.
ESB Boeken
Promotie
D
kans om een aflossingsvrije hypotheek
e studies in het proefte kiezen. Alternatieve verklaringen, zoschrift ‘To own, to fials het inwinnen van financieel advies,
nance, and to insure;
doen geen afbreuk aan de impact van
residential real estate
deze factoren op de hypotheekkeuze.
revealed’ concentreren zich op de NeDe derde studie analyseert of schuldraderlandse woning- en hypotheekmarkt
tio’s – zoals de grootte van de hypotheek
en het gedrag dat de actoren in deze
ten opzichte van de woningwaarde of
markten vertonen. Ondanks dat hier
de hoogte van hypotheeklasten ten opde afgelopen decennia een groot aantal
zichte van het inkomen – wijzen op teonderzoeken naar verricht is, heeft het
gengestelde belangen van huishoudens
merendeel van deze studies de ÂVerenigde
en tussenpersonen in het hypotheekStaten als basis voor de analyse. Daarproces. Het feit dat de hypotheek uitnaast is er een stroom onderzoek binnen
eindelijk acceptabel moet zijn voor de
de economische wetenschap ontstaan
Ruben Cox
hypotheekverstrekker, kan echter voordie het handelen van actoren en hun bePromovendus aan de
komen dat deze belangentegenstelling
sluitvorming vanuit een  sychologisch
p
Erasmus Universiteit Rotterdam
materialiseert. Nederlandse hypotheeken sociologisch perspectief bekijkt. De
verstrekkers houden het merendeel (85
gedragseconomie onderzoekt de psyprocent) van de hypotheken op hun
chologische  specten die menselijk hana
balans en hebben daardoor een econodelen sturen en vormt daarmee de tegenhanger van de klassieke benadering die een rationeel en volledig mische prikkel om het risico in deze portefeuille aanvaardbaar
te houden en tussenpersonen te monitoren. De resultaten laten
geïnformeerde actor veronderstelt.
Allereerst stelt dit proefschrift aan de orde in hoeverre er extern zien dat de invloed van de intermediair inderdaad verdwijnt als
aliteiten van eigenwoningbezit zijn. De discussie omtrent hervor- het kredietrisico gedragen wordt door de verstrekker. Uit de
mingen in de woningmarkt behoeft een analyse wat de effec en analyse blijkt dat de meeste variatie in uitkomsten van het hypot
van eigenwoningbezit zijn. De analyse kijkt of buurten in Rot- theekverstrekkingsproces toe te rekenen is aan verschillen tussen
terdam met een hoger percentage eigenwoningbezit veiliger zijn hypotheekverstrekkers onderling.
en of de buurttevredenheid hier hoger is dan in buurten met een Ten slotte wordt in de vierde studie verzekeringsgedrag onderlager percentage. Uit de resultaten volgt dat veranderingen in zocht. Huishoudens kunnen het risico op restschuld afdekken
buurtveiligheid en buurttevredenheid positief en zwak causaal door middel van een hypotheekverzekering bij de Nationale
samenhangen met veranderingen in het percentage eigenwoning- Hypotheek Garantie (NHG). De onderzoeksresultaten in deze
bezit in die wijk. Een stijging van het eigenwoningbezit in de wijk studie laten zien dat huishoudens met een hoger risicoprofiel (bijmet tien procent hangt samen met een stijging in buurtveiligheid voorbeeld een lager eigen vermogen of inkomen) meer geneigd
van 0,6 procent en in buurttevredenheid van 0,7 procent. Verder zijn een hypotheekverzekering te kopen, maar tonen ook de rol
wordt de relatie tussen eigenwoningbezit en externaliteiten geka- van gedragseconomische factoren aan: huishoudens zonder hyrakteriseerd door een niet-lineair verband: het effect op buurtvei- potheekverzekering zijn overmoediger en minder geneigd te spaligheid en -tevredenheid van een verhoging van het eigenwoning- ren. Overmoedigheid wordt vastgesteld door de zelf-inschatting
van huishoudens met betrekking tot hun financiële kennis te corbezit neemt af.
In de tweede studie wordt de hypotheekkeuze van consumenten rigeren voor het niveau dat op basis van andere kenmerken, zoals
aan de orde gesteld. De afgelopen twintig jaar is het aantal be- opleiding, verwacht mag worden. Overigens is sinds de uitbraak
schikbare hypotheekvormen aanmerkelijk gegroeid. Was voor- van de subprime-crisis in de Verenigde Staten het percentage verheen de annuïteiten- of lineaire hypotheek de meest gangbare zekerde huishoudens in Nederland aanmerkelijk gestegen.
vorm, anno 2009 is meer dan zestig procent van de Nederlandse Dit proefschrift laat zien wat de invloed van een stimulerend
hypotheken een aflossingsvrije of spaarhypotheek. Ondanks dat eigenwoningbeleid is op het leefklimaat in de buurt, maar geeft
deze nieuwe hypotheekvormen voordelen bieden in termen van ook inzicht in de grootte van deze effecten. Bovendien wordt
betaalbaarheid, zijn veel consumenten zich niet bewust van de gedocumenteerd wat de invloed van gedragseconomische facrisico’s die deze producten met zich meebrengen, zoals het rest- toren is op financiële beslissingen van huishoudens. Ten slotte
schuldrisico. De vraag die in deze studie centraal staat, is wat de wordt de rol van tussenpersonen in het hypotheekproces inzichinvloed van financiële deskundigheid en risicoaversie is op de telijker gemaakt. Tezamen kunnen ze bijdragen aan de discussie
hypotheekkeuze door huishoudens. De analyses laten zien dat over hervorming van de woningmarkt en regulering van de confinanciële kundigheid en risicoaversie significante, verklarende sumentenmarkt voor financiële producten.
factoren zijn in de hypotheekkeuze van huishoudens. Huishoudens die meer risicoavers zijn en huishoudens met geringe finan- Cox, R.H.G.M. (2013) To own, to finance, and to insure; residential real estate
ciële deskundigheid hebben gemiddeld een 75 procent lagere revealed. Proefschrift. Rotterdam: Erasmus Universiteit Rotterdam.
596
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.
Jaargang 98 (4669) 27 september 2013