……….34.478

1914 ……….88.345

1915 ……….33.099
1916 ……….169.750 1917 ……….364.140

Het cijfer voor 1917 berust op schatting.
V66r Augustus 1914 werd in de behoefte van den
scheepsbouw hoofdzakelijk uit Engeland voorzien. De
oorlog was natuurlijk van grooten invloed. Het geci-
teerde artikel in het W. A. verschaft een staatje, dat
hier weergegeven kan worden. De invoer van machi-nes, ijzer en staal heeft in Japan bedragen, uitgedrukt

in duizenden yen:
Machines.

IJzer en Staal.

1907

40.950

42.950
1908

46.930

37.260
1911

43.140

42.000
1912

45.000

58.470
1913

34.380

61.080
1914

24.500

42.000
1915

8.850

38.000

Deze vermindering is zeer aanzienlijk, aangezien
de belangrijke prjsverhooging van ijzer en staal den
cijfers nog ten goede komt. Door de oorlogsomstandig-
heden genoodzaakt, nam de aanvoer uit Engeland in
1916 een einde en was Japan voortaan slechts
op Amerika aangewezen voor de aanvulling van
het ontbrekende materiaal. Groote hoeveelheden zijn
door de Unie geleverd, maar het toetreden van de

republiek tot de oorlogvoerenden moest wederom wij-
ziging brengen. Amerika maakte aldra de ervaring, dat
voor het voeren van oorlog in de eerste plaats be-
hoefte bestaat aan een goede uitrusting, waarbij voor
de landen, die door uitgestrekte zeeën gescheiden zijn van het terrein waar zij hunne slagen moeten toebren-
gen, de beschikking over een groote transportvloot
haast het meeste gewicht in de schaal legt. Amerika
heeft zich zelf aan het bouwen van schepen gezet,
reserveerde de nationale productie van ijzer en staal
voor eigei behoefte en maakte het Japan op ièdere
wijze moeilijk materiaal uit de Unie te betrekken.
Er behoort geen groote scherpzinnigheid toe om te
begrijpen, dat de regeering te Washington zich nog
door andere overwegingen laat leiden, wanneer zij
maatregelen treft, die uitwerken, dat de expansie in
de Japansche productie van vrachtvaarders voorloopig erntig belemmerd is. Andere oogmerken gelden onge-
twijfeld dan alleen de eischen der nationale con-
structie. Angst voor de gele machtsuitbreiding in den
Pacif ie heeft zeer zeker
zijn
invloed niet gemist bij
de koersbepaling der Amerikaansche economische

maatregelén. De omstandigheid, die wij aanstippen en
de conclusie, die er uit te trekken is, zijn als zoodanig
te over bekend dan dat commentaar hierbij nog noodig
zou
zijn.
In dit verband kan nog eens gewezen worden
op den beteekenisvollen teruggang van het gebruik
van het Suezkanaal door Japansche schepen, zoowel
absoluut als relatief, waarvan men zich in Amerika
wel de verklaring bewust zal zijn. J

Gunstig ziet het er voor den apanschen scheeps-
bouw niet uit. Men verneemt, dat werven aldaar bij
het aannemen van bestellingen, door de Nippon,
Osaka en andere reederijen gedaan, de conditie stel-
len van levering der benoodigde materialen door de
lastgevers; men zegt voorts, dat er werven gesloten
zouden zijn enz. In de ,,Handelsberichten” van 8 dezer
lezen wij, dat de moeilijkheden bij den nieuwbouw aan-
leiding zijn tot een aangewakkerde vraag in den han-
del van voltooide schepen. De prijzen zijn aanmerkelijk
gestegen. Terwijl ongeveer medio Juli voor aflevering
in Januari 1918, reeds 700 yen per ton werd betaald,
verwacht men, dat de prijzen nog meen zullen stijgen.
Een aardig
blijk
van de dooreenverwarde belangen
der veelhoofdige Ententepartij geeft, in deze phase
van de moeilijkheden, de Engelsche pers. Toen de ma-
terialen nog gemakkelijk uit Amerika betrokken kon-

14 November 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

847

den worden; heeft• Japan ook verscheidene schepen
voor Britsche rekening gebouwd. Men weet, dat ook Noorwegen zijn bestellingen tot in het Verre Oosten

heeft ondergebracht. Dergelijke leveringen vinden
thans niet meer plaats en sedert het voorjaar heeft
Engeland van Japan geén steun meer ondervonden
bij het dichten der steeds onrustbarend wordende ga-

pingen in zijn Vloot. De schuld van deze omstandig-heid wordt in bedekten vorm op Amerika geschoven.

Het is opmerkelijk, dat de ,,Economist”, onlangs
schrijvende over het hier verhaalde, noodig vond den
censor er een verwijt van te maken, dat de toedracht

van deze zaken voor het Engelsche publiek lang ver-
sluierd is gebleven.

Een Reuter-telegram van jongstleden Zaterdag be-
richt, dat een nieuwe overeenkomst is tot stand geko-
men tusschen de Vereenigde Staten en Japan, waarbij
aan laatstgenoemd land levering van een zeker quan-
tum stalen platen wordt toegezegd. Als tegenprestatie
zal Japan een grootere hoeveelheid tonnenmaat (koop-

vaardijschepen) beschikbaar stellen en heeft het –
aldus het telegram – daarenboven toegezegd iieer
aandeel te zullen nemen aan de bestrijding van de
duikbooten. De geschiedenis zal ons vertellen, wie van

deze eendrachtige bondsbroeders het best zijn oog-
merk heeft kunnen dienen.

DE SOCIETE GENERALE DE BELGIQUE.

Het is thans bijna een eeuw geleden, dat Koning
Willem 1 deze bnkinstelling in het leven riep, een
daad, die voor de economische ontwikkeling van Zuid-

Nederland van zeer groote beteekenis is geweest. Bijna
honderd jaren is de Société Générale een steun geble-
ven voor de Belgische industrie in het binnenland,
en waar de energie en de durf van den Belgischen
ondernemer naar buiten wilden, daar vonden zij ook
in haar eené kapitaalkrachtige vriendin, die bereid
was, hen të helpen in het oprichten van ondernemin-
gen en hun terzijde te staan in den. verderen ontwikke-
lingsgang derzelven.

Aan de Société Générale waren bij hare bprichting
de in de Nederlanden gelegen Koninklijke goederen
tegen een jaarljksche annuïteit afgestaan. Aanvan-
kelijk hield zij zich in hoofdzaak bezig met het exploi-
teeren dezer goederen en voorts, wat haar effecten-
bedrijf betrof, speciaal met het koopen, verkoopen en
beleenen van staatspapier. Deels alleen, deels in samen-
werking met de firma Rothschild, nam zij -verschei-
dene staatsleeningen over, alsook herhaaldelijk stads-
en provincieleeningen. Nadat echter de omwenteling

van 1830 België van Holland had gescheiden oh de in
Holland liggende Koninklijke goederen door den
Nederlandschen Staat waren overgenomen, begon
de Société Générale het immobiele kapitaal, dat in de
Belgische goederen stak, liquide te maken door ver-
koop, een recht, dat zij vroeger ook bezat, maar waar-
van ze tot dusver nog geen gebruik had gemaakt. Zij
verkocht van 1831—’35 voor frs. 26.000.000 en van
1835—’40 nog voor frs. 11.000.000. En ‘t is van dien tijd
af, dat de Société Générale een steeds belangrijker
rol is gaan spelen. Het jaar 1836 mag wel beschouwd

worden als het beginpunt harer reeds dikwijls beschre-
ven en in andere landen ten voorbeeld gestelde werk-
zaamheid ten aanzien van vestiging en financiering
van commercieele ondernemingen. Van 1835-62 nam zij deel in niet minder dan 62 vennootschapsonderne

mingen: 6 banken, 14 transportonderneningen, waar-
onder 9 spoorweg-, 3 kanaal- en 3 stoomvaartonderne
mingen, 10 metaaltechujsche ondernemingen (ijzer en

zink), 4 constructie- ea bouwondernemingen en 7 an-
dcie, waaronder ‘glas, wol, papier enz. Onderstaande
cijfers geven aan hoe het bezit aan publieke fondsen in
die periode afneemt, terwijl dat aan obligaties en aan-

deelen in commercieele ondernemingen aangroeit. In
1860 bereikt het eerste een minimum, terwijl het dan
weer stijgt om echter steeds veel lager te blijven dan
het tweede. Vooral sedert 1900 namen de belangen der
Société bij industriëele ondernemingen sterk in om-

vang toe. Intusschen was in de laatste jaren voor den
oorlog aan deze steeds voortgaande stijging een einde
gekomen.

Aan deelen en Obligaties
Publieke

van comm.
Fondsen,

ondernemingen.
1835

frs.
24.100.000

frs.

3.700.000
1

1840

27.900.000

38.600.000
U

1850

18.800.000

54.800.000
1

1860

2.000.000

85.200.000
it

1870

‘)

70.900.000
1880

0
85.200.000 85.200.000
1890

1)

,,

96.100.000
J
.

1000

1)

115.700.000
1910

78.300.000

185.500.000
1911

80.100.000

194.800.000
1912

79.200.000

206.700.000
1913

63.100.000

201.800.000
1914

61.900.000

201.400.000
1

1915

66.500.000

,, 200.800.000
1916

54.800.000

,, 193.600.000

Tot den oorlog plachten de verslagen der maat-
bdhappij geregeld gedetailleerde overzichten te bevat-

ten van het effectenbezjt. De groep ,,Fonds publics”
k.
verd hierbij gesplitst in twee onderverdeelingen:
,Fonds publics nationaux” en ,,Fonds publics étran-

gers”. De eerste vertegenwoordigden in 1913, het laat-
te jaar, waarover cijfers zijn verstrekt, een bedrag van

frs. 52.534.660 (waarvan de ,,Dette Oongolaise” ruim
26Y2 millioen en de ,,Dette Beige” ruim 10 millioen),
dë tweede een bedrag van frs. 5.433.500 (waarvan de
Erigelsche Oonsols ruim 3Y2 millioen). De obligatiën
en aandeelen in maatschappijen worden voorts afzon-
aerlijk opgegeven. Volgens het verslag over 1913:

Publieke fondsen:

Frs.

Frs.
,,Fonds publics nationaux”.. …
52.534.660
( ,,Fonds publics itrangers”

5.433.500 57.968.160
Öblïçjaiiën:
) Transportondernemingen ……

1.329.950
Credietinstellingen ……….
1.800.000 Mijen in de Belgische Congo

6.650.000
Diversen ………………..

5.825.000
15.604.950
Aandeeleii:
Transportondernemingen…….
35.173.863 ,Koleomijnonderncmingen

.
30.824.700
Ondernern. der metaalindustrie
19.860.000
Ondernem. in onroer. goederen
3.564.000
Credietinstellingen

……….
77.944.250 Mij’en in de Belgische Congo. 6.150.850
Diversen ………………..
12.714.000

•

186.231.663

Totaal ………. . …..

259.804.773

Het is bekend, dat de Société Générale steeds met
de grootste voorzichtigheid haar effecten waardeert.

flet cijfer frs. 259.804.773 is ruim frs. 100.000.000
lager dan het zou bedragen hebben voigens den beurs-

koers van 31 December 1913. Speciale vermelding
verdienen de volgende ondernemingen, waarin de bank voor zeer groote bedragen geïnteresseerd is:

Fra.
,j.Jnion miuière du Raut-Katanga” (Congo) ….
6.650.000
,,Socité des Charbon nages de Mouceau-Fontajne”
7.260.000
,;Banque cle I’Union Parisienne” …………..
9.000.000 ,Compagnicg6uraledeCheminsdefer Secondaires” 10.366.125
,,Banque d’Anvers” ……………………..
12.500.000
„Société Mitallurgique Russo-l3elge” ……….
15.900.000

Zoo was de toestand einde 1913. Toen brak de
catastrophe over België los en bracht ontreddering in het economisch en financiëel leven. Het verslag over
het dienstjaar 1914 getuigt van welke beteekenis dit was

voor de Société Générale. Isoleering van hare buiten-
landsche ondernemingen, vernieling of paraiyseering
van .hare binneulandsche, varen de eerste gevolgen

0 Daar de publicaties der bank voor’de jaren
1870-1900
niet in mijn bezit zijn en de over de Société Gn6ra1e be-
stande literatuur, voor zoover
ik
heb kunnen nagaan, deze cijfers’ niet geeft, is het mij onmogelijk bedoelde cijfers hier
aante geven.

848

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 November 1917

van het ontbranden van den oorlog. Duidelijk .spieekt

deze omstandigheid uit den dividendpost op de

winst- en verliesrekening. Ontvangen werd in 1913
frs. 12.129.413,80, in 1914 frs. 10.168.801,01 en in

1915 slechts frs. 3.649.282,38. Doch de bankheeft zich
gdurende de lange jaren van’ haar bestaan op te vaste
basis gegrondvest, dan dat de ramp voor haar onder-

gang zou ten gevolge hebben.
De verslagen over 1914/16 bewijzen, dat zij te mid-den der crisis begrepen heeft, welke rol zij spelen kon
ten voordeele van de Belgische natie. Terwijl duizenL

den Belgen een onderkomen en steun vonden in Neder-
land, bleef de Société Générale haar taak in het.ver-
overde land vervullen, financiëele beschermster van
de industriëele, van de arbeidersbevolking, van steden

en provinciëfl.
Wanneer in een land allengs een toenemend deel

van de industrie bij gebrek aan grondstoffen komt stil
te liggen, wanneer zijne installaties geheel of gedeel-

telijk worden vernietigd; wanneer Zijne arbeiders
tot werkeloosheid gedwongen zijn; wanneer talrijke
ondernemers het in hunne zaken gestoken kapitaal
renteloos zien wegteren en steeds zwaardere lasten op
zich voelen drukken; wanneer de burger, zonder be-
trekking geworden, zijne met jarenlange vljt bijeen-

gespaarde fondsen een voor een moet verkoopen om to

kunnen leven; wanneer maandelijks nieuwe en zwaar-
dere geldelijke offers van stad en lande geëischt wor-

den; wanneer de centrale bank met haar goud het
land verlaat, dan hoeft het geen betoog, dat zulk een

land zeer zware tijden doormaakt.
Aldus was de toestand in België en nog veel ern-
stiger zouden de gevolgen zijn geweest, indien dé

Société Générale hare hulp niet had verleend, èn op

economisch èn op financiëei gebied. Het rapport .van

het College van Commissarissen over 1914 bevat de
volgende zinsnede: ,,Mec une vaillance et une énergiè
infatigables, la Direction s’est efforcée d’épargner
le Belgique line catastrophe finanicière; elle a aussi
largement contribué k sauver le pays de la famine.

Elle a prêté généreusement son con coirs
ti
tous les

organismes philanthropiques dont les circonstances

ont amené la création.”
Dit werd haar gedragslijn voor de volgende jaren.
Door deze drie punten van haar program in de mat
der mogelijkheid te verwezenlijken, is ze aan al de

ellende, waaraan België ten prooi zou vallen, een heel
eind tegemoet gekomen. Door de hulp, verleend aan
hare belangrijke industriëele en comnierciëele cliën-
teele, ‘t zij door voorschotten, ‘t. zij door het plaatsen
van obligatiën en papier op korten termijn, werd het

deze mogelijk installaties in stand te houden en het
talrijke personeel bezigheid te verstrekken. Ook recht-
streeks is de Sodiété Générale de arbeidende klass
ter hulp gekomen door een groote uitbreiding te

geven aan hare beleeningoperaties, en door de forma-

liteiten te vereenvoudigen, verbonden aan het ver-
krijgen van kleine voorschotten, die moesten dienen
om in de voedingsbehoeften te voorzien. Deze voor-
schotten vaien einde 1915 9000 in getal en vertegen-
woordigden een som van ruim frs. 11.000.000. Zes

duizend daarvan bedroegen gemiddeld frs. 250. Einde
1916 was het getal tot ruim 12.000 gestegen, een

kapitaal van frs. 15.000.000
v
e
r
tegeuwoordigende.

ITet beste wat de Société Générale op het gebied van

soejale hulp heeft gedaan, is wel hare medewerking
tot het stichten van hot ,,Comité Nationale de secours

et d’Alimentation”, dank zij hetwelk do dreigende

voedingsmoeiljkheden aanmerkelijk werden getem-
perd. De bank heeft gratis aan dit Comité lokalen en
personeel afgestaan. Daarenboven heeft zij haar gelde-

lijken steun niet onthouden.
Voorts zij nog vermeld de belangrijke rol, die zij
gespeeld heêft in het oprichten van de ,,Société
– Coopérative d’Avances et de Prêts”, ,,l’Auxiiiaii’e des

Sociétés d’habitatious ouvrières”, ,,la Caisse Natio-
nale de Prêts agricoles” en ,,la- Société – Coopérative
de Préts Foncjers.”

rf
erw
ijl zij evenzeer belangrijke eredieten verstrekt

heeft aan de plaatsen van het bezette gedeelte van
Noord-Frankrijk, om haar te helpen de moeilijkheden

in de voorziening van voedsel en brandstoffen to over-
winnen. Verder heeft zij haren bijstand verleena aan
de andere steuncomite’s, de ,,coopératives d’alimen-

tation” enz., die aan alle klassen der Belgische maat-

schappij ten goede ijn gekomen.
Ook in de door den vijand geëischte geldelijke offers

heeft do Sdciété Générale haar deel gehad. Bij de
tweede odrlogssohatting van 480 millioen werd van

haar 55 millioen geëischt en in de derde van 300 nijl-
lioen, 38 millioen. Daarenboven heeft zij menigmaal

de steden geholpen in het betalen van de boeten en
schattingen, welke, indien men ze rechtstreeks in haar

geheel van de schatplichtigen had ingevorderd, ruïnee-

rend op dezen zou hebben gewerkt.
Eindelijk moet er nog gewezen worden op een gebied

an het hoogste belang, waarop de Société Générale
zich verdienstelijk heeft gemaakt, n.l. op dat van het
circulatiewezen. Men weet, dat de Banque nationale

haar goudvoorraad naar Londen heeft overgeplaatst,

waarna de Duitsche overheid haar het recht als circu-
latiebank te fungeeren heeft ontzegd. De Société Géné-

rale hdeft toen de verzorging van de circulatie op zich genomen. Een ,,Département d’Emission” werd aan d
bank ingericht, afzonderlijk geadministreerd en geheel
los van de bank zelf. De Banque nationale heeft zich

verbonden om na den oorlog activa en passiva geheel
over te nemen, terwijl thans ook reeds alles geschiedt
voor rekening van de Nationale Bank. In de verslagen

over 1915 en 1916 vinden we de balans en de winst-en verliesrekening. De lezersvan dit blad hebben den gang van zaken van deze instelling kunnen volgen in
den wekelijkschen staat, die van de Société Générale
gegeven wovdt, weshalve er hier niet verder behoeft
te worden op ingegaan. Alleen zij de eigenaardigheid
vermeld, dat het woord ,,metaal” in de eerste kolom

in zich vereenit circa frs. 1.000.000 in goud, circa

frs. 2.000.000 aan Belgische munten en circa
frs. 26.000.000 aan Duitsche muntn. Zoodat do dek-
king der iu oiiloop zijnde bankbiljetten, naast hel
tegoed in het buitenland, bijna uitsluitend bestaat uit

Duitsche munt. Voorts moge nog-vermeld zijn, dat
het I)épartement d’Emission het boekjaar 1915 sloot
met een nadeelig saldo van frs. 62.655, terwijl het over
1916 een winst van frs. 9.400.000 mocht boeken. De

creditpost ,,Interêts de Préts” steeg met bijna 1% mil-

lioen.
Wat ten slotte de innerlijke positie der bank betreft,
ken men kort zijn. In hoeverre de oorlog hare solidi-
teit heeft aangetast zal slechts na den oorlog duidelijk

worden, als de mogelijkheid bestaat van eeno nauwkeu-
riger raming der geleden verliezen en de toestand der

ondernemingen beter zal kunnen worden overzien.
Daar echter d bank haar effecten steeds waardeerde

voor een bedrag, dat omtrent 100 millioen lager was
dan de beurskoers, is het te verwachten, dat de out-
knooping niet fataal zal uitvallen. Die hoop wordt door de directie dan ook uitgedrukt in haar laatste

rapport.
Bovendien is de in den oorlog gevolgde dividend-

politiek zeer soliede. Over 1914 is naast de 5 pOt.,
die den aandeelhouders in de eerste plaats toekomt

geen dividend uitgekeerd, maar een bedrag van 6 mil-
lioen frs. als Fonds de prévision temporaire terzijde
gelegd. Aan dit foixds is in de beide volgende jareil tel-
kenmale een bedrag van 1,5 millioen fra. ontleend om, niettegenstaande de zoo gedaalde inkomsten uit indus-
triëele fondsen, in het bezit der Société, toch nog
een super-dividend van frs. 100 per aandeel uit te hee-
ren, wat met bijna 10 pCt. overeenkomt. De aandee-
len toéh, wolken waarde nog steeds in den Holland-
schen gulden is uitgedrukt, zijn van
f
500. Het laatste

super-dividend voor den oorlog bedroeg frs. 235.
Ten slotte nog enkele cijfers, aan de laatste balaxi
sen ontleend, waarin zich de èorlogsinvloed weer-

spiegelt.

