ECONOMIE
Monetair beleid ongeNa de bijeenkomst van de G-7 op 20
en 21 januari vormden eensgezindheid en optimisme over de financiele markten de kern van de readies
der deelnemers. Voor zover op spanningen gezinspeeld werd, betrof dit
de rente-ontwikkelingen. De markt
werd onaangenaam verrast toen al
snel duidelijk werd dat de coordinatie in het beleid ver zoek is, hetgeen
bleek uit de disconto-aanpassingen
in de VS en enkele landen in Europa, met Duitsland voorop.
De tevredenheid van de G-7 over de
wisselkoersverhoudingen werd onderstreept door het ontbreken van
een verwijzing naar individuele munten in het slotcommunique. De twee
voorgaande G-7 verklaringen verwezen nog expliciet naar de koersontwikkeling van de yen als bron van
zorg. Alien waren het erover eens
dat de dollar zich op dit moment
rond het juiste niveau bevindt. “Wij
zijn bereid om de markten te stabiliseren wanneer zij gaan bewegen in
reactie op de historische ontwikkelingen in het Midden-Oosten en de
Sovjetunie”, aldus Brady.
Op de valutamarkten stabiliseerde
de dollar zich geruime tijd rond/
1,68. Na de discontoverhoging in
Duitsland en verlaging in de VS
moest de dollar echter terrein prijsgeven, waarmee weer eens duidelijk
werd dat een gecoordineerde rentepolitick niet los gezien kan worden
van een consistent wisselkoersbeleid.
Dalende rente
De afgelopen weken was na de daling van de olieprijs sprake van een
voortgaande rentedaling op de meeste kapitaalmarkten. Frankrijk, Belgie
en Australie vielen daarbij op, maar
ook in eigen land kwam de kapitaalmarktrente duidelijk omlaag.
In Amerika toonde de Fed zich bezorgd over het trage groeitempo van
de geldhoeveelheid. De jongste renteverlagingen in de VS werden ingegeven door aanwijzingen dat de kredietverlening in de VS zwaar onder
druk ligt. Op 1 februari gaf de Fed
166
opnieuw een signaal af door het disconto te verlagen van 6,5% tot 6%.
In schril contrast tot de uitkomsten
van het G-7 overleg en de ontwikkelingen in de VS stond de discontoverhoging per eind januari met een half
procent door de Bundesbank tot 6,5%
en ophoging van de Lombardrente tot
9%. Dit kwam dan ook als een volslagen verrassing voor de financiele
markten die juist hun vrees voor een
renteverhoging hadden laten varen.
De president van de Bundesbank
Pohl verklaarde dat de verhoging
een puur technisch karakter draagt.
De feitelijke marktrente lag al enige
tijd boven de Lombardrente, hetgeen de banken zou kunnen verleiden tot een te uitbundige kredietverlening. De groei van de
geldhoeveelheid van 7% in het tweede halfjaar wordt als bedreigend gezien voor de inflatie-ontwikkeling.
Daarnaast wil men een duidelijk signaal afgeven naar het uitgavenbeleid
van de Duitse overheid.
De wederopbouw van het voormalige Oost-Duitsland leidt er toe dat
het totale begrotingstekort van de
Duitse regering fors stijgt. Ook de financiering van de Golfoorlog eist
zijn tol. Overigens heeft de Duitse regering al aangegeven dat deze kosten en een deel van de kosten voor
de eenwording niet volledig op de
kapitaalmarkt gefinancierd zullen
worden. Er wordt op gestudeerd hoe
belastingverhogingen voldoende
geld in het laatje zouden kunnen
brengen. Daarbij denkt men in eerste instantie aan verhoging van benzine-accijnzen en de btw.
DNB volgt
Ook in Nederland werden de officiele tarieven met 0,5% verhoogd,
waardoor het promessedisconto nu
op 9% ligt. De Nederlandsche Bank
gaf ook hier aan dat het om een technische reactie gaat, waarbij vooral
het internationale vertrouwen in
handhaving van een sterke gulden
de hoofdrol speelt. In eerste instan-
tie reageerde de geldmarkt nauwelijks op de discontoverhoging. De
rente voor 1 maands interbancair ligt
juist boven 9%. Ook aan het lange
eind was er nauwelijks sprake van
een reactie. Het positieve sentiment
dat direct na de lagere olieprijzen
ontstond kon niet doorbroken worden. Voor de langlopende leningen
geldt nu een rendement van rond
8,9%, tegenover nog ruim 9,3% enkele weken geleden.
