Promotiebespreking: Selwyn Moons

Economische diplomatie is niet alleen een zaak van de overheid: ook ngo’s en ­ondernemingen trachten andere landen te beïnvloeden om handel- en investeringsstromen kwantitatief en kwalitatief te stimu­leren. Economische diplomatie wordt door het groeiende belang van ­opkomende markten steeds belangrijker en krijgt met name sinds het nieuwe ­millennium ook steeds meer aandacht in de economische wetenschap. Mijn proefschrift sluit bij deze trend aan en onderzoekt de grote diversiteit aan effecten van economische diplomatie. Hoe komt het dat landen zo verschillend zijn in hun inzet en resultaat als het om economische diplomatie gaat? Een mogelijke verklaring is dat economische diplomatie in ontwikkelde landen een andere rol speelt dan in ontwikkelingslanden, omdat de manier van zakendoen of de kwaliteit van aangeboden producten verschilt.

Bij het onderzoek naar de diversiteit qua effecten van economische diplomatie is onderscheid gemaakt tussen verschillende instrumenten die in de bilaterale econo­mische relatie worden ingezet: ambassades, consulaten, export- en investeringspromotieagentschappen, handelsmissies en staatsbezoeken. Uit een meta-analyse van studies gepubliceerd in de jaren 1985–2012 blijkt dat het gemiddelde effect van de ­inzet van deze instrumenten op bilaterale handel en investeringsstromen significant positief is. Het diplomatieke netwerk heeft een bovengemiddeld positief effect in vergelijking met de andere genoemde instrumenten die voor economische diplomatie worden ingezet.

Tevens toont het proefschrift voor een grote groep landen aan dat het verschil in de waargenomen effecten van economische diplomatie samenhangt met het soort product dat verhandeld wordt. Door goederen die op internationale beurzen verhandelbaar zijn te vergelijken met goederen die daarvoor te complex zijn, toon ik aan dat economische diplomatie vooral effect heeft voor goederen waarvoor een handelsplatform geen optie is. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen de fase van toetreding tot een nieuwe markt en het volume van verhandelde goederen op markten waarmee al een handelsrelatie bestaat. De resultaten laten zien dat de inzet van economische diplomatie voor goederen die niet via beurzen verhandeld worden, zowel leidt tot een ruime verdubbeling van de kans op toetreding tot nieuwe buitenlandse markten als tot een significante toename van het verhandelde volume.

Mijn proefschrift onderzoekt voor het eerst met behulp van kwantitatieve analyse het effect van economische diplomatie op bilaterale investeringen en toont een toename van de bilaterale investeringsstanden tussen de vier en zeven procent. Dit effect wordt met name waargenomen voor investeringen tussen continenten en is waarschijnlijk gerelateerd aan de relatief grote culturele verschillen waarmee investeerders in die situatie geconfronteerd worden. Deze verschillen kunnen overbrugd worden door de inzet van diplomatie.

De resultaten van het proefschrift duiden erop dat economische diplomatie het ­beste kan worden ingezet voor complexe internationale transacties. Die complexiteit kan schuilen in het verhandelde product of in de noodzaak om culturele verschillen te slechten. In deze omstandigheden, zo blijkt uit dit proefschrift, zal economische diplomatie het grootste handels- en investeringsbevorderende effect sorteren.