Prijsontwikkeling halffabricaten kan voorbode zijn van lagere inflatie

De coronacrisis werd gekenmerkt door grote verstoringen in toeleveringsketens. Deze verstoringen zorgde voor sterk stijgende prijzen van halffabricaten (tussenproducten in het productieproces van consumptiegoederen). Nu de verstoringen in de toeleverings­ketens afnemen, stijgen ook de prijzen van halffabricaten minder snel: een mogelijke voorbode van lagere inflatie.

De coronacrisis zorgde met name voor forse verstoringen in de toeleveranties uit Azië. Door de lagere productiekosten komen veel halffabricaten uit landen als China, Taiwan en Vietnam, maar worden ze uiteindelijk verwerkt in andere delen van de wereld. De productie in de Aziatische landen haperde door de lockdowns en transport per boot of vliegtuig viel stil.

De New York Fed heeft een indicator ontwikkeld – de Global supply chain pressure index – om de verstoringen van lucht- en scheepsvracht, maar ook beoordelingen van inkoopmanagers over levertijden, productieachterstanden en voorraden in één index weer te geven. Een index van 100 betekent een normale situatie (langjarig gemiddelde), waarbij een hogere score meer verstoring aanduidt.

Door de coronapandemie namen de verstoringen toe (figuur). Het bijna stilvallen van de productie en goederenvracht leidde aanvankelijk echter niet tot hogere prijzen van halffabricaten. De prijzen daalde zelfs omdat de vraag sterk terugviel en er ruim voldoende voorraden waren. In de tweede helft van 2020 en in 2021 herstelde de vraag naar goederen fors. Hierdoor namen de prijsstijgingen van halffabricaten sterk toe, tot zelfs 25 procent op jaarbasis. Vanaf begin 2022 nemen de verstoringen in de toeleveringsketens af, omdat veel landen hun coronabeperkingen versoepelden. Maar pas sinds juni 2022 is er ook een kentering te zien in de prijsstijgingen van de halffabricaten. De afname van de prijsstijging wordt mede veroorzaakt door een lagere vraag als gevolg van recessiezorgen.

Mogelijk is de prijsontwikkeling van halffabricaten een indicatie dat de prijsdruk in de gehele keten aan het afnemen is, waardoor mogelijk ook de inflatie afremt. Onderzoek van onder meer de Europese Centrale Bank wijst namelijk uit dat halffabricaten gevoeliger zijn voor prijsveranderingen dan consumptiegoederen. Deze laatste reageren met enige vertraging.