Jrg. 4, editie 176

14 MEI 1919

AUTEURSRECHT VOORBEIJ OUDEN

Eco
,
nomisch-St!’atistisché

Benchten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDELS NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

4E
JAARGANG

WOENSDAG 14 MEI 1919

No. 176

INHOUD

BIz.

DE TANTIiME-BELASTING
door
Prof. Mr. Ant. van Gijn.. 459
De Tariefsverhooging ‘bij Post, Telegraaf en Telefoon door
J. Oo’mkens

………………………………461
Nieuwe gegevens omtrent het volkstal van Ned.-Indië

463 AANTEEKENINGEN
De economische rijkdom van Elzas-Lotharingen ……
484
Javasuikerproductie in
1918 ………………….
465
REGEERINGSMAATRECELEN OP HANDELSCEBIED
…………
465
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN
………………
466-474
Geidkoersen.

Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.

Goederenhandel. Bankstaten.

Verkeerswezen.

12 MEI 1919.

Veel wijziging is er deze week in den toestand van
de ‘geldmarkt niet gekomen. De laatste dagen geleek

het, of er een kleine verruiming van de geldmidde-

len waar te nenien ‘viel. Pri’vaat-disconto was dan

ook een fractie beter (4%-4
1
1s), hoowel het toch nog

moeilijk blijft wissels onder te brengen.

Geld op prolongatie noteerde in dec aanvang der

week 3 pOt. Waar de gcidmarkt evenwel zeer weinig

verandering onderging, geeft deze lage geidkoers geen

juist beeld
–
van den feite’lijken toestand. De hond-ing

van enkele groote geidgevers in veahand met de uit-

gifte van de Amsterdamsche Icening is hieraan waar-

schijnlijk niet ‘vreemd. Later liep ‘do hoteering op:

3_3%_37/_3%.

Ook deze week bleef de wisselmarkt uiterst geani-

meerd. Aanvankelijk zetten de Marken de aangevan-

gen rijzi’ng voort en werd er zelfs boven de 24 afge-

daan. Toen echtei’ de voorloopige vredesvoorwaarderi

bekend werden, trad een sterke reactie in en liep

de koers tot ca. 18% terug. Onder den eersten indruk

werd Londen daarentegen sterk gevraagd; de koers
bereikte het sinds langen tijd niet gekende punt van

11.84. Later daalde de noteering tot 11.74; heden

11.70. iie algemeene stemming blijft zeer nerveus.
*

*
*

Volgens de laatste ‘bei’iehten zal de nieuwe Indische

lcenin’g ten hoogste
f
180 milhioen bedragen tegen een

rente van tea hoogste 6 pOt.; koers vdii. uitgifte

nader te bepalen. Na de zware daling in dc nieuwe

5
pOt. Nederland was liet duidelijk, dat dit rente-

type voor de Koloniale leeningen niet gehandhaafd

kou ‘blijven: liet is na de verhoogiug van den rente-

voet voor gemeentelijke en provinciale leeningen eei

nieuwe stal) naar ‘de onvermijdelijke ver-hoogin.g vaii

het percentage dci’ vaste rente afwerpende fondsen.
*

*
*

De besprekingeui over ‘de fimianeieele regelingen

met Duitschland zullen eerstdaags -te Parijs worden

hervat. Over de eventueele ‘resultaten Jblijft men

voorloopig nog sceptisch gestemd. Veel zal afhangen

van Amerika, weiks gevoelens tegenover de Centralen

wat milder schijnen te .zijn dan die van de overige

geassocieerden, terwijl het buitendien zeer goed in-

ziet, dat het financieele probleem niet alleen Duitsch-

land betreft, maar gansch Europa.

DE TANTIEME-BELASTING.

In de toelichting van hdt ontw’erp betreffende de
grondslagen van het stelsel van ‘s Rijks belastingen
schreef Mr. Treub omtrent zijn voorstel tot heffing
van een tantièmebelasting, welke met de dividend-
belasting werd gecombineerd:
,De hoogere opbrengst, die van de voorgestelde belas-
,,ting wordt geraamd, komt
niet
ten laste van cle
cLivicica-
,,den,
maar van de ,tantimes. Dat deze een zakelijke
be-
,,lasting, vr zij naar het inkomen van den rechthebben-
,,cle overgaan, zonder bezwaar kunnen dragen, zal wel ,,weinig tegenspraak vinden. Uitzonderingen niet ‘te na
,,gesproken, staan zij als opbrengst van den arbeid in een
,,ongekend gunstige verhouding tot de geleverde praestatie.
,,Door van een als regel tot den geleverden arbeid zoo
,,weelderige opbrengst een deel voor ‘s Rijks schatkist op ,,te you-deren zal in het economische leven geen stoornis
,,worcleu tieweeggebracht.”

Oer de juistheid van dit betoog valt te twisten,
is getwist. Naar mijne opvatting is ‘ze voor de tan-
tièmes van commissarissen in verreweg dc meeste

gevallen waar, voor clie van directie en personeel
slechts in geval do ta-ntièmes zeer hoog worden (in
de andere gevallen zijn deze echter goeddeels vrijge-
steld). Maar wat daarvan zij, het aangehaalde betoog
is de grondslag van de tantièmebelasting, gelijk dui-

delijk aan den dag kemt uit de redactie van het
ontwerp, gelijk dit werd ingediend en nog wat dude-
lijker uit die van de wet, gelijk zij in het Staatablad
staat. Dc wet zegt duidelijk, de belasting van het
dividend komt – ‘en blijft – ten laste
van
dc Ven-
nootschap, dat wil dus zeggen ten las
–
te van
allen,
die dce] hebben in de winsten van de vennootschap,
de tantièmuibelasting echter komt formeel ten laste
van de vennootschap, doch deze treedt slechts als
bemiddelaar bij het innen ‘op en
moet
de belasting
verhalen op de tantièmisten.
Mr. Patijn moge in de Kamer gezegd hebben, dat
schrijver dezes, als steller van de’ Memorie van Ant-
woord, ten orccihte een en ander uit art. 8 van het
ontwerp (art. 11 van -de wet) las en dat het ook

dwaas en onlogisch zonde zijn, het feit is er, ‘dat het
in de wet staat en het deed schrijver ‘de’zes genoegen
in het nummer van dit tijdschrift van 23 April te
lezen, dat een autoriteit op juridisch gchied als Mr.
A. Th. F(s’uin) mcde van die meening is. Dat het dwaas en onlogisch is, zal, wie het bovenstaande
omtrent de strekking der ‘belasting las, almede niet
toegeven. De bedoeling om de gemakkelijk verdiende
uitkeeringen, tctie ta.ntièmisten verkrijgen, te belas-
ten, zoude integendeel al zeer slecht bereikt worden
wanneer men, hun een nieuwen last opleggende, hen
tegelijkertijd ontsloeg van den last om mede te dragen

460

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 Mei 1919

–
ge1ik zij tot du€verre deden
–
in de dividencbe-
,
Hiervan krijgen aandeelhouders 50 pOt. en hou-
lasting, welke op alle belanghebbenden bij de vennoot-
ders van winstberwijzen 10 pOt., te zamen 60 pOt.,
schap rust. Bezwaarlijk zal iemwnd een woord uit de
welke echter niet kunne;i worden uitgekeerd. dan
wet kunnen halen, dat reden geeft tot de meaning,
met betaling ten laste van de vennootschap van 8
dat sedert de di’videndbelasting uit de inkomsten4e-
pOt. over het uitgekeerde;

8 pOt. van 60 pOt. is
lasting is overgebracht naar de dLividend- en tantième-
4,8 pOt.; voorts krijgen de directie, commissariss€ui
belasting, de belasting
.
van het dividend tn laste
en het reservefonds te zamen 40 pOt., over welke uit-
mo& komen van de aandeelhouders alleen; een mee- keeringen niet, of niet ten laste van de vennootschap,
ning, die met name ten opzichte van preferente aan-
betaald behoeft te worden.

deelen tot

onbillijke benadeeling

leidt,

zooals

Mr.
In totaal zijn er dus 60
+
4,8
+
40, te zamen
A. Th. F. aantoonde.
104,8 deelen. loo dikwijls uit
f
96.000
f
104,80 kan
Het is waar, dat Mr. Treub in het debat in. de
wordèn betaald, d.i. 916,03 maal, zoo vaak krijgen
Tweede Kamer Mr. Patijn is bijgevallen, diens systeem
de

aandeelhouders.
f
50,

de
.
winstbewijze

f
10,

de
van rverdeeling en belasti±ig als het goede heeft aan-
reserve
f
10, de commissarissen
f
10 en
°
de directie
vaard, doch wie de discussiën leest; komt sterk onder
f
20, zoodat de
f
96.000 wordt verdeeld als yoigt:
den indruk, dat de Minister niet
in
de zaak was
–
hij
aandeelhouders

……..50
•
X 916,03

f
45.801,50
erkende, dat de cijfers van de Memorie rvan Antwoord
winstbewijzen

;
…….10

X 018,03

,,

9.160,30′
hem

niet

voor

den geest stonden en hij gaf zelf
belasti.g van deze beideri

4,8 X
916,03

,,

4.396,9
een

cijfervoor{beeld,

dat Mr.

Patijn

bij

interruptie
(zijnde 8 pC& van f 54.961,80)
juist noemde, doch dat geheel van diens eigen voor-
reservefond’s

……….’10

X 916,03

9.160,30
beeld afweek en tot een veel te hoog belastrngcijfer
directie

…………..20

X 916,03
=

18.320 60
kwam
(f
7000 in plaats van
f
6700), een cijfervoor-.
commissarissen

…….,

10

X 916,03 =,,

9.160,30
beeld, dat tevens aantoonde, .dat hij op dat oogeniblik
de moeilijkheden niet inzag. Ware Mr. Treiib
in
de
,
te zainen

……f
95.999,94

zaak geweest, hij zonde zeker geen interpretatie van’
•
aan
dividendbelastirbg
lorijgt de Staat
f 2000
+
f 2000

zijn ontwerp hebben gegeven, welke lijnrecht in strij.d
en
f 4.396,94, totaal f
8.396,94, zijnde
8 pC’t.
van wat

was met het motief voor de heffing van de tantirnes
aandeelhouders en winstbewijzeu te za.men krijgen,

gelijk hij dit in het Grondslagenont’werp ontwikkelde
t.w.

respectievelijk

f
95,801,50 en
f
9.160,30, totaal

en naai hetwelk hij in de toelichting van ‘het ont-
f
104.961,80.

werp der ‘belasting zelve nog eens verwees. Waar de
Voorts houdt de vennootschap in 8 pot. van de

woorden van de wet duidelijk zijn, en de ‘bedoeling
taintièmes, dus in totaal 8 pOt. van’
f
27.480,90 of

eveneens

uit de

Memorie van Toelichting en de
f2.198,47
en draagt dus ian den Staat ‘af
f10.595,41,
Memorie van Antwoord duidelijk blijkt, daar gaat
zijnde 8 pOt. van
f
132.442,63, de som, welke door ‘de

het voorzeker niet aan om aan de wet een daarmuie
vennootschap is uitgekeerd.

strjdige uitlegging te geven op grond, dat ‘de minis-
De aanmerking is gemaakt, dat de Staat 8 pOt.
ter bij de mondelinge verdediging zich ‘door do r.ed’e- krijgt

over’, een grooter bedrag ‘dan
uitgekeerd
is
neerin.gen van een Kamerlid, dat de zaak verkeerd
maar dit is niet juist; wèl over nieer dan in totaal

inzag,’ in de war heeft laten brengen en een inter-
ontvangen
is, want de tantièmisten ontvingen per
preatie is gaan geven, welke
zijn
•duÎdeljke bedoe-
saldo geen
f
27.480,90, doch slechts
f
25.282,43. Maar
ling geheel deed teloor gaan.

‘
d’it doet niet ter zake; het is het gevolg van het feit,

Wat is dan nu het systeem, dat de wet wil? 1-let
dat de vennootschap belast wordt met de inning van
antwoord is eenvoudig: a. een belasting, die afhangt
de .taintièmebelasting; hare ‘kas is tijdelijk hij de zaak
van het aan aandeelhouders en houders van ‘winst-
betrokken, haar vermogen niet. Zal iemand beweren,

bewijzen ui.tgelceerde ‘bedrag, welke teh laste komt
dat een Engelsche ‘bank, die 5 pOt. van coupons moet

van allen,
die belang hebben bij d’e vennootschap, en
inhouden, te veel inhoudt voor ‘den Staat, als zij var

daar’naast
b.
een belasting van de tantièmes, welke
i
een coupon van 100 ‘sh. 5 sli. inhoudt, wijl 5 sh. meer

alleen
geïnd
wordt door bemiddeling van de veirnoot-
dan 5 pOt. ‘is van de 95 s’h., die de aanbieder van de
schap,, doch ton laste komt van de tan’tièmi’sten.
,
coupon ten slotte ‘krijgt?
1)

Hoe moet dan de verdeeling zijn van de winst? Het
Het is duidelijk, dat, als de Vennootschap maar

antwoord

is’

alweer

eenvoudig: bij die verdeeling
9,5 pOt. wil uitkeeren aan aandeelhouders en
f
90 op
moet rekening gehouden worden met ‘de dividend-
f 100
winstbewijzen, de divi’dendbelastirig iets lager’

belasting, ni’ét met de tantièmebelasting.
wordt. Er moet dan een klein saldo voor aandeelhon-

Het volgende voorbeeld moge de zaak verd’uide-
ders en winstbewijzen bewaard worden tot het’ vol-

lijken; wij nemen daar
1
bij een belastiugpercentage van
gende jaar met de daarbij ‘behoorende 8 pOt. belas-
8 pOt. aan en voorts een vennootschap met
f 1 wil-
‘
ting.

lioen kapitaal, waarvan de helft voor 5 pOt. prefe-
Boven’staande becijfering is buiten eenigen twijfel

rent is, ‘terwijl hetgeen o’erblijft als het geheele ‘kapi-
‘die, welke
de
wet alleen toelaat. Wordt er, met toe-

taal 5 pOt. heeft ontvangen, wordt verdeeld: voor
passing van een andere becijfering, médr gegeven aan

10 pOt. aan de reserve, voor 10 pOt.

an ‘houders
de tan’tièrnisten

en ‘minder aan de aandeelhouder’s,

van winstbewijzen, voor 20 pOt. aa’n de directie, voor
dan zal nog 30 jaar lang de vennootschap het door

10 pOt. aan commissarissen en voor 50 pOt. aan aan-
tantiènaisten te veel genotene
‘
k’unnen terugvorderen.

deelhouders.

‘

,
Of een aandeelhoudersvergadering in eenig jaar zich

De.

winst

bedraagt

………………..
f
150.000
met de foutieve verdeeling heeft vereenigd, ‘doet niets

In ‘de eerste plaats krijgen de pro-

‘
ter zake; uitdrukkelijk zg’t de wet, dat zulk een be-

ferente aandeelhouders
……..f
25.000
sluit, wat dit punt betreft, nietig is. Wij houden ons

welke uitkeering niet mogelijk is
overtuigd, ‘dat niet vele directeuren en commissaris-

dan met ibetaling’ van dividend-
sen van vennootschappen zich aan ‘zulk een terug-

belasting.

ad

……………..„’
2.000
vordermngbesluat van eene hun minder goed gezind

27.000
geworden algemeejie vergadering zullen bloot willen
stellen. En ‘toch zouden zij zulks naar mijne ‘avertui-
Blijft

……..f
123.000
ging, bljkbaai ook die van Mr. A. Th. F., doen

als
Voorts de gewone aandeelhouders
zij -den volgenden door Mr. Patijn in het Voorloopig
5 pOt. van hun kapitaal ::”” f25.000

,
Verslag aanbevolen, weg volgen:
welke niet kunnen uitbetaald dan
met betaling van divid.belasting ,,
2.000 27.000

Blijft ……..
f
96.000

1) Ik
kan dan ook nog altijd niet inzien, vaarom de
becijfering in de Memorie van Antwoord foutief was, gelijk
volgens Mr. Patijn
in con fesso
was; zij was behoudens on-
derdeelen van centen juist.

14 Mei 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

461

Wij nemen hetzelfde geval als’ boven
1)•
Zender be-

lasting ware de verdeeling: aandeelhouders
f 100.000,

winstbewijzen
f
10.000, reserve
f
10.000, directie

f 20.000,
conimissarissen
f
10.000. Door elk te be-

lasten met hetgeen van dividend- en ‘tantièmebelas-

tng ter zake van ‘het door hem genotene wordt be-

taald, wordt do rekening:

aandeelhouders 100.000
X
100 = f
92.592,50

winstbewi.jzen

10.000
X
100 = ,,

9.259,25
108

reserve

10.000 blijft

,,
10.000,—

directie

20.000
X
100 = ,,
18.518,50
108

10.000
commissarissen

x 100 =

9.259,25

belasting
f
7.407,50
+ f
740,75 +

f1.481,50
+ f
740,75

te zamen ,,
10.370,50
f
150.000,-

Vergelijkin:g met de juiste verdeeling doet zien, dat

ingeval deze wijze van rverdeèl,ing wordt gevolgd,

directie en commissarissen
f 2495,22
2)
meer krijgen

dan
bij
de door de wat gewilde wijze van verdeeling,

welk bedrag dus later zal kunnen worden terugge-
vorderd. Over vier jaren zal het terug te vorderen
bedrag ‘in dit geval een procent van het leapitaal be-
treffen, dus. niet zoo heel onbelangrijk ‘zijn.
ANT. VAN GIJN.

DE TARIEFSVERHOOGING BIJ POST,

TELEGRAAF EN TELEFOON.

