Jrg. 1, editie 39

27 SEPTEMBER 1916

E

Berich’ten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER

1E JAARCANG

WOENSDAG 27 SEPTEMBER 1916

No. 39

INHOUD

BIz.

GEVAREN VAN HET GEMEENTELIJK GIR0WEZEN

……….
601
De

Millioenen-nota

…………………………..
603
De dekking der Belgische circulatiebanken

…………
605
Belangengemeenschap van Duitsche scheepvaart en groot-
industrie

………………………………….
606
Nederlandsche werkzaamheid in Argentinië…………
607
Exploitatie van het Panamakanaal………………..
607
INGEZONDEN STUKKEN:
Geldruimte

en

de

Staat ……………………..
608
REGEERINGSMAATREGELEN OP HANDELSCEBIED

…………
609
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN

……………….

609-6
18

Geidkoersen.
Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.

.
Goederenhandel.
Bankstaten.

Verkeerswezen.

• Bijdragen en mededeelingen den inhoud betreffende,

alsmede gegevens voor de afdeeling ,,Statistielcen en
Overzichten” gelieve men te zenden aan het secretariaat,

Geldersche Kade
21 b,
Rotterdam, telefoon No.
10685.

Abonnemenisprijs franco p. p. in Nederland f 10,—,

buitenland en icoloniën f
12,—
per jaar. Losse

nummers
25
cents..

Advertentiën f
0,35
per regel. Plaatsing bij abonne-

ment volgens tarief.

Mededeelin gen betreffende abonnementen en adver-
tentiën richte men tot Nijgh & van Ditmar’s Uit gevers-

Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, Den Haag.

26 SEPTEMBER 1916.

In de zeer ruime positie van de geldmarkt kwam

.geen verandering. Particulier disconto werd gedu-

rende de geheele week tot 1 pOt. genomen. De prolon-

gatie-rente was deze week niet zoo constant als in de

voorafgaande weken en wisselde tusschen 1% en

1 pOt.

Op de door de regeering aangeboden 40 millioen
gulden schatkistpapier werd ingeschreven voor een

totaal bedrag van
f
69.947.000. Toegewezen werden

f
10.830.000 aan biljetten s
f
1.0i5,82 en
f
28.100.000

aan promessen’ k
f
992,01. De netto-rente bedraagt dus

1
°
/je
pOt. en is dus nog iets gunstiger dan bij de laatste

inschrijving, toen het papier tegen 1% pOt. gegund

werd.

Ook het particulier emissiebedrijf gaat ‘gestadig

voort: iedere week worden nieuwe belangrijke uitgif-

ten aangekondigd.

De inschrijvingen op ‘de verschillende nieuwe oor-

logsleeningen van Duitschland, Rusland en Frankrijk

hebben nog geen invloed uitgeoefend op den stand der
wisselkoersen. Deze waren de geheele week zeer sttio-

nair, zoodat van een eenigszins belangrijke deelname
in die leeningen hier te lande voorloopig niets blijkt.

GEVAREN VAN HET GEMEENTELIJK

GIRO WEZEN.

De Amsterdamsche Wethouder voor de Financiën

heeft onlangs op het Congres op Gemeentelijk finan-

cieel gebied, praeadvies uitgebracht omtrent het ,,Ge-
meentelijk Giro-wezen”. De President van de Neder,

landsche Bank heeft den praeadviseur in warme en

enthousiaste bewoordingen hulde gebracht voor zijn,
zij het ook niet uitvoerige dan toch zeer doorwerkte

en rijkelijk gedocumenteerde studie.
Uit het ten congresse gesprokene blijkt, dat het in

het voornemen van het Amsterdamsche gemeentebe-
stuir ligt, binnen korter of langer tijd een gemeen-
teljken giro-dienst in het leven te roepen, die alle be-

talingen, niet alleen aan de gemeenté. zelve, maar

ook die van de burgerij dnderling,
zal pogen te ver-

effenen zonder gebruikmaking van baar geld.

Waar autoriteiten als Mr. Vissering (die als Presi-dent van de Javasche Bank het giro-verkeer in’ Indië
heeft ingericht en ook als President van de centrale
credietinstelling in het moederland voortdurend’ijvert

voor afschaffing van contante betalingen en voor in-
vôering van een zoo uitgebreid mogelijke clearing

door middel van overschrijvingen) en Mr. de Vries
(die met een aantal mede-gecommitteerden het giro-
wezen ter plaatse van zijn meest algemeene toepassing
is gaan bestudeeren) – waar zulke sommiteiten in
wôord en geschrift de voordeelen en het gemak van

deze moderne betalingswijze verkondigen, durf ik het
nauwelijks wagen, de opmerking te maken, dat ik èn

in het praeadvies èn in het debat een zeer belangrijk
punt heb gemist, dat m.i. der overdenking overwaard is.

Maar een veeljarige practijk en dagelijksche aanra-

king met het financiewezen, (zij het ook op de beschei-
den plaats van directeur eener kassiersinstelling)

schenken mij den moed om te wijzen op een niet ge-
ring gevaar, aan het systeem van een zoo uitgebreid mogelijk gemeentelijk giro-wezen verbonden, – een

gevaar, dat althans
bij
dezë gelegenheid niet is ter

sprake gekomen.
Iets anders dan een zoodanig giro-wezen is de zoo-

genaamde bankiers-clearing, die te Rotterdam reeds
sinds eenige jaren bestaat, en die ook in de hoofd-
stad, zij het ook op beperkte schaal, plaats heeft, en
daar zeer zeker voor verdere uitbreiding vatbaar is.
Er is natuurlijk niets tegen, maar integendeel alles
v66r te zeggen, dat de bankiers in de groote geld-
centra elkander niet dagelijks met een stel kantoorbe-
dienden achterna loopen om de honderden vorderin-
gen, die ze over en weer op elkander hebben, te incas-
seeren, en zoodoende het transportrisico van duizen-
den en duizenden guldens ‘te di’agen. Niets is inder-
daad eenvoudiger en juister dan dat die bankierskan-
toren ieder een beambte zenden naar een centraal

bureau, waar ieders debet- en-credit-zijde wordt opge-
maakt en vastgesteld, en dat ten slotte de saldi wor-
den vereffend bij de centrale credietinstelling, de
Nederlandsche Bank, waar ieder bankier een rekening
heeft, die thans zelfs franco provisie gehouden wordt.
Er worden z66 millioenen op één dag betaald zonder
dat er een cent gereed geld aan te pas komt.

