De correcte Nederlandse inflatiecijfers in 2021–2024

Eén jaar geleden, in juni 2023, is het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) overgegaan op een betere methode om de energieprijzen in de consumentenprijsindex mee te nemen. Het toepassen van deze methode op de cijfers sinds 2021 toont dat de inflatie in Nederland minder hoog was en later piekte dan de officiële cijfers suggereerden, en ook minder afweek van die in de rest van de eurozone.

De prijsindex is sinds juni 2023 gebaseerd op álle contracten voor gas en elektriciteit, en niet meer alleen op nieuwe contracten – een aanpassing waardoor de consumentenprijs­index beter aansluit bij de gemiddeld ervaren prijsverandering.

Door de overgang was het inflatiecijfer een jaar lang onzuiver omdat de index op basis van de nieuwe methode werd vergeleken met de index een jaar eerder op basis van alleen de nieuwe energiecontracten. De inflatie in juni 2024 is het eerste zuivere inflatiecijfer omdat het is berekend op basis van alle energiecontracten in de huidige maand ten opzichte van alle contracten een jaar eerder.

Het CBS heeft wel data verzameld om de prijsindex al vanaf januari 2020 volgens de nieuwe methode te berekenen, maar heeft om begrijpelijke redenen ervan afgezien deze data te gebruiken om de al gepubliceerde officiële consumentenprijzen te corrigeren. Het zou veel heisa hebben gegeven omdat prijsindices worden gebruikt in juridische contracten. Het nadeel hiervan is wel dat de inflatiegeschiedschrijving onjuist is als slechts gebruik wordt gemaakt van de officiële prijsindices van het CBS.

De figuur toont de juiste inflatiecijfers voor de periode 2021 tot en met juni 2024, berekend met de door CBS verzamelde data. De inflatie blijkt tussen half 2021 en september 2022 niet zo scherp te zijn opgelopen als de officiële inflatiecijfers aangeven; de piek in de inflatie was niet 14,5 procent maar 11,6 procent. Tevens is de inflatie in 2023 langer hoog gebleven en nooit negatief geweest. Ook was in Nederland de inflatie in 2022 niet zo veel hoger dan in het hele eurogebied, wat eerder wel gedacht werd.