Bij cle beschouwing van het staatsbedrijf der
Posterijen, Telegrafie en Telefonie is men geneigd er
den nadruk op te leggen, dat de leiders zich niet op
het betrekkelijk enge standpunt kunnen stellen van
den bedrijfsleider in het algemeen, maar zich daar-
naast moeten weten de bewakers van de functie van
een tak van algemeenen dienst.
Waar
de bedrijfsleider

als regel ‘kan volstaan met de belangen en uitkomsten
van zijn bedrijf als voornaamste factoren voor zijn
leiding te doen gelden, zouden ‘de leiders van boven-genoemd staatobedrijf naast die belaiigen en uitkom-
sten niet ‘minder de belangen van het publiek en den
handel in het oog moeten houden. Bij eenig doordenkea
komt men eohter to.t een andere zienswijze. Want ook
de gewone ondernemer, die weet, dat de bloei van zijn
bedrijf afhangt van de vraag naar zijn product, zal
rekening ‘houden met de weuschen van zijn afnemers
en van hen, die hij tot zijn afnemers wil maken. Het verschil ligt hier alleen in het motief, want de leider
van het P. T. T.-bedrijf ‘is het publiek ter wille in
het besef van de eischen, waaraan zijn bedrijf moet
voldoen, zonder dat hij, monopolist in een vrijwel
concurrentieloos vak, – vrees behoeft te hebiben zijn
afnemers te verliezen (‘behalve in enkele onderdeelen
van het bedrijf als pakketpost, kwitantie- en chèque-
en girodieust), terwijl de gewone bedrijfsleider uit
welbegrepen eigenbelang aan de eischen van zijn
publiek tegemoet komt.
Toch zou men verkeerd doen met daarmee volko-
men de vergelijking tusschen de beide soorten van
bedrijfsleider uitgeput te achten. Want naast analoga
treft men verschillen aan ju’ist uit die analoga voort-
spruitend. Immers de gewone ondernemer, die een
goed overzioht oer zijn onderneming heeft, weet
hoever hij gaan kan met aan de eischen zijner afne-

mers te voldoen. Deze grens ligt daar, waar zijn

De doo.r Mr. Treuib in.de Kamer geïmproviseerde wijze
van berekening komt in het geheel niet in aanmerking als,
onbewust, te fiscaal.
Immers volgens het juiste systeem ontvangen de •tan-
tidmisten
f
27.480,90,
waarvan de belasting ad
f
2.198,47
nog af moet en volgens het gewraakte systeem
f
27.777,75,
waarvan de belasting reeds af is.

bedrijf zou ophouden winstgevend te
zijn.
Hij kan

trachten deze grens te verschuiven door langs ver-
schillende wegen zijn bedrijfskosten te verminderen,

maar in elk geval bestaat, gegeven de concurrentie,
waardoor zijn prijzen naar boven begrensd ‘zijn, bij een
bepaalden stand van zijn, bedrijf een bepaalde grens.

(Voor de productie in het algemeen
zijn
die steeds

grooter wordende eischen van het publiek een heil-
zame prikkel, om tea koste van minder steeds meer

te bereiken.)

Hoe anders is dit voor den leider van het bedrijf

der P., T. en T.!
Bij
de hem riohting gevende facto-
ren bestaat clie compensatie niet, althans niet in zoo

sterke mate. Want wel zal hij overdreven eischen van

publiek en handel moeten afwijzen, maar dit zal ‘hij

doen onafhankelijk van de uitkomsten van zijn exploi-
tatierekening. Hij zal niet behoeven te denken: als ik
het niet doe, gaan ze naar mijn buurman. Daaren-
tegen zal hij aan goed gemotiveerde verzoeken moe-
ten toegeven, evenzeer onafhankelijk van
zijn
uit-
komsten. Al zou
zijn
balans negatief zijn, dan nog
zou jhij zich bij de overweging van het verzoek slechts

mogen laten leiden door de vraag: eischt het alge-
meen belang den gevraagden maatregel? Nu hangt

het van zijn inzioht af, te beslissen of een verzoek

overdreven is dan wel op goede ‘gronden berust. Wie
zal ontkennen, dat dit inzicht slechts kan worden

verwacht bij een man met een ruimen blik, die van
een hoog standpunt de motieven, welke tot de ge-
stelde eischen voeren, weet te beoordeelen?

Dit een en ander doet echter niet te kort aan den
eisch, dien het staatsbedrijf evenzeer als een ander
bedrijf stelt, .dat er naar een sluitende balans moet
‘gestreefd worden. Zoolang de P. T. T. geen staats-
bedrijf, maar slechts takken van publieken dienst
waren, zouden de meeningen over deze stelling uiteen
hebben kunnen loopen. Sedert de wet van 31 Decem-
ber 1913, waarbij zij staatsbedrijf gevorden zijn, moes

men daarvan zooveel mogelijk de consequentie, aan-
vaarden. ,,Zooveel mogelijk”, immers zij blijven in de
eerste plaats instellingen ten algerneenen nutte, wo-
dat een zuiver commercieel standpunt ‘niet mag
worden ingenomen. In dit opzicht is het P. T. T.-he-
drjf eigenlijk een tweeslachti’gheid en als zoodanig een
onding. Ook voordat deze diensttakken staatsbedrijf
waren, werd zoo zuinig mogelijk te werk gegaan en

maakte de flekenkamer bezwaar tegen uitgaven,
welke in het ‘belang van den dienst niet te rechtvaar-
digen waren en hierin is niets gewijzigd. Want wat
voôr een tak van publieken dienst een nuttige uit-

gave is, kan voor een bedrijf weggegooid geld zijn.

En nu zal men bij het beoordeelen van de wenschc-
lij:kheid van een uitgave bij het staatsbedrijf der
P. T. T. deze moeten bezien van het standpunt van
den publieken dienst en niet van het’bednijf, omdat
het goed funetioneeren van den dienst gaat boven
een gunstige exp.ioitatierekening. In zijn helder ge-
schreven proefschrift Retrijbutiën (Leiden 1,910)
geeft Mr. H. A. G. Venema op blz.
42
blijk van een
eenigszins afwijkende meening, waar hij in de wijze
van exploitatie van een bedrijf door de overheid of
een particulier alleen verschil ziet in de pnijsbepâ-ling. Ik kan echter niet inzien, ‘dat dit verschil niet
evenzeer bij het vaststellen van uitgaven op den voor-
grondtreedt, ten minste bij de P. T. T. In
dit
opzicht
is er nl. onderscheid te maken tussehcn dit bedrijf en
b.v. het staatamijubedrjf, waarbij het algemeen belang
normaliter
slechts in de verte en dan nog wel voor-
namelijk in verband met de fiaancieele uitkomsten
betrokken is.

Met dit’ al is echter nog niet gezegd, dat winst-
maken ongeoorloofd zou zijn, ‘indien daardoor de
publieke belangen niet worden geschaad. De theorie,
dat de door den Staat in rekening te brengen retri-‘butiën niet per se baar grens vinden, waar de winit

zou beginnen en dat de door den Staat gepresteerde
diensten in sommige gevallen tot een grootere gelde-

rT
.

462

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 Mei 1919

lijke waardeering mogen voeren dan den kostprijs,

vindt .onder gezaghebbende mannen aanhangers.

Destijds was T’horbecke een der vurigste tegenstan-

‘ders van retributiën hooger dan de kostprijzen, wat
hij afpersing noeffide en ‘in zijn, gevolg schreden o.a.

Prof. Oppenheim, Mr. Buys, Mr. Treub, Roscher e.a.

• Daartegenover staan ‘bijv Cort van der Linden en
Pierson, terwijl men den wetgever, die de P. T. T.
tot staatsbedrijf maakte, uiteraard mede tot deze

•
tegenstauders mag rekenen.

Een tsso’henweg bewandelt Schwaighofer in ,,Die
G-run’dlagen der Preishildung im elek’tr,isohen Nach-

richtenverkehr”, die
2
in principe geen winst toela-
tende, daaruit echter niet de conclusie wil trekken,

dat de tarieven zijn te verminderen, zoodra, door
welke gunstige invloeden ook, een ‘batig saldo wordt
behaald.

Men houde bij dit een en ander echter in het oog,

wat von Stem zegt in zijn Lehrbu’oh der Finan7jwissen-

schaft: dat elk gebied van administratie zijn eigen
retributiestelsel heeft al naar zijn eigenaardige in-

richtingen en functiën (Pierson, Leerboek II, 417);

Bij de beschouwing dezer verschillende richtingen
moet men een gewichtigen factor niet uit ‘het oog ver-

1iezen, ni. de mate van noodzaak om van een door de
overheid ingestelde onderneming, instelling of werk

gebruik to maken. Bestaat die noodzaak in zeer sterke
mate en is.de noodzakelijke frequentie daarvan’ groot,

dan mag m.i. de overheid er niet op uit ‘zijn om
winst te maken. Daarentegen is het zeer goed denk-
baar, dat tarieven z66 laag zijn, dat diensten worden

bewezen, die zonder schade achterwege ‘hadden kun.
nen blijven. In dit geval is winst te verdedigen.

Het gecombineerde ‘geval, dat’ ni. in sommige

gevallen de ndodzakelijkheid bestaat en in andere
niet, zoodat de gestelde prijs invloed op het ‘gebruik
kan hebben, is het onderhavige. Wordt nu door ver
hooging van tarieven winst werkregen door opoffe-

ring van het gebeuik in gevallen, waarin dit niet
noodzakelijk of ‘nuttig is, dan zal iit dien hoofde

geen bezwaar tegen •die verhoeging kunnen bestaan.

Tijdens de mobilisatie werd. van den aanvankelijh
aan alle militairen, later aan de minderen toegestanen
portvrijdom op schromelij’ke wijze misbruik gemaakt
en zulk een misbruik is in mindere mate te verwach-
ten van lage ‘tarieven. Wordt nu ibij lage tarievén

toch een loonende exploitatie verkregen, dan kunnen
zij gehandhaafd blijven, daar ‘het bezwaar, van het
misbruik (of onnoodige gebruik) ruimschoots wordt
‘gecompenseerd door het voordeel, dat de noodzake-lijke gebruikers ondervinden. Ook zou hij ge.wis veel
tegenstand ontmoeten, ‘die, ten dinde meer w’inst te
behalen, tariefavorhooging voorstelde. Anders wordt
het, wanneer bij lage tarieven aanzienlijke verliezch
worden geboekt. Aangezien op de uitgaven volgens
het vorenstaande in het belang van den dienst niet
mag worden: besnoeid, ‘blijft er niets anders over dan do tarieven te verhoogen.
In deze noodzakelijkheid bevindt men ‘zich nu. Het
doet zonderling éan, dat van sommige zijden deze
verhooging werd’ afgekeurd en met. ‘de indirecte
bblastingen’
01)
e6n lijn gesteld, ten laste gelegd aan
den Minister van Financiën. Ik weet niet in hdeve.rre
de voorgenomen en voor de telegraaf reeds ingevoerde
tariefaverihoogingen op instigati.e van deren bewinds-
man worden voorgesteld, maar zelfs al zou het ge-
heelo plan van hem zijn uitgegaan, gaat het toch niet
aan ze te identificeren met de indirecte ‘belastingen,,
al kan niet ontkend worden, dat ze in haar uitwer-
king in veel gevallen overeenkomst daarmede ‘hebben.

Het gaat hier om de belrooning van bewezen dien-
sten. Deze ‘diensten zijn kostbaarder geworden ten
gevolge van dezelfde oorzaken, die alles duur hebben
gemaakt, maar worden nagenoeg niet duurder be-
taald. Een stimulans dus voor onnoodig gebruik. Het
is hier dus gevescht om dit door hoogere prijzen te
temperen. Wie noodzakelijk moet corresp,ondeeren,

telegrafeeren of telefoneëren, zal de hem bewezen

diensten, de ‘hoogere waarde ‘der , goederen ‘ en

diensten en de geldinflatie in aanmerking genomen,
naar denzelfden voet moeten betalen als vroeger’ en
zoo ‘hij koopman is, het meerdere,
I
vergeleken bij nu,
met zijn andere bedrijfskosten op den prijs zijner

artikelen moeten veihalen. De andere klanten moe-
ten hun lust tot mededeelen
,

langs een der drde’wegen
toetsen aan den daarvoor gevraagden prijs. Het alge-

meen belang is niet geschaad, zo zij een geringer

gebruik meer van de P. T. T. maken. Waar alles ver-
barend veel duurder is ‘geworden en de tarieven nage
noeg nog dezelfde zijn als die ante beilum, zijn ze,

vergeleken bij den levensstandaard, gedaald. Het zou

niet verstandig zijn, om het stijgend’ debiet nog te
prikkelen: dit immers eischt kostbare uitbreidingen

en kostbaar personeel en deze worden niet meer ge-
dekt dooi de opbréngst van de diensten, die ‘hen

noo’dig maakten. Ja,.’ze’lfs kan het voorkomen, dat een
‘stijgend ‘gebruik onevenredig hoogere kosten met zich

brengt. Een bekend en frappant ‘voorbeeld hiervan is

‘de telefoon, waarvan bij een grondcijfer van 276,3

voor de doorsneekosten per aansluiting aan ccii
locaal net ‘bij deelneming tot’ 1,000 aangeslotenen de
gemiddelde kosten per aansluiting bedragen:

van

1.000 tot 5.000 aangeslotenen 392,4

11

5.000

20.000

514,6
boven 20.000

‘

586,81)

r1
e
n:
einde’ tot een juist bedrjfsoverzicht te geraken
zullen echter ook die posten, welke tea opzichte van
de Rijksfinanciën zuivere boekposten ‘zijn, opnieuw
moeten worden geregeld. Hierbij is te denken aan

de vergoedingen als van de Rijkspostspaarbank en de
Rijksverzekeringsbank. Eerstgenoemde instelling bv.
betaalt als, vergoeding Voor den p
oi
t
vr
ijd
om
van alle
correspondentie, ook met de inieggers, per inlegger
een bedrag van 10 cents (art. 22 der Sp.aarbankwet).
Waar elke inlegger op zijn minst de posterijen één-

maal per j’aar bezwaart met de opzending en terug-

ontvangst van zijn spaarbankboekje ter rentebijschrij-
ving, is een ‘vergoeding van 10 cents zelfs bij het
tegenwoordi’ge tarief onvoldoende.

Ook moet vergoeding worden ingevoerd voor de
tallooze vnijstellin,gen van port ingevolge art. 24 der

postwet en vele andere bijzondere wetten, dus voor
dienststukken. Zoolang ‘ de bedrijfsbegrooting belast
blijft met kosten, gemaakt voor deze onbetaalde dien-
sten, zal de exploitatierekening nooit een juist’ ‘beeld
geven van,het al of niet looneude van het bedrijf.

Waar hierboven gezegd werd, dat het maken tot
staatsbedrijf van de diensten der P. T. T. in den
grond der zaak zoo weinig verandering in de wijze
van exploitatie heeft gebracht, ‘gbiedt de billijk-

heid ‘hiei een lichtzijde daarvan naar voren te
brengen. Deze nI., dat’, de invoering van de ,bedrijfs-
idee de’ uitbanning dci ambtendrij bevordert, die in

liet raport omtrent de socialisatie van het mjnbe-
drijf in Duitschland (geëxcerpeerd in het artikel van
Prof. ‘Is. de Vooys in een der laatste nummers van
dit tijdschrift) aande kaak werd gesteld. Dé nieuwe
Directeur-Generaal heeft dit bevorderd ‘door Prof.
Veraart uit te noodigen om les te geven in de be-
drijfseconomie aan de opleidingsschool voor commiezen
der P. en T. te Rotterdam. Het zal echter langen tijd
duren voor de in frissaker denkbeelden: opgevoede
jonge krachten hun phaianxen tegen het oude regime
met succes kunnen opstellen. Niet, dat ook thans uit eigen kring geen pogingen worden ondernomen om
de gehate anzhtenarij te vernietigen, maar in veel ge-vallen is het een vechten tegen de bierkaai.

Ten slotte zal men bij het beoordeelen van de
nieuwe tarieven en de daarbij te verwachten verge-
lijking’ met de tarieven voor het verkeer met het
buitenland moeten in aanmerking nemen, dat deze

1)
Ontleend an ,,Die Grundlagen der Preisbildung im
elOktrischen ‘Nachrich’tenverkehr”.
H.
Schwaighoîer.

14 Mei 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

463

natuurlijk evenzeer te laag zijn, maar niet bij de wet
kunnen gewijzigd worden, omdat ze bij het algemeen

postverdrag en de daarbij .bohoorende verdragen be-
treffende speciale diensten worden vastg’esteld.
7 Mei ’19.

J. OOMKES.

• [Het w’etsontwerp der regeering inzake de ‘taricfs-

verhooging werd, behoudens kleine wijzigingen, in

de vergadering der Tweede Kamur ijan gisteren aan-

genomen] –

NIEUWE EN DEUGDELIJKE GEGEVENS

OMTRENT HET VOLKSTAL VAN NED.-

INDIE.

Door rIo uitkomsten van een in alle stilte en zonder

gerucht verrichten arbeid zijn de koloniale belang-
stellenden wellicht tot belanghebbenden uit verschil-
lende kringen toe in het laatst d.er maand April aan-

genaam verrast gowordeii. Men heeft ni. gegevens

ontvangen, op grond waarvan men met een redelijken
grond van juistheid en betrouwbaarheid kan zeggen,
dat Insulinde op eind 1917 47Y a
47Y
millioen

zielen telde; een vrij lange periode van zeker inter-

rcgnum op -bevolkingsstatistisch gebied kan thans be-

eindigcl heeten.

Is men het te onzent reeds sinds lang eens en
staat algemeen het groote nut en de nôodzaak van
nauwkeurige telling en bijhou ding der bevolksbea’€-
ging vast, ook voor Indië werd zulks hoe langer hoe
meer verlangd en over het gemis van toereikend
deugdelijke cijfers omtret de bevolkingssterkte is
sinds jaar en dag met recht en op goeden grond van
verschillende zijden geklaagd.

Immers was de toestand zoo, dat men daaromtrent
over •geene andere bron beschikte dan over de sterk
verouderde uitkomsten der mogenaamde ‘voiksstel-
ling van 1905; om het groote tekort aan voidoend
bruikbaar lager hu.ippersoneei en de afwezigheid van

speciaal deskundige hoofdleiding met toepassing, zij
het ook maar gedeeltelijk, van •de in Europa gevolgde
methode en werkwijze, was zij echter niet meer dan
eene min of meer ernstige ambtelijke schatting, die
getoest werd deels aan fiscale gegevens (vooral hoofd-
geld op Java), deels aan de uitkomst der telling van
1.900 en waaraan niet geringe moeite en arbeid is
besteed met in verhouding zeer weinig deugdelijk
resultaat; de ‘bijhouding liet bovendien bijzonder veel te wenschen, eensdeels •door do te geringe bekwaam-
heid der dorpsbestuurdirs, i.c. de schrijvers en waar
d.ie bekwaamheid toereikend was, ontbrak meeatal
anderdeels de overtuiging van de noodzakelijkheid
van behoorlijke ib.ijhouding bij dorps- en hoogere be-

stuursfunctionnarissen en al had zij naar behooren
plaats, dan had die arbeid slechts. eene zeer engplaat-
selijke waarde en beteekenis en kon niet gecompileerd
worden met die van de dorpsgemeenten, waar zij niet
of gebrekkig plaats vond; •het bleef dus vanaf een
hoogst onbevredigende en hinkende toestand inzake de
kennis omtrent het voikstal.