602

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27 September 1916

Verstaat men het woord ,,giro-verkeer in dezen zin,

dan is er waarlijk niets eenvoudigérs en verstandi-
gers te bedenken.

Eenigszins anders wordt het reeds – in theorie

althans – als ook particulieren niet meer met geld

gaan beta]en, maar de gewoonte om saldo’s bij ban-

kiers of kassiers tegoed te hebben, algemeen regel

wordt. Niet geheel denkbeeldig is het gevaar, dat een

groote opeenhooping van gelden in de kassen van bij-
zondere credietinstellingen, voöral bij de eigenlijke

banken welker operatiën niet aan zeer beperkende

regelen onderworpen zijn, deze instellingen zal bren-

gen op den weg van beleggingen en uitzettingen, die

niet altijd een waarborg van groote liquiditeit bieden.

Gelukkig is bij ons te lande, waar de bestaande
groote banken met groote voorzichtigheid en be-
kwaamheid beheerd worden, dit gevaar niet van em-

stigen en imminenten aard. Wanneer men hare balan-

sen en hare geregeld gepubliceerde staten ziet, is het
duidelijk, dat zij de meest mogelijke zekerheid geven,
dat, zelfs in
tijden
van crisis, de crediteuren over hun-
ne saldi kunnen beschikken. Bij de wereldcrisis van

1914 is geen onzer groote banken ook maar één oogen-
blik in gebreke gebleven.

Het vraagstuk van de onmiddellijk beschikbare
middelen is dan ook bij iedere goed beheerde finan-
cieele instelling de hoofdzaak. Ten einde aan een plot-

selinge en algemeene opvraging van rekening-courant-

saldo’s en deposito’s het hoofd te kunnen bieden, heeft de bankiers- of kassiersinstelling, behalve een behoor-

lijke kas, een effectenbezit, dat zij voor het overgroote

• deel onmiddellijk in onderpand kan geven bij de Ne-
derlandsche Bank, voor voorschot in rekening-courant

of voor beleening, en een portefeuille van terstond bij
de Bank discontabele wissels en promessen.

De crediteur is dus, bij een welingericht bankiers-

of kassierskantoor, menschelijkerwijze zeker, dat hij
te allen tijde over zijn tegoed kan beschikken.

Maar geheel anders staat de zaak als ook de Ge-
meente bankier of depositobank wordt.

Het is ten congresse èn door den inleider èn door
andere sprekers onomwonden gezegd, dat het doel van
een gemeentelijke giro-bank (want met een anderen

naam kan men dezen ,,dienst” niet bestempelen) 66k

wel is: het gemak in de betalingswijze, – maar voorM
en in de eerste plaats: het verschaffen van bedrijfs-
kapitaal aan de Gemeente. Indien dit gemeentelijk

giro-wezen eens waarlijk de uitbreiding kreeg, die de
voorstanders er van verwachten en waartoe zij mis-

schien de burgerij wel langs den weg van verordenin-
gen en met het lokmiddel van vrjdom van provisie en
een zekere rentevergoeding zouden willen dwingen,
dan zou deze inaatree1 vele millioenen in de Gemeen-

tekas brengen, voor de directe terugbetaling waarvan
de Gemeente geen anderen waarborg biedt dan den
goeden klank van haar naam.

Dit moge den burger, die het allereerst aan zijn
belastingbiljet denkt, en het aangename vooruitzicht
koestert, dat op deze wijze het heffingspercentage niet
verhoogd zal worden, weinig interesseeren, – voor

wie verder ziet, heeft de zaak een bedenkeljken kant.

Wanneer bij een crisis een ,,run” op de banken
plaats heeft, zooals wij die – en nog in vrij beperkte

mate – hebben gezien in Augustus 1914, zullen deze
instellingen, gelijk zij getoond hebben, zij het ook met
opofferingen van aanzienlijke rentebedragen, in staat

zijn, de contanten ,,op tafel te leggen”, die de credi-
teuren komen opeischen.

Men steile zich echter eens een ,,run” voor op de
gemeentelijke girobank, die de millioenen deposito-

gelden niet op de een of andere wijze liquide gehou-
den heeft, maar ze in den meest letterljken zin ,,vast-

gelegd” in bestrating, in schoolgebouwen, in telefoon-,
tram- en electricjteitswerken en in honderd andere,
overigens natuurlijk hoogst nuttige en onontbeerlijke

zaken. De gemeente bezit geen beleenbare effecten en

geen discontabele wissels, – zij zal, om het populair
uit te drukken, de menschen moeten verwijzen naar de

keien van straten en grachten, naar de baksteenen en

de kalk van de openbare gebouwen, naar de kilometers
kabel van licht en telefoon, en zeggen: gij kunt loopen

en water drinken en trammen en telefoneeren en uw

kinderen• naar school zenden, – maar geld, guldens,

rijksdaalders en bankbiljetten waarvoor gij eten kunt

koopen en kleeren en huishuur betalen, – dt heb ik
niet. –

Dit is geen aardigheid, – maar een zeer serieus
gevaar. Om niet te ‘hoeven leenen en het belasting-

percentage niet te ‘hoeven opvoeren, gaat de ge-

meente zich een uiterst goedkoop rouleerend bedrijfs-

kapitaal verzekeren, een geringe rente daarover beta-

len, – maar in geval van werkelijken nood is zij het
tegendeel van ,,]iquide”, en bezit zij geen realiseer-
bare activa.

Dit zou nog zoo erg niet wezen, indien het gemeen-

telijk giro-verkeer zich uitsluitend beperkte tot vor-

deringen van de gemeente zelve (belastingen, water,
licht, telefoon, enz.), aangezien het dan hoogstens een

uaestie zou worden van compensatie met renteverlies
voor den debiteur. Maar als een zeer groot deel der

burgerij geld te goed zou hebben bij de gemeente om-per giro hare betalingen aan particuliere leveranciers
te doen (en
dit
alleen zou de zoo zeer verlangde groote
bedragen inbrengen),— dan zou het heel wat anders zijn.

Ik acht dit bezwaar z66 groot, dat daartegen het

gemak aan de betalingswijze verbonden in de verte

niet opweegt. Z66 groot, dat de vraag 6f inderdaad
voor de meeste menschen, die nu eenmaal aan beta-

ling in contanten gewoon zijn, de omslag en het inge-
wikkelde van de invulling der giro-biljetten niet em-
stige moeilijkheden zal opleveren, niet eens in aan-
merking komt. Evenmin als deze andere vraag, of
niet, althans op
–
de hoofdplaatsen, Amsterdam en
Rotterdam, het geldverkeer reeds genoegzaam vereen-

voudigd is om gevaren als die aan een gemeenteljken
giro-dienst verbonden zijn, maar liever niet te riskeeren.

