column
Mark Frequin
Directeur-generaal Energie en Telecom
Kijk over de ICT-grenzen heen
Onder veel volwassen kinderen is een strijd
meer productiviteitsgroei door ICT gerealiseerd.
Daar is sprake van een veel sterkere groei dankgaande. Het gaat over elektronische nieuwigÂ
heden. Wie heeft de meest geavanceerde i-pod, zij een productief gebruik van ICT. ICT is vooral
wie heeft het snelste internet, wie heeft al een
bij slim gebruik een belangrijke ‘enabler’ voor
tomtom in zijn zesde hands Opel Samira? En
economische groei, omdat ICT onder andere
wie heeft de meest opgepimpte hyves met, niet
informatieprocessen in een organisatie gladder
onbelangrijk, de meeste vrienden? Er woedt
laat verlopen en omdat ICT zorgt voor lagere
een flinke strijd over wie de ‘first adaptor’ is.
zoek-, transport- en transactiekosten. Dat leidt
Er zit blijkbaar veel ICT-vaart in Nederland.
weer tot productiviteitswinsten. De afgelopen
Maar dan lees je in de artikelen van Van Ark
periode was ICT verantwoordelijk voor gemiddat de Verenigde Staten beter scoort dan
deld 0,5 procent groei van de Nederlandse
Nederland of Europa met productiviteitsgroei
economie. Dat is zo rond het Europese gemiddoor ICT.
delde. In de Verenigde Staten ligt dat cijfer
Hoe kan dat is de vraag, met al die ICT-snelechter op 0,8 procent groei.
heid die we al hebben? Wij zijn toch breedOns probleem is, als je Nederland of Europa
bandkampioen, zegt de OESO? Meer dan
vergelijkt met de Verenigde Staten, dat wij de
25 procent van onze huishoudens heeft een
ICT-potentie, die wij al hebben, onvoldoende
breedbandabonnement, daarmee zitten we de
gebruiken. Wij doen er te weinig mee. We hebwereldwijde nummer een, Zuid-Korea, op de
ben goud in handen, maar we benutten het niet
hielen. In de Verenigde Staten is dit nog geen
effectief. Noch in de publieke sector, noch in
17 procent. Volgens ‘de Digitale Economie
veel bedrijven. Wij hebben snelle verbindingen,
2005’ was het aandeel van de ICT-sector
veel kennis, goede opleidingen, veel mobieltjes,
in de R&D-uitgaven van het bedrijfsleven in
maar gebruiken het alleen niet om organisaties
Nederland 37 procent en in de Verenigde
en bedrijven beter te laten functioneren.
Staten 35 procent. Bijna vijf procent van onze
Als er nu geen reden was om ICT-mogelijkheden
bevolking verdient zijn brood
niet toe passen, dan was het
met ICT-producten en -diennog tot daar aan toe. Maar
sten. In de Verenigde Staten
Een trein van
boeven ontsnappen door inforis dit nog geen vier procent.
matiefouten, patiënten overRotterdam naar
Ons telefonie-, pc- en interlijden in ziekenhuizen omdat
netgebruik is stukken hoger:
Milaan rijdt gemiddeld gegevens niet goed worden
98 procent in Nederland
bewaard of uitgewisseld,
29 kilometer per
versus 62 procent in de
burgers en bedrijven smoVerenigde Staten. Dus we zijn
uur. Niet omdat de
ren in overheidsorganisaties
in Nederland wél intensieve
omdat elektronische toegang
trein niet sneller
gebruikers van ICT.
niet mogelijk is, automobiToch is het gras aan de ander
kan, maar door alle
listen stuiten op files omdat
kant van de oceaan nog groeze niet weten dat er voor hen
werkprocessen en
ner. In de Verenigde Staten
een opstopping is, leerlingen
is in de afgelopen jaren veel
papieren!
moeten nog met vooroorlogse
32
ESB september
2006
communicatiemiddelen werken. Ellende dus,
die te verkleinen is door ICT-oplossingen beter
in organisaties in te passen. Dat geldt niet
alleen voor de publieke sector. Ook in bedrijven kunnen werkprocessen aanzienlijk worden
verbeterd en klanten beter worden bediend.
Administratieve lasten kunnen worden verminderd en doorlooptijden sterk worden teruggebracht. Zeker op het snijvlak van bedrijfsleven
en overheid. Een trein van Rotterdam naar
Milaan rijdt gemiddeld 29 kilometer per uur.
Niet omdat de trein niet sneller kan, maar door
alle werkprocessen en papieren! ICT kan hier
een oplossing bieden.
Het kan anders en beter. Door inderdaad te kijken naar landen die ICT effectiever inzetten. En
dat is op het gebied van e-overheid in Canada
en Denemarken of op het gebied van slim
gebruik van nieuwe media in Japan of in het
medische ICT-domein in de Verenigde Staten.
En zo zijn er meer voorbeelden die inspirerend
zijn. Die ervaringen moeten wij, ondernemers
en overheid, benutten door slimme ICT-mogelijkheden toe te passen. Bijvoorbeeld door met
ICT de doorvoer in de Rotterdamse haven te
versnellen: op zee wordt al geregistreerd wat
de lading is, wat gecontroleerd gaat worden
door bijvoorbeeld de douane of de Voedsel- en
Warenautoriteit, welke overslag gewenst is en
hoe dat moet worden georganiseerd. Of het
waarschuwen van burgers voor rampen op
de vierkante meter met behulp van mobiele
telefoon, met gsm en gps. Of de elektronische
toegang van alle burgers met een digitale
identiteit: digid. En zo zijn er inmiddels veel
meer voorbeelden van slim gebruik van ICT. Het
oplossen van maatschappelijke problemen, als
onveiligheid op straat, files op de weg, wachtlijsten in ziekenhuizen en uitval in onderwijs,
bespaart ook bedrijven veel geld.
Het ontbreekt overigens niet aan initiatieven op
allerlei plaatsen in Nederland om tot slimmer
gebruik van ICT over te gaan. Meer schaalgrootte voor deze initiatieven is nodig, zodat
meer diensten voor meer gebruikers beschikbaar komen. Daarvoor hebben we nodig: kennisuitwisseling, vraagbundeling en opschaling.
Voorlopig stokt het in ons land, omdat als iets
is uitgevonden in Roodeschool, dat niet zomaar
wordt overgenomen of gebruikt in Ermelo.
Mooie medische ICT-oplossingen in Twente
blijken niet vanzelfsprekend in Eindhoven of
de bestrijding van files in de regio Den Haag is
niet gelijk dé oplossing voor regio Zwolle. Eigen
oplossingen zijn altijd beter, zo lijkt het. We zijn
zo eigenwijs in dit land, dat we het eerst zelf
moeten uitvinden alvorens het te accepteren.
Dat moet worden doorbroken. We moeten over
onze (ICT-)grenzen heen kijken.
ESB september
2006
33