G-roote gebeurtenissen werpen hunne schaduwen
vooruit of hebben voorloopers. Zoo ook hierbij. Het
officieele Weekblad ,,Handelaberichten” van 13 Fe-
bruari ’19 bracht een bericht onder het hoofd ,,Eoo-
nornische toestand van de inheemsche bevolking van
N.-I. gedurende de laatste 15 jaren” en bevatte de
summiere mededeeling, dat de in!landsche bevolking
van Java en Madoera op eind 1917 ruim 33.652.000
was. i)it beiicht is. ontleend aan eene ,,Nota” door de
Indische Regeering in September of October ’18

samengesteld, hoogstwaarschijnlijk voor den Volks-raad bestemd met het oog op zijne najaarszitting.
In Maart of begin April werd hier te Jande ont-
vangen de Publicatie No. 6 van de ,,Vereeniging voor
Studie van Kolon iaal Maatschappelijke Vraagstuk-
ken”, met den •titel ,,De Voedselvoorziening van
Nederlandsch-Indië”, bewerkt dooi
1
Lulofs en Van

ïuuren, twee Indische ambtenaren in actieven dienst.

Het is alleszins begrijpelijk, dat in dit boekwerk van
180 bladzijden gesproken wordt van de bevolkings-

sterkte en daaraan is niet alleen de aandacht ge-
schonken, die dit deel van het vraagstuk verdient,
maar de waarde van die bespreking wordt verhoogd
vooral en aantrekkelijk door het feit, .dat het een

brief van den. ,,ambtenaar voor de Volkstell.ing c.a.

van
22
Augustus ’18, gericht tot den Directeur van

B. B. bevat, het is een rijk aan inhoud en belangwek-

kend in 25 deelen verdeeld begeleidend schrijven,

waarbij volgens den aanhef ,,opgaven worden aange-

boden van het zielental van Ned.-Indië op eind ’17,

samengesteld naar administratieve gegevens der
bestuurshoofden”. Het bevat een gewests- en afdee-

lingsgewijs overzioht van, het zielental op de gebrui-
kelijke wijze verdeeld in Europeanen, Vreemde Oos-
teilingen, Inlanders, zoowel van Java en Madoera
als van de Buitengewesten en daaraan is toegevoegd
een gewestelijk vergelijkende overzicht van eind ’17

met eind ’05, om aldus de percentsgew.ijze toe- of
afnerning te constateeren en vast te leggen.

Gelijk van dezen ambtenaar voor de volkssteiling
tc7 verwachten is, heeft hij met voldoenden ernst en

duidelijkheid laten blijken, welke en hoeveel waarde
aan deze bescheidenlijk ,,gegevens” genoemde uit-
komsten van eind ’17 te hechten is, in vergelijking

met die van de ,,telling” van ’05, hij heeft gewezen
op de licht- en schaduwzijden dezer ,,gogeven3″, zoo
gelukkig, als ik bij geen ander in beter verhouding
aanwezig zou kunnen achten, dan den voor deze taak
bij uitstek gesch:ikten ‘heer Mühienf old.
Bij nader toezien blijkt nu, dat het voor Java aan-
gegeven totaal der Inlanders ni. 33.652.230 gelijk is
aan dat in de ,,Nota” voormeld genoemde, zoodat de
Nota het aan die gegevens moet heb-ben ontleend en
zoo als voorlooper en kwartiermaker in dle Handels-
berichten is beland.
– Van dè laatste alinea, nl No. 25 van ‘s ambtenaren
schrijven luidt het slot:

eshaive ik UEdG. beleefd in overweging
geef, het daarheen te leiden, dat deze cijfers (be•
doeld zijn de ,,gegevens”, shr.) in den jaargaug 1.919
va:n den Regeeringsalman ak overgenomen worden,
naast die van 1.905, welke er reeds i’elo jaren geregelcL
in opgenomen werden, doch dan onder het hoofd:
,Zielental, volgen.s administratieve gegevens op eind
1917.”

Terecht is er, het gewicht dezer nieuwe ,,gege-
ven.s” ten volle begrijpende en erkennende, aan die
aanbeveling gevolg gegeven en zijn zij opgenomen, in
de Regeeringsal.manak, zij het dan ook niet in het

bekende deel 1 ,,Grondgebied en bevolking” etc.,
maar in een afzonderlijk bijvoegsel op dat deel, in
het laatst van April hier te lande ontvangen. Buiten-
dien zullen ze, naar vernomen, in ééne der bijlagen
van het Koloniaal Verslag over 191.7 in den loop van
1919 hier te lande worden uitgegeven. Ze kunnen zich
dan ook niet over achterafstelling beklagen, maar
nemen de plaats in die hun overeenkomstig hunne
beteekenis -geheel toekomt.

De einduitkomst is, zielental in duizendta-len:

Buiten-

Java

gewesten . Totaal

eind 1905 ……..30101

7.645

37.746

1917 ……..34.1.57

1.3.046

47.203

Toeneming in pOt

13,5

70,4

25 –

De -gedurende tientallen jaren gangbare meening,
dat de gemiddelde jaarlij’ksehe bevolkingsaanwas voor
Java en Madoera 2 pOt. was, blijkt thans te moeten
wijken voor de constateering, dat- zij sinds 1900 1%
pOt. heeft bedragen, dus 375.000 zielen in plaats
van 600.000 ‘s jaars, over 12 jaar een verschil ople-
verende yan 2% millioen. Ter toelichting van den
op het eerste -gezicht verbazingwekkende.i vooruit-
gang der buitengewesten diene, dat volgens Milhlen-
feld ,,onze veel grootere bestuurabemoeienis met die

464

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 Mei 1919

gewesten en de in veischillende daarvan met min

of meer succes ingevoerde primitieve registratie

oorzaken zouden
zijn,
dat aan de on.derwerpelijke,

van bestuurswege verzamelde gegevens op eind ’17
heel wat meer vertrouwen, dient toegekend te

worden, dan aan die van de laatste volkssteliing, nog

afgescheiden het groote sindsdien verstreken tij dsver-
ioop. Waar gewesten als Oelebes, Timor en Bali
achtereenvolgens 5%, ruim 3% en ruim 2% maal zoo

hooge bevolkin.gscijfers te aanschouwen geven als op
eind ’05, behoeft het geen betoog, dat de toenmalige

opgaven ve beneden de werkelijkheid bleven, in

hoofdzaak als gevolg van onze groo.te onbekendheid

met de werkelijke bevolkingsverhou.dingen in de

binnenlanden in. het algemeen en in de vele zelfbe-

sturen in het bijzonder.”

Op’ gron.d van het voorkomende in de alinea’s
3
en

i,
van zijn voormelde schrijven, kan men veilig aan-

nemen, dat het totaal zielental op eind ’17 47% mii-

lioen bedraagt en bij een aanwas met 1% pOt..

‘s jaars in den loop van 1921 de 50 millioen zal be-reiken. Te betreuren is alleen, .dat die opgaven niet

zoo tijdig hier te lande zijn ‘aangekomen, dat zij in
plaats van die van ’05 daarin de Koloniale Jaar-

cijfers. over 1.916 konden worden opgenomen en dan

tevens cle voetnoot
2
daaruit kon vervallen. Deze zöu
met haar totaal van ruim 36 milljoen op eind ’12 of
minstens 39 op eind ’17 in eene op een dwaalspoor

leidende tegenspraak met de ruim 34 der nieuwe ge-

gevens zijn. Dit twijfeiwekkende dualisme moet plaats
maken voor eene toereikende zekerheid sohenkende

unificatie, want ook op ‘het gebied van .bevolking-

en landlbouwstati.stiek is unificatie meer dan een
leuze of modewoord; terecht luiden om hunne zeer

groote heteekenis van den titel van het eerste deel
van den Regeerin’gsalmana’k: de beginwoorden
,.Grondgebied en bevolking”, maar zij moeten

voortaan ernstiger en nauwkeuriger behandeld wor

den, en dit ‘kan alleen indien er overeenkomstig den

juisten wen.sch van Lulofs op blz. 53 in Indië wordt
in het leven geroepen:

d.
,,eene inrichting van een centraal statistiek-

kantoor onder deskundige leiding, met als basis een
moderne census, is in het bijzonder voor een goed
koloniaal beleid een on.afwijshare eisch;”

c. ,,de bestaande statistieken betreffende den
iiiheemsche landbouw, zoomede die aangaande de’ vee-
teelt, kunnen slechts met gr.00te reservé worden aan-
vaard.”

Wat van de verzameling dezer ,,gegevens” de
bijzondere redén is, blijkt niet. Is het de voorziene
noodzakelijkheid van zoo deugdelijk mogelijke, ge-
gevens met ‘het oog op de komende en verwaohtè
moeilijkheden in verband met de voeding?, of was het,
om een aequ’ivalent te hdb’ben voor de noch in 1910,

noch in 1915 gehouden regelmatige vijfjaar].ijksche
zij het ook a•mbteiijk-diletta.ntische ,,tellingen”, ter-
wijl er geen mogelijkheid bleek voor het houden der
eerst voor .1918 bepaalde weer deskundige tel-
ling? of is het ,, om het vrij groote practische belang,
dat ze (zie den ‘brief bij 11) behooren geacht te wor-
den voor allerlei practische administratieve doel-
einden te ‘hebben?”
SCHM.

3 Mei 19.

AANTEEKENINGEN.

De economische rijlcdom van
Elzas – Lotharingen. –
Ineen ,,Nötice
Générale sur la Riehesse inciustrielle de l’Alsace-
Lorraine” bespreekt Maurice E’vesque in het ,,3ournal
de la Société de Statistique de Paris” van April 1919,
den rijkdom van Elaas-Lothaiingen aan kali, etro-
leum, zout, kolen en ijzer. Het lijkt ons van belang,
van zijné beschouwing kennis te nemen, vQoral daar
de opmerkingen, welke het Fransohe standpunt aan-
gaande Elzas-Lotharingen en het Saargebied weer-
geven niet oninteressant zijn.

K a ii. De vindplaats van kali, welke zich o’er een

oppervlak van 200 K.M.
2
ten noorden’ van Mühihausen

uitstrekt, werd pas in 1904 ontdekt, terwijl de exploi-

tatie in 1910 een aanvang nam. De hoeveelheid kali,
welke hier aanwezig is, wordt op ongeveer 1,5 mil-

hard ton geschat.

Vier groepen concessies hebben de exploitatie in

handen genomen, het zijn de Deutsche K’aliwerke A.-G. te Stassfurt, de groep Wiutershall, de groep

Hohen-zollern en ‘de Elzas-Fransche groep van Vogt.
Deze groepen, waarin ongeveer 50 mil]ioen mark is
geïnvesteerd, verschaffen aan 3.500 arbeiders werk.

Van de vastgelegde bedragen omvatte het Fransche
aandeel ongeveer 45 pOt.

Het kalisyndicaat, gevormd in 1.91,0 met het doel den

verkoop van Duitsche kali te monopoliseeren,
1)

stond’ aan den Elzas slechts 10 pOt. toe van den
totalen Duitschen verkoop. Dit beteekende slechts een

jaarlijkse.he productie van 80.000 t. per mijnsehacht,

hoewel de productiecapaciteit tienvoudig is. Er is
dus plaats voor een groote ohtwikkeling.. De prijs
–
politiek van het syfldicaat maakte echter een
lucratieve exploitatie mogelijk. Zoodra de productiè

dus vrijkomt, meent de ‘heer Evescjue, zal een zekere
prijsovereenkomst tussohen de producenten toch wen-

schelijk blijven, daar de concurrentie met de

Duitsohe, Amerikaansdhe en Spaansohe pro.duoenteTt groot zal zijn.

P e t
1
o 1 e u ru. In het noorden van den Elzas, niet

ver van Worth, ligt het ‘belangrijke olieterrein van
Peohelbronn, reeds lanTg bekend, doch pas sinds 1830

meer iationeel geëxploiteerd. Deze industrie is in

‘handen van de Deutsche sE
,
rdöl.werke, welke tevens
eigenares is van exploitaties in Hannover en Galicië.

De productie bedroeg in 1906 22.015 ton, in 1913

49.500 ton. De ‘distillatie van de ruwe ol’ie vindt
plaats in Pechelbronn.

S t e en z o u t. Het bekken der steenzoutmijnen be-

gint ten oosten van Nancy en strekt zich in Lotha-

ringen uit tusschen Ohâteau-Salins en Avricourt, ter weerszijden van de Seilie. De lagen omvatten
.400 K.M.
2
, waarvan 142 K.M.
2
zijn geëxploiteerd. De

exploitatie, welke reeds oud is, leverde in 1908
74.000 ton op.

S t e e n k o 1 e n. Het Saar-kolenibekken strekt zich uit over een oppervlakte van 600 K.M.
2
. et ‘belang-
rijkste deel van het bekken wordt omsloten door den
driehoek Neunkirchen, Fovbacli en Saarlouis. De
steen’koienrijkdom is op 16,5 milliard ton geschat; de
jaarljkche productie is 18 millioen ton, waarvan
meer dan 13 millioen ton voor rekening van het niet
Lotiharingsche deel van het bekken komen.
Geographischbestaat.het Saanbekken uit drie distric-
ten. Ten eerste het deel, dat in de Paits ligt. De
productie van deze streek is slechts 800.000 ton, vex-
deeld over drie concessies, waarvan twee in handen
van den Beiershen fiscus zijn. Aan dit’ deel sluit het Pruisische district aan, dat uit twaalf concessies be-
staat, waarvan elf in handen van den Pruisisehen
fiscus zijn. In 1913 bedroeg de productie van dit deel
van het Saarbekken 13 millioen ton.
Het derde deel van het bekken ligt in Duitsch-
Lof2aaringen of, zooals de heer Evesque zich uitdrukt,
in ,,Lorraine annexée”. Dit terrein wordt hoofdzake-
lijk door particuliere Fransche ondernemingen geëx
ploiteerd. De productie bedroeg in 1913 3.800.000 ton.
De ‘heer Evesque vat dit samen in de conclusie, dat de
wederinlij.viug vaii Elzas-Lotharingen. slechts een
klein deel van het Saanbekken aan Frankrijk brengt
en wel tevens het minst belangrijke, vooral ook omdat
dê Fransche belangen hier reeds overwegend waren.
Daarentegen zou de annexeering van het geheele
bekken een jaarlijksche steenkolenproductie van 18
,.niillioen ton aan Frankrijk brengen.
13 z e r. Het Lotharingsohe ijzerbekken is het rijkste
van de wereld. Het is een kolossale ertslaag aan den

Vergelijk het artikel op pag. 672, jaargang 1918.

14 Mei 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

465

linkeroever van de Moezel, tusschenMetz en Luxem-

burg. De lengte is ongeveer 70 K.M., de grootste

breedte 30 K.M. Het bekken is naar ligging en rijk-
dom als volgt te verdeelen:

610 K.M.
2
in Frankrijk met 3 milliard ton erts.

430 K.M.
2
in het ,,geannexeerde gebied, met 2.370

millioen ton.
36 K.M.
2
in Luxemburg met 270 millioen ton.

Het Fransc.he deel bestaat uit de bekkens van

Longwy, Briey en Nancy.
1)
In al deze streken heeft

de Duitsehe ijzerindustrie groote belangen,

De productie in Duitsoh-Lotharingen ‘bedroeg in
1901 ongeveer 7 millioen ton en in 1913 21 miljoen

ton. In het laatstgenoemde jaar verschaften de
mijnen aan 17.000 werklieden arbeid. Er waren toen

ongeveer 50 mijnen in exploitatie.
Lotharingen bezit een uitgebreide ijzer-industrie,
welke reeds uit de zestiende eeuw dateert. In 1912
trof men 26 hoogovens in het Saargebied en 58 in

Lotharingen aan. De ijzer- en staalproductie bedroeg

in 1913 in Lotharingen ruim 6 millioen ton, in het Saargebied 3,6 millioen ton, voor het grootste ga-
dee]te verwerkt volgens liet Thomas-procédé.
Opmerkenswaardig is dat de heer E. als plaatsen in

geannexeerd Lot harungen,
waar de belangrijkste
fabrieken te vinden zijn, noemt: Burbach, Brbac,h,
Dillingen, Saarbrüoken Neun.kirghen en Voeiklungen.
In’ aansluiting aan de ijzer-industrie is in dan Elzaa

cle maehine-industrie van groot belang. Er zijn 2600
fabrieken met ongeveer 30.000 arbeiders. Deza
industrie heeft zich vooral in de streek van Mü’hlhaa-sea ontwikkeld, waar zij zich meer specialiseert in het
ver.,raai’digen van machines voor de textiel-industrie.
In zijti slotwoorden wil de heer Evesque nogmaals
vooral het belang van Frankrijk bij •het Saarbekkan

doen uitkomen. Hij wijst er nog eens op, dat het
geannexeerde Lotharungen alleen meer ‘kolen ver-bruikt dan het produceert, zoodat door de wederin-

]ijving van deze streek het Franselie deficit aan
kolen nog versterkt wordt. De bijvoeging van het
Saarbekken bij Frankrijk zou daarom voor dezen toe-
stand eene doeltreffende oplossing zijn.
1)
Vergelijk het artikel op pag. 957,
jaargang 1918.

Javasnikerproductie in 1918.-
De heer W. 0. Dickhoff publiceert in het ,,Archief”
het volgende:
1)

Gedurende oogstjaar 1918 waren er op Java 186 fabrieken in werking, ni. 102 in Oost-Java, 53 in
Midden-Java en 31 in West-Java.

Pic.

