1 MAART 1916
E C
*
onomisch-
~
Stdtistisc
‘
he
Bérichten”..
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL,
NÎJVERHËIDI
FINANCIËN EN VERKEER
SECRETARIS VAN MEDEWERKERS: Mr. H. G. KRONENBERG
1E
JAARGANG
WOENSDAG 1 MAART 1916
No. 9
1
29
–
1′
30
3
,-
9
–
INHOUD
BIz.
BEVORDERING
DER NATIONALE INDUSTRIE
…………..
113
Een Nederlandsch hoogovenbedrijf. Japan
en
Nederi. Oost-Indië ……………………
116
tiitoer
van
Suriname
……………………..
?reldproductie
van
goud
…………………..
117 117
aantal bankkantoren in ‘Engeland…………….
118
.e
handelsbalans’ van
Canada …………………..
118
Index-cijfers der werkloosheid over 1915
…………
118
Zilveren munt in Moederland en Koloniën…………
119
De
Maisoogst in Roemenië in 1915 ………………
119
De
levensverzekering
en
de crisis………………..
119
RECHTSPRAAK:
Berekening der vracht naar uitgeleverde maat
. . . .
119
RECEERINGSMAATRECELEN OP HANDELSGEBIED …………
120
MAANDCIJFERS:
Emissies in Februari 1916……..
120
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN ………………
120-128
Geldkoersen.
Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.
Goederenhandel. Bankstaten.
Verkeerswezen.
Bijdragen en mededeelin gen den inhoud betreffende
gelieve men te zenden aan den Secretaris van mede-
werkers, adres: Geldersche Kade
21 b,
Rotterdam;
verslagen, rn’erzichten en verdere gegevens voor de
afdeeling ,,Statistielc en Overzichten” aan Nico J.
PolaIc,Diergaardelaan
45
b,
Rotterdam, tel. No.
1425.
Abonnementsprijs franco p. p. in Nederland 1
10.
—
,
buitenland en koloniërs
f
12.—
per jaar. Losse
nummers
25
cents.
Advertentiën
/
0.35
per regel. Plaatsing bij abonne-
ment volgens tarief.
Mededeelin gen
betreffende
abonnementen en adver-
tentiën richte men tot Nijgh & van Ditmar’s Uit gevers-
Maatschappij, Rotterdam, A msterdarr&, Den Haag.
28 FEBRUARI 1916.
De-geidmarkt
blijft
ruim; de noteering voor pri-
vaat-disconto wisselt tusschen
2 en 2
%,
prolonga-
tie-rente
2 %,
slot 2
%.
–
Van de door de regeering aangeboden
f
50 millioen
6 maands
biljetten en promessen werden toegewezen
/
19,798,000 biljetten tot 101
%
en
f
29,590,000
promessen tot
f
985.—, gevende aldus een netto ren-
dement van drie percent.
De wisselmarkt had een zeer kalm verloop. De op
deii laatsten dag der vorige berichtsweek aangevan-
•
gen daling der koersen voor Londen en Parijs bleef
nog eenige dagen aanhouden. De laatste dagen kon
echter weder eenige verbetering’ intreden.
De reeds voor eenigen
tijd
aangekondigde regeling
van den wisselhandel in Oostenrijk-Hongarije is, nu
ook in werking getreden. De bedoeling is om sterk
voeling te hotiden met de Duitsche centrale. De koer-
sen van
den eersten -dag waren dan ook volkomen
paniteit met de Duitsche koersen, ‘zoodat de bondge-
ndoten ook hierin weder een weg hebben gevonden
om samen te werken.
Daar de Engelsche Regeering uit de laatste uit-
gaande mails de daarin aanwezige Amerikaansche en
Aigentijnsche coupons in beslag genomen heeft, heb-
bei& de bankiers en couponhandelaars besloten voor-
loopig geen Noord- of ‘Zuid-Amerikaansche coupons
te koopen. Ook bij een der bétaalkantoren te Amstér-
dam werd bezwaar gemaakt verder met inwisseling
van. Amerikaansche coupons door te gaan. Een en
aii
aer is zeer ten nadeele van bezitters van Amen-
künsche waarden, die er door in de onmogelijkheid
komen om de rente van hunne obligatie’s te incas-
seren.
BEVORDERING DER NATIONALE
INDUSTRIE.
EEN NEDERLANDSCH HOOGOVENBEDRIJF.
Wanneer de tijden, die wij thans beleven, een blij-
vende versterking van ons gevoel van nationale, saam-
hoorigheid ten gevolge zullen hebben, dan zullen wij
eeimaal deze periode van oorlogsgeweld hiervoor groo-
ten dank hebben te weten. Hoe
dikwijls
hebben niet
de -besten van ons volk, in bittere bewoordingen soms,
geklaagd over het tekort aan gemeenschapsgevoel bij
hunne landgenooten, tekort aan ernstig streven naar
onderling begi-ip op geestelijk gebied, tekort niet min-
der aan nationaal besef op economisch terrein. In
tweeëriei opzicht heeft in deze laatste richting ons
volk in hoofdzaak gezondigd, als consument, waar het
zonder noodzaak, zonder aanwijsbare reden dikwijls,
aan het vreemde product boven hetgeljkwaardige van
Nederlandschen oorsprong den voorkeur gaf, als be-
legger, wanneer het belegging in den vreemde ver-
koos boven eene, die direct of indirect aan het eigen
economische leven ten gôede kwam. Intusschen waren reeds voor den oorlog teekenen van verbetering te be-
speuren. De taak den. Nederlandschen verbruiker en
het Nederlandsche product tot elkander te brengen
—
een streven dat in onzen tijd van imperialistische en nationaal
–
economische stroomingen bijna wordt tot
otimisbaar complement eener
Vrije
handelsolitiek
—
werd reeds te voren aangevat en wordt thans krach-
tig op den voorgrond gesteld. Vereenigingen als ,,Het
Nederl andsche Fabrikaat”,. concentreeren hun krach-
ten op dit gebied en verdienen ieders steun, te eer,
waar het gezond’verstand’van den verbruiker een na-
tuurlijke remvormt tegen. ov,erdri.jv.ing.
–
‘Dat het beleggend publiek hier te lande zich bij
voorkeur afweudt van. nationale ,belegging en met
name van belegging, die de productieve kracht van
ons volk zou kunnen ‘.rerhoogen, is eveneens een oude
/
FA
r
114
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Maart 1916
en dikwerf gehoorde klacht, een klacht die zich bij den
een omzet in een grief tegen den Nederlandschen
volksaard, bij den ander in een afkeuring van de te-
genwoordige organisatie van ons bankwezen en van
onzen effectenhande]. Intusschen weerklonk in de
laatste jaren. deze klacht minder luide. De tijd, dat
zelfs industrieën,.die hun bestaansrecht bewezen had-
den, te vergeefs op de geldmarkt een beroep deden,
lag grootendeels achter ons. Het aantal ter beurze ge-
noteerde industriëele *aarden sfeeg in ‘de laat-
ste jaren met voortdurend grooter snelheid, en,
vorschte men naar de reden, waarom zoo menig Ne-
derlandsch bedrijf;
niettegenstaande uitnemeitde lei-
ding, van betrekkelijk kleinen omvang bleef, dan ver-
nam men in den regel niet in de eerste plaats klach-
ten van firiancieelen aard, maar werd helaas te dik-
wijls de belemmering van den groei hoofdzakelijk ver-
klaard uit de moeilijkheden, die de producent uit. het
kleine land zich door de toenemend imperialistische
organisatie van groote af’zetgebieden in den weg ziet
gelegd.
Niettemin geven wij dadelijk toe, dat de orgaflisatie
van ons industriëele crediet – om van het kleinere-
diet niet eens te spreken – nog groote leemten ver-
toont en dat het niet het geringste voordeel van
een versterking der nationale gevoelens hier te lande
zou zijn, indien ook in dit opzicht blijvende verbete-
ring mogelijk werd. Evenzeer als in Engeland valt
ook binnen onze grenzen nog heel wat de leeren van
het Duitsche bankwezen, dat met den voortgang van
het proces van kapitaalverzadiging van de 1)uitsche
industrie, nog voortdurend aan kracht en beteekenis
wint.
• Toch mag de vraag worden gesteld of onder de om-
standigheden waaronder wij op het oogenblik hier te
lande leven, niet veeleer tijdelijk een overslaan vn
de schaal in de verkeerde richting te vreezen is.
• De enorme geldiuimte, in deze bladzijden reedsmeer
dan eens besproken, gepaard aan de verklaarbare te-
rughoudendheid vân velen om thans buiten onze
grenzen te beleggen, bezorgen aan binnenlandsche
emissies bij voortduring ongekende successen. Daar-
naast doen de in verschillende bedrijven behaalde,
dikwijls door het publiek gerucht nog overdreven oor-
logswinsten het hunne om het oog van de talrijke be
leggingzoekenden onwillekeurig naar industrieele be-
legging te trekken, zoodat de propaganda voor uit-
breiding onzr bestaande industrie en vestiging van
nieuwe takken, een bodem vindt, toebereid als nimmer
tevoren. Onder deze omstandigheden kan de natioiiale
leuze, die, gelijk in den regel met dergelijke leuzen het
geval is, het luidst door den ondeskundige wordt aan-
geheven, hoe goed ook bedoeld, zekere gevaren ople-
veren, gevaren niet enkel voor het beleggingzoekend
publiek, maar ook voor degenen, die in de eerste
plaats hun onbevangen critisch oordeel moeten be-
houden.
Intussclien is er bij dit alles een gelukkige factor.
Dezelfde omstandigheid, die mede oorzaak is van de
bestaande geldruimte, n.l. de moeilijkheid grondstoffen
en verdere goederen uit het buitenland te betrekken,
werkt toch tegelijkertijd tot zekere hoogte als breidel
tegen al te onbraden .,Gründüngen”, –
*
Een van de vragstukken, die stellig tot eiken prs
uit algemeene leuen moeten worden losgewikkeld n
blijvend in hun volle realiteit behooren te worden
bezien, is dat van de vestiging hier te lande van een
Ii o og
0V
en b e d r ij f – een vraagstuk, waarover al
eenige jaren gesproken wordt en dat.in den laatsten
tijd, tengevolge van een onjuist, althans in zijn fei-
telijke mededeelingen onjuist dagbladbericht, in de
) Het Duitsche bankwezen is intusschen in dit opzicht ook
niet zonder schaduwzijden. Met name legt de toenemende
groepvorming aan het vinden van hét noodige kapitaal voor
nieuwe ondernemingen weer andere moeilijkheden in den weg.
openbare belangstelling weder naar voren gekomen is.
Niet alleen de leus van uitbreiding onzer industrie
in het algemeen speelt hierbij een rol, doch er komt
hij, dat het denkbeeld van een eigen Nederlandsch
hoogovenbedrijf, misschien meer dan eenig ander be-
drijf, beantwoordt aan het ideaal van een economisch
,,self-supporting” Nederland_ een ideaal, waarvan
het zich verklaren laat, dat het, hoe utopisch ook,
thans bij velen opkomt.
Aan een beoordeeling van het vraagstuk zullen wij
ons niet wagen. Wel kunnen wij echter trachten,
zij het ten koste van eenige meerdere plaatsruimte,
het vraagstuk weder op zijn reëeie basis te plaatsen.
Wij kunnen dit doen aan de hand van een schrijven
van den heer A. G. Kröller, uit het jaar 1.911, ge-
publiceerd – en begraven – in het in 1914 ver-
schenen eindverslag der Staatscommissie vdor de
Werkloosheid (deel IX blz. 90 v.)
De heer Kröller begint zijn beschouwingen met
voorop te stellen, dat in het algemeen de verwerking
van ijzerertsen dttr plaats vindt, waar deze ertsen i
de onmidde]lijke nabijheid van kolen voorkomen.
vindt ook dan voor de hoogovens aanvoer van an
ijzerertsen, dikwijls uit verre landen, plaats, dochdi
vindt zijne verklaring in de vele chemische vormen, in
welke liet ijzer aan de zuurstof gebonden in de na-
tuur voorkomt in tegenstelling met de eenvormigheid
der steenkool. Deze omstandigheid brengt met zich,
dat, ter bereiking van het hoogste rendement, men-
ging van verschillende ertsen noodig wordt en de
technici juist van dit vermengen bijzondere studie
maken.
Vervolgens worden in liet schrijven enkele cijfers
gegeven, waaruit met name voor Duitschland en
Engeland de groote beteekenis van inheemsche ertsen
voor de industrie in die landen blijkt. De cijfers
hebben betrekking op liet jaar 1910. Stelt men de
latere er naast, dan valt niet te ontkennen, dat voor
Duitschland, waar de productie van ruwijzer sedert
sterk gestegen is, van zekere verschuiving in de
richting van het ingevoerde erts blijkt. In Engeland
is met de cijfers de verhouding in hoofdzaak statio-
flair gebleven.
Productie en inver v,n ijzererts in inillioenen tons.
1910
1911
1912
1913
Productie Duitschiand .
28.7
29.9
33.7
35.9
Invoer
,,
•
9.8
10.8
12.1
14.-
Productie Engeland • . •
15.5
15.8
14.—
16.3
Invoer
7.1
6.4
6.7
7.6
Bij de Duitsche cijfers moet bovendien in het oog worden gehouden, dat een groot percentage van het
ingevoerde erts uit Frankrijk over de ]andgrens
wordt ingevoerd met bestemming voor de nabijgelegen
Luxemburgsche hoogovens. In dit verband zijn deze
ingevoerde ertsen eigenlijk als inheemsche te be-
schouwen.
Voor het verband tusschen hoogoven en grondstof
pleit voorts, dat in Duitschland het hoogovenbedrijf
niet over het tolgebied is verspreid, doch in hoofd-
zaak stérk saméngedrongen in drie centra van erts
en kolen (Rijnland, Luxemburg en Silezië)vporkomt.
Een verschijusel dat zich sedertdien weder bevestigde door het ontstaan eener hoogoven-industrie in Noord-
Frankrijk (Normandië) waar de Duitsche staal-
maguaten al. of niet in verbinding met Fransche
groepen tot aankoop van groote ertscomp]exen over-
gingen, en. door de zeer sterke ontwikkeling van de
Lotharingsche ijzer- en staalindustrie in de laatste
jaren.
,,In ons vaderland – aldus de heer Kröller – ont-
breekt dit samengaan van ijzererts en kolen en is bui-
tendien de geografische ligging der steenkolenbedden,
nog afgezien van hare kwaliteit, niet gunstig voor
een bedrijf, dlat zijne ertsen over zee zou moeten be-
trekken en om deze reden, alsmede met het oog op
noodzakelijken export, alleen aan een onzer zeewegen
1 Maart 1916
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
115
S
zonde kunnen worden uitgeoefend. En zelfs al ware
het transport der Limburgsche kolen naar onze zee-
havens goedkooper dan thans te bewerkstelligen, zoo schijnt het nog twijfelachtig of deze dien weg.zouden
nemen. Want oostwaarts ontmoet de Limburgsche
steenkool hare Duitsche zuster op de basis van den
binnen.landschen
Duitschen marktprijs en ik behoef
U wei niet te zeggen, dat deze – en dit geldt thans
zoo goed als in 1911 – heel w’at hooger is dan de
prijs, die voor diezelfde Duitsche kolen in het bui-
tertiand, in .casu Nederland, gevraagd wordt.”
De schrijver ontkent niet dat op verschillende
plaatsen aan de kust van Noord-Duitsch] and, Emden-
Bremen—Lijbeck—Stettin, hoogovens bestaan, die
alle, zoowel hunne eïtsen als hunne brandstof uit
het buitenland of ten minste van ver af moeten
betrekken. •Echter komen voor deze ondernemingen
bijzondere factoren in het spel.
,,In de eerste plaats liggen zij alle binnen het Duit-
sche tolgebied en kunnen zij dus mededingen op een
door de inheemsche industrie gemonopoliseerde markt
met prijzen, ver boven die der wereldmarkt. En te-
gnover hunne binnenlandsche concurrenten hebben
zij ten opzichte van een uitgestrekt ,,Hinterland” –
tot Hannover en Magdeburg toe – een belangrijke
voorsprong in transportkosten. Dit klemt vooral voor
Stettin – om zoo te zeggen –.de haven van Berlijn.
,,Toch hebben tot nu toe Emden en Bremen nog niet
anders dan met verlies gewerkt, hebben zelfs de Em-dener hoogovens een zekeren tijd stil gelegen, hoewel
zij geographisch dichter dan eenig concurrent bij de
Zweedsche ertsmijnen gelegen zijn. De Lübecker hoog-
ovens konden hun onkosten dekken, doch tot betaling
van eenig dividend kwam het evenmin.”
Na 1911 is de toestand weinig verbeterd. He
bedrijf te Emden is intusschen gestaakt, Bremen
geeft nog steeds geen bevredigend resultaat en Lilbeck
is zich in toenemende mate op allerlei bijbedrijven
gaan toeleggen.
,,De politiek dezer fabrieken is in de eerste plaats
erop gericht, opgenomen te worden in het Duitsche
syndicaat. Dit syndicaat heeft hunne concurrentie
op de gemonopoliseerde binnenlandsche markt te
vreezen en verkiest in den regel financieele offers
boven stoornis in het kunstig samenstel der gesyn-
di.ceerde nijverheid.
,,Een voorbeeld eener dusdanige politiek bieden
juist de Stettiner hoogovens. Deze behooren aan den
Silezischen magnaat, Prins Henckel-Donnersmarck,
een man van buitengewone geld- en arbeidskracht, die,
toen het syndicaat hem ten opzichte van zijn bedrijf
niet genoeg ter wille was, den strijd naar het kamp
van den vijand overbracht door aan koop van Nieder-
rheinische Hütte, wier hoogovens te Duisburg, dus
midden in het monopoliseerende industriecentrum
zijn gelegen.”
