Zomer in Geneve
Terwijl heel Europa in de lange,
prachtige en droge zomer van het jaar
1986 op apegapen lag, was in Geneve
de harde kern van onderhandelaars
over internationale-handelspolitiek bijeen om hun ministers een zo goed mogelijke uitgangspositie te verschaffen
bij de nieuwe GATT-ronde die op 15
September a.s. begint. Tegelijkertijd,
en daaraan gerelateerd, werd onderhandeld over het vierde Multivezelakkoord, aangezien het derde op 31 juli jl.
afliep. Terwijl u in uw t-shirt uit Hong
Kong aan nog een the-citron zat te nippen op dat overvolle terras in Frankrijk,
verloren talloze onderhandelaars hun
hemd en vlogen de citrusvruchten en
maiskolven door de voorname straten
van Geneve.
Eerst de internationale handel in
landbouwprodukten. De Verenigde
Staten hebben in mei jl. hun eerste
handelstekort in landbouwprodukten
sinds 27 jaar geregistreerd. Dat komt
dus bovenop het handelsbalanstekort
van $ 145 mrd. in 1985, een voorlopig
record aller tijden. Voorlopig, want als
het zo doorgaat wordt het tekort over
1986zo’n slordige $ 170 mrd. Daar komen nog twee dingen bij. Ten eerste
kunnen China en India, traditioneel kopers van graan op de wereldmarkt, nu
niet alleen in hun eigen behoeften
voorzien, maar ook exporteren! Aldus
zijn in de afgelopen jaren dertig landen
van kopers verkopers geworden op de
voedselmarkt. In de tweede plaats
heeft de International Wheat Council
als klap op de vuurpijl voorspeld dat de
Sovjetunie – Amerika’s boerenhoop
in bange dagen – in de komende tien
jaar genoeg graan voor eigen consumptie zal produceren. Waar moeten
de Amerikaanse (en de Europese)
overschotten dan heen?
U kunt zich dan ook voorstellen dat
de VS alle trucendozen hebben geopend en een aantal zwaargewichten
vermomd als onderhandelaars op pad
hebben gestuurd. Dat mondde reeds
voor de onderhandelingen in Geneve
uit in een aantal rake klappen en houdgrepen. Daar is in de eerste plaats de
citrusoorlog. In november 1985 verhogen de VS hun invoertarieven op deegwaren (pasta) met en zonder eieren uit
de EG van minder dan een procent tot
25 en 40 procent omdat geen vooruitgang was geboekt op het punt van de
citrusvruchten. En ja hoor, eind juli
1956 verlaagt de EG haar invoertarieven op citrusvruchten uit de VS.
Begin juli 1986 sluiten de VS en de
EG een akkoord waarbij de VS mais
kunnen uitvoeren naar Spanje. Het gevolg is dat de EG tegen gesubsidieerde
ESB 27-8-1986
prijzen mais moet exporteren naar de
wereldmarkt, terwijl ze als blok deficitair in mais is!
Sinds juli, nazeven maanden onderhandelen, was men in Geneve heel
dicht bij een akkoord over een concepttekst voor de GATT-ronde waarvoor de
handelsministers op 15 September in
PuntadelEstebijeenkomen. Dieronde
gaat per definitie over alle sectoren, inclusief de controversies dienstensector. Er lag een tekst op tafel van Zwitserland en Colombia die op zo’n veertig stemmen van de 91 kon rekenen. Er
was ook een minderheidstekst van India en Brazilie, die zich afzette tegen
het opnemen van de dienstensector in
de internationale handelsronde en die
op niet meer dan tien stemmen kan hopen. De Amerikaanse onderhandelaar
had zwaar zitten stoken om Frankrijk
ge’i’soleerd te krijgen over de kwestie
van exportsubsidies voor… landbouwprodukten. De EG-vertegenwoordiger,
die de onderhandelingen namens de
Twaalf voert, was vanwege dit gestook
al een keer uit de vergadering weggelopenenz. Enfin,hetis31 juli. ledereen
die nog niet op vakantie was vertrekt.