Pic.
Pic.

hoofd

zak
riet

K.G. suiker K.G. suiker K.G.
Rende-
Residenties

per

per

per

per

per

per

ment
bouw H.A. bouw H.A. bouw H.A.
pCt.
Besoeki
……..
1.190 103.567 125,61

10.932 2,36

205

1065
Pasoeroean

1.085 94.428 118,39 10.304 1,26

110

10,97
Soerabaya

1.229 106.961 135,46 11.789 0,08

7

11,03
Kediri
……..
1.074

93.471 115,95

10.091

0,0.56

5

10,80
Madioen
……
1.077

93.732 128,88

11.217 0,11

10

11,97
Seinarang

1.031

89.729 119,90 10.435 0,68

59

11,66
Soerakarta

1.136 98.867 138,86 12.085 0,032

3

12,23
Djocja
……..
1.050

91.382 128,98 11.223 0,704

61

12,32
Kedpe
………

1.203 104.698 131,36

11.432 0,066

6

10,92
Banjoemas….)
Pekalongan

1.123 97.736 120,24 10.465 0,186

16

10,72
(.heribon
……
1.065

92.688 114,20

9.939 2,272

198

10,83

Oost.Java
……
1.133 98.606 124,28 10.816
0,57

50

10,99
Midden-java .. 1.101

95.821 130,23 11.334 0,38

33

11,85

West-Java . .. .
1.102 95.908 118,02 10.271 0,954

83

10,75

Totaal 1918 .

1.119

97.387 125,00 10.879 0,58

50

11,19

Totaal 1917
….
1.243 108.179 130,21

11.332 0,56

49

10,50

Terschil
……
–
124-10.792 – 5,21 – 453+0,02
+
1
+
0,69

In 1918 werd dus aan riet 124 pic. per ‘bouw minder
geoogst, terwijl de suikerproductie 5,20 pic. per
bouw lager was; het rendement was 0,69 pOt. hooger
dan in 1917.

De opgegeven gemiddelden zijn berekend uit: een
totalen rietaanplant van 229.791 bouw (163.071 H.A.),
een totale rietproductie van 257.160.606 picol
(15.882.548 tons), een totale sui.kerproductie van:

1)
Vergelijk pag.
565,
jaargang
1918.

Picols

Tons

0
/0

Superieure H. S…..
13.315.393

822.374,7

45,9
,,

S. S

923.806

57055,4

3,2
No. 16
en hooger

7.823.440

483.185,0

27,0
,,

12-14 ……….
6.106.907

377.169,9

21,0
Second boilngs

40.258

2.486,4

0,1
Melassesuiker

682.718

42.165,5

2,4

Diversen ……….
3.246

200,5

–
Gecentrifugeerde
Z. S.

59.122

3.651,4

0,2
Gezakte Z. S

44.431

2.744,1

0,2

Bovendien werd totaal 304.370 pic. (18.798 ton) ver-

harde melasse ‘geproduceerd.
Resumeerende bedroeg de totale suikerproductie van

Java over oogst 1918, 4 pic. melassesuiker en 4 pic.
gecentrifugeerde zaksuiker voor 3, en 2 pic. gezakte

zaksuiker voor 1 pie. hoofdsuiker gerekend: 28.791.645
pic. = 1.778.207 ton of 125,29 pic. per bruto bouw.

De taxatie van verleden jaar bedroeg 28.713.000
picol, een versdhil dus van 0,27 pOt.
(Alle cijfers hbben betrekking op bruto bouws van

500 vierk. R R. = 0,709649 H.A. Met tonnen worden

bedoeld metrieke tonnen van 1000 K.G.; 1 pied =
61,7612 K.G.)

REGEERINGSMAATREGELEN OP

HANDELSGEBIED.

Inspectie crisispersoneel. Met ingang

van 1 Juni heeft de Minister van Landbouw opge-
heven de tijdelijke afdeeling Inspectie Orisisperso-
neel aan zijn Departement.

0 r i s i s-a r c Ii i e v cii. Met ingang van 6 Mei

heeft de Minister van Land’bouw ingesteld een tijde-
lijke afdeeling Crisis-archieven, ‘welke tot taak zal
kebben het rangschik-ken en systematisch bewerken
der archieven, afkomstig van opgeheven crisis-instel-
lingen, met uitzondering van de archieven van comp-
tabelen aard.

Staatsèommissie ontginning woeste
g r o n d e n. Op 8 Mei heeft de Minister van Land-bouw aan zijn Departemant geïnstalleerd de Staats-
commissie inzake de ontginning van woeste gronden.

Graanverzameling. De Minister van Land-
bouw heeft regelen vastgesteld ten aanzien van de

ontvangst door de Regeeringseomrnissarissen voor de
Rijksgraanjverzameling van producten van oogst 1919,

waarvoor garantieprijzen zijn uitgeloofd; dit zijn
tarwe, spelt, rogge, gerst, boekweit, koolzaad en con-
sumptie-aardappelen.

U i 4v o e r h a r i
ii
g. 80 pOt. van de Noordzee-
haring ‘der vangst-1919 mag tot 1 Juni worden uit-
gevoerd naar dezelfde landen, waarheen ook een gelijk
deel van de haring-1918 kan worden gezonden en op
geheel dezelfde voorwaarden. Beperkingen, wat betreft
de naar Duitschiarid uit te voeren hoeveelheid schaal-
en schelpdieren zijn voorloopig opgeheven. Ook kan
de uitvoer van haring naar Duitschland ‘voorloopig
wederom worden toegestaan.

Uitvoer bevroren vleesch. Naar men
bericht,, zal van regeeringswege een hoeveelheid van
7000 ton bevroren vleesch naar Duitschiand worden
uitgevoerd.

Brood en meel. Met ingang van 16 Mei zijn
ingetrokken de maximumprijzen voor wittebrooci,
bruinbrood en roggebrood en de maximumkleinhan-
deisprjs voor regeeringsbioem. Dit laatste artikel is
afgevoerd van de lijst van artikelen, ‘beschikbaar ge-
steld ingevoige art. 1 der Distributiewet 1916. De
meelprijzen zijn voorts verhoogd, waardoor het brood
iets duurder wordt, maar de regesring ook minder
toeslag behoeft bij te betalen.

M a r g a r i n e. Margarine-mélange A en B zijn
afgevoerd van de lijst van artikelen, beschikbaar ge-
steld ingevolge art. 1 der Distributiewet 1916. Nieuwe
maximumprjzen zijn vastgesteld voor siormaal-imar-
garine; alles ‘met ingang van 10 Mei.

466

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 Mei 1919

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B. *** beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

BANKDISCONTO’S.

20
Juli
1914

Ned

(Disc.Wissels.
4
1
/
sedert 1Juli’15
3
1
/2sedert23 Mrt.
’14

B

jBel.Binii.Eff.
an
4
1
/2

1

,,

’15
4

,,.

23

»

’14
(Vrsch.inR.C.
5
1
/1

,,

19Aug.’14
’14
5

,,

23

,,
Bank van Engeland
S

,,

5Apr.’17
3

,,

29Jan.’14
Duitsche Rijksbank
5

,,

23 Dec.’14
4

,,

5 Febr.’14
Bank van Frankrijk
5

,,

21Aug.’14
31/,

,,

29Jan.’14
Oostenr. Hong. Bk.
5

,,

12Apr.’15
4

,,

12 Mrt. ’14
Nat.Bankv.Denem.
5
1
/1

,,

4 Jan.’19
5

,,

6Febr.’14
Zweedsche Rijksbk.
62/
2

,,

24Apr.’19
4
1
/2

,,

6

,,

’14
Bank v. Noorwegen
6

,,

13 Dec. ’17
4
1
/2

,,

11

,,

’14
ZwitserscheNatBk.
5
1
/1

,,

3 Oct. ’18
3ij,

,,

19

,,

’14
Belgische Nat. Bk.
5

,,

6 Feb.’19
4

,,

30Jan, ’14
Bank van Spanje..
4

,,

22Mrt.’17
41/,

,,

24Sept.’03.
Bank van Italië ..
5

,,

10 Jan.’18
5

,,

9 Mei ’14
Feder. Res. Bk. N.Y.
3-4

– –

–
Javasche Bank….
3
1
/2

,,

1Aug.’09
3
1
/i

,,

1 Aug.’09

OPEN MARKT.

Data
Amsterdam
Londen
Part.
Bérlijn
Part.
°arlJs
Part.
N., York
Call
–
Part.
Prolon-
disconto
gatie
disconto
disconto
disc.
mone
g

10
Mei ’19
4
1
/8_
1
i4
3’I4
317/82
4-1I8
–
5+4

1)

5-10 M.’19
41/_1/
4
2)
3_4
3
–
H
4-1is
–
3l/
4
_51/

28A.-3M.’19
41/_1/,
3+-4
4-
1
18
–
0I2-6
1
I2
21-26 A. ’19
41/4_8/8
3l/_4
317182
4
2
/
–
4/g6

6-11 1V.’18
3’/
3
1
/1
31742
4_.I/
–
3-6
7-12 IVE. ’17
2-‘/
2 ‘/’/,
4
1
/4
4-
1
/e
–

20-24Juli’14
3
1
/-
5
/1e
2
1
/e-
8
/4
2/g-‘/4
2
1
/8-
1
/2
2’/4
1’/-2
1
i
t)
Noteering van 9 Mei.
8)
Het particulier disconto der gemeente-
wissels was in de afgeloopen week
6/.8/
pCt. hooger.

WISSELKOËRSEN.

WISSELMARKT.

Ook in cle afgel’oo’pen week zijn cle omzetten op de wi•s-
selmarkt zeer aanzienlijk geweest. Londen hleef zeer
gevraagd en mede onder den indruk der door de geallieer-
den aan Duitsehianci gestelde eischen verd zelfs een koers
van 11.84 bereikt. Een teruggang tot 11.72 volgde; slot
11.76. Ook dollars verheugden zich iii een vaste stemming:
voor 2.513′ werd afgedaan; slo.t 2.50yq. In de Zwitsersche
koers kwam zeer wei.iilig.veranderi’ng; de .geheele week en.
50. Parijs 41-40.0-40.90. Skndinavië was – Kri.stia-
nia uitgezonderd – aangeboden:
661%_651%,
62.10-61)/,
64-63.80. België vooral den laatsten weekdag zeer ge-
zocht 39.30-39.60; heden fI’auwer 39.424.
In. de eerste dagen bleef voor .de Marken een levendige
vraag bestaan; de koers steeg tot boven de 24. Na het
bekend worden der voorloopige vredesv.00rwaarden liep de
kodrs terug tot 18.60. Op cle lage koersen kwam er echter
– ook vai de zijde dei’ industrie – weder’ flinke vraag;
heden sl’oot de koers 19.20. Oostenrijksche kronen nomii-maal en. iO
t
%. Tsjeeh,-SIowakische Kronen ca. 17.

KOERSEN IN NEDERLAI’iD.

Data
Londen
Parij
,1

Berlq
Wceni
IBelgi’)I
1)

5 Mei

1919..
11.74
40.95
23.40
10.75
39.35
2.50
3
/,
6

,,

1919.
11.73
40.90
23.70
11.-
39.30 2.50
7

,,

1919..
11.76+
40.80
22.10
10.90 39.30 2.50
1
/
8

,,

1919..
11.81+
41.05
20.-
10.-
39.40
2.50
8
/4
9

1919..
.
11.74+
40.90
19.36 9.75
39.40
2.50
1
Ii
10

1919..
11.74
40.90 .
19.-
9.75
39.55
2.50
1
/8
Laagste d.w.’)
11.68
40.70
18.60 9.50
39.20
2.49/2 Hoogste
,,

,, ‘)
11.85
41.25
24.25
11.50
39.65
2.51
1
/
3Mei

1919..
11.68
41.25
21.70
10.-
39.35
2.49
1
/,
26 Apr. 1919..
11.56
c

40.90
18.20
. 9.-
39.02+
2.47
7
/s
Munt.pariteit..
12.10k
48.-
59.26
50.41
48.-
2.484

-, INoteenng te Amoteroam.
)
rarficuliere opgave.

Data
Stock.
40lm
8
)
Kopen-
hagen°)
Chris-
tiania’)
Zwitser-
land8)
Spanje
1)
Batavia
i
telegrafisch

S Mei 1919
66.05
62.- 64.-
50.25
50.75
99
1
/2-
1
/4
6

1919.
66.30 62.15 63.90 50.25
50.80
99’/,-
3
/4
.7

,,

1919
66.- 62.-
63.90
50:20
51.-
99h/2_8/

8

,,

1919
65.50
61.50
63.70
50.30
51.20
99’/2-‘/4
9

,,

.1919
65:35 61.05
63.90 50.30
51.15
99’/2-
5
/
10

,,

1919 65.20
61.25 63.85 50.25
50.70
99,1/_1/4

L’ste d.
w.’)
65.-

63.50 50.15
50.25
99
1
it
H’ste ,,

,,

)
66.35 62.25 64.10
50.40
51.50
998/4

3 Mei 1919
66.25

64.10 50.20
50.50
99
1
i2-‘I4
26 Apr. 1919
66.20
61.95 63.80 50.35
50.40
991/5_s/4

Muntpariteit
66.67
66.67 66.67
48.-
48.- ‘1
100

t) Noteering te
Amsterdam.
1)

Particuliere
opgave.

NEW TE KOERSEN
YORK.
Cable
Zicht Zicht
Zicht

D
a
Londen
Parijs
Berlijn
Amsierd.
(tn
$
(in frs.
(in cents
(tn cents
per
£)
.P.$)
p. 4
Rm.)
per gld.)

10 Mei .’… 1919
4.68.50
. 6.17
nom.
397/8

Laagste d. week..
4.67.75
6.13
1
i1
nom.
39/8
Etoogste,,

,,

..
4.68.50
6.17
now..
40
1
is
3 Mei …. 1919
4.67.85
6.09
1
/
now.
40/i6
kluntpariteit….
4.86.67
5.181/4
.

951/
40/i

KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN

Plaat,en en
Landen
Noteerings.
eenheden
24April
1919
3
Mei
1919

Tijdperk
5′

Laagste
1
Hoogste

8
Mei
1919

Alexandrië..
Piast. p. £
977/je
97
1
!25
97
7
/
16

977/ 977/
16

8
B. Aires’)..
d.p.gd.pes.
518/8

51
11
/o
51
1
/t
52’/2
81
7
/18

Calcutta . . .
sh/d.p.r.up.
116
1
182
1/6/,
116
1168/,, 1/6
1
/
82

Hongkong ..
id. p. $
3/45/4
3/4
1
/
315
315 l/
g

3/51/
4

Lissabon….
d.p.escudo
33118.

.32
3
!8
311/
4

33
31°/4
Madrid

….
Peset. p..€
22.99
23.05
23.09
23.20
23.12
tMontevideo.’
d.p.peso
59
7
/8
595/8 2)
59
8
/8
60
59’/,
Montreal.

..
$ per £
4•777/
4.80
9

4.80
1
/
4.83
4.82*/
2

tR.d.Janeiro.
d.p.milr.
1311/89

14
1
/
8
)
14
3
/8
14/,
141/2
Lires p. £
34.77 35.18
35.24
35.65 35.60
Shanghai

. .
sh/d.p.tael
4/11 ,
5/-
51-
511
5101/2
Rome

…….

Singapore ..
id. p. $
1
2/4
1
/s
2141+
1
)
2/4’/8
214’/, 2/4/82
•Valparaiso.
d;p.pap.p.
10
1
/16
10/9
10″/32
10’/4
10″/32
Yokohama ..
sh/d.p.yen
212
8
4
212
1
/4
2/2
1
/g
212
1
12
212
1
/8
Koersen van den dag voorafgaande aan de data in het, hoofd vermeld.
t)
Telegrafisch transfert. l)Nofeerjng van 30 April.
3)
Id. van 2 Mei.

GOUD EN ZILVER.

Sedert 29 Juli 1918 worden de dagelijksdhe ontvangsten
en onttrekkingen van goud door de Bank van Engeland
tijdelijk niet bekend gemaakt.

NOTEERING VAN ZILVER.

Noteering te Londen te New York

10 Mei

1919……..58
111
3

,,

1919 ……..

4818/
t
,
1011/
8

26 April

1919 ……..

48
8
/4
10.1
1
/8
19

,,

1919………48 15/,

1)
1011/

11 Mei

1918 ……..49/e
991/2

12 Mei

1917……..38

,
747/
9

20 Juli

1914 ……..2415/,,
.

541/
s

1) Noteering
van
17 April.

N.U.M.

Weekstaat der Nederlandsche ‘Uitvoermaatschappij.
Voornaamste posten in duizenden guldens.

Buttenl.
Debet
5
pCt.
Credit
Data
Bankiers
Schat.
Diverse
Schuld.
Diverse
kistbilj.

.
reken.1)
brieven,
reken.
1)

8Mei

1919..
2.227
58.650
‘
427
17:144
34.706
30April1919..
1.958
58.650 419
17.146
34.294
24

,,

1919..
1.868
58.650
(2 383
17.142
(5
34.368
16′

,,

1919..
3.719 58.650
70.400 17.126
104.1.99
6

,,

1919..
6.815
58.650
70.400
f7.123
104.027
.1) Beide rekeningen omvatten, behalve garantiewissels in portefeuille
tot het bedrag der buitenl. echatkistbiljetten, in hoofdzaak garantiewissels
in depbt bij cle Ned. Bank.
5) Bij vergelijking met de vroegere weekstaten toorsen de
Diverse Reke-
ningen een vermindering aan, doordat de als surplus voor buitenlandsche
schatkistbiljetten ontvangen waarden, die vroeger zoowel aan de debetzijde
als aan de creditzijde der weekstaten onder dit hoofd voorkwamen, thans
buiten beschouwing zijn gelaten. – In het vervolg zullen deze als surplus
ontvangen waarden niet meer in de weekstaten tot uitdrukking komen.

14 Mei 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

467

NEDERLANDSCHE BÂNK.

Verkorte Balans op 10 Mei 1919.

Activa.

Binnenl. Wis-
r
H.-bk.

fl19.045.354,74
1
!,
sels, Prom.,

B.-bk.

994.854,29
1
!,
enz.in disc.!. Ag.sch.

27.062.047,81

f
147.102.256,85
Papier o. h. Buiten 1. in
(liscOnto

……………………..
–
Idem eigen portef.. f 27.357.066,-
Af: Verkocht maar voor
debk.nognietafgel.

Beleeningen
[Hbk

27.357.066,-
mcl. vrsch.
f147.326.374,01
B.-bk.

12.087.905,54
in rek.-crt.1
op onderp.
Ag.sch.

66.670.737,87’13

f226.085.017,42
1
!,

Op Effecten

…… f220.772.617,42′!,
Op Goederen en Spec.,,

5.312.400,-
226.085.017,42′!,
Voorschotten a. h. Rijk ……………
S

11.001.265,26

Munt enMuntmateriaal
Munt, Goud
.
…..
f 56.411.325,-
Muntinat., Goud ..

