Jrg. 10, editie 511

14 OCTOBER 195

AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN.

4.’

Economisch-Statisfisch
–

Berichten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR
HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER

ORGAAN
VOOR DE MEDEDEELINGEN VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RIJN VAART

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

1
0E
JAARGANG

–
WOENSDAG 14 OCTOBER 1925

No. 511

INHOUD.

BIz.
HET VERSLAG DER STA ATSCOMMISSIE INZAKE DE ELEC-
TRIOITEITSVOORZIENING VAN ONS LAND 1
door
Ir. G.
J. Th. Bakker

…………………………….894
De Wetsontwerpen tot wijziging van een aantal Belas-
tingwetten door
P. J. A. Adriani ………………896
De
Chineesche
kwestie, in verband met de ophanden zijnde
douane-confer’entie te Peking door
T/jos. T. H. Ferguson 897
Zuiderzeekwesties: I. De volgorde der inpolderingen door
Ir. S. L. Louwes ……………………………900
Het verslag van den President van de Javasche Bank
over het boekjaar
1924-1925 II
(Slot) door
Mr. J.
Gerritzen ………………………………….902
BUITENLANDSOHE MEDEWERKING:
Sovjet-Rusland in het Verre Oosten door
P.
Olberg. 904
AANTEEKENINGEN:

–

–
Indexcij Iers van scheepsvrachten ……………..
905
De nieuwe suikerpremies ……………………
906
OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN ………….
907
MAANDCIJFERS:
Giro-omzet bij De Nederlandsche Bank …………
908
Emissies in September
1925 ………………….908
Statistisch Overzicht van den economischen toestand
van Nederland ………………………….
909
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN ……………
910-9 16
Geidkoersen.

Bankstaten.

Goederenhandel.
Wisselkoersen.

I
Effectenb eurzen.

Verk eerswezen.

INSTiTUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
WcI. Algemeen Secretaris: Mr. Q. J. Terpstra.

ECONOMISCR-STATIST1SCHE BERICHTEN

COMMISSIE VAN ADVIES.
J. van Ha.sselt; Jhr. Mr. L. H. van Lennep;
Prof.
Dr. E.
Moresco; Mr. Dr. L. F. H. Regout; Dr. E. van Welderan
Baron Rangers; Mr. Q. J. Terpstra;
Prof.
Mr. F. de Vries.
Gedelegeerde leden: Prof. Mr. D. van Blom;
Prof. Mr. H. R. Ribbius.
Redacteur-Secretaris: D. J. Wansinle,
Secretariaat: Pieter de Hoochweg 122, Rotterdam.
Telefoon Nr. 3000. Postrekening 8408.

Abonnementsprjs voor het weekblad franco P. P.
in
Nederland
. f
20,—. Buitenland en Koloniën
f
25,— per
jaar. Losse nummers 50 cents. Leden en donateurs van het
Instituut ontvangen het weekblad gratis.

Advertenties f 0,50 per regel. Plaatsing bij abonnement
volgens tarief. Administratie van abonnementen en adver.
tenties: NIjgh d van Ditmor’s Uitgevers-Maatschappij, Rot-
terdam, Amsterdam, ‘8-Gravenibage.

13 OCTOBER
1925.

In den toestand van de gerdmarkt kwam deze week geen verandering. Het aanbod van geld bleef nog vrij gering, zoodat in de rioteeringen ‘bijna geen verande-
ring kwam. De prolongatierente noteerde 3 pOt., met
uitzondering van Dindag; toen voor 2% pOt. werd
afgedaan; voor particulier disconto werd meestal
3%
pOt. genoteerd. De vraag naar wissels bleef echter
vrij gering. Ook callgeld bleef nog goed gevraagd en
was aan het einde der week eerder meer gezocht, zoo-
•dat de rente, die aanvankelijk to 3 en 2% pOt. terug-geloopen was, weder tot 3% en 3% pOt. steeg.
* *
*

De weekstaat van De Nederlandsche Bank geeft
weinig veranderingen van beteekenis te zien. De post

binnenlandsche wissels blijkt van
f
101,6 millioen tot

f
97,8 millioen te zijn afgenomen. Deze daling is voor
het grootste gedeelte toe te. schrijven aan aflossing
van schatkistpapier. Het totaal der rechtstreeks bij
de Bank geplaatste schatkistpromessen daalde in de
afgeloopen week van
f
22 millioen tot
f
20 millioen.
De beleeningen vertoonen een teruggang van
f
2,2
millioen. Het renteloos voorschot aan het Rijk blijkt
met
f
2,9 millioen te zijn afgenomen.
De metaalvoorraad der Bank bleef op dezelfde hoog-
te. De post papier op het buitenland stelde zich een
goede
f
200.000 hoogei-,
terwijl
de diverse rekeningen
onder het actief een vermindering van
f 1,9
millioen
te zien gaven..
De biljettencirculatie en de rekening-courant-saldi
daalden resp. met
f 9,9
millioen en
.f 900.000.
Het
beschikbaar metaalsaldo steeg met
f
2,2 millioen. Het
dekkingspercentage bedraagt nagenoeg 48.

– Op de iiselirkt was de belangstelling deze week
verplaatt. – Oslo en Kopenhaigen lagen
vrijwel
verla-
ten; daarentegen was de aandacht nu weder. samen-
getrokken op Fransche francs. De daling maakte on-
danks flinkeh steun nog dagelijks voort-gang en eerst
Dônderdag konden zeer sterk ingrijpen en officieele be-
dreigingen een moeilijke verheffing tot 11,57 veroor-zaken. De stemming bleef echter flauw, zoodat giste-
ren weder een vrij scherpe daling tot .11,35 -intrad.
Hiêrteenover was België vast. De verschillende mede-
deelingen van -de Belgische regeering over stabilisa-tieplannen en het sluitend maken der begrooting wer-
den gunstig beoordeeld en een langzame, gestadige
stijging trad in, waardoor •het disagio tegen Parijs
gestadig inkromp. Zobals boven gezegd, was de belang-
stelling voor Oslo en Kopenhagen veel geringer. De
stemming *as echter gedurende het grootste gedeelte
der week zeer flauw en bijna zon-der omzetten liepen de koèrsen, vooral voor Oslo, sterk terug. In het laatst
der veek trad er echter weder een verbetering in, zee-dat het slot eerder boven de open-ingskoersen kwam;
49,50 en 49,75 voor Oslo; 59,85 en 60,20 voor Kopen-
hagen.

LONDE4N,
12 OCTOBER
1925.

Over het algemeen bleef de geldmarkt gedurende de
geheele week goed voorzien, zoodat de prijs van geld
in den namiddag laag vas (2% tot 2 pOt.). De
,,clearing” banken houden zich nog steeds aan het
door hen vastgestelde percentage van 3 pOt.
Er waren eenige belangrijke goudonttrekkingen op
Dinsdag en
Vrijdag,
maar daar. eenige -door de zeelie-
denstaking in Zuid-Afrika vertraagde verschepingen
nu naar Londen onderweg
zijn,
werd aan genoemde
onttrekkingen niet veel aandacht geschorken.
Met eenige weinige schommelingen bleef disconto
daarom flauw.
Ofschoon de noteeringen Zater.dag nog 35/1e.._% ge-
noemd werden, was de koers in werkelijkheid niet
beter dan 3% pOt. voor prima 3-maands bankaccepten. De New Yorksche wisselkoers bleef onder het goud-
uitvoerpunt: 4,84%; Amsterdam 12,04%.

894

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 October 1925

HET VERSLAG DER STAATSCOMMISSIE

INZAKE DE ELECTRICITEITSVOOR-

ZIENING VAN ONS LAND.

1.

Het zal wel geen verwondering baren, dat het den
leden van de Staatscommissie inzaJe de eleotrici-
teitsvoorziening van ons land niet mogelijk bleek tot
overeenstemming te komen in heb door die Commis-
sie uitgbrachte rapport. De samenstelling dezer Com-
missie deed dit reeds verwachten; immers, naast
eenige leden waarvan bekend was, dat zij een verre-
gaande inmenging van den Staat in de electrieiteits-voorziening wensohten, bevatte
zij
er andere, die

meenden, dat de vrije ontwikkeling van- de electrici-
teitsrvoorziening zoo min mogelijk aan banden zou

moeten worden gelegd.
Het meest op •de spits gedreven is wel de opvat-
ting, welke spreekt uit de nota van het lid S. A. Maas,
die zelfs den regelenden invloed van heb Centraal
Gezag elimineeren wil en de elec’triciteitsvoorziening
geheel wil vrijlaten. Hij denkt slechts den Minister

een invloed hierop toe, voor zoover de veiligheid van
het verkeer nullos noodig maakt en verder om den elec-
triciteitsbedrijven bij hun ontwikkeling voldoende be-wegingsvrijheid te verzekeren onder eerbiediging van
bestaande belangen. Om hierbij waarborgen te heb-
ben voor voldoende objectiviteit én deskundigheid
bij te nemen beslissingen, wènsch.t hij de instelling van
een Raad van Toezicht en van een El•ectriciteitsrad.
Bij alle waardeering, die men moet hebben voor de
zeer knap gestelde nota van den heer Maas, dringt
zich bij de lezing daaivan toch de gedachte op, dat
zijn oplossing uit ,,Priinziipienreiterei” voortkomt, uit
zijn afkeer voor het Overbeidsbedrijf, en dat hij uit
het oog heeft verloren de zeer nuttige concurrentie,
die op vele plaatsen de electriciteitshediijivan – al
waten dit overiieiid’sbedrjven – elkander hebben aan –
gedaan.
Bovendien is een voordeel, juist van die overheids-
bedrijven, dat de resultaten Van de meeste hunner zoo
uitgebreid gepubliceerd worden, dat een onderlinge
vergelijking, waarin steeds een prikkel is gelegen tot
opvoering der prestatie, daarvan mogelijk is. Het re-
sultaat, hier te lande bereikt op het gebied der iec-
trificatie, kan een vergelijking met het buitenland
schitterend doorstaan; er zijn weinig landen aan te
wijzen, waas de electricit,eit ander het bereik van zoo-
velen is gekomen als
bij
ons en dat nog wel, niette-

genstaande het gas
bij
de opkomst der electriciteits-
voorziening reeds een zeer uitgebreid terrein bestreek.
Het door den heer Maas gewensc’hte succes hebben

de
bedrijven
onder het tegenwoordig regime kunnen bereiken, en mocht hier of daai nog eens een verbe-
tering kunnen worden aangebracht, dan zou dit met
een zekeren regelenden invloed van het Centraal Ge-
zag, waarbij tegen onjuist pa.rticularisme wordt ge-
waakt, gemakkeljk kunnen gesçhieden.

Het standpunt van de meerderheid der Cotimissie
kunnen wij in het algemeen dan ook gaarne tot het’
onze maken. In het kort komt dit daarop neer, dat op
den tegenwoordiigen toestand worde voortgebouwd. De
provinciale verordeningen ..moeben echter vervallen
en moeten vervangen worden door een Rij’ksregeling,
waarmee tevens het bezwaar vervalt, dat in zoovele
provincies de provinciale overheid tegelijk regelt en
exploiteert. De Rijkscopcessies, die volgens de meer-
derheid de ontwikkeling der electrieiteibsvoor’ziening
shaden, hebben dan geen reden van bestaan meer.
Een Centrale Commissie van Electricitei(tavoovzie-
ring, welke over de diensteii van een permanent bu-
resti beschikt, moet den Minister van advies dienen;
hierdoor wordt continuïteit in de te volgen gedrags-
lijn verkregen en een waarborg gevonden vo’or een
deskundige behandeling. Gehoord dit advies kan de
Minister dan de uitvoering verbieden van werken,
welke in strijd zijn niet het algemeen belang. De pro-

ductie en het hoofdtransport der eleetriciteit worden
vrijgelaten, voor de distributie en gros zorgen de Pro-
vinciale besturen en de levering aan de verbruikers
worde overgelaten aan de Gemeentdbesturen.
Aan de exploitanten der
bedrijven
behoort de Mi-
nister een verklaring te geven van algemeen belang,
waardoor het bon mogelijk wordt de wet van 26 April
1918, S.W. No. 276, tot opheffing van belemmeringen,
toegepast te krijgen.
De industrieën moeten voor eigen opwekking en
onderlinge leveringen analoge faciliteiten kunnen
krigen als de electricitieitsbedrjpven. Verder behoort
de wet bescherming te geven tegen gevaar voor per-
sonen en goederen. –
Dit schema is allessmns logisch. Als systeem heeft
de verregaande Staatsibemoeiing onze syimipat’hie niet;
het succes hiervan is te veel afhankelijk van de per-
sonen. Le Zweden, waar trouwens de aanleiding daa.r-
toe groot was door de uitgebreidilieid der natuurlijke hul5’hronnen en de combinatie der electriciteitsvoor-ziening met de reguleering der soheepvaarbwegen, is men b.v. met de Staatsbemoeiing zeer ingenomen, in
Amerika wil men er daarentegen niets van weten.
Bij ons heeft de Kamer, na het rapport’ der Commis-
sie Lely, o.i. terecht, niet aan een Staatsbedrijf ge-
wild.
De verregaande Staatsbemoeiing is door haar af-
hanikeljkheid van de personen o.i. reeds veroordeeld;
op de toevallige geschiktheid van personen is geen
systeem op te bouwen. Het is bovendien ‘vom de elec-
tricirteitsvoorziening dringend noodig, dat zij buiten
de politiek blijft en buiten het te enge ansbteljike keurslijf. Zochten de Provincies ook niet in over-
groote meerderheid den vorm der N.V.?
Er is echter in het meerderheidsrapport een zaak
naar onze meening onvoldoende naar voren gebracht
en wel, dat ‘het belang der verbruikers eischt, dat het
distributiebedrijf en-gros ook de levering •aan huis in handen heeft. Te veel instanties maken de distri-
butie oneconomisch en daarom het product duur; dit
is in den normalen handel het geval en biji de elec-
tniciteit evenzeer. In Zwitserland waar ook liet euvel
van te veel instanties bestaat, hoorden wi. dezer toe-
stand door den heer Bauer, den Directeur der Schwei-
zerische Kraftübertragiing A.G. te Bern (de ,,Schwei-
zerjische 5amelschiene”) aldus schilderen: ,,Der
Strom muss viele Franken schwiteen bis er vom Kraft-
werk aiim eigentlichen Verhraucher gelangt ist”.
Men moet dit verschijnsel misschien toescij
•en
aan •den daar evenzeer als ibij ons sterk ontwikkelden
vrijheiidszin van de opeenvolgende bestuursorganen,
doch die toestand moet in het belang van een econo-
mische distri’biïtie zoo spoedig mogelijk verdwijnen.
Niet te aanvaarden achten wij het standpunt van
de meerderheid der Commissie, die het een gemeente
mogelijk wil maken haar grenzenvoer electriciteit
van buiten te sluiten. Dit komt Overeen met een in-
voerverbod van de ergste soort, daar het slechts wordt
uitgevaar,digd ten behoeve van het eigen electrici-
teitsbedrijf. Deze ku.nistnzstiige bescherming, die ge-
heel ten koste van den afnemer komt, moet dit be-
drijf niet noodig hebben; laat men het toch tegen het
interlocaie bedrijf laten concurreeren! Legt het plaat-
seljjk ‘bedrijf het in dezen strijd af, dan blijkt daar-uit, dat de levering door het interlocale bedrijf eco-
nomisch juister is. Deze protectie zou ook wel kun-
nen voontapruiten uit den wensoh, om de winsten
van het gemeentelijk
‘bedrijf
hoog te honden en deze
kuinstniartige winstopidrjiving is natuuilj’k ontoelaat-
baar.
Op de winsten der plaatselijke ibedrjiven zullen we

hieronder nog terugkomen. De minderheid ‘der Commissie is hot met het boven
gegeven schema niet, eens. Zij wil een ingrijpende be-
rnoeiing van het Centraal Gezag en de vrijheid der
electriciteitsbedrjven zeer ‘aan bandeni gelegd zien..
Te dien einde wil zijj de Provinciale verordeningen en
de Rijiksooncessies behouden. Het systeem van ver-

14 October 1925

ECONOMISCWSTATISTISCHE BERICHTEN

895

gu’nningen, door de meerderheid bepleit, gaat haar niet ver genoeg. Zij prefereert het concessiestelsel,
waanbij aan het verleenen van een verg’imniing voor
het voeren van een ‘bedrijf bepaalde voorwaarden, in-
houdende zekere ‘verplichtingen, kunnen worden ver-

bonden.
Z,00
moeten h.i. de bedrijven ‘verplicht kunnen
worden tot onderlinge koppeling en tot het maken
van bepaalde uitbreidingen. Verder prefereert zij •de
mogelij:kheid tot naasting door •den vergunninggever,
terwijl volgens het voorstel ‘der meerderheid de hoo-
gere overheid sl.echt..s langs den weg der onteigening
hêt bedrijf aan zich zal ‘kunnen trekken. Hiertegen-
over staat, dat zij dengenen, die voor eigen bedrijf
e1ectriciteit oprwekken, niet die rechten wil geven,
die de meerderheid meent dat aan deze categorie toe-

komt. In haar gedachtengang past volkomen de groote invloed, dien ‘de Minister op de tarieven moet hebben.
Ten slotte eisc’ht zijt voor het mntercommumnale bedrijf
de ‘bevoegdheid op, om in de gemeenten binnen haar
verzorgingsgebied, ook zonder medewerking dier ge-

meenten, stroom te leveren.
Er blijkt dus wei uit een en ander, dat de minder-
•heid de electriciteibs’bedrijven onder voogdij wil zien
gesteld. De volgende punten worden ‘door haar nog

aangevoerd:
Indien de Provinciale verordeningen hij het tot
stand komn eenor wettelijke regeling, zo’oals de meer-
clerheid die wenscht, vervallen, komt er niet ‘een rege-
Eng van gelijke ‘strekking voor in de plaats.

Electriciteitsbedrijrven, waarvan naar haar mea-
ning vast staat, dat zij in het belang van een econo-
mische electriciteitsvoorzienirig van liet lan’d liefst
zoo spoedig mogelijk moeten verdwijnen, beh’ooren niet
evenveel Lsteun te ‘krijgen als de bedrijven, die het
openbaar belang inderdaad dienen.

De rechten, toegekend aan diegenen, die elec-
triciteit voor eigen bedrijf opwekken, kunnen tot
moeilijkheden aanleiding geven aan ide electriciteits-
bedrijven en kunnen de belangen van de industrie

zelfs in ‘liet algemeen schaden.
Met de instelling van een centrale commissie

voor electriciteitsvoorzien ing ‘kan worden ingestemd, doch ‘het bureau, dat de meerderheid daar aan wil ver-
binden, zal maar al te zeer de neiging hebben de alge-
mene leiidin.g in de eleetriciteitsvoorziening over te
nemen uit de han’den van den veranbwoordelij’ken Mi-
nister, waar zij behoort te berusten.

De voogdij, die in liet stelsel der Rijkseoncessies
volgen’s ‘den wensch der minderheid is gelegen, wordt
hierdoor gemotiveerd, dat het verschil tussc’hen de
totstandkoming der electriciteitsvoor’ziening, met klei-
no gcbieden om de groote gemeenten heen, of wel die net groote gebieden buiten en zonder de deelname der
groote gemeenten, (dat zijn dus de gebieden, waar de
provincies de eleotrificatie op zich hebben genomen),
in Ii’oofdzaa.k een
economisch
verschil is.
Het wil ons vonrkomen, dat dit verschil lang niet
zoo groot is, als dat hier wel wordt voorgesteld. Wel
is de rentabiliteit der ‘bedrijven van ‘de eerste cate-
gorie grooter dan die ider tweede categorie, doch deze
verschillen ‘zullen gaandeweg wel mindev worden. Zij
vonden veelal een oorzaak in de steilre expansie der
Provinciale bedrijven, welke plaats vond in tijden
van duren nettenibouw gedurende en onmiddellijk na
den oorlog. De ‘kapitalen daarin vastgelegd zijn dan
ook veelal grooter dan anders het geval zou zijn ge-
weest, terwijl de tarieven som’s geen rekening ‘hielden
met den veranderden ecori’omisohen toestand. Verder
zijn de provinciale ondernemingen in het algemeen
veel jonger en de vergelijking welke gemaakt wordt tussohen den afzet in ikWh. per
f 100.000
netkosten
is onvolldig, omdat ‘hier netten van verschillen,deu ouderdom ‘woiden vergeleken. Een kentering in de
rentabiliteit der Provinciale ondernemingen is thans
duidelijk ‘merkbaar en ook wij zien de toekomst voor
de Provinciale bedrijven in het algemeen rooskleu-
rig en.

Van den schrijver van deze regelen zal wel nauwe-
lijkis verwacht worden, dat
hij
zich kan ver.eerligen. met
de vergelijking, die in het min’derheidsrapport wordt gemaakt tussnhen
‘sGravenhage
en Gelderland en
waaruit z.i. verkeerde conclusies zouden kunnen wor-
den getrokken. Zoo is in ‘s-Gravenhage onder groot-
verbruik opgenomen de tramstroomlevering, welke ge-
schiedt in den vorm ‘van ‘gelij’kstroom, dus’ als een
verder afgewerkt product, welks vervaardiging om-
zetten no’odig maakt, die extra kosten mdebrengit en
die dan ook in een ‘hoogere betaling een compensatie
moet vinden.

De zuivere draaistroomlevering aan gooti’erbrui-
kers geschiedt te ‘s-Grarvenhage niet tegen hoogere
tarieven dan in de Provincie, hoewel de grootverbrui-kers in de stad ‘hoogere prijzen zouden kunnen beste-den door extra voordeelen, die de electrici’teit in ver-
band met ‘de dichtere ‘bebouwing hun bidt. De vergelijking tuaschen ‘de opbrengsten voor licht
en ‘kleiiniracht is evenmin juist. Wel is het gemid-
delde ‘hiervan gelijk, doch dit komt, omdat in ‘s-Gra-
venhnge de lichtlevering in kWh. ongeveer /e van
de’som van licht en lleink.racht totaal bedraagt, het-geen ‘dus ‘maakt dat de gemiddelde
prijs
zeer dicht

bij den iichtprij’s ligt. In ‘de door de P.G.E.M. zelf
geëxploiteerde laagspanningsnetten was d’e verhou-
ding van de o]zbrengst tussch’en licht en kleinkracb.t
als
f
343.000 tot
f
209.000, waaruit blijkt, dat de leve-

ringen voor kleinkracht en licht, ongeveer ‘gelijk moe-
ten zijn eh de gemiddelde prijs ‘dus veel lager wordt
dan de lichtprijs. Al zijn de ‘gernid’delden bijna gelijk,
dan zullen dus de prijzen in Gelderland vooi’ ieder
der beide doeleinden hooger zijn’, wat daaruit rtoge
blijken, dat voor licht in ‘s-Gravenkage over 1924
gemiddeld 19,6 eb. werd ontvangen, terwijl in de door
de P.G.E.M. zelf geëxploiteerde laa’gspanningsnetten
de prijs uiiteenliep van 23 tot 42 c’t. per kWh. met
een gemiddelde van 31,3 ct.
1)
Er blijkt dus wel, dat
d’e grootere winsten thans ‘door de gemeentelijke be-
drijven gemaakt, kunnen worden bereikt bij veel lagere
tarieven. Dit is mogelijk doordat deze he:lrij’ven ouder
zijn; immers door gestadigen arbeid wordt ‘heb debiet
in een verzorgingsgebied geleidelijk opgebouwd. Wij
verwachten, dat de Provinciale bedrijven, ‘dank zij
den intensieven arbeid, die er door hen wordt gele-
verd, er ok wel eens zoo voor zullen komen te staan,
want wij hebben een groot vertrouwen in de economi-
sc’he ontwikkelingsmogelijkheden van dc eiectriciteits-
bedrijven, zoowel in de stad als in de provincie.

Dan zullen bij de meeste provinciale ‘bedrijven in.ge-
volge ‘de statuten de winsten aangewend worden tot
vermindering ‘der tarieven en tot nu toe is dat bij de
gemeenten nog niet altijd het igoval. Een nadere be-
schouwing van •dit feit moge ‘hier even volgen.

Het is juist, ‘dat de winst van hot hier in de ver-
gelijkin’g betrokken electriciteitsbedrijf ‘belangrijk ‘bij
–
draagt tot verlichting ‘van de financieele zorgen der
gemeente en zoolang dit voordeel voor de ‘gemeente
bereikt wordt bij de allerlaagste tarieven uit ‘het ge-heele lain’d en vrijwel alle inwoners tot dit resultaat
meewerken, is het bezwaar hiertegen niet al te groet.
Op den ‘duur zou dit echter bedenkelijk kunnen wor-
den, en de ontwikkeling van do electricitei’tsvoorzie-
ning in den weg kunnen staan. Er zal dan ‘ok wel
eens een ei,n;de aan komen, of, zooals ik dit eens door
iemand, zeer goed op de hoogte der gameen’tefinan-
ciën, zoo echt op zijn Hollan’dsch hoorde zeggen, dat
de gemeentdbedrj’ven de rol van acheepskameelen
moeten vervullen, en wel om het financieele schip
over plaatselijke ondiepten heen te ‘helpen, maar dat
in normaal vaarwater aangekomen het schip op zich
zelf vlot moet zijn.

Zoo worden ook de winsten, welke gemaakt worden
op ‘strooml’evering aan buitengemeenten door de min-

i) Voor ‘cle vergelijking der eeniheidsprijzen werd hier
1924
genomen, daar de gegevens van
1923
hiertoe niet be-
schikbaar waren.

896

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 October 1925

derheid der Commissie bedenkelijk geacht. Men moet
hierbij ecihter niet uit hot oog verliezen, dat aan die
buitengemeenten op economisch juiste wijze zeker
goed wordt geboden. De tarieven zijn zoo gesteld, dat
een behoorlijk bedrijf in die gemeenten mogelijk is,
waarbij zij zelfs meestal nog een soms vrij behoorlijke
urinsb maken. Is heit dan zoo verkeerd, dat op een der-
gelijke stroomlevering door de moedergemeente winst
gemaakt wordt, waar toch de buitengemeenten in zoo vele opzichten van haar profiteeren?

Den Haag.

G. J.
TH. BAKEER.

(Slot volgt).

DE WETSONTWERPEN TOT WIJZIGING VAN

EEN AANTAL BELASTING WETTEN.

Aanvulling der Zegelwet.
In het wetsontwerp, dat
door mij werd’ besproken in No. 485 van dit blad,
wordt voorgesteld twee nieuwe hefflagen in’ de
Zo-
geliwet te ‘brengen, en wel lo. een .belasting op cle
kosten van verblijf en van verteringein in hotels, her-
bergen, pensions, eethuizen enz., ,,in het algemeen ,,in alle inrichtingen, waar tegen vergoeding nacht-
,,verblijf wordt verstrekt of waar, eveneens tegen ver-
,,goeding, gelegenheid wordt gegeven tot het ver-
,bruiiken ‘ter plaatse van spijzen of dranken,” 2o. een
belasting bij het aanschaffen van zaken, welke min
of meer als weeldezaken mogen worden aangemerkt.