14 November 1917 .

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

849

De loopende rekeningen met de industriëele en an-
dere ondernemingen, waarmede de Société in relatie
staat, wezen in 1913 alle tezamen genomen een credit-
saldo bij de Société van ruim 14 millioen frs. Eind
1914 was dit saldo tot enkele honderd duizenden
francs gedaald, eind 1915 stonden de ondernemingen
te samen reeds voor 16 millioen frs. in het krijt, welk
bedrag eind 1916 tot 34 millioen frs. was gestegen.

Overigens doet in België als elders de vermindering
der loopende voorraden, gepaard aan den verderen
invloed van den oorlog, het liquide kapitaal tijdelijk
toenemen. Uit den depositopost blijkt zulks. Eind 1913
bedroegen deze ruim 142 millioen frs., eind 1914 213
inillioen, eind 191.5 348 millioen en eind 191.6 382
millioen. F. C.

DE INFLATIE EN DE PRIJZEN.

Een bewijs vôor de buitengewone belangstelling,
welke in den laatsten tijd het inflatie-vraagstuk ten
deel valt, is wel het uitgebreide debat, dat eene ver-
handeling dezer kwestie door Professor Shield Nichol-
son van de Universiteit van Edinburg en van de
Britsche Academie uitlokte in het Koninklijk Statis-

tisch Genootschap, een debat, dat gedurende twee
achtereenvolgende zittingen heeft voortgeduurd, iets
wat geheel in strijd is met de gebruiken van dat
lichaam. In het nummer van 20 October j.l. van de
,,Economiste français” wijdt A. Raffalovich èen arti-
Icel aan de beschouwingen van Professor Nicholson en
leidt deze in met eenige opmerkingen, welke doen
zien, dat ook Raffalovich zich niet schaart aan de

zijde van wat hij noemt de ,,professionnels”, de be-
roeps-economen, die bij het zoeken naar de oorzaken
van de algemeene stijging der prijzen het voornaamste
element, den oorlogstoestand, met al zijn gevolgen,
over het hoofd zien.

Op de vraag, welke de oorzaken zijn van de prijs-
stijging, een der meest tastbare oorlogsversehijnselen,
zegt schrijver, dat men volstrekt geen economist be-
hoeft te zijn om op te merken, dat die oorzaken talrijk
zijn en dat zij op elkander inwerken. De oorlog heeft
een geheel buitengewone vraag doen ontstaan naar een
zeker aantal artikelen noodig voor de krijsuitrusting: wapens, munitie, kleedereh, schoeisel, transportmid-
delen en voor het levensonderhoud van de legers en
van de burgelijke bevolking. De mobilisatie heeft een
deel van werkkrachten weggenomen en ze deels ook
van het gewone
,
,rei.k afgehaald.

Hij wijst verder op de hooge kosten van aanvulling
der voorraden door beperking van de 1)ronuen en vaji
cle transportrniddelen, voornamelijk van de schepen,
welke deels voolr vervoer van troepen en oorlogsmate-
riaal in beslag genomen en ook voor een deel vernie-
tigd werden. Daarbij icomt nog cle schrik van het pu-
bliek voor de overheidsmaatregelen voor de levens-
middelen-voorziening, welke den aanvoer van eetwa-
ren markt niet prikkelt. Vergeet niet, zegt de schrij-
ver, dat de concentratie van honderd duizenden men-
schen aan het front de normale verdeeling van goede-
ren in de war brengt. Het aanbod van werkkrachten
is verminderd, de vraag er naar is des te grooter ge-

worden. Hunne diensten worden nominaal duurder
betaald, omdat de koopkracht van het geld is ver-
minderd.

Dit zijn enkele voor de hand liggende oorzaken van
de duurte, welke Raffalovich aangeeft als te vinden,
hetzij bij de goederen zelve, hetzij voortspruitend uit
de moeilijkheden van transport en verdeeling. Hij wijst
verder op den torugslag van de fiscale maatregelen en
op de ontzaglijke uitgaven, welke de oorlog heeft op-

gelegd aan de Staten, die daarin hebben voorzien
door leeningen, crediet-operatjes en door uitgifte van papieren geld. In de neutrale landen, die rechtstreeks
en zijdelings van den oorlog te7 lijden hebben, heeft
met een toevloeiing van kapitaal, een invoer van goud

plaats gevonden, welke de circulatiebanken in Neder-
land, Scandinavië en Spanje heeft doen opschrikken.

Er schijnen nu geen geheimzinnige en raadselach-

tige oorzaken te zijn, zegt Raffalovich verder, van het
inflatie-verschijnsel en van de prijsstijging. De be-

roeps-economen echter, die gewoon zijn de factoren uit te pluizen, welke door samenwerking of door op elkan-
der in te werken de prijsstijging of daling vormen, die

economen sloven zich uit om dit verschijnsel van zijn
voornaamste element los te malcen, het element, dat
een beslissenclen invloed heeft.

Zij spreken gaarne van inflatie, van uitzetting van
den geldvoorraad en van het crediet, als zijnde dit het
element. Zij vragen zich af, of de onmiskenbare ver-meerdering van ruilmiddelen de prijsstijging is voor-

afgegaan, dan wel op deze gevolgd is, of zij die stij-
ging in beweging gebracht heeft of wel dat omgekeerd
de prijsstijging de vermeerdering van ruilmi.ddelen
heeft noodzakelijk gemaakt om de handelstransacties

af te wikkelen, welke op hooger prijsniveau en meer
tegen contante betaling werden afgesloten.

Na deze inleidende opmerkingen bespreekt Raff a-lovich de beschouwingen van Prof. Nicholson, die de.
inflatie definieert als een abnormale vermeerdering
van liet geld.

Die abnormale vermeerdering ,heeft in Engeland

op verschillende wijzen plaats gevonden. Koit na de
oorlogsverklaring heeft een wet van 6 Augustus 1914
aan postwissels tijdelijk het karakter gegeven van
wettelijk betaalmiddel. Van 4-20 Augustus 1914

werden 13 millioen. postwissels afgegeven ter waarde
van £ 4,6 millioen, tegen 5 millioen ad £ 2 millioen
in dezelfde periode van 1913. Deze w’et werd opge-
lieven 3 Februari 1915.

De zilveraanmunting is sedert den oorlog aanmer-
kelijk gestegen. Van Augustus 1914 tot April 1917
werd voor £ 21.232.820 aan zilvergeld aangemunt en

ingetrokken aan versleten stukken £ 326.697, eee ver-
meerdering derhalv van £ 20.906.123, d.i. zeventien
maal zooveel als in de voorafgaande 7 maanden. In
1915 en 1916 waren de aanmuntingen het achtvoud van die der vier jaren aan den oorlog voorafgaande.

Vooral de uitgifte Treasury-Notes heeft medege-
werkt om de inflatie te doen ontstaan. Dezô Notes
in coupures van £ 1 en van 10 sh. uitgegeven, dien-
den om het goud in de circula.tie te vervangen.

Aan het einde van 1914 stond er van dit klein
papier uit £ 38,5 millioen, van 1915 £ 103,1 millioen,
van 1916 £ 150 millioen. Ofschoon de Treasiuy-Notes
theoretisch als goud figureeren, heeft dat bedrag der
uitgifte, dat van het goud als tegenwaarde ter zijde ge-
legd, nl. £ 28 millioen, ver achter zich gelaten. Men
kan dus zeggen, dat meer dan £ 100 millioen uit dezen hoofde aan de circulatie is toegevoegd.

Opmerkelijke cijferes ontleent Raffalovich aan
Nicholson betreffende het voornaamste betaalmiddel in Engeland, de chèque. In Londen w’erd in 1013 ge-
cleard £ 1.6.400 millioen. Dit cijfer was voor 1914
£ 3.400 millioen, voor 1915 £ 1.913 miljoen en voor 1916 £ 1.100 millioen. Een zeer belangrijke vermin-
dering derhalve. Deze vermindering, samenhangende
met de inkrimping der beurs-affaires, met het ver-
dwijnen van de buitenlandsche leeningen op de Engel-
sche geldmarkt, treft voornamelijk Londen, want in
de provincie zijn de clearing-cijfers gedurende den
oorlog vooruitgegaan en wel tot vijfmaal het gemid-
delde van v66r den oorlog. Van de creditsaldi bij de
Banken geeft Prof. Nicholson de cijfers van 1913 en
1914, welke eene vermeerdering aantoonen van £ 1.104
tot £ 1.290 millioeü, dus van £ 186 millioen. Aan de
hand van de index-nummers van de ,,Economist” con-

stateert Prof. Nicholson eene algemeene prijsstijging
der goederen, die in het laatste kwartaal van 1914
definitief is aangevangen. In December is dit num-
mer 165 tegen 127 in Dec. 1914; het stijgt tot 222 in
December 1916 en tot 224 in April 1917. De prijsstij-
king in den détailhandel is nog belangrijker dan die in
den groothandel, ze strekt zich tot alle artikelen uit,
met uitzondering misschien van voibloed paarden. De
stijging van de salarissen is een vaststaand feit. Daar-
enbôvenoet men rekeniiig houden met de duurte-
toeslagen en met de personen, die vroeger geen be-

850

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 November 1917

trekking hadden en thans in de industrie werkzaam

zijn tegen belooning.
Tat
is nu het verband tusschen deze abnormale

prijsstijging en de abnormale vermeerdering der betalingsmiddelen? Prof. Nicholson is van mee-
ning, dat men niet kan volstaan met een beroep

op de zuivere quantiteits-theorie, die de prijsstij-

ging vastkoppelt aan de inflatie. In welke mate
werkt de belemmering van de voedselvoorziening, ter-

wijl de vraag nog dringender is? De prijsstijging ging aan de uitgifte van talrijker betalingsmiddelen vooraf

en motiveerde die, noodig als
zij
was voor het verhan-

delen van de hooger geprijsde goederen. Van den an-
dôren kant stuit men op speciale omstandigheden,

waarin de toevloeiing van het zilver in de 16e eeuw,
van het goud in de 19de eeuw de stijging zou ver-
scherpt hebben, om niet te spreken van de uitgifte

van de biljetten van de Bank van Law en van de
assignaten van de Fransche revolutie.
Prof. Nicholson komt tot de conclusie, dat in Enge-

land de prijsstijging in de twee eerste oorlogsjaren
achtergebleven is bij de vermeerdering van de geld-

middelen. De geldinfiatie is voortgekomen uit de
ontzaglijke ontwikkeling van liet staatscrediet, dat
geen doel kon treffen zonder omgezet te worden in
betalingsmiddelen. De banksaldi zijn niet gevormd
door de gespaarde gelden, maar door verhooging van
de voorschotten. Indien de geldinflatie blijft voort-

duren, zuilen ook de prijzen blijven stijgen.
Raffalovich stelt zich voor in een volgend artikel

zijn studie voort te zetten. Wellicht dat hij de con-
clusies van Prof. Nicholson dan aan zijne beschou-
wingen zal toetsen. Mr. L. F. A. M. v. 0.

ARGENTINIE.

Aan het belangrijke Verslag over het derde boekjaar
(1916-1917) van de Hollandsche Bank voor Zuid-
Amerika, ontieenen wij de volgende gedeelten van een

overzicht over den economischen toestand in opgemeld

land.
Het is zeer, moeilijk te voorspellen, hoe verder het
verloop van den handel van Argentinië zal zijn, zelfs al zouden de internationale verwikkelingen de Aren-
tijnsche Republiek niet in den wereldoorlog meeslee-
pen. Het valt niet te ontkennen, dat de schaarschte
aan scheepsruimte zich steeds meer over de geheele
w’ereld zal doen gevoelen, en ook de handel met Noord-
Amerika, dat op groote schaal als kooper van de Ar-
gentijnsche uitvoerproducten optrad en zoodoende een
belangrijk deel van den export tot zich heeft getrok-ken, den terugsiag daarvan zal ondervinden, evenals
de handel met Europa daardoor meer en meer ver-
lamd is. Hiertegenover staat echter als een feit, dat
Argentinië voorloopig niet te vreezen heeft, dat het
voor zijie voortbrengselen van landbouw en veeteelt
geen afnemers zal vinden, daar de oorlogvoerende
naties de Argentijnsche producten onmogelijk kunnen
ontberen en het dus te verwachten is, dat men niets
zal verzuimen om te trachten ze tegen eiken prijs te

betrekken.
Tot nu toe wijst de handelsbalans van Argentinië
met het buitenland, niettegenstaande de ongunstige
factoren (schaarschte aan scheepsruimte) en nog
dâarbij gevoegd de . nadeelige gevolgen van de lang-
durige droogte in 1916, een voordeelig saldo aan,
doordat het minder uitgevoerde kwantum ruimschoots
werd gecompenseerd door de hoogere waarde van de

producten.
De Argentijnsche Republiek met hare onmetelijke,
ten deele onontgonnen gronden en hare nog onaange-
sproken bronnen van productie van allerlei aard, heeft
reden te over om met het grootste vertrouwen de ont-

wikkeling van het economisch leven tegemoet te zien,
eene ontwikkeling, welke slechts zou kunnen worden
belemmerd door stoornissen en invloeden, voortsprui-
tende uit internationale verwikkelingen.
Zooals vanzelf spreekt, vragen de verschillende
economische en andere prdblemen, Argentinië’s eigen
politiek betreffend, zoowel als de terugslag van den

grooten oorlog op ‘s lands handel en economie, d
voortdurende aandacht van de Regeering.
Gesproten uit eene politieke fractie, die sedert jaren
tegen elk voorheen heerschend regime in oppositie
was, is het verklaarbaar, dat de door de nieuwe Regee-

ring ingediende voorstellen tot verbetering ïan econo-

mische en finantiëele toestanden,
bij
de Kamers, waar-

van de meerderheid nog uit aanhangers van vorige
invloedrijke partijen bestond, op tegenstand stuitten.
Het meerendeel der bevolking echter waardeert de ernstige bedoelingen van den nieuwen President, Dr.

Hipolito Irigoyen, die, sedert
hij
de teugels van het

nieuwe bewind overnam, eene merkbare verbetering
in aangelegenheden van economischen en staatkundi-

gen aard aangebracht heeft.

De gedurende het afgeloopen boekjaar door de Ban-
ken gepubliceerde balansstaten geven een juist beeld

van de geidmarkt, en tonnen aan boe ruim
bij
het

sluiten van het jaar (30 Juni 1917) het geld was, het-
geen zich weerspiegelt in de rekeningen ,,Gedeponeer-
de Gelden” en ,,Kasvoorraden”. Beide staan niet in
verhouding tot de bedragen, uitgezet in crediet- en
disconto-operaties. Sedert 30 Juni 191.4, d.w.z. een
maand v66r het uitbreken van den oorlog, is de reke-

ning Gedeponeerde Gelden toegenomen met meer dan
400 millioen pesos papier, en die der ,,Kasvoorraden”
et meer dan 200 millioen, zoodat de banken geza-
menlijk ongeveer 64 pOt. van het geëmitteerde papier-

geld in kas hebben. Daarentegen is de rekening ,,Dis-
conto’s en voorschotten” in plaats van te vermeerde-
ren, en na in 1915 het laagste cijfer aan te wijzen, op 30 Juni 1917 ongeveer 13 niilioen pesos papier min-

der dan op gelijken datum 1914. Deze vermindering
zou nog grootere proporties aanwijzen, wanneer de
Banken er niet toe waren overgegaan aan de Regee-
ring op korten terijn voorschotten te verstrekken, tot
een gezamenlijk bedrag van thans nog uitstaande
$ 200 millioen papier. Daarenboven is het Landbouw-
warrant-systeem in December 1914 in werking ge-treden, waardoor de gelegenheid werd opengesteld

geld tegen landbouwonderpand te plaatsen. Uit dien
hoofde hebben de banken ongeveer$ 100 millioen pa-
pier verstrekt. De opeenhooping valt het meest te
bespeuren bij de Nationale Bank; hare Deposito-reke-
ning bedraagt ongeveer de helft van de totaal bij de banken gedeponeerde gelden, zoodat haar kasvoor-
raad op 31 Mei 1917 in verhouding tot hare deposito-

rekening, een percentage van 54,8 aanwijst.
Bij
de

overige banken is deze verhouding op geljken datum

om en
nabij
de 35 pOt. Door dezen overvloed van vlot-
tend kapitaal en ontstentenis’ van credietbehoeften
heeft de rentevoet voor disconto’s en credieten gefluc-

tueerd tussdien de 5 en 7 pOt., hetgeen natuurlijk niet

in verhouding staat met vorige jaren. De daling, die de wisselkoersen op het buitenland,
met uitzondering van die op Spanje en Zwitserland,
als gevolg van de voordeelige saldi van Argentinië’s
handelsbalans, ten gunste van Argentinië hebben on-
dervonden, hield ook in het afgeloopen finantiëele
jaar aan; bij tijden waren de fluctuaties zeer belang-
rijk. De Gulden, na in Januari 1917, het tijdperk van
den meesten uitvoer naar Holland, op 2,48 gestaan te
hebben, is sedert teruggeloopen tot 2,39. De U.S. Dol-
lar is, in tegenstelling met vorige jaren, gedurende
het grootste gedeelte van hét jaar beneden de pariteit van 103,6 geblevën, waardoor de banken in staat ge-

steld werden, belangrijke partijen goud voor Uruguay
en Argentinië uit Noord-Amerika te betrekken. Men
berekent de hoeveelheid goud, in Buenos Aires aange-
bracht, op ongeveer 35 millioen U.S. Dollars. Het
Pond-Sterling noteerde het laagst in December 1916,

t.w. 51Y2 d., of wel met een
.
disagio van 7 pOt. In de-

zelfde maand stond de koers op Parijs genoteerd op
5,96, geljkstaande met een disagio van 20 pOt., in
vergelijking met v66r den oorlog. Deze lage koers-
stand is door vele houders van hypotheken, afgeslo-
ten in francs, te baat genomen om die op voordee.lige wijze af te lossen. De Lire zag in Maart j.l. haar laag-
sten stand, n.l. 7,76, of wel een disagio van ongeveer

14 November 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

851

55 pOt. De Peseta heeft zich in koers zeer verbeterd,
daar Spanje, wegens zijn steeds toenemenden belang-
rijken uitvoer naar Argentinië, hier thans sterk
credit staat.
Op 30 Juni j.l. waren in omloop $ 520.637:975 no-

minaal Cedulas, hetgeen een beeld geeft van de be-
langrijkheid van de officiëele Nationale Hypotheek-
bank. In den loop van het tweede halfjaar van 1916 is
de Bank begonnen met het uitreiken van Cedulas 2de
Serie (Wet 2 No. 9155), waarvan de uitgifte dooi’ de
Regeering was gesanctionneerd, aanvankelijk tot een

bedrag van 30 millioen papier, en later, wegens de
groote vraag voor hypothecair crediet, verhoogd tot
50 millioen. Den 30sten Juni 1917 waren daarvan in
totaal uitgegeven $ 26.141.700 Pesos nominaal. De plaatsing daarvan ter beurze geschiedde blijkens de

hooge noteeringen met volkomen succes, evenals die der Cedulas in het algemeen.

