reactie
Reactie op: Subsidie op groene
stroom kan doelmatiger
In de ESB van 18 mei 2007 wordt geconcludeerd
dat subsidie op groene stroom leidt tot overwinsten
voor elektriciteitsproducenten. In de periode 2003
t/m 2006 zou het voor windmolens gaan om een bedrag van 200 miljoen euro, ongeveer vijftig procent
van de verstrekte subsidie. De prijs voor elektriciteit
is in de betreffende periode veel hoger geweest dan
vooraf was voorzien. Daardoor was de subsidiebehoefte voor een rendabele exploitatie in veel gevallen
lager dan het subsidietarief (7,8 cent per kilowattuur). De auteurs stellen voor om in de toekomst de
subsidie voor groene stroom afhankelijk te maken van
de elektriciteitsprijs. Hoe hoger de prijs, hoe lager de
subsidie en omgekeerd. Zij onderkennen dat daarmee
het ondernemersrisico grotendeels voor rekening van
de overheid komt en dat er onzekerheid ontstaat over
de omvang van de uitgaven. Het artikel eindigt met
de stelling dat het een uitdaging is “om een effectieve regeling te maken die ondernemers prikkelt tot
investeringen in duurzame energie tegen geringere
kosten en met minder financiële risico’s voor de overheidâ€. Die uitdaging vraag om een reactie.
Passende waardering voor CO2-reductie
JAN BERENDS
Manager Milieuzaken bij
DSM Heerlen
Het voordeel van groene stroom is dat er bij de
opwekking geen fossiele CO2 vrijkomt zoals bij grijze
stroom. CO2 is een broeikasgas en we willen de
uitstoot ervan verminderen. Voor het vermijden van
CO2-uitstoot heeft de markt echter geen passende
waardering. De bedoeling van de subsidie is de
producenten te belonen voor de vermeden CO2-uitstoot. In Europa is in 2005 emissiehandel ingevoerd
en daarmee is ook een mogelijkheid ontstaan om
de uitstoot van CO2 marktconform te waarderen.
Elektriciteitsbedrijven krijgen emissierechten voor
de uitstoot van CO2. Bij de productie van grijze
stroom komt in Nederland per kilowattuur gemiddeld ongeveer 0,7 kg CO2 vrij. Als bedrijven minder
CO2-uitstoten, bijvoorbeeld door de efficiency van
de installaties te verbeteren, kunnen ze de overblijvende emissierechten verkopen. Dat is bedoeld als
een prikkel voor het nemen van emissiebeperkende
maatregelen. Groene stroom is de ultieme vorm van
emissiebeperking: die wordt geproduceerd zonder dat
er CO2 vrijkomt. Wanneer een producent voor groene
stroom evenveel emissierechten zou krijgen als voor
grijze stroom kan hij die emissierechten verkopen.
Op die manier wordt de CO2-reductie gelijkwaardig
beloond, ongeacht de manier waarop het resultaat
wordt bereikt. De prijs van CO2-emissierechten komt
tot stand op de Europese markt en wordt bepaald
door de meest economische manier om de CO2-uitstoot
te verminderen. Door aan producenten van groene
stroom emissierechten te geven kan de markt zijn
werk doen. Dan kan de overheid de subsidie besteden aan andere doelen, bijvoorbeeld aan subsidies
voor innovatie die leidt tot minder energiegebruik.
Gelijke prestaties gelijk belonen
Voor het belonen van groene stroom via de emissiehandel is wel een aanpassing nodig van de manier
waarop de emissierechten worden verdeeld. Totnogtoe
worden CO2-emissierechten aan bestaande bedrijven
toegewezen op basis van de CO2-uitstoot in voorgaande jaren. Nieuwe installaties krijgen emissierechten op basis van de toegepaste technologie. Daardoor
krijgen bijvoorbeeld kolencentrales, die relatief veel
CO2-uitstoten ook veel emissierechten. Windmolens,
maar ook bijvoorbeeld biogasinstallaties of centrales
die de CO2 zouden afvangen en ondergronds opslaan,
krijgen helemaal géén emissierechten. Het huidige
systeem van de emissiehandel beloont het vermijden
van CO2-uitstoot dus niet. Voor het bevorderen van een
duurzamere energieproductie is het dan ook gewenst
om de emissierechten niet op basis van de historische
uitstoot of de toegepaste technologie te verdelen maar
op basis van de prestatie. De prestatie is in dit geval
de hoeveelheid elektriciteit die wordt geproduceerd.
Als iedere vorm van CO2-reductie in gelijke mate wordt
beloond hoeft de overheid zich niet meer met de
keuze van de technologie bezig te houden.
Langetermijn perspectief
Voor het stimuleren van duurzame energieopwekking is dringend behoefte aan een consistente lange
termijnaanpak. Installaties voor elektriciteitsproductie
worden gebouwd voor tientallen jaren. Ook andere
investeringen voor CO2-reductie vragen om een lange
termijn perspectief. Subsidie is van groot belang voor
onderzoek en ontwikkeling, maar voor exploitatie is
een zelfstandige economische basis noodzakelijk. Op
dit moment wordt in Europees verband de voortzetting van de emissiehandel na 2012 besproken. De
verdeling van de emissierechten is daar een belangrijk onderdeel van. Er is een groeiende steun voor het
toewijzen van emissierechten per eenheid product in
plaats van op basis van historische emissies of toegepaste technologie. Als dat doorzet kan ook groene
stroom een passende beloning krijgen. We hoeven
daar overigens niet op te wachten. Op korte termijn
kan ernaar worden gestreefd de subsidie te bepalen
op basis van de vermeden CO2-uitstoot en de waarde
van CO2-emissierechten. De ondernemers krijgen dan
een marktconforme beloning voor CO2-reductie. En
ze worden geprikkeld om op de slimste manier de
CO2-uitstoot te verminderen.
ESB
15 juni 2007
381