Er was ‘grond voor de veronderstelling, dat met beide
heffingen wor’clt beoogd het treffen ivan ,,weelde”.
Ten aanzien van het eerste onderdeel is dit, naar de
Minister in de Memorie van Antwoord verklaart, ech-
ter onjuist. ,,Eeniigszins ‘tot bevreemding” van den
h[inister heeft deze vernomen, dat herhaaldelijk aan
het geheele wetisontwerp de benaming van ,,weelde-
belasting” is gegeven. Uit heb feit, dat het ontwerp
alle verteringen in d’e genoemde inrichtingen zonder
onderscheid belast, hTeek volgens den Minister redds
coidbende, dat hier veeleer is gedaciht aan een ver-
teringsbelasting, den aan een weeldebelaisting. Toch
a’ordt in de M.
‘v.
A. nog eens herhaald, dat juist
deze
verteringen belast worden, omdat ze ,h.et ge-
,,’volg zijn ‘van een min of meer ruim bezit dan mic!-
,,delen, in ieder geval ruimer, dan n’oodig is om te
,,voorzien in de noodzakelijke kosten van leveaswi-
,,d’eiihoud.” De hier bedoelde verteringen behiooren
volgens den Minister te worden belast, omdat ze in
vele ‘gevallen ,,als een kenmerk van gegoediheid” kun-nen worden beschouwd.
In mijn vorig artikel betoogde ik, dat een behoor-
lijke verteringsbelasting zich zou moeten richten naar
de geheele persoonlijkheid van den belastingplichtige
en d’at een belastingheffing naar aanleiding van
be-
paalde uitgaven,
waaromtren.t de ‘wetgever veronder-
stelt, dat ze het gevolg zijn van een zekere ,,gegoed-
heid”, wel steeds onbevredigende resultaten zal op-
leveren. Het zal er vermoedelijk mee •gaan zooals het
met de belasting van het
inlconien is
geloopen. Oor-
spreh:keljk ‘heeft men er niet over gedacht ‘om belas-
ting te heffen naar ieimands inkomen. Do belasting-
heffing werd vastgekoppeld aan een aantal waarneem-
•bare feiten en omstan d igh&d.en (patent, aainsteilin gen
exiz.); ‘door ‘de belasting naar aanleiding daarvan te
heffen meende men de financieele ‘positie der ver-schillende belastingplichtigen zoo in het algemeen
wel te benaderen. Eerst vele jaren later is men, tot
het inzicht gekomen, dat men er met de hef fiin’g naar
aanleiding van uiterlijk waarneembare ,,vaste gege-
vens” niet komen kan en is men, de belasting gaan
heffen naar het zoo moeilijk vast te stellen inkomen zelf. Moet het thans gedane ‘voorstel om tot een be-
lasting der
verteriivg
te komen op dezelfde wijze wor-
den gezien? Is het een poging om er langs den weg
van ,,vaststaande gegevens” te komen? Dan moge de
geschiedenis van de inkomstenbelasting o.a. in Frank-
rijk en ons land tot waarschuwing streleken!
De Regeering heeft getracht voor de hand liggende onibillijkheden weg te nemen o.a. door de vrijstellin-

gen (art. 81 K) aanmerkelijk uit te ‘breiden. Maar
zelfs daaruit .blj,kt, ‘dat do onlbillj.kheden aan
het
stelsel
verbonden zijn en daarom nooit geheel weg-
genomen zullen
kuneten
worden.

in het ‘oorspronkelijke art. 81 K was bepaald, dat
verteringen in door den Minister aangewezen pen-
sions, volksgaarkeiikens etc. niet belast zouden zijn.
Een dergelijke aanwijzing zou alleen kunnen worden uitgelekt voor inrichtingen, waar de vergoeding voor
nachtverbljf of voor eenigen maaltijd niet meer be-,
draagt dan
f
0,15 voor één nachiverbljf of voor’ één
maaltijd. Bij het gewijzigd ontwerp zijn deze befra-
gen verhoogd; er wordt voorgesteld dat d’e vrjste1ling
zal kuinnen worden .gégevat voor ,,hotel’s, herbergen
en pehsions, waar de vergoeding itoor nadhtverbljf
niet meer bedraagt dan gemiddeld
f
2 pei nacht voor
verblijf zonder maaltijd of f2,50 per nachtverblijf met ontbijt, of bij langer verblijf van
f
17,50 voor
volledig pension met verzorging per week”. Voor ‘de.
eethuizen etc. wordt het bedrag van
f
0,75 gebracht
op’
f
1,25. Wat met, dat ,,gemid?deld” bedoeld wordt
is niet duidelijk, vooral omdat in de toelichting ge-
zegd wordt, dat art. 81 K toepasselijk wordt verklaard
op hotel’s etc. waar de prijs voor volledig pePsion
,,voor één persoon per week niet’ meer bedraagt dan
f17,50.” Is het de bedobling,.dat de,vrs’telling kan
worden verleend, ook al zijn er kamers van
f
20, indien
alle kamers door elkaar gerekend maar beneden de

f
17,50 blijven? Maar d’an is de regeling al zeer gebrek-
kig. Want dan is de eene kostganger, die een kamer
van
f
20 heeft, belastingplichtig omdat het gemiddel-
de der kamers in zijn pension ibaven
f
17,50 is, terwijl
zijn collega, die ook f20 ‘betaalt wordt vrijgelaten omdat hij in een pension is terecht gekomen, waar
het gemiddelde der kamers beneden
f
11,50.,blijft. En
toch vertoonen iij
,
beiden iniet hun huur van
f
20 het
zelfde teeken van ‘gegoedheid! Trouwens, al is dit de
bedoeling van dit ,,genïiddel’d” ‘niet, toch zullen
groote onbillijkbeden niet uitLijven. In menig vrij
duur pension zijn in de hianeihalken zeer goedkoope
J:amers. Waarom moét ‘de arme vtakkend., die daar
woont vanwege zijn ,,gegoedheid” belasting betalen,
omdat anderen onder hetzelfde dak in zooveel beter
omstandigheden verkeeren? Het zal niet ‘mogelijk zijn
dergelijke onbillijkheden uit de wet te ‘vertvijderen:
ze zijn onwerhrekeljk aan het gekozen stelsel ver-
bonden. –

,,Bij de keuze van de zaken, welke men wil betrek-
,,ken in eene belasting ‘als de ouderwerpeljke op ver-
,,teringen, welke op het bezit van min of meer ruime
,,mi’dideien wijzen, is het altijd moeilijk grenzen te
,,trekken”, aldus de M. v. A. Alen zou daarin ‘kunnen
lezen een critiek op het in het ontwerp gevplgde
stelsel, een erkenning van de juistheid der hierboven
verde’cligde meening, dat een belastingheffing, die
uitsluitend wordt gegrond op bepaalde uiterlijk waar-
neemibare omstandigheden, onbevredigende resultaten
moet
opleveren. Maar dat is de bedoeling dier zin-
snede niet! Ze komt voor te midden van de beschou-
wingen’, in de M. v. A. gewijd aan de belangrijke
veranderingen, die ‘zijn aangebracht in de ‘aanwijzin.g
der belaste voorwerpen. Ik kan die veranideringen
niet nader aanduiden, doe slechts een greep. En dan
kies ik het’ onderwerp, waarover ik ook in no. 485
eenige opmerkingen maakte: de belasting van stoffen
en kieedingstuikken.

Volgens het oorspronkelijk ontwerp zouden, stoffen
en kleedingstukken worden belast, indien de daarvoor
besiteede
prijzen
de in de wet vastgelegde bedragen
zouden ‘te boven gaan. ‘Daartegen waren veel ‘bezwaren
geopperd; de Minister heefb dat’ stelsel daarom ver-
laten; het criterium ‘der belastbaarheid is verlegd
naar den aard van het kleedingstuk ‘of van de daar-
voor gebezigde stof. Zon wordt thans voorgesteld be-
iasting te heffen
‘bij
‘aankoop van zijde, kunstzijde,
halfzijde, fluweel en voorwerpen gehéel of hoof d-zakelijk van die stoffen vervaardigd, ‘van cylinder-

II
14
October 1925

ECONOMISCH-STATI
‘
STISCHE BERICHTEN

897
II

hoeden, smoking-, rok- en gaiwkl’eeding eniz. enz. De
aanduiding daalt zeer in bijzonderheden af. Belast
worden b.v. schoenen, laarzen of pant’o’ffels, wanneer
,,do schacht – met uitzondering van den schoen-
,,neus -, uit nog andere •bestandideelen bestaat dan
,,ongela’kt, onverguld of onverzilverd, rund-, geitefl-,
,,scha,p’en- of paardenlder, linnen, wol, vut of touw.”
Men vraagt zich af, wat er in de practijk van al
deze bepalingen terecht zal komen. De leverancier
zal moeten .beoordeelen, of het door hem geleverde
kleedingstuik ,,’hoofdzaikelijk” uit zijde bestaat. De f is-
cus is niet in staat ook maar op eenige wijze te con-
‘troleeren of de opvatting van den leverancier, dat
het kleetlingstiak hoofdzakelijk niet uit izijde bestaat,
juist is geweest. En als een winkelier een paar flu-
weelen pantoffels verkoopt (belast) zonder lowijting
af te geven (art. 81 0) of izander boeking in het ze-
gister (ar. 81 E), dan zal. do fiscus de ontduiking wel
nimmer kunnen achterhalen. Do contrôle op deze
belasting is m.i. ten eenenmale onvoldoende,
en ?noet

wel onvoldoende zijns
ook dt is het gevolg van het

stelsel.
Laat ik – om deze bewering te staven – de flu-
weelen p’anto’ffeis tot voorbeeld nemen; lik neem daar-
bij n6g aan, dat het dure pant’offeis waren, duurder

althans dan de vrijgelaten gewone leeren pantoffels,
en dat de winkelier een behoorlijke boekhouding heeft.
D’aarin staat vermeld, dat zijn verkocht ,,pantoffels”,
zonder moer. ‘s Rijks ambtenaar komt ingevoige art.

18 Zegelwet. oontToleeren. Hij yraagt inzage van het
i’ogieter (art. 811)), waarin hij op een istroolk of door-
slag alle gezegeld afgegeven kwijti,ngen terugvindt.
Voor ‘de pantoffeis is geen gezegelde kwijtin,g afge-
geven; daarvan vindt hij dus niets in het register.
Dc ambtenaar, rekening houdend met de mogelijk-
lieid, dat ‘het register onvolledig is, vraagt inzage van
de verdere boekhouding. Art. 18 geeft ‘hem daartoe
het recht: alle boeken en registers moeten hem op
zijn vor’derlgg worden vertoond. Bij het doorbladeren

van die boeken valt zijn oog
01)
die dure pantoffels.

Hij vraagt den winkelier: ,,de schacht – behalve cle
neus – was toch zeker niet uitsluitend leer?” Dc
winkelier antwoordt dat dit wl het geval was. Wat
nu? De pantoffels zijn niet meer te achterhalen! Nn
wordt het duidelijk, waarom
Gogel
in 1806 voorschreef,

dat een gezegeld billet aan het verkochte voorwerp
moest worden vastgehecht. Was dutt vôorbeeid ge-
volgd, dan zouden de ambtenaren hun spieden,de blik-
ken niet alleen moeten richten op rij,wielplaatjes,
maar ook op cylinderhoeden, fluweelon pantoffels en
zijden kleedingstukken. Maar ook d zou bezwaar

geven!

Doordat de mogelijkheid van een deugdelijke con-
trôle ontbreekt; moet het succes der IYOOTgestelde he-
la’sting ernstig in twijfel worden getrokken. Ditt is
de conclusie waartoe ik kom. Wil men een werkelijke
contrôle, dan zou die m.i. moeten uitgaan van een
vergelijking van den voorraad met ‘de facturen’. Daar-
toe zoudmi nieuwe en zeer ingrijpende bevoegdheden
aan den fiscus moeten worden gegeven en bovendien
zouden er heel wat ‘ambtenaren noodig zijn, om van
die nieuwe bevoegdheden gebruik itle maken. De Mi-
nister wil belasting naar bepaalde uiterlijke omstan-
digheden, maar dan dient mi. ook al’s eisch te vor-

den gesteld, idat die omstandigheden
voor den ‘fiscus

vaststaan. Dat is in hot ontwerp, ‘zo’oals het thans

luidt’, niet het geval.

Ook in dit opzicht leidt het in het ontwerp geko-
zen stelsel dus niet ‘tot een bevredigende oplossing.

Wijziging der ,S’uccessiewet.
In No. 486 van dit
blad gaf ik uitvoerige beschouwingen over do voor-
gestelde wijziging der Successiewet. De daar geoefen-
de critink geldt onrverzwakt ‘voor het gewijzigd ont-
werp. In het ontwerp zijn slechts weinig wijzigingen gebracht. Ze bestaan in hoofdzaak in vrijstelling van
enkele ‘p erioidieke uitkeeringen. Tot nadere besdh’ou-
w:ingen geven ze geen aanleiding.

Wijziging der Inkon’tstenbela.sting.
De tegen’woor-

dige wet ‘kent een kin’deraf:trek van
f
200 per kin’d,

indien het inkomen
f
3000 of meer bedraagt. Bij
lagere inkomens varieert de’ aftrek tusschen
f
100 en

f
190. Volgens het gewijzigd ontwerp wordt voor ge-
huwden
f
200 afgetrokken en voor minderjarige kin-

deren
f
200 per kind. Volgens het oorspronkelijk ont-
werp was dit laatste bedrag gesteld op
f
300. De aan-

gebrachte wijziging heeft ‘de tegen het eerste ontwerp
ingebrachte bezwaren, waarop ook ik wees in No. 486,
zon der ‘twijfel aanmerkelijk verminderd.

De in ‘de ontwerpen aangebrachte wijzigingen heb-
ben mijn bezwaren tegen de aanvulling der Zegelwet
niet verminderd; die tegen de wijziging der Succes-
siowot zijn blijven bestaan. Het afkeurend oordeel, dat uk in No. 486 uitsprak, moet daarom ook thans
nog ‘gehandhaafd blijven.
P. J. A.
ADRIANI.

DE CHINEESCHE KWESTiE, iN VERBAND

MET DE OPHANDEN ZIJNDE DOUANE-

CONFERENTIE TE PEKING.

Sdh’iijven over ‘de jongste toeetanden
i1i
China, doet

mij denkeii aan een ‘gesprek tiu,ssohen twee Amerikaan-
sc’he nègers, die het hadden over de uitspraak van

den plaatsnaam Mineapolis. ,,No, you idiot”, zegt een
van ‘hen, ,,you m’ustn’t pronounce it Mississipolis, you

must ‘say Minninnipolis,
and even ihen pou are

wrong!”
Dat men, over China schrijvende, in elk
geval de plank missiaat (in ‘gezelschap van de grootste
autoriteiten) staat vrijwel vast; de vraag is slechts
of men dit idoot ,,with our feet upon. the solid ground’
of ex’perience” volgens Sir’ John Jord’au, den pas over-
leden grooton Engeischei staatsman-China-kenner, dan wel of men zijn phan’tasie den vrijen loop laat,
zooals tegenwoordig meer en meer gebruik wordt in
discussies over China, op acaderniscihe gronden ‘en

ideale hypothesen gebaseerd. Een andere moeilijkheid in idelbehandoling van Clii-
neesche vraagstukken is de snelheid en kaleiidoscopi-
sche (of kakoscopische?) grilligheid, waarmede de ge-

beurtenissen elkaar opvolgen, schijnbaar zonder oenig
logisch verband. Wil men dus niet tcle geheiirtenissen
van dag tot idag volgen en ‘boekstaven, ‘dan ‘is het zeer
moeilijk om de meest geschikte tij ds’tiipp’en te vinden
van ‘wdaruit men den toestand, over een zekeren termijn
of in een zeker verband, kan overzien, en beoordeelen.
Vermoedelijk is het ‘huidige tijdstip er een, dat zich

voor zoo’n kort ‘overzicht laat aaogrijp’en. De anti-
Europeesche ‘of anti-Engelsche beweging, haar oor-
sprong hgbben’de in ‘de Shanghai-rolletjes van 30 Mei
ji. ‘en terstond overslaande in algemeene werkstaking
en boycot-bewegingen over heb igansche land, is nu
vrij s’terk aan het luwen,
terwijl
de noodig’e stappen
reed’s genomen zijn om de bdl’angrij’ke conferentie te
Peking te doen plaats hobben. In, een openbare ‘tafel-rede, en daâ’rna een
schrijven
aan ‘de Britsche gede-
legeerden ter conferentie ‘voornoemd, ‘h’eeft de Engel-
sohe minister van Buitenlandsche Zaken, Ohamiber-lam, zich zeer ‘duidelijk uitgelaten over ‘waiti de op-
vattin’geff ‘der Britsche .rogeering zijn omtrent doel
en strekkin’g der conferentie en het ernstige streven
van haar kant. Daar men voorts van C’hineesc.he, zijde
vermoedelijk niet wars is van eenige rust in de agita-
tie, ten einde deh ‘löop der onderhandelingen af te
wachten, mag nu misschien ‘gehoopt worden dat wij
zijn ‘gekomen aan ‘een komma-punt in de zoo ‘dicht
bedrukte bladzijden der contemporaire Ohineesche
kronieken. Tenzij ‘de ‘al’s ‘zeer spoedig ‘dreigend aange-
kondigde burgeroorlog in het Noorden binnenkort
uit mocht ibroken, in’ welk geval ‘de igeheele confe-
rentie terstdnid onrmogelijlk zou geniaaikt vorden. Het
is echter waarschjuljker dat de ‘thans tegenover
elkaar staande partijen er de voorkeur aan zullen
geven, om hun st41d vooralsnog met woord en ge-
schrift achter do coulissen rondom de conferentie-
tafel. te voeren, en dat ide werkelijke strijd eerst d.n
zal ont’branden, indien en wanneer men het er niet

898

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 October 1925

over. eens kan worden,
6p
welke wijze de zer’ rijke
sal’dö”s,. die een grondi.ge
herzienng der douane-tarie-
ven zal opleveren, zullen worden verdeeld. Rijke sal-
do’s, doch voor de militaire ‘satrapen helaas nog niet
;,’beyon’d the dreams of avarice”.
Om nu te komen tot de uitlatingen van Chamber-
lam (opgenomen in de ,,Times” van 19 en 21 Sep-
tember 31.) is •het niet te ‘ontkennen, dat deze mees-
terlijk.zijn opgesteld, rzoowel met betrékking toV wat

gezegd, ‘al’s tot wat verzwegen is. De toon is over het
algemeen optimistisch en verzoeningsgezind, doch op
vrij duidelijke, schoon delikaat uitgedrukte wijze,
worden de sine-qua-n’on. condities en vereischten voor
het slagen der conferentie toch genoemd, al., zooaJs
in de tafelrede u’itgedukt: ,,an atmosphere of mutual,
goodwill” en ,,an effective cen.’tral authority”. Een
witte raaf en een vrome ‘wensch. In het officieele
schrijven aan ide delegatie worden de puntjes wat
duidelijker op de i’s gezet. Naast •de meest welwil-
Ienclë toezeggingen, zooals o.a. het geleidelijk bevor-
deren van China’s emancipatie op douane-gebied, en een betuiging van sym’pathie met China’s wen’schen
om 1de extraterritoriale rechten der vreemdelingen
afgeschaft ‘te zien, vinden wij weer duidelijke reser-
veeringen in den vorm van ,,reasoable security” in
het eerste, en -,,adequate guaraiztees” in het tweede
geai. Een en ander om te waarborgen dat de handel
behoorlijk zal worden ‘aangemoedigd (lees: mogelijk
gemaakt) en dat ,,reforms justifying the concessions

to be made wil], in ‘fact, be carried out”. Ook dit

geeft te denken.
Wat de Engelsc’he staatsman echter in zijn aperçu
der toestanden verzwegen heeft, is, voornamelijk dat
wat ‘gevoegelijk in zijn rede ‘inge.lascht zou kunnen
worden na de woorden: ,,Then came the Great War”, inplaa’bs “van de con.ventioneele phrazen die daarop
volgen; en wel zooiets al’s het volgende: ,,and then.
we and our allies dealt the most crushing blow to the
prestige of all foreign nations in China which a sui-
cidal shortsightedness could poss’ibly have dictar,ed”.
Het is niet moeilijk te raden wat ik meen. In de En-
gelsche en geallieerde pers, zoorwel in Europa als in
Azië, wordt er nooit met een enkel woord gewag van gemaakt, terwijl ide Duitsehe en Oos;tenrijksche bla-
dew zoo’heftig zijn op dat punt, dat de ob)ectivltelt blijkbaar in gedrang komt. Ik meen het weinig ver-h,effen’de seho’u’wspel van 1917 en 1918, toen een
zwakke regeerin’g te Peking werd overreed, omgekocht,
gedwongen haast, om op stel en sprong aan de ge-
zanten van twee machtige Europeesche moend,heden
hun paspoorten uit te reiken, en dakrna aan die lan-den den ,,00rlog” te verklaren om eindelijk –
na
het

sluiten van den wapenstilstand nog – al de. onder-
dan,en’ dièr – rijkén met vrouw en kind als een bende
landverhuizers uit China te •de’porteeren, hun have
en goed onder beheer te nemen, c.q. te sequestreeren,
alle schuldn aan die landn ,en hun ‘onderdanen te
royeeren, alle, verdragen, concessies, enz. te annu-
leeren, enzoovoort, – zoodat na den vrede deze beide
groote naties (en ook Rusland wegens andere rede-
nen) zich genoodzaakt zagen om iret hangende poot-
jes bij ‘Ohina aan ‘te komen en als gunst een nieuw
handeisverdrag aan te nemen, waaruit alle oude (thans
i ‘de verdragen met andere landen ook zoo gewraakte)’
privileges, concessies, ‘entraterritoriale ‘rechten, enz.
waren geschrapt. Het is toch geen won’der dat met
dit ‘preced’ent voor oogen, indachtig aan het onwaar-dige schouwspel van Europeaan tegen Europeaan dat
zich binnen, zijn ‘poorten heeft afgespeeld, China zic’h
thans afvraagt ‘waarom ‘het aan eenige Europeesche
volkeren moet blijven toestaan wat ‘voor anderen reeds
sinds jaren is afgeschaft, naar het schijnt tot ‘aller
tevredenheid en zonder dat er zich in de practi,jk
eenige moeilijkheid heeft ‘voorgedaan. Het is eer een
wonder, en getuigt van China’s redelijkheid, ‘dat het
precedent van de nieuwe ‘traktaten voor Duitschiand,
Oostenrijk, Rusland en eenige kleinere landen, niet
veel eerder is aangegrepen om te trachten gelijkheid

te scheppen op voet van de ,,minst ‘begunstigde n,aie”,
waar de clausule der ,,meest ‘begunstigde” van den
anderen ikant. China steeds een doorn in ‘de zijde is
geweest. Indien men’ ‘verder nogbedenkt, welken in-
vloed op China’s houding en den loop ‘der huidige
onJerhan’delingen moet hebben het feit, dat er bin-

nen hare grenzen een zeer groot aantal intelligente
en hard werkende onderdanen ‘der ,,o’nte,rfde” naties
verwijlt, die zeker niet hun invloed zullen laten gel-

den ten ‘gunste van de landen door wier toedoen zij van hun privileges beroofd werden, – dan geloof ‘ik

wel, dat de heer Ohamberlain dit aspect der zaak ge-
rust had kunnen opnoemen als d’e
eerste
der ,,chief difficultios” 3vaanvan hij ifi zijn brief aan dé gedele-
geerden gewag maakt. Deze moeilijkheden in het al’ge-
meen vindt men het best opgesomd in de ,,China
Express and Telegraph” van 24 Sept; ji., in de ‘vol-
gende woorden:

,,The Tariff Delegates
will
certainly meet in an eleetri-
cauy charged atmnosphere, without a friend in China to
give them credit for honest intentions, and they
will
have to deal with a Government that is obviously power-
less to give effect to any ‘decision the Conference may
reach. It is, we believe, a situation without parallel in
the whole history of diplomatie negotiations.”

Wat nu betreft heiL doel en de strekking der con-
ferentie en het te ‘behandelen materiaal, omvat dit,
formeel ‘gesproken, niet meer dan de afschaffing van
de ,,likin” (reed’s sinds lang een kleinigheidje vel’-
geleken met andere binnenlandsche afpersingen) en,
als een voorlooper hiervan, de verhooging van het
tarief der Douane onder vreemd ‘beheer (Foreign
Customs) van een algemeene basis van 5 pCt. ad v’alo-
rem tot 7Y2 voor gewone goederen en 12Y2 pCt. voor
luxe artikelen. Dit ingevolge de Conferentie van Wash-
ington, geteekend 6 Februari 1922, waarvan de laat-
ste ratificatie (die van Frankrijk) eerat op 5 Augus-
tus jl. ‘te Washington werd ingeleverd.
Dit brengt ons terloops op een ‘der werkelijk ge-
gronde groote grieven van China.
1)
Elke ‘belangrijke
zaak, ‘de meest dringend noodzakelijke hervorming,
waarin de verdragsrec’hten van een vreemden staatbe-

trokken zijn, moet, voor zooverre zij kan vallen onder
de meest-begun’stigingsclausule, wachten ‘totdat ieder andere verdragsstaat, die zoo’n clausule heeft, ermecle
accoord ‘gaat. Hiervan is meermalen schromelijk ‘mis-

bruik ‘gemaakt (en ‘meestal juist ‘door die landen wier
belangen in China eeii ondergeschikte plaats il’une-
men) door de noodige medewerking, waarbij voor China
dikwijls millioenen gemoeid waren, op te schorten als
dwa’agmiddel in de een of andere hangende kwestie

1)
Het is vreemd dat men deze ‘grief zoo zelden of nooit
duidelijk van Chineeschen kant naar voren gebracht ziet,
ook niet ,in de zeer interessante polemiek welke onlangs
te Londen werd. gepubliceerd. I.n ‘den aanvang van Juli
verspreidde nI. de Engelsche ,,China Association” een kort
vertoog ouder den ‘titel ,,Facts about China; how foreigners
live and trade”, dat verkrijgbaar gesteld werd bij den
Secretaris ‘der Association, 99 Cannon Street, E.C. 4, Zoo-
als te verwnchten van dit zeer goed ingelichte en kalm oor-
deelende lichaam, is ‘de situatie in dit overzicht zeer zake-
lijk, nuchter èn objectief voorgesteld. Ook volkomen te goe-
der trouw, in’ zooverre men er duidelijk uit lezen kan dat de stellers van het vertoog werkelijk meenen, dat er geen
enkele fout in ‘de voorstelling der feiten of zwakheid in
de argumentatie schuilt. Doch men had het, onmogelijke
beproefd, door de geheele situatie te willen omschrijven in
hel veel te kleine bestek van niet meer dan een 150-tal
regels. Spoedig daarop verscheein een antwoord van de zijde
van het ,,Chinese Information Bureau” ‘te Londen (welk
antwoord ook verkrijgbaar werd gesteld aan het Secreta-
riaat van dat Bureau) waarin, op zeer kundige wijze een
tegenbetoog iwordt gehouden en de Chineesche zijde bepleit.
Het is hier niet de plaats om de twee zienswijzen tegen
elkaar te toetsen, doch in het kort kan gezegd worden dat,
waar de opsomming van feiten ,door de China Association
klaarblijkelijk berust op werkelijke ondervinding ‘in China,
het tegenbetoog een meer acaclenisch stempel draagt en -in
•
zijn handige polemiek een nieuwe getuigenis aflegt van ‘de
kuiide en scherpziunighei’d der veelal ‘in Amerika en Enge-
land afgestudeerde Chineesche economen en juristen.

–

–

,’–

t4
October 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

die met de zaak niets uit te staan haid. Zoo moest nu
ook Frankrijks ratificatie van de resoluties van
Washington die -op Ohina sloegen, wachten totdat
Ohina feitelijk toegegeven had in de kwestie van den
gouden franc”.
i)
Eenigen tijd daarvoor zagen wij

italië op dezelfde wijze ide diiinschroeven aanleggen
ten bate van een eisch van den Lloyd Triestino betref-

fende eenige stoomschepen. Het gold toen ide perio-
dieke verhooging om ‘het specifieke ‘tarief weer op de
5 iCt. -basis te hrengen, beneden welke het in dien
loop van eenige jaren gewoonlijk zakt ten govolge van
prijsstijgingen ens. Dit moest automatisch kunnen
geschieden, ‘en toch moest China, -onder derving van
mil-lioenen taels, telkens weer ‘gaan bedelen en sja-
cheren -om de toestemming van elk der verdragsstaten,

tot de mdest onbeduidende toe. Kan het verwondering
baren idat autonomie op tariefgebied een der aller-
eerste eischen van de C-hineesche regeering zal zijn
2)

op -de aanstaande confeen-tie? Dit voorziende, hdb-
ben de ibetrokken staten wijselijk aan hunne respec-
tievelijke ,deeguties machtiging verleend om althans

oVer
–
deze eischen van -gedachten ‘te -wisselen. Anders
zou de conferentie waarschijnlijk binnen eenige da-
gen, zoo niet binnen ‘het eerste uur, op een dood punt

gekomen -zijn.
Het is -dus te ver-wachten dat tde tegen het eind
van October te Peking te ‘behandelen stof (indien de
burgeroorlog niet v66r dien tijd uitbreekt) van den
aanvang af een veel ruimer veld zal beslaan ‘dan ooit
te Washington -bedoeld werd en dat rvrijheid -in het
vaststellen der invoer-tarieven vermoedelijk een der
eerste en zeer rnoeilijtk te stuiten eiisehen zal zijn. Dit

kan allerlei igraiden -beloopen, vanaf het recht’ om -het
tarief telkens te herzien en te brengen op zekere
vastgestelde ad vadorem m-axima, tot algeheele vrij-
heid om willokeu-r-i’ge rechten vast te stellen tot -de

meest p-rotecti-oni’selsche toe.
Geheel buiten -deze kwestie staat het
beheer
dci

douane, thans dloor vreemddl’ingien geadministreerd.
Dit raakt China’s ‘buiten]andsch crediet, daar toch
de Ii andhav-ing -van liet otegenwoordige -stelsel -een
honfd’voorwaarde was in eeniijgëider grootste Oh-nee-
sche- 1eening’en. Zonder verder in deze zeer gecompli-
ceerde kwestie te -tred
–
en, mag hier wel geconstateerd

woild’en dat er geen serieuze wensoh aan Ohineesçhen kant schijnt te bestaan, om hierin een r-vol’uitioniPaii’e
verandering te ibrengen. Geleidelijke overgang is – ver-
mbedelijk het niees-te wat gevergd zal worden. Een
goed besef va-n -den onvermijdelijken invlood van een
-cloortastend-e elimiaiatie van het Europeesche perso-
neel op de
opbrengst,
en dus op de saldo’s ten bate
van de machthebbers te Peking en hun constituenten
zal wel de overhand behouden boven – amour propre,
afgezien nog van, den invloed, ‘dien cleibu.itendandsohe
crediteuren en -hun gel’d’mannen eventueel nog zou-
den kunnen -doen -gelden. –
Aannemende dus, dat eefl meer of min !beduidendC

1)
Zie het ar-tikl van den schrijver in
E.-S. – B.”
van

12
Maar-t
1924. – –
-) Ik. spreek hier -van ,,regeering” in -avo1ging, van de
diplomaten, doch men Nvete dat er te Peking absoluut geen
regeering is zooals. wij – dat .verstaan. Men kan hoogstens
spreken van vertegenwoordigers – der rnachthebbers (of, coa-
litie van machthebbers) -die momenteel in Noord-China heL
overwicht hebben, ter-wijl niemand dier machthebbers. Noord
of Zuid, zich in -het minst stoort aan een man-ddnt van
Peking dat -hem niet -volkomen past. –
-Doch er is een regeering -in China, die op machtige wijze
let geheele land beheerscht, en dat is de
volkswil en wel
in -de eerste plaats clie, welke zich uitspreekt ten opzichte
van de -buitenlandsche relaties. Deze volkswil, die
zich
openbaart op – voor ons zonderli age en onberekenbare wijze
(-gewoon-lijk beginnende bij benden schoolkinderen van bci-
derlei kunne, waarvan wellicht
90
pCt. beneden de 16 jaar is en
99
pCt. nog geen hooer onderwijs geniet) en hoogst
merkwaardig is vanwege de snelheid, waarmede hij zich over onnietelij-ke afstanden voortplan-L, de unanimiteit
welke hij opwekt bij alle partijen en le macht welke -hij
ten ioon kan spreiden, – is in iNverkelij.kheid thans de
,,regeering” waarmede de cbnferentie te rekenen zal hebben.