En het doet er niets toe, of, gelijk de praeadviseur
zegt, deze dienst de eigenlijke administitie, de clea-

ring, aan een particuliere instelling, al was het aan
de Nederlandsche Bank, opdraagt: de debitrice van

de nieuwe millioenen die zullen moeten toevloeien –
blijft de gemeente.

Waarom moet, waar z66 erustige bezwaren tegen
het voorgenomen plan bestaan, ons Nederlanders een

vreemd instituut worden opgedrongen, dat hier en

daar in de taal van het praeadvies en in de termino-
logie der formulieren (het Duitsche woord ,,overwij-
zing” vervangt steeds het Hollandsche ,,overschrij-
ving” of ,,overboeking”), evenals in de
lijst
van ge-
raadpleegcle bronnen, zich als zoodanig aanmeldt, en
bij ons weinig kans op populariteit heeft.

Waarlijk, behoudens eenige niet te ontkennen ge-
breken, die gemakkelijk genoeg op te heffen zijn, is het geldverkeer ten onzent zoo slecht nog niet gere-

geld. En wij Nederlanders hebben een instinctmatigen
afkeer van het bureaucratisme dat onvermijdelijk aan
een gemeentelijk en gedwongen giro-verkeer verbon-
den is.

Dit alles tezamen doet mij besluiten, ten ernstigste
te waarschuwen tegen invoering van een stelsel, dat
anti-nationaal en in tijden van crisis uitermate ge-
vaarlijk mag heeten.

Het zou zeer goed denkbaar zijn, dat de voorstan-

ders van een gemeentelijk giro-wezen op mijn vragen
en bezwaren een plausibel antwoord gereed hebben.
Ik neem daarom bij voorbaat als captatio benevolen-

tiae te baat het feit, dat nôch ten congresse, nèch,
voor zoover mij bekend is, in geschriften over dit on-

derwerp, op het door mij genoemde gevaar is gewezen.

Het zal mij inderdaad zeer verheugen, als ik te dien aan-
zien beter onderricht en van ongelijk overtuigd word.

F. E. POSTUUMUS MEYJES.

27 September 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

603

DE MILLIOENEN-NOTA.

De op 19 September bij de Tweede Kamer ingezon-

den ,,Nota, betreffende den toestand van ‘s Lands

financiën” leert ons omtrent dien toestand het vol-

gende.
In het dienstjaar
1914
bedroegen, in duizenden

guldens:

Buiten-

Gewone
Totaal

-Crisis.

gewoon

dienst

Uitgaven …………
357.706 32.580

83.527

241.599
Ontvangsten …….. ..
245.519 20.659
_i)
232.060

•

112.187 11.921

90.727

– 9539

Volgens de voorloopige gegevens — de cijfers kun-
nen dus, nog belangrijk wôrden gewijzigd – komt de

Mtnister voor het dienstjaar
1915
tot de volgende

bedragen, eveneens in duizenden guldens:

Buiten-

. .

Gewone
Totaal

Crisis

gewoon

dienst

Uitgaven …………
519.547 60.086 213118

246.343
Ontvangsten …….. ..
260.676 41.838 _5.4002) 224.238

258.871
1
18.248 218.518
1
22.105

Over de laatste 20 jaren geeft de millioenen-nota
het volgende ovei-zicht (waarin de cijfers over 1914 en1915 den toestand weergeven zooals die is gecon-
strueerd met eliminatie van den invloed der crisis op

de ontvangsten en uitgaven).

Voor- of nadeelig saldi

Gewone
Buiten-
Geheele
Dicnstjaren

dienst
wone
g
e
dienst dienst

1896-1907
+

53.328
–

49.312
+

4.016′
–

4:298
–

6.263 10.561
–

1.552
–

4.555
–

6.107
1908
………
1909
………
1910
……..
+

1.539
–

5.394
–

3.855.
1911
………
..+

2.520
–

5.407
–

2.887
+

3.313
–

14.577
–

11.26’t
1913
………
+

4J62
‘ –

15.466
–

11.304
1912….
——

.-

9.539
‘-

11.921
–

21.460
1914.

……..
1915
………
–

22.105
–

18.248
—

40.353

1896–19l5…
+

27.368
–
131.143
–
103.776

De Minister wijst er echter uitdrukkelijk op, dat

deze cijfers een te gunstig beeld geven van den toe-
stand der financiën. Vooreerst is over het tijdvak
1896-1906 niet’ de juiste splitsing gemaakt tusschen
gewone en buitengewone uitgaven en ontvangsten.
Neemt men haar over dat tijdvak wel in acht, dan

blijkt het totale nadeelige saldo over het geheele twin-.

tigjarige tijdvak (1896-1915) ad
f
103.755.541,1734

te zijn verkregen, doordat tegenover een voordeelig
saldo van den gewonen dienst ad.f 2052.037,7734 een
nadeelig saldo van den buitengewonen dienst staat ad

f
105.827.578,95. Maar in de tweede plaats geven ook

deze eindcijfers volgens den Minister nog een te gun-
stig beeld. De Minister verwijst ter nadere verklaring
naar de Memorie van Toelichting van het eerlang in te dienen wetsontwerp tot regeling van de inrichting

der Staatsbegrooting en Staatsrekening. De Minister
zal vermoedelijk hier het oog hebben op hetgeen hij

reeds zeide in de Tweede Kamer (in de zitting van 27
April 1916, ter gelegenheid van de beraadsiaging over
het wegnemen van de uitsluiting der bedeelden uit

Dit negatief cijfer wordt aldus verklaard: het verke-
lijkaan gewone ontvangsten ontvangen bedrag moet met

f
7.200.000
worden aangevuld om te komen tot een ont-
vangst-bedrag als vermoedelijk zou zijn ontvangen,’ indien er geen crisis ware geweest.
Zie noot
1).
Voor de daar genoemde som van
f
7.200.000
komt over het dienstjaar
1915
vermoedelijk in de plaats

f
5400000.

het ontwerp van wet tot verleening van ouderdoms-

renten aan behoeftigen): , …..Ik heb in de 1aatst

,,jaren bijzonder mijn aandacht
gewijd
aan de vraag,

,,in hoever onze ,,gewone” dienst ook klopt met een

,,verstandige exploitatie-rekening.

