Ontwikkelingen in het beurzenlandschap
Aute ur(s ):
Wolters, M (auteur)
Deze rub riek wordt periodiek verzorgd door het ministerie van Financiën.
Ve rs che ne n in:
ESB, 86e jaargang, nr. 4311, pagina 459, 25 mei 2001 (datum)
Rubrie k :
EU-Monitor
Tre fw oord(e n):
beurzen
Verrekening en afwikkeling lijken de sleutel voor verdere integratie van Europese beurzen.
Met de komst van Euronext is een belangrijke stap gezet naar een meer geïntegreerd Europees beurzenlandschap. Euronext behoort momenteel tot de drie
grootste beurzen in Europa (zie tabel 1). Bij de Euronext-fusie spelen mogelijke kostenbesparingen in de ‘back office’ een belangrijke rol.
Tabel 1. Kerngegevens grootste Europese beurzen
kapitalisatie
(in mrd. euro)
feb ’01
Euronext
London Stock
Exchange
Deutsche Börse
aantal
bedrijven
met notering
feb ’01
handelsomzet
aandelen
(in mrd. euro)
feb ’01
2295
1437
141
2591
1326
2921
988
180
156
Bron: Federation of European Stock Exchanges, Euronext Amsterdam N.V.
Fragmentatie
Het huidige Europese effectenverkeer is vrij gefragmenteerd, in die zin dat er naast vele beurzen en verschillende handelssystemen, een groot aantal (circa
dertig) spelers op de Europese markt voor ver-rekening en afwikkeling bestaat. Dit vormt een tegenstelling tot de Verenigde Staten, waar deze activiteiten in
hoge mate zijn gecentraliseerd en de kosten voor effectentransacties circa zeven maal lager zijn dan in Europa 1.
Concurrentie en consolidatie
Mede door toenemende grensoverschrijdende effectentransacties (zie tabel 2 voor Nederland) is de concurrentie tussen beurzen toegenomen. Tevens gaat
een concurrentiedruk uit van de opkomst van alternatieve elektronische handelssystemen.
Tabel 2. Geografische spreiding Nederlands grensoverschrijdend aandelenbezit (ultimostanden in miljard euro)
1998
Frankrijk
Duitsland
Verenigd Koninkrijk
overig EU
totaal eu
Verenigde Staten
overig
totaal
10,3
11,8
17,9
17,1
57,2
56,8
34,5
148,5
1999
groei (%)
20,2
21,8
31,7
32,3
105,9
92,1
63,8
261,8
95
85
77
89
85
62
85
76
a
a. Ongeveer een kwart van de groei is het gevolg van netto aankopen,ongeveer driekwart van met name koersstijgingen.
Bron: DNB, Statistisch Bulletin, september 2000.
Concurrentie wordt primair gedreven door de wens van beurzen om meer (handels)transacties aan te trekken 2. Competitieve elementen kunnen zijn de
noteringseisen, het handelssysteem, de liquiditeit, de openingstijden en verlaging van de transactiekosten 3.
Een veel genoemde reden voor consolidatie van beurzen is kostenbesparing als gevolg van schaal- en efficiëntievoordelen. Gezien de hoge kosten voor
technologische infrastructuur zijn grote potentiële besparingen, met name te realiseren in de ‘back office’ bij de verrekening, afwikkeling en bewaring van
effecten.
Veel Europese beursorganisaties, zoals Euronext en Deutsche Börse, zijn verticaal geïntegreerd: de verrekening en afwikkeling zijn grotendeels onderdeel van
de beursorganisatie. Indien genoemde activiteiten niet of nauwelijks deel uitmaken van een beursorganisatie, zoals bij de London Stock Exchange, zijn bij
fusies minder kostenvoordelen te behalen.
Vooral vanuit grote institutionele partijen met veel grensoverschrijdende transacties neemt de druk voor een meer efficiënte verrekening en afwikkeling toe.
Via een verdere integratie van verrekening en afwikkeling kunnen in Europa kostenbesparingen worden gerealiseerd.
Financiële regelgeving
Het is primair een beslissing van marktpartijen om al dan niet via consolidatie mogelijke efficiëntievoordelen te realiseren. Toch hebben, in verband met het
belang van goed functionerende financiële markten, de hoge kosten van verrekening en afwikkeling ook de aandacht van de Europese Commissie. In het
kader van het door Nederland ondersteunde Actieplan Financiële Diensten 4 wordt beoogd de integratie van deze markt te bevorderen, voornamelijk door
(veelal juridische) belemmeringen voor grensoverschrijdende effectentransacties te verminderen.
Toekomstblik
Mogelijk doet zich in de toekomst verdere integratie van de Europese beurzen voor 5. Recente openbare aandelenemissies (Deutsche Börse, voornemen
Euronext) zijn een indicatie dat Europese beurzen hun concurrentiepositie willen versterken, mogelijk ook via acquisities. Vooral op het vlak van de
verrekening en afwikkeling is verdere consolidatie waarschijnlijk. Dit zal naar verwachting een gradueel proces zijn, gezien de verschillen in technische,
organisatorische en juridische infrastructuur van de bestaande systemen
1 D. Cruickshank, Clearing and settlement – the barrier to a pan-European capital market, Speech at the Borderless Trading Conference, Royal Institute for
International Affairs, 26 april 2001.
2 R. Lee, What is an exchange? The automation, management and regulation of financial markets, Oxford University Press, New York, 1998.
3 M. Martens en O. Steenbeek, Handelssystemen en concurrentie tussen effectenbeurzen, Bank- en Effectenbedrijf, november 2000.
4 J.J.M. Kremers en A.J.I. van den Ende, Financieel Europa in de vijfde versnelling, Bank- en Effectenbedrijf, december 2000.
5 C. Gaa, R. Ogrodnick, P. Thurlow en S.A. Lumpkin, Future prospects for national financial markets and trading centres, Financial Market Trends, nr. 78,
maart 2001.
Copyright © 2001 – 2003 Economisch Statistische Berichten (www.economie.nl)