Sedert het in werking treden vaii het Landbouw-
warrant-systeem, t.w: December 1914 tot den 31sten
Mei 1917 werden ingeschreven 22.850 leeningen, ter
gezamenlijke waarde van $ 231.374.576 en zijn afge-
lost 7574, leeningen voor tezamen $ 97.681.565, zoodat
de hulp, door de Banken op deze wijze den landbouw
geboden, een bedrag van per saldo 130 millioen pesos
papier vertegenwoordigt.
De op 31 :December 1916 uitstaande
nationale
schuld
beliep $ 1.242.484.830,25, de dienst daarvan
werd behoorlijk verzorgd. Gedurende de verstreken
eerste 9 maanden van haar bewind heeft de nieuwe
Regeering verscheidene op korten termijn in het bui-
tenland geplaatste leeningen afgelost, ten deele door.

het aangaan van nieuwe binnenlâudsche leeningen,
zoodat de vlottende – buitenlandsche en binnenland-
sche – schuld thans in ronde cijfers als volgt is
samengesteld:

In het buitenland:

National City Bank, New York, U.S. $ 11.200.000
vervaltijd Sept. 1917.
Guaranty Trust Co.,

15.000.000
vervaltijd Oct. 1917.
National City Bank,

5.000.000
vervaltijd Dec. 1917.

Totaal U.S.
$
31.200.000
of ongeveer: Pesos
73.000.000
Ter plaatse:

Schatkistwissels, gedisconteerd bij
de

banken

………………
143.450.000
Voorschotten op staatsfondsen

.

,,
57.950.000
Blanco crediet bij de Nat. Bank
25.600.000
Bonos Puerto Beigrano

……..
9.000.000
Wissels, uitgeschreven ter betaling
van

zaadgranen

…………..
16.000.000
Loopende

schulden

……………
26.000.000

$

351.000.000

Dit bedrag, waarbij nog gevoegd moet worden eene
in Mei 1920 vervallende leening van $ 116 millioen,
komt ongeveer overeen met de tekorten van vorige
jaren, die niet door de gewone inkomsten konden wor-
den gedekt. Zoowel de vorige Regeering als de tegen-
woordige hebben in door haar ingediende begrootiugen
alle mogelijke bezuinigingen in acht genomen, doch
konden den aanwas van de vlotténde schuld niet tegen-gaan. En ook zou het bedrag daarvan niet zoo gestegen
zijn, wanneer tengevolge van den oorlog de invoer-
rechten, door den sterk verminderden import, niet tot
ongeveer de helft waren teruggeloopen: Deze ‘achter-
uitgang kan over de laatste 3 jaren en de eerste helft
van 1917 berekend worden op ongeveer $ 150 mii-
lioen goud (gelijk aan $ 340.000.000 papier); de in-
voerrechten waren in millioenen goud als volgt: in
1913 $ 99, in 1914 $ 60,6, in 1915 $ 49,5, in 1916 $ 53,6.
Het belangrijk voordeelig saldo van de handels-

balans over 1916 toont opnieuw aan, hoe niettegen-
staande de groote bezwaren, aan het overzeesch ver-
keer verbonden, de Argentijnsche producten op de we-
reldmarkt gezocht zijn.’ Vooral voor de in den oorlog
betrokken landen zijn dé voortbrengselen van den

Argentijnschen lahdbouw en veeteelt, waaruit de ex-
port in hoofdzaak bestaat, onmisbaar. Het resultaat
over 1916 zou nog belangrijker geweest zijn, wanneer
de oogsten beter geslaagd en de prijzen gedurende de
maanden Mei tot October niet zoo laag geweest waren.

In het bijzonder is hêt verkeer met Noord-Amerika
beduidend toegenomen, en neemt dit land thans de
eerste plaats in wat betreft den import en de tweede, wat betreft den export uit Argentinië.

LEVENSMIDDELENp.RIJZEN TE AMSTERDAM.

Het ‘Bureau van Statistiek der gemeente Am-
sterdam heeft onlangs als No. 50 der Statisti-
sche Mededeelingen onder den titel: Kleinhandels-prijzen van Levensbehoeften, eene berekening van
index-cijfers voor de prijzen der levensmiddelen te
Amsterdam uitgegeven.Getracht is voor zoover mogelijk

de bekende bezwaren van ongelijkwaadigheid in betee-
kenis der geregistreerde goederensoorten, alsmede de
gebeurljkhejd van supprimeering,door tijdelijke invloe-
den, van diverse artikelen in het algemeen gebruik, te
ondervangen, ten eerste door beperking van het aantal
posten, ten tweede door toepassing van de verhouding
welke bij kleine inkomens bestaat tusschen de uitgaven

voor de in de berekening opgenomen artikelen en de
totale uitgaven voor levensmiddelen (coëfficientreke
ning). Hiervoor is gebruik gemaakt van den staat van

uitgaven van 8 ambtenaarsgezinnen, in den tijd van
1 October 1915 tot 30 September 1916, voorkomende
in het Maandschrjft van het Centraal Bureau voor de
Statistiek van 30 November 1916, welke uitgaven voor
het geheele jaar afwisselen van
f
858,91 tot
f
1702,60V2. Andere gegevens waren niet beschikbaar.
Gevonden werden de volgende coëfficienten.

Brood, beschuit en koek …………18,16
0/
Andere meelspijzen boonen, erwten en
•

gruttersvaren) ……………. ….3,23
0
10
Melk en kaas ………………….15,18
0
/0
Vleesch en eieren …………….
. .
29,70
Ofo
Vetwaren (boter, margarine, vet, olie) 18,25
0
/o
Kruidenierswaren en genotmiddelen
(suiker, koffie, thee, cacao) ……..15,48 %

100,-
0
/o

Bij toejassing van bovengenoemde procentsverhouding
op het gemiddeld index-cijfer verkreeg men het vol-
gende resultaat:

Bruto gemiddelde over:

1913 1914 1915

1916 Sêpt.1917

Groep brood ……
100
106,5 i21,0 115,5

154,0
11
andere meel-
spijzen en grutters-
waren ……….
100
103,3 126,5

150,8

146,2

,Groep melk en kaas
100
106,7 118,0 116,7

141,3 –
vleesch ……
100

99,7 116,7

107

93,3
vetten……..100 102

120,8 121,3

166;8
kruiden.waren

en genotmiddelen
100
101,8 115,2 152,0

187,7
Bruto gemiddelde van
alle artikelen.
..

100 102,5 119,9 136,6

154,8
Netto gemiddelde Van
alle artikelen

100
10
2
,8
124,2 121,0 141,4

Recapituleerende ‘teekent’ het geschrift bij voren-
staande statistiek aan: ,,Het cijfer 141,4 geeft dus de
prijsstijging sedert 1913 weer van 29 voorname levens-
middelen in September 1917, met inachtneming van
de plaats, Welke die levensmiddelen in de uitgaven bij.
een ‘gemiddeld gezin van het inkomen als bovenver-
meld, innemen.

AANTEEKENINGEN.

De” Rijkspostspaarbank in 1916. –
Het dezer dagen verschenen verslag over den dienst

der Rijkspostspaarbank in 1916 vant aan met de vol-
‘gende beschouwing:

Bij de beoordeeling van de eindcijfers over het afgeloo-
pen jaar trekt in sterke mate de aandacht de toene-

1)
N.B. De hier volgende cijfers zijn de laatstelijk ge-
publiceerde verbeterde.

85.2

–

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 November 1917

ming van het ‘saldo-tegoed der inleggers, met niet
minder dan 17,7 millioen, eene toeneming als nooit
te voren plaats had. Daarbij dient echter onmiddellijk
in het oog te worden .gehouden, dat zulks minder een
gevolg is van de vermeerdering van het bdrag der
inlagen dan wel van het in verhouding tot de inlagen

zeer lage bedrag der térugbetalingen.
Gelijke verschijnselen doen zich voor bij spaarbanken
in het binnen- en buitenland. Dat zij veroorzaakt wor-

den door de omstandigheden, welke een gevolg zijn van
dén oorlog, behoeft geen betoog, maar de conclusie is
dan ook gerechtvaardigd, dat deze toeneming van het
totaal-tegoed geen natuurlijke opbloei van de spaar-

banken beteekent, m.a.w., dat er veel gelden onderge-
bracht zijn, welke in nôrmale omstandigheden eèn
andere belegging zouden gevonden hebben en dat dus

rekening is te houden met de mogelijkheid, dat een’
goed deel dier gelden weer zal wegvloeien, zoodra de
redenen voor het beleggen bij de spaarbanken opge-

houden hebben te bestaan.
Het volgend staatje, uitgedrukt in duizenden guldens,
geeft in de voornaamste cijfers een beeld van het be-
drijf der Rijkspostspaarbank.

1913

1914

1915 – 1916

Bedrag der inlagen

86.818

74.595

‘67.688

85.556
terugbet.

84.256

78.498

67.782
1
) 72.800
Verschil …………
+ 2.502 – 3.904 –

73 +12.755
Tegoed der inleggers

183.791 184.585 189.107 ‘206.860
Aantalpostenvaninleg

2.147

1.748

1.540

1.839
Aantal posten van
terugbetaling

1,146

1.257

994

984 Nieuwe boekjes

134

109

101

121
Afbetaalde boekjes
.

92

87

83

81
Aantal boekjes in om-

loop …………..
1.649

1.671

1.690

1.730

1)
Waarvin ongeveer
10
millioen voor deelneming in de
Staatsleening
1914.

De aandacht zij ge’vestigd op de omstandigheid, dat
het gemiddeld tegéed per inlegger in 1916 gestegen is

van
f
111,89 tot
f
119,56, een stijging, waarmede -de
zeer geleidelijke, een enkele maal zelfs afgebroken;
vooruitgang van dat tegoed van 1881. af, op in het oog

springende
wijze
wordt onderbroken, en waardoor het
vermoeden versterkt wordt, dat veel geld is ondergel bracht bij de Rijkspostspaarbank, wat slechts een tij-
delijke belegging zoekt.
Nog zij opgemerkt, dat de Staatsleening 1916 en ook
de Indische leening geen invloed van eenige beteeke-nis op de terugbetalingen hebben uitgeoefend.

Obudinzameling ‘in Turkije. –
Wij ver-

telden onlangs – No. 95, pag. 792 – iets van de,,

‘l’urksche oorlogsfinanciering De Economiste Euro-,
péen bevat de wellicht eenigszins aangedikte mede-.,
deeling, dat het papieren geld volkomen de metalen
munt vervangen heeft, terwijl voor stukken van
2 piaster postzegels in omloop
zijn.’
Hierop volgt in
het genoemde tijdschrift een proclamatie, waarvan de tekst tusschen aanhalingsteekens geplaatst is. De pro-
clamatie, welke door het geheele Turksche rijk ver.!
breid zou zijn, beveelt de uitlevering van alle gouden
munten en voorwerpen, in het land aanwezig, tegen
betaling in papieren geld. ,,Een periode van 14 dagen,
– aldus leest men in de E. E. – wordt toegestaan.
Na het
verstrijken
van dezen termijn zal al het goud,
dat alsnog gevonden wordt, verbeurd verklaard en de
nalatigenter dood veroordeeld worden. Ook hij, die bij
de betaling van een verkoop goud in ontvangst neemt,
zal met den dood gestraft worden, evenzeer hij die de
betaling doet.” Tot zoover de proclamatie. Maatregelen
van zoo drastisch karakter ter samenschraping van de
gele munitie waren ons nog niet bekend.

Oorlogsrariteit.
-‘De Economiste Euro-
péen, gemeenljk zoo goed’ op de hoogte der gebeurte-
nissen, brengt in het nummer van 21 September j.l.
(No. 1333) – dat wij met veel vertraging ontvingen –
een opzienbarend nieuwtje, waarvan hier te lande

zeer zeker met verbaasdheid zal worden kennis ge-

nomen. Het verrassende bericht luidt aldus: ,,Les arrivages de bijoux et de pierres précieuses ap-
partenant aux faiilles riches allemandes, et qui sont
envoyês en Hollandé pour être vendus ou mis en
sfireté dans les banques, ont pris une telle extension,
que le gouvernement hollandais a dû nommer des

agents spéciaux pour surveiller ce commerce et cju’on

a dû établir des coffres-forts dans les banqucs pour
recevoir des dépôts.’

,

–
Wij weten niet waaruit de E.’ E. zijn kennis put –
liet bericht,vermeldt geen bron.- maar aan ingewijden

is van deze gebeurteiiissen hier niets bekend,”inzon-
derheid van de ambtenaren, die ten deze eene speciale
opdracht zouden hebben. Daargelaten de overdrjving,
dat in bewaargeving yan juweelen een zoo acuut tekort

aan bergruimte zou doen ontstaan, is het een bekend

feit, dat het bouwen van eèn kluis, onder dé huidige
omstandigheden; nagenoeg eene’ onmogelijkheid is. Het
eenige, israt aan liet bericht juist genoemd kan wor-

den is, dat, zooals elders, de verschuivingen in de
wisselkoersen ook tusschen Duitschland en Nederland
sommige transacties doen- ontstaan, die in gewone
tijden vermoedelijk achterwege zouden zijn gebleven.
Evenals de Noren gelden beleggen ifi de Nederland-
sche scheepvaart, – daar het disagio van den gulden
hun die transactie vergemakkelijkt, – zoo zal een
Duitscher gaarne tot verkoop van alles wat hij te mis-
sen heeft in neutrale landen overgaan daar het Mark-
disagio daarbij in zijn voordeel is. Het spreekt dus
‘iran zelf, dat hier te lande Duitsche juweelen te ioop

worden aangéboden. Maar alleen een journalist, die
niet vrij is van dbrlogspsychose, kan hierover schrij-
ven, zooals de herichtgever van de Economiste

‘Européen doet.

C o öp era ti e in. Iië.
– Blijkens de telling
van 1916 bestaan er ii Italië 7.429 coöperatieve ver-
eenigingen, tegen 5.064 in 1910. Het hier volgend
staatje geeft een gedetailleerd overzicht:

1910
1916 Verschil

Verbruiks-coöperaties….
1.756
2.408
+

652
Productie-

. . .
1.879
3.022
•+ 1.143
Bouw-

,,

..
379
752
+

373
Landbouw- 925
1.142
+

217
Verzekerings-

….
‘125
105
–

20

Totaal’……
5.064

7.429

+ 2.365

Men ziet, dat, behalve in liet assurantie-bedrijf, zich
overal vermeerdering voordoet. Wij ,vinden vermeld,
dat de bovengenoemde vereenigingen in 1916 werkten
met een totaal-kapitaal van 118.817.841 lire, tegen
114.146.149 lire in 1910. Men is geneigd hieruit af –
te leiden, dat de kleine coöperatie, met name die in de
industrie, uitbreiding vond. De netto-winsten, zouden
zich verleden jaar tot 11.236.722 lire verheven heb-
ben. Lucratief is deze ondernemingsvorm in Italië

dus wel; ‘

‘De Kanaal-Vereeniging ,,De Gelder-

s c h e V all e i”
1),
gevestigd te Amersfoort, waarvan

voorzitter is Mr. J. 0. Graaf van Randwyck en secre-
taris de heér J. G. Sandbrink, heeft de volgende
opwekking voor toetreding tot de Vereeniging
verspreid:
,,De vereeniging stelt zich ten doel het,bevorderen van de
totstandkoming van een doelmatig scheepvaartkanaal dooi’
de Geldersche Vallei, om zoodoende te scheppen de kortste
verbinding van Amsterdam met Waal, Boven-Rijn en Maas-
Waalkanaal, en het verdere achterland met de Limburgsche
kolenvelden. Buiten de groote commerciëele en economische
voordeelen, zou hiermede ook bereikt worden een afdoende
verbetering,
in
het belang
vi1
den landbouw, der afwatering
dier Vallei.
Om genoemd doel te bereiken, is echter veel geld noodig,
voornamelijk voor het doen van onderzoekingen, het maken,
uitgeven en verspreiden ‘van plannen met kostenraming,
en ook voor het opwekken van verdere belangstelling. Alleen,
door algemeene, krachtige samenwerking kan dit alles
bereikt worden.”

1)
Men vergelijke onze berichten op pag.
753
en
831 1. j.

14 November 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

853

REGEERINGSMAATREGELEN OP

HANDELSGEBIED;

Aardappelen. In bepaalde.gevallen kan aan
gemeentebesturen, met name van plattelandsgemeen-
ten,
01)
verzoek eene hoeveelheid aardappelen worden
toegewezen, voldoende voor het tijdvak van nu tot
22 April a.s.; van deze hoeveelheid kan dan door de
inwoners voor wintervoorraad worden opgeslagen.
Aangezien gebleken is, dat verschillende partijen klei-
aardappelen nog niet voldoende ,,uitgeziekt” zijn, zul-
len voorloopig aan de gemeenten niet anders dan
zand- en veenaardappelen ter distributie worden toe-
gezonden. De maxirnumprijs voor pootaardappelen der

zeer vroege zomer-aardappelen, welke niet geschikt zijn
voor winteropslag, is gesteld op
f 10
per 100 K.G.
Aangezien het meermalen voorkomt, dat door rivier-
venters (z.g. zoetelaar), groote partijen aardappelen
frauduleus worden vervoerd is den burgemeesters ver-
zocht aan dergelijke personen reeds verstrekte legiti-
matie-kaarten als ardappelhandelaar in te trekken.

Distributie van varkensvleesch. Het
totaalverbruik in 1916 wordt geschat op 90 millioen
K.G. varkensvleesch. Het gemiddeldê slachtgewicht
der varkens bedraagt thans ten hoogste 60 K.G., zoo-
dat voor een verbruik, gerekend naar de distribitie
over 1916, anderhalf millioen varkens per jaar noodig zijij, of .30.000 stuks per ijeek. Volgens de telling van
10 Augustus j.l. bedroeg het aantal varkens ruim
300.000, verdeeld over ongeveer 110.000- varkenshou-
ders.

B ot e r. Volgens mededeeling van het B. M. V. be-
hoeft cle botervoorziening in den as. winter geen zorg te baren. Voor verdere prijsverhooging,van het artikel bestaat ook geen aanleiding.
B o e k w e i t. Aan landbouwers wordt veroorloofd
van eigen verbouwde boekweit voor eigen gebruik een
hoeveelheid van 1 H.L. per gezin te behouden.
Verstrekking van goedkoope klom-
]) e n, s c h o e n e n e n s a j e t. Bljicens mededee-
ling van het B.
M.
V. zal de distributie van klompen

.deze maand plaats vinden; de benoodigde bons zijn
‘alle verzonden. De verzending der schoenenbons wordt
voorbereid; behalve de bons zullen ook 60.000 paren
schoenen, zijnde afgekeurde militaire schoenen, die in orde werden gemaakt, ter beschikking van de ge-
•
meeutebesturen worden gesteld; de prijs dezer laatste
zal ongeveer
f
3 per paar bedragen. Met de aflevering
der sajet is een begin gemaakt; de beschikbare wol-

voorraden laten slechts toe ongeveer een derde der
aangevraagde hoeveélhedeu te verstrekken.

Prijzen v a n voederbieten, mangel-
vortelen, koolrapen, knol”len en
p a a r d e p e e n. Voor het oogstjaar 1918 zullen de

prijzen der genoemde artikelen belangrijk lager wor-
(den gesteld, dan zij, thans zijn. De verbouw voor den
handel zal hierdoor verminderen, doch voor de vee-
houders is dit geen bezwaar, daar vrijwel ieder voor de

behoeften van eigen vee voedergewassen kan verbou-
wen, met name op gescheurd grasland.
0 a 1 c i u m-c a r b i d. Eene regeling is getroffen,
waardoor het mogelijk zal zijn aan houders van voer-tuigen of rijwielen, die geen kaarsen voor verlichting
kunnen ontvangen, doch in het bezit zijn van een
carbid-lantaarn, eene kleine hoeveelheid calcium-car.

bid voor verlichting te verstrekken. In zeer bijzondere
‘gevallen zal ook een geringe toewijzing van carbid

kunnen plaats vinden voor bijverlichting van particu-
liere woningen, die thans uitsluitend op petroleum
zijn aangewrezeu.