De ontwikkeling die dit bedrijf, dat spoedig daarop.
deel ging uitmaken van het syndicaat, sedert geno-
men heeft is wel het beste bewijs van de aantrekken-
de kracht, die van de grondstof op het bedrijf
uitgaat.- Uit de volgende cijfers blijkt toch, dat sedert
het bedrijf in het Rijnland vasten voet kreeg, het
zwaartepunt steeds meer daarheen werd verplaatst,
terwijl het werk te Stettin stationair bleef.
Productie gietijzer der Niederrheinische Hiitte ii to os.
‘V.Terk
1907
1908
1909
11910
1911
1912
Stettin.. 158.000 166.000 162.000 166.000 161.000 161.000
Niederrh.
Hütte . . 98.000 81.000 172.000 186.000 176.000 235.000
De heer Kröller vervolgt:
,,Er moet echter nog met andere factoren worden
gerekend. Het zuivere hoogovenbedrijf zonder meer
behoort, in het algemeen gesproken, reeds tot het ver-leden en houdt nog alleen daar stand, waar bijzondere
omstandigheden, zooals sterke en locale vraag naar
gietijzer van eene bijzondere hoedanigheid, medewer-
ken. Men leest op het gebied der staalindustrie vooral
in Duitschiand de laatste jaren van niets anders dan
van combinatie vén verschillende elkander aanvullende
bedrijven, zoodat, vanaf de steenkolenmijn en het erts-
veld tot aan de fabricage van geheéle spoorwegbrug-
gen, alles in ééne hand ligt.
,,Ongetwijfeld werkt het beschermend stelsel in
Duitschiand en Amerika, zooals overal elders, het op-
slokken der kleinen door de grooten sterk in de hand,
doch het valt niet te ontkennen, dat, naast deze kunst-
matige, ook zeer natuurlijke oorzaken voor deze sa-
mensmelting van bedrijven bestaan.
‘,In de allereerste plaats is in dit verband aan de
met reuzenschrederi voortschrijdende technische we-
tehschap te denken. Bijna alles wat vroeger als waar-
deloos werd beschouwd, wordt thans nog op de een of
andere wijze benut. Zoo o. a. ook de slakken. Maar
niet het minst de bij de reductie der ertsen in de
hoogovens vrijkomende warmte. Was deze vroegër eer-
ddr een lastpost van het bedrijf, thans worden de vrij-
komende gassen met hunne hooge temperatuur op al-
lerlei wijzen benut, hetzij direct, hetzij eerst omgezet
in electrische kracht, en dit zoowel in het eigen be-
diijf als in tal van bjbedrjven. Een gevolg hiervan
is’dat bij vele groote fabrieken het ruw-ijzer als zoo-
danig bijna niet meer wordt afgeleverd, doch om zoo
tezeggen reeds ,,in statu nascendi” verder wordt ver-
werkt.
,,Op deze wijze worden productie- en vervoerkosten
tot een minimum gebracht. Het spreekt van zelf, dat
ddrgelijke groote bedrijv en in het midden van een
sterk ontwikkelde algemeene industrie, die voortdu-
re’nd afnemer op groote schaal van hare fabricaten in
allerlei vorm is, een grooten bijna niet meer in te
halen voorsprong heeft op nieuw op te richten hoog-
ovens, die, los van alle verband met de overige indu-
strie, hun product in den prirnitieven vorm van giet-
ijer zouden moeten verkoopen.”
‘Ook deze beschouwingen gelden thans nog in toe-
nemende mate. Het concentratie-proces gaat nog
stèeds voort en speciaal de band tusschen de hoog-
oven en het staalwerk met al hunne bijproducten
wordt met de
stijgende
vraag naar staal steeds nauwer.
Dè bedrijven sluiten zich aaneen tot groepen en binnen deze groepen ontwikkelt zich, althans in
Aerika waar de vorm der aaneensluiting zich niet
ertegen verzet, een nieuwe specialisatie tusschen de
veschillende aangesloten bedrijven, wat de concur-
rdtie voor het kleine zelfstandige bedrijf op den
dur nog be1angijk verzwaren moet.
Thans nog de vraag: Is er voor een hoogoven-
bedrijf hier te lande voldoende afzet?
Een hoogovenbedrijf, bestaande uit twee hoogovens
in bedrijf en één in reserve, moet op het oogenblik
stellig op eeu minimumproductie van 500 ton per
hoogoven, dus in totaal 1000 tons per etmâal zijn
ingericht. De consumtie van Nederland aan gietijzer
bedroeg in 1910 ongeveer 80.000 ton. Zelfs – dan,
wanneer men aanneemt dat dit cijfer sedertdien
belangrijk gestegen is en wellicht bovendien met
het verbruik van onze koloniën vermeerderd zou mogen
worden, dan blijft toch het feit, dat. reeds om
aan één enkelen hoogoven levensvatbaarheid te geven,
alle uitvoer van buiten zou moeten ophouden.
,,En dit – aldus vervolgt de heer Kröller – niet
het resultaat dat deze hoogoven nauwelijks zijn ge-
hele productie zonde kunnen afzetten, terwijl een
hoofdvoorwaarde voor economisch werken – Voort-
gezet gespannen bedrijf, met zoo weinig mogelijk af-
wijking van den eenmaal aangenomen standaard –
niet zoude zijn te vervullen. Want de consumptie kan
a
kwntitatief van kwartaal tot kwartaal sterk schom-
melen en zoude zich kwalitief niet met één •soort
gietijzer kunnen tevreden stellen.
,,Al ware dus door sterke protectionistische maat-
regelen de binnenlandsche consumptie ten nadeele
zoo niet ten verderve van onze gieterijen en de van
116
–
ECONÖMII4TATI5T.ISCHE-E.RICflTEN
1-
Maar-t’ 1916
dee’ afhankelijke bedrijven voor een groot gedeelte
voor ‘den inheemselien hoogovens te winnen, dan zon-
de
–
deze consumptie toch voor’ ‘het- bedrijf nog laflg
niet ‘voldoende zijn. Export ware dus noodzakelijk. En
al zou men hier te lande.al:tot zoogenaamde bescher-
ming der, nationale nijverheid willen évergaan, het
zoude mij verwonderen, indien men den moed had dit
averechtsche stelsel ook nog in den vorm van het ge-
ven van export-premies toe te passen. En zonder een
zoodanige export-premie blijft de concurrentie met het
buitenland en voornamelijk’ met Duitschland op-de
wereldmarkt een zeer gevaarlijke onderneming. Want
juist in de staalindustrie met haar nooit rustende
enorme productie is het ,,dumpen” met grootere of
kleinere tusschenpauzen systeem geworden.
,,Groote hoeveelheden worden tegen eiken prijs op
de wereldmarkt geworpen met geen ander doel dan
om. de opgeschroefde binnenlandsche prijzen
,,t
tort
et k travers” te kunnen handhaven”
f.
Zal. dit’ laatste na den oorlog veranderen, zouden
wij hieraan willen toevoegen?
Herhaald zij ten slotte, dat bij het in herinneritig
brengèn dezer, ook thans nog volledig geldende be-
schouwingen niet de bedoeling heeft voorgezeten de
mogelijkheid van een hoogovenbedrijf hier te lande,
waaraan’ zich als tweede vraagstuk het staalwerk
vastknoopt, geheel te ontkennen. Vooral- niet, wanneer
zich omstandigheden voordoen en op steun gerekend
kan worden, die de schrijver van den brief in 1911
nit in aanmerking kon nemen. Ons doel was slechts
die zijden van het vraagstuk weder naar voren ‘te
brengen, die
–
ook thans, en thans vooral, niot’üit
het oog’ mogen worden verloren. ‘
Eén conclusie mag echter uit het bovenstaande
worden getrokken. En dat is deze, dat voor de op-
,iossing van een vraagstuk als dit, waarbij handels-
politieke en algemeen economische factoren een zoo
grooten iol -spelen, het thans minder dan ooit-het
geschikte oogenblik moet worden geacht.-j
B.
JAPAN EN NEDERL. OOST-INDIE.
Enkele dagen geleden bevatte het Handelsblad een
,,Japanschen Brief”, welke niet ten onrechte zeer de
aandacht heeft getrokken. Het in den brief behan-
delde vraagstuk is van zoodanig belang, dat wij, ook
al zal de brief aan ‘de meerderheid onzer lezers niet
onbekend zijn, goed meenen te doen hieronder en
overzicht van den inhoud te laten volgen en hem
daarméde aan de vergetelheid van het dagblad te ont-
— trekken.
De ‘briefschrijver vangt aan met er de aandacht op
te vestigen, dat sedert een paar jaar reeds in de Ja-
pansche pers geregeld korte artikelen ‘verschijnen-,
oogenschijnlijk zonder eenige speciale bedoeling, waar-
in herhaaldelijk gewezen wordt op de wantoestanden
in de Nederlandsche koloniën in Oost-Azië. Feiten
worden weliswaar niet genoemd, maar de Japansche
regeering wordt in overweging gegeven, zich het lot
– van: de inboorlingen op Java, Sumatra en Borneo wat
meer aan te trekken. Dergelijke artikelen worden
veelal gevolgd door andere, waarin het belang van
èen uitbreiding ,,naar het Zuiden” bepleit wordt. Tus-
schen een en ander is het verband niet moeilijk -te
– vinden, en. het is-den-
schrijver
steeds voorgekomè’n, dat- die -artikelen een strekking -hadden, n.l. de volks-
opinie langzamerhand te leiden. in de richting, die
de regeering zich voorneemt, later in te slaan.
• ‘Een enkelen- keer merkt men den invloed reeds.
— Japanners spreken’ zelden meer van Nederlandsch-
Indië; al onze koloniën worden samengevat- onder
den algemeenen naam ,,Zuidzee-Eilanden”, en nu
Japan van de- kleine eilandjes, die aan Duitschland
hoorden, een- gedeelte tijdelijk anuexeerde, het volk
– dus ,,Zuidzee-Eilanden” reeds als een Japansch bezit
/
beschouwt, is het niet’te- v’erwonderen,- dat het in on-
wetendheid reeds-een-stap’ verder gaat ‘en ‘ons eilan’
denrijk erbij annexeert.
De schiij’ver van d’e. -Brief maakt ‘vrvolgens knel-
ding vn’ een -jiist verschenen artikel van dé hand
van Yoesaboero Takekosji, een van de voornaamte
en meest invloedrijke journalisten in Japan, en be-
halve journalist, ook staatsman van beteekenis.
Deze invloedrijke Japanner schrijft in dat artikel,
dat Japan thans zijn gebied behoort te vergrooten.
Japan is een oud rijk. Als moderne staat is het ech-
ter jong en verkeert het als de jonge man in het
tijdperk van expansie, het
tijdperk
dat Engeland een-
maal doormaakte en in later tijden Duitschland. Deze
expansie kan den vorm van vredelievend binnendrin-
gen aannemen, zij kan ook noodzaken tot aanvallend
optreden. Men zal ons oorlogszuchtig noemen, ik
ge-
loof niet, dat een o’orlogszuchtig volk steeds ver-
foeilijk is. Oneveer alle tegenwooidige groote mo-
gendheden waren oorlogszuchtig
tijdens
hun expan-
sie en toch keuren zij die aanvallende politiek af,.
zoodra een ander volk dezelfde middelen voor een-
zelfde doel te baat neemt. –
Als alle andere volkeren moet Japan zijn gebied
naar het Zuiden en niet – naar het Noorden ver-
grooten. Het streven naar invloed op het vasteland,
het stichten van koloniën in Mongolië en Mands-
joerje zou een ernstige fout zijn in Japan’s koloniale politiek. Evenals
.
Engeland is Japan een’ eilanden-
rijk en het moet niet dezelfde domheden begaan, die
Engeland een paar eeuwen geleden beging, maai’
steeds de zwakheid van een eilandenrijk in het oog
blijven houden. –
,,Wij Japanners – gaat hij voort – moeten onze
aandacht wijden aan de Zuidzee-Eilanden. Als een ge-
volg van onzen oorlog met Duitschiand heeft onze
vloot eilanden-groepen -in bezit genomen als de Ca-
rolinen en Marshafl-Eilanden. Maar dit zijn eigen-
lijk geen eilanden, het
zijn
slechts rotsen. Ofschoon
ons volk zich verheugt in het bezit van deze groepen,
hebben zij weinig waarde. Wij kunnen niet trotsch
zijn ôp het bezit van Zuidzee-Eilanden v66r wij Java
en Sumatra hebben. –
,,Deze liggen tussèhen den Indischen Oceaan en de
Aziatische Zeeën en nemen een hoogst belangrijke
strategische positie in. De Soendastraat tusschen deze
beide eilanden is een natuurlijke vesting. ‘Indien een groote mogendheid’ daar een vesting zou bouwen en
in het bezit zou zijn van een aantal onderzeeërs, be-
hoorend tot een machtige vloot, dan zou geen andere
vloot ter wereld, hoe sterk ook, daar kunnen door-
komen: Als Japan deze twee eilanden in bezit neemt
en de Straat met zijn vloot versterkt en beschermt,
dan zal geen Europeesche vloot in staat zijn zich een
weg te banen tot in de Aziatische zeeën. ‘Voor een
vloot, die uit den Indischen Oceaan naar de Aziati-
sche Zeeën wil gaan, zijn ér twee wegen slechts: de
eene.is
tusschen Singapore en Sumatra, de andere is door de Soendastraat. Tegenwoordig, nu een onder-
zeeër zich tot op een afstand, van 5000 mijlen kan verplaatsen, is het geen moeilijke taak voor de Ja-
pansche vloot, elke Europeèsche vloot daar tegen te
houden. Daarom stel ik voor, deze eilanden in bezit
te nemen, ten eerste van een strategisch standpunt.
,,Europeanen zeggen altijd, dat het een last voor’ ze
is om andere rassen . te beschftven. Nu wij reeds in liet bezit van westersche beschaving zijn, is. het nu
niet onze plicht ook andere rassen te beschaven en
daardoor ‘de lasten van de Europeanen te ‘verlich-
ten? Voornamelijk acht ,ik het -onzen’ plicht, de Ma-
leische bevolking te
bevrijden
uit hun tegenwooi’digen
toestand, die ondei Nederlandsche administratie wer-
kelijk ellendig is. Over den oorsprong van ons ras- zijn
degeleerden – het niet :eefls, maar er bestaat weinig’
twijfel, of wij hebben Maleisch bloed in onze aderen.
Toen ik een paar jaar geleden deze eilanden bezocht
voelde ik mij alsof ik in Kyoesjoe reisde, omdat de
1 Maart 1916
ECONOMISCH-STATISTISCHE- BERICHTEN
117
_X~
huizen, de kinderen, de heggen rondom de huizen,
en. alles in de levenswijze deed denken aan de le-
venswijze in Japaxi. Is het dan niet onze plicht om
deze landen van onze voorvaderen te redden uit hun
tegenwoordig bestaan onder Nederlandsche admini-
stratie?
–
,,Iedereen herinnert zich, hoe deze twee eilanden
ons ongerust maakten gedurende den oorlog met Rus-
land. Op deze eilanden hadden de
:
Duitsche oorlogs-
schepen hun bsi’s voor werkzaamheden gericht tegen
de koopaardijschepen in den Iixdischen Oceaan. Van
deze eilanden voorzien de Duitschers de ontevrede-
nen in Britsch-Indiö van het noodige, om in dat land
oproer te stoken ten nadeele van Engeland. Het
draadlooze telegraafstation op Borneo wordt in den
tegenvoordigen oorlog gebruikt ten vöordeele van
Duitschiand.
,,Het is niet altijd een reden tot vrees een sterke
mogendheid in de buurt te. hebben, maar een klein
land, dat niet- in staat is zijn onzijdigheid te hand-
haven, levert gevaar op. voor zijn buren. Voor
Japan is het een gevaar om zulke zwak verdedigde
landen in -zijn buurt- te hebben als Java eri Su-
matra zijn.
,,Enkèlen zeggen misschien, dat deze eilandén Hol-
landsch eigendom zijn en dat Japan ze niet kan ne-
men. Maar als de Hollanders dé levenswijze van de inboorlingen niet kunnen verbeteren en niét in staat’ zijn vrede en orde onder hen te handhaven, dan zijn
Java en Sumatra een bedreiging voor de naburige
landen, en wij zijn gerechtvaardigd ze in bezit te
nemen.
–
,,Bovendien heeft Holland deze eilanden nog niet
eens in bezit, maar heeft ze slechts tot een protec-
toraat gemaakt door middel van haar overeenkom-
sten met de inlandsche hoofden. Sommige stammefl
vechten ndg tegen Holland. Japan kan daarom met
de hoofden van die opstandige stammen verdragen
sluiten zooals Holland dat deed en deze landen tot
zijn protectoraat maken”
– –
Dit zijn beschouwingen
–
besluit de
schrijver
van
dèn Japanschn Brief
–
van den heer Yoesaboero
Takekosji, en welk
ooi:deel
de lezer hierover ook heeft,
hij zal in elk geval moeten toegeven dat een groot
voordeel ervan ligt in de groote
eerlijkheid.
Tot dus-
ver werden wij in het duister gelaten omtrent de
werkelijke bedoelingen van de mannen van gezag hier.