,,605.977.337,31
1
/,

f662.388.662,31
1
/2
Munt, Zilver, enz.
•

7.359.131,84
1
/2
Muntmat., Zilver
..

–

Effecten
669.747.794 16

Bel.v. h. Res.fonds..

f

5.069.962,32
id. van
1
1 v. h. kapit. ,,

3.984.593,43
9.054.555,75
Geb. en Meub. der Bank
…………….,,
1.770.000,- Diverse rekeningen
………………

.,
75.833.460,16

f1.167.951.415,60′!2

Pa8siva.
Kapitaal

……………………..f
20.000.000,-
Reservefonds

………………….
5.079.402,56
Bankbiljetten in omloop …………
in ômloop ……….

..
2.838.014,99
Rekening-Courant saldo’s:
Van het Rijk …. f

–
Van anderen

….

71.382.364,76’/2
71.382.364,76′!,
Diverse rekeningen

………………
,,
6.770.333,29

f1.167.951.415,60′!,

Beschikbaar metaalsaldo ……….
….f
442.146.097,62
1
!2
Op
de basis van ‘/, metaaldekking
…. ,,
214.925.761,67
1
,
Minder bedrag aan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is .. ,,2.210.730.485,-

Verschillen met den vorigen weekstaat:
Meer
Minder
Disconto’s

…………….2.210.636,97
Buitenlandsehe wissels

35.731,-
Beleeningen
5.892.733,72′!,
Goud

………………..
446.102,09
Zilver ………………..97.040,35′!,
Bankbiljetten

…………
21.573.130,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s

….

27.101.772,94

Voornaamste posten in duizenden guldens.

– –

1
Data

Goud

Zilver

b?d°7

Andere
1
opeischbare schulden

10 Mei

1919

.,..
662.389
7.359
1.061.881 74.220
3

,,

1919

….
662.835
7.262
1.083.454
48.581
26 April 1919

….
663.348
8.114
1.034.638 94.915
19

1919

….
666.605
8.952
1.025.906
93.872
12

1919

….
667.070
8.851
1.020.674
90.518
5

,,

1919

.
…
667.947
8.733
1.019.207 81.820
29 Maart 1919

….
669.334 9.750
1.011.223
82.202
22

1919

..
. .
670.253
9.597 992.658
83.231
15

,,

1919

….
675.032
9.468
1.001.168 78.555
8

,,

1919

….
676.947
9.317
1.009.168
71.281
1

,,

1919

….
677.311
9.219
1.018.535
75.284
22 Febr. 1919

….
677.319
9.105 1.000.194
65.696
15

,,

1919

…
677.328.
8.996 1.007.335 66.967

11 Mei

1918

….
721.771 7.493
952.425 60.656
12 Mei

1917

….
595.635
7.022
767.982
42.903

25 Juli 1914 .. . . 162.114
1
8.228
1
310.437
1

6.198

D ato

Disconto’s

Belee-
Beschik-
baar
Dek.
kings-
_____
Hiervan

t
olaa
Schatkist-
ningen
Metaal-
perc.n-
promessen
saldo
lage
rechtstreeks

10 Mci 1919
147.102
88.000
226.085
442.146
59
3

,,

1919
144.892 80.000
231.978
443.305
59
26Apr. 1919
139.716
93.000 225.975
445.163
60
19

,,

1919 143.344
94.000 206.089
451.211
60
12

1919
140.327
94.000 200.495
453.290
61
5

,,

1919
137.031
99.000
194.720
456.077
61
29 Mrt. 1919
119.690
87.000
195.746
459.997
62
22

1919
113.894
82.000 190.530
464.262
63
15

1919
110.373 79.000 193.785
468.132
63
8

1919
101.841
65.000
189.577
470.053
64
1

,,

1919
104.208
65.000
208.894
467.313
63
22Febr.1919
92.519 50.000 182.230
472.793
64
15

,,

1919
101.348
50.000
186.008
471.008
64
11Mei 1918
58.395
18.000
150.486
525.715
72
12 Mei

1917
71.345
.55.000
88.760 439.551
74
25 Juli 1914
67.947 14.300
61.686
43.521
1
)
54
‘) Op
de basis
van

/s

metaaIdekki,g.

Uit de bekendmaking van den Minister van Finan-
cië,i blijkt, dat uitstonden on:

3
Mei 1919

1

10
Mei 1919

Aan schatkistpromessen f
393.630.000,-
f 394.630.000,-
waarvan rechtstreeks bij
d
e
Ned. Bank geplaatst ,, 80.000.000,- ,, 88.000.000,-
Aan schatkistbiljetten

80.979.000,- ,, 80.934.000,-
Aan zilverbons ……..
.

56.348.763,50

55.469.739,50

JAVASCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden guldens.

Naast de per mail ontvangen gegevens wordende telegrafisch
bekend geworden totaalcijfers der obligo’s en uitzettingen én het beschikbaar metaalsaldo van latere data opgenomen.

Data

Goud
J
Zilver
1
Ba,,k-
1
Andere
opeischb.
1
biljetten

schulden

26
April1919 ……
334.600
12
,,

‘

1919 ……
*0*
*00
333.600
5
,,

1919
334.700

2.2
122.373
12.334
5265
123,961
15
,,

1919 ……
122.444
12.245
207.128
119.302
8

…

119.685

…

13.740
202.112
124.202
1

Febr,1919 …….

,,

1919 ……
118.856
14.070
200.933
123.453
27

1919
…….

91.225 18.058
181.344
67.776
28
April
1918
…….
72.938
23,309
156.251 35.438
25

April 1917
…….

Juli

1914
…….
22.057
31.907 110.172
12.634

I
Diverse

Descn,e-
I
LJCK
1
Dis.

buiten
1
Belee.reke

baar

kings.
Data

1 betaalbaar
1

ningen
i)j
saldo

lage
1
onto’sN.-Ind.
1
ningen

–
1
metaal-

percen-

26Apr.1919

211.100

*0*

69.900

***
12

1919

211.’300

°

70.400

*0*

5 ,, 1919

207.700

*”

70.800

*0*

22Feb.1919 8.418 20.772 88

10.194 69.192

41

15 ,, 1919 8.721 20.797 84.749, 9.652 69.710

41
8

1919 8.413 20.111 84.431

9.613 68.541

41

1 ,, 1919 8.150 18.179 92.449 9.680 68.399

41

27 Apr.1918 7.586 32.834 67.975 26.565 59.670

44

28 Apr.1917 6.694 38.818 47.840 6.302 58.423

50

25Juli1914 7.259

6.395 47.934 2.228

4.842
2
) 44
1) Sluitpost der activa.

2) Op de basis van

metaa!dekking.

SURINAAMSCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden guldens.

Andere

D

k –
Data

Metaal Circulatie opeischb. Disconto’s
schulden

22 Maart 1919..
962 1.643
2
)
882
1.345
114
15

,,

1919..
.
958 1.627
8
)
833
1.343
109
8

,,

1919..
952
1.686e)
865 1.322 119
1

1919..
948 1.692
5
)
847
1.303
115

23 Maart 1918..
547
1.256
901 1.075 626
24 Maart 1917..
762
1.043
1.104
939
360

25 Juli

1914..
646
1.100
560
735
396
1)
Stuitpost der
activa.
9)

Hiervan zilverbons
250
dz.
old.
5)

idem
260
dz. gtd.

4)
idem
265
dz. gid.
5)
idem
256
de. gid.

468

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 Mei 1919

BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.

Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht gegeven

van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

BANK VAN ENGELAND.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,

in duizenden pond sterling.

Currency Notes.
Data

Metaal

Circulatie
Bedreg

.Goudd. Gov. Sec.
7 Mei 1919 85.927

76.782 347.246 28.500 330.094
30 April 1919 85.676

77.162 384.340 28.500 331.095
23 ,,

1919 85.116

76.163 349.108 28.500 332.096
16 ,,

1919 85.235

76.213 346.039 28.500 327.096

8 Mei 1918 61.366

49.683 241.004 28.500 216.836
9 Mei 1917 55.020

38.724 154.696 28.500 123.279

22 Juli 1914 40.164 29.317

–

–

–

Data
Gov.
Sec.

•
Other
Sec.
____________

Public
Depos.
Other
Depos.
Re-
serve

Dek-
kings-percen-
tage
1).

7 Mei ’19
49.453
79.477
23.692 115.161 27.595
19,88
30 Apr. ’19
‘55.088
82.227
21.930 124.722
26.964 18,38
23

’19
50.225
81.793
24.591
117.208 27.404
19;32
16

’19
56.114 78.305
27.710 116.563
27.472
19,03

8 Mei’18
55.872
97.
410
37.573 128.130
30.133
18,18
9Mei ’17
45.049
111.480
54.173
119.376
34.745 20,02

22Juli ’14
11.005 33.633
13.735
42.185
29.297
52l

1)
Verhouding tusochen Reserve en
Deposits.

DUITSCHE RIJKSBANK.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Darlehens-

kassenscheine, in duizenden Mark.

Data
Metaal
Daarvan
Goud
______________

Kassen.
scheine
Circu-
latle

Dek-
kings-percen-
tage’)

30 Apr. 1919
1.776.690
1.755.868 7.277.308
26.628.121
34
23

1919
1.932.972
1.911.845
6.862.119 25.874.800
34

15

1919 1.932.558
1.912.036
6.839.461
25.871.133
34
1919
1.934.702
1.913.930
6.732.028
25.494.830
34

30 Apr 1918
2.464.796
2.344.999
1.543.195
11.820.793
34
30 Apr. 1917
2.549.222
2.532.548
509.203
8.315.403
37

23 juli

1914
1.691.398
1356.857
65.479
1.890.895
93

1)
Dekking der
circulatie door metaal en Kassenscheine.

Data
Wissels
Rek. Crt.

Darlehenskassenscheine

Totaal
In kas hij
uitge.
de Relchs-
I

_____________

geven
bank
–

30 Apr. 1919
31.552.664 14.537.274
18.558.200
7.268.600
23

1919
28.748.205 11.585.569
17.984.100
6.853.500
15

1919
29.982.032
13.036.031
18.078.300 6.829.300
7

1919
30.196.113 11.252.575 17.875.300 6.703.500

30 Apr: 1918
13.887.788
7.055.105
8.587.300
1.529.700
30 Apr. 1917
8.714.760
3.970.984
4.512.400
494.000

23 Juli

1914
750.892
943.964
– –

OOSTENRIJKSCH-HONGAARSCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden Kronen.

Data

1
Metaal en
buile 1
gou2-
‘
u,issds

Disc, en
belee.
fin gen

1 Bijzondere
J
schuld van
Oostenrijk
en Hongarije

1
Bank.
1

biljetten
Rek. Crt.
saldi

23Apr.’19
1
)336.400
12.044.829
32.954.000
39.102.475
6.583.082
15

’19
335.394
12.027.612 32.954.000 38.897.135 6.457.395
7

’19 334.337
12.003.912
32.954.000
38.606.158
6.699.869
31 Mrt’19
335.304
12.144.942 32.954.000 37.965.314
7.421.655
23

,,

’19
335.325
12.129.075 32.954.000 37.709.061
7.659.814

23 Juli’14
1.589.2671
954.356
–
2.159.759
291.270
1)
waarvan
262.153 goud, 17.225 buitenlandsche goudwissels en 57.022
munt- en
muntmater.iaal zilver.

BANK
VAN
FRANKRIJK.

Voornaamste nosten In duizenden francs.

Data
Goud
Waarvan
In het
Buitenland
Zilver
Te goed
In het.
Buitenland

Buit.gew.
voorsch.
old. Staat

8 Mei ’19
5.547.736
1.978.278
308.624 1.300.270
23.200.000
1

,,

’19
5.547.259
1.978.308 310.701
820.982 22.950.000
24 Apr.’19
5.546.326
1.978.308
310.672
787.422
22.400.000
17

,,

’19
5.545.817
1.978.308 311.288 787.550
22.400.000

9Mei’18
5.380.407
2.037.108
255.825 1.300.270
16.150.000
10 Mei ’17
5.258.602
1.948.706
257.074
761.170
10.100.000

23 Juli’14
4.104.390
–
639.626
– –

–
Wissels
Uitge.
stelde
Wissels

Belee-
–
nsng
Bankbil.
jetten

Rek. Cr1,
I

Partt-
culleren
Rek.
Crt.
Staat

.
894.942 886.540 1.233.430
34.429.667 3.433.379
62.105 916.205 901.707 1.209.121
34.100.311 3.384.226 42.100
E.
897.166 912.299 1.203.099 33.978.450 3.080.463
26.883
899.926
920.393
1.218.923
33:975.178
3.020.013 44.058
0
1.177.399
1.091.821
999.006
27.01.836
3.052.300 46.969
545.625
1.240.905
1.139.976
19.275.171
2.518.154
31.756
1.541.080
–
769.400
5.911.910 942.570
400.590

SOCIËTÉ GÊNÉRALE DE BELGIQUE.
t)

Voornaamste nosten in duizenden .francs.

Data

Metaal
mcl.
buitenl.
saldi

1 Beleen.
1

van
1

bultenl.
1

oorder.

van
prom. d.
p,ovinc.

Binn.
wissels
en heleen.

Circu-
latie

Rek.
Cr1.
soldi

17Oct. ’18
1.216.753
100.082
480.000
97.728
1.507.912
377.440
10

’18 1.219.743
100.021
480.000
100.040
1.508.011 382.595
3

’18
1.144.781
)00.011
480.000
95.287
1.452,612
358.318
26Sept.’18
1.145.778 99.982
480.000
101.783
1.452.948 365.452

18 Oct *”171
476.0431
90.903
480.000
100.351
1.172.474
91.204
19Oct. ‘161
352.8721
76.033
480.000
39.834
828.739
110.068
1)
Sedert
einde
1914 met de functie van
circulatiebank
belast.

VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.

FEDERAL RESERVE BANKS.
Voornaamste_posten in duizenden
dollars

1

Waarvan
1
van in
1
Zilver
FR.
Notes In
Data
Coud
voor dekking
het bul.
1
dc.
circu.
F.R. Notes
tenland t
latic

4 April ’19
2.150.950
1.204.855
–
67.678
2.547.670
28 Mrt.

’19
2.142.305
1.246.108
5.829
68.219
2.521.776
21

’19
2.140.842
1.238.408
5.829
67.736 2.510.687
14

,,

’19
2.129.53(
1.289.878
5.829
67.203
2.503.095

5 April ’18
1.813.924
.
896.481
52.500 63.509 1.479.920
6 April ‘171
943.552
380.9551
–
19.110
1
376.510

•
‘i;i
Percent.

Data
Wissels
D;0îI.

v
an
Waar.
Dek.
king,.
Goud-
dekking
Kapitaal
percen-
circa-
_______________
•
tage
t
lotie

4 Ap’ril’19
2.108.772 2.348.325
81.658
55,5
47,3
28 Mrt. ’19
2.134.347 2.401.491
81.641
51,5 49,4

21

,,

’19
2.143.463
2565.949
81.612
51
2
0
49,3
14

,,

’19
2.148.502 2.452.462
81.562
47,8
51,1

5 April’18
900.386
1.886.318
74.494 60,0
60,6
6 April’17
100.663
910.116
1

56.100
74,0
1101,2
1)
Verhouding tusachen: den
totalen goudvoorraad, Zilver .etc.. en de
opelschbare schulden:
F. R. Notes en netto depositos met
inbegrip
van
het kapitaal,

PARTICULIERE BANKEN AANGÊSLOTEN BIJ HET
FED. RES. STELSEL.
–

Vnn,naamo+p onefon
in ds,inndpn
dollars.

Data
Aantal
Totaal
uitgezette
Reserve
b

de
Totaal
i

Waarvan
time
banken
gelden en
F.
R. banks
deposito’s
1

deposits
–
beleggingen

28 Mrt. ’19
772
14.210.151
1.244.821
12.342.152
1.679.153

21

’19
772
14.310.335
1.236.335
12.418.821
1.669.934

14

,,

’19
.771
14.416.750 1.292.165
12.597.610
1.658.431
7

,,

’19
771
14.121.994
1.262.249 12.215.728
1.641.631

29Mrt. ’18
‘682
12.094.077 1.188.456 11.220.777
1.378.131

14 Mei 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

EFFECTENBEURZEN.

Amsterdam, 10 Mei 1919.

De internationale beurzen hebben gedurende de achter
ons liggende berichtsperiode alle in het teeken der vredes-
voorwaarden gestaan. Voor de markten in de landen der
Centrale Rijken hebben deze voorwaarden niet minder dan
een catastrophe te voorschijn geroepen, z66 zelfs, dat het
beurabestuur •te B e r 1
ij
n (en ook in andere steden van
Duitschland) er toe is overgegaan, het handelsverkeer voor
den tijd van drie dagen stop te zetten. Tevoren was de
stemming eerder aan den optimistischen kant geweest,
waartoe de verbetering van den Markenkoers in het neu-
trale buitenland niet weinig heeft bijgedragen.
Deze verbetering heeft twee oorzaken gehad. In de eerste
plaats waren het de officieuze (later onwaar gebleken) ge-
ruchten, dat de vredesvoorwnarden voor het Duit,sche Rijk
Vrij milde bepalingen zouden bevatten. Een zekere hoop
was hierdoor bij velen gewekt, dat Duitschland niet van
alle economische hulpmiddelen zou worden beroofd en dat
het derhalve gelegenheid zou krijgen zich, hoewel lang
–
zaam, van de geslagen wonden in het economische leven
te herstellen. Inmiddels is gebleken, dat deze hoop op een
ijdele basis heeft gerust, hetgeen ook als onmiddellijk ge-
volg een scherpe reactie in den Markenkoers te voorschijh
heef.t geroepen. Later verluidde, dat de economische weder-
opbouw van ])uitschland door de Geassocieerdeu geenszins
zou worden belemmerd, doch dat deze een punt van be-
spreking zou uitmaken buiten het vredesverdrag om. Een
gedeele1jk herstel hebben deze geruchten weliswaar te
voorschijn geroepen, doch dit viel juist in den tijd, dat cle
beurs te Berlijn gesloten was.
i)e tweede oorzaak, waardoor een aanvankelijke hausse
in cle Markenvaluta heeft kunnen inzetten, was de bewe-
ring, dat Amerikaansche en Engelsche concerns doende
varen onderhandelingen te voeren aangaande den aankoop
‘an groote kleurstoffenfabrieken en dat ook Hollandsche
belangen zich voor de betrokken aandeelen zouden interes-
seeren. Bovendien liep het hardnekkige gerucht, dat dooi Amerikaansche bankiers een po8t ad Mk. 10 millioen aan
oorlogsleeningen was gekocht, welke, in verband met de
valuta, 28 t 30 pCt. zou kosten. Bevestiging omtrent een
en ander kon echter nog niet worden verkregen. Na het bekend worden der vredesvoorwaarden werden
nochtans deze argumenten geheel verwaarloosd en had de
impressie, dat Duitschland economisch, politiek en finan-
cieel machteloos zou worden gemaakt, vrijwel de overhand.
Inmiddels is ook hierin, na de commentaren, die van geal-
lieerde zijde, zij het ook indirect, gegeven zijn, eenigê wijzi-
ging ten goede gekomen, zoodat de tendens te Berlijn,
volgens n.iet-officieele berichten, wel iets beter is geworden.
Te P a rij s is, ondanks de positie van absolute over-
winnaars, waarin men zich bevindt, de stemming niet on-
verdeeld gunstig geweest. Voor een goed deel is de alge-
meen financieele toestand hieraan schuld. Volgens de nede-
deelingen van den Minister van Fidancin, M. Klotz, zou
het maximum van het voorschotbedrag van de Banque de Prauce aan den Staat verhoogd moeten worden van 23 tot
27 milliarcl franes, in welk verband hij een voorstel in-
diende, om de biljetten-circulatje op een maximum van 40 miiliard francs te stellen. Op het oogenblik bedraagt
deze circulatie reeds ruim 34 milliard francs. Door de
geweldige oppositie, welke tegen dit voorstel is ontstaan,
is de Minister er toe overgegaan, het ontwerp voorloopig
in te trekken, echter met de uitdrukkelijke mededeeling,
dat hij later hierop terug zou komen.