– venhooginig in Ohin-a’s invoëfi-echten
-to
wachten staat,
kunnen vij bi-er nog zeer in het kort eeni-ge gissin-gen
wagen (gedach-tig aan de inleidende woorden van dit
opstal) vat ‘daarvan de -gevolgen zullen zijn. In do
eers-te plaats een belangrijke versterking van ‘het on-
derpand ‘van Ohin-a’s, door de douanen gewaariborgde
buitenlan-cische schulden. Een blik op tde koerslijsten
der laatste weken doet vermoed-en dat d-it ook -ter
beurze te goeder ure beseft is. Daarna
–
mogelijk een

consoti-datie – van- andere, ongewaarborigide, schulden,
waarop Engeland, met zijn twee dubieuze posten ,,hlar-
coni” en ,,Vickers” ‘), blijkbaar van zins is aan te
dringen, vermoedelijk met steun van het internationaal

banlkier-s-consortium, dat in -de nieuwe bronnen van
inkomsten ter-men zou -kunnen vind-en, om zijn cu-ra-

toriale pr-otectie.-ten -gunste van China’s financiën te
hernieuwen. Verder een mogelijke voorziening in
eeniige der voornaamiste bin-nenlanidsehe schulden, die
in gebreke gcbleven zijn, en vooral….nieuwe lee-
win-gen, zoo mogelijk -gewaariborgd, maar in elk geval:

n’ieuwe leeningen. –
Vraagt men, waar al dat -geleende geld blijft, dan
luidt -het .an-twoord (‘daar -de spoorwegen- thans haast
niet meer in aanmerking komen)„admini-strativc
expen-ses and military gran-ts”. Een ieder -die China
kent, weet -wat dat beteelcent. Het volk, -het land, krj-
er ge-en cent van. -te zien, tenzij het moet zijn in den
vorm van meerdere militaire ‘bedrijvigheid eir. oor-
logsmiddelen op grootere schaal; — nôg meer ver-
vaarloozing en nôg grooter ellende! Wie kan dat, op
grond van wat wij thans -zien, ontkennen? En toch
zou -men zoo gaarne zien dat het ,,ev-en there you are
wronig!” op bovenstaande prognose van toepassing
nzoge zijn. – – – – –
En eindelijk de vraag hoe of -cle verhoogde invoer-
rechten den handel van China zullen beïnvloeden; dit
kunnen de betrekken handeljsh-ua-zen, ieder voor zich,
het beste beoordëelen. Zeker za-1 – er een zeer merk-
waardige opleving van ,bivanenlan-dsche industrie plaats
vinden, voornamelijk van die takken, welke zich -bi-
non betrekkelijk korten tijd laten ov.erplanten in een
nieuwe omgeving- Weverij-en en spnnerijen, waarvan
er in China een -groot aantal bestaat, komen in de

eerste plaats. in aanmerking en ihet is te voorzien -dat
Lancashire, Bombay en zelfs Osaka, Ohina eventueel zullen ‘kunnen -schrappen ‘van -hun lijst van afzetge-
bi&len. Voorts suikerfabrieken en raffinaderijen,
– maal-werken,-zaa,gmoienis, pellerijen, vele chemisch? in-

dustrieën en macib
–
inefaibrileken, scheepehouwiver-ven

(thans ook niet ‘in onbelangrijke mate vertegenwoor
cliigd) ena. Daarentegen zal -er een -gr-ootere vraag mioe-
ten ontstaan naar de in. Ohina -niet verkrjgbare.gron’d-
stoffen. voor -deze inidust.rieën -en de moeilijker te yer-
vaardigen machinerieën en .outillage, -weUe vraeg-w-el-
licht in staat -zat zijn -om den -ach’teruibgang in afuge-
werkte producten ruimschoots te oomponseeren. De
ui-tvoerhandel zal vermoedelijk weinig weerslag onder
–

vinden -van -de -verhoogde tarieved, -daar de limitee-
rende factoren hiervan
‘toch
niet in -de groot-td der

u-itsroerrechten liggen. – Voor den hsn’del
– in het alge-

meen dus ‘geen slecht vooruitzicht. .Het komt er -slecht-s
-op. aan wie zich het snelst en -op de meest doeltref-
fende wijzc in de nieuwe richtingen
–
kan oriënteer-en.

Ginneken, 28 Sept. 1925.

Tuis. T.
H.
FERGUSON.

1)
Twee
8
pCt. 1eeninen, respeetie-i’eljk grëot £ 700.0 00
en
fL803.200,
welke -i-n,de laatste jaren in gebreke zijn
gebleven. De eerste, aan-gegaan voor do betaling van draad-
boze installaties en een voorschot voor electr-ieiteitswer
–
ken, kwam tot stand in
1918/19
en moest binnen tien jaar
afgeI.ot – zijns de tweede, aangegaan in
1919
ter bestrijding
van- groote leveranties in vliegtuigen aan -het toenmalige.
departement van oorlog, -zou eveneens in tien jaar afge-
loopen moeten zijn. Beide leeningen werden ter Londen.
sohe beur-ze op het publiek algewenteld waar zij, wegens cle
-serieuze achterstanden, -in -het laatste -jaar vrij constant
beneden de
40
pOt. noteerden. De laatste noteeriagen echtër
vertoon-en een vooruitgang van een twaalftal percenten,
ongetwijfeld wegen-s -de verbeterde vooruitzichten, indien
China woi-dt toegestaan zijn invoerrechten belangrijk te
verhoogen. – . –

900

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 October 1925

ZUIDERZEEKWESTIES

L
.

De volgorde der inpolderingen.

Vanaf
den aanvang der Zuiderzeepla’iine.n heeft
nieti altijd het oog gehad
01)
de droogmaking van de
Wieringermeer of ‘den N.W.-poider. Zoo heeft zich
langzamerhand een traditie gevormd, dat dat de èei-
ste polder zou zijn, die dLrooggemaakt werd, zo.od.at
,
als er gesproken wordt van de droogmaking van de
Zuiderzeep’olders, onwillekeurig hot eerst wordt ge-
dacht aan de Wieringermeer.

Als practisch gevolg heeft dit gehad, dat er aan
dezen polder verreweg de meeste aandacht is besteed,
zoodat niet alleen van den grondslag van dezen toe-
koms’tigen polder ‘het meest bekend ‘is, maar ook, ‘dat
nu blijkt, dat de Directie dci Zuiderzeewerken alleen voor dezen polder over voldoende plannen besohïkt.

Over de vraag, of het nu w’rkelijk gewenscht is
met den N.W.-pol’der te beginnen is meerdere ‘klaar-
heid gekomen door het werk der Commissie, ingesteld
bij besluit van ‘den Minister van Waterstaat dd. 11
Aug. 1922, to’t het instellen van een hernieuwd on-
derzoek naar de baten, welke van de afsluiting en
droogmaking ider Zuiderzee mogen worden verwacht,
bij verkorting de ,Commiissie Lovink.

Deze Commissie, die in haar uitvoerig verslag
toont have taa’k zeer ernstig te hebben opgevat, ‘is ook
veer gekomen onder ‘de ‘bekor.in’g der oude traditie
en heeft willekeurig of onwillekeuri,g vooral de aan-

dacht gevestigd op d’e Wieringerrner.
Het wetsontwerp, dat on’der ‘dagteekening van 27
Mei 1925 bij de Tweede Kamer is ingediend, al. hei
wetsontwerp tot wijziging van tde wet van 14 Juni
i 9.18,’ tot afsluiting en dr.00gmaking van de Zuider-
zee, geeft dan ook aan, dat w’erkelijlk de ‘bedoeling voorzit om den N.W.-pol’der of Wieringermeer niet
alleen eerst droog te maken, maar zelfs om dit te doen
terwijl ‘de afsluitdijk er nog niet ligt. Ik zal trachten
in het onderstaande aan te tooneti, •dat ‘dit plan geen
aanbeveling verdient en tot ‘vele teleurstelling en. kos-
ten aanleiding moet geven.
In de eerste plaats ‘dient men zich goed voor oogen
te stellen, dat ‘het hier betreft ‘de drooglegging en in
cultu’u.r.brengi’ng van gronden, die vooitdurend, ouder
meer of min’dr zout water hebben gestaan.. Dat is
heeF iets anders, dan het in cultuur brengen van
in.gedijkte kwel’ders o’f ‘schonen. Daarmee is dit werk
niet te vergelijken, ‘evenmin als met een ‘der vele
dr’oogim’akenijen van ,binnen’meeren in ons land.

Al zijn er geen werken te vinden, ‘die volledig met
do Zui’derzeedroogrnakin’g overeenkomen, er is ‘toch
wel iets te vinden, ‘dat eenig inzicht geeft in den ver-
moedelijken gang van zaken, en dat is ‘de inpoldering
van den Anna Pau.l’cywnapolder en ‘den polder Waard
cii
Groet in Noord-Holland. Deze polders zijn n’iet aan-
gelegd op kwelders, maar op slikken, die slechts bij zeer lage eb droogliepen. Zij kunnen juist zeer goed
•dienen eis ‘vergeljkiingspunt met de Wieri’rigermeer,
wijl met redelijkheid mag worden aangenomen., ‘d’at
het zoutgehalte van het water op deze gronden niet veel zal verschillen van dat van de Wieringermeer.
Het ‘komt; bij ‘het in cultuur brengen van dit soort-
gronden vooral aan op het gehalte aan keukenzout in
het ‘bodeniv’ooht. Hoe meer keukenzout hoe moeilijker
het gaet.

Als er ee’nig verschil is te vinden dan zou dit moe-
ten zijn in ‘het voordeel van ‘den A’nna Paulownapolder
en den Waard en Groet, daar deze somjs, hoewel ml-
‘den, ‘cl.roogliepen en vij1 liet bovenwate-r in
‘t
al’ge-
meen ni’ijn’cier zout is dan het henedeniwater.

Het is daarom van zoo buitengewoon gewicht om
‘de geschiedenis van ‘de in cultuurbrenging van den
Anna Paulowuapolder en ‘den Waard en Groet te be-
studeeren. Het is een der groote verdiensten van cle Commissie Lovink, -dat zij in. een ‘der bijlagen van

haar verslag de -geschiedenis ‘dezer inpol’der’iugen uit-
voeri’g opneemt.

Uit het verslag blijkt, ‘dat de ontginning van den Anna P-aulownapold’er en den Waaid en Groet én
grooto lijidensgeschiedenis is geweest. Het zou mij ‘te
ver voeren om ‘dit alles weer aan te halen. Ik zal
enkele aan’halingen uit het rapport doen wat betreft
den Aui.na Pauinw’nap.ol-der. Deze bestaat uit een lich-

tere West- tn een zwaardere O.ostpo’l,der. De West-

pol-der kwam ‘in 1845 en de O’ostpol’der in 1846 droog.
Het eerste jaar 1846
–
werd koolzaad gezaaid en 90
bunder ‘lever:clen in 1847, 800 -mudden zeer goea zand

op. Dat ging dus cl ‘was het niet veel, maar het is
voor de e.v. 10 jaar het -laatste en het eenige -lich’tpu’nt
In 1847 ‘mislukte vrijwel verder alles.
– –
–
In 1847 had ‘de oorspronkelijke on,tginningsmaa’t-
schappij ‘die i-n ‘moeilijkheden verkeerde, liare bezit:
tingen overgedragen aan de Anna PauJ-ownamaat

schappij. Wegens ‘hypotheekschul-d werd van deze
Ivraatschappij’ op 20 Aug. 1851, ‘dus 5 of 6 jaar nal
het droogvallen, 3200 HA. in ‘t publiek verkocht. Deze
brachten op
f
253.545 -of te wel
f
79 per HA.. Dit
cijfer zegt meer -dan vele lange redevoeringen.
In December 1857, dus 11 jaar na het .droogvall’en,
lieten ‘de eigenaren 250 bunders land, die naar ‘hunne
meaning de pol-derlasten.
,
iniet waard waren, voor re-
kening van den pol-der liggen. Ook is
iii
dat jaar een
‘belangrijke h-oeeelhei’d land verkocht in den Oost-
polder de beste grond) voor
f
550 per HA. en ‘dat,
terwijl volgen-s hetzelfde verslag cle gemiddelde koop-
prijs in ‘Noordelijk Westerkwartier in Groningen toen
was
f
1054 en ‘in de Beenister
f
1835.
–
Dat wil ‘dus zeggen, dat 12 jaar na ‘het droogv-allen
van ‘den Wes’tpolder en 11 jaar na het droogyallen van
den Oostpolder -cle gronden ‘in den .knn-a Paul-ownap.ol-
‘der een waarde vertegenwdordigden v-an
f
0 tot
f
550.
De -beste gronden dus -nog niet een ‘derde van de Beem-
stergronden en ‘dat, terwijl er -reed’s 11 jaar met ver-
lies was gewerkt.

Bij den Waard en Groei hetzelfde verschijnsel. 1-let
verslag ‘is hierover minder uitvoerig. Du’idelij komt
er even-wel in uit, ‘dat ook -deze polder, die gronden
van uitstekende kwaliteit bevat, met evenveel -misère
in cultuur -is gebracht.

Zonder eeni’gen twijfel zal men ‘bewondering heb-
ben vooi ‘de pioniers, ‘die toch eindelijk deze gronden,
in cultuur brachten, maar’ dat moet ons niet ‘beletten
om te trachten een ‘dergelijke misère te voorkomen.
Volgens het nu ingediende wetsontwerp, zal in
1929 de Wioningermeer dr’oogvallen.
–
In 1930 zal met ‘de begreppel-ing -worden begonnen.
In 1931 zal in den herfst het eerste cultuurjaar aan-
–
vangen. Er wordt ‘gerekend, ‘dat in ‘de eerste ‘twee
jaren met verlies zal iorden ‘gewerkt. In het derde

cultuurjaar dus 1934, overeen-komende ‘met het jaar
1850 voor dien West- en 1851 voor den Oostpold-er, het

jaar waarin 3200 HA. in ‘den Ann.a P’aulown.apol’der
voor
f
79 per HA. werden verkocht, schat- men ‘de
netto opbrengst op
f
225.200. Di-t zal in 1935
f
179.500, in 1936
f
953.900, 1937 f1.289.000, 1938
f
1.643,500 ‘bedragen. Ei is hi;er geeii algeheele over-,
eenstemrnin.g met ‘de Commissie Lovink, ‘die, voor zoo-
ver ik het rapport begrijp nog een jaar
sneller
wil-de
werken.

– Dat is dus wel zeer optimistisch vergeleken bij d’en
ga’n-g van zaken in ‘den Anna Paulovna en den Waard
en Groet. Acht jaar na de dvoogrnaking zullen de
gronden van deze polders hun volle cul’tuu,rwaarde
hebben, ‘terwijl ‘d’ie van de Anna Pa’ulownja,
.12
jaar
daarna -nog slechts hoogstens
‘~
va de cultuurwaarde
hadden, zoo.dani’g zelfs waren, dat -toen nog- een aan7 zien’ljke, hoeveelheid land spa gestoken werd.
De Commissie wijt heel v’eel van ‘de slechte resul-
taten i’n ‘de Noord-Hollandsche polders aan slechte

afwatering, en ‘die heeft ongetwijfeld veel schnd ge-
daan, maar of met een ‘goede alfwate.ring alles zoo.
gauw in orde za’l zijn, z’t.aat nog te bezien. Bewijzen

14 October 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

901

zijn er niet voor. Do waarschijnlijkheid spreekt er
voor, dat een goed geregelde afwatering een zeer be-
lanigrijke factor zal zijn om het aantal sukkeljaren te verkleinen, maar tusschen verkleirnen van liet aantal
sukkeljaren bij Anna PauJ.ow’na en Waard en Groet
en de optimistische verwachting van het wetsont-
werp, is nog een groot verschil.
Hoe staat het nu met de andere polders.

De Commissie Lovink heeft het zoutgehalte in liet
bodemvocht laten onderzoeken en is ‘daarbij tot de
conclusie gekomen, dat hot gehalte aan keukenzout
in het .bodemvocht der polders is als volgt:

• Noord Wes’tpoldea’ ………..2 pOt.
Zuid

,,

………..1
Zuid Oostpolder …………
Noord

,,

De in dit opzicht meest gunstige polder is de
N.’O.-pol’de’r, die met den N.W.-pol.der
JY2
pOt,
ver-

schilt.

Hoe staat het nu met de andere belangrijke fac-
toren.

Omtrent do samenstelling der ‘gronden geeft, de
Commissie Lovink ‘de volgen cle cijfers:

Opper-
Lichte
Polder
vlakte
Klei
klei
Zavel
Zand
Veen
H.A.
0
/0
0
/0 0/
0
/0
0/

N.W. polder
21.700
48
18
25
9
Z.W.
57.000
56
12
12 16
3
Z.O.

,,
103.000
88
3
1
6
2
N.O…
50.300
64 20
11
5

Alle polders 232.000

71

11

8

8

2

Ooik in dit opzicht is cle N.W.-polcler de minst gun-
stige, terwijl de N.O.-poi’der met 95 pOt. klei, lichte
klei en zwravel een der gunstigste is.

Wat de diepteligging betreft, is de N.W.-polder
zeer zeker de minst gunstige.

Dit is trouwens niet een conclusie, die ik afleen
uit de cijfers trek, zoowQl de Commissie Lovi.nk als
cle Memorie van Toelichting geven ‘dit volmondig toe.

Zoowel zoutgchalte in het bodem’vocht, samenstel-ling en diepteligging ‘der gronden pleiten er ‘dus voor,
niet met den N.W.-polder te beginnen en van deze
weegt vooral de eerste zeer zwaar.

Als er geen andere motieven ‘dan die van cultuur-technischen aard meespraken, zon het vermoedelijk
bij niemand opkomen, om met den N.W.-pol.der te be-
ginnen, want de gevolgen van tegenslagen
bij
het in
cultuur Ibrengen der Zui’d.erzeegron den zullen zonder
eenigen twijfel zeer ernstig zijn, alleen reeds het
financieel.e verlies zal zich, bij die .groote oppervlakte, onmiddellijk in cijfers, met vele nullen, niari.ifesteeren.

De koloni’sten zullen vermoedelijk weinig kapitaal-
krachtig zijn en wel voor weinig verdiensten ‘hard wil-
leni werken, en zich veel willen ontzeggen in de eet’-
s’te jaren, maar met geregeld verlies ‘zullen zij niet
kunnen bestaan. Tegenslagen zuilen zich ‘bij deze wei-
‘nig kapitaalkraclrbige personen veel duidelijker uiten
dan “bij de meer ‘kapi’taallc.rachtigen. Door verarming
van ondernemende kolonisten, zal ‘de in cu].tuunbren-ging der Zuiderzeegron.den een slechten naam krijgen
en bestaat de
mogelijkheid,
.dat zich tegen de droog-
making der laatnie polders een ‘groot deel van, ons
volk gaat ‘verzetten.

Maar niet alleen, dat dit het geheele plan in gevaar
zou brengen, welk een zee van ellende zal zich uit-
storten over de ijverigenienischen, ‘die zich te goeder
trouw op den ‘te optimistiedhen kijk van Commissie
en Regeering hebben t’erl’aiten.

Nogmaals, ik zeg niet, ‘dat ei’ eene mislukking Van,
moet komen, maat’ het gevaar, dat ‘dit zal gebeuren,
bestaat, en als ‘liet gebeurt, zullen de gevolgen zeer ernstig zijn, zoowel voor de kolonisten als voor het
geheele plan. Alen leze het juist verschenen boek van
Dr. ter Veen, over de ‘kolonisatie van. de Haarlem-
mermeer, om te zien hoe moeilijk de kolo’nisati’e van
eene droogmakei’ij, ‘die niet met te.gjoot zoutigchalte
sukkelt, zonder meei al is.
1)

De gevaren voor ernstige tegenslagen loopt men
niet of in ieder geval in veel en veel geringer mate
bij de andere polders, speciaal bij den N.O.-pol’der.
Waarom dan toch dit risico geloopin? zal men
vragen. Het antwoord op deze vraag is, dat de Regee-
ring, tegelijk ‘met het maken van ‘don afsluitdijk aan
een inpoldering wil beginnen. Dat is het wat ‘den ge-
heelen toestand hier beheerscht. Volgens het wetsont-
werp zal de ‘droogmaking van de Wieringermeer 4
jaar voor iden afsluitdijk ‘gereed zijn. De reden, dat
men met ‘den N.W.-p.older wil beginnen is volgens de
Memorie van Toelichting ‘de volgende:’ ,,De N.W.-
polder toch is ‘de eenige, die met het oog op den stand
der voorbereiding en op den betrekkelijk geringen
omvang ‘der .gr.ondwerken en hetgeen daarmede samen-
hangt, voor ongeveer gelijktijdige uitvoering met de

afsluiting ‘in aanmerking kan ‘komen.”
Nu ‘wil ik op dit •oogenblik op deze redenen niets
afdingen. Het gaat er dus om, of men den N.W.-pol-
der tegelijk met de ai5sluiting zal maken, ja dan neen,
hoewel het wei eenige verbazing mag wekken, dat, al
heeft hetgroote publiek idain ook altijd idien N.W.-pol-
der als No. 1 beschouwd, ook de Directie der Zuider-
zeewerken zich om do andere polders niet hoeft be-

kommerd.
Behalve het feit, dat men den ongu’nstigsten polder
neemt, heeft dit versnelde werken nog meerdere be-
zwaren en wel van ,financieelen aard, die de Meonorie
van, Toelichting zelve aangeef t. Op de ‘drooglegging
van ‘den N.W.-pol.der is een verlies begroot van 1.5 millioen gulden. Dit verlies zal tot 1.7 millioen wor-
den teruggebracht indien de N.W.-pol’der, die na eeii
extra zwaren dijk moet hebben, wijl deze gedurende den
tijd dat de afsluitdijk nog niet gereed is, nog zware
storm’vl.oeden zal moeten keeren, het met de gewone
meerdijk zou kunnen ‘doen. De 5.3 millioen, worden
dus voor het hebben van een polder gedurende enkele
(ihoogstens 7) jaren eerder uitgegeven. Nogal een be-
hoorlijk bedrag, maar ‘het wordt nog erger. Aangeno-
men wordt, in cle Memorie van Toelichting, dat het
verlies van. 7Y2 millioen in een winst van 5 millioen
zal verkeeren, als men de gronden van. den N.W.-

polder eerst ‘gedurende geruimen tijd door het zoet
IJsselmeerwater zoude kunnen laten overspoelen,
m.a.w. als men den N.W.-poltder het laatst droog-

maakte.
Welke voordeelen worden er nu bereikt door de
versnelde d,roogmaking van den N.W.-polder?
Dc Regeering noen’it er drie, waarvan twee gelden
voor snellere droo’gniiaki’ng van iederen polder en de
derde moet gelden voor den N.W.-poi’der speciaal.
De drie redenen zijn:
le. Werkverschaffing.
2e. Behoefte aan cultuim.rgrond.
3e. De Wieringermeerpolder zal voor cle on.twilc-
keling van het landbouwbedrijf – immers grenzend
aan het gedeelte van Noord-Holland., waar landbouw-
en zuivelindustrie tot een hooge trap van ontwikke-
ling zijn gekomen en zoowel goede markten als goede
spoor- en waterverbindingen voor een zich behoorlijk
en regelmatig ontwikkelden handel aanwezig zijn, –
het .gunst’igst zijn gelegen. (Deze zin is woordeljk uit de M. v, T. overgenomen).
Laten wij ‘die drie redenen, die den Minister moe-
ten dienen om over cle groote bezwaren heen te stap-
p’en, eens nader bekijken.
De twee eerste
zbmi
juist. Er is behoefte aan werk-verschaffing en behoefte aan cultuurgrond, maar het
is niet juist, dat er geen cultuurgrond te winnen en
werkgelegenheid te vinden zou zijn buiten’ ‘de Zuider-
zeegronjden. Er zijn complexen goede grond, geen
hooge heide, in ons vaderland te vinden, waar werk-
gelegenheid is, waar boeren aan den slag zouden ‘kun-
1)
Dr.
H. N.
‘ter Veen. De Haarlemmermeer als kolonist-
tiegebied, uitgegeven bij P. Noordhoff te Groningen.

902

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 October 1925

nen komen’. Als de Regeering voor dit werk 12.5 mii-
lioen
iL
fonds perdu wilde beschikbaar stellen zooals zij nu doet voor de Wieriugermeer, dan zou zij zeker
wel meer dan 20.000 HA. grond, van Lgoede kwaliteit,
waar slechte ontwatering, ver.kaveling enz. een goed
gebruik op ‘t oogeublik tegen]zouiden, in cultuur kun-
nen brengen.
De wekvdrsehaffi’ng enz. voor de in cudtuurbren-
ging van dergelijke gronden gaat niet over, omdak er
geen grond is, maar omdat ei- geen geld is. Als de
Regeering voo± het geld zorgt zal ‘de rest wel komen.
Hiermede wil ik ondertusschen niet beweren, dat de
Regeerihg op dit gebied niets zou doen, maar er kan

meer geschieden.

De twee eerstgenoemde behoeven idus op zich zelve
geen redenen te zijn, overhaast met de inpoldering te
beginnen.
Nu de derde reden. Men spreekt wel eens van

redenen, die er met ‘de haren’ bijgesleept worden, en
dit lijkt er wel zoo eene.
Als we dezén mooien zin ontleden, dan wil deze zeg-
gen, ‘dat de Wieringermeerboeren in de eerste illaats
een voorbeeld zullen kunnen nemen aan de Noord-
Hollandsche boeren en verder, dt ‘het zoo gemakke-
lijk zal zijn ‘daar een afzetgebied te vinden voor de
producten uit dezén polder.

Nu is ‘het de vraag of ‘de W.ieringeimeerboeren, die
onder zoo geheel andere omstandigheden dan de
bouwboeren van Waard en Groet en Anna PauJowna-
ioIder werken, aan dezen een voorbeeld zullen’ kun-
nen nemen, al zij onmiddellijk itoegegeven, dat de
akkerbouw in. deze N.-H. poLders •op zeer ‘hoog peil
staat. Als er akkerbouw in de Zuiderzeepolders zal
koxuen, moeten de kolonisten deze van huis uit ken-
nen,’ uiders ‘komt er niets ‘van terecht.
Vei’dei wordt de zuivelindustrie er bij gehaald. Of
deze nu in Noord-Holland zooveel hooger staat dan
in Friesland •of Overijssel is de vraag. Dat ‘dit een
reden zou zijn om met den N.W.-polder ‘te beginnen is
ïdet te gelooven en dan komen de spoor- en water-
verbindingen.
De waterverbindingen zullen met de voornaamste
markt, n.l. Amsterdam in alle Zuiderzeepolders toch
goed dienen te worden en de spoorverbindingen zul-len in den Z.W.-polder en Z.O.-polder toch miustens
evengoed zijn. Als er – dus yan afzet der producten
srake is, is de N.W.-poLder zeker niet in gunstiger
conditie. Trouwens waar de afzet der producten van
heb landbouwbedrijf steeds meer op gemeenschappe-
lijke basis wordt gedreven is de beteekeri’i’s van plaat-
selijke markten niet overgroot meer.
De .boeren in de Zuiderzeepolders zullen ergens een
voorbeeld moeten hebben en dat kan alleen indien er
een proefpolder wordt aangelegd, waar door oordeel-
kundige proefneming de beste -wijze van in cultuur-

brengen gezocht wordt.
De Commissie Lovink komt dan ook terecht zeer
krachtig op vodr -deren proefpol’der, die ook -bij
het.

Wetsontwerp wordt voorgesteld.
Proev,en in -den landbouw zijn geen laboratorium-
proeven. De tijd speelt hier een •gr-oo’te rol. In den
landbouw rekent men met jaren en er moeten nog al
enkele jaren verloopen voor en aleer men met juist-heid een conclusie vooral uit proeven, als in -dezen
proefpolder, kan trekken.
Gesteld nu, dat het wetsontwerp ongewijzigd aan-
genomen wor-dt, dan zal op zijn snelst in 1926, waar
er gemalen gebouwd moeten worden, kan het wel 1927
worden, de proefpold-er tdroog ‘komen,. Hoogstens -drie
jaar, misschien twee jaar voor den eersten grooten
pol-der,
Die tijd is veel té kort om een behoorlijke ervaring
te krijgen. –
‘Om den proefpotder werkelijk nuttig effect te laten soiteeren, mag deze wel een achttal jaren voorsprong
hebben, beter nog meer.- Het overtuigend pleidooi van
-de Commissie -Lovink -voor den proefpolder is’ éôn

klemiïnend ‘betoog om de -droogmakiu-g van den eersten
pol-der uit te stellen tot na ‘de -gereedko-ming van -den
afsluitdijk.

Het zeer groote voordeel is dan ver-der, ‘dat men
geheel vrij- is in zijn keuze -omtrent den polder met
welke een begin zal worden gemaakt en het is -dan
niet twijfelachtig of de keu,ze zal -niet op den’ N.W.-
pol-der vallen, -maar de N.O.-poider of -de Z.O.-polder
zal ‘de voorkeur genieten. S.’L. Louwas.

HET VERSLAG VAN DEN PRESIDENT VAN

DE JAVASOHE BANK OVER HET BOEK-

JAAR 1 94-1 95.
-.

–

II
(Slot).

