■ Marion Plegt en Paul de Vries (Kadaster)
Sinds 1 januari 2021 betalen particuliere investeerders op de woningmarkt geen twee procent maar acht procent overdrachtsbelasting. Met als beoogde effect een verbeterde toegang tot de woningmarkt voor koopstarters. De hogere belasting geldt voor woningen waarin de eigenaar niet zelf gaat wonen. Zowel kleine als grote investeerders hebben daarom in de laatste maanden van 2020 de woningtransacties naar voren gehaald, om nog te kunnen profiteren van het lagere tarief.
De figuur laat voor alle typen particuliere investeerders het aantal woningtransacties in de afgelopen twee jaar per kwartaal zien, met daarnaast het aandeel dat elk kwartaal inneemt binnen die twee jaar. Voor zowel grote als kleine investeerders geldt dat van alle woningen die ze de afgelopen twee jaar kochten, dertig procent in het laatste kwartaal van 2020 werd aangeschaft. Het laatste kwartaal van 2020 neemt daarmee het grootste aandeel in binnen hun aankopen van de afgelopen twee jaar. Het is dus duidelijk dat zij anticipeerden op de verhoging van het tarief per 1 januari 2021.
Het feit dat particuliere investeerders sinds 2009 nog nooit zo veel woningen in één kwartaal hebben gekocht als in het vierde kwartaal van 2020, geeft aan dat het vertrouwen onder hen groot is. Ze kopen woningen om hier rendement uit te halen; bij minder vertrouwen is de verwachting dat ze ook minder zouden investeren. In de eerste drie kwartalen van 2020 zagen we het aantal woningaankopen door investeerders wel dalen. Wellicht keken ze de kat uit de boom, vanwege de onzekerheid die het coronavirus bracht.
Naast het vertrouwen van de investeerders hebben ook consumenten vertrouwen in de koopwoningmarkt. Vereniging Eigen Huis bericht dat het consumentenvertrouwen op de koopwoningmarkt positief is, vooral door het tekort aan woningen, de dalende hypotheekrente en de daardoor oplopende woningprijzen.
In de loop van 2021 zal blijken wat het uiteindelijke gevolg is van de wijzigingen in de overdrachtsbelasting. En ook of het beoogde effect is gerealiseerd.
