Tien jaar geleden wilde ik, na een congres in München te hebben bezocht, terugvliegen naar Nederland. Bij het vliegveld werd me meegedeeld dat alle vluchten vol waren en dat ik niet meekon. Ter compensatie kreeg ik 400 euro en een overnachting. Aangezien het een zondag was en ik geen belangrijke afspraken had, vond ik het destijds geen slechte deal.
In 2011 bepaalde het Europese hof dat passagiers die “slachtoffer” zijn van overboeking, verplicht gecompenseerd moeten worden, zie hier. Afhankelijk van de vluchtafstand, hebben passagiers recht op 250, 400 of 600 euro compensatie. Dat geldt niet als de vertraging veroorzaakt is door overmacht. Afgelopen week bepaalde het Europese hof dat luchtvaartmaatschappijen ook passagiers die meer dan 3 uur vertraging hebben verplicht moeten compenseren. Zie hier voor details. Het is aannemelijk is dat de consument risico-averser is dan de luchtvaartmaatschappij en dan is het wenselijk dat de consument gecompenseerd wordt (dit is een standaard principaal agent probleem zoals eco.nomie.nl en Ilja Boelaars al twitterden). Het is echter niet duidelijk waarom dit nu niet gebeurt. Een luchtvaartmaatschappij kan immers meer winst maken door compensatie te beloven en de ticketprijs te verhogen. Een mogelijkheid is dat het ticket eerder wordt gekocht en consumenten de kans niet goed inschatten dat vertraging optreedt. In dat geval kan het wenselijk zijn om bedrijven te verplichten de consument te compenseren. Ook is het niet evident waarom de consument bij overmacht geen compensatie ontvangt. Of iets overmacht is of niet is vaak lastig aan te tonen en het is niet duidelijk waarom dit risico bij de consument moet liggen.
De verplichte compensatie voor overboeking lijkt aantrekkelijk voor de consument maar kan echter welvaartsverlagend zijn. In dit paper (met Xinying Fu en Makoto Watanabe) laat ik zien dat er twee redenen zijn om meer tickets dan zitplaatsen te verkopen. Als (i) de vraag onzeker is en/of (ii) er een periode tussen aankoop en consumptie is waardoor no-shows kunnen voorkomen. Het voordeel van overboeken is dat de capaciteit beter wordt benut (vooral als de vraag onzeker is). In de VS wordt meestal iets dat op een veiling lijkt gehouden indien de vlucht overboekt is. Dat is efficiënter (als er vraagonzekerheid is) dan in Europese compensatie omdat de veiling er voor zorgt dat degenen die het liefst willen vliegen in het vliegtuig terecht komen en de compensatie niet hoger dan nodig is. Zelfs als je zeker weet dat iedereen komt opdagen is overboeken een goed idee. Als er n plaatsen zijn, vliegen de eerste n kopers zonder overboeking. Als je n+i tickets verkoopt, vliegen de n kopers met de hoogste waardering uit de groep van n+i kopers. Uiteindelijk leidt dat tot lagere ticketprijzen. Hoe zit het met Ryanair die hier (punt 9) belooft niet meer tickets te verkopen dan er stoelen zijn? We laten zien dat uiteindelijk de consument beter af is als een maatschappij wel overboekt, een lagere ticketprijs rekent en de compensatie veilt.
De belangrijkste compensatie die ik ontving was echter dat ik een dag de tijd had om over overboeken na te denken en gratis voer voor een paper kreeg.
Auteur
Categorieën