Het spreekt vanzelf, dat dit aspect de beurs eenigszins ongunstig heeft beïnvloed, temeer, daar de van Duitsch-
land te verkrijgen gebieden slechts een gedeelte vergoeden
van hetgeen in Noord-Frankrijk is vernietigd, terwijl bo-
vendien de te ontvangen schadevergoeding ôok niet op-
weegt tegen hetgeen door’ de Fransche natie aan den oorlog
ten koste is gelegd. In verband met deze beschouwingen
was de Rente dein ook wel vast gestemd, doch niet bepaald
opgewekt. Daarentegen vormden Russische waarden een
uitzondering; voornamelijk industrieele fondsen als
Maltzoff, Briansk en Makeevas werden tot sterk verhoogde
prijzen uit de markt genomen, als gevolg van de berichten,
dat het bewind der Boisjewiki meer en meer aan kracht en
invloed inboet.
De beurs te L o
II
d e n stond eveneens onder den invloed
van dcl begrootdngscijfers, met dien verstande echter, dat
de markt de hierbij gegeven uiteenzettingen gunstig op-
vatte. Weliswaar worden de successierechten vrij sterk ver-
hoogd, doch hiertegenover staat, dat de inkomstenbelas-
ting ongewijzigd blijft. Bovendien wordt de oorlogswinst-

belasting aamerkelijk verlaagd, terwijl speciaal oliewaar-
den een flinke verbetering konden ondergaan dooi- het af-
schaffen van de belasting op benzol.
Een en ander heeft een goede tendens te voorschijn ge-
roepen voor goudgerande waarden, waa.rbij nog kwam, dat
de vredesvoorwaarden bijna algemeen volledige instemming
konden vinden. Doch in het bijzonder ivaren rubberaan-
deelen sterk gefavoriiseerd, in de eerste plaats door de stij-
ging van den prijs voor het ruwe prcYduct, doch voorts door de
vermindering van ide oorlogswinstbelasting, waardoor voor-
namelijk de jongere maatschappijen van een geweldig zwaren
last worden bevrijd. Niet alleen opent dit vclor de toekomst
der betrokken ondernemingen belangrijke perspectieven,
doch de beurs verdiscouteert reeds thans het directe be-
lang, doordat zij in overweging ‘neemt, dat de kapitalen, die anders gereserveerd zouden moeten worden ter vol-
doening vaai de hooge belastingen, thans wellicht in den
vorm van een bonus-uitkeering aan de betrokken aandeel-
houders ter hand zullen worden gesteld.
Ook ter beurze van Londen waren overigens Russische
waarden sterk gevraagd, om dezelfde reden, als hierboven
reeds voor Parijs gereleveerd.

De beurs te N e w Y o r k heeft, behoudens een enkele
uitzondering in de laatste dagen, bijna voortdurend een
uiterst vaste tendens te aanschouwen gegeven. Meer en
meer treedt op den voorgrond, dat de Vereenigde Staten
vrijwel uitsluitend de eenige geldgevers op de wereldmarkt
zidlen vormen, terwijl zij tevens als leveranciers van de
voornaamste producten aangemerkt kunnen woi-den. Dit opent natuurlijk het vooruitzicht op zeer belangrijke win-
sten in alle takken van handel, nijverheid en landbouw. Vooral de laatste zal in de eerstkomende tijden ontzag-
lijk kunnen profiteereu, daar de oogsten aan graangewas-
sen een record beloven te behalen
9.
Bij het gebrek, dat in
het grootste gedeelte der wereld anti deze gewassen be-
staat, behoeft de vrees voor een loonend afzetgebied niet
te worden gekoesterd, zoodat de beurs voor de agrarische
districten een periode van grooten bloei reed.s thans ver-
disconteert.

Wat de geldmarkt betreft, hebben de Vereenigde Staten per einde April een nieuw crediet ten behoeve van Frank-
rijk ingeruimd, ten bedrage van 50 millioen dollar, waar-
door de gezamenlijke verplichtingen van dit land tegen-
over de Vereenigde Staten zijn gestegen tot 2752 mil-
lioen dollar. Gelijktijdig stond de Unie 5 millioen dollar
nieuwe credieten aan Roemenië toe, waardoor de schuld
van dit land aan’ Amerika tot 25 illillioen dollar is aan-
gegroeid. De gezamenlijke credieten van de Vereenigde
Staten ten gunste dér Geallieerden beloopen thans niet
minder dan 9199 millioen dollar.
Door deze geweldige voorschotten is de staatsschuld dei
Unie natuurlijk veel sterker toegenomen, dan anders het ge-
val ware geweest. Volgens den Amerikaanschen afgevaardig-
dle Cordell HuN, lid van de Financieele Commissie van het
Congres, bedragen de oorlogskosten der Vereenigde Staten
van 6 April 1917 tot 30 Juni 1919 30.205 millioen dollar,
hetgeen overeenkomt met % gedeelte der Engelsche uitga-
ven (40.640 millioen dollar), terwijl zij
1%
grooter zijn dan
de Fransche staatsschulden (23.400 millioen dollar), twee-
maal zoo groot als cle Italiaansche schuld (16.400 millioen
dollar) en 15 maal zon groot als de Canadeesche (2000 mii-lioen dollar). De gezamenlijke oorlogskosten van alle belli-
gei
–
enten taxeert Huil op 200.000 millioen dollar, ongere-
kend de verliezen aan priv&eigendom; ter vergelijking
stelt hij hiertegenover het Amerikaansche nationale ver-
mogen met 250.000 millioen dollar.
De groote financieele krachjt, die uit bovengenoemde
cijfers blijkt, heeft niet nagelaten cle markt als geheel gun-
stig te beïnvloeden. Ook de steeds aanzwellende uitvoer-overschotten hebben tot het vormen van een gunstige op-
vaitting omtrent de toekomst medegewerkt. Niettemin is
de technische marktpositie door de voortdurende rijzing van de laatste weken wel iets zwakker geworden, vooral
voor petroleumwaarden, waardoor de pogingen der banken,
om de voorschotten op deze waarden zooveel mogelijk te
beperken, een relatief groote reactie te voorschijn heeft
geroepen, welke zich ook over de andere rubrieken ver-
spreidde. Nochtans is de stemming als geheel niet ongun-
stig geworden.
Te o ii z e n t is de stemming voor inheemsche
stauts-
fondsen
verdeeld geweest. Terwijl b.v. de 44 pOt. leening
een vrij aardig avance kon behalen, moesten de overige soorten, met uitzondering van de 3Y
2
pQt. leening, frac-
tioneel iiinboeten. Het verloop der emissie ad
f
20.000.000
54 pot. obligaties der gemeente Amsterdam, waarbij de
1)
Zie achterstaand graanoverzicht.

470

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 Mei 1919

inschrijvingen ten volle werden toegewezen, heeft op den
koers der beleggingswaardeu (en dus ook op dien onzer
staatsfondsen) wel eenigen invloècl uitgeoefend, welke niet
erd geneutraliseerd door het succes der leening van de
provincie Zuid-Holland, noch door de lage noteeringen voor
geld op prolongatie. De omzetten waren bovendien van
geringen omvang.
Ook in cle buitenlandsche soorten was de handel slechts
beperkt. Voor sommigè Russiselie papieren ontstond nog
eenige vraag; de overige, echter bleven nagenoeg onver-
anderd.

5niet.
9 niet.
–

izing of
1.

ei. Ridaling.

44
°/oNed. W. Sch.

1916
87
1
!, 88
1
I
88
7
/6
+
1
1
18
4

0/

,,

,,

,,

1916
82″!,,
82I4
82
18
!,,
34
°Io

,,

,,

,,
69’b
69’/2
69112
_–. 1/

3

0
/0

,,

,,

,,

. . . .
63
63
62”/,,
–

2

0/
Cer.t. N. W. S…..
sii,
51
1
/8
513/o
–
1
1
8

5

0
/0
Oost-Indië 1915

….
92
92’18
92/4

.
+
8/4

4

0/0HongarijeGoud

….
30
1
/s
29i8
29
1
1
/
4

0
/0
Oostenr.Kronenrente
27’/,,
26
9
/,,
271/2
_j_ 8/10
5

0
/0
Rusland 1906

……
37
40 40
1
/s
+
31/s
4 Y2
0
/0
Iwangorod Dombr…
28
1
1,
31
1
/3
31
+
2
5
/8
4

0/
Rusland Cons. 1880
30
30/4
30
4

.0
/0
Rusl. bij Hope
&
Co.
32
1
/ 31
31’12
–
1
4

0
/0
Servië1895

……..
43 46
.

46
4’%
0/0
China Goud 1898 ..
69
1
14
72
8
/8
728/,
+
3V8
4

°/
o
Japan 1899

……..
69′!,
69
7
!,
69/,
4

°/
o
Argentinië Buiteül..
63
1
/
66 66
1
!3
+
3 5

/o Brazilië

1895 …….
69’/a
69
8
/ 69’14
–
‘/8
5

0
10

1913 ……
69ij,
69!2
69ij2

De markt voo,’ binnenlandsche
inctustrieele fondsen
heeft
een zeer onregelmatig ‘verloop gehad. Terwij b.v. de aan-
deelen der Philips Gloeilampenfabreken 34 pCt. in koers
konden monteeren, reageerden aandeelen R.
S.
Stokvis
&. Zn. iitd. niet minder dan 25 pOt. Van een bepaalde
stemming kan hier dan ook ‘niet worden gesproken; cle no-‘teeingen werden i
g
grootendeels bepaald door het bestaan van
vraag of aanbod in een speciaal fonds.
De overige locale markten echter hebben bij.ia alle een
overwegend neergaande tendens aangetood. In de eerste
plaats werden hierdoor
petroteurnwaarden
geaffecteei’d; de
persstemmen, die uit l)uirtschlancl tot ‘ons kwamen met
betrekking tot de voorgestelde vredesvooiwaarden, oefen-
den hier dadelijk een deprimeerenden invloed uit, hoewel
voorop nioet worden gesteld, dat de intrinsieke positie
van cle markt zonder cenigen’ twijfel krachtig en gezond
is gebleken. Heft’ige reacties toch hebben geenszins plaats
gevonden; eer was er sprake vais een kalmen en
geleidelijken teruggang over ‘de gehele linie. Voor petro-
leun,vaarden was deze iets grooter, doordat de aanwijzin-gen uit Wallstreet voor deze soorten afweken van hetgeen
de beurs in de laatste weken gewend was geweest; feite-
lijk werd thans voor het eet-st een eenigszins belangrijke
daling uit New York gemeld. De verbetering voor aandee-
len Koninklijke Petroleum Maatschappij bedraagt per saldo
nog 31 pOt., hetgeen, in aanmerking genomen het prijs-niveau, niet zeer groot kan iorden geioemd.
In de neergaande tendens werden de ôverige petroleum-
soorten medegesleept, echter, het zij hier herhaald, op
kalme, geleidelijke wijze. Het sterkst werden nandeelen
Ceconsolideerde beïnvloed, die per saldo 18 pCt. reageer-
den. De overige waarden daalden naaf verhouding tot haar
koers.
De
rubbernarkt
heeFt het enkele dagen geleden behaalde
niveau niet kuiinen behouden de meeste soorten verlaten de berichtsperiode op een sterk verlaagd peil, waarbij het,
aanbod nog overheerschenci is geweest. Daarentegen bestond
voor
tabakken
op de lagere koersen goede vraag; de grond-
toon kan hier vast worden genoemd.
Buikerwaarden
en aandeelen in handelsondernemingen
leden eveneens onder de algemeene depressie. Hier kon
echter spoedig een rem aan de daling worden aangebracht;
zelfs trad voor enkele soorten, als Compania Mercntil
Argéntina, een niet onbelangrijke ‘koersverbetering in,
waardoor jiet fonds circa 32 pCt. boven het vorige slot de
berichtsperiode verlaat.

5Mei. 9 Mei. 12 I’1ei. Rijzing of
daling

Amsterd.amsche Bank
189 195
195
+
6
Ned.Handel-Mij.cert.v.aand
1948/
4

191
1
!1
190
3
/
—4
Rotterd. Bankvereeniging.
134
1
!,.
1371I2
1371/
+
3
Amst. Superfosfaatfabriek
151
151
154/4
+
38/4

Van Berkel’s Patent …….
152
149
150
—
2
Insulinde Oliefabriek
255
1
/
250
1
/
250
1
/4
–
5

5Mei.’ 9 Mei.
12 Mei. Rg2f

Jurgens’ Ver. Fabr. pr.aand.
105

105
7
!8
106

‘
+
1
Ned. Scheepsbouw-Mij

. . . .
167
1
13

167
1
/
1671/
Philips’ Gloeilampenfabriek
‘481

518
515
+
34
R.
S.
Stokv,is
&
Zonen

…
540

520
515
–
25
Vereenigde Blikfabrieken..
125
3
/4

123
122’/
—
31I
Compania MercantilArgent.
275

296′!2
306’/4
+
31’/4
Cultuur-Mij. d. Vorstenland.
193
3
/4

186
1
!,
18914
—
4
Handelsver. Amsterdam
..
500
1
1

485 489
1
!2
— 11
Hou. Transatl. Handeisver.
139

134
136
—
3
Linde Teves
&
Stokvis
– . . –
2281/

226
229′!a
+ 1
VanNierop&Co’sflandel.Mij
185

186
1
/4
189’/,
+
4
1
12
Tels
& Oo’s
Handel-Mij ….
164
3
/

160
168′!2
+
32/4

Gecons.
Roll.
Petroleum-Mij.
3451/3

330
1
!2
327
1
!2
—
18′
Kon. Petroleum-Mij.
……
766’/

794
.7971/2
+
31
Orion Petroleum-Mij …….
100’/4

971
97’/
–
3
Steaua Romana Petr.-Mij..
.
167′!2

156′!2
164
Amsterdam-Rubber-Mij…..
2O7′!
i

197
197
—
10′!2
Nederl.-Rubber-Mij..

……
116

108′!2
109’/
—
6’/4
Oost-Java-Rubber-Mij.

. .. – .
229
1
12

227
1
!,
225-
–
41/t

Deli-Maatschappij

……..
526

515
514
—12
Medan-Tabak-Maatschappij.
232
1
!3

227
1
!2
226
—
6
1
/2
Senembah.Maatschappij

..
487

482
1
!,
‘498
+ 11

D’e
scheepva;ar’tafdeelinq
was eenigsi
as
onregelmatig en
werd’ dooi” speciale

factoren

beheerseht.
Zoo
werkte
het
jaarverslag van den Koninkljken
Hollandschen
Lloyd nog
eenigszins dooi
–
, waardoor
de koers zich niet kon herstel-
len. Daarentegen viel het dividend
van den
Rotterdamschen
Lloycl
buitenewoo,i mccle,
zooclat de betrokken
aandeelen
aanmerkelijk in kbers konden verbeteren.
Overigens bleven
de koersfluct,uaties in deze
markt vrij beperkt.

5 Mei.
9 Mei.
12 Mei. Rz1?gof

Holland-Ameri’ka.Lijn
387
376
1
!,
378

‘
–
9
,,

,,gem.eig
366
1
!2
354′!,
358
—
Holland-Gulf-Stoomv.-Mij
302 305

,
304
+ 2
Roll.
Alg. Atl. Stoomv.-Mij
161 161
161

–
Hollandsche Stoomboot-Mij
197 189 192
1
/
—
4
1
!,
Java-China-Japan-Lijn
326
327 330
+
4
Kon. Hollandsche Lloyd
169
170’/ 170′!,
+
1’I
Kon. Ned. Stoomb.-Mij.

.
228
220
219′!4
–
8’/4
Kon. Paketvaart-Mij…..
252″!,
252
7
/8
255
1
/
+
3
Maatschappij Zeevaart
. .
304
302
1
!2
302
1
!2
— 1′!,
Nederl. Scheepvaart-Unie
277
1
,’2.
267
3
/4
275
—
2
1
!2′
Nievelt

Goudriaan

……
542′!,
531
530
—
12
1
!
Rotterdamsche Lloyd……
298
296
1
!8
307
+
9
Stoomv.-Mij.,,Hillegersberg”
273
272’/2
274′!2
+
11!2
,,Nederland’
. –
334 325
1
12
333/
‘ —
,,Noordzee”

– –
165′!,
148
i52
—
13
1
13
,,Oostzee”

– – –
343 343

‘
343

De
Amerikaan.sche of deelin,q
aan onze beurs was zeer
levendig, doch de omzetten beperkten zich tot slechts
enkele fondsen. Zoo waren voornamelijk laaggeprijsde
spoot-wegwaarden gevraagd, als Missouri Kansas Texas, Wabash, St. Louis & San Francisco, enz. Ook voor Inter-
continental Rubbershares ontwikkelde zich eenige belang-
stelling, doch hier waren verkooporders overwegend.
Marinewaarden stonden vaak in het centrum der belang-
stelling, waarbij flinke koersverbeterigeti konden worden
behaald. Ten slotte viel ook hier eenige afbrokkeling te
bespeuren, waarbij de koersen echter nog. boven het vorig
slot bleven. De vet-mindering ‘van het totaal der ontutge-
voerde orders der United States Steel Corporation had
slechts gel’ingan invloed.