W i n s t m a r g e. In verband met klachten, dat bij
het vaststellen van maximumprijzen onvoldoende reke-
ning is gehouden met de belangen van den handeldrij-
.venden middenstand, heeft de Minister van Land-
bouw zich bereid verklaard in overleg met.de
betrok-
ken middenstandsorgaiisaties te trachten deze aange-
legenheid meer afdoende te regelen.

B r a n d s t o f f e n. Verboden is het vervoer van
brandstoffen, tenzij daartoe uitdrukkelijk machtiging
is verleend door den Directeur der Rijkskolendistri. butie, resp. door de Brandstoffencommjsgie. Onder
‘brandstoffen wordt hout hier nièt verstaan. De. door de

MAANDCIJFERS.

ONTVANGSTEN VAN SPOOR- EN TRAMWEGMAATSOHAPPIJEN .JULI 1917.

(Ontleend aan de ,,Tngenieur”.)

Namen der Maatschappijen.
Personenvervoer.
Goederenvervoer.
Totale ontvangsten.

1917.
1916.

v.taatsch. tot Exploitatie van Staatsspoorivegen
f2.464.514,—
/
2.589.614,—
f5.179.511,—
f4.806.334,-
.

FlolI.
IJzeren Spoorwegmaatschappij……..
2.61a.459,—
,, 1.458.392,—
‘,.216.743,—
3.927.137,-
Ned. Ceiitraal Spoorweginaatschappij ……..
223.949,—
188.801,—
414.984,–
363.918,-

…

,,

11.214’73
…
6.825,08
1
12
,,

18.639,5112
,,

18.176,77’1
E[ollandsche Buurtspoorwegen

…………….
Dedemsvaartsche Stoomtramwegniaatschappij
11.885,27
‘/
,,

.15.799,83
/2
,,

28.422,68
,,

28.566,78
iielclersche Stoomtramweg-niaatschappij ……
…
2.134,66
2.190,62
4.690,56
4.244,20
1
12
rramw.rnij .,,de Meijerij”:

lijn

Veghel—Eind-
hoven—Belg.grensen St.Oedenrode—’sBosch,
–
–
24.009,13
19.643,16
lijn Einclhoven—Helmond—Asten en
.Geldrop—Heeze ……………………..
–
5.913,36
15.465,01
‘I
15.079,99
2/2
,,

‘

21.695,28’/s
31.451,69 ‘/2

…….-

52.652,111/
,,

37.518,48/2
,,

9.1.199,08
85.816,18

Zuid-Nederl. Stoomtramweg-maatschappij

………
eder1anclsche Tramwegmaatschappij

………..
Rotterdamsche Tramwegmaatschappij
–
–

‘-
178.284,50
158.527,31
‘/
Westlandsche Stoomtramvegmaatschappij ….
25.838,86’/
13,979,98
40.151,16’I
30.096,60
)enieentetram te Amsterdam …………….
,

497.864,45
–

.
497.864,45
452.747,15’1

….

,

321.555,68
–
323.088,93
266.789,03
[otterdamsche Electr. Tramwegniaatschappij.
,,

233.014,63112
–
233.014,63’2
,,

223.700,22
1
12

Elaagsche Tramwegmaatschappij

…………..

ederlandsch-Indische Spoorwegmaatschappij

..

lijn Samarang—Vorstenlanden—willeni 1
. .
–
–
614.000,—
767.7 17,-
)ost-Java Stoomtramwegniaatschappij
–
–
20.300,—
27.200,—
–
, –
61.300,—
48.300,-

lijn Modjokerto—Ngoro …………………

emarang—Cheribon Stoomtramwegmaatsch…
–
.

–
364.700,—
356.400,-
Saniar.—Joana Stoomtrainwegmaatschappij

..
–
–
253.700,—
257.300,-

lijn Soerabaija—Krian …………………..

erajoedal Stoomtramvegmaatschappij

……
.

lijn Maos—Bandjarnegara……..
–
–
72.900,—
97.700,-
lijn Bandjarnegara—Wonosol)o.. ..
–
–
,,

10.600,—
–

.

–
.-

90.400,—
89.712,—
edirie Stoomtrarnmaatschappij

………….
talang Stoomtrammaatschappij …………….
–
–
,,

76.000,—
73.350,—
Deli Spotrwegmaatschappij ……………….
–
–
436.000,—
–

377.073,-
jje ontvangsten Oer groote maatschappijen, die in de ,,Ingenieur” ontbreken, zijn aan het ,,Maandschrjft Centr. Bureau Statistiek” ontleend.
Zie aan ommezijde de productie der kolenmijnen.

01

854

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 November 1917

Rijkskolendistributie voor de loopende maand toege-
wezen hoeveelheden brandstoffen zijn zoodanig, dat

voor ieder gezinshoofd zes brandstoffeneenhoden be-

schikbaar zijn.
Bevrachtingsvoorwaarden v o o r
de binnenschipperij. Door den Minister van

Landbouw zijn vastgesteld algemeene bevrachtings-

voorwaarden voor de binnenschipperij.

V
ccv o e d er. Door de Toewijzingscommissie
voor Veevoeder zijn de rantsoenen vastgesteld, welke

over November zullen worden uitgekeerd. Voor vai-

kens is niets beschikbaar. –

W ii
d. Door den Minister van Landbouw, enz. is

verboden wild, als bedoeld in art. 17 der Jachtwet, be-
nevens wilde konijnen, ter bevriezing op te slaan, in
vriesinrichtingen if op eenige andere wijze te be-

.vFiezen. –
Distributie van vet. Door den Minister

van Landbouw, enz. is eene regeling vastgesteld voor
de distributie van-vet van geslachte dieren, die op een

nader te bepalen datum in werking zal treden.
Volksgaarkeukens. Het verbod om in ho-
tels, restaurants, sdcieteiten en daarmede gelijkge-
stelde inrichtingen bak- en braadvet te bezigen hij het
bereiden van spijzen, zal niet van toepassing zijn op

volksgaarkeukens.

G
r a a n en m ee
1.
Met wijziging van vorige

bepalingen is het thans verboden granen, maïs, peul-

vruéhten, oliehoudende zaden of eenige voor veevoeder
te bezigen stof te vermalen, te verwerken of te doen

vermalen
of
verwerken.
B e s s e n s a p. Verboden is het vervoer en de
levering van bessensap met een extract-gehalte van

minder dan
71%
pOt. Maximumprijzen zijn vastgesteld.
Geneesmiddelenvoorziening. Doorden
Minister van Binnenlandsche Zaken is ingesteld een
Commissie van Advies voor de geneesmiddelenvoor-

.ziening. –
• Pyriet en zwavelhoudende ertsen.

Verboden is de aflevering en het vervoer van tyriet
en andere zwavelhoudende ertsen, die als grondstof

voor de zwavelzuurbereiding worden gebezigd. Voorts
is ingesteld een Rijksbureau voor •pyriet en zwavel-

zuur.

PRODUO1IE DER KOLENMIJNEN. ‘)
(Ontleend aan ,,Maandschrift Centraal Bureau Statistiek”)

Naam van de
1

Augustus

September

Mijn

1

1917

1

1916

1917

1

1916

Staatsmijnen.

,,Wilhelmina” ….
..43.173

36.776

42.819

38.105
,,Emma” ……..

..’46.489

41.305

48.365

41.655

– Totaal .. .

89.662

78.081

91.185

79.760

Particul. sssijncn.

Domaniale mijn.

44.922

33.717

37.523

32.116
Mijn Laura en Ver-

eeniging …….42.200

38.100

40.200

38.200
Oranje-Nassau

mijnen ……..
..65.130

55.650

64.695

57.250
Mijn Willem So-

phie …………21.110

20.300

21.490

20.800

Totaal . . . 173.362

147.767,
1
163.908

148.366

Totaal generaal 263.024

225.848

255.093
1
228
.
126

) In tonnen.

–

Het ,,Maandschrift” teekert bij de cijfers aan:
De productie gedurende de maanden Januari t/m.
September 1017 bedroeg 2.148.8383′ ton, tegen 1.911.742

ton in het overeenkomstig tijdvak van 1916, zoodat
gedurende de eerste. 9 maanden van 1917 de productie
237.096y2 ton meer bedroeg. Gedurendehet 3e kwar-
taal 1917 bedroeg de productie 748.3263′ ton tegen

658.4624 ton in het daaraan voorafgaande kwartaal.
De laatste drie maaiden werd dus 89.864 ton meer

geproduceerd. –

STATiSTIEKEN EN OVERZICHTEN.

Door het uitblijven van beurs- en handelstelegrammen
uit Engeland kunnen verscheidene koersen, noteeringen
en verdere gegevens voor de verstreken week niet worden
medegedeeld.

N.B. “” beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

–

GELDKOERSEN.

I. BANKDISCONTO’S.

1

10
November 1917

1

20
Juli
1914

(Disc. Wissels.
4
1/
sedert 1 Juli ’15
3 ‘/,sedert23 Mrt. ’14
N d
BankBeI.B.EtL
4
1
12

1

,,

’15
,,
4

,,

23

,,

’14

(.Vrsch.in R.C.
5
1
11

,,

19Aug.’14
5

,,

23

,,

’14

Bank van Engeland
5

,,

8 Apr.’17
3

,,

29 Jan. ’14

Duitsche Rijksbank
5

,,

23 Dec. ’14
4

,,

5 Febr.’14

Bank van Frankrijk
5

,,

20Aug.’14
3′!,

,,

29Jan. ’14

Oostenr. Hong. Bk.
5

,,

10Apr.’15
4

,,

12 Mrt. ’14

•Russische Staatsbk.
6

,,

27 Juli ’14
5

,,

1 Apr. ’14

Nat. Bank v.Denem.
5

,,

10

,,

’15
5

,,

6 Febr.’14

Zweedsche Rijksbk.
6

,,

28 Spt. ’17
4’12

,,

6

,,

’14

ZwitserscheNat.Bk.
4
1
12

,,

2Jan.’15
3
1
11

,,

19

,,

’14

Bank van Italië
. .
5
1
1s

7Nov.’17
5

,,

9Mei

’14

Feder. Res. Bk. N.Y.
3-4

–
–

–
Javasche Bank….
3
1
Ii

,,

1 A’ug.’09
3111

;,

1Aug.’09

II. OPEN MARKT.

Amsterdam

Londen Berlijn IF’arUsl N.
York
Data

Part.

Prolon.

Part.

Part.

Part.

Call-

1
disconto
1

galie

disconto disconto disc.

mofleij

10 Nov. 17 3
‘Is’)

3-3 ‘/

***

418

–
41)
5-10 N. ’17 332/

34

4-
1
18

3 ‘/2-4

29 0.-3 N.’17 2/4-3 ‘/4 33’14

425/22

4_51

–

4

22-270,ct.’17 2
1
18-
1
/4

211-3

425/
s2

4_11

–

3..4

6-11 Nov.’16 29
8
11
4

2-14

5
‘la

4_51

– 2
1
1-
1
1

8-13 Nov.’15
4-V4

3 l/_4 471s5218 –

– 1,18

20 -24Jul.’14 3 1/2/

2 l/4_3/4 2
114_114
2
1
18-’12 221
4
1 8/
4
2
2
/2

1) Noteering van 9. November 1917.

WISSELKOERSEN.

–

1. KOERSEN IN NEDERLAND.

Voor Londen, Berlijn en Parijs worden voorloopig ook de
dagelijksche noteeringen te Amsterdam opgenomen. De dage-
lijksche koersen op New York, alsmede de laagste en
hoogste der week zijn aan particuliere opgaven ontleend.

Data

1
Londen
1
Berlijn
1

Parijs

1
New York

5 Nov. 1917

..
10.88
32.30
3990
2.28

6

1917

..
10.77′!,
32.05 39.75
2.26/2

7

,,

1917

..
10.78
1
12
31.75
–
39.60 2.26
1
1

8

,,

1917

..
10.80
32.–
39.70
2.26′!,

9

,,

1917

..
10.90
32.95
39.75
2.29

10

,,

1917

..
10.98
–
32.77’/2
40.25
2.30

Laagste der week
10.75
31.67’1
39.50
2.25’12

Hoogste

,,

,,
.10.98
33.25 40.25
2.30

3
Nov.
1917

..
10.88’/2
32.60
39.80
2.2821
4

27 Oct.

1917

..
10.7
VIa
31.40 39.40
2.26
1
14

Muntpariteit

..
12.10
1
1,
59.26
48.-
2.4814

Data
Zwitser.
,..land
Weenen
Kopen.
hagen
Stockholm
Batavia
-telegrafisch

10Nov.

1917
51.25
20.50
77.50
89.50 993
–
100+
Laagste d.
W.
50.60
10.60
75.-
88.-
–

Hoogste
,, ,,
51.50
20.75
83.-
99.25
– –

3
Nov.

1917
50.80
20.40
83.-
98.75
99-100i

27 Oct.

1917
50.40
19.40
75.50 90.20
99
8
4-
1
0
01

kluntpariteit
48.-
50.41 66.67
66.67
100

OVERZICHT.

De koersfluctuaties op de wisselmarkt waren de afgeloopen
weék buitengewoon belangrijk. Aanvankelijk had de vaste

1
I November
•
1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
855
–

stemming van de vorige week plaats gemaakt voor een zeer
.
NEDERLANDSCHE BANK.
flauwe. Door het aanbod uit de juist aangekomen mail leden
de entente-devisen

vcler sterk, zoodat de koersen circa 1
0
/0
.

.
daalden. Berlijn en Weenen konden, ondanks de goede vraag
VERKORTE BALANS OP 10 NOVEMBER
1917.
die bestond, niet aan den druk van cle baissiers ‘ntkomen
en

daalden tot 31.75

en 19.75.

Woensdag na beurs trad
Activa.

echter een sterke reactie in door de berichten over de nieuwe
revolutie in Rusland.

Marken liepen

in enkele uren circa

Binnenl.Wis-{fl.-bk.

f
64593.827,23
1
1
sel, Prom.,

B.-bk.

586.419,08
f
1,25

naar boven en ook de andere loersen waren veel
enz. in disc. ‘Ag.sch.

7.734.811,89
1
12
vaster. Daarentegen was Stockholm sterk aangeboden. Tot
‘
f

72.915.058,21
nu hadden vredesberichten zelden veel invloed op de wissel-
Papier o. h. Buiten!, in
koersen in Stockholm. Dezen keer echter vonden de wildste
disconto

……………………..
–
fluctuaties plaats. Londen steeg er van 11 op 13 kronen per £,
Idem eigen portef..
f

8.271.416,- Berlijn van 33.— op 45.— per 100 Mark. 1
–
leden was echter
Af:Verkochtmaar voor
de steniniing er

weder omgeslagen

en liepen alle koersen
de bk. nog niet afgel.

bijna evenveel terug. Dientengevolge was de koers op Stock-
8.271.416,—
,,
holm hier aan sterke schommelingen onderhevig. De daling
‘Beleeningen
H.-bk.
‘

52.648.486,06
hier evenwel niet zoo groot als de stijging daar.
j
was
mcl.
Over

de

overige

overzeesche

koersen

valf niet veel te

vrsch
e.-crt.1 B.-bk.

9.044.667,80’/,
n

r

,,

Ag.sch.

26.923,744,26
zeggen.

De handel er in is, door den Eugelschen telegraaf-
op onderp.
maatregel, bijna geheel opgehouden. De koeis voor Roebels
f

88.616.898,12
1
1
1

was steeds flauw, circa 30 ft 31.

Op Effecten

……/ 84.387.898,12
I/
–
– II. KOERSEN TE NEW YORK.

.
OpGoederen en Spec. ,,

4.229.000,—
.

Voorschotten a.h. Rijk ………….
……

,,

88.616.898,12
1
/,

12.503.663,13’/,
Cable
Zicht Zicht
Zicht
Data
Londen
(in ,f
Parijs
(in frs.

1

Berlijn

.
(in cents
Amsterd.
(in cent,
‘Munten Muntmateriaal
per
P. $)
p. Rm. 4)
per gid.)
Munt, Goud

……/ 95.446.350,-
Muntmat. Goud…….588.256.584,2’/,

10 Novembei:1917

4.76.45

5.76.62

nom.
Laagste d. week..

4.76.45

5.75.50

–

“s
683.702.934,521/,

Hoogste,,

,,

..

4.76.45

5.76.62

–

*8*
Munt, Zilver, euz.
.
,,

7.121.012,06

3 November 19 17

4.76.45

5.75
1
/a

oom.
Muntmat Zilver ..
–

–
.

25 October

1917

4.76.45

5.73

nom.

‘
Muntpariteit.. ..

4.86.67

5.18’I

95114

40′
)

!,,
‘Effecten
690.823.946,58
I/

Bel. v.h. Resfonds..
f

5.178.192,50
1)
Noteering vaii 23 October.
id. van
‘bv.
h. kapit. ,,

3.906.939,62 ‘/2
9.085.132,12
‘1
Geb. en Meub. der Bank …………….
,,

1.465.000,—

III. KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP
‘Diverse rekeningen

………………
–
,,

61.108.680,02′,

LONDEN.
/
944.789.794,20′!,
Tijdperk
–

Plaatsen en
Noteering,
12 Oct.
23 Oct.
24 Oct.-6 Nov.
1917
6 Nov.
,

Passiva.
Londen
eenheden
1917
1917
Laagste Hoogste
1917
‘Kapitaal ……………………….
f

20.000.000,_
Reservefonds ……………………

5.234.534,18
1
1,
Alexandri..
Piast. p.
£
9718 9718
97
31
97
3
18
97818
Bankbiljetten

in omloop…………..,,
855.220.600,-
B. Aires ….
d.p.gd.pes.
49
5
18
500/,,
50’s
52
51’/,
Bankassignatin in omloop ……… …

2.193.464,881/2
Calcutta
..
. .
sh/d.p.rup.
1W182 1W132
115
1/5
‘/io
115,182
Rekening-Courant saldo’s:

Hongkong ..
id. p.
$
219 ‘/
2/7/
4

2/8 ‘/
211111
4

2110
‘(
Van het Rijk……/

–
Lissabon….
d.p.escudo
31.—
30
1
18
30
1
14
31
3O0/s
Van anderen
……,,
57.297.150,65′,’,

Madrid

….
Peset.

. £
20.29 20.40 20.12
20.45
20.24
,,

57.297.150,65
2
/,
Diverse rekeningen

4.844.044,68
Montevideo..
d.
p.
peso
54
1
/2
550/4 55
‘/
578/4
570/s
………………,,
Montreal….
$
per £
4.75’/
4.7311
4

4.72
4.75’12
4.751/4
/

944.789.794,20
1
1,
Petrograd ..
II. p. £ 10
301
35312
335
357 353

R.d.Janeiro’)
d.
p.
milr.
13
3
1,6
13
5
182
13
1
189
13’1,2
13′!,2
Rome

……
Lires
p. £
36.86
37.33
35.15 38.35
37.92
Beschikbaar metaalsaldo …………..

/
506.976.24962’1
2

Shanghai

..
sh/dp.tael
40
319
1
12
3,10
412
410
1
12
Op de basis van
‘/,
melaaldekking ……
324.034.008,55
1
/,
Singapore

..

..

id.
p. $
214′!,,
214’/,,
214
214
1
182
214′!,,
Minderbedragaanbankbmljetteninomloop
Valparaiso
‘)
d.p.pap.p.i
14
28
/22
14
0
182113
18132
14
11
14’18
dan waartoe de Bank gerechtigd
is ..

2.534.881.245,-
Yokohama
..
sh/d.p. yen
211
1
18
211
1
18
211 7/,
212 21171
8

‘) Noteeringen
oj
90
diigen.
–
Bij vergelijking met den vorigçn weekstaat blijken
de volgende
verschillen:
GOUD EN ZILVER.
–
Meer
,

Minder
Disconto’8

…………..373.048,96
GOUDBEWEGING BIJ DE BANK VAN ENGELAND.
Buitenlandsche wissels

318.765,—
Sedert 29 Juli 1916 worden de dagelijksche ontvangsten
Beleeningen
6.511.852,53
en onttrekkingen van goud door de Bank van Engeland
Goud 21.081,98
tijdelijk niet bekend gemaakt.
Zilver
Bankbiljetten…..,,….:

168.82
2
,00’/,
7.836.415,
Part. Rek.-Crt. saldo’s

..

