Boeken

boeken
De redactie nodigt lezers
uit boeken te recenseren
voor deze rubriek

126

ESB 23

Een fundamenteel verschil tussen
juridische kader en de juridische
de economische en de juridische
standaarden voor bewijsvoering
praktijk is, dat het in de eerste gaat
is de economische aanpak weinig
om gelijk hebben en in de tweede
relevant. Bovendien gelden voor de
om gelijk krijgen. Maar hoe zit dat in
NMa strikte wettelijke termijnen en
de mededingingspraktijk? Dat hangt
zijn cijfers voor econometrisch on­
ervan af aan wie je het vraagt, zo
derzoek vaak beperkt beschikbaar.
blijkt uit de bundel Contouren van
Patrick van Cayseele breekt een
het Economisch Bureau NMa.
lans voor de economische weten­
De bundel geeft een deels geactua­
schap binnen de mededingings­
liseerde weergave van een seminar
arena. Hij bestrijdt het onder veel
dat aan de wieg stond van het
juristen levende idee dat economen
Economisch Bureau. De oprichting
het zelden eens zijn en dat partijen
daarvan binnen de Nederlandse
in een rechtzaak altijd wel een eco­
Mededingingsautoriteit, met aan het
noom kunnen vinden die als hired
hoofd een Chief Economist, past in
P.A.G. Bergeijk en
gun hun zaak bepleit.
de internationale trend om econo­
M. Verkoulen (red.),
Anke Prompers benadrukt dat ook
mische analyse een centralere rol te NMa, 2006 Contouren
de rechterlijke macht moet inves­
geven in de mededingingspraktijk.
van het Economisch
teren in economische kennis, wil
Wie de bundel leest in de hoop
Bureau NMa
het zinvol zijn te investeren in een
een eenduidig beeld te krijgen van
Economisch Bureau. Als jurist pur
de rol van het nieuwe Bureau, wordt teleurgesteld.
sang meet zij daarmee de waarde van het Bureau af
Dat neemt niet weg dat de verschillende zeer le­
aan het externe succes: gelijk krijgen.
zenswaardige bijdragen veel gevoel geven voor het
Advocaat Martijn Snoep waarschuwt de NMa voor
spanningsveld waarbinnen het Economisch Bureau
groupthink, het verschijnsel dat hechte groepen
moet opereren en de potentieel conflicterende rollen
soms dommer zijn dan de individuen samen. Een
die het zal moeten vervullen.
Economisch Bureau dat zich onafhankelijk en
Er is in de bundel duidelijk verschil tussen de
kritisch opstelt, kan helpen dit te voorkomen en
verwachtingen van de economen en de juristen.
daarom pleit hij tevens voor een Juridisch Bureau.
Dat verschil hangt samen met het vertrouwen in
Voorts plaatst Snoep vraagtekens bij de achtergrond
de economische wetenschap en de veronderstelde
van de Chief Economist, die vooral bekend staat als
hiërarchie tussen recht en economie. Het ligt voor
macro-econoom en niet als mededingingseconoom.
de hand dat iemand die het mededingingsrecht ziet
Hij geeft hem daarom als huiswerk een lijstje be­
als de spelregels om geaccepteerde economische
roemde arresten mee.
inzichten over concurrentie in de praktijk te brengen, De bundel sluit af met een bijdrage van Jarig van
het Economisch Bureau een andere rol toekent dan
Sinderen, de Chief Economist om wie het allemaal
wie spreekt over “het gekrakeel van de verschillende
draait. Zijn stuk gaat vooral in op het meten van de
economische experts, die elkaar vaak tegensprekenâ€. bijdrage van marktwerking en mededingingsbeleid
Pieter Kalbfleisch, bestuursvoorzitter van de NMa,
aan de welvaart. Ook Kalbfleisch gaf deze taak veel
gaat in zijn bijdrage in op de beweegredenen om
gewicht.
het Economisch Bureau op te richten. De drie
Dit is niet onbelangrijk natuurlijk, maar zolang het
belangrijkste zijn volgens hem de behoefte aan een
Economisch Bureau zich daar vooral op toelegt, blijft
onafhankelijk economisch advies aan de raad van
het toch bij een slager die zijn eigen vlees keurt. Dat
bestuur, evaluatie van de kosten en baten van de
is zeker het geval wanneer de effectmeting wordt
NMa en versterking van de economische argumen­
opgehangen aan berekeningen die ook op zaakniveau
tatie op zaakniveau.
een rol speelden, en die bovendien op vertrouwelijke
Ook Maarten Pieter Schinkel ziet een duidelijke
en dus oncontroleerbare cijfers zijn gestoeld.
rol op zaakniveau. Behalve als klankbord voor de
Het Economische Bureau kan lastige rolconflicten
zaakbehandelaars, moet het Economisch Bureau
uit de weg gaan door zich te focussen op de wel­
volgens hem ook optreden als adviseur over strategie
vaartsbijdrage van de NMa. Maar uit de bundel blijkt
en analyse. In die adviesrol op zaakniveau schuilt
dat menigeen er meer van verwacht. Wil het bureau
het potentiële conflict dat de economen moreel of
zelf een bijdrage leveren, dan moet het helpen bij
carrièretechnisch belang krijgen bij het winnen van
het stellen van prioriteiten en zijn invloed aanwen­
een zaak. Om te voorkomen dat de economie onder­
den om op zaakniveau primair binnen de NMa en
geschikt raakt aan het winnen, benadrukt Schinkel
pas in de tweede plaats bij de rechter, gelijk te
dat de beste zaak niet per se een gewonnen zaak is.
h
­ ebben én te krijgen.
Dit besef moet organisatorisch in de NMa verankerd
zijn.
Joost Poort
Erik Kloosterhuis wijst op de weerbarstigheid van
Senioronderzoeker Mededinging en Regulering bij
de juridische praktijk: zonder aandacht voor het
SEO Economisch Onderzoek

februari 2007