5Mei. 9 Mei. 12Mei. Rzisgof
dalin
American Car & Foundry.. 961/,

95′!2

97
11
!,, + 1
1
!,,
Anaconda Copper ……..137

138

1397!8 T
2′!e
Un. States Steel Corp…..
‘
957/s

96′!,

97

1′!,
Atchison Topeka …….
‘.
98′!,, 98″!,, 98″!,,

‘/
Southern Pacific ……..104 . 106/4 106″!,, + 2″/,
Union Pacific …………138/4 139

138″!,, +
1,,
Int.Merc.Marine afgest…..42

47
7
/le 45 ‘ + 3
prefs. 147
3
!,, 152
1
!2 151

4- 3
11
/lo

Dc geidmarkt
bleef ruim; de noteering voor geld op
prolongatie bewoog zich om 3’% pOt.

GOEDERENHANDEL’

GRANEN.

’13 Mei 1919. –

Het in de afgelqopen week verschenen m.aandelijksche
verslag van het Amerikaansch’e departement van Land-,
bouw vertoont voor wi’nterta’rwe en rogge nog weder ver-
beteringen van de reeds zoo ‘schitterende cijfers van het

•..
–
j’

14 Mei 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

471

vorige rappoit. Voor den gemidclelden stand der wintér-
tai’we wordt voor 1 Mci 100,5 opgegeven tegen 09,8 op
1 April en de opbrengst wordt nu geraamd op 890 mii-
lioen bushels tegen een definitief resultaat van 558 millioen
in 1918. Voor logge wijzen de cijfers eveneens op eene bui-
tengewoon groote opbrengst. Tegen 89 millioen bushels in
1918 worden nu 123 millioen bushels verwacht. De uitzaai van zomertarwe kan dug niet zoo ver beneden de ver.yach.
ting blijven, dat in 1919 de gezamenlijke Amerikaausche
tarweop’brengst niet ver boven die van vorige jaren zal
blijven. Wij hebben geene verdere pessimistische berichten
van Amerikaansche autoriteiten gelezen, doch nog her-
haaldelijk vonden wij in de Engelsche bladen vrij onwelwil-leiide opmerkingen naar aanleiding van cle nog al doorzich-
tige Amerikaansebe pogingen om in de Europeesche ver
–
bruikslande,i eene vaste stemming voor tarwe te doen ont-
staan. Indien de oorlog nog voortduurde, zqudan zulke po-
gingen bij de uitschakeling van Rusland en Roemenië als
uitvoerland kans van slagen hebben gehad, doch nu de
Argentijusche en Australishe overschotten gemakkelijker
aan te voeren zijn of althans spoedig zullen zijn, is men
voor het komendé seizoen niet meer zoo zeer op Noord-
Amerika als het naastbij liggende uitvoerland aangewezen.
In Engeland blijkt men zich meer om de nooden van
Austrahië wegens gebrek aan uitvoergelegenheid te bekom-
meren dan de Engelsche Regeering eerst heeft doen ver-
moeden en geregeld worden flinke hoeveelheden scheeps-
ruimte voor verscheping van Australische tarwe beschik-
l)aar gesteld, in Argentinië is scheepsruimte nog steeds
schaarsch en dc geallieerde reeders toonen zich nog steeds
afkeerig van het zenden hunner booten naar cle Aigen-
tijnsehe havens. De stakingsmoeilijkheclen zijn wel gedeel-
telijk voorbij, doch de reeders hebben bij de Argentijnsche
Regeering niet den steun gevonden, dien zij wenschten. :De
lossing en belading der schepen geschiedt nu door de Ee-
geering op voorwaarden, clie de reeders niet bevallen. De
Argentijnsehe Regeering heeft in het uitblijven van vol-
doende scheepsridmte reeds aanleiding gevonden om tele-
grafisch aan cle Teeclers in Europa te berichten, dat het
scheepvaartverkeer in cle Argentijnsehe havens niet het
minste bezwaar meer oiiciervindit. Iii dc afgeloopen week
zijn ii, Argentinië de minimumprijzen afgeschaft, op wel-
ker ondoelmatigheid wij in deze berichten reeds herhaalde-
lijk hebben gewezen. Eenige verlm’endiging van den uit-

Noteeringen.

Chicago

1

Bueno, Ayre,

Data
Tarwe
Met
I

Man
Mei
Haver
Mei
Tarwe
Juni
I

Man
Juni
Ljjnzaad
Juni

10Mei ’19
226
169
68
1
/8
11,40
6,15
3
)
24,55
3

,,

’19
226
171
70/8
11,30
5,60
3)

21,15
10Mei ’18
220
1275/s
745/4
12,75
5,15
24,20
10Mei ’17
315
158
69’/t
16,50
11,50
25,80
10Mei ’16
116
1
!,
74/
47
8
/.
7,60
4,50
11,05
20Juli ’14
82

‘)
56
3
/8 ‘)
361!3
1)
9,40
1
)
5,38 ‘)
13,702)
5)
per Dec.
‘)
per
Sept.
3)
nieuwe
oogst.

voer mag hiervan worden verwacht, met niet onwaar-
schijulijk verhooging der .prijzen. Reeds is in het einde
der week maïs iets duurder geworden. De sterke prijsver-
hooging van hijnsaad, ingeluid door het vrijgeven in Enge-
land van den handel in oliezaden, heeft zich verder ont-
wikkeld en sedert ons vorige bericht is de prijs nog onge-
veer 2 it. 234 pesos per 100 K.G. gestegen. Ook de voort-
durende Noord-Amerikaansche vraag werkt tot die ver-
hooging mede, terwijl behalve Engeland ook de meeste
andere Europeesche landen als gretige koopers van lijn-
zaad optreden.

Ook in de Vereenigde Staten blijven voor de. meeste
.graansoor.ten de markten vast, ofschoon in de vorige week
‘verdere verhoogingen van beteekenis niet meer zijn voor-gekomen. Den 12den Mei was echter de markt te Chicago
voor mais weder zeer veel hooger. Slechts rogge is den
laatsten tijd vrij sterk in prijs gedaald. Deze graansoort
wordt in Amerika bijna niet gebruikt en de nogVrij
groote voorraden en de buitengewone opbrengst, die van
den nieuwen oogst wordt verwach
–
L, hebben blijkbaar den
prijs doen dalen. Voor gerst bestaat levendige vraag voor
export, terwijl de betere soorten ook in Amerika nu meer
gevraagd worden voor de mouterijen, omdat verwacht
wordt, dat het brouwen van lichte bieren spoedig weer ‘ver-
oorloofd zail zijn. Gerst blijft dan ook vast, terwijl ge-
meld wordt, dat ondanks den grooten uitzaai van zomer-
tarwe ook dit jaar weder veel gerst zal worden verbouwd.
Het schijnt, dat in streken, waar wegens slecht weder de
tarwe niet .tijdig uitgezaaid kon worden, nu gerst daarvoor
iii de plaats komt. Overigens is het juist datzelfde natte weder, dat in Amerika de wintertarwe gedurende April
zoo zeer ten goede is gekomen en ook voor zomertarwe den
bodem zeer geschikt heeft gemaakt.

In Engeland begint zich evenals in andere Europeesche
landen cle graanhandel meer en meer weder op normale
wijze te ontwikkelen.. Een groot bezwaar is echter nog
steeds het gebrek aan scheepsruimte. Wel waren de ver-
schepingen van tarwe en tarwemeel uit Noord-Amerika ook
de laatste week weder zeer groot, doch de vrije handel
vindt moeilijk scheeps.ruimte. De verbetering op di-t gebied,
waarover wij in ons vorige bericht spraken, schijnt toch
nog niet te komen. Zelfs zijn zeevrachten vaster geworden
en van Argentinië zijn de laatste dsgen zeer hoge vrach-
ten betaald, vooral voor lijnzaad naar Europa.

Locoprijzen te Rotterdam/Amsterdam.

Soorten.

12Mei

5Mei
1

12 Mei
1919

1

1919

1

1918

Tarwe ……………….. –

–

572,50
1
)
Rogge (No. 2 Western)

–

–

nom.
Maïs (Mixed) ………….620,-

630,-

–
Gerst (48 lb. feeding)

500,-

500,-

–
Haver (38 lb. white elipped)

–

Lijnkoeken (Noord-Ame-

rika van La Plata-zaad) 295,-

340,-

–
Lijuzaad (La Plata)

–

–

nom.
1)
Regeeringsprijs.

AANVOEREN in tons van 1000 K.G. voor verbruik in Nederland.

Rotterdam
Amsterdam
Totaal
Artikelen.
4-10 Mei
Sedert
CO
vereen
k.
4-10 Met
Sedert
Overeenk.
–

1919
1 Jan.
1919
tijdvak
1918
1919
l
Jan. 1919
tijdvak 1918
191
‘
1918

27.480
–
5.235 11.205
–

38.685
–
–
–
–
8.690
–

8.690
–
–
–
–
–
–

–
– –
MaIs

…………….
1.500
–
–
– –

1.500
–

Tarve …………………

10.897
–
3.479 6.929
–

17.825
–

Rogge

………………-
Boekweit

…………..-

5.056
–
–
–
–

5.056
–

..

–
–
–
– –

–

Gerst

………………646
Haver ………………-
Lijnzaad …………….–
6.125
–
–
–
–

6.125
–
Lijukoek ……………2.502
Tarwemeel ………….-
44.669
–
–
37.435
–

82.104
–
Andere meelsoorten .. ..

–
18.488
–
–
1.366
–

19.854
–
AAN
VOEREN in
tons van 1000
K.G. voor
het Buitenland.
150.609 96.316
–
–
–

150.609
96.316
–
Mais

…………….
13.855
27.547
–
–
–

13.855
27.547

Tarwe ……………..26.935

–
Rogge

…………….
..
6.266
5.174
–
–
–

8.266
5.174
Tarwemeel ………..
.
.

3.350
..
103.567
–
– –
–

103.567
–
Gerst

……………..7.423
53.814
3.697
–
–
–

53.814
3.697
105.154
–
–
– –

105.154
–
Haver ……………..389
–
Lijnkoeken ………….
932
–
–
–
–

932
–
Andere meelsoorten.,,.

–
83.708
–
–
–
–

83.708
–

472

ECONOMISCH.STATISTISCHE BERICHTEN

14 Mei 1919

No d e r 1 and.
Op
de afschaffing der rantsoeneering
van ons land is nu de opheffing der verplichting gevolgd
om vaii Noord-Amerika vÔSr verscheping •naar ons land
een invoer-consent der N.O.T. aan te vragen. Wel, moeten
nog alle aanvoeren aan de N.O.T. geconsigneerd worden. Vergrooting der aanvoeren behoef t deze verandering niet
ten gevolge te hebben, want sedert de opheffing .er rhnt-
soeneering werden de consenten onbeperkt verstrekt. Zij is
echter weder een stap,naar de geheele vrijmakiiig van den
handel. De 17.000 ton gerst, die, zooals wij in ons vorig
bericht vermeld.dén, door ide Regeering bij inscirijving zou
worden verkocht, is niet gegund. Slechts voor een gedeelte
waren inschrijvingen van omstreeks f440 A
f
460 inge-
komen. De Regeering heeft nu bekend gemaakt, dat cle
gerst bij hare lasthebber.s te koop is voor f 500. Groot is
de belangstelling bij de koopers niet. Ook overigens is in
ons land de omvang der zaken in graan en veevoeder niet
groot. Vooral voor eenigszius verwijderde posities . is de
vraag gering en slechts spoedig lever.bare partijen vinden
gemakkelijker koopers. Enkele Nederlandsche ,booten wer-
den in de afgeloopen week weder voor graan van Argen-
tinjië naar Nederland bevrackt. De aanvoer vau mais uit
België is verminderd. De overtollige voorraad is daar sterk

geslonken.
Eenige ladingen tarwe van Argentinië en eene lading
haver van Noord-Amerika werden door de Regeering van
Nederlandsche handelaars gekocht.

SUIKER.

• Volgens F.O. Licht moet voor Duitschiand met eene inkrimping van den bietuitzaai van ongeveer 15-20
0
/0•
rekening gehouden worden. In B
o
h
emen
daarentegen
verwacht men eene matige uitbreiding.
De zichtbare voorraden waren als volgt:
1919

1918

1917

Duitschland 1 Sept.
1)
300.000* 400.000* 250.000* tons

Oostenrijk

1

1)
200.000* 250.000* 305.000*

Frankrijk

1

1)

35.000*

40.000*

39.012

België

1

1)

48.500*

50.539

13.824

Nederland

1 April –

68.120

116.353

143.905

Engeland

1

,,

322.899

212.934

86.535

Totaal Europa

974.519 1.069.826

838.276 tons

V. S. v.N. A. 6 Maart

78.760

26.541

250.881

Cubahavens 17

,,

584.670

728.706

523.648

Totaal ……1.637.949 1.825.073 1.612.805 tons

* Raming.
1
)1918/17/16.

Engeland kocht in den laatsten tijd verdere partijen
rietsuiker van de eigen koloniën, die in het vervolg 4 Sli.
per cwt. preferentie in den vorm van verminderde invoei-
rechten genieten.
Op Java hebben de eerste fabrieken de nieuwe campagne
geopend, doch – zijn nog niet zooveel .fabrieken aan het
werk als verleden jaar om dezen tijd. Het late rijpen van
het riet heeft over het algemeen het begin van den maaltijd
vertraagd. Nu de eerste suikers uit den nieuwen oogst
binnenkomen, zijn de prijzen van de disponibele oude suikers
eenigszins gedaald. In de prijzen voor den nieuwen oogst
kwam geen verandering.

NOTEERINGEN.

Data
Amsterdam per

.

Londen New York
096%
Talea

1
While
AmeriC.

Mei
Cubes
Javas
Iated

Centrifugals.
No.1
fob.

9 Mei

1919..
f
–
64/9
32/-
–
7,28

2

,,

1919..
–
64/9
32/-
–
7,28

9 Mei

1918..
,,

–
6419
–
–
5,92

9 Mei

1917..
,,

2111
4

47/1
1
/2
– –
6,27 fL6,62

-21 Juli

1914..,,
11
22
122
181_
–
–
3,26

•
JAVA-KINABASTEN.

(Opgave van het Kina-Bureau).

De Standaard-Duit is krachtens de bealing van art.1
der Nadere Qvereenkomst, gehechl aan de 2e Kina-overeen-
komst, opnieuw vastgesteld op 6,34 Cts., ingaande met de
toewijzing van 7 Mei 1919.

RUBBER.

Ibe markt te Londen is in de afgeloopen week onver-
anderd gebleven. Er vonden belangrijke transacties plaats
tegen onderstaande noteeringen.

Op 2 Juni a.s. vindt te Antwerpen voor het eerst weder
een inschrijving van Congo-soorten plaats. In totaal komen
circa 268 tons aan de markt, gedeeltelijk nieuwe aanvoer,
gedeeltelijk partijen, die in Londen op de markt onverkocht
zijn gebleven en naar Antwerpen verscheept werden. De slotnoteeringen zijn:

prima Hevea Crêpe loco .. 1111

einde voorafg. week 1/11
smoked Sheets ………..
1/10
1
/2

… ………….
iflOI2
prima Crépe Juli/Sept… 2/-
2
i

…………….
2/_
8
/4
Oct./Dec. . . 2/1

…………….
2/-‘/2
hard cure fine Para .. .. 2/5

…………….2/4’/

KOFFIE.

(Mededeeling van de Makelaars G. Duuring & Zoon, Kolff & Witkamp en Leonard Jacobson & Zonen).

Noteeringen en voorraden.

Data
RIo
Santos
Wiaselkoera
oorraa
Prj
No. 7
oorraa
Prijs
No.
4

10Mei

1919
552.000

2.913.000
14.200
14/32
3

,,

1919
560.000

2)

2)

26 April 1919
570.000
12.525
2)

13/8
10
Mei

1918
774.000 4.625
3.569.000
5.000
13132

Ontvangsten.

Rio

‘

Sanloa
Data

Afgdoo pen

Sedert

Afgdoo pen

Sedert
week

1
Juli

week

1 Juli

10 Mei 1919….

31.000 1.479.000

98.000 6.672.000
10 Mei 1918.. . .

44.000

2.551.000

114.000 111.209.000 1)
niet genoteerd.
2)
Feestdag.

–

Statistiek der firma G,. Duuring & Zoon

Zichtbare vooriaad opi Mei, in duizenden balen.

1919 1918 1917 1916 1915

Voorraad in Europa.. 1.206 2.234 3.358 – 3.599 4.289

Brazilië .. 1.642

210

733

763 1.315
Stoomend Oost-Indië. 120

?

?

165

30
n. Europa lVer. Staten

–

–

–

6

31

2.968 2.444 4.091 4.533 5.665

Voorraad Ver. Staten

Stoomend (Brazilië
naar

Oost-Indië.
Ver.Staten

–

4.691 4.836

7.624

6.994

7.939
5831)

7312)

191

296

457

2.8271) 3.469) 1.318

1.167

607
35

83

28

30

20

•

8.136
9.i19

9.161
8.487
9.023 8.726 9.858

9.746
8.934
9.665

1918
1917

1916 1915
1914

8.710
7.778

7.091
7.538
11.289

124 dz. bi.
64

..

,.
I gekocht door de regeering van
2.949

..

..
(

San-Paulo.
2.568

..

..
)

JAVA THEE.

(Herleid tot 1/1 Kisten.)

Aangevoerd …………………………17210

17210
Sedert afgeleverd ………………….5433

Voorraad heden …………………….11777

Waarvan in de eerste hand ………….. 10740

0

WOL

0

De 2de wolveiling te Londen is 6 dezer aangevange1 en
eindigt Vrijdag 23 Mei a.s. Er worden ongeveer 120.000
balen aangeboden, waaronder 5000 balen Zuid-Afrikaansche
wol. Gedurende de eerste week zal men 35.750 balen aan
de markt brengen. Over het resultaat van den openingsdag
ontvingen Gebrs. van der Vies eerst heden, door storing in het
telegraatverkeer met Engeland, de volgende telegrammen:

,,Good Merinos and Ene Crossbreds five percent dearer
,,average Merinos medium and low Crossbreds unchanged
,;compared closing East London sales”.
–
.

