Promotiebespreking: Jordy Meekes

Wat zijn de effecten van baanverlies als gevolg van het faillissement van het bedrijf waar de werknemer in kwestie in dienst was? Het doel van dit deel van mijn proefschrift is om inzichten te krijgen in hoeverre werknemers regionale aanpassingspatronen gebruiken na ontslag, en of het effect van baanverlies verschillend is voor huurders en verschillende typen huiseigenaren.

Ontslagen werknemers worden tot drie jaar na hun ontslag gevolgd en vergeleken met vergelijkbare werknemers die niet ontslagen zijn, met als doel om de effecten van baanverlies op vier aanpassingspatronen te analyseren: de kans op een nieuwe baan, het loon, de woon-werkafstand en de verhuiskans.

Ik laat met behulp van administratieve gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) uit de periode 2006–2014 zien dat baanverlies kostbaar is vanuit een maatschappelijk perspectief. Naast de aanzienlijke verliezen in werkgelegenheid en loon ervaren werknemers na ontslag een toename in de woon-werkafstand van ongeveer twintig procent vergeleken met hun oude baan als ze een andere baan vinden. Bovendien suggereren de resultaten dat ontslagen werknemers afwegingen maken tussen verschillende aanpassingspatronen: ontslagen werknemers met een langere werkloosheidsduur hebben een voorkeur voor dichter bij huis werken in plaats van een hoger loon. Ontslagen werknemers zoeken dus naar banen die binnen hun lokale arbeidsmarkt liggen. De woningmarkt kan de arbeidsmarktuitkomsten van ontslagen werknemers belemmeren door een relatief lage geografische mobiliteit, maar de pendelmarge van aanpassing helpt hen weerbaar te zijn tegen een negatieve werkschok. Dit suggereert dat werknemers die minder makkelijk kunnen pendelen, bijvoorbeeld in geografische gebieden met een slechtere infrastructuur, of werknemers die minder toegang hebben tot vervoersmiddelen, kwetsbaarder zijn op de arbeidsmarkt.

Het effect van ontslag is anders voor huurders dan voor de verschillende typen huiseigenaren. Vergeleken met andere ontslagen huiseigenaren en huurders, hebben ontslagen huiseigenaren met een huis onder water een baanvindkans die vier à zes procentpunt hoger is. De resultaten suggereren dat een hoge hypotheekschuld ten opzichte van de waarde van de woning een sterke prikkel geeft om relatief snel een baan te vinden. Daar staat tegenover dat bij ontslagen werknemers met deze relatief hoge hypotheekschuld een verlies in loon wordt waargenomen dat een à twee procentpunt hoger ligt. Bovendien ondervinden huiseigenaren die hun volledige hypotheek hebben afgelost de grootste stijging in de woon-werkafstand. Hoewel ontslagen werknemers met een huis dat onder water staat mogelijk geografische immobiliteit ervaren, vormt dit geen belemmering voor de baanvindkans na ontslag.