1.015.962,11
ZILVER.
–

Noteering te Londen.

te New York.

10 Nov.

1917

86’18
N.B.

Uit de bekendmaking van den Minister van Financiën
3

,,

1917 ……..44 /8

88’/s
blkt, dat uitstonden op:
ij

27

Oct.

1917 ……..42,12 1)

83’14
20

1917 ……..

42
5
/i

839
10 Nov. 1917
1
3 Nov. 1917
15

,,

1917 ……..44

86
1
14

11

Nov.

1916 ……..

341/

71’12
,Aan schatkistpromessen..
/139.830.000,—
/139.830.000,—
13

Nov.

1915 ……..24′!,,

50’14
–

waarvan rechtstreeks bij
–
20

Juli

1914 ……..24″/,,

5411
de Ned. Bank geplaatst
,,
61.000.000,—
,,
61.000.000,—

‘) Noteering van 26 October.
Aan schatkistbiljetten ..
Aan zilverbons

………
,,103.598.000,—

,,
27.145.542,50
,,103.796.000,—
,,
26.391.391,—

–

856

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 November 1917

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE
.
POSTEN.
SURINAAMSCHE BANK.

(In duizenden guldens.)
.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(Induizenden guldens.)

Data
Goud
ZitseT
Bank
biljeUen

opeischbare
Andere

schulden
1
1
Andere Div. reke-
Dala
Metaal
Circulatie
opehehi’.
schulden

Discontd’,
ningen
1)

10

Nov.

1917

. . . .
683.703
7.121
855.221
59.491
•
_______
_______
_______ _______

3

,,

1917

. . . .
683.724
7.290
883.057
59
.
473
8Sept. 1917

.
.

679
].260
887
910

1

729
27

Oct.

1917

.
.
..
685.230
7.386
824.973 64.604
–
25 Aug. 1917

..
713
1.113
995
905

730
20

,,

1917

….
685.569
7.380
820702
87.015
18

1917

–
,,
.

719
1.132
947
–

911

670
13

,,

1917

….
685.021
7.331
815.593 81.886
11

1917

.
,,
.

797
1.252 1.066
.909

569
6

,,

1917

.. .. ‘675.916
7.211
816.307 68.108

29

Sept.

1917

….
675.916 7.264 808.812 70.458
..
643 1.155
745
885

727
22

,,

1917

….
674.376
7.376
784.733
80.831′
4

Sept.. 1915

..
867
1.094
1.451
847

1.292
15

1917

….
676.780
7.310 787.108
82.835′

8

1917

.. ..
664.182 7.364 788.448

101.260
25 Juli

1914

..
645
1.100
560
735

396

1

1917

.. ..
664.145
7.270
789.761

102.046

25 Aug.

1917

….
856..911
7.375
766.667
70 081
1)

Sluitpost der
activa.

18

,,

1917

….
656.851
7.229
768.531
66.385

11

Nov.

1916

….
584.157
6.450
740.458
50.211
BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.
13

1
–
,
T
ov.

‘1915

….
407608
2.973
565.997
24.873
Aan het eind van Çederkwartaal wordteenoverzichtgegevefl
.25

Juli

1914

….
162.114
8.228
10.437
6.198
van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

1.
BANK VAN ENGELAND.
Disconto’s

–
Beschik.
,
Dek.
Belee.
baar kings.
WEEKSTAAT VAN 31 OCTOBER 1917.
Hieraan
Data
Totaal
Schatkist’
ntngen’
Metaal.
percen
JSSUE DEPARTMENT.
promessen
saldo
lage
rechtstreeks
_______
Notes issued.
.

£

72.436.455

Governm. Debt
£

11.015.100
Otherseeurities,,

7.434.900
10 Nov. 1917

72.915 61.000
88.617
506.976
76

3

,,

1917

72.542
,
61.000
95.129 505.602
75
‘

Gold coin and
.

bullion..

53.986.455
•
27 Oct. 1917

64.248
53.000
82.743
513.741
78

20

1917

72.138
61.000 78.869 510.475
76
£

72.436.455

1

£

72.436,455
13

1917

74.892
64.000
69.977
511.880
77
6

,,

1917

67.541
57.000
70.078 505.252
77
B14NKING DEPAR TMENT.
29 Sept.1917

57.628
47.000
72.055
,
506.310
78
22

1917

55.517
45.000
70.934 506.430
78
–
Capital……£

14.553.000

.
Government
,,
15

1917

52.451
42.000 71.095
‘509.039
79
Rest ………,

3.157.655

securities ..

£

59.043.870
.
8

1917

90.728 80.000 71:915
492.542
75
Publiedepos,its,,

43.843.946

1

Othersecurities ,,

92.813.358
,,
1

1917

78.763 68.000 78.110
492.002
75
Other deposits ,,

122.366.439

Notes ……..,,

30.035.115
,,
25 Aug. 1917

31.951 21.000 74.821
495.884
79

.
Seven-day and

1
Gold and silver

18

,,

1917

31.402 20.000
73.697
496.045
80
other bills.. ,,

10.539

coin……….

2.039.238

183.931.579

£
383.931.579
11 Nov. 1916

67.920 52.000 68.721 91.827 431.577
291.874
75 69
Door het uitblijven der Engelsçhe bladen konden de cijfers van
13 Nov. 1915

74.737
39.560
den laatsten weekstaat hierboven niet worden opgefiomen.
25 Juli 1914

67.947
14.300
61.686
43.521
1
)
54

1)
Op de basis van
‘h metaaldekking.
OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

Onderstaand overzicht bevat tevens de cijfers der door de
Regeering uitgegeven currency notes van 1
£
en 10 sh. met
het bedrag der gouddekking en der tot dekking aangewezen
JAVASCHE BANK.
Government securities. De publicatie dezer cijfers geschiedt

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE ‘POSTEN.
sedert 26 Augustus 1914.

(In duizenden Guldens.)
.

,

(In duizenden p. st.)

Andere
.
Currency Notes.

Data’
Goud
Zilver
Bank
biljetten
opdjsd’,
schulden
‘

Data
Metaal
Circulatie
Bedrag
Goudd.
Gov. Sec.

83.673
17.324
171.395
48.460
7 Nov. 1917
56.191
42.390
***
*** 28

Juli

1917 …….
82.721 17.789
170.107
48.174 ‘
31

Oct..

1917
5.6.026
42.401 187.210
28.500
161.091

14

1917 …….
81.034
18.407
171.903 43.620
24

,,

1917
55.539 41.610
185.214
28.500
159.091

78.400
19.006 184.939
45.237
17

,,

1917
56.035 41.639
184.187
28.500
157.091

21

1917 …….

30

Juni 1917 …….

64.204 25.674
150.635
56.645
8 Nov. 1916
56.495 37.172
139.072
28.500
107.822
29

Juli

1916 …….
33.151
32.411 119.292 30.238
10 Nov. 1915
55.352 33.199 87.690
28.500
44.621
31

Juli

1915 …….

25

Juli

1914 …….
22.057
31.907 110.172 12.634
22 Juli

1914
40.164
‘29.317

Wissels,
Diverse
Beschik. Dek-
-;:–
1
Data
Dis.
buiten

Ee
C
reke-
baar
metaal-
kings-
Percen-
Gov.
Other

1
Public
Other
Re.
kings’
conto’s
N..lnd.

ningen
‘
ngen
1)
Data
Sec.
Sec.
Depos. Depos.
seroe
percen.
betaalbaar
saldo
lage
‘
l
age

28Juli1917

7.443

35.167

65.658

13.764

57.338

. 46 7Nov. ’17

58.833

91.155

43.499

121.037

32.251

19,60
21

,,

1917

7.325

35
:
135

67.312

13.779′

57.188

46
31 Oct. ’17

59.044

92.813

43.844 .122.366

32.074

19,30
14

1917

7.026

35.172

65.264

14.196

56.622

46 24

’17

58.966

90.635

40.055

124.244

32.379

19,70
30 Juni1917

7.102

34.667

62.042

13.125

56.555

46
,,
17

,,

’17

59.232

100.359

42.732

132.069

32.846

19,93

29 Juli1916

6.694

38.787

68.711

5.896

48.422

43
8 Nov. ’16

42.188

100.683

51.597

111.252

37.773

23
1
1
4

31 Juli1915

6.542

9.879

53.228

16.311

35.657
10

,,

’15

18.895

97.667

48.958

90.415

40.603

29
1
/s

25 Juli 1914

7.259

6.395

47.934

2.228

4.842
5
)

44
22 Juli
1
14

11.005

33.633

13.735

42.185

29.297

52
3
/8
1)
Sluitpost der aetiva.
–
1)
Op de basis van
‘/

metaaldekking.
t)
Verhouding tusschen Reserve en Deposits.

14 November 1917

ECONQMISCH..STATJSTISCHE BERICHTEN

857

II. DUITSCHE RIJKSBANK.

STAXT VAN 7 NOVEMBER 1917.

De biljetten zijn sedert den oorlog niet inwisselbaar.

Metallbestand ……………………Mk. 2.522.658.000
davon Goldbestand ………………

2.404.779.000
Reichs- und Darlehenskassenschejne ……

1.014.630.000
Noten anderer Banken ……………..,

3.320.000
Wechsel …………………………

‘11.514.946.000
Lombardforderungen ………………

8.053.000
Effekten …………………………

110.241.000
SonstigeAktiva …………………..,

1.696.913.000

Grundkapital ……………………..

,,

180.000.000
Reservefonds ……………………..

,,

90.137.000
Notenumlauf ……………………….10.403.726.000
Sonstige tltglich flillige Verbindlichkeiten. .

5529 .423.000
Sonstige Passiva ………………….

667.475.000

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

Onderstaand overzicht bevat tevens het cijfer der uitgegeven
Darlehenskassenschejne. De Scheine, welke niet in kas zijn
bij de Reichsbank, circuleeren grootendeels onder het publiek. De Darlehenekagsén zijn ingesteld op 11 Augustus 1914.

(In duizenden Mark)

Dala Meiaal
Daarvan
Goud
Kassen-
schejne
Circu.
latie

Dek.
kings.
percen.
lage )
7
Nov.
1917
2.522.658 2.404.779
1.014.630 10,403.726
34
31

Oct.

1917
2.518.641 2.404.670 1.023.935
10.400.264
34
23

1917
2.513.826
2.404.459 992.404
10.138.698
35
15

,,

1917
2.507.476
2.404.265
1.002.121
10.295.726
34

7 Nov. 1916
2.527.915
2.511.881 252.942
7.245.928
38
6 Nov. 1915
2.466.885
2.432.490 960.323
5.910.018
58
13 Juli

1914
1.691.669 1.356.857
65.479 1.890.895
93

) JJeling Oer circulatie door metaal en Kassenscheine.

Data
Wissels
Rek.
Cr1.

Dor!
ehenskao,enscj,eine

Totaal
In kas 61f
uilge-
de Reichs.
1

geven
l,ank
7 Nov. 1917.
11.514.046 5.529.423 6.739.800
1.002.100
31

Oct.

1917
11.737.052
5.686.056
,
6.738.500
1.012.100
23′

1917
11.543.093
5.735.434
6.537.800
979.100
15

,,.

1917
12.004.932
5.942.991
6.584.100 989.800

7 Nov. 1916
7.795.391
3.403.665 2.596.900
242.400
S Nov. 1915
4.285.295
1.574.538 1.905.000 916.000
13 Juli

1914
750.892
943.984

1

III. BANK VAN FRANKRIJK.

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.
Van 6 Aug. 1914 tot 28 Jan. 1915 werden geen staten
gepubliceerd. De met * geteekende posten komen eerst sedert
28 Jan. 1915 in den weekstaat voor. De biljetten zijn sedert den oorlog niet inwisselbaar.

lTn ,liiiqonrin
Grnnno

Data
Goud
Waarvan
In het
Zilver
*
Te goed in
het
*
Buit gew.
voo
r
sch.
Buitenland
Buitenland
a/d. Staal

25 Oct. ’17
5.326.083 2.037.108
255.301 710.583 12.350.000
18

,,

’17
5.257.401
2.030.000 256.964
776.281 12.250.000
11

,,

’17
5.322.715
2.037.108
259.043 769.149 12.100.000
5

,,

’17
5.321.227 2.037.108 259.782 761.964
12.100.000

29 Oct. ’16
4.921.979
–
328.047 870.920
8.600.000
28 Oct.’15
4729.979
–
363.246
1.015.183
6.900.000

23 Juli’14
4.104.390
–
639.620
–
–

Wissels
*
Uiige- stelde
Belee.
Bankl,ii.
Rek. Cii.
Parti.
Rek.
Cr1.
Wissels
ning
jetlen
culieren.
Staal

618.871
1.155.803 1.121.902
21.705.269
2.833.507 51.567 606.338
1.158.046
1.124.579 21.680.181
2.859.536
35.663
.
592.104
1.159.612
1.114.526
21.607.953
2.821.696
25.315
728.320 1.161.654 1.097.085
21.420.039
2.899.713 27.269

479.672
1.374.928
1.118.351
16.589.150 2.730.840
200.977
280.270 1.916.363
567.971
13.857.554 2.545.863
38.451
1.541.080
–
769.400
5.911.910
942.510
400.560

IV. RUSSISCHE STAATSBANK,

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In millioe.npn
Rohvfl

Data n. st.
Goud
e
gedl

lenlan
Zil.
ver
Schol.
kisibil
feiten

Dis.
contos
en belee-
Circu.
lal,e
Rek.
Cou.
rani

29 Oct.

’17 1.295
2.309
178
15.222
2.155 18.062 2.726
21

,,

’17
1.296
2.309
168
14.479 2.071 17.859
2.715
13

,,

’17 1.297
2.309
155
14.098 2.150
17.290 2.721
6

,,

’17
1.293
2.309
151
13.743
2.036 16.881
2.717

29 Oct.

’16
1.559
2.055
107
5.388
764
7.875 1.708
29 Oct.

’15
1.598
38 25
3.140
1.387
5.011 1.434
ii

Juli ’14
1.601
144 74
..

.

.
757
L634
1.099

V. SOCI9T9 GNÊRALE DE BELGIQUE.

Sedert einde 1914 met de functie van circulatiebank belast.

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.
(Tn i1,ii7.onrlon
f,.nnn,.

Data Metaal
mcl.
buiten!.
saldi

Beleen.
van
buitenl.
vorder.

Beleen.
van
prom. d.

j
provinc.

J

Binn.
wissels
1

en

1

heleen.

Circu-
latie
Rek.
Cr1.
saldi
–

3 Nov. ’17
476.902
92.258
480.000
108.382
1.056.583 90.986
31

Oct.

’17
477.738
91.079
480.000 96.264 1.048.925
85.654
25

,,

’17
475.661 91.056
480.000
95.664
1.048.111
83.873
18

,,

’17
478.043
.90.903
480.000
100.351
1.172.474 91.204
11

,,

’17
473.465 90.886
480.000
103.115
1.045.276
91.945

2 Nov. ’16
352.036
76.639 480.000 45.520
828.562
115.235
4

Nov. ‘151158.1361
41.3511440.000
58.8301
522
.
0001
1
89.516

VI. VEREENIGDE StATEN VAN NOORD-AMERIKA

FEDERAL RESERVE BANKS.

In werking getreden op 18 November 1914.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden dollars.)

Waarvan
Waar-
–

1
FR.
Data
Goud
voor
1
van in
hel bui-
Zilver

1
t
Notes in
F.
R.
Notes
ienlana’
de.
circu-
latie

14

Sept.’17I
1.37.949
529.597
52.5001
51.085
844.567
7

,,

“t
1.364.783
501.997
52.5001
50.608
621.299
31

Aug. ‘171
1.353.498
500.264
52.5001
52.610
587.91e
24

,,

’17
1.372.229 405.911
52
.
500
1
52.540
558.782
15 Sept. ’16
l

562.834
187.055
–

1
7.898 179.409

1
ID
nt.

Data
Wissels
Totaal
Deposiios
Waar-
van
ikingsper.
1
centage
Goud.
dekking

1
Kapitaal
I
Depo.
circu.
Isito’,i)
latie

14

Sept. ’17
335.778
1.367.782
59.368

‘78.8
82.2
7

,,

’17
341.416 1.384.919
59.258

79.0
80.8
31 Aug. ’17
301.906 1.393.343
58.904

79.9 85.1
24

,,

’17
287.964
1.351.989
58.484

80.6 91.7
15 Sept. ’16
110.322
554.542 55.416

73.0
104.3
1)

Verhouding
tusschen:

goud,
zilver
ete., uitgezonderd
het vooi

de
dekking der F. R. Notes
gereserveerde goud,
en: netto deposito’s met
inbegrip
van het kapitaal.

VEREENIGDE NEW YORKSCHE BANKEN EN TRUST
MAATSCHAPPIJEN.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.
(Gemidde.ldpn in

‘

Data
Reserve
Depositos
Ci,ct.latie
Beleenin gen
en
disconto’s
Surplus
Reserve

29Sept.’17
547.080 3.731.950
31.910
3.895.880
81.010
22

,,

’17
550.560
3.893.750 31.830
3.874.970
85.320
15

,,

’17
541.070
3.718.140
31.630
3.808.280
75.770
8

,,

17
505.770
3.712.990
3f.330
3.850.650
50.050

30Sept.’16
665.210
3.471.460 31.190
3.339.550
96.380
2 Oct. ’15
684.000 2.959.700
38.490
2.778.190
‘192.900
25
Juli’14
487.880 1.958.320
41.730
2.057.570
26.170
1
)

u
io van aiie Oeposito’s.

II
858.

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 November 1917

EFFECTENBEURZEN.

Amsterdam, 12 November 1917.