,,Londres Merinos peigne 6
0/
hausse cloture Avril croisés
,,soutenus”.

1.177

1.837

2.874

1.984

1.998

546

555

659

476

273

?

?

1

Voorraad in Rio
Santos..
Bahia

Totaal……
Op 1 April……….

Op 1 Juli ………

hierin niet begrepen

14 Mei 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

473

KATOEN.

Noteeringen voor Loco-Katoen.

(Middling tJplands).

1
12Mei’19
5Mei’19
28Apr.
‘191
13Mei’18
1
12Mei’17

New York voor
Middling

..
28,90e
29,20e
29,50 c’)
28,20e
20,15 c
New Orleans
voor Middling
27,88e
28,— c
27,63 c
29,25 c
19,69 c
Liverp. v. Good
Midd.Texas..
17,24d
17,06d
18,55 d
22,23
d2)

12,80d’)

‘) 26 April ’19.
2) Good Middling Amer.
) 11 Mei 1917 Middling Amer.

Ontvangsten in, en uitvoeren van Amerikaansche havens.
(In duizendtallen balen.).

1
Aug.’18

Overeenkom,tIge perioden
lol
9Mei’19

1917-18
1
1916-17

5104

} 5634

} 6594

1868

2313
4145

1025

1965

411

453

Voorraden in duizendtallen

1
9Mei ’19.
1

10Mei

18
1

II

Mei

17

Amerik. havens ……….
1212
1352
933
Binnenland …………..
–
1034
850
New York

…………..
.3

..

165
67
3
.. ..

410
268
New Orleans ……………
Liverpool

…………….
627′)
332
607

t
) 10 Mei ’19.

Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,
Manchester, d.d. 23 April 1919.

Nadat Amerikaansche katoen deze week steeds meer in
prijs gestegen was, ontstond er gisteren een reactie in de
Amerikaansche markten, die te wijten was aan verkoopen om de gemaakte winsten te realiseeren en aan de zeer on-
zekere politieke toestanden. Of de vrede de prijzen zal ver-
lagen, blijft de groote vraag; over het algemeen heeft deze
tot nu toe de prijzen gedrukt. De lang verwachte vraag naar
garens en stukgoederen is in ieder geval niet groot genoeg
geweest, om een ,,slump” te voorkomen, hoewel het tegen-
deel voorspeld was geworden. Het laatste nieuws van de
katoenverbouwende landen is meer bevredigend, maar er zijn
herhaalde pogingen gedaan om een reductie in den aanplant te bewerkstelligen, welke pogingen haar invloed niet zullen
missen. Het zal môeilijk zijn om eenige betrouwbare schat-
ting te maken van het verbruik voor het volgende seizoen,
voordat de toestanden geregelder zijn en de prjsbasis zal
voorloopig onzeker blijven..
In garens zijn na ons laatste bericht niet veel nieuwe
zaken gedaan, hetgeen te wijten is aan de Paaschvacantie
en het stopzetten van de fabrieken. De spinners, die iets
verkochten, hebben hun prijzen verhoogd, maar de fabri-
kanten schijnen nog niet geneigd hen daarin te volgen.
De toestand van de markt is ongetwijfeld gezonder, door de groote hoeveelheden garens, die uit de voorraden zijn
weggenomen, maar ongelukkigerwijze zijn de spinners niet in staat geweest eenige posten op latere levering af te slui-
ten en tenzij de vraag aanmerkelijk beter wordt, kan de
hoop op een blijvende stijging niet groot zijn. Liverpool is
gedurende een week gesloten geweest en is vanmorgen her-
opend met een stijging van 18-23 punten.
De doekmarkt is levendig, maar men heeft niet veel lust
in nieuwe zaken, sedert de opening van de markt na de
Paaschdagen, en de fabrikanten zijn nog niet in staat de
prijzen vast te stellen, voordat zij eenig idee hebben, hoe
de katoenmarkt in Liverpool zal heropenen. Er wordt alge-
meen verwacht, dat de prijzen een belangrijke verhooging
zullen toonen vergeleken met de gemiddelde prijzen van de
vorige week, maar een groot aantal weeftouwen staat nog
stil, en vele exporteurs geven er de voorkeur aan nog wat te wachten, alvorens zij groote contracten gaan afsluiten.
China koopt regelmatig door en er komen ook betere bie-dingen uit Indië, Burma, Java en Noord-Europa, waarvan
eenige orders het resultaat zijn geweest, maar verreweg de
meeste limieten waren onvoldoende. De binnenlandsche han-
del is goed en er komen geregeld transacties in vele soorten
goederen tot stand.

Manchester, •d.d. 30 April 1919.

Arnerikaansche katoen is sedert. ons laatste bericht
voortdurend in prijs gestegen, speciaal voor de Mei- en
Juli-termijnen. Gisteren waren de weerberichten minder
gunstig en rapporteerde men uit Zuid-Carolina nachtvor-sten, waardoor de jonge planten veel geleden hadden. De New York-markt opende daarop belangrijk hooger, doch
verkoopen voor rekening van Wallstreet hielden een groote
verhooging tegen. De vraag naar ruwe katoen is wel ver-
beterd, maar de politieke toestand en de vrees voor lagere
vrachten zijn tegen een verdere verhooging, Egyptische
katoen is kalm hij onveranderde prijzen.
In Amerikaansche garens voor binnenlandsch gebruik,
zijn nogal zaken gedaan zoowel in ketting- als in inslag.
garens en men had nog meer kunnen doen, als spinners
maar wat minder vasthoudend waren geweest. Men ver
–
wacht een flauwere markt, zoodra de volle productie van
de spinnerijen weer op de markt drukt, daar de verhoogin-
gen nogal van beteekenis zijn, in enkele gevallen zelfs vier
pence per pond bedragen. De opheffing van de exportbe-
lemmeringen op gareus naar het continent, speciaal voor
Holland, Denemarken en Zwitserland, is bemoedigend en
voor deze markten zijn de vorige week flinke zaken ge-
daan, ‘hoewel de tegenwoordige vraagprijzen deze nu
eenigszins belemmeren. De vooruitzichten op een verdere
verhooging van kostprijzen, door vermindering van het
aantal werkuren, maken spinners eenigszins ‘huiverig om
op latere levering te verkoopen. Egyptische garens zijn
beter gevraagd en prijzen zijn een penny per pond duurder.
fle doekmarkt is vaster en prijzen zijn de laatste weken
belangrijk gestegen. Vele limites, die voor de Paaschdagen geboekt ‘hadden kunnen worden, zijn nu te laag en worden
niet geaccepteerd. Voor China worden nog zaken gedaan en
ook Indië toont meer belangstelling, maar over het alge-
meen zijn de biedingen te laag. Java en de Straits hebben
weer gekocht, ‘terwijl ook in gedrukte goederen nog al wat
gedaan is, zoodat fabrikanten over het algemeen zeer vol-
doende bezet zijn. Deze zijn daardoor zeer vasthoudend en
verwachten algemeen betere prijzen te kunnen maken,
zoodra alle oorlogsbeperkingen zullen zijn ingetrokken.

Liverpoolnoteeringen (loco) .
9 April 16 April
23
April 30 April
F.G.F. Sakellaridis ……..26,59 26,59 26,59

26,59
G.F. No. 1 Oomra ……..12,75 33,00 13,25

13,25
T.T. op Indië …………1/6

1/6

1/6

1/6
T.T. op Hongkong ……..3/3

3/3’/4 3/4

348/4
T.T. op Shanghai . .’ .

49

4/10

4/10’/

5/0

–

KAPOK.

(Opgave van de Makelaars Gebrs. van der Vies, Amsterdam.)

Kapokstatistiek op 30 April 1919.

Aanvoer
Verkoop
Importeurs

tot tot
30 April
30 April
S.
&
W. Birnbaum

……….1752 picols
1752 picols
Edgar

&
Co……………..150
150
Mirandolle Voute
&
Co.

……

242 242
Nederlandsche Regeering

..

4465 4465
Order

………………….1100

,,
1100

7709 picols

7709 picols

Alles aangevoerd op N.O.T.-conditiën.

HUIDEN.

Bericht van de firma Grisar & Co.:

Maakten wij de vorige week melding, dat de huidenmarkt
in het teeken van hausse stond, deze week kunnen wij dit
ten volle bevestigen. Voor alle soorten huiden, geene uit-
gezonderd, worden hoogere prijzen besteed. De aangekomen
onverkochte Parana’-huiden en 300 droge Columbia-huiden
werden tot vaste prijzen afgedaan. De met het s.s. ,,Rot-
terdam” aangekomen Rio Janeiro-huiden, alhoewel oud,
hebben niet noemenswaardig geleden. Op de inschrijving te
Amsterdam op ruim 5000 droge Columbia-huiden zijn slechts
3 kavelingen van 250 stuks ieder afgedaan.
In Saladeros-huiden van NovemberlJanuari-slachting is
niets meer verkrijgbaar.
Java-huiden: De per inschrijving aangeboden 3500
O.-I. runderhuiden, op zeilende condities, zijn geheel afge-
daan, alsmede 250 stuks van eene partij van 1000 Padang-
runderhuiden, te Rotterdam aanwezig.
Over de Inlandsche huiden valt op te merken, dat
vele looiers hunne voorraden wederom aan de handelaren

Ontvangsten Gulf-Havens,

11

Atlant.Haveni
Uitvoer naar Gr. Brittannii
‘t Vasteland
Japan etc…

474 .

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 Mej 199

terugverkoopen. De in ons vorig marktbericht genoemde
prijzen •van 60/65 cent zijn reeds ver overschreden.
In Kalf sv ei le ii blijft de wilde jacht bij het inkoopen
voortduren. Wij vreezen echter, dat de prijzen, ‘zoowel voor
inlandsche huiden als voor kalfsvellen, te veel opgedreven
worden.
Looistoffen zijn in voldoende hoeveelheden aan de
markt en hooge prijzen worden, tengevolge van de concur-
rentie, niet meer ten volle gehandhaafd.
10 Mei 1919.

‘VETTEN EN OLIËN.

In het telegrafisch verker met Amerika en Engeland is
inplaats van verbetering weder een verergerde stagnatie te
constateeren, wat het zaken-doen ten zeerste bemoeilijkt.
De hier aankomende offerten zijn door dat lange oponthoud
niet meer als ,,vast” te beschouwen, en pen krijgt hij on-
middellijke acceptatie meestal inplaats van eene bevestiging
der zaak, als antwoord het bericht dat de b’etreffende
–
partij
reeds anderzijds verkocht is.
De noteeringen luiden als volgt:
01e o – Itt a r ga r in e. Noteering op Mei-aflading:
Noord-Amerikaansche le soort
f
1861194
1
/, c.i.f. hier.
2e

171183
1
/2
– 3e ,,

,, 160,—

(zOS’gedaan).
Zuid-Anierikaansche le

,, 180,—

c.i.f.
hier.
2e ,,

,, 168,—

,,
Premier – J u s. Noteering op Mei-afladiug:
Zuid-Amerikaansche le soort
f
172,— c.i.f. hier.
2e ,,

,, 1681-
3e ,,

.,, 150,-
Uit de 2e hand worden geoffreerd:
500 Trcs. La Blanca No. 1
250 Trcs.. Anglo South American Meat Co. No. 1
liggende in pakhuis te Buenos Ayres l $49,— (Argentijnsche
goud-dollar
=
±
f
1.22
1
12).;
betaling te B. A. tegen pak-
huisbewijs.
M u t ton – J u s. Noteering op Ivlei-aflading:’.
Zuid-Amerikaansche le soort
f
130,— c.i.f. hier. Austra-
lisch merk ,,Eclipse” in Casks stoomende op Engeland
5.
f
127,— c.i.f. gedaan; dit merk is thans uitverkocht.
Codkingfat. Een bod van f125,— c.i.f; werd gewei-
gerd zonder tegenofferte.
Eetbare Rundertalk. Voor merken BA en TA wer-
den biedingen vn 1110,— geweigerd zonder tegenofferte.
,,Liebig-Tal)ow” loco in Engeland’ en stoomende op Enge-
land werd.ft f110,— gedaad en ‘deze prijs wordt verder ge-
boden.
Eetbare Schapentalk. Merk ,,3 Crowns” loco’ in
Engeland werd 5.fi 10,— gedaan; de vraagprijs is thas f115,-
Neutrallard noteert loco f 246/240,—.
Pure 1 a r d noteert loco
f
240,—. Uitde 2e hand is koop-
baar:

Arniour in Trcs …….. ii. f2
1
51
214
,
–
Kingan in Buttertubs ..,,,, 220,-
Armour in Fancytubs ..

,,220,-
ex-pakhuis hier te ontvangen.
Technische Rundertalk. De, noteering voor Zuid-
Amerikaansche No. 1 is f100,— c.i.f.; voor 3e soort wil
men biedingen van f 84/83,— opseinen.
Vet zure n. Voor Amerikaansche Katoenolie-vetzuren is
een bod van f 77,-, eLf. opgeseind. De laatste noteering
van Engelsche grondnoteu-wetzuren is
f
83,— c.i.f.
W hit e G r e as e. Per s.s. ,,Rotterdam” zijn eenige flinke partijen onverkochte Grease aangekomen; vraagprijzefl ten deele nog onbekend. Voor sommige partijen wordt f iOO,.-
tot f105,— verlangd (c.i.f. hier).
N.B. Alles op N. 0. T.-condities!

STEENKOLEN.’
De laatste berichten uit de Engelsche. Oostkusthavens
‘komen alle met elkander overeen, wat betreft de grôotc
lioeveelheid tonnage, die in cle havens op hot vervoer van
kolen ligt te wachten en de kleine hoeveelheid kolen, welke
voor uitvoer beschikbaar is.
In sommige laadlavens is de hoeveelheid tonnage ‘van
‘rijen aard, dat geen nieuwe schepen worden toegelaten,
tenzij de ladi’irg naar de haven onderweg is.
Een groot gedeel’te van cle kolenproductie wordt dan ook nog steeds genomen voor binnenian’dsch gebruik en voor
verbruik door de geallieerden.
Van neutrale ‘zijden worden groote kwantiteiten ge-
vi’aagd, zoodat er voor de mijnen geen enkele reden is om
de hoogere prijzen dan de Schedule-prjzen niet te hand-
haven.
Een gunstig bericht is, dat de Bukerpiijzen voor Neu-
tralen en Geallieerden gelijk zullen worden gesteld.

VERKEERS WEZEN.

SCHEEPVAART.

GRAAN.

411. Kuil
‘
San Lorenzo
t5dessa

Ve,. Stalen
Data
grad Rotte,-
Londen!1 dam

Rotte,-
1
Bruto! Rotte,. Enge-
Rdam

dam Kanaal dam
I
land

5110 Mei

19191

–

1
–

1
–

1
8/6

If130.-
235/-
28 A./3 Mei 1919!
–

1
–
f21.-‘
1
816′ I,,140..-
1
62/6
2

6111 Mei

19181
–
–

1
–

1
5,01-

1
–

1
200/-
7112 Mei

19171
–
1
–
,, 7.—

1
401-

I,,52.25
1
14216
Juli

19141

lid.
713
1./ii’/
‘1/11
1
141
121- 121-

KOLEN.

Cardi,9′
Oostk. Engeland’

Data
Bot.
Genua
Port

La
Plata

Rotte,-
1 Gothen
deaux
Satd
Rivier

dam
burg

5/10 Mei 1919
541-
‘
47/6
4716
47/6
f
10
Kr. 45
28 A./3 M. 1919
41-
47/6 47/6
4716
,,

10
–
6/11 Mei 1918
69/-
10113
–
120/-
–
7/12 Mei 1917 69/-
101/3
140/-
100/-
–
‘ –
Juli 1914
fr. 7,—
7/-
713
1416
312
41-

DIVERSEN.

1
West
1
,West
Dato

–

5/10 Mei

1919 ……
75/…2

28 A.13 Mei 1919 ……
.
15/-‘ 150/-‘
–
—
6/11 Mei

1918 ……

.75/2

275/-
500/-
–
1851-
7112 Mei

1917 ……
375/-‘
. .

400/-
–
,
160/-
Juli

4…….
191
.14/6
‘

16/3
25/-
2213

1)
Voor neutrale j3chepen.

2)
Voor Britsche schepen

RIJN VAART.

Week van 5 tot 12 Mei 1919.
In de afg’eloopen week waren de verschepingen van het
Ruhr-mijnengebied naar de laadhavens nog verre van
gunstig, niettegenstaande de werkstakiugen in de mijnen
alle geëindigd waren en er voldoende aanbod van scheeis
–
ruimte was. Dit had ook zijn terugslag op de levering van
bunkerkolen voor de sleepbooten, die dikwijls 8 dagen en
nog langer op bunkerkolen moesten wachten. Toen ten
slotte geen gunstige wending hieromtrent in uitzicht was,
werden de schepen, die met kolen beladen voor den Boven-
rijn bestemd waren, weder gelost, om het weinige sleepwerk
dat er was, ,te kunnen doen verrichten. Vracht- en sleep-
loonnoteeringen hadden niet plaats. Cauber Pegel wees einde
der week Meter 3,44 aan.
Van Rotterdam naar de Ruhrhavens was de toestand
ongewijzigd. Bij weinig aanbod was er voldoende sleep-
kracht aanwezig. Het sleeploon werd genoteerd met
50-cents-tarief + 80 cents. Er werd niets bevracht.

INKLARINGEN.

VLISSINGEN.

April 1919

April 1918
Landen van
herkomst

Aantal
1

‘
R.T.
N.

Aantal
1
N . R.T.

schepen,
1

.

schepen.j

Binneul. havens

1

377

–

–
Groot-Brittaniië

13

10.227

–

–
België

6

2.831

–

–
Frankrijk

, 1

193

–

–

Totaal….

21

13.628

–

–

Na tionaliteit.

Nederlandscho

18

11.156

–

–
Britsche

1

‘ 90

-‘

–
Noorsche

1

2.300

–

–
Belgische

1

82

–

–

Totaal ….

21

13.628

–

–

–

(B. Stfkoper & Co.)