Ook de onderhandelaars hebben hun
biezen gepakt en wat gebeurt er?
Juist, Frankrijk zegt ‘nee’ tegen de
concept-tekst en dus zeggen de Twaalf
‘nee’. Weg meerderheidstekst. De
Amerikanen furieus. Frankrijk wenst
niet dat er getornd wordt aan het Gemeenschappelijke landbouwbeleid en
aan de exportsubsidies. Pasta, pardon
basta.
Enkele dagen later besluit president
Reagan graan aan de Sovjetunie te
verkopen tegen zwaar gesubsidieerde
prijzen en dit keer lopen Australie, Argentinie en Canada te hoop en terecht
natuurlijk. Kortom, het landbouwbeleid
van de gemdustrialiseerde landen is
een grote puinhoop en het kan alleen
maar erger worden.
En dan het Multivezelakkoord (MVA).
Het MVA is een regelrechte uitzondering op de GATT-regels dat ‘tijdelijke’
protectie moest bieden aan rijke landen tegen die goedkope t-shirts van de
arme landen. Dat ‘tijdelijke’ duurt nu al
25 jaar en weer waren zo’n 50 landen
bijeen, in Geneve natuurlijk, voor een
verdere vereeuwiging van het tijdelijke, het gelegaliseerde protectionisme
op internationaal niveau. Nu moet men
goed in de gaten hebben dat er zo’n
$ 100 mrd. per jaar omgaat in de wereldhandel in textiel en dat de concurrentie inderdaad moordend is. Kijk
maar eens naar het verschil in arbeidskosten zoals weerspiegeld in de tabel.
De ontwikkelingslanden willen het
Tabel. Arbeidskosten per uur in de
textielindustrie, 1984, in $
Nederland
Belgie
Verenigde Staten
West-Duitsland
Italie
Frankrijk
Groot-Brittannie
Zu id-Korea
Hong Kong
Turkije
Pakistan
Sri Lanka
9,8
8,8
8,6
7,5
6,3
6,1
5,5
1,9
1,7
1,2
0,5
0,3
liefst van het MVA af of willen
hoogstens een veel minder restrictief
akkoord. De VS hadden de roede van
de Jenkins-bill achter de hand en zij
zeiden tegen de ontwikkelingslanden:
‘beter een hard MVA dan een allesverzengende Jenkins!’ Europa wilde best
wat concessies doen, maar wist weer
eens niet hoe dat in het vat te gieten.
De ontwikkelmgslanden probeerden
nog even – en dat is de relatie met de
globale ronde – de wens van de
OESO-landen om de dienstensector in
de GATT-ronde mee te nemen uit te
spelen tegen het verkrijgen van een
zachter MVA. Maar ja, en dat is het perverse van de situatie, je kunt beter een
gereguleerd protectionisme hebben
dan arbitraire bilaterale acties boven je
hoofd laten hangen. En zo werd op 1
augustus MVA-4 een feit met de VS als
de boze geest en zegevierder. Op hun
aandringen werd het MVA uitgebreid
tot andere textielgoederen zoals zijde,
sisal, jute en ramie. Daar staat tegenoverdatarmeproducenten zoals Bangladesh, Haiti en Oeganda iets meer
toegang krijgen tot de markten van de
rijke landen. Terwijl de onderhandelingen hun laatste uur ingingen garandeerde in Washington het Amerikaanse Congres Zuid-Afrika een verhoging
van haar aandeel op de textielmarkt
van de VS met 4 procent…
En zo bent u na uw zomerslaap terug
in een wereld die steeds verder wegzakt in tegenstrijdig beletd. Ik hoop dat
u een goede vakantie heeft gehad en
oh, als u eens een verstandig geluid
wilt horen, lees dan het ook al in augustus verschenen Trade and Development Report 1986 van de UNCTAD
in … Geneve!
827