Wel werd zoo nu en dan in speeches erop gezin-
speeld, dat ,,niet enkel voor handelsoverwegingen,-
doch ook om andere redenen een grootere
Japansche invloed in Indië wenschelijk was”, zooals
b.v. verleden jaar in Tokio in een toespraak gezegd
werd door baron Kôndo, directeur van de Nippon
Yoesen Kaisha, maar die andere redenen wer-
den toen niet nader gedefinieerd.
DE UITVOER VAN SURINAME
Aan ,,De West” ontleenen wij eenige uitvoercijfers
dezer kolonie over .het afgeloopen jaar; in het vol-
gende staatje stellen wij de overeenkomstige cijfers
der voorafgaande jaren ernaast.
Producten
heid
1915
1
1914
1
1913
1
1912
KG.
182.984
675.654 1.185.932 727.414
Bacoven
–
–
(versche)
bos
450 73.161
-136.869
213.999
(gedr.)
KG.
97.990
45.210 113.094
36.158
Balata …….
1.708.663 1.893.449 1,528.379 965.761
Goud (ruw).;.
Gr.
1.157.031
527.508
856.769
716.487
Cacao
…….
,,-
KG.
533.375 373.520
206.578
–
125.019
Koffie
……..
Rum of
dram..
L.
1.472.766
•
24 982.580 703.509
I
R.209.241
Suiker
……
–
KG.
12.720.754 12.620.129
10.708.311
Wat hier liet eerst in het oog
–
valt- is de kwijning
van de bacovèn-expoi’t,.- waarvan –
–
de ljdensgeschiede-
nis genoegzaam bekend..is.
– –
-Ook- da uitvoer van bala-ta blijkt sterk te zijn ver-
minderd.
–
Afgezien
–
van. de wisselvalligheid,- aan de
productie van dit artikel eigen, is het buitengewoon
lage
cijfer
voor 1915 te verklaren uit het feit,
–
dat,
de campagne,
–
tengevolge -van onzekérheid omtrent
Guvernementsvoorschri ften, eenige maanden –
–
later
dan-. -gewoonlijk- is –
aangevangeû.
–
Een aanzienlijken vooruitgang toonen- echter
–
een
aintal andere voor de kolonie belangrijke producten,
met name suiker, cacao, rum en koffie; van dit laat-
ste- artikel is de uitvoer in vier jaar tijd – meer dan
verviervoudigd. Ook de graanuitvor, die op het
staatje niet voorkomt, daâr hij in 1912 en1913 zeer
onbeteekenend was, is enorm vooruitgegaan;- in 1915
erd 319,285 K.G. graan uitgevoerd, tegen 7,950 K.G.
in 1914.
–
–
De uitvoer van goud vertoont- eigenaardige schom-
melingen, die echter geen verband houden met de
productie, maar met het vervoer. In de tweede helft
van 1914 werd met het oog op het molestgevaar geen
goud uit de kolonie naar Europa verscheept. Naar de
Surinaamsche Bank in haar verslag over 1914 mede-
deelt, heeft deze instelling tot steun der goudprodu–
–
centen het door de kolonie voortgebrachte metaal
opgekocht en in haar kelders bewaard, waardoor zij
tevens haar positie in den crisistijd kon versterken.
O.p 31 December 1914 bedroeg de vermeerdering van
den goudvoorraad der Bank sedert einde Juli ruim
f690,000,
bijna
geheel verkregen door aankoop van
in de kolonie geproduceerd goud. De; uitvöer daarvan
geschiedde in den loop van 1915, hetgeen- ook is na te
gaan uit dé
cijfers
van den goudvoorraad, welke
steeds géleideljk toeneemt om telkens bij verscheping
rnt een groot bedrag te worden verminderd, waarte-
genover dan de post ,,Diverse Rekeningen” ongeveer
evenveel
stijgt.
In deze post zijn de buitenlandscJi,
sali der Bank begrepén.
DB WPIRELDPRODUCTIE VAN GOUD.
Volgens de voorloopige cijfers, medegedeeld door.
The Statist, vertoont de wereldopbrengst van goud.
over -het afgeloopen jaar voor het eerst sinds drie
jaren weder een vermeerdèring, zoodanig, dat het
cijfer van het recordjaar 1912 is overschreden. De laatste vier jaren was de productie als volgt:
1915
1914
1913
–
1912
£
£
–
£
Transvaal……38.627.500 35.588.000 37.358.000 38.757.000
Rhodesia ……3.813.100 3.580.200 2.903.300 2.707.400
West Afrika..
1.706.500 1.727.000 1.634.700 1.497.100
Australië (mcl. N.
Z.
en Tasmanië)
9.201.500 9.624.300 10.836.000 11.222:500
Britsch Indië. 2.366.500 2.340.000 2.300.000 2.265.000
Cada……..
–
3.900.000 3.230.000 3.360.000 2.500.000
Vereen. Staten 20.300.000 19.500.000 18.200.000 19.268.000
Mexico ………3.000.000 3.000.000 3.610.000 4.860.000
Rusland ……8.000.000 5.500.000 5.250.000 5.000.000
Andere landen 8.000.000 8.000.000 .8.000.000. 8.000.000
–
96.915.100 92.089.500 -93.452.000 98.077.000
De vier voornaamste productie-gebieden, namelijk
Transvaal, de Vereen. Staten, Austrâlië en Rusland,
leverden tezamen in het afgeloopen jaar van de
totâle opbrengst. Bovenaan staat Transvaal met plm.
4 % van, de wereldproductie; de Ver. Staten volgen
met 21
%,
Austrâlië levérde ruim 9 % en Rusland
ongeveer 6
%.
Gehèel Afrika levert ongéveer 46 %
van de wereld-productie; daarop volgt Noord-Amerika
–
mét plm. 28
–De stijging der productie over het afgeloopen jaar
–
komt voornameljk voor- rekening -van Transvaal; dat
eeh meerdere opbrengst had van ruim £-3 miljoen;
terwijl de
Vereen.-Staten voor
£ 800,000, Canada £670,000 en Rusland- £ 500,000 meer leverden. De
veimeerdering in-Transvaal was vooral te danken aan
intensiever
–
bewerking; nieuwe
–
velden
–
van-
–
belang
werden- niet in -exploitatie gebracht. Ook in -de Ver-
eenigde- Staten,,
–
waar de nieuwe placers in Alaska
o-ii:.de productie -van het afgeloopen. jaar nog van-.
wêinig invloed waren; is-de -vooruitgang in -opbrengst-
118
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Maart 1916
grootendeels toe te schrijven aan verbeteringen in de
wijze van bewerking.
Australië leverde wederom minder goud dan in het
jaar tevoren; de teruggang was ditmaal echter be-
trekkelijkgering. Voor de andere productie-gebiedèn
valt over het algemeen geen verândering van betee-
kenis te constateeren. ‘
Ten slotte volgt hier nog een aan The Statist out-
leend overzicht van de wereld-goud-productie over de
laatste 30 jaren:
•
£
£
1886 21.430.000
1896 41.559.000
1906 82.707.000 1887 21.735.000
1897 48.509.000
1907 84.87.000
1888 22.644.000
1898 58.949.000
1908 90.995.000
1889 25.375.000
1899 63.027.000
1900 93.302.000 1890 24.421.000
1900 52.312.000
1910 93.550.000 1891 26.846.000
1901 53.630.009
1911 94.839.000
1892 30.134.000
1902 60.975.000
1912 06.077.600
1893 32.363.000
1903 67.337.000
1913 93.452.600 1894 37.229.000
1904 71.380.000
1914 92.089.000
1895 40:843.000
1905 78.143.000
1915 96.915.600
HET AANTAL
ENGELAND.
Op 1 Januari 1916 bedroeg het aantal bankkantoren
in het Vereenigd l.oninkrijk .9475, hetgeen bij liet
voorafgaande jaar een vooruitgang van 119 aantoont. Het laatste decennium heeft cciie toeneming vn 1911
kantoren gebracht, zoodat het afgeloopen jaar ver’he-
neden het gemidde]de blijft. sterker spreekt dit,
wanneer men nagaat, dat in de jaren 191.0/14 liet ge-
middelde 255 bedroeg. Eensdeels zal het lage cijfer
van 1915 wel met den oorlog samenhangen, die
zee-
vele geoefende krachten aan den arbeid onttrokken
en hierdoor vermeerdering van het aantal verant-
woordelijke functionarissen moeilijk gemaakt heeft.
Maar ook zullen de bankbesturen geleidelijk tot de
overtuiging geraken, dat het aantal kantoren niet
zonder sëhade voor het bedrijf sterk uitgebreid kan
worden. Een kantoor op iedere 4756 inwoners lijkt
althans wel voldoende; in 1872 was er, maaj een ,kan-
toor op 1.0,767 inwoners.
Onder de banken staat de London City & Midiand
Bank Ltd. met 1094 kantoren aan de spits; dan vol.
gen Lloyds Bank Ltd.
;
met 888, Barclay & Company
Ltd. met 666, Capital & Counties Bank Ltd. met 511
en de National Provinc.ial Bank Ltd. met 448 kail-
toren.
Belangrijk is de invloed van het aantal bankkan-
toren op de benoodigde hoeveelheid ruilmiddelen. Het
geb.uik van chèques en giro’s neemt
dooi:
vermeer-
dering van bank-accomodatie toe; speciaal geldt ‘dit
voor kleine bedragen; wa vroeger èeui chèque voor
minder dan £ 5 cciie zeldzaamheid, thans zijn 10 %
van de chèques op Country Bauks voor bedragen van
£ 1 of minder. Wordt hierdoor dus de behoefte aan
rui1iddelen geringer, zoo moet anderzijds het be-
diag, dat voor de kassen der banken benoodigd is,
mét het aantal kantoren stijgen. De ‘vermeerdering is
bezwaarlijk te schatten, en men kan dus ook niet na-
gaan, welke factor de overhand, heeft. Uit de omstan-
digheid, dat sinds 1.872 de bankbiljetten-circulatie in
ongeveer dezelfde verhouding vermeerderd is als de
bevolking, zou men afleiden, dat beide invloeden
e11nar opheffen; men vergete echter -niet, dat ‘nog
vele andere factoren hierbij van belang zijn, zooais
de snélheid van de circulatie, de hoeveelheid goud in
handen van het publiek en de prijsbeweging.
P.
DE HANDELSBALANS VAN CANADA.
‘President -Walker van de Oanadian Bank of
Commerce heeft in de algemeene vergadering dier
bank eenige belangrijke beschouwingen gegeven over
de Canadeesche handelsbalans.
Ook hierop is toch de oorlog van grooten invloed ge-
weest.
Terwijl
over het jaar ëindigend 31 Maart 1913 de
invoer den uitvoer met een bediag van $ 400 millioen
overtrof, en dit nadeelig saldo over het jaar 1913-
1914 reeds met $ 130 millioen was verminderd, is
het in 1.014-1915 verder met $ .140 millioen en
over het halfjaar eindigend 31 September 1915 met
nog $ 80 millioen afgenomen.
Hij verwacht dan ook, dat de belangrijke be-
stellingen aan graan, munitie, vleesch, ez. den uit-
voer zoo zullen stimuleeren, dat de handelsbalans
op 31 Mart 1916 een voordeelig saldo zal’ aan-
wijzen van $ 1.40 k $ 150 miflioen, een saldo onge-
veer overeenkomend met het bedrag aan rente, het-
welk Canada jaarlijks aan buitenlandsche houders
van Canadeesche waarden heeft te betalen.
INDEXCIJFERS DER WERKLOOSHEID
OVER 1915.
Onderstaande’ indexcijfers der werkloosheid, welke
berekend worden door het Centraal Bureau voor de
Statistiek te ‘s-Gravenhage, geven de ,verhouding weer
tusschen het werkelijk aantal dagen werkloosheid en
het aantal dagen gedurende welke alle pei’sonen, van
wie de werkloosheid nagegaan is, ten hoogste werkloos
hadden kunnen zijn. Het aantal arbeiders in het
onderzoek betrokken, loopt tegenwoordig tegen de
120.000.
Beroepsgroepcn
‘
Jan.
Febr.
Maart April
Mci
Juni
Juli
Aug.
Sept.
Oct.
Nov.
Dec.
Gni;I.
Aardewerk, glas, enz …….
17,3
8,4
17,9 17,1
13,6
11.-
•
8,9
7,8
4,9
.4,4
5,-
5,2
10,3
89,4
83,5 77,5 73,8 69,1 67,8 67,5
65,8
66,2
61,4
49,7
45,8
68,2
10,2
8,8
7,7
7,4
6,4
5,6 5,2
5,-
3,7
2,-
1,4
5,6
24,-
22,2
18,6
13,2′
9,7
9,7
10,2
10,8
11,-
8,3
10,9
15,1
13,4
22,-
18,-
11,9
8,9
7,6
7,2
–
7,1
6,3
7,9
–
5,5
4,-
4,7
9,4
Diamant
………………….
Kleeding, enz …………….
23.,-
20,- 10,-
1,2′
0,8
0,4 1,3
3,2
1,8 1,8
4,1
3,6
5,9
Drukkersbedrijven ……….
Bouwbedrijven
………….
2,1
1,6
1,8
1,-
0,9 0,6
0,4
0,5
0,6
0,1
0,1
1,2
Houtbewerking
………….
Steenkolen, ‘turf …………
5,3
.
..
10,9
0 0
0 0
0
–
0 0 0
0
0
0
0,5
Leder, enz………………..4,9
Metaal, mach., scheepsb
…
7,9
7,4
6,4′
‘
5,4
4,3
4,2
3,5
3,-
2.2 1,8
1,7
4,6
Textiel …………………….
7,9
7,-
5,3
3,9
4,5,
5,2
5,6
7,5
5,4
4,1 2,7
2,2
5,-
Voedingsmiddelen, enz
3,4
2,5
2,-
1,8e
1,4
0,8 0,9
0,6
0,8
0,7
0,7
0,6
1,3
1,8
i.,5
0,6
0,4
0,1
0,1
,
0,03 0,04
0
0,06
0,2
0,7
0,5
Warenhandel
……………
5,5
5,-
4,2
4,-
3,8
3,7
,
3,2
2,9 2,5
2,9
2,4
2,5 3,5
Landbouw
…………………
30,3
12,5
32,-
11,1′
10,5
10,1 28,6 26,7
8,6 23,2
18,5
19,8 21,5
Verkeer
………………….
Vrije’ beroepen
…………
…
…3,5
3,4
2,7 2,6
2,4
2,6
2,-
1,9
.
1,8
1,7
1,1
–
1,2
2,2
Overige ………………….
17,5
16,6
10,1
6,4 •
4,6
3,2 2,7
3,4
3,7
3,3 4,1 5,7
5,9
20,3
17,5
15,9
12,8 11,2
10,6
lll
11,-
10,-
9,3
8,1
8,5
12,-
10,4
6,6 4,9
4,7 5,8
‘
6,7
7
3
4
22,2 27,2
24,5
21,7 20,7
13,8
5,4
3,2
3,3
4,2
3,8
3,6
4,7 4,7
4,7
6,3
8,8
5.-
Totaal
1915 …………….
11
1914
::
………….
191 5
zonder
.
2,8
10,3
‘
9,6
6,5
5,2
4,$ 5,9
4,7
4,7
4,6
5,4 6,6
1913
…………….7,5
.
1914′ diamant-
4,3
2,2 1,3
1,1
1,-
1,2
1,2
8,9
15,4
15,6
.13,7 13,2
1913) industrie
2,8
2,3
1,-
0,6
0,6
0,7-
0,8
1,-
1,1
1,2
1,6
2,5
1,4
1 Maart 1916
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN –
IM
U
,
Deze cijfers bevestigei, wat ook het overzicht van
den stand der arbeidsmarkt in het Statistisch Maand-
schrift leert, n.l. dat de werkloosheid einde 1915 nog
alleen van bijzonderen omvang was in de diamantin-
dustrie, de bouwvakken en liet verkeerswezen. Wat
eerstgenoemde industrie betreft, is de toestand in de
roosj esbranche allerbedroevendst; daarentegen heeft
de brillantbranche niet te klagen.
Voor de bouwvakken schijnt er in de naaste toe-
komst nog al wat werk te wachten.: blijkens ,,De Aan-
nemer” is er in December 1915 voor ruim
f
9.153.000
aanbesteed; dit is voor méér dan in een dei- maanden
sedert Januari 1914. Hethoogste bedrag in de laatste
twee jaar vindt men in Juni 1914, ni. ruim
f
6.970.000.
Helaas kan voor de havenarheiders niet iets dergelijks
voorspeld worden.
Overigens is de toestand voor den arbéider niet on-
gunstig en schijnt er in een aantal vakken beslist een
tekort te zijn aan vakarbeiders. Dit doet zich vooral ge-
voelen inde metaalindustrie en den scheepsbouw. Als
natuurlijk gevolg daarvan zijn de bonen dan ook in
de hoogte gegaan, terwijl in verband met de dure tij-
den tal van ondernemers tot het geven van duurtetoe-
slagen overgingen.
il
ZILVEREN MUNT IN MOEDERLAND
EN KOLONIEN. –
De regeering van Ouba heeft eenige maanden
geleden de hoedanigheid van wettig betaalmiddel
aan de Spaansche munten, welke op dat eiland nog
i.n omloop waren, ontnomen. Dit heeft ten gevolge
gehad, dat al het zilvergeld met Spaanschen munt-
slag naar Spanje afvloeit, alleen in de maand
December reeds voor een bedrag van 20 millioen
Pesetas. Voor Spanje, dat dank zij den oorlog
juist zijn goudvoorraad belangrijk heeft kunnen
verstcrkh, is deze toevloed van zilveren munten
verre van aangenaam.
