Helft bijstandsgerechtigden zit minstens vijf jaar in de bijstand

Het totale aantal bijstandsgerechtigden tot de AOW-leeftijd neemt de laatste jaren af, maar het aantal personen dat al minimaal vijf jaar in de bijstand zat, is eind 2022 voor het negende jaar op rij toegenomen. In 2022 ontving de helft van het totale aantal bijstandsontvangers de bijstand al vijf jaar. Niet eerder sinds 2008 was het aantal langdurige bijstandsontvangers – relatief en absoluut gezien – zo groot.

Ten opzichte van het piekjaar 2016 is het aantal bijstandsgerechtigden in 2022 per saldo 15 procent gedaald, terwijl het aantal personen dat langdurig in de bijstand zat toenam met 24 procent (figuur), tot 198.000 personen in 2022. De afname van het totale aantal bijstandsgerechtigden is waarschijnlijk te verklaren door de toegenomen krapte op de arbeidsmarkt. Dat het aantal langdurig in de bijstand zittende personen desondanks toch toeneemt, wijst er mogelijk op dat zij vanwege hun afstand tot de arbeidsmarkt alsnog moeilijk werk kunnen vinden.

Bij de afstand tot de arbeidsmarkt kan de leeftijd een rol spelen. Verreweg de grootste leeftijdsgroep van mensen met een langdurige bijstand zijn de 55-plussers. Bijstandsontvangers tot 35 jaar zitten juist het minst vaak vijf jaar of langer in de bijstand. Dat ouderen vaker langdurig in de bijstand zitten dan jongeren, komt overeen met het beeld dat ouderen moeilijker een nieuwe baan kunnen vinden dan zij die jonger zijn.

De geleidelijke verhoging van de AOW-leeftijd, lijkt bij te dragen aan het aantal langdurig in de bijstand zittende personen. Het aandeel van 55-plussers in het totale aantal bijstandsontvangers nam over de jaren geleidelijk toe, van 37 procent in 2008 naar 44 procent in 2022.

Doordat met name het aantal mannen toenam dat langdurig in de bijstand zit, wordt de genderverdeling wel evenwichtiger. In 2008 was 33 procent van de langdurig bijstandsgerechtigden man; eind 2022 is dit aandeel toegenomen tot 40 procent. Het aantal mannelijke langdurige bijstandsontvangers verdubbelde van 55 jaar of ouder eind 2022 tot 37.000 personen. Bij het totale aantal bijstandsontvangers vertoonde de man-vrouwverhouding een vergelijkbare ontwikkeling: daar nam het aandeel mannen toe van 38 naar 43 procent.