– De heer Trip dringt echter niet alleen aan op ver-
mindering. van ‘-s lands uitgaven,, maar -bepleit ook met -kiacht ,,eene ver-breedi,ng van ‘den -grondslag,
waar-op de inkomsten van het land berusten”. Hoe -dit
doel te bereiken? Door uitbreiding van -de staats,be-
drijven of tdoor aan,moiediging van het, particulier-ka-
pitaal? Onomwonden en -op- overtuigende wijze bé-

veelt -de -heer Trip het -inslaan van den laatsten weg
aan. Verbreeding van den grondslag, waar-op -de
‘in-
komsten van h’et lan-d berusten, kan volgens den heer
Trip bereikt w-orden wanneer -de toev-ioeii-ng van par-
ticulier kapitaal -naar indië zooveel mogelijk wordt

vergemakkelijkt en aangemoedigd. Hij zegt: –

,,De bloei en de vehdere ontwikkeling van het laad zijn afhankelijk van den vooruitgang in het bijzonder
van de uitbreiding der exportbedrijven. Gaat het die be
drijven goed, dan ondervinden daarvan -direct of -indirect
de overige bedrijfstakken, de bevolking en de Overheids-
financiën den gunstigen invloed. De exportbecirijven vor-
men de ruggegraat van het land.”

Aan hen, die een -staadsexploitatie van Indië’s bo-

clemrjkdom boven -exploitatie -door -het particulier ‘ka-
pitaal verkiezen, omdat naar -hun meening eene staats-

exploitatie v-oert tot eene geringere
–
a.fvloeizng van
winsten -naar het buitenland, en ‘tevens tot het be-
schikbaar komen uit -de -overschotten -van -de betrok-

ken staatsbedrijven van een -grooter -bedrag ‘voor de
verdere ontwikkeling van land en volk dan het – geval
zou zijn, wanneer e exploitatie wer-d overgelaten aan
het particulier kapitaal, geeft de heer Trip het vol-

kende antwoord: – – –

,,Wat het eerste punt betref t valt er op te wijzen, dat
men zich uit den aard der zaak niet mag beperken tot
de resultaten van een reeks van gunstige jaren en tot
-de meest winstgevende bedrijfstakken, doch de vraag be-
hoort te stellen, welke de uitkeer-ing aan het particulier
kapitaal in haar geheel is geweest, sedert -het voor beleg-
ging in Nederlandsch-Indië werd beschikbaar gesteld.
Hoewel statistische gegevens op -dit punt ontbreken,
wil het mij toch voorkomen, -dat het totaal beloop dier
uitkeering, na aftrek van de verloren kapitalen, veel
geringer zal blijken dan men geneigd is aan te nemen,
en het gezamenlijk bedrag der veste rente, welke de
Staat over een gelijk kapitaal aan obligatiën zou hebben
moeten vergoeden, niet in belangrijke mate zou te boven
gaan. Maar bovendien vergete men niet, -dat de Staat de
voor de betaling dier rente benoodigde ‘bedragen ook zou
hebben moeten vinden en remitteeren in tijden van crisis
en tegenspoed, terwijl de belooning van het kapitaal, in particuliere ondernemingen gestoken, zich automatisch
aanpast aan -de met die ondernemingen verkregen resul-
taten, zoodat het vinden en reniitteeren van hetgeen
voor dit doel benoodigd is geenerlei zorg kan veroor-
zaken.”

Hier slaat ‘cle heer Trip -den spijker op den kop.
De voorstanders van staatsexploitatie door dik en dun
vergeten, dat de exploitatie van den bodem geenszins
altijd winsten oplevert, maar ook -in vele gevallen
verliezen medebren,gt. Men -denke aan -de vele millioe-
-nen, die in ‘de tabak, de koffie, de suiker en den mijn-
bouw verloren zijn gegaan. Men denke aan de goud-
en zilvermijn’ in Benkoelen, waarvan de exploitatie
doo-i de Regeering in 1917 is aangevangen, doch die
tot -dusver niets dan verliezen heeft: opge]:everd.

14 October 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

903

Ook
wat
liet tweede piimt aangaat, nl, het behalen
van groote winsten met Gouvernenientsexploitatie,
zegt de heer Trip ware woorden:

Men behoeft inderdaad geen principieel tegenstander
van het Overheidsbedrijf te zijn om met .zekerheid te dur-
ven voorspellen, dat dit bedrijf, op zoo groote schaal
uitgeoefend als in den hier gevoigden gedachtengang het
geval zou zijn, niet n staat zou blijken boven (le thans
(1001
de particuliere ondernemingen opgebrachte zeer
aanzienlijke sommen aan belastingen en andere hef f in-gen overschotten voor de verdere ontwikkeling van land
en volk te verschaffen. Hierin is geenerlei geringschat
1

.ting gelegen voor de staatsbedrijven en hun leiders. Het
betreft hier niet een quaestie van personen, doch wel
van systeem in verband met de eigepscliappen van den
mensch. Welke organisatie men ook voer het Overheids-
bedrijf scheppe, op groote schaal toegepast zal het niet
kunnen ontkomen aan de bezwaren, welke dat bedrijf
uit zijn aard aankleven. De in theorie wellicht te veroor-
deelen, maar practisch zoo waardevolle en onmisbare prik-
kel van het eigeu belang zal in dat bedrijf steeds in min-
dere mate dan in de particuliere ondernemingen zijn
invloed doen gevoelen. Het feit, dat zelfsernstige fouten
of misslagen, in het Overheidsbedrijf begaan, niet zullen
behoeven te leiden tot liquidatie van het bedrijf, zal mede
tot minder groote voorzichtigheid en tot verslapping
van liet verantwoordelijkheidsbesef leiden. En ten slotte
is de meest bedenkelijke factor voor de met het Over-
heiclsbedrijf te bereiken resultaten wel gelegen in de om-
sta.ndigheid, dat zich ten opzichte van dat bedrijf steeds
machtige invioeden zullen doen gevoelen, die gericht zijn op andere belangen dan die van de meest juiste en eoouo-
niische bedrijfsvoering.”

Tot staving van deze uitspraken had de heer Trip
zich ook op enkele officieele cijfers kunnen beroepen.
De Memorie van Toelichting, op de Indische begroo-
ting voor 1925 zegt ten aanzien,’ van de resultaten
van de Staatsspoor- en it.raniwegen op pag. 50 het na-
volgende:

,Als zuiver bedrijfsoverschot blijft zoodoende over een bedrag van rond
f
17
millioen, dat voldoende is voor een
rentevergoeding van’ 4Y
2
pCt. van het in de
rendabele
lijnen gestoken kapitaal.”

Volgens de ‘kapitaalreken.ing, die te vinden is on-
der letter J van bijlage G van genoemde Memorie
van. Toelichting bedraagt het in ‘de rendabele lijnen
gesiLoken kapitaal
f
413.900.000. Het behoeft geen be-
toog, •d’at, wanneer men een ‘bedrijf wil opzetten met
geleend
geid,
‘waarover minstens 5 pOt. rente betaald
moet worden, een rendement van. 434 pOt. zeker geen ve,rschotten kan. laten voor ide verdere ontwikkeling
van land en volk.

Toen bij de behandeling der Indische’ begrooting
”oor 1924 in de Tweede Kamer door sommige leden
aangedrdngen werd op uitbreiding der staatsexploi-
tatie, gaf de Minister bij Memorie van Antoor,d op
pag. 9 te kennen, daarin met het oog op ide opgedane
elwarinig weinig ‘heil te zien. Hij deelde toen mede,
dat de Staat in het’ tijdvak 1911-1923 rond
f
603
millioen gestoken heeft in zijne diverse ondernemin-
gen, en dat het rendement dier ondernemingen van
f’103.6 millioen in 1917 slechts steeg tot een geraamd bedrag van
f
126.4 millioen voor 1924.

De stijging van het rendement ‘der gouvernements-
ondernemingen bedroeg dus na 6 jaar slechts
f
22.8
millioen, terwijl ‘de Staat voor de g&investeerde
f
603
millioen’ jaarlijks eene rente moet betalen van min-
stens 6 pOt., dus meer dan
f
36 millioen per jaar.
De resultaten, tot dusver ‘door de Gouvernements-
ondernemingen behaald, zijn met uitzondering van
die van de tinexploitatie op Banka uiterst mager. Des-
hiettegenstaanide blijft de Regeering in staainexploi-
tatie heil zien, getuige haar aan. ‘den Volksraad ge-
daan voorstel om eene thee-onderneming op de hoog-
vlakte van Pengalengan ‘te beginnen. Het is daarom
zeer te ‘waardeeren, ‘dat de Regeering in den heer

Trip een onpartijdigen adviseur heeft, die er •nie
tegen •opziet om, wanneer hij fouten ziet in het Re-geeringsbeleid op financieel en economisch gebied,

de aandacht ‘der Regeering op ‘deze fouten te’vestigen.

‘In het verslagjaar herstelde zich de koers ‘van den
.1 ndischen gulden. De koers van den Indischen gulden
was gedaald omdat, hoewel na 1921 de Indische han-
delsbalans geleidelijk verbeterde (1922 en 1923 lever-
den uitvoeroverschosten op van resp. 386,8 en 728,5
‘rn’illioemn.) het ‘Gouvernement tot gedeeltelijke terug
betaling van de viottende schuld in Nederland be-

langrijke bdragen moest ramitteeren. Van 1 Ap±il
1923 tot uit. Maart 1924 werd uit dezen hoofde 150
millioen dooi’ de J’avasche Bank overgemaakt. Deze

factor ‘verkreeg de overhand, schrijft de heer Trip,
aangezien de betalingsbalans zich ondanks de verbe-
tering van de handelsbalan,s nog niet had hersteld

en het vertrouwen in den Indischen gulden geschokt
was als gevolg van de moeilijke fjn,ancieele omstan-‘digheden der Regeering, en van de bekende ‘geschil-
len tusschen de Regeering en de Javasche Bank en
tiissc’hen de Nederla.ndsche en de Indische circulatie-
bank. De ‘koers op Holland bereikte het hoogste punt
einde J’anuari 1924, ul. 95%; daarna ondervond de koers steun van’ het langzamerhand terugkeerende
‘vertrouwen, dat gebaseerd was op het krachtig stre-
ven van de Regeering om tot een sluitend budget te
geraken, op de aanmerkelijke verbetering van de kas-
positie van, het Gouvernement, en op de gunstige
omstandigheden voor het particulier bedrijfsleven;
met name voor ide groote lanidbouwbedrijven. ‘Tegen
het einde van 1924 kwamen ‘de J’avasche Bank en de
Nederlandsche Bank tot’ overeenstemming. De Java-sche Bank verkocht aan de Nederlan,dsche Bank een
tegoed in Nederland van 25 millioen. De Javasche

Bank kreeg daardoor te Amsterdam de beschikking
over een belangrijk bedrag in Nederlandsche valuta.

Daarnaast had de Javasche Bank door haar aankoo-
pen in de markt te Batavia de beschikking verkregen
over buitenlandsche wissels en saldi, zoodat zij
;
in
staat was, krachtigen steun aan het ruilmiddel te ver-leenen. Zoo rees’ de koers van den Indischen gulden,
clie thans zelfs tegenover den Hollan’dschen gulden
boven pariteit noteert.

Bij de behandeling van het ‘herstel van den koers
van den Jinidischen gulden, vermeldt de President der
Bank ‘terloops, dat de Bank op 8 Oôtober 1924: haar
rentetarieven over het algemeen met 1 pOt. verhoog-
de. En hij voegt aan ‘deze mededeelingtoe: ,,Dit gaf
aanstonds steun aan de markt”. Inderdaad is de koers
van den’ Indischea gulden na bedoelde renteverhoo-
ging gestegen, maar gevraagd mag worden ‘of de ren-
teverhooging ook eenigen invloed op de koersstijging
van den Indischen gulden gehad heeft? De heer ‘Trip
zegt het, maar feiten ter sstaving van deze uitspraak
worden door hem niet aangevoerd. En het wil mij
dan ook voorkomen, ‘dat de renteverhooging van de
Javasclie Bank op het herstel van ‘den koers van den
In’dischen gulden niet iden minsten invloed heeft ge-
had. Dit herstel is, zooals de heerTr ip ‘zelf in zijn
verslag aangeeft, te wijten aan het :oho’uden van de
remises ‘der Regeering tot terugbetaling van vlot-
teo.de schuld in Nederland, de gunstige ‘omstandig-
heden voor het particuliere bedrijfsleven, waardoor
het uitvoeroverschot toenam, het verkrijgen ‘door de
Javasehe Bank van een belangrijk tegoed in ‘Nder-
landsche guldens, en de verbetering van de staats-
financiën. De Javasche Bank heeft eenigen tijd ge-
1
leden hare rentetarieven weder gedeeltelijk verlaagd;
dit heeft echter op den koers van den Indischen gul.
‘den niet ‘den minsten invloed uitgeoefend.

Met voldoening vermeldt ide Presid’ent der Bank,
dat het bekende geschil met de Regeering’ door eene
schikking geëindigd is. Bij deze schikking gaf de Re-

geering het door haar bij vermeld geschil ingenomen
standpunt prijs. Over het ‘boekjaar 1921-1922 was
een winst behaald van ruim 27,4 millioen, welk be-
drag Directie en Commissarissen voorstelden te ‘ver-
deelen op de door het octrooi aangegeven wijze. Hier-
tegen maakte de Regeering bezwaar en zij eischte, dat
een deel van voorielde winst zou worden besteed tot

904

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 October 1925

het aanleggen eener bijzondere reserve niet het oog op het herstel van de goudipariteit van. den Neder-
lan!dsch-Indischen gulden, waa.twan de handhaving
een natuurlijke verplichting der circulatiebanik zou
zijn. Deze eisch was ongerijnid; want het spreekt van-
zelf, dat men ‘door het reserveeren van een zeker be-
drag in eene bepaalde valuta de waarde van die valuta
niet omh.00g kan brengen. Intu’sscheu is voormeld
wi.’nstbedrag tusschen aandeelhouders en de Regeering
geheel verdeeld, met uitzondering van een bedrag
van ruim 3 millioen, dat in het reservefonds is ge-
stort. Geen cent van voormeld wins’t’bedrag is besteed
tot het vormen eener ‘bijzondere reserve met het oog

op het herstel van de goudpariteit van den Indischen
gulden, zooals de Regeering aanvankelijk eiscihte. De
Indischb gulden is weer op peil gekomen, zonder dat
daarvoor een cent van voorme]d winstbedrag is nooclig
geweest. Het eenige resultaat is nu, dat de statudaire
reserve van de Javasche Bank, die volgens ide wet en
de statuten 0 millioen moet bedragen, ‘thans bedraagt
134 millioen. Welk nut het heeft, een dergelijk hoog
reservefonds itie hebben, is niet duidelijk. Volgens art. 6
der Indische Bankwet is het re,servefonds bestemd tot
aanvulling van mogelijke verliezen op het maatschap
pelijk kapitaal, en kuninen buitengewone verliezen ten
laste van het fonds worden gebracht na goed’keuring
d’oor de algemeene vergadering van aandeelhouders
en na verkregen madhtiging van den Go’uveimeur-
Generaal. Zoolang de Bank bestaat, is liet nooit noo-
dlig geweest, het reserv’efonds voor voormelde doel-
einden aan ‘te spreken. Wel mag dus gevraagd wor-
den, walk nut het heeft, thans het reservefonds op
te voeren tot een bedrag van 50 pOt. hooger dan het

door de B’anikwet voorgeschreven maximum?

Ten slotte bespreekt de heer Trip in zijn algemeen
overzicht het herstel van de aameniwerking tusschen
de Nederland:sche ‘en de J’avasche Bank, waarvan einde
November 1924 in •de pers mcdedeeliizg kon gedaan
worden. Te •dezeu aanzien leest men niet anders dan

het volgende:

,,Wij kwamen met de Directie onzer zusteriustelling tot
overeenstemming omtrent de te volgen politiek. Dienten-
gevolge waren wij in staat een bedrag van 25 miljoen
‘in goud aan de Nederlandsche Bank ‘te verkoopen zonder
daaraan beperkende voorwaarden te verbinden.”

Dit is alles. Het is jammer, dat de heer Trip geen
termen heeft gevonden om, zij het dan in algemeene
bewoordingen, mede to doelen, omtrent welke politiek
overeenstemnii’ng werd verkregen. Alen tast te ‘dien
aanzien thans geheel in het duister, en eenige com-
mentaar zou niet overbodig zijn geweest. Het geschil
tusschen de Nederlandsche en do J’avasche Bank was
ontstaan, doordat de N’ederlandsche Bank meende
aanspraak te kunnen doen gelden op een gedeelte van
de over het boekjaar 1921-1922 door de Javasche
Bank ‘behaalde winst ten bedrage van ruim 27,4 mil-
lioen. Die winst is i’ntusschen ‘tusschen ‘de Regeerinig,
de aandeelhouders en het reservefond:s ‘der Bank ge-heel verdeeld, zoodat de Nederlandsche Bank van die
winst niets genoten heeft. De claim der Nederland-
sche Bank is dus niet geaccepteerd. Overigens was
het
‘blijkens
de twee vorige jaarverslagen eene grief
van, ‘d’e Java’sohe Bank, dat ‘de Nederlandsc’he Bank
aan haar geen goud wilde afstaan (zie pag. 26 van
het jaarverslag over 1922-1923 en pag. 28 van het
aazwerslag over 1923-1924). Dientengevolge meende
cle Javasche Bank ook harerzijds geen goud aan de
Neder]an’dsche Bank te kunnen afstaan. Doek dit ver-schil van inzicht ‘tussc’hen ‘d:e beide circulatiebanken
over het al dan niet afgeven van goud nam vanzelf
een einde, doordat zoowel Nederland als Neder-
landsch-lndië in April jl. terugkeerden naar dien
gouden standaard en dientengevolge de circulatieban-
ken in beide landen zich bereid verklaarden, haar
‘goudivoorraad voor uitvoer af •te ‘staan, wanneer de
wisselkoersen dat noodig zouden maken. Dus over het
afgeven van goud kon na April ji. tussdhen beide

circulatiebanken geen verschil van inzicht meer be-
staan. Daarom mag zeker gevraagd worden: welke is
nu de politiek, waaromtrent tus’schen Jaivasohe Bank en Nederiandische Bank overeenstemming verkregen
werd? J.
GERRITZEN.

BUITENLANDSCHE MEbEWERKING.

SOVJET-RUSLAND IN HET OOSTEN.

De heer P. Olberg te Berlijn
‘schrijft
ons:

De pers hou’dt zich tamelijk druk bezig met de po-
litieke activiteit van Rusland ‘in ‘de Oost-Aziatische

landen. Daarentegen wijdt zij bijna in het geheel geen
aandacht aan de economische rol der Sovjet-Unie in deze landen. In de ‘hiervolgende regelen zal een be-
knopt beeld der Russiische handelsbetrekkingen met
het Oosten worden gegeven. V66r den oorlog bedroeg

de goederenomzet van Rusland met. de Oostelijke lan-
den 340 millioen Rochel, ‘welk bedrag over de afzon-
derlj’ke landen al’s volgt rverdeeld was:

Pertië

..:..,.,
110 ‘mill.ioen Roebel
Turkije

….,,
53
Egypte
,,,,,,.,..
23
West-Ohina
,,,,,..
7,5
Afghanistan„,,,,
12
Mongolië

.,,,..,,
11-12
Ohina

…,.,……
115
Japan

….,,,,,,
6-7

Voor de meeste dezer landen was het vroegere Rus-

land boven alles een afzetmarkt ‘voor grondstoffen.
Daarentegen exporteerde Rusland naar de Oostelijke
landen faibrieks- en (huisindustrieproducten. Ten ge-
volge van den wereldoorlog en in het
(bijzonder
van
den burgeroorlog moesten de handelsbetrekkingen
afgebroken worden. Maar nauwelijks was de burger-
oorlog ten einde, of de Russische staatamacht ont-

wikkelde in het Oosten een actieve politiek van uit-
gesproken agressieven aard. Zij sovjetiseerde de zelf-standige, door ‘den Volkezibon’d erkende republieken
A’zerbeidsjan, Armenië, Georgië, om de naphta- en
petroleumbronnen, (het maugaarierte en de landbouw-
producten der Kaulcasische staten te beheerschen.
Tegelijkertijd ‘werd voor de Sovjetrussisclie ,,wereld-
politiek” een poort naar A’zië geopend. Zoowel de politieke omstandigheden in (het buiten-
land als ‘de !binnenjaudsche politiek van den Sovjet-
staat, veihinclerdeu Rusland tot, 1922 eenigszins nor-
male handelsbetrekkingen met de Westelijke landen
aan te knoopen. Des te meer echter
beijverde
Moskou
zich, ‘vasten voet in het Oosten te krijgen. Gegeven
de economische structuur der Oostelijke landen, die
als concurreerende gebieden toentertijd bijna niet
in aanmerking konden komen, zoowel als de toen-
maais troostelooze economische toestanden in Rus-
land, voerde de Sovjetmaeht tegenover ‘deze staten
een ,,liiberale” han’delspolitiek. Afgekondigd werd,

dat de z.g. nieuwe economische politiek de Oostelijke
markten op gelj’ken voet met de Russische binnen-
landsche markten zou moeten behandelen. Het mono-
polie van den handel met ‘het buitenland werd voor
deze markten ‘belangïijk verzacht. Een aantal ‘begun-stigingen en verlichtingen werd in het belang van den
goederenruil met het Oosten wettelijk vastgesteld. O.a.
werd de invoer der belangrijkste ‘grondstoffen van het
Oosten naar Rus]and eigenlijk totaal vrij gemaakt.
Katoen, wol, huiden, rijst, gedroogde vruchten, levend
vee, looistoffen uit ide Oostelijke landen werden ôf geheel Vrij bf slechts met gering invoerrec.ht inge-
voerd. Daartegenover verheugt Sovjet-Rusland zich
in groote begunstigingen t.o.v. den export naar de
Oostelijke landen. Zonder ‘de (behoeften ‘van het bin-
nenlandsche ‘verbruik in aanmerking te nemen, be-
gon Rusland reeds in (het jaar 1922—’23 suiker, tex-
tielwaren, lucifers, papier ‘en metaalfabrikaten naar

de Oostelijke markten te exporteeren: Tegelijkertijd

14 October 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

905

treedt invoer van katoen uit Persië, van wol en le-
vend ‘vee uit West-Ohina en Mongolië op. In het
jaar 1923-’24 bedroeg de goederenomet der Sovjet-
Unie met de Oost-Aziatische landen 30 pOt. van ‘v66r
den oorlog. Uit de volgende tabel is te zien, hoe dit
bedrag over de afzonderlijke landen wordt verdeeld

(in 1000 Roebel, lberokend volgens de prijzen van
1913):
Invoer
Uitvoer
Azia-

Euro-
Azia-

Euro-.
Landen

tische

peesche
tische

peesche
grens

grens grens

grens
Afghanistan

69

–

1.314

–
Egypte

137

1.908

8

400
China ……..
5.195

–

6.055

5.072
Mongolië .

1.506

–

1.970

–
Perzië ……..

7.506

179

18.504

3.853
Turkije

151

24.025

406

497
Urjanbai

192

–

142

–
Japan……..13.731

–

1.744

156

Totaal ..

28.487

26.219

30.143

9.988

De totale uihvoer van Rusland bedraagt 54.106.000
Roebel, de invoer 40.031.000 Roebel. (Deze opgaven,

alsmede de volgende, zijn ontleend aan het Sovjet-
orgaan ,,Aus der Volkswirtschaft der Union der
S.S.R.”
No. 5 1925).

Bijzonder geforceerd worden de handelsbetrekkin-
gen tusachen Rusland en Perzië. In de jaren 1920-
1924 was de goederenomzet tusschen deze beide lan-
den als volgt (in Kran):

1920-21 ………………28.000 1921-22 ………………68.000
1922-23 ………………135.000
1923-24 ………………263.000

.Dat lboteekent voor Perzië ovei- het jaar . 1921_L22
26 püt. van den totalen handel met hot buiten]and,
over 1923-24 39 pOt.

In belangrijke mate nemen de handelshetrkkintgen
met Ohiria toe, zooals uit de volgende cijfers
te zien is:

(in 1000 RbL)
Uitgevoerd naar China:

1913

1923
Textielgoederen

4.243.000

250.618
Metalen en Metaalprod

1.105.363

329.793
Steenkolen …………..33.448

724.706
Hout ………………358.345

583.489
Wo1,varkens., paardenhaar

25.695

431.328
Pelterijen …………..
76.277

4.718.134
Zegras …………….
67.403

253.193
Visch en vischproducten

393.525

626.710

Behalve in textiel- en metaalwaren is de uitvoer
van alle goederen in verhouding tot den vooroorlogs-
tijd ‘belangrijk gestegen.

De uitvoer van Rusland naar Japan bedroeg in
1923 3.3.731.000 Rodbel, de invoer uit Japan 1.900.000
Robei. De belangrijkste uitvoergoederen der Sovjet-
Unie zijn: hout, steenkolen, aardolie, naftaproducten,
pelterijen, levensmiddelen en zout. Ingevoerd wor-
den in Rusland: groenten,, vruchten,
rï3st,
papier-
waren, metalen, en kleeren.

De handel der Sovjet-Unie met de Oost-Ajziatische
staten begint een be]angrijike rol in de Russische han-
delsbalans te spelen. Het is ‘bijna onnoodig, er spe-
ciaal •op te wijzen, ‘dat de nitbreidinig der economi-
sche heteekenis ‘van Sovjet-Rusland in het Oosten
zijn politieke positie aldaar niet onbeteekenend heeft

versterkt. P. OLBERG.

AANTEEKENINGEN.

indescijfers v a n sclveepsv’ra.clsten.
– ,,De stijging der vrachten, tot uiting komende in
ons indexcijfer van cha.rter-vrachten voor volle ladin-
gen”, schrijft ,,the Economist”, ,,zette zich gedurende
September voort; het
cijfer
voor deze maand was nl. 114.24, en vertoonde dus een netto-stijging van 2.42
pOt. ten opzichte van Augus.tus. Het cijfer toont ech,

ter aan, dat het gemiddelde niveau der vrachten
11 pOt. lager is dan dat voor September 1924 en meer

‘dan 4 pOt. lager dan dat voor dezelfde maand van

1923. De bewegingen in de indexcijfers der verschil-lende groepen volgen hieronder.

Datum
‘

IL
N

–
.5
0
C)
.

.i
‘

Basis
(Gemiddeldev.
100
100 100 100
100 100
000
(Gemidd.v.1913)
110,03 113,09
123,37
106,29
117,38 127,89
116,34
Febr.

1920
814,31
529,89
757,52
744,81
587,02
712,16
690,95
Dec.

,,
268,90
277,17
244,10
256,79 286,72 347,18
280,14
Dec.

1921
160,06
164,07
163,72
144,43
14125
166,47
156,67
Dec.

1922 137,09 135,15 129,19
122,61
136,08
159,34 136,57 Dec.

1923 134,03 132,72
120,09
124,35 125,07
144,21
130,19
Sept.

1924 117,90 138,94
123,20
124,93
122,19
144,22
128,56
October
118,80
143,09
125,96
126,59
135,47
156,68 134,43 Nov.
115,01
137,32
120,31
120,50
131,95 162,02 131,18 Dec. 117,44 129,18 119,45
119,76 129,29 161,13
129,38
Januari1925
115,26 134,60
120,38
123,83
132,44
172,70
133,20
Februari
114,92
146,54 118,04 121,95
129,99
178,04
134,91
Maart
116,34
130,81
110,41
116,99
118,42
151,33
124,05
April
114,18 133,39 110,62 115,95
114,60
138,87 121,27
Mei
109,86
124,85 110.97
108,43
105,16
126,41
114,28
Juni
109251104
,,78
108,24
105,53
00,43
112,17 106,73
Juli
119,02
111
1
95
113,42
106,15
94,43
117,51
110,41
Augustus
107,22 113,46 110,79
112,24
:01,83
99,14
126,41
111,54
Sept.
103,22 117,25
109,09 113,38
140,65
114,24

De veranderingen in het indexcijfer van elke groep
en sub-groep over de afgeloopen maand worden in de volgende tabel weergegeven, waarbij ‘het gemiddelde
vrachtenpeil gedurende 1898-1913 op 100 is gesteld.