In verband met dit bericht is het niet van belang
ontbloot, de aandacht te vestigen op eene rede, welke
de Heer J. T. Oremer in het zittingjaar 1912/13 in
de Eerste Kamer gehouden heeft naar aanleiding
van de stichting van een muntfonds, in verband met zilveraanmunting voor rekening van Nederlandsch-
Indië (blz. 74 vlgg. Handelingen). Sireker was
van oordeel, dat, ,,als er Indië iets mocht gebeuren,
waaraan wij allen wel eens denken, maar waarover
wij liever niet spreken”, onvermijdelijk de groote
voorraad grove zilveren . munt naar Nederland zou
terugvloeien. De Heer’ Cremer achtte daarom een
afzonderlijken muntslag voor Indië wenschelijk,
voorzoover het zilver betreft. Vroeger ware dit niet
doenlijk geweest zonder de handhaving der munt-
pariteit in gevaar te brengen. Thans is echter de
goudvoorraad, zoowel in Indië als in Nederland,
groot genoeg om de pariteit te waarborgen.
De kosten van overmunting (inclusief assurantie,
renteverlies en verzendingskosten) zijn in normale
tijden niet meer dan 2 %, en wanneer men h.v.
f 10.000.000.—
nieuwe zilveren munt laat slaan,
is de winst, daarmede behaald, voldoende om
f
250.000.000.— van den nieuwen muntslag te laten
voorzien.
De rede van den Heer Cremer heeft tot dusverre
geen daadwerkelijke resultaten opgeleverd, maar
met het oog op hetgeen thans Spanje overkomt, is
bestudeering van de kwestie voor ons land van veel
belang.
– DE MAISOOGST IN ROEMENIE IN 1915.
Om ditmaal, vroeger dan gewoonlijk, de in het
afgeloopen -jaar geoogste hoeveelheden maïs te ken-
nen, heeft de Directie der Algemeene Statistiek
van het Ministerie van Landbouw te Bucarest in-
lichtingen gevraagd aan de landbouwers, die de ge-
middelde productie dezer cultuur natuurlijk vrij
juist kunnen berekenen. –
Met behulp van 2779 antwoorden, die uit alle oor-
den van het land zijn gekomen, wordt van den mals-
oogst het volgende gezegd.
De met mais bebouwde oppervlakte bedroeg in
1915: 2.107.289 H.A., of meer dan’/
8
van het totaal
der cultures (34,64 %). Daarvan zijn 90 % door
kleine landbouwers bebouwd en slechts 10 % door de
grondbezitters, die over meer dan 100 H.A. beschik-
ken .Inv ergelijking met het voorafgaande jaar wg-
ren er circa 42.000 H.A. meer met mais – bebouwd,
hetgeen van te meer belang is, als men bedenkt, dat
in 1915 het totaal der bebouwde oppervlakte en
voornamelijk die der herfstcultures geringer was
dan in 1914.
‘IDe door de landbouwers verstrekte opgaven too-
nen een gemiddelde productie aan per H.A. van
16 a 1.7 H.L., -zoodat men den maïsoogst in 1915 op
33 a 34 millioen H.L. mag taxeeren. Deze h
oe
:
veelheid komt die – van ,,goede jaren” zeer nabij.
06.621.385 H.L. in 1912 en 39.014.814 H.L. in 1911).
De oogst is het best geslaagd in de Donauvlakten.
Er zijn distrikten, die een gemiddelde productie per
H.A. geven van boven de 20 H.L., b.v. lalomitza,
Braila, llföv. De productie was liet geringst in
de Karpathen van Moldavië en van Muntenie. In
de Seret-. en Pruthvlakten was de oogst bevredigend
in’ de zuidelijke districten: : Covorlui en Rimnic
Sarat. Eyenals in de Dobroudja nadert de op-
brngst per . H.A. hier 17 H.L., het voor hot ge-
hé:eie land becijferde gemiddelde.
IE LEVENSVERZÉKERING EN DE CRISIS.
.eDd ,,Jaarcijfers voor liet Koninkrijk der Nederlan-
den” behelsden in den jaargang 1913 voor het eerst
een tabel met den vooruitgang in hetbedr,ijf der le-
vensverzekeringmaatschappijen. In dé zooeven ver-
schenen Jaarcijfers 1914 vinden wij in bedoelde tabel
oii ‘blz. 140/141 het volgende, betrekking hebbend op
den stand van het verzekerd kapitaal (met uitzonde-rihg van renteverzekering):
In de jaret:
bedroeg de vooruitgang:
1914
f
26.348.000
1913
82.128.000
1912
60.144.000
1911
63.919.000
De toename van het bedrijf is dus op minder dan
-/
teruggebracht, vergeleken met het jaar 1913.
De gegevens zijn ontleend aan de verslagen van 74
intellingen. Daaronder waren 14 met een teruggang
van liet bedrijf. .
RECHTSPRAAK.
BEREKENING DER VRACHT NAAR UIT-
GELEVERDE MAAT.
Het Duitsche Reichsgericht besliste den 25 Sep-
tember 1915 dat een scheepskapitein, die in het côg-
nossement erkent ontvangen te hebben ,,1990 Runa-
balken = 3.134.975 cbf. erigl.”, met bepaling ,,die
Fracht dafür ist geschlossen zu 21 Pf. für jeden aus-
gelieferten engi. Kubikftisz” en toevoeging ,,Mas-z un-
bekannt”, daarmede bedingt vrachtberekening naar de
uitgeleverde maat, doch met dien verstade dat als
maximum grondslag van berekening geldt het als in-
geladen vermelde aantal kubieke voeten. De ontvan.-ger zou bij uitlevering van minder dan 3.134.975 cbf.
engi. veel minder vracht betalen dan naar de ge-
noemde maat berekend verschuldigd geweest zou zijn,
doch bij uitlevering van een grootere maat nooit meeL.
Hoewel deze beslissing, naar het ons voorkomt, te-
recht bij vele Duitsche juristen bestrijding heeft ge-
vonden, is het natuurlijk gewenscht, bij mogelijke
vervrachtingen naar Duitsche havens, met haar reke-
ning te houden en zoo men de door het Reichsge-
richt gehuldigde opvatting niet wenscht te zien toe-
gepast, uitdrukkelijk in het cognossement aan het be-
120
t ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
t MaaW 1916
ding van vrachtberekening naar uitgeleverde maat
toe te voegen, dat dit ook geldt indien deze maat gioo-
ter blijkt dan de als geladen vermelde.
%
UIL
ERRATUM.
In de bespreking van het Hogerhuisvonnis inzake
Molestverzekering in ons vorig nummer, zijn de re-
gels der vierde alinea door elkander geplaatst. Wij
drukken deze alinéa nogmaals, verbeterd,
af.
De verzekering was gesloten op de gewone voor-
waarden van de Lloyds polis. De daarin in de
regel voorkomende bepaling ,,warranted free “of
capture, seizure & detention”
. .
enz., waarbij ‘van
de verzekering uitgeslotell wordt hetgeen wij ge-
woon
zijn
,,molest” te noemen, was tegen betaling
cuer extra-premie geschrapt. De omschrijving der
verzekerde gevaren luidde dus: ,,takings at sea,
arrests, restraints and detainments of all kings,
princes and people of what nation, condition, or
quality soever, and all other perils
. .. .”
enz.
REGEERINGSMAATREGELEN OP
HANDELSGEBIED.
.1
U i t v o e r v e r b o d en. De
bij
het bestaande uit-
voerverbod van
tin
gemaakte
–
uitzondering voor
staniol en capsules is vervallen,
–
zoodat thans alle
tinnen artikelen en tinlegeeringen ten uitvoer zijn
verboden.
-Van eenige
groentenzaden
(spinazie-, peen-, uien-
en preizaad), is het uitvoerverbod tijdelijk opge-
heven.
–
Uitvoer
en
binnenlandsch
v’er-
b r u i k. De voorwaarde om een bepaalde hoevel-
heid voor binnenlandsch verbruik ter beschikkingte
stellen, is vervallen bij de afgifte van uitvoercon-
senten voor eenigë
koolsoorten
(zuurkool en Deen-
sche witte kool). Voor
peulvruchten
en
icroten
zijn de
desbetreffende bepalingen eenigszins gewijzigd.
MAANDCIJFERS.
EMISSIES IN FEBRUARI 1910.
De Staat der Nederlanden
…………
f
49.583.900Ç-
zijnde:
4/2
0
/0 Schatkistbilj.
f19.796.000 â 101
Schatkistpromessen.
,,29.590.000 (â98
“
s)
Provinciën en Gemeenten, Binnenland
,,
9.
625.O0O-
zijnde:
Amsterdamflo.000.0004
1
/20/oObl.
â96’/4
Bank- en Oredietinstellingen
……….
,,
1.612.000,-
zijnde:
Dordtsche Bank
f
–
400.000
aand. â
108
Marx & Co’s Bank
f1.000.000
,,
,
118
Hypotheekbanken, werkz. in Nederl.
13.000.-
zijnde:
–
–
Bataafschefloo.000
aand.
lO°/s gest.â130
Hypotheekbanken, werkz. i/h Buiteni.
,,
495.000,-
zijnde: –
–
5
0/
Pandbrieven
Ned. Amerik Land
Mij f500.000 â 99
Industrieele Ondernemingen …………
.
2.025.000-
zijnde:
Ned. Scheepsb. Mij f 1.000.000 aand.4140
Ver.Holl.Sigarenf.f
500.000
,,
,,125
–
–
Cultuurond., Handeisver. en Handels-
vennootschappen……………………
,,
3.950.000-
zijnde:
–
Handeisver. Amsterdam
f4.000.000
5
0/
Obi. â
98
5
/4.
–
Scheepvaartmaatschappijen
…………
Hou. Stoomboot
Mij
f800.000 aand. â 145
Theeondernemingen
………………….
98:475,-
zijnde:
Amsterdamsche Thee Cultuur
Mij f97.500
7
0/
iste Hyp. Obi. â 101.
–
Totaal……
f
68.562.435,-
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
N.B.
beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.
GELDKOËRSEN.
1. BANKDISCONTO’S.
1
26
Februari
1916.
1
20
Juli
1914.
Ne d
rDisc.
Wissels.
4′
1
,sedert
1Juli
’15
3
1
/
2
sedert23 Mrt.’14
Bel.Binn.Eff.
4
1
/2
1
,,
’15
4
23
’14
BankVrSChiflRC
5
1
1s
19Aug.’14
5
,,
23
,,
’14
Bank of England
..
5
8
,,
’14
3
,,
29 Jan. ’14
Deutsche Reichsbk.
–
5
,,
23Dec.
’14
4
5
Febr.’14
Banque de France..
5
,,
20Aug.’14
3
1
1
,,
29Jan.
’14
Oostenr. Hong. Bk.
5
,,
12Apr.’15
4
,,
12 Mrt. ’14
Russische Staatsbk.
.
6
29 Juli ’14
5
1Apr.
’14
Nat.Bankv..Denem.
5
,,
10
,,
’15
5
,,
6Febr.’14
Zweedsche Rijksbk.
5
1
/,
,,
5Jan.’15
4
1
/2
,,
6
,,
’14
Zwitsersche Nat. Bk.
4
1
/2
,,
2
,,.
’15
3′!,
,,
19
,,
’14
Bank van Italië
…
5
1
/3
10Nov.’14
5
,,
9 Mci ’14
Federal Res. Bk.N.Y.
3-5
,,
4
Febr.’15
–
Javasche Bank
….
3
‘/s
,, –
1Aug.’09
3
1
/s
1 Aug.’09
II. OPEN MARKT.
Data
A,nsterdano
Londen
Part.
Berlij,i
Part.
Parijs
Port.
N. York
ColI.
Part.
Prolon.
disconto
gatie
disconto
disconto
disc.
utoncy
26
Febr. ’16
2
,
2
-Sijs
4 ‘/s
–
/
–
1/4-2
21
–
26,,
’16
2-
1
/4
2
–
J4
5
1
/
4
t/.0/.,
–
18/4-2
14-19,,
’16
1 V4-2 2
‘/
4
–
1
/2
5
i/
41/2.0/4
–
1
0l
4
2
7-12,,
’16
1
8
/0.
1
/2
2-‘!4
5
1
18
4
1
!5..
0
/4
1
1
/4-2
22-27Feb.’15
40/4.714
4
‘/2-
5
‘)
1
‘/16
–
1
7
/
–
23-28
,,
’14
37/45/
314-4
1
/2
2018-‘/s
3_1/s
2
~
h
1/4-2
20-24Ju
1
i ’14
3
I/_8/
2
14-/4
2
l/4_8/4
2
‘/s-‘/2
201
4
1
/42 ijs
1)
Noteeringen van de Ver. v. d. Effectenhandel en de Pro-
longatievereeniging door elkander.
–
WISSELKOERSEN.
1. KOERSEN IN NEDERLAND.
Voor, Londen, Berlijn en Parijs worden voorloopig ook de
dagelijksche noteeringen te Amsterdam opgegeven. De dage-Iijksche koersen. op New- York en de laagste en hoogste .der
week
zijn
aan particuliere opgaven ontleend.
Data
Londen
Berlijn
Parijs
New.York
21
Febr. 1916
..
11.18
42.10
39.90
2.35
22
1916
..
11.18
1
/
42.35 39.92
1
/
2.344
23
,,
1916
..
11.15
42.50 39.90
2.34
1
/,
24
1916
. .
11.18
1
/4
42.37
1
12
40.-
2.341/
2
25
,,
1916
..
11.20
42.40
40.-
2.34
1
/2 26
,,
1916
..
11.19
42.35 39.97
1
/2
2.34
8
/4
Laagste der weèk
11.14
42.05
39.80
2.33/4
Hoogste
,,
,,
11.20
42.50 40.25 2.35
0
/s
19
Febr. 1916
..
11.18
42.20 39.80 2.35
12
,,
1916
..
11.33
1
/
44.-
40.45
2.35/4
Muntpariteit
….
12.10
1
/8
–
59.26
48.-
2.48/4
Data
Zwitser.
land
Woenen
Kopen-
hagen Stock.
1
holm
J
Bot avia
telegrafisch
6 Febr. 1916
44.65
–
29.50 65.85
66.05
98-4
Laagste d. w.
44.40
28.30 65.50 65.50
–
Uoogste
,,
,,
45.05
29.50 68.15 66.05
–
–
19 Febr. 1916
44.90
–
28.40
65.90
–
65.90
98
–
‘/
12
,,
1916
45.10
31.-
66.80
67.20
98-‘/
Muntpariteit
48.-
50.41
86:67
68.67
100
OVERZICHT.
De omzetten op de wiselmarkt worden steeds geringer.
Alleen in check New-York heeft nog eenige handel plaats op
bijna onveranderde koersen.
Londén en Parijs ondergingen door sterk aanbod van expor-
II
.1 Maart 1916
ECONOîHSTATISTISCHEBRICHTEN
121
teurs v.aii levensmiddelen• naar .Engeatd aanvânkelijk nog een
sterke daling; later trad echter weder verbetering in.
De koers op Berlijn was tamelijk stationair, die op Weenen
kon iets verbeteren en sloot op het hoogste punt. In de koersen
op de andere landen had geen noemenswaardige verandering
plaats.
II. KOERSEN TE NEW YORK.
Cèble
Zicht
Zicht
Zicht
Data
Londe
Parijs
Berlijn
An,sterd.
(in
,
(in frs.
(in cents
(in cents
per £)
P.
)
p. R,n. 4)
per gid.)
26 Febr. 1916….
4.76.90
5.87/4
31/4
421/2
Laagste d. week..
4.76.85
5.86’/g.
73/
42
1
/
Hoogste,,,,..
4.77.—
5.88
74/4
42/i,
19 Febr. 1916….
4.77.—
5.87’1
74’/8
42
1
/
11
,;
1916.. ..
4.76.50 5.87 /4 75 ‘/i
42 ‘/8
Muntpariteit ….
4.86.67
5.18V4
95’14
40
1
/i,
III. KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP
LONDEN.
Plaatsen en
Lande,,
Noteerings.
eenheden
12Feb.
1916
19 Feb.
1916.
Week
21-25 Feb.)
LaagsteHoogste
25Feb.
19I6
1
)
Lires p.
£
32.0
32.15
31.9732.10
32.10
Madrid
. . . .
Peset. p.
£
25.10
25.10
25.07-
1
25.10
25.071 Lissabon
….
d.p.escudo
3614
35/2
35
357/8
35/2
Italië
…….
Petrograd
..
R. p.
£
10
153
151
1
/
150’/2
152
150
1
/
Alexandrië
. .
Piast. p.
£
977/t6
977/
977/ 977/
977/je
Calcutta
. . . .
sh/d. p.rup.
1/4
1
/8
1/4
1
/8
114
114 ‘/s
114
‘Is
Singapore
. . .
id. p.
$
2/4
5
/82
2/4
1
/i2
2/4
1
182
2/4
5
/9,
2/4’/8
Yokohama.
. .
id. p. yen
–
2/1
1
/8
2/1
1
/8
2/1 ‘/i,
2/1 l/j
Hongkong
..
id.
p.
$
1/111/
4
I/IlA
1/11’/
1/11
1
/16
1/11’/a
Shanghai….
id.
p.tael
2/7
5
/a
2/7
3
/s
2/7
8
/8
2/7/8
‘2/7
0
/
Montreal
….
$
per
£
•4.78
4.79 4.79
4.80′!2
4.80 ij2
B. Aires 90 d.
d.p.gd.pes.
49
1
/18
498/je
491/t
49 ‘/4 49 ‘/4
Valparaiso ,,
d. p. pap.p.