,,Het is den heeren misschien bekend, dat ik eenig

,,inzicht daarin heb gegeven in een
afzonderlijke
Nota
,,bij het rapport van de Staatscommissie voor de mdi-

,,sche vloot. Welnu, het is mijn voornemen om binnen

,,niet al te langen tijd een wetsontwerp in te dienen,

,,waardoor de Kamer zelf over die oude quaestie van

,,gewoon en buitengewoon, zoo niet voor goed dan toch

,,binnen zekere perken zal kunnen beslissen. Dan zal

,,men bereiken, -dat niet de toevallige opvatting van

,,een Minister ‘of van de meerderheid te veel invloed

,,heeft bij de beantwoording van de vraag, wat tot bui-
,,tengewoon dan ,wel tot gewoon behoort.
,,Nu weet ik wel, dat, wanneer dat wetsontwerp

,,wordt aangenomen, zooals ik meen, dat het zal môe-

,,ten zijn, rnaw. wanneer wij onzen gewonen dienst
,,maken tot een werkelijke exploitatie-rekening, die

,,wij belasten met alle lasten waarvan wij op het

,,00genblik nut hebben en waarvan wij afvoeren alle
,,lasten waarvan men in de toekomst nut zal hebben,
,,en evenzoo handelen ten aanzien van de lusten, wij

,,dan zullen komen tot een begrooting,
die er veel

,,slechter uitziet dan wij nu hebben. Zoo zou
de begroo-
,,ting van 1916 sluiten met een tekort, niet van 20
,,millioen, maar van 25 á 30 millioen. ..
Tot zoover de Minister. Er blijkt uit het b6venstaan-
de voldoende, dat de begrooting nog te weinig van een

commercieelen opzet uitgaat, waardoor op het staats-

-vermogen belangrijk wordt ingeteerd. Kapitaalver-
minderingen komen b.v. door te geringe afschrijvin-
gen niet tot uitdi-ukking; ook wordt niet voldoende

gereserveerd met het oog op de verplichtingen, welke
voortvloeien uit de aanspraken op pensioen van amb-

tenaren enz., alsmede op de verplichtingen, welke de

Staat
bij
naasting der spoorwegen van de groote spoor-
wegmaatschappijen zal hebben over te nemen. –

Omtrent het dienstjaar
1916
wordt in de Nota het

volgende medegedeeld. De gewone uitgaven, afgezien

van de crisis, waren in de aanvankelijke (algemeene)

begrooting geraamd op
f
245.407.993,1454 tegen

f
223.512.715,- aan geraamde ontvangsten, latende, na
aftrek der geraamde ,,besparing” (d.w.z. het bedrag,
dat de uitgaven in doorsnee blijven beneden de daar-
voor in de aanvankelijke begrQotingswetten geraamde

bedragen), een tekort op den gewonen dienst van

f
19.995.278,1434.
Bij
supletoire begrootingen zijn

later gevoteerd
f
148.661.801,20 aan crisisuitgaven,

f
10.000.000 aan buitengewone uitgaven en
f
2.723.440

aan gewone uitgaven, terwijl nog aanhangig zijn sup-

pletoire aanvragen tot een bedrag van
f
83.941.000,

waaronder
f
81.515.000 aan crisisuitgaven. Welke uit-
komsten het dienstjaar 1916 zal opleveren, daarom-
trent kon natuurlijk thans nog niets worden- gezegd.
Alleen kan de Minister reeds constateeren, dat de ,,be-
sparing” het bovenvermelde bedrag wel niet zal be-
reiken, aangezien de genoemde suppletoire aanvragen
op den gewonen dienst hooger zijn dan in de meeste
andere jaren. Daar staat echter tegenover, dat tot
dusver verschillende middelen —- door omstandig-
heden van tij delijken aard – eenige millioenen meer
opbrachten dan de raming. Wij komen hierop later

terug.

Thans komen wij tot het dienstjaar
1917.
Voor dat dienstjaar worden de uitgaven geraamd

op een bedrag van
f
300.388.515,14, waarvan voor den
gewonen dienst
f
264.724.105,14 (bij welk bedrag de
invloed, door de crisis op de uitgaven geoefend, ge-
heel is geëliniinrd), dat is
f
19.316.111,9954 meer
dan voor 1916 (eveneens zonder met den crisis-invloed
rekening te houden). ‘Die vermeerdering is o.a. een
gevolg van verbetering van tractementen, hoogere kos-

604

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27 September 1916

ten van onderwijs, nieuwen vlootbouw
(f
7.028.482),
stijging van de rente van vlottende schuld
(f
2.000.000
voor rekening van het Rijk), hoogere raming van de
exploitatiekosten van de Staatsmijnen
(f
4.087.000),
grootere bijdragen aan de koloniale geldmiddelen van
Suriname en van Curaçao, enz.

De middelen en inkomsten ter bestrijding van de

uitgaven zijn geraamd op
f
250.265.428, waarvan

f
8.925.491 aan buitengewone en
f
241.339.937 aan
gewone ontvangsten. Aan gewone ontvangsten wordt
dus
f
17.827.222 meer geraamd dan aanvankelijk voor
1916. De middelen A—F (in hoofdzaak de gewone.be-

lastingen) zijn geraamd als waren er geen buitenge-

wone omstandigheden, welke op de opbrengst dier

middelen een ongunstieu invloed uitoefenen. Hiertoe
is in het algemeen het systeem gevolgd, dat de raming

voor het dienstjaar 1916 voor de verschillende midde-len met 2 pOt. is verhoogd, omdat wordt aangenomen,

dat onder normale omstandigheden ten
minstek2
pOt. zou ontvangen worden boven het ten vorigen jare ge-

raamde bedrag: Voor enkele dier middelen is echter

een uitzondering gemaakt op dit systeem. Zoo is de
inkomstenbelasting
f
4.200.000 hooger geraamd dan
voor 1916, en wel voor een bedrag van
f
2.500.000 op
grond hiervan, dat thans vaste gegevens beschikbaar

zijn, die verleden jaar nog ontbraken. Ook voor den geslachtaccijns en voor de invoerrechten ismeer ge-

raamd dan volgens het vermelde systeem geschied zou
zijn en wel voor beide te zamen
f
658.000 meer, ter-wijl daarentegen de jeneveraccijns op hetzelfde bedrag

geschat is als voor den dienst 1916. Voor de genoemde

middelen A—F komt de Minister op die wijze tot een
raming, weilce die voor het jaar 1916 met
f
7.385.000
overtreft.