Index-

+ of

c
ij
fer

–

Golf van Biscaye; uitgaande vracht… 111,93

– 7,34

thuisvracht ……..111,29

– 4,84

Middeli. Zee; uitgaande vracht …….105,66

– 7,71

thuisvracht ………….109,13

– 1,42

Noord-Amerika …………………117,25

-f..
3,79
Zuid-Amerika; uitgaande vracht

125,51

+ 11,36
,,

,,

thuisvracht ……….
.92,67

– 14,75
Indië; uitgaande vracht …………

105,27

– 9,82
11

thuisvracht ………………121,50

+ 12,11

Het Verre Oosten, enz ……………
.101,83

+ 2,69

Australië ……………………….140,65

+ 14,24

Geen feit was van overwegende ‘beteekenis in de
ontwikkeling der charter-vrachten gedurende Sep-
tember. De verplaatsing der oogsten op het Noorde-
lijk halfrond, die verleden jaar om dozen tijd een
tijdelijke uitbarsting van levendigheid voor de
,,tramp”-vaart veroorzaakte, en die, naar gehoopt
werd, wederom de markt na een buitengewoon stillen
zomer zou doen opleven, heeft tot dusverre slechts
een beperkte iitwerking op de herfstvrachten gehad.
Voor zoover Noord-Amerika betreft werd gedurende
de afgeloopen ‘maand eenige uitbreiding in •de vraag
naar graanbooten gemeld, maar deze was niet groot
genoeg om een scherpe stijging van de vrachten te
veroorzaken. Aan het begin der maand was er een
flinke vraag naar winterladingen uit Australië, maar
de toestand op de La Platamarkt bleek zeer teleur-
stellend voor cle reeders te zijn, daar de behoeften der
verschepers klein waren, zoodat de vrachten over de
geheele maand een flinke daling vertoonden, vergele-
ken bij Augustus.
Op
de andere thuismarkten waren
de ‘zaken niet meer dan matig. Uitgaande kolenvrach-
ten bleven flauw, ‘met deze uitzondering, ,’dat voor
Zuid-Amerikaansche bestemmingen de reeders hoo-
gere vrachten vroegen, met het oog op poovere voor-
uitzichten voor de t’huisvrachten. De verhouding van
het indexcijfer tot het gemiddelde van 1913 blijkt
nit de op de volgende pagina afgedrukte tabel.
De belangrijke verbetering, welke de Europeesche
oogsten dit jaar vertoonen, schijnt de vraag naar over-
zeesch graan te ‘beperken en terwijl gedurende den
winter *el voldoende tonnage door Noord- en Zuid-

906

ECONOM’ISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 October 1925

(1913=100)

Maand

1
1922
1
1923
1
1924
1
1925

Januari ……….
131,60

114,05

117,11

114,49
Februari ……..
.135,76

112,73

123,78

115,96
Maart ………..
135,53

115,23′

122,09

106,63
April …………
129,46

115,45

117,22

104,24
Mei ………….
125,12

114,55

114,27

98,23
Juni …………
117,45

106,82

108,62

91,74
Juli …………
114,52

103,39

103,75

94,90
Augustus ……..
113,16

100,16

104,43

95,87
September …….
110,37

103,04

110,50

98,19
October

114,42

107,86

115,55
Novembr ……..
119,43

111,21

112,76
December ……..
117,39

111,81

111,21
Jaar!, gemiddeld

122,02

109,69

113,44

Amerika zal worden opgenomen, om een voortduren
van den matigen omvang der zaken in de ,,tramp”
–
vaart te verzékeren, is het moeilijk eenige teekenen
eener uitgesproken herleving in de graanvrachten te
ontwaren. Gepaard aan de tegenwoordige schaarschte
aan ‘kolenladingen, maakt deze omstandigheid de voor-
uitzichten voor de rest van het jaar niet over-bemoe-
digend voor de reoders en het is to vreezen, dat een
aanzienlijke ‘hoeveelheid tonnage zal moeten blijven
falen in het vinden van loonende aanwending.”

De nieiwe suilcerpremies. –
Door de
Brusselsche Suikerconven’tie van 1902, brengt een
artikel in den ,,Wirtsc.haftsdienst” in herinnering,
werd de geforceerde, door directe en indirecte uit-
voerpreminn van allerlei soort verscherpte strijd om
den afzet ‘tiusschen de bietsuikerexporteerende landen
tot wat gezonde conëurrentie genoemd mag worden
teruggebracht. Nadat de conventie in 1907 en 1913.
aanzienlijk verzwakt was, verloren haar bepalingeu
door den wereldoorlog hun beteekenis en dientenge-
volge valt in de uitvoerpolitiek van belangrijke pro-
ductielanden in stijgende mate een streven waar te
nemen, dat tot toestanden kan leiden, welke zeer veel
gèlijken op die, welke in 1902 aanleiding tot het slui-
ten der conventie ‘gegeven hebbek. Alle vormen van
directe en indirecte, openbare of geheime uitvoerpreU
mies zijn thans weer aanwezig.

Rusland, waar het bet.aln van suikerpremies een
van ouds geliefde practijk is, forceert ook thans, nu
het, staatsmonopolie van den. .buitenlan’dschen handel
zulks nog vergemakkelijkt, op zeer sterke wijze den
sui’kerexp’ort.’ Directe bevordering van den uitvoer
vindt ook in Australië plaats, dat wegens zijn hooge
productiekos’t.en slechts met behulp van staatsbijslagen
èxporteeren kan.

Veel belangrijker dan vroeger zijn thëns ‘de maat-
regelen, welke den export indirect bevorderen, bv. de
vrachtenpolitiek der spoorwegen. Een reductie met
40 pOt, vond kort ‘geleden in Joego-Slavië plaats op.
de vracht van voor export bestemde ‘suiker. Verder
is daar te lande het uitvoerrecht op suiker opgehe-
ven, tot welke maatregel in Bulgarije het voornemen
bestaat. Deze maatregelen kunnen intu’sschen niet
onder ,,du,mping-politiek” worden gerangschikt. Wel
is dit het geval met de vaststelling van binnenland-
sche sniikerprijzen, welke het wereldmarktniveau ‘bis-
langrijk overschrijden, gelijk in Polen en Tsjechoslo-
wakije is ‘geschied, waardoor export tegen dumping-
prijzen mogelijk wordt.
De schr. van ‘het artikel, waarvan ‘hier een over-
zicht wordt gegeven, zoekt de oorzaak van do herle-
ving vanhet pre.miestelsel in de verschuiving in pro-
ductie en afzet, welke op het gebied van de bietsui-
ker, vergeleken bij voor den oorlog, valt waar te
nemen. Duitschland, de voornaamste Europeesche
suikerexporteur, is nl. gedurende den oorlog en daar-
ia.nog.,tot en met .de. campagn.e.1922/1923 als zooda-
ni’g uitgeschakeld ‘geweest, ja vertoonde nog in 1922
een ,belangrijk .invoeroverschot.
”erst1924 geft weer een belangrijk ui’tvoerever-
scot;te zien: -De – bietsuike-industrie, welke.- zich
e1der. …oor. het-ontbreken der Duitsche concuri’ent-ie

heeft kunnen ontwikkelen, zoekt zich nu uit alle
macht te handhaven.
Da’arbij komt, ‘dat van de
stijging
der ‘productie het
einde nog niet te aien is. De kampagne 1925/1926 zal,
behalve in België, een zeer belangrijk grootere op-
brengst leveren dan de vorige. Dnitsch’land heeft ‘cles
ondanks het niveau van 1913 inag geenszins weer
-be-
reikt, terwijl in Rusland de met bieten bebouwde
oppervlakte nog niet een ‘derde van voor den oorlog
bedraagt.

W’aar moet deze zich sterk veiigroo’tende productie ondergebracht worden? Engeland was en is nog steeds
relatief en absoluut de grootste Europeesche suiker-
consument. De sinds den oorlog zoo krachtige autar-
chie-‘gedachte heeft echter daar te lande ‘geleid tot
pogingen, een eigen suikerindustrie in het leven te
roepen. Daartoe is in 1923 de ‘bietsuikeraccij-us opge-
lieven en, toen dit n.iet voldoende bleek, ‘onder weder-
invoering van den
accijns
op bietsuiker, einde 1924
een subsidie-stelsel in het leven geroepen, dat na tien jaren automatisch afloopt. Aldus hoopt men in Enge-land in de toekomst met pLm. 50 fabrieken ongeveer
een vierde -dei eigen ‘behoeften te kunnen dekken.
Voorloopig is ‘men nog ver van genoemd aantal ver-
,vijderd. De heer Volz schatte in zijn artikel op p. 91
in het No. van 4 Febr. 11. het aantal fabrieken,, dat
in de campagne 1925/1926 zal werken, op zeven of
acht, d.i. vier of vijf meer dan het huidige drietal
en concludeerde, dat aldus in de toekomst de Engel-
sche bietsuikerindustr’ie ,,een factor van eenige be-
teekenis” zou kunnen worden. Een belan’grj,k afzet-
gebied zal Groot-Brittannië dus naar alle waarschijn-
lijkheid blijven.

Het streven ‘naar voorziening in de eigen behoef-
ten .bestaat ook in ‘de Skandinavische landen, terwijl
ook Frankrijk er naar streeft, zijn eigen ‘behdeften
weder geheel te dekken. Voorts maakt Oostenrijk zeer
belangrijke vorderingen in die richting.
De ‘invoerreh’ten op’ suiker ‘vertoonen, in verband met het voorgaande, een neiging tot stijgen. Het be-
langrijkste is ook hier het Britsche recht. De afet
van bietsuiker in Engeland word-t voorts belemmerd
door ,,imperial prefereûce”, welke de rietsuiker be-
gunstigt, ‘terwijl de Vereenigde Staten aan Cubaan-
sche suiker een preferentie van 20 pOt. verleenen.
Zal Duitschland nu, gezien de afzetmoeiljkheden
en de neiging tot exportstim.uleerin’g in’ andere lan-
den, tot wederinvoering van uitivoerpremiën overgaan?
Schr. meent van niet, gezien den toestand der Rijks-
financiën en de han-delspolitieke positie van Duitisch-
land. Op de vrachtpolitiek van de spoorwegen kan de Regeering maar weinig invloed uitoefenen.
Gegeven deze situatie komt schar. tot cle conclusie,
dat het niet onmogelijk schijnt, dat de vraag eene
vernieuwing van. ‘de Brusselsche Conventie juist van
Duitschen kant binnen afzienbaren tijd met bijzon-
dere aandacht in overweging zou kunnen worden ge-
‘nomen.

ONTVANGEN:

Herdenking van hez vijftigjarig bestaan der iS’taats-
spoor- en Tramwe gen in N.-I.
Mededeelingen
No. 2 van het Centraal Kantoor. Weltevreden;
1925. Landsdrukkerj.
Al]
welsprekendheici, clie zich bij gelegenheid van liet
gouden jubileum der Indische S.S. en Tramvegen. op ver-
scililleucle punten van den Archipel heeft uitgestort, is
in deze publicatie vereeuwigd. Een en dertig redevoerin-
gen, kort en lang, vindt men in extenso weergegeven. On-
getwijfeld zal het nageslacht zich nog vaak -aan deze bron
laven. Vooral zij zullen er uit kunnen putten, die t.z.t.
het eeuijfeest der Nederlandsche Spoorwegen moeten voor-
bereiden. Voor hen is deze officieele publicatie, een uitne-
mend vademecum.
Zij
bevat toch, met verloochening van
alle ambtelijke .deftigheid, feestprogramma s, verslagen van
recepties, hals, optochten, revues, feestelijkheden voor het
personeel en .de bevoiking; t-al van foto’s van dit alles, o.a.
van cle polonaise van het avondfeest te Serabaja, en tot
slot een ,,,S.S. marsch’, die waarschijnlijk voor het Nader–

14 October 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

907

lan.dsche jubileum zonder meer dienst zal kunnen doen,
tenzij de stooinlocomotief en stoomfluit, die er natuurge
trouw in worden nagebootst, (lan tot de historie behooren.
Jammer slechts, dat niet de volledige tekst der te Ban-
doeng opgevoerde S.S.-revue is opgenomen. Men mdet zich
thans tevredenstellen met het rel rein van het slotlied:

Staa.rgaard
1
)
zet op je fok,
Met z’u hoornen rand;
Meer dan veertigduizend man
Reiken je de hand – – –
Staargaard zet op je bril,
Kijk ‘t zaakje maar goed aan;
‘t l’ersoueel staat achter je,
Daar kun je van op aan.
Allerlei belangrijks zou nog aangehaald kunnen worden,
b.v. hoe gezellig het toch wel op de soos te Makassar was.
Men nen:ie de brochure echter zelf ter hand. Zij kost
f
2,-
en is dien prijs ruimschoots waard.
1)
])e Hoofdinspecteur, Ir.
W.. F.
Staargaard.

Travel through Hungary by
Dr. Ladislaw Buday.
Budapest, 1925. Oriens International Publishing

and Bookselling C
y
. Ltd.
Dit boekje van
159
bldz. bevat in de eerste plaats een
historisch en een geogralisch overzicht en vervolgens hoofd-
stukjes over regeering, bevolking, landbouw, Industrie,
mijnbouw, crediet, verkeersmiddelen enz. In tegenstelling
met de verwachtingen, die de titel wekt wordt de lezer
eerst daarna mee op reis genomen door de verschillende
deelen van het land, zooals het door den vrede van Trianon is besnoeid van
326.000
vierk. KM. tot
92.720
vierk. KM.
Wie echter Hongarije wil bereizen zal liever naar zijn
Baadeker dan naar dit boekje grijpen. Voor reisboek bevat
het te weinig, en eveneens voor hem, die zich werkelijk van.
Hongarije op de hoogte wil stellen. Het is dan ook zeei de
vraag, of het propagaudistisch nut van een werkje als het
onderhavige wel •de moeite en kosten der samenstelling
loont.

Rubber
door Mr. A. G. N. Swart. Overdruk uit het

•

Oôtober-no. van het Haagsch Maandblad. H. P.

Leopeld’s Uitg.-Mij., Den Haag.

Grantrechten in Deli
door Gerard Jansen, hoofd v. h.
Gem. Bureau voor Grondzaken te Medan. Mede-
deeling No. 12 v. h. Oostkust van Sumatra-In-

stituut, Medan.

OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN

D e E eo no mi .s t. – ‘s-Graivcniaage, Juli-Augus-

tus 1925. Mr. R. van Genechten,
Over den invload van de

verdeeling van het bezit op de fuînctioneele toerelce-

ning. 1; Mr. J. Bierens de Haan Jr.,
Over aribeids-

loon. 1; Mr. A. M. de Jong,
Bijdrage tot de geschie-

denis van de tiheorieën der wisselkoersen v66r Adam

Smith. III.

Weltwirtschaftliches Archiv. – Jena,
Juli 1925.
Dr. E. Böhler,
Der ldassische Begriff der Welitsvirt-

schaft;
Dr.. Fr. v. Gottl-Ottlilienfeld,
Industrie im

Geiste Henry Fords;
Dr. A. M’üller,
Probleme der in-

ternationalen Sozialpolitik;
Dr. H. Jür gen ,Seraph.im,

Das Scherenproblena in Sowjetruszland;
Dr. H. Levy,

Die volks- uind weltwirtschaftliche Bedeutung der
heutigen englischen Arbeiterfrage;
Dr. Charlotte

Leubuscher,
Die britische Reichswanderungs- und

Siedlungspolitik seit dem Kriege;
Dr. Fr. Becicmann,
Weltmarktpreis als Ziel der deutschen agraven Han-

delspolitik;
Dr. W. Notz,
Friedrich List in Amerika.

(Schlusz).

Schmollers Jahrbuch. – München, Leip-
zig, Apri11925.
0. v. Zwiedineck-,Südenhorst,
Macht Qder ökono-

misches Gesetz;
Ch. von .Reichenau,
Wilhelm

Weitling;
F. Bernis,
Die Entwickiungsgeschichte der

spanischen WiDtschaft;
A. Fraen1,el,
Die zwei wirt-

sc’haftspolitischen Weltprobleme. 1;
W. Prion,
Deut-

sche Kreditpolitik wiihrend des Ruhrkampfes;
H.

Aubin,
Küstenkultur uind Binnenkultur im Altertum;

J.
iS’trieder,
Staatliclie Finanznöt und Geneis der
modernen Groszuuternehmersturns;
Th. Beste, Wand-
lungezi ina Verwaltungsaufbau der Aktiengeseilschaft
durch die Finanzierungsmethoden der Nachkriegs-
zeit;
H. Müller, 0.
Engliinders ,,Bestimmungsgründe des Preises”.

1 d e m. – München, Leipzig, Ju.ni 1925.
M. Rtimpf,
ober. Illusionsgemeinschaften. Zu Per-
dinand Tönnies’ 70. Geburtstag;
H. Honegger,
Der
Machtgedake und das Produktionsproblem;
W.
Kromphardt,
Die Lösung der Magenfrage durch Josef
Popper.;.
K. Oldenberg,
Der Bevölkerimgsverlust ina
Weltkrieg;
A. Fraenlcel,
Die zwei wirtschaftspoliti-
sehen Weltprobleme. II.

Jah.rbücher für Nationalökonornie
u n d Statistik. – Jena, Mei—Juni 1925.
0. Spanin,,
Gleichwichtigkeit gegen Grenznutzen;
Grundiegung der Preis- und Verteilungslehre;
H.
Gehrig,
Stud. rer. oec.

Journal des Ëconomistes. – Parijs, 15
Juli 1925.
_Yves-Guyot,
La civilisation occidentale et le dan-
ger bolehevik; W. M. J. Williams,
Le budget britan-nique 1925-1926;
Ch. Turgeon,
Étude critique de la

bi de l’offre et de la demaiide;
Y.-G.,
La conversion
des boris de la Défense;
G. de Nouvion,
La Caisse na-
tionale de réassurance; X., Notes sur le budget;
B.

L. L. E.,
La Ligue du libre-échange (juillet 1925).

De Naamlooze Vennootschap. – Roer-

mond, 15 Juli 1925. –
Dr. H. M. Hirschfeld,
De aansprakelijkheid voor

het prospectus;
Prof. Mr. E. J. J. v. d. Heyden,
Het
wetsontwerp Nelissen-Heemiskerk. III;
Prof. J G.

Oh. Vom-ier,
Nogmaals ,,het ont.verp van wet op de
Naanil. Vennootschappen”;
Prof. Mr. W. P. J. Pom-

pe,
De
strafbepalingen van ‘het Ontwerp. II;
Y.

Schoepp,
De dividend-reserve der Kaarsefabriek
Goud;
Prof.
J. G. Ch. Vom-ier,
Belastingplichtigheid
bij inkoop van oprichtersaandeelen;
Mr. G. Russel,
De jongste ‘belastingrechtspraak inzake Familie-Naam-
boze Vennootschappen. Ontdu.ikingen worden in – de
hand gewerkt;
Mr. J. A. R’ubenkoning,
De oprichting

der N.V. naar Nederlandsch en Duitsch Recht;
Mr.

H. Schaapveld,
De vennootschappelijke begiiiselver-
klaring ten overstaan van den notaris.

1 d e na. – Roermoriid, 15 Augustus 1925.
Mr. A. J. S. van Lier,
De ,,Hypotheekbach” eenè
Naannloorae Vennootschap van bijzonderenard;
Mr.

G. H. A. Grosheide Jr.,
Het enquêterecht in de N.V.;

Prof. Mr. E. J. J. v. d. Heyden,
Het wetsontwerp

Nelissen-Heemskerk IV;
Prof.. Mr. W. P. J. Pompe,
De strafbepalingen van het Ontwerp III;
Mr 0. A.

L. van Dijk, Is
een juiste beslissing met betrchking

tot de feiten gewaarborgd in de navorderingsproce-

dure;
J. J. M. H. Nijst,
De N.V. als beheersvorm bij

gemengd
bedrijf;
Mr. J. A. Rubenkoning,
De oprich-

ting der N.V. naar Nederlandseli en Du,itsch Recht,

II. . .

De Socialistische Gids. – Amsterdam,

Aug.-Sept. 1925, – –
bevat o.a.:
Ir. J. W. Albarda,
Na de verkiezingen;
K. Kautsky,

Friedrich Engels;
E. Kupers,
De zevende interna-

tionale arbeidsconferentie te Genève;
S. 1?,. de Mï-

randa,
De prijzencommissie in Engeland;
Mr. J.

Reitsma.
Een leemte in de Gemeentewet;
S. de Wolf t,
Beschouwingen over de waardeleer, V (slot),
P.

Olberg,
Sovjet-Rusland’s economische politiek en de
agrarische revolutie, II. -.

Tijdschrift van het Kon. Ned. Aard-
rijkskundig Genootschap. – Leiden, Mei

1925. –
C. Wiskerke,
De Wester-Schel’de als politiek-geo-

908

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 October 1925

grafisoh wrij’ingsv1ak; J.
van Hihte,
De iijc]ustrieele
•

EMISSIES
n
AEPTEAMBER
1925.
ontwikke1ing van Neder1andsc4i Oosl-indië;
Dr. 0.

Posmct,
Veidronken p’aatsen aan cle Friesche kust;
Staatsleeningen

…………….f

3.543.750,—

N.
J.
Paboi,
,,Nieuvighedn” over Die Haghe. Met
zijnde:
Staat
Bremen
$
1.500.000,— lO-jar.
naschrift van
Dr. A. A. Bee7ma,; H. Wit/ca?np,
De
7
0
/0
obi.

a
94

0
/0.
Soengai

Seni’oer

(Borneo)

van hare monding tot

Moeara Lompa;
J.
C. La?nster,
Bes±aving’sgebiden Prov. en Gemeentelijke Leeningen
.
,,

5.177.775,—

op Nieuw-Guin’ee;
Dr. F. X. Scha.ffer,
Die natürli-
zijnde:
Noord-Brabant
f
5.270.000,—. 434
01
chen Grundlagen der wirtsehaftlichen Zukunf.t Klein-
obi.

â 98

oj, 1.
asians.
Bank- en Credietinstellingen ……

,,

8.137.500,-

Id e m:

Leiden, Juli
1925.
Dr. A. E. van Giffen
en
Dr. W. H. van der
Sl18.,

zijnde:
Deutsche

Rentenbank-Kreditanstalt

De

Zuid-Liniburgsohe

voorhistorische

vuursteenin-
(LandwirtschaftlicheZentralbank)
$3.500.000,— 7o,i

obi.
a
93
0
/0.
duatrie turschen Ryckholt en
St,.
Geertj’uijd;
Dr.
W.
Hypotheekbanken

…………..
506.000,—
van Bemmelen,
De konipa.swaarn-eniin-gen der oude
,
zijnde:
zeevaavders en de verplaatsing der Magnetische
Pool;
Bataafsche Hypotheekb.
f
100,000,-
Dr. A. A. Beekman,
Uit,
het verslag der Openhare
aand. A 160
°Io,
waarop te storten
Werken in
1923; H. Wikaonp,
Bij een voorloopige
100.

schets der Klindjaii en Atail, Borrneo;
H. Zo’n.dervan,
N.V. De Crediet.Hypotheekbank

Een geografisch-geologische excursie naar de veen-
1
500.000,— 5

ol
o
pandbr.
a
98%.

streek;
Dr. K. Oesreich, Over den preglacialen vorm
Industrieele-Ondernemingen ……,,

1.719.450,-
der Oost-Alpen.
zijnde:
Coöp.

Ver.

,,Coöperatieve Beetwor.

Tijdschrift

voor

Economische

Geo-
telsuikerfabriek te Zevenbergen”

g r a
p
h
i e.
–
‘s-Gravenhage,
15
Juli
1925.
f1.600.000,— 5
o/

obl.
a
97
0/

2)
.

Prof. W. E.

Boernian.,

Havenschappen;

Th.

P.
N.V. Koninki. Ned. Fabr. van
Wollen

Löhnis,
Industrieele.terreinen aaii de Monden van de
Dekens v/h. J. 0. Zaalberg
&
Zoon

Maas;
H. Tiesing,
Het economisch leven in Drente;
f170.000,_ 6
O/

Ïe hyp. leening
98

o/

8).
J.
H. Sebus,
Theoretiese achterlanden;
Prof. Dr. H.
Blink,
Vergelijking van het verloop van den interna
Rubber-Maatschappjjen ……….

..
2.035.000,—

tionalen handel;
Prof. Dr. H. Blink,
Handel in san-
zijnde:
Deli-Batavia Rubber.Maatschappij
delhout.
f
900.000,— aand. A 130
0
/0.

T d e m.
–
‘s-Graveuhage,
15
Augustus
1925.
N.V. Sumatra Koffie- en Rubber-Cul-
tuur Mij f865.000,- aand. A 100
0f.__________________
H. S. de Boode,
Een havenschap aan de Monden
der Maas;
C. A. van Woeldere’n.,
De Vlissingsc’he kust-
Totaal….
f

21.119.475,-
haven;
J. den Braber,
De regionalistische beteekenis
en de daarmede in verband staande Organisatie van
Deze leening diende voor conversie der op 1 Nov. 1925

eenige buitenlandsche zeehavens, in het
bijzonder
Lon-
vervallende
f
5.000.000,— 6
o/

5-jar. obl. van 1920.
Deze leening diende geheel voor conversie.
den en Liverpool;
Mr. K. F. 0. James,
Aanteekenin-
8)
Introductie ter beurze tegen 98

0
/0
(eerste koers van
gen over de mijnen van het Saargobied;
Mr. A. van
uitgif te).
Traz,
De handelsbeweging -van Suriname en nog wat.
Totaal der emissies in Januari…
f

18.577.625,-
D e T n d
i
s c h e
0
i
cl s.
–
Amsterdam, 1 Juii
1925.
Februari
.

,,

61.936.125,-
0. Nijpels,
Herdenking van -het uitbreken van den
Maart

. . .

,,

70.842.730,-
Java-oorlog. op
20
Juli
1825; Jb. Mallincicrodt,
Het
April

. . .

,,

9.140.515,-
priesterwezen bij de Dajaks van Kota Waringin;
J.
Mei

……,,

37.981.242,50
F. C. Nienhuis,
Is ook voor Indië een psyohopaten-
Juni ……,,

49.001.952,50
wet noodig?
Mr. J. J. van Bolhuis,
Indië en de Ned.
Juli

……,,

73.559.300,—
volksvertegenwoordiging;
L. J. van Dijk,
De zeifbe-
Augustus

31.345.800,-
sturende landschappen in de Residentie Timor en
September,,

21.119.475,—
Onderhoorigheden.
Algemeen Totaal..
f
373.504.765,-
Rechtsgeleer

Magazijn.—Iiaarlem, Jaar-
Bovendien:
gang
44,
afi.
112.
Dr. L. van Praag,
Cassatie wegens verkeerde toe-
f
21.320.000,— 3/m. Schatkistpromessen
k
f

991,50

passing
of
schending der wet,
1;
Mr.
P.

De
.Rink,
21.220.000,— 6/m.

,, ,,

982,50

burenweg;

Mr.
W.
H. Druc icer,
Bescherming van

15.488.00.0,— 4
0/

Schatkistbi1jetten..
,, ,,
1.002,50

wetensohappelijken eigendom.
Voorts werd de inschrijving opengesteld
op
de volgende
obligatieleeningen:
Id
om. –
Haarlem, Jaarg.
44,
af!.
314.
gul- rente- emissie-
Dr. L. van Praag,
Cassatie wegens verkeerde toe-
dens

voet

koers
passing

of

schending -der

wet;
Mr. A.
C. G. van
E.E. Zusters van het H. Hart van
Proosdij,
Verpanding van inschulden
op
naam.
Jezus te Weenen
……………100.000

8

a 100
Instituut der Engelsche Zusters te
München

………………….100.000

8

100
MAANDCIJFERS.
.
St. Jozef-Stichting te Vaals

……125.000

5

99

GIRO-OMZET BIJ
DE NEDERLANDSCHE BANK.
De

Abdij

der

Paters Benedictijnen
te Lambach ………………..500.000 78-j.,,

99
Missieklooster

van het
R.
Bloed te
September 1925
11

September 1924
Aarle-Rixtel ………
………..

125.000

5

,,

100
Vereeniging

van

Kruisheeren

te
St. Agatha

………………..100.000

5 10-j.,,

100

Posten
I

Bedrag
11
Posten
I

Bedrag

Voor reke-
ninghouders
53.561
f2.605.415.000
61.881
(2.277.165.000
–
Stichting ter bevord. van Roomach- Katholiek Onderwijs te Breda
..

200.000

5

100
waarvan door
de H.-bank
R. K. Kerkbestuur van d.
H.
Augus-

plaatselijk
40.229
,,2.243.154.000
44.421
,,
2.017.091.000
tinus teBuitenveldert(Arnsterdam)

290.000

5

98*
Genootschap van de Broeders van
Ter voldoe-
den H. Franciscus teWaldbreitbach

300.000 8 10-j.,,
100
ning van
,,

10.584.00011
E.E.

Zusters

Franciscanessen

van
–
Rijkabelast.
1.556
9.730
,,

12.093.000
Maria Stern te Augsburg. … ….200.000

8

,, 100

14 October 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

909

STATISTISOR OVERZICHT VAN DEN EOONOMISOHEN TOESTAND VAN NEDERLAND. (Niet met
S
gemerkte gegevens ontleend aan het Maandschrift vnhet Centraal Bureau voor de Statistiek.)

.
.
1925
Jan.jAug.

Jan.
Febr.
Mrt.
April
Mei
Juni
Juli Aug.
1924
1

1925

Arbeidsmarkt.

waaronder
7.197
8.210
8.454
10.909
9.422
0.583
8.270
6.567
94.590
69.624
296
127
488 488
498
390
727
271
2.492
3.586
*Sf
aa
,
S_
en part.
mijnen.
Aantal arbeiders op len der maand
30.143
30.293
30.315
30.248
29.944 29.939 30.287 30.705

Bedrag der gehouden
aanbestedingen
X
f
1000 ………..
voor fabrieksbouw
>( f
1000 ……………..

*
Metaalindusfrje.Aantal
meerderj. arbeiders op 1 Jan. en 1 Juli
.

t Gemiddeld aantal taken p. week v.Amsterdam
Haven-
23271
20,1
17,1 18,1
l,l
15,0
13,9
26.332
16,2
i
t

17,5
22.983
22
)
153,3
26.332
22
)
133,0
.

alle b. d. ,,Havenarbeids-Reserve”

<
1000)
bedrijf
I

ingeschr.
losse
arbeiders tezamen

Rotterdam
44,3
43,2 41,4
38,1
40,6
36,4
43,4
Zeevisscherjj;
aantal vaartuigen, welke de
–
uitoefenden.
.
jj
492
§ 763
§773

Indexoijfer der Werkloosheid.
i,s
io
.z
ii
6
,
9

.i.
9,0
§
7,1

Arbeidsbemiddeling.
1)
Aanbiedingen v.
5

Ingeschreven ged. de maand.
. .
52,5
43,1
47,7 39,7
38,5
42,1
46,9
46,5
werkzoekenden.

Overgebi.

het
l,.

op

einde v. de mnd

§
88,9
83,7 76,3
66,6
57,4
59,6 58,2
61,5
Aanvragen

van f Ingeschreven ged. de maand
. .
.