8 i7/
8
l5/,
8’/82
8
l5/
8
5/55
Montevideo,,
d. p. peso
53
8
/8
53
5
/8
53
8
/8
53
1
/s
53
1
/8
R. d.Janeiro,,
d.p. milreis
11″!,,
11
17/
11
11
/18
11 ”ho
11
13
/16
0.
Noteeringen van 26 Febr. nog niet ontvangen.
GOUD EN ZILVER.
GOUDBEWEGING BIJ DE BANK OF ENGLAND
Week van 17-23 Febr. 1916.
(In duizenden p.st.)
Uit.
Continent …………
225
Koloniën
………….
5
U.S.A.
………….
10
Overige
landen
……
–
Baren en
diversen
.. ..
29
Per saldo ingevloeid
.
7.95
NEDERLANDSCHE BANK
VERKORTE BALANS OP 26 FEBRUARI 1916.
Activa.
OP
BÂnnenl. Wis- (H.-bk. f: 55.646342,22
/1
•
sels, Prom.,
‘
B.-bk.
,,
357.279,06 h enz., in disc.
1
Ag.sch.,, 18.133.974,13
‘/
f
74.137.595,42
Papier o. h. Buitenl.
.
in disconto.
……………………..
–
Idem eigen portef…
f
3.920.004,-
Af: Verkocht maar voor
de bk. nog niet afgel.
,,
–
Beleeningen
H.-bk.
f
19.771.316,46
3.920.004,—
ncl. rrsch
B.-bk.
5.758.746,89
4.in re .-Crt
Ag.sch.
48.101.219,78
•y op onderp.
f
73.631.283,13
Op Effecten ………
f
66.144.733,13 Op Goederen en Spec. ,,
7.486.550,—
–
73.631.283,13
Voorschotten
a.
h. Rijk …………….
14.863.470,76
Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud ……
f
70.448.520,-
Muntmat.
Goud. ..
,,424.684.181,37
f495.112.701,37
/”Munt, Zilver, enz…
5.248.678,75
1
/
Muntmat. Zilver
…..
500 .36 1.380 ,12
‘!,
ffecten
Bel, van hetRes.fonds
f
4.953.813,94
id. van
‘/, v.
h. kapit.
,,
‘3.885.998,50
8.839.812,44 Geb. en Meub. der Bank
…………….
,,
1.600.000,-
Diverse rekeningen
…………………
40.003.928,36
f717.357.474,23
1
/2
Paseiva.
Kapitaal
………………………..
f
20.000.000,-
Reservefonds
……………………
,,
5.000.000,-
Bankbiljetten
in
omloop
…………..
,,
577.977.650,-
Bankassignatiën in omloop
…………
,,
2.376.725,37
Rekening-Courant saldo’s:
Van het Rijk……
f
–
Van anderen
……
,,102.369.438,58 /2
102.369.438,58
‘Is
Diverse
rekeningen
………………
,,
9.633.660,28
f
717.357.474,23
1
i
Beschikbaar metaalsaldo
…………..
f
363.147.644,59
Op de basii van
2
/s
metaaldekking..
.. ,,. 226.602.881,80
Minder bedrag aan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is .. ,, 1.815.738.222,95
In.
•
.Baren
…………..914
Sovereigns ……….
–
Koloniën
1
)
–
150
Per saldo uitgevloeid..
–
1064
1064
1) Onttrokken aan den voorraad goud, voor Egypte gere- 1 Bij vergelijking met denvorigen weekstaat blijken de volgende
serveerd.
1
verschillen:
ZILVER..
De stemming was deze week eerder vast tengevolge van het
feit, dat de Britsche munt opnieuw als kooper in de markt is
gekomen, terwij! ook andere landen nog steeds muntaankoopen
doen uitvoeren. Daar tegenover die meerdere vraag weinig
aanbod van Amerikaansche zijde bestond, liepen de prijzen
iets op, maar winstnemingen hielden een belangrijke verbete-
ring der noteeringen tegen.
Volgens. de circulaire der firma Sam. Montagu & Co. is de
voorraad te Londen belangrijk toegenomen; hij bedraagt nu
ruim 7 millioen ons fijn, maar daar voor muntaatikoopen steeds dadelijke levering wordt verlangd, ig een aanzienlijke voorraad
noodzakelijk.
Nteering te Londen.
te New York.
26 Febr. 1918 ……..27
. 56’/8
-.
19
,,
1916: …….26’1
• 27Febr. 1915 ……..23ij,,
.
48
7
/8
28 Febr. 1914 …….. 265/8
57l/
• 20 Juli 1914 ……… 24″!,,
541/8
Meer
Minder
Disconto’s 527.542,33
Buitenlandsche wissels
.. .
116.645,-
Beleeningen 484.866,72
V
Goud
………………
5.372.578,42
Zilver
11.882,73
Bankbiljetten
…………
2.638.305,-
Rekening-Courant saldo’s
7.283.045,99
‘h
N.B. Uit de bekendmaking van den Minister van Financiën
blijkt, dat uitstonden op:
19
Feb. 1916
26 Féb. 1916
‘Aan schatkistpromessen
f120.760.000,—
f
124.760.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst
,,
52.500.000,—
52.500.000,-
Aan schatkistbiljetten.
. .
67.751.000,—
,,
67.751.000,-
Aan zilverbons
……..
.
,,
4.745.825,—
,,
4.620.055,-
122
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Maart 1916
OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.
‘
.
SURINAAMSCHE BANK.
(In duizenden Guldens.)
OVEÏZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.
______________
(In duizenden guldens.)
.
Dato
.
Goud
Zilver
Bank
biljetten
opei.chbare
Andere
Dato
1
1
Metaal
ICirculatie
opeischb.
Adcre
Di
scon
t
os
IT
)
rekc-
schulden
1
chu1don
495.113
5.249
577.978
104.746
29
Jan.1916..
875
898 1.100
915
786
26
Febr.
1916 ……..
489.740
5.261
575.339
7.068.
864 873
1.053
929 698
485.260
5.060
579.441
91.325
745
934
1.015
929 830
480.036
5.206
583.219
72.438
719
939 1.052 925
875.
5
,,
1916 …….
466.837 6.059
531.722
66.398
22
1916 ……..
15
]916 ………
448.753
•
6.123
573.086
61.931
8
,,
1916 ……..
30
Jan.1915….
1.438 919 1.138
801 270
441.794
5.777
577.947
51.457[
31
Jan.1914 ……
651
1.057 529
735
352
436.635
5.861
578.410
49.832(
25Juli
1914.. ..
.
645
1.100
560
735
396
49.182
6.195
577.056
33.240..
‘)
Sluitpost der
activa.
19
,,
1916 ……..
12
1916 …….
427.862 6.364
558.491
62.280
29
Jan.
1916 …….
421.701 6.379
562.055
49.075
.
BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.
22
1916 …….
15
,,
1916 …….
8
,,
1916 …….
420.711
4.017
565.239
45.004
•
1.
BANK OF ENGLAND.
31
Dec.
1915 …….
417.072
.
3.494
568.786
38.866
WEEKSTAAT VAN 23 FEBRUARI 1916.
24
1915 …….
18
1915 …….
.
.
ISSUE DEPARTMENT.
11
,,
1915 …….
4
,,
1915 …….
261.777
1.245
457.055
93.8691)
Notes issued.
.
£
7.666.265
1
Governrn. debtY,
11.015.100
27
Febr. 1915 …….
157.614
10.112
305.874
5:204
•
1
Othersecurities
7.434.900
28
Febr. 1914 …….
25
Juli
1914 …….
162.114
8.228
310.437 6.198
1
Gold coin and
1)
Waarvan Rek.
Crt. saldo
van het Rijk
f
71.245.000.
bullion
. . . .
54.216.265
.
.
–
£
72.666.265
£
72.666.265
.
BANKING DEPARTMENT.
Disconto’s
Data
_
Belee.
Bescitik-
baar
Dek- hings-
Capital ……£
14.553.000
Government
Hier-jan
Totaal
Scliatki.tt.
ningen Metaal-
percen.
Rest
……..,
3.514.962
1
securities
..
£
32.839.300
promessen
rechtstrcckç
saldo
tage
Public deposits
52.619.707
1
Othersecurities ,,
93.336.312 Other
deposits
96.393.965
1
Notes ……..
40.158,405
26 Febr. 1916
74.138
52.500′
73.631
363.148
73
Seven-day and
1
Gold and silver
19
,,
1916
74.665 52.500
74.116 359.857
74
other buis.
.
23.611
1
coin
……..771.228
12
1916
75.218 52.500
80.529
355.511
73
5 ‘
,,
1916
75.817
52.500
82.258 353.056
74
£
167.105.245
£
167.105.245
29 Jan.
1916
77.756 53.500
83.602 342.656
73
OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN. –
22
1916
79.102
53.500
83.709
327.279
72
Onderstaand ‘overzicht
bevat tevens de cijfers der door de
15
,,
1916
–
80.586 53.500
83.476
321.104
711
Regeering uitgegeven currency notes’van 1 £ en
10 sh.
met
S
,,
1916
79.853
51.500
87.065 316.273
70
het bedrag der gouddekking en der tot dekking aangewezen
31 Dec.
1915
76.348
47.500 93.579
312.746
71.,
Government securities.
De
publicatie
dezer
cijfers
geschiedt
24
1915
76.398
48.500
90.971
309.505
70,
sedert 26 Augustus 1914.
18
1915
73.025
45.500
89.995 305.293
70,
(In duizenden p.’st.)
____________
11
,,
1915
74.932 46.500
89.189 302.120
69
‘
t
1
1
Currency IVotes.
4
,,
1915
73.212
43.500
90.661
298.489
69
Dato
Metaal
Circulatie
Bedrag
Goudd
‘;
Sec,
27 Febr. 1915
90.064
–
210.601
152.560
48
28 Febr. 1914
62.683
10.500
‘69.313
43.230
1
)
54
23 Febr. 1916
54.987
32.508
99.345 28.500
65203
25
Juli
114
67.947 14.300
61.686
43.5211)
54
1
6
,,
1916
54.820
32.566 08.817
28.500 65.203
‘) Opde basis
van’
2/5
metaaldekking.
9′
,,
1916
54.80
32.867
98.057
28.500
65.247
.’
2
,,
1916
52.688
34.199
98.839
28.500 64.357
24 Febr. 1915
63.872
34.223 36.661 26.500
8.924
25 Febr. 1914
42.705 28.210
JAVASCHE
BANK.
22 Juli
1914
40.164
29.317
OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.
1
1
Verh.
1
(In duizenden Guldens.)
Data
GaT’,
01/ier
Public
Other
Re’ Reserve
Sec.
Sec.
Depos.
Depos.
serve
1.
tot
1
de/s.
Data
Goud
Zilver
Bank
biljetten Andere
opeischb.
sclisacicn
23 Febr. 1916 32.839
93.336
52.620
96.394
40.930
27/2
16
,,
1916 32.839
95.153
51.514
99.156
40.704
27
32.400
136.480
33.404
9
,,
1916 32.839 108.531
62.641 100.487
39.864
24/
32.198
135.967
34.557
2
..
1916 32.839 105.140
58.246
98.584
36.939
23
1
Jan.
1916……..43.819
18
,,
1915
…..-
‘43.349
32.261
137.671
32.908
25′ Dec. 1915 ……..42.480
43.720
32.485
140.747
31.128
24
Febr. 1915 26.924 102.932
26.925 132.869
48.099
30’/.
25
Febr. 1914 11.253
37.986
20.637
43.438
32.945
5
1
/
11
,,
1915
……..
37.606
26.201
131.806
19.104
22 Juli
1914 11.005
33.633
13.735
42.185
29.297
52/
2
Jân.
1915
…….
3
Jan.
1914
…….
25.810
28.060
110.399
9.634
25
Juli
1914
……
..
22.057 31.907
110.172
12.634
II.
DEUTSCHE
REICHSBANK.
•
STAAT VAN 23 FEBRUARI 1916
_ _
__
De biljetten zijn sedert den oorlog niet inwisselbaar.
Metailbestand ……………………Mk.
2.501.839.000
Dis.
Wissels,
buiten
1
Belee.
Diverse
Beschik-
baar Dek.
.
kings.’
Data
conto’s
N..I.id.
nungen
rake- ningen
metaal.
1)
perces
davon Goldbestand
…………………..421 000
betaalbaar
1
sid
farj eS
Reichskassenscheine
1)
264.570.000
Noten anderer Banken
,.,,,.,,.,…,,,,,
17.430.000
T Jan. 1916
5.839
22.795
44.373
24.524
42.242
45
25 Dec. 1915
5.846
22.040
45.641
26.130
40.573
44
Wechsel
………………………..,
5.501.992.000
Lombardforderungen…..:
,,
12.449.000
18
,,
1915
5.778
20.863
46.620
25.464
41.494
44
Effekten
33.618.000
11
191
5.949
19.610
48.520
25.395
41.830
44
Sonstige Âici
‘
v
‘
a
‘
238.522.000
2 Jan. 1915
4.077
8.973
35.306
.
12.768
33.625
42
•
Grundkapital………………:……
180.000.000
3 Jan. 1914
5.649
11.166
48.097
2.977
5.8572)
45
Reservefonds
,,.,..,,..,.,,,.,,.,,,,.,,
80.550.000
25 Juli 1914
7.259
6.395
47.934
2.228
4.842
2
)
44
Notenumlauf
………………………6.286.306.000
Sonstige tâgiich fâliige Verbindiichkeiten
1.787.557.000
2)
Sluitpost der activa.
.
.
Sonstige Passiva …………………….236.407.000
.2)
Op de basis van
2/5
metaaidekking.
,.
1)
Inci. Dariehenskassenscheine.
1 Maart 1916
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
123
OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.
Onderstaand overzicht bevat tevens het cijfer der uitgegeven
Darlehenskassenscheine. De Scheine, welke niet in kas zijn bij de Reichsbank, circuleeren grootendeels onder het publiek. De
Darlehenskassen zijn ingesteld op 11 Augustus 1914.
(In duizenden Mark)
Data
Mzlaal
Daarvan
Goud
Kassen.
scheine
Circu.
lotie
Dek-
kings.
percen-
23 Febr. 1916 2.501.839 2.456.421 264.570
6.286.306
44
15
,,
1916
2.498.920 2.455.850 419.248
6.374.300
46
7
,,
1916
2.495.194 2.454.951 549.379
6.450.834
47
31 Jan,1916
2.494.221
2.453.531
705.698 6.502.402
49
23 Febr. 1915
2,302.989 2.254.281
188.898
4.635.353
54
21Febr.1914
1.667.830 1.337.321 76.236
1.734.699
101
23 Juli 1914
1.601.398 1.356.857 65.479
1.890.895
93
‘)
Dekking der circulat,e door metaal en 1′.assenscl1e1ne.
Dat,,
Wisscis
Rek. Cr1.
Darleheuskassen.
scl,cin.e
Totaal
I
In kas bij
uitge-
.
de Reichs.
geven
–
bonk
22
Febr. 1916..
5.511.992
1.787.557
1.321.700
157.300
15
,,
1916..
5.387.493
1.742.712 1.480.500
375.600
7
,,
1916..
5.239.674
1625.973
1.617.200
508.600
31
Jan.
1916..
5.273.184
1.785.921 1.758.600
665.200
23
Febr. 1915..
4.026.780
1.723.676 709.000
181.000
21
Febr. 1914..
800.384
1.036.662
23
Juli
1914..
750.892
……………….
943.964……………….
III. BANQUE DE FRANCE.
OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.
Van 30 Juli 1914 tot 28 Januari 1915 is-geen weekstaat
openbaar gemaakt. De met geteekende posten k6men sedert
deze periode in den weekstaat voor. De bankbiljetten zijn sedert
den oorlog niet inwisselbaar.
(In duizenden francs.)
•
Te goed
0
Uitge.
Data
Goud
Zilver
in het bui.
Wissels
stelde
tenland
wissels
24 Febr.1916
5.035.879 360.209
430.882
1.724.961
17.
1916
5031.110
358.870
889.985 443.199
1.745.407
10.
,,
1916
5.024.555 354.415
911.999
439.139
1.765.502
3
1016
5.019.581
353.150
964.044
468.980 1.777.891
25 Febr.1915
4.237.457
375.633
212.798 228.505
3.080.169
26 Febr.1914
3.598.330
646.030
1.501.980
–
23 Juli
1914
4.104.390
639.620
…….. ……..
1.541.080
–
is
Buitgew.
B
k.
Rek. Cr1.
R k C
Data
Beleening
voorsch-.
btltcn
e.r
24Feb.1918
1.251.804 5.700.000
14.295.289
1.941.914
35.861
17
1916
1.258.478 5.600.000
14.203.465 1.929.365 81.443
10
,,
1916
1.267.279 5.000.000
14.144.739 1.933.225 83.856
3
,,
1916
1.274.583
5.400.000
14.034.413
1.909.551
114.959
25Febr.1915
834.682 4.400.000
10.831.547
2.331.749 49.124
26Febr.1914
778.960
–
5.763.460 830.060 300.050
23 Juli 1914
769.400
–
5.911.910
942.570
400.590
IV. SOCITÉ GÉNÉRALE DE BELGIQUE
Van de Nationale Bank van België, die haar goudvoorraad
naar Londen heeft overgebracht, zijn sedert 6 Augustus 1914
geen weekstaten openbaar gemaakt.
De Société Générale is einde 1914 met de functie van
circulatiebank belast:
De bankbiljetten zijn niet inwisselbaar.
OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN. (In duizenden francs.)
Metaal
1
l3elecn.
Beleen.
Binn.
•Rek.
Data
mcl.
1
van
van
wissels
Circa.