Voor de overige middelen wordt
f
10.442.222 meer
geraamd, welke hoogere raming voornamelijk verband

•houdt met de hoogere raming van sommige uitgaven,

n.l. die voor nieuwen vlootbouw en. die voor de ex-
ploitatie van de Staatsmijnen. Nederlandsch-Indi.ë

zal n.l. naar schatting in de kosten van den vlootbouw

f
4.853.900 meer bijdragen dan voor verleden jaar

werd geraamd. De exploitatie-ontvangsten der S’taats-mijnen .(voor zoover als gewone ontvangst gerekend)

zijn
f
4.547.000 hooger geraamd.

Het tekort op den gewonen dienst raamt de Minis-
ter derhalve op
f
264.724.105,14
– f
241.339.937,-
= f 23.384.168,14.
Dit cijfer kan- echter met het oog
op de bovengenoemde ,,besparing”, welke in de jaren
1904-1913 gemiddeld
f
1.900.000 bedroeg, met deze
som worden verminderd en dus worden teruggebracht
tot rond
f
21.484.000.

Tot dekking van het tekort rekent de Minister in
de eerste plaats op de hoogere ontvangsten, welke ter
beschikking zulln komen na de invoring der aan-
hangige – ten deele door de Tweede Kamer reeds
aangenomen – wetsontwerpen tot verhooging of hef-fing van nieuwe belastingen, te weten:

Heffing statistiekrecht ………….
f
3.000.000
Verhooging successierechten
(34
jaar) ,, 4.000.000

Verhooging bieraccijns …………

3.800.000

Dividend- en tantièmebelasting (34 j.)

1.000.000
Zegel- en registratierechten ……..,, 3.200.000
Wijziging Vermogensbelasting, na af-

trek vermindering Inkomstenbelasting
(34 jaar) …………… . ………. ,, 900.000

Hierbij te voegen het provenu van dc

herziening van de tarieven der Poste-
rijen, Telegrafie en Telefonie, met inbe-
grip van de te verwachten verhooging
van het tarief voor het vervoer van post-
pakketten ……………………… 1.487.000

Totaal ……..
f
17.387000

Ondanks die hoogere ontvangsten – gesteld dat
zij alle worden toegestaan – blijft dus nog ongedekt
een bedrag van ongeveer
f
4.000.000. Het geheele te-

kort zou echter gedekt worden, indien de baten uit

de genoemde hoogere of nieuwe heffingen reëds over
het geheele dienstjaar 1917 zouden vloeien. Met het
oog daarop acht Minister Van Gijn het voor de hand
liggend in het tekort van
f
4.000.000, dat niet onge-
dekt mag blijven, te voorzien door de heffing van

10 opcenten op de inkomsten- en op de vermogens-

belasting over het belastingjaar 1917118, waardoor

naar raming een bedrag van
f
3.000.000 zal verkregen
worden.

Ten slotte waarschuwt de Minister nog, dat voor

het geval de bovenbedoelde belastingontwerpen (met

uitzondering dei drie laatst besprokene) het Staats-

blad niet tijdig genoeg mochten bereiken om ze resp.

op 1 Januari (althans zeer spoedig daarna) of 1 Mei

1917 in werking te doen treden, maatregelen zullen

moeten worden genomen om een grooter bedrag aan
tijdelijke middelen te verkrijgen.

.4

.
4
.4

In verschillende dagbladen is men opgekomen tegen

deze zorg van den Minister, om in elk geval den ge-

wonen dienst voor het volgend jaar sluitend te maken,

daarbij, met verwijzing naar den loop der middlen

in het thans verstreken deel van het jaar 1916, betoo-

gende, dat het heffen van de opcenten, waarvan de

Minister rept, zonder bezwaar achterwege zou kunnen

blijven. Naar het ons echter voorkomt, zien zij, die
aldus redeneeren, tweeëerlei over het hoofd.,

In de eerste plaats het volgende. Reeds voor drie
achtereenvolgende jaren zal de gewone dienst met be-

langrijke tekorten sluiten. Blijkens de boven medege-

deelde cijfers zullen die tekorten waarschijnlijk –
alleen het jaar 1914 is definitief – bedragen: voor
1914
934,
voor 1915 22 en voor 1916 20 millioen
gulden.

Maar ten tweede zien die optimisten voorbij, dat de

loop van de middelen in 1916 al bitter weinig te be-
teekenen heeft voor den gang van zaken in 1917, wat

duidelijk, blijkt, indien wij dien loop eens nader be-
schouwen. –

Gedurende het tijdvak van 1 Januari tot 31 Augus-

tus 1916 werd meer ontvangen dan geraamd:

f
12.321.176. Daarvan komt voor rekening van de
inkomstenbelasting
f
5.556.484 en voor rekening van
den suikeraccijns
f
6.674.072. De hooge opbrengst van
den suikeraccijus – wij zeiden het reeds in het over-
zicht van de Rijksmiddelen over Augustus (p. 591) –

is echter louter een gevolg van de buitengewone om-

standigheden en hoogstwaarschijnlijk zullen
belang-
rijke bedragen
later bij uitvoer van suikerhoudende
producten moeten
gerestitueerd
worden. Maar ook het
eerstgenoemde bedrag, waarmede de inkomstenbelas-
ting over de eerste acht maanden de raming over-

treft, zegt omtrent den gang van de ontvangsten uit

dien hoofde voor de schatkist volstrekt niets. Die ver-

meerdering is n.l. toe te schrijven aan betalingen van
verschuldigde inkomstenbelasting,
welke voor het
grootste deel tot dèn dienst 1915 behooren.
Van het
over het genoemde tijdvak aan inkomstenbelasting
ontvangen bedrag ad
f
24.623.150 behoort nl.

f
22.545.774 tot het belastingjaar 1915116 en

f
2.077.375 tot het belastingjaar 1916117, zoodat voor
het dienstjaar 1916 slechts aan inkomstenbelasting is
ontvangen
(Y,
X f
22.545.744) + (34 X
f
2.077.375)

= f
8.900.174, welk bedrag ruim
f 10.000.000
beneden
het
112
deel der raming
(f
19.066.666) blijft!