Hebben in de vorige berichtsp
‘
eriode in de eerste plaats
de berichtén van het oorlogsterrein invloed op de beurzen
in de Centraal-Europeesche Rijken uitgeoefend, en waren zij
iu overeenstemming met den aard dezer berichten doorgaans
gunstig gestemd, in de afgeloopen 8 dagen is zulks niet het
geval geweest. Toch bleven ce oorlogscomrnuniqué’s van het
Italiaansche front gunstig luiden, toch waren de tijdinge’
uit Rusland, sprekende van het zoo goed als geheel uiteen-
vallen van wat aldaartot dusverre nog op een geordenden
regeeringsvorm had geleken, alleszins van den aard, om
eene opgewekte stemming in de landen van den Midden
Europeeschen bond te wettigen.
Dat dit niet zoo is geweest, is aan speciale oorzaken to
te schrijven, welke voor de beurzen in Oostenrjk-Hongarij en Duitschland in hoofdzaak belangrijk verschillen.
In Oostenrijk-Hongarije gaf in de afgeloopen berichtswek
de beurs ‘te B u d a p e s t den tooi aan, en een die hij zijne
onwelluidendheid van een zeer ver doordringend karakter
was, want, hoewel de week te Budapest van Maandag 5 tot
Zaterdag 10 dezer slechts twee beursdagen geteld heeft;
heeft toch cle houding van Budapest op de Weensche elf ee-
tenmarkt en onmiddellijk ook op die te Berlijn een zeer
zwaren druk gelegd. Op 5 en 6 dezer dan was de beurs te
Budapest het tooneel van stormachtige scènes, die voorbij-
gaand zelfs tot onderbreking van den handel hebben geleid.
De rumoerige tooneelen werden niet in de eerste plaats door
een gevoelige daling der koersen uitgelokt, doch door dé
moeilijkheden-welke zich voordeden bij de invoering van
de eenigen tijd geleden geprojecteerde hervorming van dé
usanties ter beurze. Deze nieuwe regeling, die den beurs
handel te Budapest geheel van aard doet veranderen, is nl.
op 1 November j.l. van kracht geworden, doch daar de
beurs, zooals in ons voorlaatst verschenen nummer vermeld,
van 1 tot 4 November gesloten was, was Maandag 5 dezer de
eerste dag waarop de nieuwe voorschriften in werkelijkheid
van kracht werden. De overgang van een volkomen vrijeli

tot een streng gereglementeerden beurshandel voltrok zich
onder een aantal groote hindernissen en moeilijkheden, eui
de ervaringen der eerste twee dagen hebben volgens de
laatste berichten reeds geleid tot het besluit om tenminste
gedeeltelijk weder eene wijziging in de nieuwe voorschriften
te doen treden, zonder dat evenwel het beginsel ervan zal
worden aangetast. Aan de beurs te Budapest had tot dus verre volkomen vrijheid in den handel en de afwikkeling
der verschillende beurstransacties geheerscht. De beurs
was, evenals die te Weenen, verdeeld in een ,,Coulisse” en
een ,,Schranken”, doch kende het instituut van officiëel
benoemde effectenhandelaars of agenten (de ,,Sensalen” te Weenen) zoo goed als in het geheel niet. De zaken werden
te Budapest door de beursbezoekers net elkander, zonder
welke voorgeschreven bemiddeling ook, afgesloten; ieder
beursbezoeker kon hetzij voor eigen rekening zaken doen, hetzij als commissionair voor derden transacties afsluiten. Hij werd lid van de Giro- en Iasvereeniging en was dan in
staat voor eigen of anderer rekening zaken, zonder welke
beperking ook, tot stand te brengen. Wat de noteeringen
betreft, deze werden v66r het uitbreken van den oorlôg
door eene ,,Commissie voor de noteering”, die uit vertegen-
woordigers . der banken, en der leden van de beurs was
samengesteld, dagelijks vastgesteld. Gedurende den oorlog
bestond eene dergelijke formeele vaststelling der koersen
niet, wel werden dagelijks de gedane transacties en de
daarbij tot stand gekomen koersen gepubliceerd. Dit out-,
breken van iederen regel leidde, volgens de vertegenwoor-
digers der banken, tot ergelijke misstanden, tot teugellooze
uitbreiding van het beursspel en tot het ontbreken van
iedere contrôle over de ontwikkeling der koersen.
De ,,hervorming” der beurs heeft nu te Budapest een
toestand geschapen, die met de inrichting der Weensche
beurs in veel .opzichten overeenkomt. Ten eerste werd het
instituut van officiëele makelaars ingevoerd, clie ongeveer
dezelfde positie, dezelfde rechten en plichten hebben als de
,,Sensalen” te Weenen. Door het heursbestuur zijn nl. een
veertigtal dezer agenten benoemd. Zij alleen hebben het
recht zich in de ,,Schranken” op te houden, biedingen en
latingen uit te roepen en aldaar bij zaken in effecten,
valuta’s en devisen als bemiddelaar op te treden. Zij hebben
voorts een belangrijk aandeel bij het vaststellen der koersen,
daar zij de gemaakte hoogste en laagste koèren van den
dag aan de commissie voor cle noteering opgeven. Doch het
beursbestuur benoemde ook leden der ,,Coulisse”, welke een
semi-of ficiëel karakter hebben. De coulissiers kunnen voor
eigen rekening of voor andere beursled_en zaken met beurs-
leden afsluiten, en wel in coulissepapieren zonder, in
,,Schranken”-waarden slechts door bemiddeling van een

officielen makelaar. Ook de coulissiers moeten de tot stand gekomen zaken aan de commissie voor de noteering mede-
doelen. ,,Coulissen” bestaan, evenals zulks aan de beurs te
T
een
e
n
het geval is, voor de meest courante papieren, in
de eerste plaats voor de aandeelen van banken, industriëele aandeelen en staatsfondsen. De zoogenaamde ,,zwaardere” papieren worden in de ,,Schranken” verhandeld. Terwijl nu
echter op de Weensche beurs een systeem is ingevoerd,
volgens welke iedere ,,Sensal” slechts zaken mag doen in zekere effecten, is te Budapest zulk eene afscheiding niet gemaakt, zoodat iedere agent het recht heeft om in iedere soort van effecten te handelen. En voornamelijk hierdoor
is nu eene belangrijke verwarring ontstaan, daar cle afwik-
keling der transacties, het tot elkander brengen van koopeis
en verkoopers, door deze omstandigheid zeer werd bemoei-
lijkt. Vooral was dit in de ,,Schranken” liet geval en men
klaagde hier ook zeer over liet ontbreken van iedere.oriën-
teering over de ontwikkeling der koersen, voorts, dat van
sommige fondsen geen betrouwbare koers te verkrijgen was,
daar het beursbestuur tot officiëel makelaar o.m. personen
had benoemd, die ten eenenmale onkundig van effectenzaken
waren!
Geen wonder, dat bij eene dergelijke vel-warring de stem-
ming, voor zoover daar nog van kon worden gesproken,
zeer mat was. In de ,,Couhisse”, waar vooral die papieren
zijn ondergebracht, die in den laatsten tijd aanmerkelijk
hebben geschommeld, kwamen aanzieiihijke koersdahingen
voor. Reeds aanstonds gingen stemmen op, om door het
herstellen van den ouden toestand aan de verwarring een
einde te maken, doch id toonaangevende financiëele kringen
was men van meening,’dat het hier slechts technische over-
gangsmoeilijkheden betrof, welke – wellicht met eenè
enkele kleine wijziging hier en daar – spoedig zouden
kunnen worden overwonnen. Bij deze opvatting sloot zich
ook cle vertegenwoordiger der regeering aan, die aan het
ontwerpen der nieuwe voorschriften een belangrijk deel
gehad heef t. Van deze zijde werd zelfs cle meaning verkon-
digd, dat de ongunstige tenclentie geheel onafhankelijk was
van de nieuwe regeling, doch slechts mocht worden toege-
schreven aan cle voorafgegcine opdrijving der koersen en
aan den geweldigen omvang der speculatie, voorts, en niet voor een gering deel, aan de talrijke kapitaalsuitbreidingen
iii Hongarije, welke daar, hij de bestaande emissie-vrijheid,

OJ)
veel grooter schaal dan bijv. in Oostenrijk zijn voorge-
komen, en w’aardoor zeer-veel materiaal aan de beurs kwam.
De beschreven verwarring nam Dinsdag zulke afmetingen
aan, dat de beurs om één uur werd gesloten, terwijl werd
afgekondigd, dat ook den volgenden dag geen beurs zou
worden gehouden, zoodat na Dinsdag in de afgeloopen week
te Budapest geen beurs heeft plaats gevonden. Deze periode
wilde men zich ten nutte maken door de nieuwe voorschrif-
ten, daar waar zulks in de eerste plaats noodig
was
geble-

ken, om te werken.
In aansluiting aan de Budapester beurs leverde die te
W e e n e n in den aanvang der week eene gevoelige koers-
daling voor zoo goed als alle afdeelingen der markt 01).
Wiren de berichten omtrent de voorvallen te Budapest bui
eene stijgende markt gekomen, dan zon allicht de daling niet
die afmetingen hebben gekregen als thans het geval was.
Er was te Weenen evenw’el reeds sedert eenige dagen bij het
publiek eene krachtige neiging tot verkoopen te bespeuren.
De opruïmingen van fonds werden grootendeels door de
banken en hare deposito-kassen, alwaar naar het schijnt
omvangrijke speculatieve posities waren geconcentreerd, uit-
gevoerd. Van dit aanbod, waar tegenover niet veel vraag
stond, hadden de koersen reeds te lijden gehad, en toen nu
Budapest onder den drang van de ongunstige houding der
beurs aldaar ook te Weençn als verkooper in de markt
kwam, wilde ook de Oostenrijksche provinciale clientèle zich
van haar bezit ontdoen, w’aardoor de stroom van aange-
boden materiaal niet meer te stuiten was en koersdalingen van in vele gevallen tientallen Kronen intraden. Zeer sterk
hadden Turksche waarden het te ontgelden; het koersver-
Ihis voör deze papieren bedroeg 100 tot 160 Kronen. Toch is de reactie nog niet van zoodanigen omvang geweest, dat
reeds de geheele koersverheffing van ‘de laatste maanden
er door werd te niet gedaan. In tegenstelling met de overige
fondsen, waren beleggingswaarden betrekkelijk vast gestemd.
Zooals in den aanvang gezegd, hebben de nadere over-
winningsberichten uit Italië en de tijdingen omtrent het
ineenstorten van het Russische Rijk, waardoor de Russische
bondgenoot thans wel geacht mag ‘worden der Entente
geheel te zijn ontvallen, ook ter beurze van B e r 1
ij
n niet
tot uitdrukking kunnen komen. Hoewel de onbevredigende
houding der beurzen in de Dubbelmonarchie en het aanbod
van materiaal van die zijde te Berlijn wel indruk maakten,
hebben de .koersén aldaar toch minder heftig gereageerd dan
bij de zuidelijke naburen. Maar ook aan den binnenland-

14 November 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

859

schen toeancl had de beurs ernstige aandacht te wijden.
i)e kanselierserisis was nauwelijks afgeloopen door de
benoeming van Von llertling, of reeds vertoonden zich
nieuwe wolken aan den Duitschen politieken einder. Want
zij, die naar parlementariseering van de regeering hangen,
eischen iieer clan een kanselier, die kans heeft op eene
meerderheid in den Rijksdag. En derhalve wenschen zij ook
. anderen verwijderd te zien van hooge regeeringsposten,
w’aar zij dikwerf door de gunst der Oost-Elbische jonkers
zijn geplaatst. Als zoodanig is dan het aftreden van Dr.

J:Telfferich als vice-kanselier en lid van het ministerie te
beschouwen. Maar afgezien hiervan was nog een reden voor
terughoudendheid ter beurze aanwezig, en wel eene die ook
nog in cle komende weken wel eens haar invloed zou kunnen
‘doed gelden. Deze ligt opgesloten in de verwachting dat, nu
de nieuwe kanselier gereed staat de hand aan den staats-
ploeg te slaan, binnenkort de reeds sedert geruimen tijd in
het Ministerie van Financiën voorbereide belastingplanneu
tot dekking van de geweldige rentelasten, die de steeds
wassende oorlogsieeningen met zich brengen, aan de orde
zulleu worden gesteld. Het kan niet uitblijven of de te dezer
zake te voorziene omvangrijke en grondige besprekingen,
waarbij het volle licht zal vallen op de enorme eischen, die
de snel aangegroeide staatsschuld aan het Duitsche Rijk
stelt en nog lang zal blijven stellen, zullen ter beurze een
onaangeuamen indruk wekken. Niet te vergeten is, dat
alleen reeds de rentelast van de oorlogsleeningen aan het
einde van den oorlog mogelijkerwijs de geheele Duitsche stmatsschuld, zooals die aan den aanvang der oorlogjaren
was, zal evenaren. Dus zal er zwaar geput moeten worden
uit al die bronnen, welke maar even in aanmerking kunnen
konien, en gezien cle groote verspreiding, die de naamlooze
vennootschap als bedrijfsvorm in Duitschlnncl heeft verkre-
gen, is het ondenkbaar, dat de ,,Aktiéngesehlschaft”, waarin
zoo’ii overwegend groot deel van Duitschla.nd’s kapitaal is
geconcentreerd, niet sterk zal worden aangetast. Uit de
laitste jaren vödr den oorlog herinneren wij ons de
,,Wehisteuer”, die ook tijdelijk een zwaren druk legde op
het Duitsche kapitaal. Proportioneel werden daarbij dle
maatschappijen het zwaarst belast, waarbij de verhôuding
tusschen reserves en uitstaand kapitaal het gunstigst was. En bij de tallooze kapitaaluitbreidingen, welke men dezer
dagen bij de maatschappijen in Duitschiand constateeren
kon, zou derhalve dan ook wel eens de vrees kunnen voor-
zitten, dat bij dé nieuwe belastingplannen hetzelfde uit-
gangspunt als dest.ijds bij de ,,Wehrsteuer” gekozen is.
Jmmers, zonder acht te slaan op cle dikwerf enorme tijdens de oorlogsjaren gemaakte en grootendeels geaccumuleercle
winsten, – abnorrnaal hooge dividenden herinneren wij ons
slechts in een enkel geval, – is men kortehings in Duitsch-
land dikwijls tot kapitaalsuitbreiding overgegaan. In de
afgeloopen week is men evenwel van regeeringszijde begon-
nen, een stokje te steken voor deze voornamelijk op het
eigenbelang gerichte kapitaalsuitgiften, en wel door het van
kracht worden,
01)
5 dezer, van eene verordening van den
Bondsraad, – dus voor het geheele Rijk geldig, – op de
officiëcle goedkeuring van kapitaalsuitgiften. De tekst van
de betrekkelijke verordening is zeer sober en geeft geenerlei
indice aangaande hare voorgeschiedenis. Doch in de ,,Nordd.
Alig. Ztg.” van Woensdag j.l. komt een artikel voor, dat de
gedachte, die aan deze vet ten grondslag ligt, wil duidelijk
maken. In de eerste plaats wordt er dan op gewezen, dat
met het oog op de zoo hoog noodige bevrediging der finan-
eiëele eischen van het Rijk, alle andere geldeischen voor
zoover die maar even zouden kunnen worden vermeden, van
cle Duitsche geldmarkt verwijderd moeten blijven. En ook in verband met de periode van overgang, die na het sluiten van den vrede zal volgen, mag dit niet uit het oog verlören
worden, daar alsdan de zoolang teruggehoudn kapitaal-
eischen der bondsstaten, der gemeenten, van den handel cii
van de industrie, mich sterk zullen doen gelden. Dan moeten
de voorhanden middelen zuinig verdeeld en in de juiste
kanalen geleid worden. In tegenstelling tot de uitgifte van
obhigatiën of van aandeelen, die in zeker opzicht daarmede
kunnen worden gelijk, gesteld, die bij de verordening van
den Bondsraad van 3 Maart van dit jaar van de goedkeu-
ring van den staat afhankelijk is gemaakt, waren tot dusvem
aande uitgifte van aancleelen geen wettelijke bezwaren i:n
den weg gelegd. Voor zoover de uitgiften ten doel hadden
het vergrooten van bedrijven om ze op betere wijze dienst-baar te maken voor de eischen van het leger of de oorlogs-
huishouding, verzette zich daartegen in beginsel niets.
])och waar geen vaderlandsch doel met de uitgifte gediend
was, waar deze bijv. uitsluitend geschiedde om een verder
aanzwellen van het dividend te voorkomen, of om aandeel-
houders bij de uitgifte bijzondere voordeelen te bieden,
hoewel de vooi,-de uitbreiding van het bedrijf benoodigde
gelden zonder meer uit de vlottende middelen zouden kun-

nen worden genomen, daar behoorde het in beslagnemen van de geldmarkt belet te woiden. In begin 1916, toen de geldmarkt steeds zwaarder en zwaarder door industriëele
uitgiften werd belast, heeft de Rijksbank de haar onderge-
schikte instellingen opgedragen, haar alle details te ver-
schaffen omtrent haar ter oore komende plannen tot uitgifte
van nieuw kapitaal. Doch naar het schijnt, heeft deze
berichtgeving niet tot de verkrijging van het gewenschte
inlichtiugenmateriaal geleid, zoodat naar een wettelijk
dwangmiddel moest worden gezocht om ongewenschte aan-
prakeu op de geldmarkt te doen zwijgen. Steeds noodiger
werd deze dwang, daar volgens het aangehaalde artikel de
uitgifte van nieuwe aandeelen, die in het eerste semester
1.916 124 millioen Mark beliep, in hetzelfde tijdperk van
1917 tot 302 millioen Mark is aangegroeid, terwijl de opnam
van gelden voor industriëele doeleinden in Engeland van
£ 1.889.000 in het eerste halfjaar 1916 op £ 713.000 in het
eerste halfjaar 1917 terugging. Bij betrekkelijk geringe
kapitaaleischen zal geen ,,Genehmigungspf licht” bestaan;
bedragen tot M. 300.000 zijn daarvan vrijgesteld. Wij
neenen ons niet te vergissen door in deze nieuwe verorde-
hing een voorbeeld te zien van krachtige staatsinmenging,
v’aar de komende ,,vredeshuishouding” er ongetwijfeld nog
tal van zal brengen. Daarbij is deze o.i. ook van beteekenis
in verband met de hoogerop gemelde fiscale plannen. Ook
gelooven wij niet ver mis te tasten, wanneer wij de meening
uitspreken, dat de nieuwe wet blijken zal gi
–
ooten invloed.
uit te oefenen niet alleen op de Duitsche geldmarkt, het-
geen als haar doel wordt beschreven, maar ook op de
Duitsche éffectenmarkt.
.De houding der beurzen te P a rij s en te Londen
heeft, te oordeelen naar de spaarzame berichten en notee-
rinen, die daaromtrent hier inkwamen, in de verstreken
berichtsperiode geen belangrijke wijzigingen ondergaan.
Voordat de toestand in Rusland belangrijk opgek]aard is en
het zal zijn gebleken ofKerenski in staat is het hem ont-
glipte roer van het staatsschip ivederom ter hand te nemen,
zal daar wel geen verandering van beteekenis te wachten
zijn. Het spreekt vanzelf, dat de tegenslag in Italië, gepaard
an de verontrustende tijdingen uit Rusland, alleszins tot
terughoudendheid ter beurze aanleiding heeft gegeven.
W all s t r e e t noteerde, onder invloed van de meldingen
uit Rusland, zoo goed als dag na dag, lagere koersen. Een
Verandering van beteekenis is in de afgeloopen week ter
beurze niet voorgekomen.
T e o ci z e
ci
t heeft de effectenmarkt doorgaans bij kalmen handel van een goede grondstemming blijk gegeven.

Rijzing
6 Nov. 9 Nov. 12 Nov.
°

5

0/
Ned. W. Schuld . . . .
100′
1
I,r
100 ‘
1
hO
100
1
‘I10
4
1
12
0
10 ,,

,,

,,

1916 100

100
1
18 100
1
18
+ 1
18
4

0
10 ,,

,,

,,

1916
92’I2

92’/

92l/

_
2
1
8

31I2
O/

,,

,,

, …..
82 –

82

82
3

0/

,,

,,

,,

. . . . .

?
l”/oo 7181
4

711

–
2
120
2
1
12
0
10 Cert. N. W. S …….

6l
2
/o

61
1
116

61
1
14 – ’18
5.
0
/0
Oost-Indië 1915 ….
looll
ie
100

9918
–
0
110
4
O
lo
Hongarije Goud …. 39’/10 39

39

– 121
4

0/
Oostenr.Krooeurente. 37’12

37214

38
1
18 + 21
5
.Io
Rusland 1906 …… 52’18

52
1
18

52

–
41I9
0/
Iwangorod Donmbr

55
1
18

55
1
18

55
1
18
4
0/
Rusland Cons.1S80

40

40

39

—1
4 % Rusi. bij Hope & Co. .