Crt.
buiten
1,
1
buitenl.
prom. d.
ei,
latie.
saldi
saldi
1
vorder.
proviuc.
beleen.
.
17 Febr1916
192.608
51.759
480.000 63.466
620.718
165.215
10
,,
1916
190.356
51.325 480.000
61.161
616.846
164.424
5
,,
1916
174.346
51.021 480.000 60.205 605.371 158.545
27 Jan. 1916
177.721
48.816 480.000 59.265
603.893
160.341
V. VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
U. S FEDERAL RESERVE BANKS.
In werking getreden op 16 November 1914.
OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.
‘
(In duizenden dollars.)
Data
Goud
Ziloc,
Wissels
Dcposito’s
C
tic
f,’
Dekkings-
Pe,cc
21Jan.’16
341.788
14.132
55.868 444.729
11.571
77 14
,,
’16
347.700
14.283
55.756 440.598
11.948
79
•
7
.
’16
354.418
12.888
55.579
431.085
12.982
82
30Dec.’15
344.963
13.525
55.381
415.113
13.486
85
22Jan.’15
239.662
18.747
13.062
284.193
1.913
87
0
Gouddekking van deposito’s en circulatie na aftrek van
de posten tusschen de banken onderling.
NEW YORK ASSOCIATED BANKS AND TRUST
COMPANIES.
OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.
is
(Gemiddelden in duizenden dollars.)
Rcserve.
9eioeningci
Data
Eigen
1
Bij Fed.
1
Elders
Bezit
1
Res. Baik Iqedcj,e,,ecrd disconto’s
26 Febr.1916
..
506.020
159.320
58.490
3.369.230
19
,.
–
1916
.
.
515.250
169.650
58.590
3.333.720
11
,,
1916
.
.
523.040
172.160
58.440
3.315.820
5
1916
.
.
522.000
176.110
57.930
3.295.130
27 Febr.1915 ..
365.480
113.890
33.100
2
28 Febr.1914 .. 471.0701)
–
0
2.054.960
25 Juli 1914 . .
467.880′)
–
‘)
2.057.570
Deposito’s
j
Data
Circulatie
Dadelijk
Op
opvraagbaar
term
26
Febr. 1916.
.
34.520
3.437.920
153.510 142.830
19
1916..
33.970
3.411.660
152.800 155.850
11
1916..
34.120 3.400.280
156.690 167.960
5
1916..
34.340
3.384.680
157.480 172.800
27
Febr.1915. .
39.260
2.175.240.
97.630
136.810
28
Febr.1914..
42.640
1.936.4701)
1)
28.990
25
Juli
1914..
41.730
1.958.320
1
)
‘
-)
,
26.170
1)
Op deze data
werden reserve en deposito’s’bede
ongesplitst
opgegeven.
.
.
EFFECTENBEURZEN.
Amsterdam,
‘
26 Februari 1916.
Onze Nederlandsche
Staatsfondsen
hebben in de afgeloopen
week in tegenstelling met- het overige gedeelte van de markt
van een vrij vaste houding blijk gegeven. Deze betrekkelijk gunstige stemming, die eerst op den laatsten dag van de af-
geloopen week voor een kleinê reactie plaats maakte, is
bemoedigend met het oog op de in voorb’ereiding zijnde Staats-
leening. Meestal toch- worden bij het vooruitzicht op de spoedige
uitgifte van nieuwe Staatsobligatiën de oudere soorten zwakker
gestemd. Wellicht zijn aankoopen van bepaalde zijde aan deze-
vrij gunstige houding voor Nederlandsche Staatspapieren niet
vreemd geweest. Want op het overige gedeelte van de markt
hebben de aangekondigde .financieele wetsontwerpen, vooral de
oorlogswinstbelasting en de bijzondere heffing op vermogen en
inkomen, wel degelijk indruk gemaakt. Zoo had bijvoorbeeld
de directie van de Vereenigde Blikfabrieken reeds voorgesteld,
in totaal 20
0/
dividend uit te keeren, doch heeft te elfder ure
met het oog op de in voorbereiding zijnde oorlogswinstbelasting
besloten, het dividend tot 15
O/
te beperken. Er zullen nog
wel tal van ondernemingen op dezelfde wijze haar uitdeelingen
124
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Maart 1916
inkrimpen, waardoor de buitengewoon hooge dividend-verwach-
tingen in tal van gevallen wel niet geheel verwezenlijkt zullen
worden. Alleen hierin schuilt reeds een voldoende reden voor de
iets zwakkere houding, die de locale markt, voorall in het
laatste gedeelte van de afgeloopen week, heeft getoond. Voor Staatsfondsen geldt dit zooals gezegd niet. Ook buitenlandsche soorten waren vrij vast. Russen werden
evenwel ten slotte iets lager aangeboden, daar de thans ge-publiceerde cijfers over in- en uitvoer in 1915 een zeer on-
gunstigen indrük maken, zooals trouwens ook te verwachten was:
1914 1915 tegen 1914 ‘
Invoer.. Rbl. 939.098.000 Rbl. 624.796.000 Rbl. —314.302.000
Uitvoer. ,, 866.104.000 ,, 302.704.000 ,, —563.400.000
Loversch. Rbl. 72.994.000 Rbl. 322.092.000 Rbl. + 249.098.600
Van Zuid-Amerikaansche Staatsfondsen trokken 5
0
/0
Obli-
gatiën Nicaragua de aandacht door een rijzing van 49
1
/2 töt
698/4
Io
(Slot 64/8). Deze groote koersverheffing geeft uitifig
aan de verrassing, ontstaan door het bericht, dat uit hoofde
van een betaling van £ 600.000 door de Vereenigde Statn
als prijs voor de verkrijging van een kanaalroute door dit
land, hervatting van de dividendbetaling te verwachten is.
Inderdaad mag men van een verrassing spreken, wanneer men
weet, dat Nicaragua’s verleden jaar nog tot de noodlijdende
fondsen behoorden, daar wegens de vermindering van de
douane-ontvangsten de staat zijn verplichtingen niet meer ge-
regeld kon nakomen.
Over het algemeen genomen toonen de koersen van staats-
fondsen geen groote veranderingen aan in vergelijking,met
het begin van de maand.
IL
5Feb. 12 Feb. 19 Feb. 26 Feb.
daling
3
O/
N. Werk. Schuld 68
15
/t6
68
1
/i
68
11
/jo 70’/io +
1’/’
.
2
1
!2
0
/0
N.
W.
Schuld 597/
588/4
59
1
/8
61
1
18 + i”/io
5
0/
Oost Indië ….101
1
I8
101
1
/2
101 ‘/2
101
–
4 °/oOostenr.Jan.-Juli 461/2
472/
4
458/4
44
1
/2 —2
4
‘/1
0/
Port. Tabaksi. 84
7/
83 ‘/
83’/4
83
t
!, – 1
4
0/5k
Nicolaï’67-69 64
64
62/io 61
– 3″
4
Consols’80 58′!2 59’/
58’/
58’/ – Wo
4 °/o Rusland, Hope & Co. ’89-90 . . . OO°/to
60’/8
60
1
/,o
59
1
/10 –
1
In de locale markt was de stemming voor
Bankaaz-
deelen
onverdeeld, gunstig, daar men met hoogere dividen-den rekening houdt. Zeer vast waren o.a. aandeelen Neder-landsche Handelmaatschappij (rescontre) die van 161
8
/e tot
169
1
/2
O
/s verbeterden. Daarnaast gaven ook aandeelen Amster-
damsche Bank, Koloniale Bank e.a. van een willige houding
blijk. De nieuwe uitgiften van de Dordtsche en de Marx-&
Co’s Bank vonden grif plaatsing..
Cultuurfondsen
zetten, in sympathie met de willige suiker-
prijzen, hun rijzing voort. Dit geldt in het bijzonder voor
aandeelen Balapoelang, Krian, Suiker Cultuur en Handelsver-
eeniging Amsterdam. Laatstgenoemden golden: 308-330 ‘/2-319.
Het slot was ook in deze afdeeling zwakker. Daar,. zooals uit
onderstaande opgave blijkt, de prijsverbeteringen, sedert het
begin van de maand behaald, nog zeer aanzienlijkzijn, is
een kleine reactiebeweging op winstnemingen, wel verklaarbaar.
In de
Mijnbouwafdeeling
verdient alleen een stijging van
23
8
/ tot 3218
O/
(slot 301) in aandeelen Swansea ver-
melding, welke rij zing verband schijnt te houden met een door
het Nieuw Amst, Administratie Kantoor verspreide circulaire,
waarin de aflossing van de obligatieleening en de afbetaling
der crediteuren in uitzicht worden gesteld.
Op de scherpe rijzing in
Rubberfondsen
is thans, een
terugslag gevolgd, die -echter niet van groote beteekenis is.
Alleen aandeelen Amsterdam Rubber werden ten slotte nog al
overwegend aangeboden.
Sclieepvaartaandeelen
waren in reactie, daar de belang-
stelling voor deze papieren sterk is verminderd. Alleen
aandeelen Java China Japan Lijn waren bijzonder willig:
137 ‘/4-164’/4
0/,
terwijl voorts ook Müller & Co’s Scheepvaart
Maatschappij zich door een vaste houding onderscheidden op
geruchten, dat de onderneming 100
0/
dividend zou uitkeeren
in 6
0/
cum, preferente aandeelen. Later werden deze geruch-
ten in dien zin gewijzigd, dat de maatschappij wel tot zulk
een uitkeering in staat zou zijn, doch dat een doorvoering van
deze uitkeering nog niet zeker is. Desniettegenstaande blevén de
aandeelen doorstijgen en verbeterden ten slotte van 234 tot286
1
/0/,
Andere scheepvaartfondsen, waaronder Oostzee, Holland Am-
rika Lijn en Koninklijke Hollandsche Lloyd, werden vooral
tegen het einde van de week, vrij aanmerkelijk lager aan-
geboden.
Ook voor
Peiroleum fondsen
was de slotstemming niet gunstig.
Vooral Rumeensche soorten moesten het nogal ontgelden (Ge-
consolideerde verloren 6
0/,),
hetgeen naast geruchten omtrent
een voorgenomen regeeringsmonopolie in de petroleumindustrie
in Rumenië, die men echter, vooral onder de gegeven om-
standigheden, niet ernstig kan opvatten, ook en veeleer ver-
band houdt met het oproepen van alle mannen tusschen 21
en 46 jaar voor den militairen dienst, waaruit men afleidt,
dat ook in Rumenië de politieke toestand, nog steeds critiek is.
Zeer flauw was ook de houding van
Tabaks fondsen,
die
hun groote prijsverbeteringen, in de vorige week geboekt,’na-
genoeg geheel hebben moeten prijsgeven. Vooral de Deli-soorten
waren thans aangeboden. Zoo verloren Amsterdam Dcli 140/,
Deli Batavia 20/4
0/,
Rotterdam Dcli 11 o/. In vergelijking
met 5 Februari j.l. zijn de koersverbeteringen echter nog
steeds zeer belangrijk.
5
Febr. 12 Febr. 19 Febr. 26 Febr.
daling
Wester Suikerraff. . 215
227 ‘ 230
227
1
/2 + 12
1
!,
Vorstenlanden :. . . 200
1
/2 210
216
214
+ 13
1
!2
Handelsver. A’dam 295
295
312
319
+ 24
Suiker Cultuur . .. . 155
.16821
4
175’/4 177
+ 22
Guyana Goud . . . .
23
22’/
22″/,o 23’/, +
Vie
Dordtsche Petroleum 175
180′
182
184
1
/4 + 98/4
Geconsolideerde ….
169
1
/j,
1812/
4
1762/4 170
1
!2 +
lO/
ji
Koninklijke ……518
543V2 545
541
7
/8
+ 23’/s
Amsterdam Rubber 187
1
/4 189
1
!,
207
205
+ 17
1
/4
Bandar Rubber. . . . . 69
1
1
69
1
/8
77
79
+ 9
3
/
Kendeng ‘Lemboe . . 179
181
200
210
+ 31
Oost-Java Rubber.. 139
1
/4
138
161
1
/2 166
+ 261
Serbadjadi …….. 228′!, 235
1
/2 267
276
+ 47V2
Kon. HolI. Lloyd. . 185
189
187
187
8
/4′
+
.
2
8
14
Ned. Scheepv. Unie 156
160
168
168
7
/8
+ 12
7
/8
Rotterdamsche Lloyd 168
1
!2 175
178
180
1
/4 + 11
8
/4
Stoomv. Mij. Oostzee’ 322
1
/2 345
350
342
+ 19’/,
Amsterdam Dcli .. 244
264′!2 284
270
+ 26
Amsterd.Langk.gew. 219
231
263
242
+ 23
Besoeki ………..130
1
/2
152
153
161
+ 30
1
!2
Dcli Batavia ……381
3991f2
4378/4
417
+ 36
Dcli Maatschappij… 476
497
1
/2 515
507 1/2 + 31
‘/2
Mdan ………..
149
1
/a 161
179 . 175
+ 25’/4 Rotterdam Dcli … .’ 183
1
/2 202
8
18
230
219
+ 351/
In de
Arnerikaanscize
afdeeling was de stemming even
lusteloos als op de lokale markt, hetgeen wegens de onaan-
gename politieke berichten, die uit New York tot ons komen,
zeer begrijpelijk is. Bethlehem Steels waren voorbijgaand vast
wegens de thans’ over de Pennsylvania Steel Cy. verworven
contrôle, alsmede op uitbreidingsberichten. Ook ‘de Steel Cor-
poration gaat over tot den bouw van 1500 bijproduct-cokes-
ovens, die een bedrag van $ 15 millioen zullen vereischen.
Dit bericht maakte echter geen indruk, ‘daar men hierin slechts
een der stappen ziet, genomen om de dreigende concurrentie
het hoofd te bieden. De, naar verluidt, onder patronaat
van Kuhn Loeb en de National City Bank pasgeboren ,,In-
ternational Steel Corporation” met een aanvangskapitaal van
$ 200 millioen, zou zich namelijk wel eens tot een krachtig
coucurreerend lichaam kunnen ontwikkelen. Central Leathers
waren hier vrij vast wegens de bevredigende bedrijfsresultaten
over 1915 behaald; de vermeerdering van het surplus be-
draagt $ 1.353.000. Aandeelen Gulf States Steel stegen van
43
12
/to tot 47
3
/1
wegens de ten opzichte van 1914 verzes-
voudiging der netto-ontvangsten. Marine-soorten genoten
weinig belangstelling en sluiten weer zwakker. Voor American
Cans bestond’ een oogenblik meer vraag wegens de gerech-
telijke ‘uitspraak, die een ontbinding Van de maatschappij
niet noodzakelijk acht, indien de maatschappij zich in het
vervolg aan de anti-trust-wet houdt en eenige wijzigingen in
het beheer doorvoert. Deze beslissing – reeds verwacht en
verdisconteerd – is van temeer gewicht, wijl ‘de ontvangsten
der maatschappij zich op zeer bevredigende wijze blijven
ontwikkelen en, naaf raming door de ,,Fin. News”, over 1915
$ 728.004 meer zullen opbrengen dan over 1914. Voor spoor-wegfondsen bestond nog vraag noch aanbod van beteekenis.
5 Feb. 12 Feb. 19 Feb. 26 Feb.
daling
Americ. Beet Sugar
64
63 ‘/2
64
1
/2
621/2 – 1
1
/2
Am. Car&Foundry 64
8
110
65e/8
658/
4
651/8 +
“ho
Am. Smelting &Ref.95
7
/io
95
941/s
931/ – 2
8
/8
AnacondaCopper
175
7
/10
175
177/4
1711/8 ……41
2/,
Studebaker Corp
139/4
1448/4
144
140
+ 8/4
United Cigar…..54
l
/
54t/
545/
8
531/3 –
U.S. Steel Corp. .
77
8
/10
77
7
/8
78
788/4 – /
16
Atchison Topeka .
100 ”/,o 101 ht/10 101 “/16 997/8
– 13/16
Denver& Rio Gr.
12/4
12
1
/8
12
1
/s
117/1 –
Kans. C. South. gew
25
1
/16 25
9
/t6
25
1
/8
24’/s – l
°
/to
Miss. Kani. & Tex.’
I
–
4
O/o
conv……44
‘ 431/
421/,
371/4
Canadian Pacific.
174
7
/
175
172
1
f2
1718/8 ‘ —3
1
!2
Int.Merc.Mar.pr.a
74
3
/lo
72/
66’/
657/ig –
Te L o n d e n liet het vooruitzicht op zeer hooge belasting-
heffingen ter gedeeltelijke dekking van de oorlogskosten, de
1 Maart :1916
ECONOSTATISTtSCHE;BCHTEN
125
beurs niet onbeïnvloed. De stemming was veï niët bepaald
flauw, voor enkele soorten (Japanners en Vénezuela’s) zelfs
iets vaster, doch de zaken krompen tot een minimum in.
Wegens de stijgende kosten van den oorlog eenerzijds (Mi-
nister Asquith heeft nieuwe kredieten verkregen tot een bedrag
van £ 420 millioen,. waardoor de staatsschuld van £ 708
millioen in 1914 eerlang tot £ 2200 millioen zal stijgen) en
de verminderde plaatsing van de exchequer bonds- en schatkist-
wissels – waar echter een ruimer vloeien der belastingen tegenover staat – anderzijds, zal men op den duur de uit-
gifte van een nieuwe oorlogsleening toch niet kunnen omzeilen
en men ziet deze dan ook voor de maand Maart of April
tegemoet. Voor Grand Trunks bestond eenige belangstelling
wegens het weder op – een .4
0
/ogrondslag gebracht dividend,
terwijl ook de verdere verbetering van de dekking dr
obligo’s bij de Bank of England een gunstigen indruk maakte.
