Ajax kampioen dankzij aankopen

Al voor de start van het nieuwe voetbalseizoen werd Ajax door velen gezien als de titelfavoriet. Nu de transfermarkt is gesloten, kunnen we dit toetsen door een onderbouwde voorspelling te doen over de ranglijst aan het einde van het seizoen. In totaal investeerden de Nederlandse Eredivisieclubs de afgelopen transferperiode voor 83 miljoen euro in nieuwe spelers, en werd er voor 111 miljoen euro aan spelers verkocht.

Met een econometrische analyse schatten we of deze aankopen en het doorstromen van de eigen jeugd voor punten in de competitie zorgt en of de verwachting dat Ajax kampioen zal worden gerechtvaardigd is. De analyse levert een aantal duidelijke resultaten op.

Methode

De data zijn verzameld vanaf het seizoen 1993/1994 tot en met 2017/2018. Van transfermarkt.nl zijn gegevens verzameld over alle transfers van de clubs spelend in de Eredivisie, en per seizoen hebben we informatie over de uitgaven aan inkomende transfers, de inkomsten uit uitgaande transfers, het aantal gekochte spelers en het aantal verkochte spelers. Ook is per club en voor alle seizoenen informatie verzameld over het aantal jeugdspelers en spelers uit de jeugd- en beloftenteams die zijn doorgeselecteerd naar het eerste elftal. Deze data zijn gekoppeld aan alle standen in de Eredivisie sinds het seizoen 1993/1994, verzameld via football-data.co.uk. De verzamelde data zijn gekoppeld per team per jaar. Vervolgens is per club, per seizoen bepaald wat het aandeel is in de totale waarde van de inkomende transfers in de Eredivisie, en wat het aandeel is in de totale waarde van uitgaande transfers. Ajax en PSV hebben het grootste aandeel op de transfermarkt, met respectievelijk 49 procent en 25 procent van het totaal aan inkomende transferwaarde.

Aan de hand van een regressieanalyse (OLS) is het effect geschat van aan- en verkopen, en van doorgeselecteerde spelers op het aantal behaalde punten. Ook is het aantal behaalde punten in het voorgaande seizoen als verklarende variabele opgenomen. De regressievergelijking is als volgt:

\(Puntentotaal_{i,t} = c + β_1 × Puntentotaal_{i,t−1}\)

\(+\; β_2 × Aandeel\; transferwaarde\; inkomende\; spelers_{i,t}\)

\(+\; β_3 × Aandeel \;transferwaarde\; uitgaande\; spelers_{i,t}\)

\(+\;∑_{i=1} β_{4i} × Aantal \;doorgestroomde\; jeugdspelers_{i,t}\)

\(+\;ε_{i,t}\)

Resultaat

De geschatte coëfficiënten zijn statistisch significant en hebben de verwachte richting (tabel 1). Investeren in nieuwe spelers levert punten op, maar het effect van deze investeringen is afhankelijk van hoeveel andere clubs investeren. Als een club investeert, en het aandeel van een club in de totale uitgaven aan spelers van alle clubs samen toeneemt, bijvoorbeeld van tien naar twintig procent, dan levert dat in ons model drie competitiepunten op. Bij uitgaande transfers werkt het precies andersom, maar is het effect minder groot. Wanneer het aandeel van een club in de totale opbrengsten van uitgaande transfers met tien procent toeneemt, dan kost dat 1,3 competitiepunt. Zo leveren de investeringen van Ajax in het aantrekken van Daley Blind en Dušan Tadić de club ongeveer acht competitiepunten op. Het vertrek van Justin Kluivert kost Ajax ongeveer twee competitiepunten.

De meeste Nederlandse clubs investeren veel in het opleiden van eigen jeugd. De resultaten laten zien dat het doorstromen van eigen jeugd naar het eerste elftal alleen effectief is bij Ajax, Feyenoord, PSV, AZ en Heerenveen. Bij alle andere Eredivisieclubs levert het doorstromen van eigen jeugdspelers geen punten op, of kost het zelfs punten. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat clubs noodgedwongen jeugdspelers laten doorstromen wanneer aankopen uitblijven of wanneer er veel spelers vertrekken.

De uitgaven en inkomsten van de Nederlandse clubs in de afgelopen transferperiode, en de in de selectie opgenomen spelers uit de jeugd- en beloftenelftallen, leiden tot de volgende prognose voor de eindstand van de Eredivisie voor het seizoen 2018/2019. Halverwege de transferperiode lag PSV nog een straatlengte achter op Ajax. Maar met het op de valreep aantrekken van drie spelers (Gutiérrez, Behich en Thomas) heeft PSV nog een flinke inhaalslag op Ajax gemaakt, maar net niet voldoende. Ajax heeft de grootste kans om kampioen te worden. De foutmarge laat echter zien dat ook PSV dit seizoen weer kanshebber is.

Een robuustheidstoets is uitgevoerd door met het regressiemodel de top drie van de Eredivisie in de afgelopen vijf en tien jaar te voorspellen en deze te vergelijken met de daadwerkelijke Eredivisiestanden. Het model voorspelt voor de afgelopen vijf jaar de top drie voor 77 procent goed. Wat betreft de afgelopen tien jaar is dat voor 80 procent.

Conclusie

Onze resultaten schrijven aan Ajax de grootste kans op de titel toe, hoewel het een spannende strijd met PSV zal worden die ook in het voordeel van PSV kan uitvallen. Beide clubs slaan met hun investeringen dit seizoen een groot gat met de subtop. Met de lucratieve deelname aan de Champions League zal dit gat de komende jaren blijven bestaan. Opbrengsten zullen gebruikt worden om nieuwe spelers aan te trekken en komen ook ten goede aan de jeugd­opleiding.

Onze resultaten volgen uit een eerste onderzoek naar het effect van in- en uitgaande transfers op de prestaties van de Eredivisieclubs. De hoeveelheid data over clubs, spelers en wedstrijden die tegenwoordig beschikbaar is, biedt veel mogelijkheden om dit onderzoek verder uit te breiden en te verbeteren. Zo kan er ook onderzocht worden of transfers aan het begin van de transferperiode een ander effect hebben dan transfers vlak voor de deadline. Ook kunnen er analyses met wedstrijd-specifieke gegevens worden uitgevoerd. We gaan hier de komende jaren mee verder.