I
Olga Aarsman en
Henk Lub
Beleidsmedewerker en
senior beleidsmedewerker
van De Nederlandsche Bank
n ESB van 23Â februari jl. verscheen een artikel
van Wim Boonstra waarin hij betoogt dat een
beter inzicht in de ontwikkeling van de nationale vermogenspositie met het buitenland verkregen wordt door vermogensmutaties te integreren
in de betalingsbalans. Op deze wijze worden waardeveranderingen in buitenlandse activa en passiva die
niet gepaard gaan met grensoverschrijdende transacties, zichtbaar gemaakt. Het saldo van de lopende
rekening, traditioneel de meest gebruikte indicator
van de ontwikkeling van het externe vermogen, is
vanwege de grootte van de posities voor steeds meer
landen van ondergeschikt belang.
De Nederlandsche Bank (DNB), wettelijk verantwoordelijk voor de samenstelling van zowel de
betalingsbalans als het externe vermogen, vindt het
voorstel van Boonstra interessant en staat ook positief tegenover de door hem genoemde argumenten.
Toch kan zijn voorstel niet in de standaardopstelling
van de betalingsbalans worden overgenomen, omdat
hieraan formele richtlijnen van diverse internationale instellingen zoals het Internationaal Monetair
Fonds (IMF), de Europese Centrale Bank (ECB)
en Eurostat ten grondslag liggen. Deze richtlijnen
waarborgen dat verschillende landen hun betalingsbalansen volgens uniforme principes samenstellen,
waardoor deze onderling vergelijkbaar zijn en ook
aansluiten bij de Nationale rekeningen (de rekening
transacties met het buitenland). Wij beschouwen de
door Boonstra voorgestelde betalingsbalans als een
bijzondere opstelling die tegemoet komt aan een
specifieke analytische behoefte. Het gaat hier om
een herordening van gegevens die in standaardtabel-
len wordt aangeboden of een aanvulling met additionele gegevens. Een dergelijk onderscheid tussen een
standaardopstelling en een analytische opstelling
is bijvoorbeeld ook te vinden in het IMF Balance of
Payments Statistics Yearbook. In het IMF Balance of
Payments Manual 5th edition wordt een standaardtabel voor het externe vermogen gepresenteerd,
waarin additionele verklaringen voor veranderingen
van de activa- en passivapositie worden gegeven.
Deze tabel voorziet in een volledige reconciliatie
tussen betalingsbalans en externe vermogenspositie. DNB kan de componenten voor deze tabel
berekenen èn publiceren. De rapportages die DNB
ontvangt voor de opstelling van de betalingsbalans
bevatten namelijk een volledige reconciliatie van
standen (externe vermogenspositie) en stromen
(betalingsbalans); het verschil bestaat uit de vermogensmutaties, die verder worden onderscheiden
naar wisselkoersveranderingen, prijsmutaties (zoals
koerswinsten bij effecten) en de zogenaamde overige mutaties (zoals afschrijvingen van goodwill).
De presentatie zou er dan uit kunnen zien als in de
tabel hieronder. Een verdere uitsplitsing van directe
investeringen en overig financieel verkeer is mogelijk. Wij kunnen Boonstra’s specifieke voorstel voor
een andere betalingsbalansopstelling niet overnemen. Maar wij nemen graag de handschoen op om
alle door hem gezochte informatie voor het publiek
beschikbaar te stellen. Een eerste mogelijkheid voor
publicatie van deze tabel met cijfers voor 2006 is op
de statistiekenwebsite van DNB (www.statistics.dnb.
nl) in oktober 2007. De nieuwe tabel zal dan ook in
het Statistisch Bulletin van december verschijnen.
tabel 1
Reconciliatie van extern vermogen en betalingsbalans in 2005 in miljarden euro’s
Stand begin
2005
ACTIVA
Directe investeringen
Effectenverkeer
Aandelen
Schuldpapier
Financiële derivaten
Overig financieel verkeer
Officiële reserves
Totaal activa inclusief officiële reserves
PASSIVA
Directe investeringen
Effectenverkeer
Aandelen
Schuldpapier
Financiële derivaten
Overig financieel verkeer
Totaal passiva
Statistische verschillen
Verandering in de positie
Financiële stromen Wisselkoers
Prijsverande(betalingsbalans) veranderingen
ringen
Overige
mutaties
Stand eind
2005
412
779
325
454
63
470
115
65
9
56
–121
39
16
33
24
8
–16
24
–19
56
47
10
136
0
10
–6
–3
–3
–3
–2
534
933
407
527
60
531
16
1.741
–1
97
3
60
0
174
0
–2
18
2.075
356
773
276
498
72
550
1.752
33
128
68
60
–125
26
62
34
3
12
4
8
–7
26
35
1
72
67
5
136
0
209
–14
9
4
4
–3
3
–6
379
994
420
575
74
606
2.053
ESB
4 mei 2007
285
reactie
Reactie op: Een nieuwe kijk op de betalingsbalans