_
19,6 18,0
23,2
21
1
6
21,8
21,1
22,8 20,6
werkgevers.

l

Overgebi. op het einde v. de mnd

x

4,2
4,2
5,1
5,5 5,7
5,0 4,6 4,6
Plaatsinsen……………………………………)
54
.JL
j
16,8
iLi

Arbeidsloonen.
Ondergrondsche arbeiders ……….J

bij

de mijnen
f5,50
f 5,49
f5,48 f5,28
f5,29 f5,33
f5,29 f5,33
f5,93 15
Bovengrondsche

,,

……….
)

(loon

per dienst)
,, 4,04
4,06
,, 4,02
,, 3,89
3,88
,, 3,89

•
,, 3,90
,, 3,94 ,, 4,27
15

ouwbedrijven
0,90
,, 0,91
11
0,92
,,0,9l
,, 0,97
,, 1,-
,,0,98
,, 1,-
,, 0,96 15
0,93
0,82
,, 0,91
,, 0,82
,, 0,91
,. 0,84 ,, 0,92
,, 0,87
-.-

,, 0,92 ,, 0,87
,, 0,92
,, 0,91
,, 0,91
,, 0,87
,,
o,
0,88
,, 0,91 15
0,8215

..

(
Metselaar

uurinkomen

……………..

Metaalindustrie, uurinkomen van meerderarige arbeiders
,,
,, ,,
0,57 2
fO,663)
–
f0,57
–
–
–
fI),65
4
)

.

Timmerman

,,

……………..
los er am.

Opperman

.

……………..

A

‘l

•

Wapenfabriek te Flembrug

……..

.

.
r
t

ene-
0,70 4
inric
–

Fabrieken

van munitie en ontplof-

t

I
ingen

bare stoffen te Hembrug……….
(

e
n
,,O,573)
,,0,57 4)
,,0,634)
Constructiewerkpiaatsen te Delft
. .

.1
,735>
774)

Voortbrenging en verbruik.
Zee.

J
aanvoer

in

Ned.

havens

5)

X

1000

K.G.
§
2.726
3.023
3.949
§
3.876
§

4.321.
§
3.564
5 418
visscherjJ.

l.

opbrengst
X
f

1000

…………………….
§

723
§
1.272
1.107
§

1.000
§

1.052.
§

1.174 1.493
*Productle der
kolenmijnen
X
1000 ton
6)
…………….
§

539
§

480
§

558
§

526
§

519
§

506
§

601
§

590
§
3.843
§
4.318
Voor binnenlandsch verbruik beschikbaar gekomen hoe-
§

921

..
..

§

816
§

839
§

687
784
§

760
§

823
§

791
§
6.201 6.421
veelheid
steenkolen )<

1000 ton
7)

……………………
In consumtie gebrachte
suiker
8)
X 1000 K.G.

12.899
16.821
13.933
15.385 17.118 18.986 17.397
122.273
129.607
Aan de consumtie onttrokken
suiker
9)
X 1000 K.G.
704
1.243
996
837
912
1.111
664
843
11.257
7.310
5ijjen in aanbouw;
inhoud in bruto Registertonlo)
.
..
.
119.908
j
100.682

Handel en Verkeer.
211 197
204
194
198
183
224
192
1.519 1.602
140 136 146 144
150 124 162 174
1.029
1.177
Handelsbeweging

zonder

gouden

en
(
Invoer …………

millioenen)

…………………….

Saldo

invoer.
.
.
Ontvangsten der Spoorivegrnaaisch.
(in millioenen)
71
12,8
61
11,1
58
12,3
49
12,8
48
12,7
59
§
62
18
490
425
zilveren munt en muntmateriaal (in

Uitvoer

……….

Ontvangsten per
dagkilomefer
sedert 1jan. (in gld.)

.
..
113,42
111,57
110,78
.
112,61
112,64
12,8
§
112,79
15,0
§
§
115,87 15,6
§
159,14
112,7
126,6

20)
§105,3

!nklaringen(geladen(
Nieuwe Waterweg5.

1000 N

T

1
zeeschepen)

1_Ijmuiden

1fl
1.239
335J
1.1l3
244
1.327
1.329 1.539
1.675 1.452
1.469
8.717
11.244
)
Inklaringen

bith ((geladen rivierschepen in
1000
ton
°
1.981
1.684
317
1.963
323
1.975
347
2.237
322
2.187
348
2.685
379
2.845
2.4È7
14 126
2.612
17.557
1.279
1.255
1.443 1.624
1.757
2.129 2.097
1.761
8.183
13.345
Opgelegde zeeschepen
ojd. len der maand: aantal
U)
Idem:
bruto inhoud
20
19
17
17
.

15
22
37
34
3325
Uifklaringenj

van

1000
K.G.)
………………….

108
98
89
80
73
118
188
61
18825
in
1000
registertonnen
…………………
(
Gelost

bij invoer……………

(..
•
oe erene

Geladen bij uitvoer

…
……..
1.257
635
1.606
625
1.624
665
1.581
636 1.893
701
1.722
2.038
1.985
12.036
14.162
in

e

ovens

Doorgevoerd met overlading)

0fl;
1.815 1.712
1.790 1.800
1.981
565
1.999
756
2.470
839
1.916
4.005
11.021
5.422
15.486

Prijzen, kosten van levensonderhoud.
lndexcijfers der
groofhondeisprijzen
5
Algemeen cijfer
in Nederland
160 158 155
151
151
153
155
155.
154 155
(1913
= 100))……..

Voedingsmidd. ed.
161
159.
154 149
148
153 155 153 152 154
Kosten van

(
Arbeidersgezinnen

A’dam (Mrt. ’20
= 100).
83,9
83,8
levens-

<

Arbeidersgez. te ‘s-Gravenhage (1921
«-100).
63,0
85,7
onderhoud.

Ambtenaarsgez.te’s-Gravenhage(192l=lOo)
82,9

Financiewezen.

.

–
*Opbrengst
Rijksmiddelen
(totaal).

t’…
.
40,9
14)

33,3 35,9
37,4
43,6 38,3
37,4 37,9
289,6 304,7
Beursbe!astin

……….
1

.

.

.

1
….
(in millioenen)
0,523
0,407
0,483 0,286
0,422
0,398
0,581
0,363
2,440 3,473
Invoerrechten

……….

…
2,86
2,98 3,30
2,82
2,89 3,75 3,43
388
23,62
25,91
Statistiekrecht ……….J

1,
0,355
0,319
0,354 0,335 0,333 0,363
0,353
0,374
2,696
2,786
*Gegireerd
door den
Posfch. en
Girodienst
(in millioenen)
298
248
261
271
-284 254
267 267
2.150
Qiro.omzef bij de Ned. Bonk
(in millioenen)
…………..
2709
2239 2519
2665 2736
2684
3039
2.380
18.389
20.’)71
4
,2
3
4,–
4,-
4
1
–
4,- 4,-
4,..
4,
4,95 4,93
W,sseldisconto der Nederl.

ank

(………
2,63
2,14
2,34
3,23 3,45 3,08 2,72
3,72
3,93
2,01
Particulier disconto

‘
gemiddeld pCt.<
……….
Prolongatie

)

1,……….
2,59.
2,08
2,11
2,84 2,85 2,47
2,32
3,55
3,94 2,60
1.
Nederl.

Staatsleeningen…………………..
.

II.
Provinc. en gemeent. leeningen

…………
Hypbanken werkz. in Nederi. [Pbr.].-
.
………
Spoorwegleeningen
………………………
Fondsen 1 tm. IV ……………………….
Nijverheid [Aand. van 49 ondern.] …………
73 74
76
74
78 80
77
77
77
)
tot!

VI.
Bank- en credietinsteil. [Aand. van 7 ondern.]
72 74
74
72 75
79.
78 80 80
1
71
67 64
66
61 61
63 62
Indische fondsen [Aand. van 24 ondern.]

…

…

98
.
100
102
103 106 103
107
1
)9
113
1

VII.
Scheepvaart [Aand. van 7 ondern.] …………72

Petroleum [Aand. Kon. Ned. Petr. Mij.]
98
104
100
95 96 99
100
96
96
J
(‘
Emissies
(in

millioenen) …………………………….

…
18,6

1
61,9
14
)
1

70,8
17
)
9,1
IS)

38,019) 49,0220)
73,6
21
)
31,3
23
)
310,4
352,3
24
)

Aantal uitgesproken Faillissementen.

]ja
71
J
3701
338
304 363
360
271
2.890
2.731

§
Voorloopige cijfers.

.

8]

D.w.z. waarvoor restitutie van accijns
is
verleend wegens uitvoer
1)
Omvattende de werkzaamheden

39 districtsarbeidsbeurzen,
van

van

in den vorm van suikerhoudende goederen.
101
1. Op
den laatsten van
drie andere arbeidsbeurzen en voor zoover bekend, van de correspon-

het kwartaal. Cijfers

Lloyds. van

1
Te Amsterdam en te Rotterdam.
dentschappen der arbeidsbemiddeling.
2]
le
halfjaar. 3]
Op 1
Januari.

1
2
1 Amsterdam,
1f
otterdam, Vlissingen, Vlaardingen

Hoek van Holland,
4] Loon

1

51 Zoowel

op

juli.

door Nederlandsche als buitenlandsche

Terneuzen, Zaandam, Delfzijl, Harlingen, Maassluis, bordrecht, Ijmuiden
schepen.
6]
Kolenslik
niet
inbegrepen.
Wel
zijn inbegrepen de steen-

en

overige

havens.
13]

Rijwielbelasting 4,3.
14]

Nom. 54,0 voor con-
kolen, welke voor eigen

dienen,

de-kolen,
gebruik

alsmede

die aan de

versie.

15]

Augustus.

16]

Nom.

36,5

voor converie.

171

Nom.

2,9
mijnwerkers gegeven worden [z.g. ,,Deputatkohlen”].

7]
Saldo invoer

voor conversie.
1
51
Nom. 32,3 voor conversie.
151
Nom. 20,5 voor con-
plus
eigen productie.
8]
D.w.z. onder betaling van accijns in het vrije

versie.

20
1

Augustus.
21
1

Nom. 39,3 voor conversie. 22]

Op

1

Juli.
verkeer gebracht.

Aangenomen mag worden, dat deze suiker,
zoo
al

231 Nom. 4,4 voor conversie.

24] Nom. 189,9 voor conversie.
niet in dezelfde maand, dan toch binnenkort de consumenten bereikt.

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 October 1925

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B.
**
beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

– –
BANKDISCONTO’S.
(Disc. Wissels.
34
3 Oct.’25
Zwits. Nat.
Bk.
4
16Juli ’23
Ned
Bel.Binn.Eff. 4
3 Oct.’25
N.Bk.v.Denem.
54
78ept.’25
Vrsch. inR.C. 5
3 Oct.’25
ZweedscheRbk
44
80ct.
1
25
Javasche Bank
….
4420 Oct. ’24
Bankv.Noorw. 5
14Sept.’25
Bank van Engeland 4
1
Oct.’25
Bk. v. Tsjecho.
Duitsche Rijksbk. 9
26Feb.’25
slowakijë.
..
7
25Mrt.
’25
Bank v. Frankrijk 6
9Juli’25
N. Bk.v.O’rjk. 9
3Sept.’25
Belgische Nat.Bnk.
5422 Jan.’28
N. Bk.v. Hong. 9
28Mei ’25
Fed. Res. Bank N.Y.
3426Feb.’25
Bank v. Italië. 7
17Juni’25
Bank van Spanje… 5
23Mrt.’23 Z..Afr.Res.bnk
54

OPEN MARKT.

–

1925
1924
1923

11

1914

10 Oct.
5-10
28Sept.-
21-26

11

6-11
8-13

1

20-24 •Oct.
3 Oct.
Sept.
Oct.
Oct.
Juli

Amsierdom
–
Partic. disc.
3511
35115-18
331_1j

3/16I8
41/
8
J1
8

2
3
143
1
1$
3
1
I0116
Prolong.
–

3
2
3
1e3
3-1/
2

2
1
12
3
14
331
4
43/
4

2314_3114
2114-8/4

Londen
Daggeld
. .
2-1j
2-3j
4

.
2-3
1
I2
2
1
123
1
1
1
1
123
112
211
4
3/
4

1
3
14-2
Partic.disc.
3116
–
J8
3
I16
–
/8
53I16
–
i8
3
1
/2
3
5
18-
3
14
3118114
2114-8/4

Berlijn
Daggeld
..
8-9
1
1

8-10
8
1
2-1I
8-10
–
–
–
Partic. disc.
30.55 d..
.
7
1
18
7118-1/4
71/
4

711
4

–
–
–
56-90 d…-
7 7
7 7
–
–
2118_1/2
Ware
n-
wechsel.
8/-9
8
7
/-9
9
810
—
—
–
Nee,
York 1)
Cali
money
451
3
.3/
4

411
3
.53/
4

4113-61/4
46
1
14
2
1
12.3
114
431
3
.531
4

131
4
21/
2

Partic.disc.
3
5
18
3
5
18
3
1
18
351
9

–
–
–
1)
Calf
money-koers v. 9 Oct. en daaraân voorafgaande wekent/m.Vrljd.

WISSELKiERSEN.

KOERSEN IN NEDERLAND.

D a a
New
York”)
Londen
•)
Berlijn

)
Par4/s
)
)
BrussellBafavlal)

6 Oct.

1925
2.4815/,, 12.05 59.25
11.494 11.15
100%
7

1925
2.487/
9

12.044
59.24
11.49

11.14
1003/4
8

,,

1925
2.487/, 12.054
59.24
.11.53

11.21
1008%
9

1925
2.487/,
12.044
59.23
11.524 11.28
100%
10

1925
–
12.044
59.23
11.48

11.28
100%
12

1925
2.481j,
12.044
59.224
11.444 11.36
1002
j
Laagste d.w.1)
2.48%
12.044 59.20
11.311

11.10
100%
Hoogste d.w
1
)
2.49
12.054
59.26
11.57

11.40
101
5 Oct.

1925 2.4813j,
12.044
59.25
11.544 11.15
100%
28 Sept. 1925
2.46.59/
39

12.044
59.20
11.764 10.86
100%
Muntpariteit
2.48% 12.10
59.26
48.-

48.-
100
‘) Noteering te Amsterdam.
“)
Noteering te Rotterdam.
1)
Particuliere opgave.

Data
Zwit-
serland
Weenen
8)
Praag
I
Boeka-I
Milaan
Madrid

6 Oct.

1925
48.-
35.121/,
7.374 1.174
10.004 35.824
7

,,

1925
48.-
35.1234
7.374
1.174
10.-
35.80
8
.
,,

1925
48.-
35.12%
7.374 1.174
9.99
35.80
9.

,,

1925
48.-
35i234
7.374
1.19
9.96 35.85
10

1925
48.-
35.10
7.38
1.18
–
–
12

1925
48..-
35.0734
7.38 1.20
9.95
35.774
Laagsted.w.’)
47.95
35.-
7.35
1.15 9.93
35.70
Hoogste d;wl)
48.05
35.15 7.40
1.25
10.02
35.90
5′
Oct;

1925
48.–.
3512%
7.37
1.164
10.-
35.824
28
Sept. 1925
48.0234
35.10
7.374

1.22JI 10.10
35.80
Muntpariteit
48.-
35.-
50.41
48.- 48.-
48.-
‘) Noteering te Amsterdam.
*8)
Noteering te Rotterdam.
1)
Particuliere opgave.

–

~
Dizta
Stock-
holm’)
KoOen-
hagen’)
I
Osi
•)
0
for!’)

Buenos-
Aires’)
Mon-
treal’)

6 Oct.

1925
66.80
59.95 49.10
6.25
1016/
8

2.48%
7′

1925
66.85 60.10
49.35 6.274
1021/
8

2.487/
8

8 .,

1925
66:80
60.10
49.60
6.274
1026/
8

2.487/,
9′

1925
66.75
60.15 50.074
6.274
1025/,
2.487/
5

10

-1925
66.75
60.15
49.75
6.274
1027/
8

2.487/
8

12

1925
66.824
60.35
49.9.0
6.274
102%
2.49
Laagsted.w.l)
66.65
59.80 48.60
6.24 101; 2.48%
Hoogste d.w1)
66.85 60.70 50.35 6.30
103
2.493/
,
5 Oct.

1925
66.824
60.-
49.10
6.27
101%
2.48%
28 Sept. 1925
66.80 159.95 49.75
6.27JI
100
2.483i
Muntpariteit
66.67 1 66.67
66.67
48.-
1 105
2.48%
S)
Noteering te Amsterdam.
8*)
Noteering te Rotterdam.
5)
Particuliere opgave.

– –

KOERSEN TE NEW YORK. (Cable)

D a a
Londen
($ per £)
1

Parijs
($
p.IOOfr.)
Berlijn
($p.
IOOMk.)

Amsterdam
($p. 100 gld.)

6 Oct.

1925
4
1
845/
16

4,60
23,80
40,18
7

,,

1925
4,841/
8

4,62
23,80
40,19
8

–
,,

1925
4,848/
36

4,83
23,80 40,19
9

,,

1925
4,841,,
4,61
23,80
40,19
10

1925
4,8491
16

4,61
23,80
40,18
12

1925
–
–
–
–

29 Sept.

1925
4,84%
4,73
23,80
40,21
Psfuntpariteit
…
4,8667
19,30
23,81%
405/
1

KOERSEN TE LONDEN.

Landen
Plaatsen en

INoteerings-I26Sept.
eenheden
1
1925
3Oct.
1
1925
5110
Oct.’25 LaagsteIffoogstel
10
Oct. 1925

Alexandrië…
Piast.p.6
9734
9715(82
9715/39
(
9713389
9734
Bangkok….
Sh.p.tical
1/10/
8

1/10
1
t
1

6
1
(
1

6
rs
1/105,’
1
1
106/
8

B. Aires’)
d. p.
$
4589182
: :
459!
82

45
111
6
465/
8

46
19/
32

Calcutta
…
Sh. p. rup.
1/69/,,
1168/
16

1/6
5
1
32

116%
1/68/
16

Constantin.
.
Piast.p.0
872%
835 840
880
852%
Hongkong
5h. p.
$
2157/,,
2/431
8

215
2157/
8

2/551,,
Lissabon’)
d. per Mii.
2
17
/
92

2% 2%
2′
l ie
217f
(82
Mexico
. . …
d.
per $
26
26
25
27 26
Montevideo’)
d. per
$
4934
49j,
49%
50%
5034
Montreal
….
$ per
X.
4.837/
8
4 8C
6
483
1
‘
4
.
84
4
.
83
Is
‘
R.d.Janeiro’)
d. per Mil.
71,
68/,,
7’j
8
‘
’79
lie
713:

–
’82
Shanghai
….
Sh. p.’tael
3/2ii,,
3/34
312%
3131,
8

3129,,
Singapore_
id. p.$
2/49/,, 2/49/,,
2/41/,
2/4
%
214s,,,
Valparaiso’).
pesop.,C
39.50 39.70
39.40
39.70 39.60
Yokohama
.
.

Sh. p. yen
1
1

3
8°
82
1/8
3
/
8

1
1
8
7
32

1
1
811
1
52
1
1
1
8
9
/
52

‘Koersen der voorafgaande dagen.
1)
Telegrafisch tranafert.
1)
90
dg.

ZILVERPRIJS
GOUDPRLJS’)
Londen’)
N.York2)
Londen
5 Oct.
1925.
.
-321s,,,
707/,
5 Oct.
1925.
…
84/11%
6

1925…

3211/,,
707/
8

6

,,
1925….
84/1114
7

1925..

33j,
711,
8

7
1925…..
84111%
8

1925..

32is,,,
70i,
8

,,
1925….
84/11%
9

1925..

327/
8

71
9

,,
1925….
84/11%
10

,,
1925- 327/
8

71 10

1925….
–
11 Oct.
1924.. 35%
71′,,
10 Oct.
1924….
.
92/3
20 Juli
1914- 2455/
16

1
541,
8

20Juli
1914….
84/10
1)
in pence p. oz. stand.
2)
Foreign silver in tc. p. oz,fine.
3)
in sh.
p. oz.fine.

STAND VAN
‘8
RIJKS KAS.
De Minister van Financiën maakt bekend:

–
Saldo bij Nederl. Bank…
f

–
f
–

-,
Saldo bij betaalmeesters..
,,

3.925.826,09
,,

4.086.354,12
Voorschot op ult.Sept. 1925
aan de gemeenten op
–
voor haar door Rijk te
heffen gem. ink.bel. en
opcenten op Rijksink.bel.
,,
43.262.061,46
,,
65.390.361,16
Voorsch. aan de koloniën
,,
20.122.947,52
,,
19.494.398,02
Voorsch. a. h. buitenland
,,216.842.941,16
2
,214.583.163,55
–
Daggeldleeningen

tegen
onderp. v. schatk.papier

Voorsch. door de Ned.Bank
f
14.500.575,44

f
12.360.840,82
Schatkistbilj.in
omloop’)
,,147.046.000,- ,,146.849.000,-
Schatkistprom. in omloop
,,1’30.770.000,-
,,128.660.000,-
Waarv. direct bij Ned. Bk.
,,
22.000.000,-.
,,
20.000.000,.- Zilverbons(met inbegrip’s’.
– –
de bedragen bij de betaal.
–
meesters in kas). …. .
……
,,
18.284.880,-
18.580.946,-.
Door den Postch.- en Giro-
dienst in ‘s Rijks Schat.
,,
48.542.653,94
42.911.361,69
kist gestort …………
Schuld a. d. Bank v. Ned.
–

–
–
Gemeenten

…………..
»

1.475.799,26
1.081.198,99
5)
Waarvan / 37.056.000 vervallen
op of na 1 Aprl
1927.

–

NEDERLANDSCH
–
INDISCHE VLOTTENDE SCHULD.
De Minister van Koloniën maakt bekend:
1

3 October
1925
10 October
1925

Voorschot uit ‘s Rijks
kas aan N.-I.
… … .

…
11.729.000,-
f 10.776.000,-
Ind. Schatk.’prom. in oml.
,,
47.150.000,-
,,
44.850.000,
–
Voorsch.Jav.Bk.aanN.-I.
6.417.000,-
,,
13.333.000,- Muntbiljetten in omloop.
34.576.000,- 34.834.000,-
Ten voordeele v. N.-I. ge.
boekt beleggingsgeld v.
h. N.J. muntfonds….
….
1

6.161.000,-.
l»

6.161.000,-

Totaal
_……..
1

f109.754.000,

14 October 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4

NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 12 October 1925.

Activa.
Binnenl.Wis-1flfdbk.
f
57.336.015,64
sels, Prom.,
1
Bijbnk.
,,
14.919.178,95
e’nz.in aisc.

Ag.scn. ,,
97.834.432,99
Papier o. h. Buitenl. in disconto……..
Idem eigen portef.
.
f
243.640.348,-
Af :Verkocht maar voor
de bk. nog niet af gel.

–
243.640.346,-
Beleeningen
1
Hfdbk.
f

45:256.482,53
ncl.

vrsch.

Bijbnk.

10.750.311.20

in rek.-crt
.1

,,
Ag.sch.

68.259.131,94
,, o
p
onderp.

f
124.265.925,67

Op Effecten
…….f
122.074.170,67 Op Goederen en Spec.
,,
–
2.191.755,-

,,
124.265.925,67
Voorschotten a. h. Rijk ……
,,
10.658.332,05
Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud
……f

56.184.160,-
Muntmat., Goud
..
,, 362.170.816,-

f
418.354.976,-
Munt, Zilver, enz..

22.753.039,84
Muntmat., Zilver..

Effecten
441.108.015,84

BeleggingRes.fonds.
f

6.457.514,29
id. van
ti
v. h. kapit.,,

3.991.050,69
10.448.564,98
Gebouwen en Meub.’1er Bank ………
rekeningen ………………,,
39.558.298,67

f
972.684 916,20
Passiva.
Kapitaal
……………………….f
20.000.000,-
Reservefonds ……………………,,
6.483.597,96
Bijzondere

reserve ……………….,,
12.000.000,-..
Bankbiljetten in omloop…………..
897.944.195,-
Bankassignatien in omloop ………..,,
1.436.179,58
Rek.-Cour.
j
Het Rijk
f

–
saldo’s:

(
Anderen,,

23.770.163,15
23.770.163,15
Diverse rekeningen ………………,,
11.050.780,51

f
972.684.916,20

Beschikbaar metaalsaldo
…………..f
255.921.437,83
Op
de basis van
i/

metaaldeicking.,..
,,
71.291.330,28
Minder bedrag aan bankbiljetten in om-
loop dan waartoe de Bank gerechtigd is. ., 1.279.607.185,-
Voornaamste posten in duizenden
guldens.
Data

1
Goud Zilver Circulatle
1
opeischb.l
Metaal- Ikings
schulden
1
saldo

perc.

12 Oct. ’25 418.355 22.753

897.944 25.206 255.921 48
5 ,,
1
25 418.355 22.745

907.839 26.313 253.713 47
28 Sept. ’25 418.355 23.432

878.564 34.802 258.557 48
21

’25 418.356 23.196

870.153 37.969 259.370 49
14

’25 418.354 22.923

881.906 36.544 257.031 48
7

’25 416.917 22.672

893.027 25.567 255.314 48

13 Oct. ’24 510.128 10.343

970.696 19.287 321.933 52

25 Juli ’14 162.114 8.228

310.437

6.198 43.521
1
) 54

Hiervan
1

–
Papier Diverse

Data

bedrag
To taal Schatkist

Belee-

op
het

reke-
disconto’s
promessen
ningen

buiten- ningen
2)

rechtstreeks
1

land

12 Oct. 1925 97.834

20.000 124.266 243.640 39.558
5 ,,

1925 101.591

22.000 126.493 243.429 41.428
28 Sept. 1925 83.135

–

127.620 243.323 38.371
21

1925 85.120

–

122.247 243.187 39.599
14

1925 90.027

–

124,302 243.026 3Ö.866
7

1925 94.707

–

124.262 242.848 39.506

13 Oct. 1924 153.707

15.000 163.700 36.088 132.735

25 Juli 1914 67.947

14.300

61.686 20.188

509
1)
Op de basis van
21
metaaldekking.
2)
Sluitpost activa.

SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data
Metaal
Andere
opeischb.
schulden
Discont.
Div.
reke-
ningen’)

12 Sept.

1925..
1.001 1.702
661
982
‘
246
5

,,

1925..
1.002
1.773
–

602
980 210
29 Aug.

1925-
1,003 1.824
619 987
254
22

1925..
1,004 1.545 803
986.
300
15

,,

1925-
1.004
1.610
806
986.
382

13 Sept.

1924-
1.146 1.503
898
1.045,
515

5 Juli

1914-
•
645
1.100
560
735
398

JAVASCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden guldens,DeF samengetrok
ken cijfers der laatste weken zijn telegrafisch ontvangen.

Andere
Data
Goud
Zilver
Circulatie
opeischb.
I

I
Beschikb
metaal-
schulden
saldo

334.000
70.000 106.200
327.500 61.000 98.050 323.500
67.000
97.900

321.652 51.853
102.443
315.127
50.865 104.024
315.887 52.502
103.818
319.326
44.351
104;607

275.967
119.005 137.248
263.335
134.869 143.088

110.172
12.634
4.842′

Data
Dis-
Wissels,
buiten
T”
Belee-
1
Diverse

I
reke-

Dek-
kings-

1
conto’s
N.-Ind.
ningen
1
ningeni)
Percen-
betaalb.
taRe

10Oct. 1925
185:000
‘
46
3

1925
180.500
.
45
26Sept.1925
180.000
45

5Sept.1925
17.895
30.963
92.904
55.385
47
9Aug.1925
17.627
32.010
86.230
53.131
48
22

1925
18.748
.33.460
82.611
61.328
48
15

,,

1925
18.248
34.174 78.970 57.145
49
11
Oct. 1924
34.741 18.130
102.701
32.523
55
13Oct, 1923
38,011
28.676
97.902 35.180
58
25 Juli 1914
7.259
6.395
.47.934
2.228
44
i
)
Sliiitpost activa.

1)
Basis
21
6
me aaldekking.

BANK VAN ENGELAND.
Voornaamste
posten, onder bijvoeging der Currency
Notes,
in duizenden ponden sterlina.

Data
Metaal Circulatie
Currency Notes

Bedrag
1
Bankblij.I Oov. Sec.

7 Oct.

195
157.917
143.961
294.478 56.250
243.453
30 Sept. 1925
160.467
144.775
293.004
56.250
242.188
23

1925
160.660
142.911
291.731
56.250
240.566
16

1925
161.064
143.527
293.773
56,250
242.661
0

1925
161378
144.196
295.402 56.250 244,379
1925
162.532
144.979
295.796
56,250
244.711

8 Oct.

1924
128.481
124.484
288.601
27.0002)
244,322

22 Juli

1914
40.164
29.317
–
–
–

D
afa
00v.
Sec.
Other
Sec.
Public
Depos.
Other
Depos..
Reserve
Dek.
.
kings
,
_

7 Oct. ’25
33.742
69.238
9.547
109.508 33.706
28%
30Sept.’25
36.773 75.576
27.110
102.391
35.442
273
23

’25
36.934
75.364
17.047
114.473
37.499
2854
16

’25
38.014
71.445
17.450
111.040
37.286
29
9

,,

’25
37.911 72.431
13.232
115,771
36,932
.282/
5

2

1
25
39,647 70.767
12.655
–
116.781
37.303
28(

8 Oct. ’24
44.733
73.912
10.867
113.882
23.747
19,03

22Juli ’14
1
11.005
33.633
13.735
1

42.185 29.297
52s,
VCLIIWUU1II5 LUD3fl.4It1I ncacnvc CII IJCjJO2ILS. ) UUUUUCKKIUg.

BANK VAN FRANKRIJK.
Voornaamste posten in millioenen francs.