Wall Street blijft vast
David Hale van Kemper Financial
Services is niet wars van galgenhumor, zo bleek recentelijk tijdens een
toespraak in Chicago: “Koeweit is
een bankensysteem zonder land en
de Verenigde Staten is op weg een
land zonder bankensysteemn te worden”. Naast de spaar- en hypotheekbanken zijn het in toenemende mate
ook de algemene banken in de VS
die in de problemen raken. De Fed
maakt zich hier ernstige zorgen
over, maar de Amerikaanse beurs
weet de opgaande lijn rustig door te
trekken. De Dow Jones index sloot
de maand januari af op een stand
van 2736, waarmee de winst sedert
het uitbreken van de Golfoorlog op
ruim 200 punteff is gekomen. Hiermee lijkt er steun voor de cynische
stelling dat een oorlog goed is voor
aandelenmarkten, wat ook tijdens
de betrokkenheid van de Amerikanen met de tweede wereldoorlog en
de Korea-oorlog gebleken is.
Defensie-aandelen stonden op Wall
Street duidelijk in de belangstelling.
Uiteraard gold dit voor Raytheon, de
onderneming die de Patriot-systemen levert. De plannen voor de Patriot dateren van het midden van de
jaren zeventig, maar pas in 1987
plaatste het Pentagon een order ten
bedrage van 4 miljard dollar. Tot het
einde van vorig jaar had het hele
projekt al 12,5 miljard dollar aan defensie-geld opgeslokt. De koers van
Raytheon steeg de laatste maanden
van onder $ 60 tot bijna $ 80.
Valutakoersen
1991
hoogste
koers
Amerikaanse dollar
Engelse pond
Duitse mark (100)
Zwitserse frank (100)
Japanse yen
laagste
koers
Koers
per
18/1
1,75
3,31
1,67
3,27
112,72
132,36
1,71
3,29
112,74
134,08
125,36
127,91
112,82
135,62
129,06
1991
Koers
per
1/2
1,67
3,28
112,72
1,32,51
126,43
DEZE WEEK
Beursindices
1991
hoogste
koers
VS (Dow Jones)
Engeland (FT-100)
Duitsland (DAX)
Nederland (CBS)
Japan (Nikkei)
Australia (All Ord)
2.736
2.171
1.423
168
24.096
1.322
Martin Marietta assembleert de Patriots en is goed voor 40% van de toegevoegde waarde van deze raketten.
General Dynamics en McDonnell
Douglas zijn producenten van de
kruisraketten waarmee de ‘chirurgische’ aanvallen op Irak plaatsvinden.
Hectisch Amsterdam
De financiele sector kon zich op de
Amsterdamse effectenbeurs in grote
belangstelling verheugen. Na de bekendmaking van de nieuwe voorwaarden met betrekking tot de fusie
tussen Nationale Nederlanden en de
NMB Postbank liepen beide koersen
aanvankelijk op naar respectievelijk
/ 59,50 en/ 45,30.
Nadat het geloof ontstond dat de fusie definitief zal doorgaan toen een
nieuwe ruilverhouding werd bekendgemaakt moesten beide fondsen echter een veer laten.
Aandeelhouders Nationale Nederlanden krijgen een extraatje van/ 6,50
contant of 0,15 aandeel in de nieuwe holding Internationale Nederlanden. Volgens het oorspronkelijk bod
kregen aandeelhouders NMB Postbank 0,7 aandeel in de nieuwe holding, plus 10 gulden achtergestelde
obligaties plus een warrant. Aandeelhouders Nationale was toen een
nieuw aandeel in de holding plus
1991
laagste
koers
2.470
2.055
1.323
162
22.443
1.205
Koers
per
18/1
2.647
2.103
1.405
166
23.808
1.267
Koers
per
1/2
2.731
2.166
1.427
166
23.157
1.303
fiteren. Daarnaast viel de onzekerheid ten aanzien van wel of niet militair ingrijpen weg. De komende periode moet blijken of daarvoor een
nieuwe onzekerheid over de lengte
van de oorlog in de plaats komt.
Deze bijdrage is ontleend aan de tweewekelijkse publikatie Beleggen met Van Lanschot.
een warrant voorgesteld. Een aantal
beleggers onder aanvoering van Aegon is nog niet tevreden over het definitieve bod. Inmiddels is Nationale
Nederlanden begonnen op grote
schaal aandelen NMB Postbank op
te kopen.
Op grond van de fusieperikelen en
de lagere rente lag de gehele financi-
ele sector er de laatste weken goed
bij. Dit geldt vooral voor de verzekeraars, maar ook voor de banken.
Nieuwe onzekerheid?
De financiele markten hebben sinds
het uitbreken van de Golfoorlog een
hectische periode achter de rug. De
lange rente daalde wereldwijd op basis van de gedaalde olieprijzen, en
ook de beurzen konden daarvan pro-
ESB 23-1-1991
167