De balans van De Nederlandsche Bank (DNB) is sinds de piek in oktober 2022 met ruim een kwart afgenomen, wat met name het gevolg is van het verkrappende monetaire beleid. Onder andere de geleidelijke afbouw van de aankoopprogramma’s van effecten deed de balans krimpen. Ook losten banken een groot deel van hun targeted longer-term refinancing operations (TLTRO’s) af. Dit zijn leningen die eerder tegen gunstige voorwaarden aan de banken waren verstrekt om de economie te stimuleren en zo de inflatie aan te jagen. Inmiddels is eind februari 2024 de omvang van de balans gedaald naar 451 miljard euro (figuur).
De sterke stijgingen van de DNB-balans werden veroorzaakt door het bestrijden van de kredietcrisis in 2007 en de eurocrisis eind 2009. De balans groeide toen voornamelijk vanwege het Target2-saldo. Dit saldo reflecteert de girale betalingen tussen Nederlandse banken en andere commerciële banken binnen het Eurosysteem. Een positief saldo betekent dat relatief meer geld bij Nederlandse banken wordt geplaatst. Tijdens de eurocrisis was dit een indicator van afnemend vertrouwen in voornamelijk Zuid-Europese eurolanden. Het door de toenmalige president van de Europese Centrale Bank Mario Draghi in 2012 uitgesproken commitment dat het Eurosysteem de waarde van de euro zou bewaken “whatever it takes”, leidde tot een flinke daling van onze tot dan toe sterk gegroeide Target2-vordering.
Vanaf 2014 zette een meer structurele balansgroei in, toen een periode van lage inflatie en zelfs kort deflatie aanving. Door de toen lage en zelfs negatieve beleidsrente was er weinig ruimte deze verder te verlagen en werden additionele instrumenten zoals aankoopprogramma’s en TLTRO’s ingezet om prijsstabiliteit te bewaken. Ter bestrijding van de coronacrisis vanaf 2020 werd de inzet van deze instrumenten geïntensiveerd. Het ter beschikking stellen aan het IMF van zo’n 10 miljard euro aan extra middelen in 2021 ter bestrijding van de crisis vergrootte tevens de goud- en deviezenvoorraad. Goud levert de grootste bijdrage aan deze voorraad. Het verkrappende monetaire beleid na de pandemie leidde tot de sterkste afname van de DNB-balans in pakweg een decennium.
Auteur
Categorieën