Waarv.
1
Te
goedlBuit.
gew.l
Schat-
1
Data
Goud
in
het
Zilver1
in
het
1
voorsch.
1
kistbil-
1

se

buitenl.
1
buitenl.Iad.
Staati/etten
‘)i

8Oct.’25
5.547
1.864 310 562
30.800
5.142
2.844
1

,,

’25
5.547
1.864
310
561
30.350
5.133
‘
3.691
24Sept.’25
5.547
1.864
310
561
28.900 5.130
3.212
17:

’25’
5.547 1.864
310 562
28.800
5.129
3.179
10

’25
5.547
1.864
309
579.
28.650
5.122
3.355

‘9 Oct. ’24
5.544
‘1.864
302 573
22.900
4.808 4.997
23 Juli’141
4.104
-.
640
– – –
1.541

Waarvan’
Uitge-
Belee-
1
Rekg. Courant
______________
Data
op
het
stelde
Wisselsl
ningen
Circulati
e
Part!-
1
Staat
buiteal.
cullerenl

8 Oct. ’25
17 6
2.745
47.185
2.282
.36
1

,,

’25
15

.
6
2.677
46.354
2.719
23
24Sept.’25
14
.

6
2.841
45.557
2.144
33
17

’25
19
6
2.864 45.613
2.117
12
10

’25
20
6
2.899 45.686
2.167
20

9 Oct. ’24
22
9
2.843
40.849
1.877
15

23Juli’14
8
–
769
5.912 943
401

10Oct. 1925

– l8.000
3 ,, 1925

175.750
26Sept.1925

,
176.300

5Sept.1925 132.373

44.107
29Aug.1925 132.310

44.229
22

1925 132.523

44.246
15

1925 132.315

44.270

‘l’i Oct. 1924 156.841

58,760
13 Oct. 1923 160.887

81.250

25 Juli1914 22.057

31.907

OIUIL}JUDI UCI 4ÇUV4.

1) In aisc. genomen wegens voorsch. v. d. Staata. buiteni. regeeringen.

912

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 October 1925

DUITSCHE RIJKSBANK.
Voornaamste posten in millioenen Reichsmark.

Daarvan
Deviezen
Andere
Data
Goud
bij bui-
alsgoud-
wissels
Belee-
tenl. circ. dekking
en
ningen
banken
1)

geldende
cheques

30 Sept. 1925
1.174,7 98,6
318,9 1.717,3
56,4
23

1925
1.174,8
128,6
284,5
1.528,5
8,5
15

1925
1.144,5 98,6 332,6
1.601,6
11,3
7

1925
1.144,0 98,6
351,8 1.700,5
14,1
31 Aug. 1925
1.138,4
93,0
357,5
1.765,0
33,0
22

,,

1925
1.137,2 97,7
358,4
1.566,1
16,4

30 Juli

1914
1.356,9
–
–
750,9 50,2

Door.
Data
Effec-
Diverse
Circu.
Rekg.-
Diverse
Rijksb. ten Activat)
latie
Crt.
Passiva
geher-
____________

disc.

30 Sept. 1925
202,3
460,0
2.649,1
620,2 429,5 531,5
23

,,

1925
202,1 669,3
2.311,7
881,5 473,9 494,5
15

1925
202,1
612,9 2.413,3
814,6
466,1
469,4
7

1925
202,0
531,7
2.559,3
701,7
460,3
448,9
31 Aug. 1925
201,9 470,6
2.594,6
701,0
440,4
490,4
22

1925
201,9
683,2
2.292,3
976,8
490,4 489,4

30 Juli

1914
330,8
200,4
1.890,9
944,-
40,0
1 –
‘.1
unuelasi. ‘j wo. sçentenoanscneine
.jU,j, 13,

3I,Z Aug.,
resp.
120,2; 342,1; 216,1; 193,9; 121,6; 327,1 miii.

BANQUE NATIONALE DE BELGIQUE.
Voornaamste posten in millioenen francs.

r
,..

.
I
Data
5,0.5
Q.

8 Oct. ’25
390
85
430
1.387
429
5.200
7.731
250
1

,,

25
389
85
480
1.401
474
5.200
7.760
232
24Sept.’25
389
85
480
1.264
370 5.200
7.582
245
17

,,

’25
388
85
480
1.243
375
5.200
7.602
196
10

,,

’25
388
85
480
1.318
361
5.200
7.646
187
3

,,

’25
387
85
480
1.336
419
5.200
7.653
166

9 Oct. ’24
356
85
480
1.222 420
5.250
7.624
124

VEREENIGDE
STATEN
VAN
NOORD-AMERIKA.
FEDERAL RESERVE BANKS. Voornaamste posten in millioenen dollars.

Goudvoorraad
Wettig
Wissels

Data
middel,
Zilver
Totaal
Dekking
F. R.
In her-
disc. v. d.
In de
open
bedrag
Notes
etc.
member
markt
banks
gekocht

23Sept.’25
2.765,5
1.454,4
105,4 640,7
238,5
16

,,

1
25
2.772,7
1.537,6
.109,0
487,9
212,0
9

1
25
2.770,7
1.495,5
110,2
639,2 214,1
2

1
25
2.776,7
1.484,8
121,2
576,9 213,2
26Aug.’25
2.762,2
1.498,8 125,4 579,7
201,5
19

,,

’25
2.775,2
1.502,4 130,2
559,5
195,3

24Sept.’241
3.069,2
1

2.066,1
1

86,9
1

259,9

1
92,1

Data.
Belegd
in
u. s.
F.R.
Notes
T
D
–
Gestort
Dek-
Algem.
Dek-
Gov.Sec.
in circu-
lat ie
Kapitaal
kings-
perc.’)
kings-
perc.I)

23Sept.’25
323,1
1.670,3
2.267,5
116,4
70,2
72,9
16

’25
409,2 1.677,3
2.230,2
116,4
70,9
73,7
9

,,

’25
327,1
1.680,1
2.244,5
116,4 70,5 73,4
2

’25
326,2
1.637,7
2.235,7
116,4
71,6
74,8
26Aug.’25
332,2 1.615,9
2.236,5
116,3
71,6
75,0
19

,,

’25
323,3
1.616,2
2.237,2
116,3
72,0 75,4

24Sept.’241
574,6
1.729,912.195,91
112,0
1

78,0
80,4
)
v ernouaing totaien gouavoorraaa tegenover opeiscn nare scnulaen
F. R. Notes en netto deposito.
2)
Verhouding totalen voorraad munt-
materiaal en wettig betaalmiddel tegenover idem.

PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET
FED. EES. STELSEL.
Voornaamste posten in millioenen dollars.

Dis-

1

Data
Aantal
conto’s
1
1

Beleg-
1
bijde
Totaal
depo-
1 Waarvan
1

time
banken
en beleen.
gingen
F.R.
banks
sito’s
deposits

16Sept.’25
727
13.598
5.484
1.628
1

18.293 5.185
9

,,

’25
727
13.442
5.457
1.651
1

18.050
5.203
2

’25
727
13.475
5.443
1.635
18.098 5.199
26Aug.’25
728
13.375 5.471 1.638
1

18.010
5.204
19

,,

’25
728
13.373
5.478
1.636
1

18.057 5.195

178ept.’24
.

747
12.577
5.294
1.750
17.644 4.622
Aan itet eind van ieder kwartaal wordt een overzicht
gegeven van enkele niet wekelijks opgenomen ba.nkstaten.

EFFECTENBEURZEN.

Amsterdam, 12 October 1925.

Gedurende de achter ons liggende week heeft, na een zeex

zwakke opening, een optimistische beoordeeling der confe.
rentie van Locarno tot een lichte verheffing vauhet
koers.
peil ter beurze van B e r 1 ii n geleid.
!Iiertoe
werkten om.
ook de regeling der moeilijkheden van het Stuxnim.concern
011
cle verklaringen van den voorzitter in de Algemeene
Vergadering der Klöcknerwerke mede, die, zij het ook niet optimistlisch, dan toch beslist gunstiger luidden dan de be. richten, welke men in de 1aatste maanden vernomen heeft.
Westelijke Montaauaandeelen stegen 6 h 8 pCt. De electro:
markt was vast wegens de oprichting van de Deutseh.Tiir..
kisehe Eleetro-Trust en ii&t hanidelsverdrag met Rusland.
Chemische waarden maar weinig beter.
Te L o n {l e ii hebben de transacties in rubberwaardeli
een enormeli omvang verfoond. De koersen varen vat ou
regelmatig wegens wiiistn erningen. Tin-aandeelen zij n bij
flinke ‘ omzetten scherp gerezen. Gilt.edgecl.fondsen iets
]ager. 3% pCt. Couversion Loasi sloot op
765/
tegen
cle vorige week.
De beurs te P a r ij s heeft zioh geheel aangepast aan le
fluctuaties van het Fransube betaalmiddel. De stemming
hiervoor is niet al te opgewekt geweest. Zelfs heeft liet
Fransehe ministerie van financiën zich genoodzaakt gezien
een waarschusving tot de speculatie te richten, waarin het
er op wijst, dat tot bescherming van den fraiic desnoods
zal worden overgegaan tot het gebruik maken van de gel. den, t’elke uit het z.g. ,,Morgan”.crediet beschikbaar zijn.
Na deze bekendmaking is weliswaar een zekere stabilisatie ingetreden, doch de stemming is toch n.iet bepaald vast ge.
worden. In overeenstemming hiermede was de tendens Ier
beurze ongeanimeerd voor Fransche Rente en voor Fran.
sche beieggingsfondsen in het algemeen, terwijl buitenland-
sche waarden de aandacht hebben getrokken.
Te N e
w
Y o r k, is de stemming niet onverdeeld gunstig
geweest. Er zijn dagèn voorgekomen, waarop een scherpe
reactie zich baan heeft gebroken.
rJOch
kon de ondergrond
bijna voortdurend vast worden genoemd. De diverse koers.
verliezen, in het bijzonder vat sommige spoortrugaandeelen
betreft, hebben hun oorzaak gevonden in meer speciale
omstandigheden, sooals het verbieden van enkele fusies
door de Interstate Commerce Comniission. Vrij spoedig is dan ook weder een herstel ingetreden, hetwelk in cle hand
is gewerkt door de ruime houding van de geld.markt, waar-
door de becus opnieuw is versterkt in de gedachte, dat voor loopig niet gevreesd behoeft te worden voor een verhooging
van het disconto van de Federal Reserve Bank te Nw
York. Ook de zeer gunstige taxatie van den katoenoogst
heeft er toe bijgedragen de algemeene stemming tegen het
slot der beriehtsperiode te verbeteren, hoewel toen het
vooruitzicht op een vacautieda.g cle omzetten iets heeft
doen inkrimpen.
Te ii o n z en t was de
beleygisigsnuvrkt
doorloopenti vast,
althans wat cle inheemsche soorten betreft. Ook ten aan-
zien van de buitenlanclsche fondsen uit deze rubriek werd
wat meer aandacht aan den dag gelegd, met name voor
Brazilianen, welke zoowel in New York als in Londen ge.
vraagd waren. 6 pCt. Ned. Werk. Schuld 1922: 106%,
105/, 106; 4% pCt. Ned. W. Schuld 1917: 99, 98%,
98ii/
16
; 7 pCt. Ned. Indië: 102, 1017/
s
, 10115/; 5 pCt. Bra-
zilië 1913 £20.100:
63%,
63, 63
3
/8;
8 pCt. Sao Paulo 1921:
103%, 103
5
/
s
, 103%.
Van de verschillende aandeelen soorten heeft de grootste
aandacht zich weder op
rubberaandeelen
geconcentreerd.
Toch viel er een scherp onderscheid te maken tassehen de
houding van de laatste dagen en die van de vorige week.
Ka er toen een koophist zonder eenige selectie worden
geconstateerd, thans opende de berichtsweek reeds dadelijk
in een kalmer tendens, waarbij meer onderscheid werd ge.
maakt tusschen maatschappijen, welke reeds een reeks van
goede jaren achter den rug hebben en andere. Ook had de
rubberprijs zelve niet meer ,denzelf.den invloed. Op enkele
dagen vertoonde cle aandeelenmarkt zelfs neiging tot eenige
reactie, terwijl de prijs van het product te Londen hooger
noteerde. De laatste dag der berichtsperiode gaf het schou.w.
spel van zeer gevoelige koersverliezen te aanschouwen,
welke eenerzijds te voorschijn werden geroepen door aanbod
uit winstnemingen, anderzijds door het opbouwen van con’
tramineposities door hen, d.ie van meeuin.g waren, dat het
algemeen peil van rnbberaandeelen reeds vele goede fac-
toren verd.isconteerde. Het slot kwam op het laagste punt. Amsterdam Rubber:
370%,
376
5
/8,
356h; Dcii Batavia
Rubber: 251, 254%,
237%;
Java Caoutehouc: 239, 223,
215; Ned. md. Rubber & Koffie: 300, 294, 284; Oost Java
Rubber: 397%, 382, 371; R’.dam Tapanoeli: 169%, 175,
162; Serbadjaci: 364%, 359, 345%; Sumatra Caout-

14 October 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

913

chouc: 3
4
2%, 335, 315; Wei Sumatra: 319, 306%, 288%.
De
tabaksmerkt is
vrijwel medegegaan met de beweging
van rubberaandeelen, hoewel mt veel minder scherpe line-tuaties. Door het belang, dat vele tabaksoudernemingen bij
den verbouw van rubber hebben, is er uit den aard der
zaak een zeker verband tussohen beide rubrieken ter beu.rze
geschapen. Toch hebben de berichten omtrent tabak in deze
afdeeling den meesten invloed uitgeoefend. Daar de of f i-cieele mededeeli.ngen omtrent de opbrengst van den oogst
1924 – welke in 1925 aan de markt is gebracht – vol-
komen in oveeensteni.m.ing waren met de reeds bekende
gunstige particuliere taxaties, is er toch eenige stimulans
op de tabaksmarkt merkbaar geweest, waardoor de reactie
in rubberfondsen slechts een lichten invloed op deze afdee-
ling ter beurze heeft uitgeoefend. Arendsburg: 500, 501,
502; Deli Batavia: 4243/
4
, 396, 391; Deli Mij.: 439%, 433%,
426%; Seneinbah Mij.: 498%, 500, 490.
Voor
suikeraandecf en is
de stemming over het algemeen
lusteloos geweest. Tegenover een enkelen dag, waarop van
een verbetering in de noteeritag van Cu.basuiker kon worden
gesproken, stonden dan ok vele dagen, welke een gevoelige
daling te aanschouwen gaven. Dientengevolge.’ bestond er vrijwel geen kooplust. Aan den anderen kant is liet aanbod
ook beperkt gebleven, .zoodat bij kleinen handel de koersen
slechts lichtelijk afbrokkeklen. Cultuur Mij. der Vorsten-
landen: 152%, 150%, 150%; Handels Ver.g. Amsterdam:
559%, 555%, 553%; Ned. md. Suiker Unie: 2.1734, 211,
207; Poerworedjo:
107%,
106,
106%; Tjepper: 576, 570;
Watoetoelis Poppoh:
679%,
689, 666.
In de
petroleumafdeeling
zijn de om2etten iets grooter
geworden, hetgeen Let gevolg is geweest van de stijging
van den prijs van ruwe petroleum in de Vereenigde Staten.
Ook liet koerspeil van aamleelen Koninklijke Petroleum
Mij. heeft zich dientengevolge iets kunnen verheffen. Dordt-
she Petroleum md. Mij.: 352, 359%, 356; Geconsolideercle
HoIl. Petr.: 160, 1633/
4
; Kon. l’etr. Mij.: 378%, 387¼, 382.
Groote belangstelling bestond voor
scheepvaartaandeelen.
Een directe oorzaak is hiervoor niet aan te wijzen, tenzij als zoodanig de kleine stijging in het indexcijfer voor de
wilde vraehtvaart zou mogen gelden. Het materiaal in deze
beursafdeeling is echter in de laatste maanden zoo beperkt
geworden, dat een lichte vraag reeds voldoende was, om
een niet onaanzienlijke verbetering van het koersniveau in
het leven te roepen. Deze lichte vraag heeft ziab nu voor-
gedaan, met het gevolg, dat over de ge..heele linie een koers-
herstel plaats Leeft kunnen vinden. Wel Leeft zich •het
hoogste peil niet kunnen handhaven, evenmin als de groo-
tere handel, doch de ondergrond is toch iets beter geworden.
Holland Amerika Lijn: 60, 69, 64; Java China Japan Lijn:
101, 110%, 107%; Kon. Ned. Stoomboot Mij.: 75, 80, 77;
Ned. Scheepvaart Un.ie: 149, 160, 161; Stoonivaart Mij.
Nederland: 155%, 172, 166%.
Van
i’rtdustrieele aandeelen
bleef de belangstelling voor
Jurgenssoorten vrij groot. Voorts trokken aandeelen in
kanstzijde-ondernemingen, in het bijzonder Enka en Mac-
kabee, de aandacht, in verband met geruchten, dat laatst-
genoemde aandeelen aan de beurs te Londen geïntroduceerd
zouden worden, een gerucht, dat tot nu toe niet bevestigd
werd. Centrale Suikdi Mij.: 116%, 119%, 119; Hollandsche
Kunatzijde md.:
155%,
150
5
A, 154%, 152; Hoilandsche Mij.
t/h. m. v. Werken in Gew. Beton: 200, 193, 191; Jurgens:
12134, 126%, 128%; Ned. Gist- en Spiritusfabriek: 355,
375, 374%; Maekubee: 136, 132%, 138%; Ned. Kabelfa-
.briek: 285, 292, 295; Ned. Kunstzijdefabriek: 362%, 353%,
364%; Philips Gloeilanipen: 4173/
4
, 4233/
4
, 422%.
Mijnaandeele?v
waren zeer kalm, doch met een neiging
tot herstel. Alg. Exploratie Mij.
:
125, 1223/
1
128; Billi-
ton le Rubriek: 590, 598; Redjang Lebong: 317, 316, 314%;
Siloengkaug: 45,
37%,
45; Singkep Tin: 214, 228.
Bankaandeelen
bleven vast, waarbij zich goede beleggings-
vraag heeft doen gelden. Amsterdamsche Bank: 160%,
159%, 160%; Holi. Bank voor Zuid-Amerika:
71%,
72%,
74%;
Incassobank:
115%,
117; Koloniale Bank: 175%,
1773/
1
174%; Ned. md. Handels Bank: 140,
142%;
Nat.
Handels Mij.: 1393/
2
, 144,
143%;
R’damsclie Bankverg.: 71,
73, 73%.
De
,lmerikeansche merkt
was rustig, met eenige reactie
voor aandeelen Wabasli en goede vraag voor aandeelen Cen-
tral Leather. American Car & Foundry: 2740, 2645 (ex
div.), 2670; American Water Works: 277, 265 (ex div.);
Anaconda Copper: 89%,
8911/;
Studeba.ker: 1464, 1510,
1525; United States Steel Corp.: 122 (ex div.), 120%,
1223/
4
; Atchison Topeca:
121%,
122%; Ene: 31%,
32
7
/;
New York Ontario & Western: 28
1
/
in
, 2613/
iø
, 277/
s
; South-
ern Pac. Comp.: 98% (ex div.),
98%;
Wabasli Rw.:
41
5
/s, 381i/, 40
1
1
33
.
De
,geldmarkt
was ruim; prolongatie varieerde tuschen
2% en 3 pCt.

GOEDERENHANDEL.

GRANEN.

13 October 1925.

Behalve voor maIs, waarvan de prijzen zich nog steeds
in dalende richting bewegen, was de stemming voor de
overige graansoorten in de afgeloopen week beduidend
beter.
Vooral voor t a r w e liepen de noteeringen aan de Noord-
Amerilcaansohe markten gevoelig op. Wel trad er op den
7clen en 8sten October een sterke reactie in, doch ten slotte
sloot de markt te Ohicago op 10 October voor December
t:irwe
73%
oents Looger dan op den 5 dezer. Alle moge-
lijke berichten uit Europa omtrent Russisohe verschepings-
moeilijkheden, welke den overkant der Oceaan meestal in
sterk vergrooten vorm bereikten, weren meestal oorzaak
der oploopende markten. Bovendien zouden de Russen on-
telbare charters, welke vroeger afgesloten waren, met ver-
goeding aan de reeders geannuleerd hebben, daar zij over
onvoldoende voorraden zouden beschikken, om de schepen
te kunnen heladen. In hoeverre deze berichten al of niet
overdreven zijn, is moeilijk te beoordeelen. Er schijnen wel eenige vrachtovereenkomsten door Rusland te zijn geannu-
leerd en de aanvoeren in de versohillende havens beginnen
klaarblijkelijk iets te verminderen, doch dit laatste zal wei
een andere oorzaak hebben, al., dat de boeren in Rusland
hun graan voor de huidige prijzen niet willen afstaan.
Sommigen meenen als vaststaand te kunnen beweren, dat
Rusland op stukken na niet in staat zal zijn, zooveel graan
te exporteeren, als waartoe hetzelve indertijd beweerd heeft
in staat te zijn. Hoe dit zij, de daling te Winnipeg op 12
dezer toont ten duidelijkste aan, dat cle graanhaadel in het
algemeen genomen in het minst geen vertrouwen heeft in
een stijgende tendens. De verschepingen van Rusland in
de afgeloopen w’eek waren van dien aard, dat alle berich-
ten over mindere verschepingscapaciteiten van dit land
worden te niet gedaan. Duitschland en Polen blij en voort-
gaan, tarwe van eigen, bodeni te exporteeren. In verband
niet de vastere koersen aan de Noordi-Amerikaansche mark-
ten werden do vraagprijzen van Duitsche en Poolsche tarie
enigermate verhoogd. Engeland en Frankrijk koopen beide
soorten regelmatig. De laatste schattingen van den Cana-deeschen tarweoogst spreken nu van een totale opbrengst van 413 mjllioen bushels. Dit, alsmede de hoogere raiing
der zoniertarwe in cle Staten in aanmerking genomen, wet-
tigt de verwachting, dat, ook in verbandl met ruime tarwe-
6pbrengsten in Europa, cciie prijsstijging zich niet zal kun-
tien handhaven. De tanwemarkten in Argentinië bewegen
zich licngs vrij rustige banen. De berichten omtrent den
stand van den nieuwen oogst blijven zich gunstig ontwik-
kelen.
Bij het bespreken van r o g ge valt het moeilijk om niet
in herhalingen te vervallen. Het artikel blijft nog steeds
moeilijk te plaatsen. Het eenige wat als belangrijk kan
vernield worden, is, dat Rusland zich als verkooper voor
rogge op aflading van de markt heeft teruggetrokken. Als
motief dient, dat op het huidige prijspeil nieuwe aankoopen
in Rusland tot het onmogelijke behooren. Intussehen heeft
Rusland echter reeds zooveel rogge ter verlaiding gebracht,
dlat men zich in de importlanden, voor zooverre men dan
togge behoeft, ruimschoots voorzien kan. Amerika heeft
onder invloed der vastere .tarweinarkten dec prijs voor rogge
.

eenigermate verhoogd, doch ontmoet in Europa dan ook
geen koopers.
bi aï s kon zich nog steeds niet van de flauwe stemming
los maken. De vraag blijft in bijna alle landen van West-Europa zeer onvoldoende, zoodat het moeilijk is, aanko-
mende partijen aan den man te brengen. Het meest worCt
de markt gedrukt door de witte Afrikaansche soorten,
welke tot steeds dalende prijzen dringend worden aange-
boden. Het aanbod van stoomende Donau-maïs is gedu-
rende de laatste dagen minder ruim geworden. Aanvanke-
lijk wist de markt zich daardoor een weinig te herstellen,
doch ten slotte ging de kleine prijsverbetering wegens ge-
brek aan belangstelling weder teloor. Plata.maïs onderging
ten gevolge van afbrokkelende koersen in Argentinië even-
eens een gevoelige verlaging, zonder dat omzetten van
eenige beteekenis werden bereikt. De vraag is hier te lande voor deze rnaïssoort sterk verminderd, daar andere soorten
goedkooper zijn. Amerikaansche mixed maïs, welke soort
vroeger een begunstigde plaats bij onze consumptie innam,
heeft veel van haar voorkeur ingeboet. Een hier te lande
aangekomen p,artij kon slechts met veel moeite ten dccle plaatsing vinden. Op nieuwen oogst is Amerika dagelijks
aan de markt, zonder dat nog van eenige belangstelling van
beteekenis kan worden gesproken, hetgeen grootendeels ver-
oorzaakt wordt door de lage prijzen, waartoe Roemenië
Donaumals van den nieuwen oogst te koop aanbiedt. Hier-
in kwamen de laatste dagen eenige zaken tot stand, zelfs

914

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14
October
1925

Noteeringen.

Chicago
Buenos Aires

Data
Tarwe
Maïs
Haver
Tarwe
Maïs
L(/nzaad
Dec. Dec.
Dec.
Nov.
Nov. Nov.

10Oct.’25
143%
5
/8
401/
8

11,90
8,15
19,25
3

,,

’25
134
8
/8
77 39
11,70
8,40
19,30
10Oct.
1
24
145,’
1113%
547
15.65
11,60
23,-
10Oct.
1
23
10934
77
43
°/s
12,05 9,55
24,75
10Oct.’22
1077/
62
1
i
39
12,15
8,45
20,45
20Juli’14
82
568/
8

36%
9,40 5,38
13,70

Artikelen•

Tarwe
34.500
947.726
903.591
Rogge
12.202
213.479
373.526
Boekweit
.
299 17.453
16.196
Mais
.
34.876
602.632
584.935
Gerst.
16.964 188.105
225.133
Haver
1.548 177.541
155.187
Lijnzaad

.. …
9.877 180.186 186.332
Lijnkoek
650 150.377
161.682
Tarwemeel .._ -. .. .. …
1.742
97.514
182.179
Andere meelsoorten
1.029
6.656
5.802

op aflading in het a.s. voorjaar.
Voor ge r s t is de kooplust op het lagere prijsniveau veel
verbeterd. Vooral Duitschlau.d, hetwelk voor gerst lagere
invoerrechten heft dan voor andere granen, zoodat daar-
dooI dit artikel daar te lande het goedkoopste voergraan
is, toont zich een gretig kooper voor stoornencle partijen.
Engeland koopt eveneens dagelijks Russische gerst. Eigen.
aardig is, dat de prijs, waartoe Rusland in Engeland gerst verkoopt, veel lager is, dan waartoe het o.p het vasteland
aanbiedt. Amerika verhoogde de vraagprijzen voor gerst in
de afgeloopen week niet onbelangrijk, ten gevolge waarvan cle zaken vrijavel tot stilstand zijn gekomen, wijl de tweede
hand goedkooper offreert.
In h a ve r komen nog geen zaken van eenig belang tot
stand. In Amerika houden zich cle prijzen goed staande, de
vraag uit Europa is eohter gering. In de afgeloopen maan-
den werd waarschijnlijk te veel gekocht, hetgeen nu op de directe zaken met Amerika van invloed is.

SUIKER.

NOTEERINGEN.

Londen
New York

Ioms er-

WhiteJava s

Cuba
5

960
Data

dam per Tates f.o.b. per

96
1
c.i.f.

,-

Oct.IDec. Cube..

en r-

No. 1

Oct.jNov.

Oct.(Nov.

juga
S

kristalsuiker
5h.

Sh.

Sh.

$
ets.
basis 99°

12 Oct. ’25
f
1523/
33

32/3

12/71.

10/3

3,94
5 ,, ’25

16
1
3/

32/9

12/71/
1

.1016%

3,93
12 Oct.
1
24

23

421_

20/6

22/_

6,03
12 Oct. ’23

2711/
18

6019

25/_

32/_

7,66
ruwsuiker
basis 88
0

4 Juli ’14
f 11181
33
181-

–

–

3,26

basis 990

1)
Het
verschil
tusschen
ruwsuiker 88° en
f
141311
krist.suik.990 is aan te
nemen
opf3p. 100KG.

De verschillende markten verkeerden de afgeloopen week
nog onder den invloed van Licht’s raming van den Euro.
peeschen bietsuikeroogst.
In A me r i k a was de stemming kalm tot flauw, doch
de fluctuaties in de noteerinigen waren gering, hetgeen uit
oniclervolgende cijfers blijkt:

Sp. C. Dec. Jan. Mrt. Mei
Slot voorafgaande week …….3.90 2.24 2.25 2.30 2.38
Opening verslagweek ……..3.93 2.21 2.22 2.27 2.36
Slot verslagweek ………….3.94 2.18 2.18 2.23 2.32

De outvahgsten in de Atl. thavens der V. S. bedroegen
deze week 68.000 tons, de versmeltingen 55.000 tons (tegen
44.000 toris in 1924) en de voorraden 148.000 tous.
Spoedig leverbare Cubasuiker en andere accijis-vrije sui-
ker werd verhandeld tot ongeveer
23/1,
A 2i
1
d.c., terwijl
houders van Cubasuiker Sh. 10/77% cif Europa vroegen.

Locoprijzen te Rotterdam/Amsterdam.

s
oor en
t
12 Oct.
1925
5 Oct.
13 Oct.

Tarwe’

. .. .. .. .
…1
15,-
14,-
16,-
Rogge (No. 2 Western) .._
1

9,80
10,_
14,70
Mais (La

Plata) ……..•
•8

200,- 201,-
244,-
Gerst (48 Ib. malting)

.
192,-
190,-
265,-
Haver

……………..
1

10,75
4
10,70
4
)
13,50
4
)
Lijnkoeken (Noord-Amen-
kavan La Plata-zaad)
1
13,75 13,45 15,70
Lijnzaad (La Plata)

…..
8

433,_
434,-
495,-
1)
per 100 KG.

2)
per 2000 KG.

8)
per 1960 KG.
No. 2 Hard/Red Winter Wheat.
4)
Canada
No. 3.

Totaal

tijdvak 1924 b1925

1924
Overeenk.

650 .17.874
23.375
965.600 926.966
50
350
3.775
213.829
377.301
–
–
528
.