Brengen’ wij nu uitsluitend in rekening, wat werke-
lijk aan den dienst 1916 ten goede komt van de tot
dusver uit de inkomstenbelasting verkregen bedragen,
dan blijkt dus, dat de totale opbrengst der middelen

in de eerste 8 maanden van 1916
ruim f 8.300.000
bij
het
8112
deel van de raming
ten achter blijft.
Laat men
de inkomstenbelasting buiten de berekening, dan be-
draagt het overschot boven de raming
f
6.764.692.
Dit overschot is echter voor
f
6.674.072 toe te schrij-

27 September 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

605

ven aan de reeds genoemde hooge opbrengst van dén

suikeraccijns, die voor de blijvende ontvangsten van

‘s Rijks schatkist zonder beteekenis is, en voor

f
1.335.799 aan de successierechten, welk middel we-

gens zijn bekenden grilligen loop buiten aanmerking

moet blijven.
Het bovenstaande wettigt o.i. de conclusie, dat

bloote verwijzing naar de opbrengst der middelen in

het loopende jaar niet voldoende is om de tijdelijke
dekkingsmiddelen als onnoodig ter zijde te stellen.
Het is dan ook, naar onze meening, afleszins te be-

grijpen, dat Minister Van Gijn als voorzichtig finan-

cier zich er tegen wenscht te dekken, dat voor de

vierde maal een tekort op den gewonen dienst zich

zou voordoen.
*

*

Ten slotte geven wij volledigheidshalve nog een

overzicht over de gevolgen van de crisis voor den toe-

stand van ‘s lands financiën.

Volgens de bijlagen 0′ en
02
bedroegen de crisis-

uitgaven in 1914 en in 1915 gedaan:
f
83.526.565,51

en
f
213.117.565,89V2. Voegen wij daarbij de bedra-

gen, waarmede de werkelijke ontvangsten in 1914 en

1915 door de crisis beneden de vermoedelijk anders

ontvangen sommen
zijn
gebleven, zijnde
f
7.200.000

en
f
5.400.000, daii komen
wij
op een totalen achter-

uitgang tengevolge van de crisis, over het tijdvak 30
Juli 1914-31 December 1915 van
f
309.244.131,404.

Blijkens het onlangs gepubliceerde officieele bericht
bedroegen de crisis-uitgaven over het tijdvak 30 Juli

1914-31 Juli 1916 (dus over de eerste twee oorlogs

jaren)
f
446.000.000.
S0H,

DE DEKKING DER BELGISCHE

CIRCULA TIEHANKEN.

Het Belgische geldwezen heeft van het begin van

den oorlog af in een zeer bijzonderen toestand verkeerd.
Reeds in de eerste oorlogsmaand heeft de Nationale
Bank haar dekking naar Londen overgebracht en het

verbod van ,,trade with the enemy” had tengevolge,
dat alle relatie tusschen houders van bankbiljetten in
het bezette België en de beheerders van de tot dekking
dier biljetten bestemde middelen was verbroken.
Kort na de bezetting werd het Duitsche geld in
België tot wettig betaalmiddel verklaard, tot den vasten
koers van fr. 1,25 per mark. Het naast elkander cir-

culeeren van twee verschillende geldsoorten, waartus-
schen geen ander verband bestond dan de van hooger
hand opgelegde waardeverhouding, moest leiden tot
arbitrage tusschen deze beide soorten van betaalmid-
delen. Dit was dan ook in hooge mate het geval, zooals
ook hier te lande duidelijk was waar te nemen: bui-
tenlanders, die in België betalingen hadden te doen,
deden hun schuld af door middel van het gedepre-
cieerde Duitsche geld, ja, zelfs waren er speculanten,
die met Duitsch papiergeld naar België reisden en
terugkeerden met Belgische bankbiljetten, welke hier
te lande hooger werden gewaardeerd dan men op
grond van den markkoers zou .mogen verwachten. In
no. 10 van dit weekblad (blz. 134) is hierop terloops
gewezen.
Een groote afvloeiing van Duitsch papiergeld naar
België had dus plaats, terwijl dit geld door het Bel-
gische publiek met tegenzin werd aangenomen. Door
de oprichting eener tweede circulatiebank, het Noten-
departement der Société Générale, werd evenwel het

aanzijn gegeven aan een nieuwe soort Belgisch papier-geld: bankbiljetten, uitgegeven door deze nieuwe cen-

trale bank, tegen dekking van Duitsch geld – Reichs-
banknoten, Reichskassenscheine en Darlehnskassen-
scheine zoo goed als metaalgeld. De Société’ verkreeg
tevens de bevoegdheid tot verleening van credieten,
in het bijzonder aan de provinciale besturen tot het

voldoen der oorlogsschatting.

Men had hier alzoo een zeer ruime uitbreiding

van het denkbeeld, dat vorderingen op het buitenland

– zij het in dit geval ook zeer mobiele – als dekking

van bankbiljetten kunnen dienen. En tevens een be-

wijs, hoe in dezen oorlogstijd, nu door opheffing der

inwisselbaarheid en door verbod van gouduitvoer bijna

overal de reëele schakel tusschen het betalingsverkeer

en de dekking der betaalmiddelen ontbreekt, de begin-

selen der metaaldekking van papiergeld op den achter-

grond
zijn
geraakt!

Intusschen bleef in.het buitenland de hoogere waar-

deering der oude Belgische bankbiljetten voortduren:

blijkbaar werd de – zij het ook geblokkeerde – dek-

king der Nationale Bank stabieler geacht dan de voor-
raad Duitsch geld
bij
de Société. En zelfs kwam er ook
wel verschil voor tusschen de koersen van het Société-papier en 80 pOt. van de markennoteering. Of die ver-

schillende waar deering ook in België zelf tot uiting is
gekomen, is nimmer gebleken; opmerkelijk is wel, dat

bij de afwikkeling van het moratorium de Nationale
Bank slechts betrekkelijk weinig van haar eigen bil-

jetten terugontving, maar grootendeels in Duitsch

papiergeld werd betaald. –

In het bovenstaande mag men waarschijnlijk de ver-

klaring zien, dat, zooals de Norddeutsche Aligemeine
Zeitung dezer dagen schreef, ,,D’uitsche papieren be-
taalmiddeleri, vooral Reichsbanknoten, gestadig naar
België afvloeiden en voor het Duitsche verkeer ver-
loren waren.” Blijkbaar kwam dat Duitsche papier in

België echter niet in het verkeer, maar bleef het rus-

ten in de kelders der beide circulatiebanken, nadât
de Belgische credietnemers en de buitenlandsche debi-

teuren van zijn depreciatie hadden geprofiteerd.
Thans is dat papiergeld grootendeels naar Duitseh-

land teruggebracht: de Reichsbank heeft het overge-
nomen en er de beide Belgische circulatiebanken voor
gecrediteerd. De reeds genoemde officieuse Nord-
deutsche heeft aan deze mededeeling de volgende toe-

lichting toegevoegd:

,,Omtrent de omzetting dier biljetten in vorderin-

gen op Duitschiand werd reeds maanden geleden met
de beide banken onderhandeld. Deze omzetting is in
Duitschiands belang, omdat zij de Duitsche betaal-
middelen weer naar het Duitsche verkeer terugbrengt,
en ook het belang der beide Belgische banken is er
mee gediend, omdat deze haar nieuwe saldi
bij
de

Reichsbank naar andere Duitsche banken, op rente

gevend deposito, kunnen overbrengen.”