De Pa rij s c he’ beurs toonde, ondanks het tot nu toe vopr
Frankrijk ongunstig verloop van de hervatte bedrijvigheid aan
het Westelijk front, een vrij vaste houding. Fransche Rente
steeg van 61 tot 61.40; 4V
0
/0
Russen vân 72.40 tot 73;
Rio Tinto’s van 1760. tot 1774 (slot 1767). Wellicht staat
deze betrekkelijk vaste beursstemming ten deele in verband
met de ook in Frankrijk thans voorgenomen ,,Effectenmobilisatie”.
Te B er 1 ij n was de beursstemming in de afgeloopen week
vrij gunstig. Het feit, dat de Hamburg—Zuid-Amerika Lijn
ondanks den oorlogstoestand nog een dividend van
4
0
/0
kan
uitkeeren, wekte voldoening. De stemming sloeg later eenigszins
om, daar, ondanks alle genomen maatregelen, de wissel-
noteeringen te Berlijn, na een korte pauze, zich weer in
opwaartsche richting bewegen. –
GOEDERENHANDEL.
GRANEN.
Wij wezen er reeds herhaalde malen in deze overzichten
op, dat de hoeveelheid T a rw e, die in de verschillende
export-landen beschikbaar is, dit jaar belangrijk grooter is
dan het vorige jaar en het treft dan ook niet als geheel on-
verwacht, dat de prijzen in de termijn-markt van Chicago
deze week een zeer belangrijke verlaging ondergingen. Reuter
seinde uit Chicago, dat de val van 6 op 24 Februari het
gevolg was van politieke moeilijkheden met Duitschiand, doch het komt ons voor, dat de politiek ten onrechte hierin gemengd
wordt. Immers zelfs bij een oorlog tusschen de Vereenigde
Staten en Duitschiand, zou de tarwe-positie zich in het geheel
niet wijzigen. De werkelijke reden der prijsverlaging is dan
ook te. vinden in de voortdurend zeer groote aanvoeren van
tarwe op de verschillende binnenlandsche markten van Noord-
Amerika. Tegen deze aanvoeren, die belangrijk grooter zijn
dan het vorige jaar, weegt de export-vraag niet op en de
vooruitzichten zijn, dat van nu tot aan den nieuwen oogst
Europa veel minder tarwe van de Vereenigde Staten zal be-
hoeven, dan het vorige jaar het geval was. Verleden jaar
was immers Europa bijna uitsluitend op de Vereenigde Staten
aangewezen, doch dit jaar zijn de oogsten van Canada en Australië zooveel grooter, dat een belangrijk, zoo niet het
voornaamste gedeelte van den import wel uit die landen zal
plaats vinden. Het is dan ook geen wonder dat er eenige
vrees begint te ontstaan in het kamp der haussiers en dat
groote verkooporders de prijzen drukten. De Engelsche
markten hebben evenwel in geenen deele een trouw beeld ge-
geven van de stemming te Chicago, wat wederom geheel te
wijten is aan het vracht-vraagstuk. Ofschoon de prijzen over
het algemeen wel iets lager zijn, was op verschillende oogen-
blikken de markt toch bepaald vast te noemen. De versche-
pingen naar Europa waren niet bijzonder groot en een ge-
deelte van deze verschepingen zal wederom niet aan de markt
komen, daar het ter aanvulling der Regeeringsreserve zal
dienen.
,Mais. Ook voor dit artikel liepen in Chicago de prijzen
terug, ofschoon in mindere mate dan voor tarwe. De positie is dan ook geheel anders en waar vooral de berichten uit Argen-
Ïinië over den nieuwen oogst tamelijk ongunstig zijn, bestaat
er wel redén om met zekere bezorgdheid de toekomst tegemoet
te zien. Immers het vorige jaar hadden zoowel Argentinië als
de Vereenigde Staten een zeer grooten oogst van mais van
goede kwaliteit. Dit jaar hebben de Vereenigde Staten een
veel kleineren oogst van tamelijk slechte kwaliteit, terwijl, zelfs
als men aanneemt, dat de berichten over den nieuwen mais-
oogst in Argentinië te ongunstig worden voorgesteld, men toch
als vrij zeker kan aannemen, dat de oogst belangrijk kleiner
zal worden dan het vorige jaar. Een eventueel tekort aan
mais zou moeilijk door en.ander artikel te vervangen zijn, dar gerst niet in groote hoeveelheden in genoemde landen
wordt verbouwd. De prijzen van mais toonen ook deze week in’Engeland een aanmerkelijke stijging, terwijl ook hetzelfde
van gerst gezegd kan worden. Dit laatste artikel wérd al
zeer weinig aangeboden en de prijzen gingen regelmatig op.
Ook haver was vast gestemd, maar waar dit artikel nog
in1voldoende hoeveelheden verkrijgbaar i, ondergingen de
prijzen zoo goed als geen verandering.
In 1 ij n za a d kwamen slechts weinig transacties tot stand;
de verschepers hielden vast, terwijl aan den anderen kant in
Engeland weinig attentie bestond tengevolge van het feit, dat
de:producten weinig gevraagd waren. Ook Noord-Amerika
to6nde weinig vraag voor Laplata zaad; de verschepingen van
Argentinië naar Noord-Amerika geschieden sedert geruimen slchts per .zeilschip, daar stoomboot-ruimte niet tot redelijke
vrcht verkrijgbaar is. De fabrieken in de zeehavens der
Ver’eenigde Sraten zijn voldoende voorzien van lijnzaad; in ‘t
we’ten daarentegen zijn de voorraden uiterst gering en wordt
er’door de fabrikanten sterk over geklaagd, dat de speculanten
dernarkt geheel beheerschen.
Markten in Nederland.
Ook deze week bleven de prijzen van T a r we onveranderd.
Ofschoon in vele streken de door de Regeering gedistribueerde
Maïs nauwelijks is aangekomen, begint zich hier en daar
wederom de behoefte te doen gevoelen en de kleine partijtjes,
dieînog in handen van particulieren zijn, ondervonden wederom
tamelijk veel belangstelling. Voor Ge r s t blijft de vraag nog
zeer teleurstellend en de betrekkelijk kleine hoeveelheden, die
aai de markt zijn, worden slechts uiterst traag door de con-
sudiptie opgenomen. Dit geldt in nog sterker mate voor H a v e r
warvan de prijzen nog terugliepen onder invloed van tamelijk
dringend aanbod van binnenlandsche haver. De voorraden van
binnenlandsche voergranen zijn grooter dan men normaal had
kurïnen verwachten, aangezien kort na het oogsten de boeren zeer terughoudend waren, omdat zij de prijzen toen niet hoog.
giioeg vonden. In L ij n z a a d kwamen deze week geen nieuwe
zaken tot stand, terwijl Lij nk oe k e n tot onveranderde prijzen
regelmatig gevraagd, blijven.
1
Noteeringen.
at
Chicago
Buenos Aires
Data
Taroue
I
Mais
Haver
Tarwe Mais
Lj,,:.
Mei
Mei
Mei
I
Maart
Mci
I
Maart
25 Febr.1916 118/4 773/4
45
9.00
4
) 5.6O) 12.70
4
)
18′ ,, 1916 129
1
79’/
48/4
9.20
/
5.90
12.85
25Febr.1915 153
1
/8
72’/i
56V2
12.95
5.85′)
9.85
25 Febr.1914
940/4
67’/4
40’/4
8.75
5.10
11.90
2OtJ
u
li 1914
82′) 56’/’) 26V’) 9.40′) 5.38′) 13.702)
‘),per Dec.
3)
per Sept.
8)
per Febr.
4)
koersen van 24 Febr.
T
.
Loco-prijzen te Rotterdam/Amsterdam.
,’Soorten.
128 Febr.121 Febr.
I
Soorten.
128 Fcbr.121 Febr,
Western.. ..
nom.
nom.
Lijnkoeken.
Nd.
Tarwe …….368
368
Haver 38 9white
Rge
No.
2
clipped
…….14.70
14.90
Mâis La Plata
312
305
Amer. van La-
Gerst
46
Pt
Plato zaad….
155
155
feeding
… .
293
290
LijnzaadLaPlata
470
470
AANVOEREN in
,
tons van 1.000 kilo’s.
Rotterda,n
Amsterdam
r
Artikele,,
20-26 Feb.
Sedert
20.26 Feb.
Sdert
1916
1Jan.’16
1916
11
Jan.’16
23.197 183.154
– –
(waarvan voor de Bel-
gium Relief Comm.)
8.972 98.697
–
–
–
–
5.513
–
–
–
3.314.
–
503
T
a
!
rwe
.
.
Mâïs
…………….
59.835
350
20.018
(vjaarvan voor de Bel-
Roge
……………..
gium Relief Comm.)
8.156
32.530
–
–
Boekweit
……………
15
..141
14.928
–
1.980
8.450
–
4.018
Gerst ……………..-
Hâver
……………-
Lijiizaad
…………
12.079
342
21.500 Lijnkoeken
…………
2
..425
7.050
27.880
–
3.405
Tarwemeel
126
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Maart 1916
METALEN.
IJZER EN STAAL.
De zeer gestoorde mail-dienst en het niet aankomen van de
wekelijksche overzichten uit de verschillende industrieele centra
maken het onmogelijk, een betrouwbaar verslag te geven van
hetgeen in de afgeloopen week heeft plaats gegrepen op 1de
ijzer- en staalmarkt.
Uit Engeland wordt bericht, dat ten slotte eene overeenkomst
tot stand is gekomen tusschen het Gouvernement en de belapg-
hebbende fabrikanten, waarbij de maximum-prijs voor Cleveland
ruw ijzer No. 3 op 8216 werd vastgesteld. Deze bepaling heeft
alleen betrekking op het binnenlandsch gebruik en is niet van
toepasing op de contracten, die met de geallieerde landen zijn
en zullen worden afgesloten.
De bekendmaking van deze nieuwe regeling heeft een
remmenden invloed uitgeoefend op speculaties en deed on-
middellijk de prijzen teruggaan van 96/6 op 87/6.
Bij deze nieuwe regeling werd niets vermeld aangaarde
maximum-prijzen voor hematietijzer en andere soorten.
In de stemming van de markt in D u i t sc h land is geen
reactie te bespeuren en de prijzen in alle branches van de
staal-industrie stijgen gestadig.
In Amerika heeft een plotselinge en onverwachte prijs-
stijging voor platen, vormijzer en Staven van niet minder dan
$
5.—
per ton groote verslagenheid teweeggebracht onder de
verbruikers.
Naar men verneemt, hebben een groot aantal fabrikanten
van werktuigen geaarzeld, hunne inkoopen voor het loopende
jaar te doen, terwijl zij nu genoodzaakt zullen zijn, hiinne
contracten af te sluiten volgens de nieuwe prijs-lijst. Aan-
zienlijke orders voor scheepsplaten zijn, naar men bericht,
doorijzerfabrikanten geboekt.
De zaken in ruw ijzer waren zeer levendig en het schijnt,
dat groote hoeveelhéden van basis en giet-ijzer in de laatste
dagen van de hand zijn gegaan. . –
Loco-Noteeringen te Londen:
Data
IJzer
c1cV.
K Per
Standard
Tin
Lood
S
.
Zink
25 Febr. 1916..
8711
102.5′-
184.-/-
32.7/6
lOS.-!-
18
,;
1916..
95/9
108.-!-
180.-!-
32.-/-
103.-/-
26 Febr. 1915..
57/1
64.10/-
180.-!- 20.2/6
42.10/-
27 Febr. 1914.
.
5016
64.5!-
173.5/- 19.15/-
21.8,0
20
Juli
1914..
51/4
61.-/-
145.15/-
19.-!-
21.10/-
STEËNKOLEN.
De vraag voor huishoud-kolen was iets grooter, overigens valt
echter geen nieuw kenteeken te vermelden.
Scheepsruimte was in het begin van de week wel beschik-
baar en dit had een gunstigen invloed 6j5 de positie van de
kolenmijnen, ofschoon het gebrek aan wagons en het belem-
merde spoorwegverkeer nog steeds een beletsel is voor eene
verdere ontwikkeling der zaken.
De prijzen voor prompte levering hadden neiging tot eene
geringe reactie, doch voor latere verscheping waren de noteerin-
gen zeer vast.
Best steam (Newcastle) 32 s. 6 d.; steam smalls 16 s. ;.steam
srnalls (Cardiff) 18 s. 6 d.; gas coal (Durham) 27
S.
PETROLEUM.
(Ontleend. aan den ,;Moniteur du Pétrole Romain”, Bucarest
1/14 Febr. en den ,,Petroleum Review”, London 19 Febr. 1916).
Roemenië: Ruwe Petroleum, type Bustenari, Lei 4.10-4.20
per 100 kilo’s. In enkele gevallen voor prompt 5 â 10 bani
meer.
Type Moreni-Tzuicani had veel vraag tegen flinke prijzen.
Andere qualiteiten moeilijk te plaatsen.
Export ondervindt veel hinder van den thans intensieven
graanuitvoer.
De vraag van den Levant naar lampolie en olie in vaten
blijft groot en de prijzen bewegen zich in opgaande richting.
De groote maatschappijen blijven naar Duitschland expor-
teeren, maar de andere raffinaderijen nemen in ‘t algemeen
geen genoegen met de prijzen. Duitschland vraagt ook zware
oliën en derivaten daarvan, tegen bevredigende prijzen, hoewel
lager dan een maand geleden. .
Amerika. In Amerika zijn de prijzen van ruwe petroleûm
en derivaten, voornamelijk die, welke de oorlogvoerende mognd-
heden vragen (benzine, residu), zeer bevredigend. De vo6r-ziening van West-Europa laat echter te wenschen over, ten-
gevolge van een tekort aan tankschepen. De ,,British. Petroleum
Company” dringt per circulaire aan op inkrimping der benzine-
comsurnjtie, daar nagenoeg de geheele import voor het leger
benoodigd is.
Prijzen te New-York, dato 17 Februari 1916:
Gerafflneerd in kisten…. …….
.11.25 per gallon.
Standard white in vaten
8.90
Credit Balances …………..2.35
Pennsylvanan ruw …………$ 2.35
vat.
R u s lan d. De Russische Regeering heeft maatregelen tegen
prijsopdrijving getroffen, zoodat de laatste noteering met 45
kopeken per pud loco, 10 kopeken onder dè vorige bleef;
Kerosine 50 kopeken, Residus 47 kopeken.
Ga Ii ci ë produceert geregeld 6000 ton per maand. De
Regeering verdeelde 66.000 ton lampolie over êenige ghnstig
gelegen raffinaderijen om gedurende een periode van 5 maanden
naar Duitschland te worden verkocht.
L o n den. Prijzen voor geraffineerd bleven onveranderd
als volgt: 2e distillaat 9
1
/2
d.; Standard white 10 d.; water
white 11 d.
Amerikaansche smeeroliën:
Amer. pale ……………………
£ 20.15.
red…………………….
gefiltreerde machineolie ……..21.7.6.
Stookolie niet genoteerd.
–
Motor spiritus als vorige week.
1
No. 1. 2/2.
No. 2. 211.
No. 3. 2/-.
Enkele merken zijn 4 d. gestegen. In Schotland en Ierland alle merken 1 d. per gallon hooger.
Paraffine.
140
0
smeitpunt 4
1
/2
d. â 5 d.
130/132
0
3
1
/8
d.
125/128
0
3°/8d.
118/120
0
V/8 d.
KATOEN.
De prijzen vertoonden ook deze week, zoowel te Liverpool
als te. New York, een aanzienlijke daling, ofschoon de ver-
schillen niet zoo groot zijn als de vorige week het geval was.
Door de bekende storing in de postverbinding met Engeland
zijn enkele wekelijksche gegevens voor ons overzicht niet
ontvangen.
NOTEERINGEN VOOR LOCO-KATOEN.
(Middling Uplands.)
23 Feb. ‘16118
Feb.
‘16111 Feb. ‘16125
Feb.
‘151 1 Jlfrt. ’14
New York……11.30 c 11.55 c 12.10 c
8.35 c
13.05 c
Liver,pool
7.72d
7.82d
8.06d
4.95d-
7.08d
Ontvangsten in, en uitvoeren van Amerikaansche havens.
(In duizendrallen balen.)
1 Aug. ’15
Overeenkomst iqe perioden
tot
–
1
18Feb. ’16
191415
1913-14
Ontvangsten Gulf-Havens…
3411
5057
5409
,,
Atlant. Havens
1893
2574
3519
Uitvoeren naar Gr.Brittannië
1568 2197
2616
‘t-Vasteland..
1466 2305
3889
Japan etc…
.
233 327
305
Voorraden in duizendtallen
25 Feb. ’16
1
25 Feb. ’15 25 Feb.
’14
1551
1849
.
993
1102
1042
720
Amerik.
havens ………..
New York
133 112
Binnenland ……………
New Orleans
440
254
Liverpool ……………..
.858
1203 1166
–
WOL
De markt te Bradford blijft klrn, zonder variaties van
beteekenis; enkele.noteeringen zijn eerder iets lager. De moei-
lijkheid voor het verkrijgen, van grondstoffen en het steeds
toenemend aantal arbeiders, dat onder de wapenen komt,
hebben een onmiskenbaren invloed op den omvang der zaketi.
De berichten van de markten in de pröductielanden blijven
zeer
,
– vast; het eeizoen loopt ten einde en naar men verwacht
zal overal een vermindering der opbrengst blijken.
De eerste veiling van La Platawol te A m s t e r d a m zal
den
3den
Maart plaats vinden; er komen ongevéer 300 balen
onder den hamer.
