Het regeerakkoord is vanavond natuurlijk verplichte literatuur, en als internationaal econoom ben ik meteen naar blz. 15 gegaan, ‘Nederland in de wereld.’ Dit is een mooi stuk. De kern van dit hoofdstuk is dat Nederland een open economie is en dat het belang van dit besef niet makkelijk overschat kan worden. Toch staan er op het terrein van de ontwikkelingssamenwerking en internationale handel een paar passages in die om nadere toelichting vragen.
Ontwikkelingssamenwerking is, zo staat nadrukkelijk vermeld, gericht op de allerarmsten. Er komt echter ook “… een minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking op het ministerie van Buitenlandse Zaken. Hiermee wordt het belang van samenhang tussenbeide beleidsterreinen bevestigd. Dit geldt bijvoorbeeld voor het vergroten van demogelijkheden van het midden- en klein bedrijf om te investeren in zich ontwikkelende landen, en ook voor het creëren van nieuwe coalities tussen bedrijven, NGO’s en particulieren zoals die om HIV/AIDS in Afrika te bestrijden.”
En even verderop: “de versterkte samenhang tussen buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking krijgt onder meer vorm door het in samenwerking met het bedrijfsleven ontwikkelen van een revolverend fonds van 750 miljoen dat in de jaren 2014-2016 vanuit de begroting van Ontwikkelingssamenwerking wordt gevoed.”
Deze integratie van deze beleidsterreinen en de gebruikte formulering roept herinneringen op aan ‘gebonden ontwikkelingshulp’ dat in de vorige eeuw populair was. De ontvangen hulp moest worden besteed aan de export produkten van de donor. Dit type hulp is uitvoerig bestudeerd (zie bijv. The economics of international transfers, Cambridge University Press geschreven door collega Van Marrewijk en ondergetekende). De conclusie van deze literatuur is dat dit type hulp welvaartsverlagend is; gedwongen keuzes zijn nooit ideaal in een markteconomie, en zijn bovendien overbodig voor sterke exportsectoren. Sterke sectoren verkopen hun producten sowieso wel, ook zonder gebonden ontwikkelingshulp. Het gevaar dreigt dat vooral de zwakke broeders onder de exporteurs voorstander zijn van een dergelijke gedwongen winkelnering door de ontvangers van hulp.
Heel expliciet is het regeerakkoord nog niet en een en ander wordt ongetwijfeld nog nader uitgewerkt. Ik hoop dat men niet aan gebonden ontwikkelingshulp dacht toen bovenstaande passages werden opgeschreven. En eerlijk gezegd verwacht ik dat ook niet, maar nadere toelichting zou welkom zijn.
Auteur
Categorieën