Het is merkwaardig, dat men in Duitsche officieele,
kringen, waar, het toch werkelijk niet aan financieele
voorlichting ontbreekt, zulk een motiveering in het
licht kan geven! Is het geen novum, indien een circu-
latiebank haar eenige liquide dekkingsmiddelen in
rentegevend deposito omzet? En ondervindt het be-
talingsverkeer eenigen feiteljken invloed van het
terugbrengen van opgelegde biljetten naar de bank,

die ze heeft uitgegeven?

De omzetting heeft voor het Duitsche betalingsver-
keer alleen het gevolg, dat de bankstaat een gunstiger
aspect verkrjgt. De mutaties, ontstaan door de eerste

zending biljetten van Brussel naar Berlijn, komen
reeds op den staat van 15 dezer tot uiting: de circu-
latie is afgenomen en de post deposito’s gestegen. In verband met de Duitsche dekkingsvoorschriften, die
alleen de biljetten en niet de andere obligo’s betref-
fen, wordt de dekkingsverhouding dr Reichsbank
door deze transaitie gunstig beïnvloed. Maar anderen
dan psychologischen invloed oefent dit op het Duit-
sche betalingsverkeer niet uit.

Anders staat het met het Belgische betalingsver-
keer, dat voortaan zal moeten geschieden met papier-
geld, dat iedere liquide dekking mist. En nôg ernsti-
ger zou dat kunnen worden, indien het den geallieer-den gelukte, de Duitschers uit België of een gedéelte
van België terug te werpen. In dat geval toch zijn de saldi in Duitschiand, thans ten behoeve van de beide

606

ECONOMISCH-S1AT1STISCHE BERICHTEN

27 September 1916

circulatiebanken gevestigd, door het Duitsche beta-

lingsverbod geblokkeerd en mist het papiergeld dus
elke dekking. Een voorraad Duitsch bankpapier ware

in zulk een geval nog in het oxizijdige buitenland te

realiseeren, met vorderingen op Duitschiand is dat

natuurlijk niet mogelijk. De Nationale Bank heeft dan

nog haar dekking te Londen, hoewel deze met het oog

op mogelijken ommekeer van de krijgskans niet al te

vlot door de Britsche autoriteiten zal worden vrijge-

geven. Maar voor de biljetten der Société Générale

ontbreekt dan elke vlottende dekking.

Het zal van belang zijn, de toekomstige oplossing

dezer vertroebelde aangelegenheid na te gaan.

PJ-

BELA NGENOEMEENSCHAP VAN DUITSCHE

SCHEEPVAART EN GROOTINDUSTRIE.

Terwijl het krijgsbedrijf en dientengevolge ook de

oorlogsindustrie in vollen gang is, verneemt men van

verschillende
zijden
reeds een en ander omtrent vre-
destoerusting in
belangrijke
takken van bedrijf. Waar
men zich in tal van ondernemingen reeds gedurende

de buitengewone oorlogsbedrijvigheid kan bezighou-

den met het ontwerpen van een strijdplan voor den

vredestijd, daar behoeft het niet te verwonderen, dat

de Duitsche scheepvaart, door den oorlog vrijwel tot
stilliggen gedoemd, haar wederopnemen van het be-
drijf terdege kan voorbereiden.

De Frankfurter Zeitung heeft aan de kweties, die

zich hierbij voordoen, een uitvoerig artikel gewijd. In

den eersten tijd na den oorlog – zoo wordt betoogd

– wordt algemeen een groote vraag naar scheeps-

ruimte verwacht om voedingsmiddelen en grondstof-
fen voor de industrie te kunnen aanvoeren. Retour-
vracht zal er, vooral van Duitschland, weinig zijn,

want, afgezien van kali en eenige andere delfstoffen,

zal Duitschland niet veel hebben te exporteeren, voor-

dat de grondstoffex voor de industrie zijn aangevoerd
en verwerkt. Wil de scheepvaart met voordeel haar
bedrijf weder opvatten, dan moet
zij
dus loonende thuis-
vrachten kunnen bedingen en hieromtrent is de

Frankfurter, in afwijking van de algemeen verbreide
meening, eenigszins sceptisch. gestemd.
De mogelijkheid van groote importen van voedings-

middelen en grondstoffen is volgens bedoeld artikel
ten zeerste afhankelijk van Duitschiands betaaikracht.
En juist wegens de beperkte hoeveelheid uitvoer-

producten – hierboven reeds besproken – heeft men
er op te rekenen ,,dat mensch, dier en machine nog
geruimen tijd’ na het sluiten van den vrede de kunst
der ontbering zullen moeten blijvn beoefenen, om
der wille van de valuta.” Waar de aanbouw van nieu-
we schepen op de Duitsche werven van zeer grooten

omvang is en de beschikbare ruimte dus sterk wordt
uitgebreid, hangt de toestand van de scheepvaart na

den oorlog grootendeels af van deze betaaikracht en
wat daarmede samenhangt.
Daarbij komt voor de Duitsche scheepvaart nog een
groote moeilijkheid: de concurrentie met de buiten-
landsche scheepvaart, niet zoozeer met de verzwakte
en voor den aanvoer’van het eigen land noodzakelijke

Britsche handelsvloot, dan wel met de speculatieve
onzijdige vrachtvaart, die gedurende den oorlog schat-
ten heeft verdiend, daardoor zeer sterk staat en met
haar vrijgevaren, deels tamelijk oude eh in aantal
sterk vermeerderde schepen gemakkelijk ,,onder de markt” kan varen.

Organisatie van de scheepvaartmaatschappijen on-
derling kan aan deze gevaren slechts ten deele het
hoofd bieden: de krachtige neutrale ondernemingen
zouden voor een dergelijke concentratie haar concur-
rentie niet opgeven.