4121
4
. 40
1
/10
40212
–
31
4

4

0/
Servië 1895 ……..48/o

4818

48
7
/s
4
2
12 % China Goud 1898

62

62

62 –
4

0
10
Japan 1899 ……..68 ’12

68’12

6892
5

% Brazilië 1895 ……64
8
/8

64

63 8/4 –

het brandpunt der belangstelling stonden wederom
,

scheepvaartaandeelen.
Aanvankelijk kwamen vrij scherpe’
koersdahingen voor in eenige hoofdwaarden, onder leiding
van het aandeel Holland-Amerika Lijn,dat naar’ men zegt,
in belangrijke bedragen voor Noorsche rekening werd aange-
boden. Tegen het einde der week verbeterden de opvattingen
evenwel en kon het aangeboden materiaal gemakkelijk worden
opgenomen; zelfs was op de lagere prijzen dikwerf goede
vraag te bespeuren. Toch kon het geleden verlies niet geheel’
worden ingehaald. In de aandeelen van enkele kleinere maat-
schappijen outstond, bij vraag voor soms sledhts enkele
stuks, een scherpe koersverheffiug. Het begon met de aand.
Oostzee, die, beginweek na een rijzing aan het einde der
voorafgegane week van 375 op 400, hun koers verder tot
489 konden omhoogdrijven. In cle aand. Maatschappij Zee.
vaart had een sensationeele rijzing (op ddn dag 70 pCt.)
plaats; voorts werden ook de aandeelen der Maatschappij
:1-lihlegersberg en der Holland-Gulf Stvrt. Mij. tot sterk
stijgende koersen uit de ‘markt genomen; cle eerste verlie-
pen: 295-300-355-371-390, de laatste 261 .-265-320.
De vraag voor deze aandeelen van kleine, oudere maat-

II
860

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 November 1917

schappijen is vermoedelijk wel uitgegaan van de overweging,
dat deze dikwerf veel betere kansen bieden dan zooveel
nieuwopgerichte maatschappijen, uit hoofde van de veel
lagere boekwaarde harer tonnenmaat. Indien men deze voor eenige dezer maatschappijen berekent, komt men inderdaad
tot aanmerkelijke verschillen, soms van honderden guldens,
per ton. Als het dan ook waar is, zooals ter beurze wel
gemompeld wordt, dat diverse der in den laatsten tijd
opgerichte maatschappijen uitsluitend geflotteerd zijn met
het’doel de verworven schepen later met winst van de hand
te doen, dafi moet erkend worden, dat deze oudere maat-
schappijen, wier schepen – gewoonlijk stoomschepen en niet
motor-hulpschepen, zooals veel der nieuwere maatschappijen.
bezitten – uit een veel ,,goedkooperen” tijd dateeren, en
waarop vooi
–
ts dikwijls nog belangrijke afschrijvingen heb-
ben plaats gevonden, vermoedelijk meer kans bieden om
later te worden ,,overgenomen” door maatschappijen, welke
eventueel tot vergrooting van haar scheepspark zouden ven-schen over te gaan, dan de nieuw opgerichte maatschappijen.

Rijzing
6 Nov. 9 Nov. 12 Nov.
5
°

Neil. md. Handelsbank…. 249

248

248

-1

Nederi. Handel IVlj. …… 191/is 19081
4
189112
– 1I81
1a

Amst. Superfosfaatfabriek. . 174
2
18 16981
4
172

– 28/s

Insulinde Oliefabriek…….237

237

237

–
Ant.Jurgens’ Ver. Fabrieken 29112 290.

288

– 3
1
12
Philips’ Gloeilampenfabriek. 355

354’12
353

-2

R. S. Stokvis & Zonen . . .. 645

649’12 651

+ 6
Cultuur Mij.d. Vorstenlanden 222

22211
4
22312 + 1)12
Handelsver. Amsterdam …. 46911
4
465

474
1
12 + 5
1
14
Javasche Cultuur Mij…..358

358

358
Kon. Petroleum Mij …….
563’Im
56314 559
1
11
-4
Amsterdam Rubber Mij. .. 234
1
1 231

229’1I -5
Holland Amerika Lijn …. 426
1
1 410

416814 – 98/
4

Kon. Hollandsche Lloyd .. 206
1
1 183/ 190
8
/2 –16

Kon. Ned. Stoomboot Mij. .. 264

261
1
12
267

+
3

Bothnia Vraehtvaart Mij… 360

363

–
Deli Maatschappij ……..510

505

500

– 10

In
cultures, rubbers
en
tabakken
ging ditmaal weinig om.-
De aandeelen Handeisver. Amsterdam traden heden door eei
rijzing van 469 op 480 (slot 470) op den voorgrond.
Onze
Amerilcaansche (l.fdeeling
toonde een ongeaniineerd
voorkomen. De koereu ziju meerendeels in geringe mate
afgebrokkeld.
Prolongatie
liep aanvankelijk van
3
tot 4 pCt. op. 1-leden werd wederom 3 pCt. genoteerd.

Noteeringep.

Chicago

1

Buenoo A9re

–
6 Nov.
9 Nov. 12

American Car & Foundry
67
1
/s
6618
87 812
+
818

Anaconda Copper

……..
134
132
1
18
133112
–
1
12

Un. States Steel Corp. ….
9583/,,
96
9614
+
l51

Atehison Topeka……….
93
92
1
/is
91
9
!,,
–
1116
Southern Pacific ……….
89/a
85’18
87
21

Union Pacific …………
121
12492
123
+
2

Int.Merc.Marine afgest.prefs
100814

98
9921s
–
1
18

GOEDERENHANDEL.

GRANEN.
12 November
.
1917.

Weinig nieuw’s heeft ons in dè afgeloopen week bereikt..
Slechts blijkt meer en meer, dat in overzeesche landen over-
vloed van graan voor uitvoer naar Europa aanwezig is. De
broodvoorziening van Europa zou dus geheel verzekerd zijn,
illdien slechts genoeg. scheepsruimte voorhanden ware. Zelfs
is het overschot der verschillende gra.ansoorten in de Veree-
nigde Staten en Canada zoo groot, dat deze beide -landen
alleen reeds vor een zeer groot gedeelte in de Europeesche
behoefte zouden kunnen voorzien en daardoor het meest
economische gebruik der beschikbare scheepsruimte mogelijk
maken. Nu namelijk tegenivoordig niet slechts tarve, doch
behalve aardappelen ook mais, gerst en haver, waarvan
Noord-Amerika zeer groote oogsten heeft;
–
als grondstol
voor brood worden gebruikt, is de niet zeer groote tarwe-
opbrengst in de Vereenigde Staten minder nadeelig dan
anders het gevil zoude zijn geweest.
Tarwe, haver en lijnzaad in Argeutiuië, die binnen enkele
weken zullen worden geoogst, beloven nog steeds prachtige
resu1tten. De prijzen van tarwe en ljuzaad in Argentinië
zijn dan ook de laatste weken geleidelijk nog gedaald, terwijl
ook de vooruitzichten der mais, die trouwens eerst in
MaartlApril wordt geoogst, reeds gunstig worden beoor-
deeld. Australië heeft nog een zeer grooten tarwevoorraad
en ook het surplus in Britsch-Ïndië
is
eveneens van behoor-
lijken omvang. Indien nu slechts voldoende scheepsruimnte
beschikbaar was, dan zou Europa in ruime mate voorzien
kunnen worden uit den graauovervloed, die in de over-
zeesche landen reeds aanwezig is, of spoedig zijn zal. En
daarin ligt juist de groote moeilijkheid, zoodat allerwegen in
Europa sterk bezuinigd moet w’orden op het broodverbruik,
terwijl het elders in de wereld groote moeite kost, de opge-
slagen graanvoorraden te bewaren.
Met de voorziening van ons land is het nog steeds even
slecht gesteld en van kans op aanvoeren is nog geen sprake.

Loco-prijzen te Rotterdam/Amsterdam.

–

–

1

12
Nov.
1

5Nov.

1

12No0.
Soorten.

1

1917

1

1917

1916
Ta,ue 1 Man 1 Haver 1 Taruc
1
Man
1
Lijnzaaa’
Data

1

‘
Dec.
1
Dec.
1
Dec.
t

Jan.
1
Nov.
1
Febr.

10 Nov.’17
220

8)
119

–
6018
11,90
8,05
14,05

3Nov.’17
220

°)
115
1
1
58 ‘/m
10,75 7,70
18,20
8)

10Nov.’16
188
5
/s 92
8
18
56’12
‘15,50
1)

9,90
1)
23,70 i)

10Nov.’15
103814

60V,
38
1
/2
10,10
5,10
1L30
4)

10Nov.’14
115
’14
68
1
18
49
1
1
9,70 5,30
1
)
10,60
4
)

20 Juli ’14
82

1)
56818
1)

36’1

1)
9,40
1
)
5,38
1)
13,70
2)

1)
per Dec.
2)
per Sept.
8)
of
f
ie. vastgestelde locoprijs.) per Jan.
8)
per October.
De noteerin gen van Buenos
Ayres zijn van
3 Nov. en 27 Oct.

1917,
10 Nov.
1916,
10 Nov.
1915-en
10 Nov.
1914.

Tarwe

……………….
588,’)
588,
–
‘)
456
1
–
1
)
Rogge (No. 2 Western)
nom.
–
nom.
–
nom.
360,-‘)
360,_1)
335,_
l
)
Gerst (48 lb. feeding)

.
360,-
1
)
360,-‘)
335,-‘)
Mais

(La Plata)

………

Haver (38 lb. whiteclipped)
18,-‘)
18,-
1
)
18,-‘)
Lijnkoeken (Noord-Ame-
250,-
1
)
250,-
1
)
190,-
1
)
rika van La Plata-zaad)
Lijnzaad (La Plata)
…..-
nom.
nom.
680,-

1
)
Regeeringsprijs.

AANVOEREN in tons van
1000
K.G. voor verbruik in Nederland.
–

–
Rotterdam
..4mlterdam
Totaal

.

Artikelen.
4-10
Nov.
Sedert
Overeenk.
4-10
Nov.
Sedert
Overeenk.
1917 1916

–

16
1917
t
Jan.
1917
tijdvak
1916
1917
t
J00.
1917
tijdvak
1916

Tarwe ……………..
–
253.376 622.006
–

38.227 21.153
291.603
643.159

Rogge

……………..
–
8.465
19.063
–

–
525
8.465
19.588

‘oekweit
………….
.-
2.314

–
10.258
–

–
500
2.314
10.758

–
114.637
‘
351.857
–

80.134
173.133

–
194.771
524.990
Ge.rst

…………….

30.600 97.095
–

11.888 18.726
42.486
115.821
Mais

……………..

Haver

……………..

12.399

.
44.430
–

27.269 12.550
39.668
–

6.980

Lijnzaad
…………..

8.322 92.409
–

7.560
50.012
15.882
.
142.511

–

34.078 142.705
–

–

27.985

.
5.735
62.063

.
148.440
–
Lijnkoek…………….
Tarwemeel
…………

19.988
21.503
–

3.051
–
23.039 21.503

–
AANVOEREN in tons
van
1000
K.G. voor België.

–

22.772
392.572
785.489
–

–
–
–
392.572
‘

785.489

7.487
28.629 84.128
–

–
–
‘28.629
84.128
Tarwe
……………..
Mais

……………..
–
11.725
–
–

–
–
11.725
–
1-logge

……………..
Tarvemeel
…………..
–
6.962
1.260
–

– .
–
6.962
1.260

14 November
1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

gff

SUIKER.

Over onze B i e t s u ik er m a r k t en den Export valt niets
nieuws te berichten. De aanhoudende natte weersgesteldheid
werkte zeer belemmerend op het binnenbrengen van den
oogst en worUt daarom zeer verlangd naar droog weer.
Uit D u i tse h lan d blijven de oogstberiehten volgens
F. 0. Licht bevredigend luiden. Niettegenstaande de groote
moeilijkheden, waarmede de industrie onder cle tegenwoordige
omstandigheden te kampen heeft, kan de verwerking in de
fabrieken over het algemeen goed geregeld worden.
Volgens eeue van den Gouverneur-Generaal van Ned. Indië
ontvangen telegrafische mededeeling heeft de Java Suiker-
oogst dit jaar 29 millioen pieols opgeleverd, hetgeen ongeveer
11
°Io
meer is dan verleden jaar. Over verdere afdoeningen
werd niets bekend. In elk geval is het voor belanghebbenden
eene groote geruststelling, dat voor den geheelen oogst, voor
zoover die nog niet verscheept is, opslagruimte gevonden
kon worden. in A m e r i k a heeft cle regeering vergunning verleend tot
den uitvoer van 100.000 tons suiker naar Frankrijk.
Intusschen werd ook door de Cubaansche regeering
een uitvoerverbod van suiker naar neutrale landen uitge-
vaardigd.
In B ri tse
li
In cli ë werd de met suikerriet beplante
oppervlakte met ongeveer 9
0
/0
uitgebreid.

NOTEERINGEN.

Londen
Amsterdam
1

– New York
Data

1

per

Tales

White Aerc.

96 %
Granu
Noven, her

Cubes
1
Javas

laied Cenirifugals.
1
No. 1
1
fol
,
.

i

9 No,. 1917

. .
1
–
5319
– –
–
2

,,

1917

. .
,,

—
53/9
–
–
–
3/s
47/1″
24/–
31/–
6.46
9 Nov. 1916 9 Nov. 1915
J

18’°/
40/6
19/6
21/6 4.51
21 Juli

1914
11
/s2
18.–
– –
3.26

JAVA KINABAST.

(Opgave van het Kina-Bureau).

volgens bericht van den vertegenwoordiger der fabrikanten,
ir de Unit voor de toewijzing van 3 October 1917, in verband
niet het gemaakte compromis, vastgesteld op:

11.37 Cts. per ‘/ K.G.

Door de slechte internationale verbindingen was het nu
eerst mogelijk dit cijfer te berekenen.

Eerste hands Fabrieks en Pharniaceutische Kinabast.

Voorraad op 5 October 1917 …………….3158 Colli
Aanvoeren: nihil.
Toename voorraad:

–
Zolderveegsel …………..118 Colli
Monsters

………………10
128

Afleveringen en verkoopen:

3286 Colli
Toewijzing 7 November 1917.
–

– Colli
Veiling

8

,,

1917.. 529
Ondershandsche verkoopen ..

125
854

Voorraad op 9 November 1917 ………….2632 Colli

waarvan slechts ca. 800 Colli Fabrieksbasten ex s.s. Billiton
en Sumatra, welke door de N. 0. T. nog niet zijn vrijgegeven.

JAVA
THEE.

Theeafdoening op 7 November 1917 van 3324 kisten Java-
Thee, 111 kisten Sumatra-Thee, benevens 83 kisten Java-
Thee, overgehouden uit verschillende veilingen:
Bij eene afdoening tegen, voor verkoopers en koopers, vast-
gestelde prijzen, is uit den aard der zaak van geemi markt-
verloop te spreken. De wijze van verkoop, hoewel wat lang-
durig, blijkt toch zeer vele voordeelen te hebben en ook
bleek, dat cle koopers zich den nieuwen toestand goed had. den ingedacht en hunne wenschen goed hadden uitgewerkt. Klachten over de wijze van verkoop waren er niet, integen-
deel bleek dat de meeste koopers zeer ingenomen waren
met deze manier van afdoening. Onafgedaon bleven slechts
enkele nummers bestaande bijna geheel uit ordinair blad,
klein gruis en fijne stof. Het partijtje goed had zeker kooper
gevonden, waren niet een paar koopers afwezig en kochten
anderen 1 kist minder dan hun toebedeeld quantum.
De samenstelling en aanbod was als volgt:

2 Nov.

vanaf 1 Jan.- Blad thee Heden 1916 lJan.j.l. 2Nov.’18

Oranje Pecco …….. 276kn. 1881kn. 12883kn. 29417kn.
Pecco, Peeco Souchon. 960 ,, 3025 ,, 22243 46302 ,
Souchon,Gebr. Souchon 485 ,,

835 .,,

6086 ,, 10111
Witpuut Pecco …….0 ,,

39 ,,

45 ,,

204

1721 ku. 5780 kn. 41257 kn. 88034 kn.
Vau het totaal.

45 ho

59
0
1

52
0/

51
0/

2 Nov.

vanaf 1 Jan.-
Gruis en Stof

Heden 1916

1 Jan.j.l. 1Nov.’16

Gebr. Oranje Pecco .

859 kii. 1600 ku. 16288 kn. 38058 kn.
Gebr. Pccco

……. 356 ,, 1430 ,,

9493 ,, 25498
Gebr. Thee en Stof .

499

314

5287 ,,

4720

1714kn. 3344kn. 31068kn. 68276kn.
Van het totaal .

55
°/o

41 °/o

48 °/o

49 01
Aangeboden in veiling en afdoening heden:

tot:

7 Nov.’17 2 Nov.’16 5 Nov. ’15 30 Oct. ’14 30 Oct. ’13
72325kn. 154310kn. 198742kn. 176090kn. 157133kn. waarvan:
Blad

52
0/

51
0/

40
0/

33 ho

40 01
Gruis

48
0/

49 o/o

60
0/

67
01

80
01
Loopd.
prijzen: cts.

cts.

ets.

ets.

ets.
G.Ord.Bl.81 483 57459

69 471

90 495

44446
C.Ord.Gr.82 483 56458

62 465

62 467

44 445
Betreffende eene volgende afdoening werd niets bekend
gemaakt.
Wicht der kisten aangenomen op Anno 1916 en 1917
1
Blad
42 K.G., Gruis 51
1
1, K.G.; voorgaande jaren Blad 43 K.G.,
Gruis 53
1
12
K.G.

KATOEN.

Noteeringen voor Loco-Katoen.

(Middling Uplands).

9Nov.’l7I2Nov. ‘I
7
I
26
OcL’l7I9Nov.’l6I9Nov. 15

New York voor

–
Middling.. 29,05e 28,75e 28,65e 19,60e 11,60e
New Orleans
voor Micldling 27,62e 27,56 e 27,13 e 18,88 c 11,25 c
Liverpool voor
GoodMiddling 22,08 d 20,92(1 21,02 d 11,45d
1
) 6,85d
1
)

Ontvangsten in, en uitvoeren van Amerikaansche havens.
(In duizendtallen balen.)

1
Aug.17

Overeenkomsiige perioden tot
2Nov.17

1916-17
1
1915-16

Ontvangsten Gulf-Havens..

1143

1912

1382
11

Atlant. Havens

854

1062

999
Uitvoer naar Gr. Brittannië

833

908

576
11

‘t
Vasteland.

428

854

809
Japan etc…

–

–

–

Voorraden in duizendtallen

2Nov.’17

2Nov.’16

2Nov.’15

Amerik. havens ………..946

1308

1331
Binnenland …………..
.788

1104

1038
New York ……………-

109

287
New Orleans ………….-

351

286
Liverpool ……………221

475

910
1
1 Middling

–

Marktberjcht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons, Manchester, dd 11 October 1917.
Prijzen van Amerikaansche katoen in Liverpool zijn de
vorige week weer een penny per pond gestegen, zoowel
tengevolge van vorstgeruchten als door goede vraag en aan-
köopen voor. Amerikaansche rekening. Zooals gewoonlijk
ovaren deze vorst,berichten ook thans overdreven en prijzen
waren gisteren weer lager, terw’ijl de daling nog versterkt
werd door de grootere ontvangsten in Amerika gepaard met
grooter aanbod. Egyptische katoen is weer lager en
de
berichten omtrent de eerste pluk, zijn, zoowel wat kwaliteit
als kwantiteit betreft, zeer gunstig, hoewel men niet ver-
wacht, dat de tweede pluk veel zal opleveren. De vraag naar Amerikaansche garens voor binnenlandsch
gebruik blijft gunstig en heeft zich nu ook uitgebreid tot
de medio-nummers, clie de laatste tijd verwaarloosd varen.
Prijzen zijn dan ook zeer onregelmatig, doch zullen wel
weer vaster worden als de vraag blijft aanhouden. Spinners
a-n kettings en boomen zijn goed bezet, terwijl ook veel

862

ECONOMISCH-STATSTISCHE BERICHTEN

14 November 1917

vraag bestaat naar Egyptische garens, speciaal in 62er’
twist en 82er •weft en deze nummers alleen voor latere
levering verkocht woeden. Bovendien is de productie van de
fabrieken ,in Olham nog al verminderd door de staking van de aanlappers, die een nieuwe loonregeling wenschen, doch
men vervaht, dat deze. kwestie weer spoedig gerégeld zal
worden. Getwijnde Amerikaansche garens zijn oök weei
beter gevraagd en spinners daarvan zijn goed bezet. De
vooruitzichten van de exporthandel zijn verre van gunstig; daar men nog absoluut niet weet wanneer er weer uitvoer-
vergunningen zullen worden verstrekt, terwijl voorraden
van garens aan de spinnerjen en in de pakhuizen wekelijks
aangrOeien. Van Frankrijk komen nog geregeld orders
binnen, zoowel in enkeldraads als ook in getwijude garens.
Er is ook wel vraag naar 40er mule voor ververijen, doch.
in ongebleekte garens voor de Oostersche markten is bij de
tegenwoordige prijzen niets te doen. Er is een flinke vraag
naar manufacturen en in de laatste weken zijn groote
orders voor het Oosten afgesloten, hoewel de sedert ingetre-
den prijsverhooging verdere zaken tegenhoudt. Speciaal vooc
Engelsch-Indië komen groote orders binnen, hoewel de
limites in de meeste gevallen te laag zijn. Bovendien kunneit
fabrikanten slechts voor later levering verkoopen, daar hun
productievermogen steeds meer
bel)erkt
wordt. Fabrikanten
van licjite goederen zijn tot ver in 1918 bezet en zouden
nog wel meer kunnen verkoopen. De binnenlandsche vraag
duurt ook voort en de meeste fabrikanten zijn huiverig nog
meer orders aan te nemen en beperken zich voorloopig
liëver tot de aflevering op hun oude contracten. –

WOL.

