Redactioneel
Eva Niesten
Redacteur ESB
e.niesten@sdu.nl
Déjà vu
I
n het voorjaar van 2009 wil het Ministerie
van Economische Zaken nieuwe vergunningen
uitgeven voor mobiele communicatie. Het
gaat hier om vergunningen voor frequenties
op de 2,6 GHz-band. Een vereiste van de Europese
Commissie is dat deze band technologieneutraal
wordt uitgegeven om innovaties te stimuleren.
Dit betekent dat de frequenties gebruikt kunnen
worden voor UMTS of LTE, maar ook voor WiMax,
een nieuwe technologie voor mobiele telefonie en
internet. Hoewel de frequenties dus gebruikt kunnen
worden voor deze verschillende technologieën, wordt
er gesproken over de WiMax-frequenties.
Bedrijven kunnen een vergunning verkrijgen voor
deze WiMax-frequenties door deel te nemen aan
een veiling. De centrale beleidsdoelstelling die het
Ministerie van Economische Zaken aan deze veiling
stelt is “het vergroten van de marktdynamiek door
kansen voor nieuwkomersâ€. Deze nieuwkomers
zullen “de ontwikkeling van innovatieve dienstenâ€
stimuleren. En wat vooral moet worden voorkomen
zijn “strategisch inkoopgedrag en samenspanningâ€
door de deelnemers aan de veiling (Ministerie van
Economische Zaken, 2008). In de literatuur worden
de aanwezigheid van een groot aantal bieders en het
voorkomen van samenspanning genoemd als twee
van de belangrijkste voorwaarden voor een goed
ontwerp van een veiling (Klemperer, 2002). Aan deze
twee voorwaarden wordt nu echter nog niet voldaan.
Over de veiling van dit voorjaar is voorlopig bekend
dat een aantal telecom- en kabelbedrijven zullen
deelnemen. Dit zijn KPN, Vodafone, T-Mobile, Tele-2,
Ziggo en UPC. De staatssecretaris van Economische
Zaken, Frank Heemskerk, vindt dat hiermee wel
aan de voorwaarde voor voldoende nieuwkomers is
voldaan. Hij vindt het namelijk niet nodig om twintig
procent van de frequenties te reserveren voor nieuwkomers. Een woordvoeder vatte het standpunt van
de staatssecretaris als volgt samen: “UPC en Ziggo
zijn nieuwkomers op de mobiele markt, de telco’s zijn
nieuw op de markt voor vast internet.†Maar wanneer
er gekeken wordt naar de activiteiten van deze verschillende bedrijven en het doel van de veiling, kan
er helemaal niet gesproken worden van nieuwkomers.
Het gaat hier om een veiling voor mobiele communicatie, en het is daarom weinig relevant dat bedrijven
nieuwkomer zijn op een markt voor vast internet.
De telecombedrijven kunnen in deze veiling dus niet
als nieuwkomers beschouwd worden. UPC en Ziggo
hebben wel ervaring opgedaan op de mobiele markt,
en zelfs met WiMax. UPC biedt mobiele telefonie
aan onder de naam UPC Mobile. Ziggo is een fusie
van een aantal kabelbedrijven, waaronder Casema.
In 2006 nam Casema een licentie over van Versatel,
waarmee ze een landelijk dekkend WiMax-netwerk
kan aanleggen. Tevens is er voor deze WiMax-veiling
een risico tot samenspanning aanwezig, net zoals dit
het geval was bij de UMTS-veiling in 2000. Aan deze
veiling namen destijds zes bedrijven deel, waaronder Versatel en de vijf mobiele telefonie-aanbieders
in Nederland. Versatel participeerde alleen in de
veiling om concessies voor toegang tot het netwerk
van de mobiele telefoniebedrijven te verkrijgen. Ze
spande samen met Telfort, en zorgde ervoor dat
Telfort met voorkennis kon bieden. Deze voorkennis
bestond eruit dat Versatel zich zou terugtrekken uit
de veiling. Er gebeurde wat iedereen van tevoren
al had  erwacht: elk van de vijf mobiele telefonieÂ
v
bedrijven kreeg een van de vijf beschikbare vergunningen voor de UMTS-frequenties (Van Damme,
2000). Versatel ging mobiele telefonie aanbieden
via het netwerk van Telfort. Voor de Wimax-veiling
geldt ditzelfde risico tot samenspanning, omdat hier
ook  eelnemers zullen willen onderhandelen met de
d
grotere  edrijven die waarschijnlijk een vergunning
b
weten te bemachtigen.
Een mogelijke oplossing voor deze twee problemen
is de toekomstige vergunninghouders te  erplichten
v
om nieuwkomers toe te laten op hun netwerk.
Hierdoor verdwijnt dit risico tot samenspanning.
Nieuwkomers zullen misschien niet direct gaan
bieden op de veiling, maar het gaat ook niet om hun
participatie in een veiling, maar om hun participatie
in de markt voor mobiele communicatie. Door hen
over een toegang tot de netwerken te laten onderhandelen met de vergunninghouders, kunnen ze
mobiele communicatiediensten gaan aanbieden. Zo
kan ook de stimulans tot innovatie door nieuwkomers
gegarandeerd worden.
Literatuur
Damme, E. van (2000) Afspraken en voorkennis in UMTSveiling. ESB, 85(4270), 680–683.
Klemperer, P. (2002) What really matters in auction design.
Journal of economic perspectives, 16(1), 169–189.
Ministerie van Economische Zaken (2008) Brief aan Tweede
Kamer: Vergunning mobiele communicatie. 21 oktober 2008. ET/
IT/8156834.
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.
ESB
94(4552) 23 januari 2009
35