17.453
16.724
–
58.833 91.815
661.465 676.750
660 8.466
30.954
196.571
256.087
–
252
1.061
177.793
156.248
–
46.894 55.269
227.080
241.601
– –
700
150.377 162.382
896
15.833
20.564
113.347
202.743
-.
–
6.656
5.802

De C u b a-statistiek is als volgt:

1925

1924

1923

Tons

Tons

Tons
Weekontvaugsten 3 Oct…….26.861 29.883 23.350
Tot. 1 Dec._3 Oct. ………… 4.748.340 3.815.401 3.423.658
Weekexport 3 Oct . ………. 71.922 76.451 67.096
Totaal oogst ………………5.125.970 4.066.642 3.602.910
Totale voorraad op 3 Oct. . .. . 594.378 226.858 241.803

In E n g ela ii d verlaagden Raffiniadeurs deze week hun.
iie prijzen met 6 d.
De Zichtbare Voorraden zijn volgeus Czarn’ikow:

1925

1924

1923

Tons

Tons

Tons
Duitschland 1 Sept. … …

82.000

70.000 264.000

Tsjechoslowakije 1 Sept……76.000

18.000

31.000
Frankrijk 1 Sept . ………..

70.000

52.000

75.000

Nederlknd 1Sept.. … … ……83.000

36.000

27.000
België 1 Sept. .. ………….

35.000

14.000

24.000
Engeland 1 Sept…………..321.000 215.000 340.000

Europa. – 667.000 405000 761.000
V.S. Atlant. havens 7 Oct…. . 148.000 78.000 106.000
Cuba alle havens 3 Oct…….594.000 227.000 242.000

Totaal .. 1.409:000 710.000 1.109.000

Op J a v a was cle markt deze week lusteloos gestemd met
weinig koopers.
De V.I.S.P. verkochten nog eene kleine partij No. 16 &/
hooger tot
f
834. Uit oogst 1926 werd Juni levering door
eene onafhankelijke fabriek afgedaan tot f934 voor Sitpe-
rieur.
De totale exportén van Java gedurende September wor-
den geschat op 334.000 loos (vorig jaar 214.000 tons), waar-
van slechts 10.000 tons voor Europa bestemd.
H i er te 1 a ncl e brokkelden prijzen geregeld af onder
den invloed van de New Yorksahe noteeringen. De markt
sloot in flauwe stemming op:

f
157% geboden voor October,
157% gedaan

,,
Maart en
16,
–

,,

,,

Mei.
De omzet bedroeg deze wçek 2700 tons.

KATOEN.

Marktberieht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,
Manchester, d.d. 7 October 1925.
Prijzen van Amerikaansche katoen daalden j.l. Zaterikig
30
punten, waardoor Mid-Americain spot 12,42 d. noteerde
ei) futures met uitzondering van de loopende maand bene-
(leo een sliiiling in Liverpool kwamen. Maandag was er
weinig verandering, hoewel legen den middag alle futures
van dit seizoen tusschen 11,96 en 11,81 noteerden. Prijzen
van gisteren waren vaster en vanmorgen opende de markt
2 tot 4 punten hooger. De methode van het samenstellen
der Amerikaansehe Bureau Rapporten wordt van alle kan-

AAiNVOEREN in tons van 1000 KG.

Rotterdam

Amsterdam

4110 October

Sedert

Overeenk.

4110 October

Sedert
1925

I
1 Jan. 1925

tijdvak 1924

1925

1
1Jan. 1925

t

14 October 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

915

ten scherp becritiseerd en het vertrouwen hierin is aan-
merkelijk gedaald. De oogst wordt vlot verkocht en ver
–
.schepingen zijn aaiizienlijker clan verleden seizoen. Egyp-
tisohe soorten toonen slechts weinig verandering, terwijl
verkoopen gering zijn.
De Amerikaansche garenmarkt is nog zeer onregelmatig
en spinners verliezen grond, ook door het verhoogen der
basis voor liet ru.we materiaal. Koopers houden zich afzij-
dig tot het verschijnen van het nieuwe Bureau-rapport
01)
a.s. Donderdag. Er gaat slechts weinig om in grovere twist
en weft cops, terwijl de handel in medio nummers van geen
beteekenis is. Enkele fabrikanten beweren echter, dat er
een goede vraag bestaat voor dhootie vef t gareus tegen lage
prijzen en van het Continent, zoowel naar ring twist als
wel t. Naar getwijnde garens bestaat weinig belangstelling.
De Federatie heeft nog eens een circulaire aan hare leden
gezonden, waarin zij er op wijst, dat cle flauw gestemde
verknopers een belangrijke hinderpaal vormen om de posi-
tie van spinners in het algemeen te verbeteren en waarin
zij op de wenschelijkheid aandringt om over het algemeen
een vastere houding aan te nemen.
Naar Egyptische garens bestaat weinig vraag. De onze-
kerheid in Amerikaausche garens schijnt een belemmerende»
invloed uit te oefenen op verkoopen van Egyptische garens
en hierin gaat dan ook weinig om.
Ook otver de doekmarkt valt weinig nieuws te melden.
De handel is over het algemeen kalm en prijzen vast hoe-
wel er weinig is omgegaan. Indië schijnt geneigd te zijn
tot het koopen van dihooties, doch tot nu toe zijn limites vandaar te laag. Het Continent blijft koo.pen en ook van
China, de Straits en Rangoon komen aanvragen binnen,
doch (leze zijn nog van geen beteekenis bij tien normajlen gang
van saken. De mail van deze week van India was niet zeer
opwekkend, dooli sedert deze geschreven is, is er beter nieuws
van de monsoon. Prijzen volgen katoen en koopers zijn over
het algemeen voorzichtig.
30Sept. 7 Oct.
Oost.
koersen. 29Sept. 6Oct.
.Liverpoolnoteeringen. T.T.op Br.Indië 116k 1/6k
F.G.F.Sakellaridis 28,00 27,95 T.T.opHongkong2/47/
8
2/5
G.F. No.
1 Oomra 9,60 9,35 T.T.op Shanghai 312K 312k

• Noteering voor Loco-Katoen.
(Midclling Uplands.)

10 Oct.
I
9 Oct

1924

1923

New York voor

Middling … 22,10e 23,15e 23,90e 24,80e

28,35 c
New Orleans

voor Middling 21,20e 22,48 c 23,20e 23,65e

27,50 c
Liverpool voor
Middling – – 11,53 d 12,72 d 12,91 d 14,09 d 16,41d*)
*) Voor fully middling ouden Standaard.

Ontvangsten in- en uitvoeren van Amerikaansche havens.
(In duizendtallen balen).

1 Aug. ’25 Overeenkomstige periode
tot 2 Oct. ’25
1

1924

1

1923

Ontvangsten
Gulf-Havens. 8

1561

1514
,,

.Atlant.Havens
J
Uitvoer naar Gr. Brittannië 309

373

348
,, ‘t Vasteland ete.

824

430

600
Japan ….

73

57

66

Voorraden.
(In duizendtallen balen).

2Oct.’25
Overeenkomstig tijdstip
–

–

–
•
1
1924

1923

Ajnerik. havens . .. .._ …

815

548

492,
Binnenland .

947

602

666
New York

29

44

21
New Orleans

318

130

75
Liverpool
.

118

117

62

KOFFIE.
De toestand aan de koffiemarkt bleef gedurende de afge-
loopen week vrijwel geheel onverawierd. In Brazilië be-
wogen zich de prijzen voor Santos koffie op prompte ver- scheping binnen zeer enge grenzen op en ]Jedler en sloten deze week eeue fractie lager clan een week te voien, doch
voor Rio daalden zij enkele shillings. Aan de termijumark-
ten waren de verschillen van den eenen dag op den ande-
ren ook zeer klein en het slot is bijna geheel gelijk aan
dat van het vorige weekoiverjioht. De onzekerheid omtrent
de vooruitzichten van den 1926/27er Braziel-oogst, waar-
over reeds vroeger geschreven is, blijft nog onveranderd
bestaan en drukt zichtbaar haren stempel op de houding

der Amerikaansclie en Europeesche markten. Alle tot nu
toe ontvangen berichten omtrent den bloei van den vol-
genden oogst stemmen luerin overeen, dat de September-
bloesem onvoldoende is geweest en dat de voornaamste
bloei ditmaal verwacht wordt in de tweede helft van Octo-
ber. Daar de vrucht echter eerst in December/Januari be-
gint te rijpe», duurt het nog enkele maanden alvorens eene eenigsains betrouwbare raming in cijfers kan worden tege-
nioetgezien. Omtrent den loopenclen oogst zijn reeds eni-
gen tijd geleden berichten ontvangen, volgens welke de
vroegere ramingen moesten worden verlaagd, omdat de
boon algemeen klein uitvalt. Op het oogenblik loopen de
ramingen voor Santos uiteen van 7 tot 83/ millioen, of,
met inbegrip van het restant van den vorigen oogst, van
S tot 10 millioen balen en voor Rio van
33/4
tot 4 mii-
hoe».
Volgens officieel telegram uit Santos bedroeg o.p 30 Sep-
teinber de hoeveelheid, in de pakhuizen en de spoorweg-
.stations in het binnenland van Sao Paulo aanwezig,
2.604.000 balen.
De waarde van de Milreis in Brazilië is ook in de afge-
loopen week nog verder gestegdu en de wisselkoers op
Londen, die verleden week 7% genoteerd stond, is thans
reeds gestegen tot 7%, hetgee.n voor dn Braziliaanschen
exporteur bij onveranderde en iets gedaalde kost- en vracht-
aanbiedingen neerkomt op nog ruim 34 pCt. mindere op-
brengst in Milreis van zijde sterling-wissels, terwijl in het-
zelfde tijdsverloop daar te lande de prijs in Milreis voor
Saistos-koffie slechts 2 pCt. is gedaald.
In kost en vracht op aflading van Brazilië was ook dit-
maal de omzet gering. De prijzen van gewoon goed be-
schreven Superior Santos op prosupte verscheping zijn
thans ongeveer 103/- ii 104/- per civt., en van dito Primc
ongeveer 106/.
It
107/-, terwijl zij van Rio type New-York
7 met beschrijving, prompte verscheping, bedragen 85/9
It
86/6 en voor latere verscheping 82/- 1. 85/., naar gelang
van den verschepingstermijn.
Ook in Bobusta op aflading was de afzet beperkt. Op
het oogenblik zijn de aanbiedingen:
Palembang Robusta, October verscheping, 47y, ct.
,,

Oct.!Nov.

47a,

»
W.I.B. f.a.q.

Oct./Nov.

55
alles per
4
KG., cif, uitgeleverd gewicht, netto contant.
In loco liepen de prijzen, bij gebrek aan voldôeuien afzet,
iets terug. De elf icieele noteeringen, die in het einde vnu
de vorige week gebracht waren op 70 ct. per 4 KG. voor
Superior Santns
•
en 61 ct. voor Robusta, bleven onveran-
derd. –
De noteeringen aan de Rotterdamsche termijnmarkt wa-
ren aan de ochtend-eaU alsvolgt:

Santos-contract

Gemengd Contract
basis Good

basis Santos Good

Dec. Mrt. Mei Sept. Dec.
I
Mrt. Mei
I
Sept.
13 Oct.
54/

501/

4

46

525/
8
47718 46

44
6 ,,

55

49

‘7/
8

/a 52

475I

45

/8
29 Sept. .’18 49y, 46a,

44y,51 Y,
47

421/
22 ,,
55
/8
503/
8
48

447I

534 48( 46

43
De slotnoteeringen te New York van het aldaar geldende
gemengd contract (basis Rio No. 7) waren:

Dec.
I:EI

Mei

I
Sept.

9 Oct……..$ 17,80

$ 16,30

$ 15,45

$ 14,20
,.
5

…….,, 17,80

,; 16,17

15,30

14,02
28 Sept. ……
.,, 17,95

16,20

15,20

14,-.
21

,.

……
.

18,25

,. 16,55

15,63
Rotterdam, 13 October 1925.

(iltededeeling van de Vereeniging voor den Goederenhauidel
te Rotterdam.)
Noteeringen en voorraden in Brazilië.

te
Rio

te Santos

Wisselkoers
Data

..

te
Rio

Voorraad Prijs Voorraad Prijs

Londen
(In Balen) No.71) (In Balen) No.4i)

10 Oct.1925

215.000 24.850 1.434.000 26.500 71
7
/
32

5 ,,

1925

130.000 26.550 1.406.000 26.500

7
3
j,
28 Sept. 1925

290.000 26.225 1.374.000 29.000 73/
13 Oct. 1924

289.000 34.050 1.889.000 38.500 6
1
/
18

Ontvangsten uit het binnenland van Brazilië in Balen.

te
Rio

te Santos
Data

AfgeloopenSedert Afgeloopen

Sedert

week

1Juli

week

I

1Juli

10 Oct.
1925….
.. 119.000
1
1.542.000
1
184.000
1
2.666.000
11 ,, 1924.. – 110.000 1.497.000 340.000 2.937000
1)
In Reis.

916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

14 October 1925

THEE.

ij
In de afgeloopen week vond op 8 October wederom een
theeveiling plaats, die ca. 11.000 kisten orjivatte. De stem-
ming op die veiling was onregelmatig, doch zeer vast en
het was eigenaardig om op tia merken, dat ook voor bui-
tenlandsche rekening veel gekocht werd. Hieruit valt de
slotsom te trekken, dat het tegeniwoorclig prijsniveau niet
meer hooger is dan dat van Londen, zooals zulks een paar
maanden geleden het geval was. Een tweede omstandigheid,
die opviel, was, dat ook de mid.densoorten krachtig profi-
teerden van de verbeterde stemming en geiniddeki van 3 tot
8 cts. in prijs konden stijgen, terwijl ook de betere soorten nog op een prjsverhooging konden wijzen. Toch was voor
deze kwaliteiten de steunning niet zoo vast als voor de
eerstgenoemde.
Er werden niet veel partijen opgehouden, terwijl een
aantal der in veiling opgehouden partijen onmiddellijk na
de veiling afgedaan konden worden.
De volgende veiling is bepaald op 29 October en zal on-
geveer 10.000 kisten omvatten. De aanvoeren van Java
zijn klein als gevolg van den kleinan oogst, diie sterk te
lijden heeft onder de voortdurend aanhoudende droogte.
Ook Java zendt prijsverhoogingen van 2 tot 7 ets., ter-
wijl er zich wederom vraag ontwikkelt voor oogsten, zoo•
wel van het laatste kwartaal van dit jaar als van het ge-
heele jaar 1920.
Londen gaf in de afgeloopen week eveneens een vaste
markt te zien met prjsverhoogingen van
Y
2
tot 1 d., waar-
in ook de ordinaire soorten konden deden.
Amsteidnm, 12 October.

RUBBER.
De stemming op de rubbermarkt was zeer vast gedurende
de afgeloopen week en de noteeringen bewogen zich nage-
noeg voortdurend in stijgende richting. Oorzaak hiervan
was de goede kooplust van Amerikaansche zijde.
De slotnoteeringen luiden als volgt:
Prima Sheets:

voorafgaandeweek:
October

254

ct. ………….. 222

ct.
October/Dec.

250t/ ,……………220
Januari/Maart 232

…………….200
13 October 1925.

STEENKOLEN.
Had het in het begin den schijn, alsof de markt zich zou
herstellen en door hoogere prijzen wilde manifesteeren, dat
cle productie dan toch eindelijk op het peil van de zoojee.r
verlaagde consumptie gebracht was, zoo is gerlurende cle
laatste dagen deze verwachting opnieuw de bodem inge-
slagen. De prijzen, vooral in Yorkshire en Durliam waren
aanvankelijk van 6 d. tot 1 sh. hooger, doch door de her-
nieuwde inzinking staan ze thans weer ongeveer op het
niveau van enkele weken geleden. In Westfalen loopen de
prijzen constant naar beneden, niettegeustaande ook daar
de mijnen met verlies werken.
De prijzen op het oogenblik zijn:
Northumberland Ongezeef de ……..
f
10,50
Durham Ongezeef de ……………..10,60 Cardiff Ongezeefde …………….

..14,-
Schotsche Gezeefde …………….

..10,-
Yorkshire Gewasschen Doubles …….12,75
Westfaalsehe Vetförder …………..12,25
Vetstukken …………14,25
Smeenootjes ………. ..14,-
Gasvlamförder ………12,25
Gietcokes ………… ..17,-
alles per ton van 1000 KG., franco station Rotterciam/Arn-
sterdam.
Westfaalsahe bunkerkolen f.o.b. Rotterdam/Amsterdam

f
10;25. Markt flauw.
13 October 1925.

VERKEERS WEZEN.
VRACHTENMARKT.
De graanvradhtenmarkt van Noord-Amerika was zeer
levendig en de v.rachten zijn vast, terwijl er bijzondere be-
langstelling werd getoond voor prcnnpte booten. De afslui-
tingen zijn in hoofdzaak nog beperkt tot continentale be-
stemmingen. Van Montreal werd naar Antwerpen/Rotter-
dam bevracht per begin October tegen 144 cents per 100
lbs. zwaar graan, terwijl per laatste helft October naar
deze havens 14 cents betaald werd. Naar Avonmouth werd
3/2 per qtr. betaald per begin November, terwijl ook de
Middellandsche Zee vertegenwoordigd is door een afsluiting
naar Marseille/Genua/Napels tegen
3171%
per qtr. Ook van
de Northern rnnge is meer vraag en er wordt 121% cents
naar de Antwerpen/Hamburg raage in uitzicht gesteld per
October en November.
De tijd van het jaar in aanmerking genomen werd de

vraag naar tonnage voor suiker van West-Indië tamelijk
wel gekkndihaafcl en ofschoon er geen afsluitingen te ver-
melden zijn, staan de vrachten toch op een hooger peil.
Van de North Pacif ie wordt nog slechts alleen tonnage ge-
vraagd naar het. Oosten; een boot tot 7000 tons wordt ge.
zocht naar Shanghai tegen $ 5 voor tarwe en meel. Voor
lumber worden nog steeds booten gezocht naar Australië.
De salpeter vrachtenmarkt bleef zeer flauw. Een be-
perkte vraag naar tonnage naar Europa bleef bestaan,
doch de vraag naar de Vereenigde Staten was levendiger.
De eenige af sluiting naar het Continent was 5000 tons per
één Duitsche Lijnboot per December tegen 23/3 naar A.nt-
werpen/Hanburg range. Ruimte is nu schaarsch voor alle
posities tot het einde van dit jaar en de reeders vragen
minstens 24/6. Als gevolg van de voortdurende slapte in
de markt van de Plate is
er
wilde tonnage in overvloed aan
de markt.
De markten van het Oosten hebben alle een zeer kalme
week gehad. De vraag van Wladiwostock is zoogoed als weg-
gevallen en de vrachtein bleven onveranderd, doch er be-
staat naar ruimte ivoor olie in het geheel geen vraag meer.
Van Austra.lië werden slechts 2 ladingen afgesloten, één van
We&t-Australië per December/Januari naar de Middelland-
seheZeefU. K./Continent tegen 38/9, optie Calcubta/Bombay/
Karachi 26/3 en de andere van Zuid-Australiië. Van Qûeens-
land werd een lading suiker naar U. K. gedaan tegen 401-
basis van 3 havens naar één, November[December. Van
Burmah is een geringe vraag per Januari tegen 27/6 naar
de continentale havens. Ook Britsch-Indië was wederom zeer kalm, met de vracht
op d.w. basis nominaal in de buurt van 23/- per Oct./Nov./ Dec. Van Calcutta werd bevracht naar de Micidellandsche
Zee/U. K./Continent per October op lumpsum basis tegen
een equiivalent •van ongeveer 291- op d.w. Van Zuid-Afrika
werd slechts één afsluiting gedaan, al. een 6000 tonner van
KaapstadfDurban range naar U. K./Conti.nent tegen 22/-
met opties, per 25 October/15 November. In kolen werd be-
sracht van Durban naar Singapore tegen 81- per October.
De markt van den Donau is nog kalm en er valt slechts
één afsluiting te vermelden, tegen 151- op d.w. basis naar
het Continent. Dit kan worden herhaald, mogelijk tegen 161-
per November. Van de Zwarte Zeehavens was minder
levendigheid te constateeren, hetgeen, na de vele vooraf-
gaande bevrachtingen, niet onverwacht is. Niettemin von-
den per Nov./Dec. bevrachtingen plaats tegen 12/9. Van de MiddellancLsche Zee vonden meer bevrachtingen
plaats, doch de vrachiten vertoonen geen verbetering. Erts-
afsluitingen zijn os. Valencia/Newport 6/-, AlgiersNew-
portriver 5/9, terwijl loslaat werd atgesloten van Sfa.x naar:
Neufahrwasser 8/-, Antwerpen of Cent frs. 25,25; Bona/
Dublin 9/-, TunisfRotterdam 7/-. Een kleine zoutboot werd
gedaan van Torrevieja :naar Great Yarmouth tegen 11/3. Van
Zuid-Spanje is did vraag naar booten voor fruit iets beter
en de vrachten va.rieeren van 2216 tot 27/6 per 100 c.f. naar
gelang van grootte. Alexandnië was iets minder levendig.
Ook van de Golf van Biscaye vallen geen fluctuaties in de
vrnchten waar te nemen. Van Bilbao naar Cardiff werd
61- betaald en hetzelfde naar Middiesboro. –
• De vraag naar booten op time-charter basis voor de Ver-
eenigde Staten/West-Indië rondvaa.rt bleef bestaan en een
groot aantal afsluitingen vond plaats. Een boot van 8/11.000
d.w. wordt gezocht voor 12 maanden, op- en teruglevering
Pacific—Pacific/Australië vaart, tegen 4/-.
De kolenvrachtenmarkt van Amerika was flauw en er
vonden slechts weinig asfluitingen plaats. Van Hampton
Roads naar Peru ambuco werd $ 4 betaald en naar Rio
$ 3,75 met de optie Santos tegen $ 4, beide voor prompte
belading. Naar Europa vonden geen afsluitingen plaats.
De toon in de uitgaande kolenvrachtenma.rkt van Enge-
land is iets vaster en cle vrachten zijn verbeterd. Speciaal
naar Italië vertoonen de vrachten tegenover de vorige week
een stijging van 2/- per ton. Van Zuid-Wales werd o.m. af-
gesloten: Rouaan 4/-, Genua 916, Constan.tinopel 101-, Per-
nambuco 14/6, Rio 14/9 en van de Oostkust: Riga 6/-, Ko-
penhagen
5171%,
Rotterdam 319, Genua
81101%,
Alexandrië
8/6, St. Vincent 9/.

RIJNVÂART.
Wéek van 4 t/m. 10 October 1925.
De algemeene toestand bleef ongewijzigd.
Nog steeds sleepte het grootste gedeelte der leeggekomen
schepen wegens gebrek aan emplooi naar de Ruhrhavens,
om aldaar kolen te laden.
De ertavrachten bedroegen maximum:

f
0,30 en
f
0,40 met resp.
1%
en
1%
lostijd.
Naar de Bovenrijn-stations werd gemiddeld
f
0,901f 1,-
met verkorten lostijd betaald.
Het sleeploon varieerde tusschen 30-35 ets.
De waterstand, hoewel vallend, bleef gunstig.

14 October 1925

917
DE TWENTSCHE BANK

Amsterdam
–
Rotterdam
–
‘s-Graveuhage
–
Dordrecht
–
Utrecht
–
Zaalldaffl
–
Zwolle

Maandstaat op 30 September 1925

DEBET

S

Aandeelhouders

nog

te storten 90

pOt.

op

aandeelen B,
waarvoor waarborg gedeponeerd ………………….
f

1.444.950,-
Deelneming in de firma’s: B. W. BLIJDENSTEIN
&
Co., te Londen
B. W. BLIJDENSTEIN Jr. te Enschede
8.435.000,—
LEDEBOER
&
Co., te Almelo
Deelneming in bevriende Bankinstellingen
. . . .
f
10.739.431,13
waarvoor

in

geld

gestort

………………………..

8.032.231,13
waarvoor

effecten gedeponeerd ……….
. …………..
f
2.707.200,-
Effecten van Aandeelhouders
gedeponeerd bij bevriende instellingen

…………….
,,
2.000.000,-
ten

eigen

gebruike

…………………………….
,,
31.546.460.-
36.253.660,—
Kassa,

Wissels

en

Coupons

………………………….
,,

37253.739,59
Ned. Schatkistbiljetten en Schatkistpromessen
,,

12.163.309,38
Daggeldieeningen ………………………………….
200.000,-
Saldo’s

bij

Bankiers

………………………
.
……..

16.43.131,86
Eigen effecten

en

syndicaten

……………………….

8.008.254,09
Saldo te leveren en te ontvangen fondsen
,,

2070,675,45
Prolongatiën

gegeven ……………………………….
………………………………..
f
56.829.389,21
Af:

loopende

Promessen

……………………………
,,
3.200.000,-
53.629.389,21
Voorschotten tegen Onderpand of Borgtocht en Saldi Rek.-Crt
f
51.038.382,31
Af:

loopende

Promessen

…………………………..
2.035.000,-
49.003.382,31
Voorschotten op

Consignatiën ……………………….

2.440M55,03
Gebouwen

………………………………………..
…

5.306.762,34

Totaal …….
f
254.078.225,39

CREDIT

Kapitaal …………………………………………
f
36.000.000,-
Reservefonds ………………………………………
8.822.001,91
S

–
Buitengewone

Reserve

… . …………………………
1.800.000,-
Waarborgfonds Credietvereeniging ………………… …
5338.392,50 Reserve

Oredietvereeniging

………………………….
2.457.780,86

f

54.418.175,27
Aandeelhouders voor gedeponeerd als waarborg voor 90 pCt.
storting op aandeelen B:
Effecten

…………………………
f
1.434.060,-
Contanten

……………………….
Leen-Depot

Effecten …………………………
……………………….
tP

Effecten

…………………………
Contanten

……………………….
S

59.540,-
Zieken-

en

Pensioenfonds …………………………..

2.395.602,08
Deposito’s

……………………………………….

47.625.834,18
Prolongatie-Deposito’s

…………………………….
S

1.777.300,—
Saldi

Rekeningen

Courant

…………………………
f
62.587.322,10
,,

voor gelden in het Buitenland

. .
,,
7.610.780,65
Credietvereeniging …………..
,,
3.658.048.09 73.856.150,84
B. W. Blijdenstein
&
Co., Londen, B. W. Blijdenstein Jr.,
Enschede en Ledeboer
&
Co., Almelo
4.356.968,-
D aggeldieeningen………………………………….
S

5.100.000,-
De

Nederlandsche

Bank

…………………………..

2.503.629,42
Te

betalen

Wissels

………………………………..

19.913.768,53
Geaccepteerd

door

derden …………………………..
2.656.812,50
Diverse

Rekeningen ………………………………..
3.160.784,57

Totaal……
f
254.078.225,39

1
4 OCTOBER 195

10E JAARGANG No. 511

Kleine Advertentien

in de Nieuwe Rott.Courant
Knrel
1)

f 1.50 per 10 woorden
–
Iedere 2 woorden meer 25 cents

Worden aangenomen
voor de rubrieken: Vraag en aanbod,
Sigôren

Huur en Verhuur, Betrekkingen gezocht en aangeboden,
‘Jlij}
d
o

Gevonden en verloren goederen, Voorschotten gevraagd en

Lessen

en aangeboden, Diversen, bij:
aangeboden,

gevraagd
miii
iiilyfljn3te.
de Bureaux en Agenten van de N.R.C.
te Rotterdam, Amster-
111111

117

dam, .’s-Gravenhage en alom in den lande waar Agenten zijn

gevestigd,
Erkende Advertentiebureaux, Boekhandelaren,

Kantoorboekhandelaren,

Kantoorhouders

der

Posterijen,

Kiosken, behalve die in Rotterdam, doch wel bij de Neder-
WE R KS P0 0 R
landsche Kiosken Maatschappij, Wijnhaven 85
–
enz.

A M T E R D A M

Centrale
VERSCHENEN:

SuikerMaatsohappij
Lessen over
SCHEEPSSTOOMWERKTUIGEN

Wester-Suikerraffilladerij
den Handel
SCHEEPSDIESELMOTOREN

AMSTERDAM
.
door
IJS. EN KOELMACHINES

GROO
TSTE RAFFINA DERJ7
J.
GROOTEN
SUIKERMACH INERIEËN

IN NEI)ERLAND
–
Prijs f 8.—

Geb. f
8.90
IJZERCONSTRUCTIES

Levert de mooiste Suikers
Alom verkrijgbaar
SCHEEPSTURBINES

Produceert behalve alle soorten
bij den Boekhandel
POLDERGEMALEN

Melissuilcer en Basterd.

Cristallen,

groote

en

kleine,

Klontjee
en bij
LOCOMOTIEVEN

(Cubee),Theeklontjes, Crushed(brokkën)
Nijgh
&vanDitmar’sUitg.-Mij
TOOMKE EL
S

T
Tabletten, Brooden, Poedersziker, fijne
Rotterdam
Buiker8 voor Vruchtengebruik, enz. ens.
I

NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP

Wilto
. n’s Machinefabriek
ën
Scheepswerf

ROTTERDAM

Scheepsbouw en Machinefabriek
Speciale inrichting voor reparatiën van eiken omvang

Vier droogdokken met lichtvermogen tot
46000
ton

Dwarsheliing

Drijvende kranen met lichtvermogen tot12o ton

Telefoon: 7303 en 7304

Telegramadres: ,,WILTON” Rotterdam

KONINKLIJKE STEARINE KAARSENFABRIEK GOUDA

GOUDA
GOUDA KAARSEN
–
NACHT-, THEE- EN SCHEMERLICHT

STEARINE
–
KAARSENPIT
–
OLEÏNE

CHEMISCH ZUIVERE EN ALLE ANDERE SOORTEN GLYCERINE

NIJGH & VAN DITMAR’S BOEK- EN HANDELSDRUKKERIJ, ROTTERDAM