Naar het schijnt hebben de Engelsche industriëelen onlangs
groote bestellingen in militaire stoffen ontvangen, vooral-‘
voor Amerikaansche, Grieksche en Servische reken ing.
Volgens de laatst ontvangen tijdingen bedreigt een groote
droogte het noordelijk gedeelte van de republiek Uruguay, welke reeds in de weiden goed merkbaar is. Wanneer deze
droogte aanhoudt, vreest men een groote sterfte onder de
kudden.

HUIDEN EN LEDER.

Bericht van de firma Grisar

Co.:

Van buitenlandsche markten nog steeds geen nieuws. Eerst heden kwamen wij in het bezit van slachtingen in
de La Plata over de maand Juli, welke wij. hierbij pub11-
1

ceeren. De slachtingen waren in ‘t algemeen Vrij beduidend.
Aan de markt zijn nog: 1000 Santiago en 500 Sauta F6
huideri, ex. S.S. ,,Rijnland”. De Transatlautische Handels-Vereeniging te Amsterdam stelt Maandag, bij inschrijving
te Amsterdam aan de markt: circa 1900 droge Central Amerika
huiden, meest Columbia’s, voor ‘t overige Quito’s.
In lands ch e huid en. Zeer rustig; kooplust is be-
duidend afgenomen door de vrees voor totaal gehtek aan
looistoffen. Slachtingen zijn beduidend toegenomen, zoodat
te verwachten is, dat binnen afzienbaren tijd de voorraad
onverkochte huiden belangrijk zal worden.
Javamarkt. Niets te vermelden. Nog steeds zijn aan
de markt de 1000 Padang Runderhuiden.

Slachtingen g.edurende de maand Juli 1917 aan de
Rio de la Plat.a.

1917

1916

1915

1914

328.800 248.300 241.600 261.400

Montevideo …………69.200 46.200 46.200 63.2001
Rio Grande …………419.000 353.000 330.000 305.000
Frontera (Rio Grande) – 191.900 141.500 124.100 212.900

Totaal……..1.008.900 789.000 741.900 842.500

1917
Juli
Jan/Juli

Cia Sansinena de Carnes Congeladas
31.236
18.672
Las Palmas Produce Co. Ltd .

……..
36.288
257.149
La

Blanca

S.A ….. . ……………..
36.765
198.565,
Cia Swift de la Plata S.A….. ……
47.110
271.501
The Smithfield
&
Argentine I1eat Co.
14.445
106.859.
Frigorifica Argentino Central S.A…..
19.176 97.592
–
Frigorifica Armour de la Plata S.A.
37.063
200.434
La Frigorifica Uruguaya

…………
22.358
100.461
Cia Swift de Montevideo S.A . ……..
37.332
217.320.
1

Anglo-Sout.h American Meat Co……..
3.227
28.103

M. L. Rosenberg, Amsterdam, schrijft:
Ijl

De partijen, die tot op heden door de N. 0. T. zijn vrijge- geven, werden ingevolge de Distributiewet
door
de Regec-
ring in beslag genomen. De gunstige konjunktuur
had de
Importeurs der Amerikaansche goederen met de rechtmatige
–

hoop vervuld in de vrijgegeven partijen compensatie te
vinden voor hun ondernemingsiust, de niet-te-omschrijven-
moeite en de zeer belangrijke kosten, dié zij zich hebben
moeten getroosten, om de goederen te kunnen importeeren.
Alle hoop is door toepassing van Artikel 9 der Distributfe-
wet fictief geworden. De toepassing van de Distributiewet
op de zon moeilijk verkregen goederen maakt het den
Importeur wel duidelijk, dat de individueele vrijheid van
handelen ophoudt.
‘t Beschikbare leder in den vrijen handel is niet noemens-
waard. De ‘prijzen, die in den groothandel betaald worden,
gaan tot
f
4 per half kilo voor een croupon van middel-
matige qualiteit. Koopers houden zich ook een beetje terug
–
getrokken en er worden, onder opgave van andere redenen, zelfs kleine orders geannuleerd.
Voor de maand November kan aan Distributieleder
ca. 20.000 Kilo meer worden uitgegeven dan in de vooral-
gaandé maand. Vele Gemeenten hebben reeds bôns uitge-geven. De Gemeente Amsterdam zal daarmee op 14 dezer een aanvang maken. Naar verluidt zijn er enkele Gemeen-
ten, die bons uitgaven aan menschen, die er absoluut niet
voor in aanmerking komen.
Het is ten zeerste te hopen, dat er looistoffen ons lanu
zullen bereiken, daar het er anders voor ons Huiden-, Leder
–
en Schoenenvak treurig gaat uitzien. Als de toestand zôô
blijft, zijn ook wij niet meer ver verwijderd van houten
zolen en het zal
ons
dan gaan, zooals het den H.H. Collegas
in ‘het buitenland gegaan is: de leerhandelaar kan dan
houthaidelaar worden.

PETROLEUM.

(Ontleend aan den ,,Petroleum ileview” van 13 en2O October).

Londen. Geraffineerde petroleum. In verbai
°
d met de
lagere premie voor molest zijn de prijzen voor Water Whito
en Standard White beide 1 cl. per gallon teruggeloopen.
Deze noteering handhaafde zich gedurende de laatste week,
zoodat de prijzen zijn:

Water White ……..1 s. 8’1 d.
Standard White ……1 s. 7’/2 d.

Smeerolie. De prijzen van smeerolie hebben geen veran-
dering ondergaan.

American pale …. £ 27 tot £ 35

–
American red……£ 31 ,, £ 35
American filt. cyl.. . ‘ £ 33 ,, £ 38
American dark cyl. £27J0s.tot.C31

Stookolie en vethoudende oliën worden niet genoteerd.

Benzine. De daling van de molest-preffiie heeft d im-. porteurs in staat gesteld om den prijs der verhandelbare
merken met 2
1
12
d. per gallou te verlagen. De kleinhandel-prijzen zijn daardoor in Engeland:

No. 2 ……….3s. 9d.

No. 3 ……….3s. 8d.

–

In Schotland en Ierland zijn beide merken 1
1
/1
d. per ga!-
lon duurder.

Terpentijn. Gedurende de week van 13 October liepen de
terpentijn-prijzen een weinig op. De sluit-noteeringen waren:

Loco …………..72 s. 3 d.
November/December. 72 s. 9 d.
Januari/April ……74 s.

De daaropvolgende week liepen de prijzen door specula-

tieve aankoopen plus mious 5 shilling op.

–

Loco …………..77s. 6d.
November/December. 78 s.
Januari/April…… 79 s. .6 d.

Paraffine. De noteeringen bleven onveranderd.

Smeitpunt 140
0

7°/4d. per 1h.
130-132
0
7
125-127
0
6
1
14 ,, ,,
118-120
0
6

L i v e r pool. Petroleum-producten vinden vasten verkoop
en Amerikaansch wordt 1 s. 5 d.11 s. 6 d. per gallon genoteerd.
Er is geen Russiteffe olie aan de markt. Benzine staat nu
3 s. 3 d. per gallon genoteerd.

Bakou. Na het telegram van 23 September zijn geen
nadere berichten qntvangen.

New York
Geraffineerd in kisten . . . . 14,75 c. per gallon
Standard •White in vaten.. 10,35 ,,
Credit balances ……….3,50 ,,
Pennsylvaoian Crude . ., $ 3,50 per vat.

P h i 1 adel p h i a.
Standard ‘White, in vaten.. 10,35e. per gallon.

14 November 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

863

Uit de sedert ontvangen ,,Petroleum Review” van 3 dezer
blijkt dat in de markt geen verandering is gekomen, alleen
zijn de prijzen voor terpentijn opnieuw enorm gestegen.

Loco …………..90 s.
November/December. 90 s. 6 d.
Januari/April ……91 s. 9 d.

METALEN.

Loco-Noteeringen te Londen:

Data Ijzer
Cico.
No.3
Koper
Standard
i

Tin
i
Lood
Zink

6 Nov. 1917..
nom.
110.51–
262.1716
30.—
52.–!–.
2

,,

1917..
nom.
110.51–
258.216
30.–/–
52.–!-
25 Oct.

1917..
nom.
110.–/–
247.51–
30.–/–
52.–/-
10 Nov. 1916..
nom.
124.101–
185.–/–
30.101–
55.–!-
12Nov. 1915..
69.-1–
77.1,6
172.51–
26.–!–
90.–!-
20 Juli

1914..
51.41–
61.–
145.151–
19.–!–
21.10,-

VERKEERS WEZEN.

SCHEEPVAART.

GRAAN.

–

Data
Petra-
1
Odessa
grad

1
Rotte,-
Londen!

dom
R’dam
1

A tl. Ku3t
Ve,. Staten
San Lorenzo

Rotte,-
t
BrL,tol
Rotte,-
Enge-
dam
Kanaal
•
dam
1

land

5110 Nov.

1917
–

–
–
301–
–
1451-
290ct.’3Nov.1917
–
1
–
–
301–
–
1451-
6111 Nov.

1916
–
1
–
f14*)
161–
f90**)
12216
8113 Nov.

1915
–
1
–
7,50
1312
48,—
8113
Juli .1914
lid.

713
1I]i’/g
11111/
4

121–
121-

HOUT.

Cronsladt

t
Golf van Mexico
Data
Holland
(geza
a gd)

Uostk.
Engeland
(mn
ij
stutten)

Holland
(pitch. pine)

Engdand
(ptich-
pine)

5110 Nov.

1917….
–
–
– –
29 Oct.13 Nov. 1917….
–
–
–
6111

Nov.

1916….
–
–
f335,—
4901_1)
8113 Nov.

1915….
–
–
,,170,—
2701-
1
)
Juli

1914..
. .
f12,—.
2416
751–
7716

10 Nivember 1917. Vrachten van Amerika toonden eenige
neiging tot
–
inzinken sedert de regeering alle schepen boven
2500 ton in eigen beheer nam. Op de net charter werd aan-
vankelijk 2001- naar Liverpool betaald om spoedig weer op
het oude cijfer van 230/- te komen; naar Fransche West-
kusthaves werd onveranderd 2601-, naar West-Italië 3601-
genoteerd. Time-charter-booten werden voor de veilige vaart
naar West-Indië en de kustvaart tot de verlaagde vracht
van 35/. afgesloten, voor Zuid-Amerika-reizen onveranderd
42/6, voor de transatlantische vaart 4316 ft 4616 en voor
rondreizen naar de Middellandsche zee 491-, alles per ton
d.w. per maand.
in de Vereenigde Staten is men de meening toegedaan,
dat de neutralen zich spoedig genoopt zullen zien hun in
Amerika liggende schepen aan de regeering ten gebruike
aan te bieden, in ruil voor steenkolen, waaraan in hun
landen groot gebrek zou zijn. Vergunning om bunkerkolen
te laden is moeilijk te krijgen, en bijna geheel onmogelijk,
indien de booten niet naar de Vereenigde Staten terug-
keeren.
Intusschen heerscht in Amerika zelf een groot gebrek
aan kolen; de toestand
wordt
als ernstig beschouwd, niet
alleen omdat de beschikbare kolen onvoldoende zijn voor de
behoefte, doch meer nog omdat er gebrek aan rollend mate-
riaal moet zijn en stakingen van mijnwerkers dreigen.
Rusland heeft 400.000 ton scheepsruimte noodig voor oor-
logstuig. Voor het transport over_de Stille Zuidzee is men
op Japan aangewezen, met !welk land onderhandelingeli ge-
voerd worden. De inmiddels uitgebroken tegen-revolutie in Rusland zal echter ongetwijfeld den aanvoer opschorten tot
weer meer geregelde toestanden heerschen.
In Japan wordt de aanbouw van nieuwe schepen ver-
traagd door gebrek aan staal. In Engeland en de Vereenig-
de Staten is het gebruik dermate toegenomen, dat de uit-
voer naar Japan beperkt zal moeten worden.
1),
Van Zuid-Amerika komen gunstige oogstberichten, er
werd echter voor graan geen ruimte opgenomen. Afdoenin-
gen werden gemeld, naar Italië een boot tot 4001- per ton
d.w., geciroogde huiden 10001-, gezouten huiden 6001-; voor
lijnzaad naar Noord-Amerika werd een aantal zeilschepen
opgenomen tot ca. $ 20 per ton.
Van Australië werden eenige zeilschepen bevracht, voor
tarwe naar de Vereenigde Staten tot 90/- naar Westkust-
en 1001- naar Atlantische havens. Groote hoeveelheden
graan zullen met zeilschepen naar Noord-Amerika vervoerd
en van daar weder gedeeltelijk gereëxporteerd worden.
In Spanje werd 270.000 ton scheepsruimte ter beschik-
king van de regeering gesteld.
Kolenvrachten van de Oostkust naar Skancljnavjë waren
minder vast dan in den laatsten tijd het geval was; afdoe-
ningen werden gemeld tot 180 ft 190 Kronen naar Gothen-burg, 10 Kronen meer naar Stockholm. Vrachten van Car-
diff bleven onveranderd vast; naar Barcelona werd voor
een neutraal schip 2601. betaald, naar Gibraltar voor een
Entente-boot 100/..

‘) Inmiddels wordt bericht, dat Japan en Amerika over
levering van ijzer en staal tot overeenstemming gekomen
zijn. De Vereenigde Staten zouden de benoodigde grond-
stoffen afstaan, Japan zou daarvoor schepen voor de trans-atlantische vaart beschikbaar stellen.

ERTS.

–
BIlkao
1

Cartha-
Grieken-
Poti-
Data
Middles-
gena
Middles.
land
Middle,-
Middles-
kro
kro’ kro’
kro’

5110 Nov.

1917….
–
1
–
–
29 Oct.13 Nov. 1917….
–
1
– –
6111

Nov.

1916….
1816

1
1916 2116
–
8113

Nov.

1915.. ..
1619

1
18/6
2016
–
Juli

1914….
413

J
514
1
1
519
816

KOLEN.

Cardif

1
Oostk. Enge/and
Data

Bor-

La
1
Rotte,- Cron- –

Port

Plata
deaux

Genua Said

Rivier dam

stadt

5110 Nov. 1917
691–
10113
–
–
f32,50
–
290.13Nov,1917
691–
10113
– –
,,32,50
–
6111 Nov. 1916
34/–
1

5916
601–
351–
,,6,50
–
8113 Nov. 1915
fr31,—
4814
501– 391–
,,6,—
–
Juli 1914
7,—
71–
713
/
1416
3’2
51-

DIVERSEN.

ata
Bomkay
West
Europa
(cL w.)

Bi,ma
West
Europa
(rijst)
Vladivo-
stock
West
Europa

Chili
West
Europa
(salpeter)

5110

Nov.

1917….
–
29Oct.13 Nov. 1917….
6111

Nov.

1916….
8113

Nov.

1915….
Juli

1914….

– –
1551–.
7319 1418

–
5501–
190/–
951–
1613
–

–
– – .
–
–
–
251–

1851-
–
1851-
1501_1)
71131)

2213

‘) Per zeilschip.
*) Regeeringsvrachtf
4)

,,

,,52,25.

Graan Peirograd per guarter van 496 lbs. zwaar. Odessa per Un/t, Ver.
Staten per quorie, van 480 Iks. zwaar.
Hout gezaagd en pitchpine per Si. Pet. Standard Van 165 kub. vi., mijn.
stuiten per vadem van 216 ku6._t.
Overige
noteeringen
per ton van 1015 K.G.

RIJN VAART.

Week van
5
tot 12 November 1917.

Vrachten. Door het steeds aanhoudende wagongebrek
waren de verladingen van kolen van Duisburg en Ruhrort naar den Bovenrjn ook in de afgeloopen week weder zeer
beperkt, waarvan natuurlijk het gevolg was, dat zeer weinig
schepen werden afgeladen en zee,- veel sleepbooten tot rust
waren gedoemd. Het sleeploon is dientengevolge teruggeloopen tot 11 pf. per Centner, terwijl de kolenvrachten Ruhr/Mannheim
–
zich bewogen tusschen Mk. 2,70 en Mk. 2,80 per Ton. Het
water in den Rijn was overal vallend, Cauber Pegel bedroeg
einde der week Meter 2,25.
Sleep loon en. Het sleeploon Rotterdam/Ruhrhavens stond
op ongeveer 15 cents tot 25 cents boven het 50 cents-tarief, hetgeen, met het oog op de hooge kolenprijzen, zeer laag te
noemen is.

864

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 Novmber 1917

DE-TWENTSCHE BANK

Amsterdam
.
S
Rotterdam

‘s-Gravenhage

Maandstaat op$
1
October 1917

DEBET

Aandeelhouders nog te storten …………………………
f
1.784.700,—

Deelneming in de firma’s:

k.

B. W. BLIJDENSTEIN & Co., te Londen

B. W. BLIJDENSTEIN-Jr., te Enschede

LEDEBOER & Co.,tê Almelo,
f
8.284.250,—, waarvan in

geld gestort

……………………… . …………. ..6.734.250,-

Deelneming in bevriende Bankinstellingenf3.985,600,—,Waar van

in geld gestort ……………….. ……………….

2.475.900,-

Voor rekening der Twèntsche Kantoren gedeporerd te Londen

578.500,-

f
11.573.350,-

Fondsen van Aandeelhouders

1
–

te Amsterdam
;
Rotterdam. en ‘s-Gravenhage …………
,,

29M01.350,-

Fondsen

door ons gedeponeerd voor rekening. van bevriende

instellingen ………………………….

…………
,,

2.481.200,—

Kassa,

Wissels

en

Coupons

…………………………
,,

30.642.726,574

Nederlaridsehe

Staatsleeningen

……………………….
.

,,

4.815.291,42

Nederlandsche Schatkistbilj etten en Schatkistpromessen

. . . .
,,

35.973.185,21

Saldo’s

bij

Bankiers ………………………………..
,,

16.733.106,13

Prolongatiën

gegeven

……………………………….
,,

6.097.355

Eigen

Fondsen

en

Syndicaten

……………………….

3.118.705,86M

Oredietvereeniging

…………………………………
f
20.681.462,313

af:

loopende

Promessen

………………………….
,,

–
20.681.462,3134

Voorschotten tegen Onderpand of Borgtocht en Saldo’s Rek. Crt.
,,

24.380.728,51M

Voorschotten

op

Oonsignatiën

. …………….
.
…………
,,

1.601.197,34

Gebouwen

en

Safe

Deposit …………….
……………..
.,,

2.265.530,52

Totaal

……
f
189.965.188,90′

CREDIT

K
a
pit
aa
l
…………………………………………
.

f
16.000.000,—

Reservefondsen …………………………………….,,

8.168.436,22

Waarborgfonds Oredietvereeniging …………………….,, 2.743.442,50

Reserve Oredietvereeniging ………………………….,,

2.556.208,78

Zieken- en Pensioenfondsen …………………………

Aandeelhouders voor gedeponeerde fondsen

als waarborg voor 90 pOt. storting op aarideelen B
. .

f
1.784.700,

i
n Leendepôt …………………………………..,, 30.297.850,

Deposito’s

………………………………………

op Prolongatie ……………………………

Saldo te leveren en te ontvangen fondsen………………

Saldo’s Rekeningen-Courant …………………………

Oredietvereeniging …………

Saldo . ,, met de kantoren in Londen en Twente..

On cail genomen ……………………………………

Kassiers Rekeningen

……………………………….

Te betalen Wissels

………………………………….

Diverse Rekeningen ………………………………. ….

f
29:468.087,50
196.153,30

32.082.550,-

28. 435. 012,59Y2

10.033.700,-

250.264,-

58.760.060,74
8.091.068,28

8.025. 717,953″

4.800.000,-

659. 72757
6.867.426,99

2.295.419,96

Totaal …… f189.965.188,90