1 Maart 1916
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
127
Noteeringen te Bradford:
–
Colonial carded
Data
6
~
average
_____________
56
1
50
J
46
1
40
44
1
/2
39
34’/2
31
28
25
Febr. 1916
………
45
39 35
31
28
18
,,
1916
………
18
Febr. 1915
………
28
27
26
24
21
SUIKER.
Voor ouden oogst B i e t s u ik e r kwam de rijzing, die .de
laatste weken aanhield, eindelijk tot stilstand, de Maart termijn
zakte in van
f
311/
4
op
f
30. Voor ni.:uwen oogst bleef aan-
vankelijk speculatieve vraag bestaan, de week sloot echter
ook hiervoorin kalme stemming op
f
24
1
/s pr. Oct./Dec.
Op
J
a v a had een enkele afdoening in superieur plaats
tot
f
112/
2
, maar de ware animo ontbreekt. Europa noch
Amerika zijn voor nieuwen oogst Java aan de markt door de
hoog opgeschroefde vrachten en de onzekere wisselkoersen.
Naar Europa zou waarschijnlijk 220 sh. vracht, betaald moeten
worden, d. i. ongeveer
f
8.- per picol! Van den as. oogst
zijn thans ongeveer 8 millioen picols op levering verkocht,
bijna geheel aan Chineezen, die deze suikers voor een groot
deel op speculatie kochten. Dit verhoogt den druk, die reeds op de markt bestaat.
Thans is ook de productie van Midden Java in 1915 ge-
publiceerd door Monod & Co., zij bedroeg:
6.478.077 picols tegen 6.947.406
,,
in
1914.
Volgens schatting van de Cultuurafdeeling van het proef
–
station te Pasoeroean heeft de geheele 1915 Ja.ra oogst ge-
middeld opgebracht per Bruto Bouw ± 1085 pic. riet en
± 99 pic. suiker (Hoofdsuiker) bij een rendement van circa
9.2
O
/
o.
Deze uitval is de laagste sedert 1902 en is hoofd-
zakelijk toe te schrijven aan de droogte in 1914 en de veelal
onvoldoende werkkrachten.
Oogst 1916 staat er geheel anders voor; het gewas is tijdig
afgeplant, is al dadelijk goed geslaagd en de afwerking ging
voorspoedig. In tegenstelling’met de dalende lijn, die de op-
brengst per bouw in de laatste jaren aanwees, wordt dan
ook thans vergrooting van de productie verwacht.
Op C u b a blijft de oogst ruim binnenkomen, er zijn thans
reeds 178 fabrieken malende en de ontvangsten bedroegen op
20 Februari sedert 1 December 876.000 ton tegen 563.000 ton
in 1915.
Ook in L o u i s i a n a wordt een goede oogst verwacht.
In E n g e 1 a n d heeft de ,,Sugar Commission” eene ver-
hooging van haren verkoopprijs met 2/- dus tot 37/- voor Americ. granulated aangekondigd; de aanvoeren zijn iets
toegenomen, maar de voorraad was op 19 Februari nog slechts
22.400 tons, tegen 116.200 tons
‘s jaars te voren.
In Oostenrijk-Hongarije is thans ook een minimum
prijs voor de beetwortelen van Staatswege vastgesteld en wel
Kr. 4.- per 100 K.G.
w i t s e r 1 a n d heeft een Staats-suikermonopolie ingevoerd
met maximum prijzen voor. den groot- en kleinhandel.
De Europeesche Bietsuikeroogst wordt door
M. P.. Willett te New York als volgt getaxeerd:
–
1915116
1914/15
1913/14
tons
tons
tons
Duitschland…………..1.700.000 2.563.000 2.717.939
Oostenrijk-Hongarije ……1.032.000 1.602.315 1.685.443
België ………………100.000
203.608
230.056
Servië ………………
–
1.000
6:500
Bulgarije
…………..22.000
23.200
7.800
Totaal Centrsal Europa
.
2.854.800 4.393.123
4.647.738
Rusland
…………….
1.550.000
1.967.336
1.687.799
Frankrijk …………….
140.000
331.799
781.080
Italië
…………………
175.000 166.700
305.564
Holland ………………
250.000 295.000 227.300
Zweden
………………
128.650
154.074
136.500
Denemarken …………..
140.000 153.000
142.000
Andere
landen …………
19,5.000
174.920 185.370
1.028.650 1.275.493 1.777.814
Geheel
Europa ………..
5.433.450
7.635.952 8.113.351
Volgens deze opstelling zouden derhalve de oorlogvoerende
Centrale Mogendheden over ongeveer 1
1
1
2
millioen tons suiker
minder te beschikken hebben in den komenden oogst dan in
‘t
afgeloopen jaar. Duitschland alleen zou, indien de raming
zich mocht bevestigen, een millioen tons minder opbrengen
dan 2 jaren geleden.
– .
NOTEERINGEN.
An,ster-am
Loudon
1
lOOendC
New York Data
1
maand
Tates
W/iite
Granu
960
1
(.eo,,dor
Cnbes
1
Java
1
lafed
Ccnlri
f
u
g.
certificaat)No.
1
1
job.
t..,.
t
26 Febr. 1916….
f
30
40/6
19/6
24/6 5,02 â5,05
18
,,
1916….
3l°/io
40/6
1916 24/4’/ 4,89 â5,08
26 Febr.1915.
. . .
16
31/-
27!3
–
4,77 â 4,83
26 Febr.1914.
. . .
ll’°/as 17/10
1
/ 14/7’/2
–
3,39
1
– –
RUBBER.
De markt is in
de afgeloopen week over het algemeen kalm
geweest en de prijzen bleven tot Zaterdag vrijwel constant.
Op den laatsten dag kwam echter meer
vraag en de prijzen
stgen plotseling. De markt sluit vast met de volgende
noteeringeni
Hevea Crepe: loco
tot Juni
3/8
2
/2
einde vorige week 3/6
t/
Juli-December
3/61/
4
315l/
ribbed smoked Sheets 1 d. minder
1
/2
d. minder
Para
.
3/2/4
einde vorige week
3/3/4
s’
KOFFIE.
(Uit het Mailbericht van de Makelaars
G.
Duuring & Zoon,
)i
Kolif
& Witkamp en Leonard Jacobson &
Zonen.)
be rijzing in Nederlandsch-Indische koffie, want daartoe
toch bepaalt zich de beterschap in hoofdzaak, maakte sederr
het vorig bericht verderen voortgang, zoodat voor N. H. M.-Java
ten slotte van 82 a. tot 85 c. werd betaald. Ook Kroë,
stoomend of op afiading, is zeer gezocht, evenals Robusta,
van welke laatste echter bijna niets aangeboden wordt. De
aanleiding tot dezen loop van zaken moet gezocht worden in
de omstandigheid, dat nu Zweden den uitvoer van koffie
verboden heeft en ten onzent bijna geen vrije vreemde koffie meer. voorkomt, het buitenland geen andere keuze heeft dan zich te voorzien in onze wel is waar duurdere, maar dan toch
ook zooveel betere Java enz.
–
.
.
Noteeringen en voorraden.
Rio
1
Santos
Data
1
1
1
Wisselkoers
–
1
Voorraad
Prijs
1
Voorraad
1
Prijs
1
INo.7
INo.41
26
‘ebr. 1916
424.000
6050
2.394.000
6400
luhi1,
0
18
,,-
1916
362.000
6050
2.469.000
6350
11/2
26 Febr. 1915
396.000
4350
1,871.000
4800
12
11
/,
24Juli
1914
353.000
4900
889.000
5700
16
C
.
Ontvangsten.
–
Rio
Santos
Data
Afgeloo pen
I
Sedert
Afgcloo pen
I
Sedert
week
I
1
Juli
week
I
1
Juli
213 Febr. 1916
..
77.000
2.701.000 121
‘
.000 10.160.000
26 Febr. 1915
..
128.000
1
2.114.000
1
193.000
1
7.958.000
THEE.
–
Statitiek van Pakhuismeesteren van de Thee te Amsterdam.
(Herleid tot
1
11
Kisten.)
Voorraad 29 Januari 1916 …. …….. 37341 Sedert aangevoerd …………………20882
1
58223
Sedert afgeleverd …………………16531
Voorraad .28 Februari 1916 …………41692
.
‘Waarvan in de eerste hand ……….16754
VETTEN EN OLIËN.
Oleo-Margarine- De handel blijft kalm.
Er waren deze week offerten aan de markt van ,,Martin
Extra”
i
f
74.- en ,,Harvey Extra” â
f
67.-, franco wal
Rotterdam, inclusief molestverzekering, doch exclusief capture. Deze offerten vonden vlot koopers.
Premier-Jus. Zuid-Amerikaansche hooger, terwijl voor
le. qualiteit
f
70.-, voor 2e qualiteit
f
68.- en voor 3e
128
.
ECÔNOMISCH-STÂTISTISCHE BERICHTEN
1
Maart 1916
S
qualiteit
f
65.— betaald werd (alles Maart/ApriI-afiadi,
franco wal Rotterdam, inclusief molest). Verder werden er
nog le qualiteiten tot
f
70/71.— gelaten. ..
N e u t r alla r d. Men zegt, dat le qualiteiten werden ver-
kocht tot 64/6, exclusief molest,, en tot 65/6 inclusief molest,
c. i. f. Engeland. .
Ook was er nog een offerte aan ‘de markt tot
f
7.7)/2,
franco wal Rotterdam, inclusief molest, doch exclusief capture,
welke gedeeltelijk koopers vond.
Imitation Neutrallard. Er werd aangeboden ‘rot
f
72.—, franco wal Rotterdam, inclusief molest, doch exclusief
capture, en tot
6116
c. i. f. Engeland, inclusief molest. –
Katoenolie. Er werd een Post Boterolie, op aflading van
Amerika, verkocht tot $’ 25.30 per 100 Kilo c.
f.
Rotterdam
(dus exclusief elke verzekering.) Betaling in New York tegen
documenten. –
Amerika voor ongeraffineerde katoenolie mat zonder veran-dering; geraffineerde evenwel vast met eenige punten hoogere
prijzen, waartegen eenige interesse van de zijde der koopers
viel te constateeren. Op latere levering heerscht eenige onregël-
matigheid met vasteren grondtoon. Huil en Londen berichten
een prijshoudende markt en ook daar is de tendenz vast.
Talk. De algemeene stemming der talkmarkt blijft stil;
voor loko-waar blijft de vraag voortduren doch er wordt weinig
geoffreerd. Voor aflading van Australië of van Londen blij’n
zaken nog onmogelijk, daar de War Trade Department voort-
gaat, contracten te annuleeren en vergunningen voor uitvoer
te weigeren. Ook Londen is stil en lusteloos; in veiling van j.l. Woensdag
werden van de aangebodene 443 vaten 177 vaten verkochf.
ç
n
bleven de prijzen vrijwel onveranderd. Buiten de veiling’om
toonen de prijzen een neiging tot afbrokkeling, welke om-
standigheid op de markt hier zoo goed als geen invloed
vermag uit te oefenen.
Offerten van Australië zijn te Londen schaarsch, tengevôlge
der kleine aanvoeren der grootere slachthuizen.
.WA
Ook Amerika is zonder eenige verandering in deofficieele
noteering. –
Pal mol ie. De vorige week hebben de importen in Liver-
Pool 1.653 vaten bedragen. De markt was lusteloos en de verkoopers zijn zoo goed als niet geneigd te opereeren of
eenige verandering in de noteeringen te brengen. Er kwam in
den loop dezer week wel wat meer vraag, doch deze ont-
wikkelde zich slechts zeer langzaam en vooralnog werden
geen afdoeningen gerapporteerd. Aangekomen te Liverpool
doch nog niet gelost 2.767 vaten.
Soya -Boonenolie. Vaste overanderde markt te HulI en
Londen doch de omzetten bleven in de dfgeloopen week beperkt.
C o c os olie. In Holland is er wel eenige vraag voor latere
leveringen te constateeren, doch aanvragen naar offerten bleven
tot nog toe zonder eenig resultaat. Te Londen hebben de
noteeringen gedurende de afgeloopen week weinig of geen
verandering ondergaan. Stemming der Londensche markt blijft
kalm prijshoudend.
Vischolie onveranderd kalm zonder zaken; Ricinus-
olie zeer vast met nominale noteeringen; 0 lijfo lie volgens
Liverpool kalm met matige vraag en aanbod. Lij nol ie. In de afgeloopen week vast met hoogere prijzen
om lager te sluiten met zeer groote vraag voor rekening van
de zeepziêderij en speculanten.
Raap olie. De prijzen bleven deze week vrijwel constant
met kleine afdoeningen.
Uitvoer van Ma r ga r inc van Nederland naar Engeland.
1913. Totaal: 1.483.417 cwts., waarde £ 3.810.409
1914.
,,
1.502.576
,,
‘
,,
,,
3.896.375
1915.
,,
2.024.469
,,
5.666.146
Januari 1914…………
–
112.729 cwt.
Januari 1915 …………148.335
Januari 1916 …………177.111
COPRA.
De markt ‘bleef deze week vast met koopers tot
f
41,— û
f
41M4, waartoe eenige zaken werden afgesloten.
Ceylon f.m.s. cif. London £ 36.10.— koopers, cif. Marseille
£ 42.—.— genoteerd.
VERKEERSWEZEN.
BEVRACHTINGEN.
26 Febr. 1916. De vrachtenmarkt bleef in de afgeloopen
week onveranderd.
GRAAN.
Data
Petro grad
Londen! R’dam
Od
Rotter.
dam
4tl. Kust
Ver. Staten
San Lorenzo
Rotter-
1
Brittol
Rotter-
Enge.
dam
Kanaal
dam
land
21126. Febr. 1916
–
–
161-
–
138/9 14/19
,,
1916
–
–
f1250
16/-
–
143/9
22/27 Febr. 1915
.-
–
10/-
–
70/-
62/6
23/28 Febr. 1914
–
6/6
1/9
–
12/6
12/6
Juli
1914
11 d.
7/3
1111
“II
1/11
/4
12/- 12/-
HOUT.
1
Cronstadt
1
Golf van Mexico
I
Holland 1 Engeland
Data
Holland Engcio, d
(pitch-
1
(Pitch.
(gezaagd)
-“me)
1
Pine)
21/26 Febr. 1916
–
–
–
485/-‘)’
14/19 ,, 1916
–
–
–
495/-
22/27 Febr. 1915
–
. –
–
165/-‘)
23/28 Febr. 1914 …….-
–
’73/9
72/6
f
Juli 1914 …… .12.—
24/0
75/-
77/0
ERTS.
-.
Bilbao
Cartha-
1
Grieen-
k
land
Data
Middles_
genu
Middles.
1 Middles- 1
t MiddPoti
ies.
bro
bro’
1
bro’
broS
221-
–
–
20/0
–
–
21/26
Febr. 1916 .
‘
……24/-
15
1
–
–
–
14/19
,,
1910 ……..23/6
22/27
Febr. 1915 …….14/-
23/28
Febr. 1914 ……
.
4/3
4/4I/
5/9
9/3
Juli
1914
4/3
.
5/4’/
5/9
8/0
KOLEN.
Cardiff
1
Oostk. Engeland
Data
t La 1
1 Dor.
Genua Po!’t
Plato Rotter- 1 Cron
deaux
Sa,d
Rivier
Jam
1
stadt
21126Febr.1916
fr.51.—
77/6
80!-
– –
–
14/19
,,
1916
,, 46.—
64/-
80/-
44/-
f
6.—
–
22/27 Febr.1915
,, 20.—
33/-
–
–
6—
–
23/28 Febr.1914
,,
5.25
6/6
7!4’/
14/-
3/1
‘/2
–
Juli
1914,,
7.—
7/-
7/3
14/6
3/2
5/-
DIVERSEN.
Bombay
Burma!,
Vladivos-
Chili
ata
West West
toch
I
West
Europa
Europa
Wcst
Europa
(d. w.)
(rijst)
Europa (salpeter)
135/-
–
–
–
135/-
180′-
.-
–
21/26
Febr. 1916 …….
22/27 Febr. 1915
–
70/-
–
–
14/19
,,
1916 …….
16/6
– –
18:11
23/28
Febr. 1914 …….
Juli
1914
14/6 16/3
25/-
2213.,
‘) Yer zeitsctup.
Graan Petrograd per quarter van 496 it’s. zy,
,
aar, Odessa per, Un ii,
Ver. Staten per qnarter van 480 lbs. zwaar.
Hout gezaagd en pitcl:pïne per St. Pet. Standard van 165 kub. vt.,
nijnstutten per vodem van 216 kub. vt.
Overige noteeringen per ton van 1015 K.G.
–
RIJN VRACHTEN.
Er is in de afgeloopen week zeer -weinig- werk in de haven
gewee8t.
VRACHTEN TE ROTTERDAM.
(in GId. per 2000 K.G.)
t
NOTEERINGEN.
Java f. m. s.
26 Februari 1916 ……….
19 ,, 1916 ……….
26 Februari 1915 ……….
26 Februari 1914 ……….
20-25 Juli 1914 ……….
Data
–
nr. Itu,,rnavc,I
‘It lostijd
Waterstand
F
rs
/
lostijd
–
21-26
Februari 1916
—
–
—
hocg
1
41
3
/
41
.
14-19
,,
—
1916
—
– ‘
-.
gunstig
54
1
/2
22-27. Februari 1915
0,17
1
/2
.O,27
1
/2
—
gunstig
23-28
Februari 1914
0,40
–
0,50 0,90
gunstig
28
8
1
—
20-24
Juli
1914
…….
0,60
0,70
1,05
–
gunstig