Maar meer dan een concentratie in de breedte, aan-
eensluiting van concurrenten, die hetzelfde bedrijf uit-
oefenen, zou hier concentratie in de lengte kunnen
baten: een belangengemeenschap van allen, die de

verschillende opvolgende functiesin het geheele pro-

ductieproces vervullen. En een aanknooping van be-

trekkingen tusschen de grootindustrie en de scheep-
vaart is dan ook in toenemende mate waar te nemen.

De grootindustrie, vooral de ,,zwaarindustrje”, als

bevrachtster voor haar fbrikaten bij uitreis, voor haar
grondstoffen bij thuisreis, interesseert zich bij de

scheepvaart, ten einde stabiliteit en mogelijk facili-
teit op het gebied der vrachtprijzen te verkrijgen; de

scheepvaart bindt door deelneming in industi’ieele

ondernemingen haar vaste bevrachters. De industrie

vindt in verband met den scheepsbouw bij de scheep-
vaart een groot débouché voor haar producten, de

scheepvaart verwacht op haar beurt faciliteiten op

dit gebied. Mijnbouw en scheepvaart staan voor de
leverantje ‘der brandstoffen in dezelfde verhouding,

terwijl mijnbouw en nijverheid reeds geruimen tijd
veelal eng met elkander zijn verbonden.

Vooral met het oog op de onzekerheid omtrent den
toestand der vrachteumarkt na den oorlog kan deze

aaneensluiting een krachtig strijdmiddel blijken. Blij-

ven de vrachtprijzen hoog, dan heeft de Duitsche nij-

verheid een voorsprong op haar buitenlandsche mede-

dingers, aangezien zij ôf tot lager vrachten bediend

wordt, ôf een deel der betaalde vervoerkosten in den
vorm van winstuitkeering terugontvangt. Daalt de

vrachtenmarkt, dan kan de Duitsche scheepvaart op
den onschatbaren steun der nijverheid rekenen en zal het haar dus niet aan vracht ontbreken.

Reeds werden berichten vernomen omtrent vriend-
schappelijke betrekkingen tusschen Woermanu en

Stinnes; de voor eenigen tijd tot stand gekomen aan-
sluiting der Woermannlijnen bij de Hapag had ook

têngevolge, dat tusschen genoemden industrieel en de
belangrijke Ballingroep een hechte band ontstond.
Naast dit tot elkander komen van Hamburg en West-falen staat ook de aansluiting van de Bremer scheep-
vaart met de grootindustrie: de Norddeutsche Lloyd

schijnt in nauwere betrekking te zijn gekomen met

Thyssen, welke laatste zich door verwerving van de

Bremer ,,Vu1ka” reeds rechtstreeks op den scheeps-
bouw was gaan toeleggen. Ook de Hamburgers en Stin-

nes gaan daartoe over, blijkens de oprichting der Hamburger Werft A. G. te Finkenwtrder door de
genoemde groote ondernemingen. En het is ook niet

uitgesloten, dat Krupp eerlang op zijn Germaniawerf
koopvaardijschepen op stapel zal zetten.
Ook tusschen d’e scheepvaartmaatschappijejj onder-
ling blijkt de verstandhouding steeds inniger te wor-

den. Over de betrekkingen tussehen Woermann-Linie

en Hapag is hierboven reeds gesproken; deze laatste
wist voorts nog belangen te verwerven in de Ram-

burg-Südamerika-Ljnje, de Kosmos, de Levante-Linie
en de Deutsch Ostafrika-Linie. En zelfs de beide groo-

te concurrenten, de Hamburger Packet en de Lloyd,
schijnen al meer en meer ‘tot elkander te komen.

De lange periode van stilliggen en de te wachten
moeilijkheden bij het weerkeeren der bedrijvigheid
hebben deze aaneeusluitingen ten zeerste in de hand

gewerkt. Voor de industrie, die door haar buitenge-

wone winsten over omvangrijke middelen kon be-
schikken, bestond bovendien nog de ‘gunstige omstan-

digheid, dat door den stilstand van het scheepvaart-bedrijf en het niet publiceeren van balansen door de

scheepvaartondernemingen de aandeelen in die maat-
schappijen tegen betrekkelijk geringe koersen konden

worden verkregen. Ook hierin zal wel een prikkel
hebben gelegen voor de snelle ontwikkcling van dit
concentratieproces.

Hier te lande bestaat er alle aanleiding, deze ont-wikkeling met aadacht gade te slaan en zich van de
gevolgen terdege rekenschap te geven. Niet alleen met
het oog op de concurrentie, welke onze scheepvaart

van de krachtig georganiseerde Duitsche lijnen zal
ondervinden, maar vooral, omdat de belangen van on-
zen doorvoerhandel en onzen scheepsbouw er ten
nauwste bij zijn betrokken.
‘

27 September 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

607

NEDERLANDSCHE WERKZAAMHEID IN

ARGENT1NIE.

Van het Argentijnsche dagblad ,,La Nacion” ver-

scheen een buitengewoon nummer, in het Spaansch,

ter gelegenheid van den honderdsten verjaardag der

onafhankelijkheidsverklaring (9 Juli 1810). Het is

een lijvig boekdeel, 720 pagina’s in courantendruk en

op courantenpapier, wat het schoon van het werk, met

name van de tallooze daarin opgenomen interessante

afbeeldingen, niet verhoogt.

Na een opstel over het moederland worden verhan-

delingen gewijd aan de Europeesche landen en Ame-
rika. Europa heeft echter het leeuwendeel.

Op de redactioneele behandeling van ieder land

volgen advertenties van firma’s van den onderwerpe-
lijken staat, die in Argentinië hun arbeidsveld heb–

ben gekozen. Deze advertenties zijn evenwel in den

vorm van opstelletjes gegeven, zoodat men daarin

weer belangrijks over het
bedrijf
van deze overzeesche

vestigingen kan vinden.

Het frontispice waarmede het artikel, aan Neder-
land gewijd, opent, kan niet op artisticiteit bogen. De

potsierlijke juffrouw, zoomin als de Don Quichot-

achtige molen, vertoonen eenig verband met ons

Vaderland; ook eën ,,driepijper” is onze vloot nog

wel niet rijk! Evenmin was de keus van eene beelte-.
nis onzer Vorstin gelukkig. Het is natuurlijk weer
een jeugd-portretje, aan het dwaze gepraat in het Bui-

tenland van ,,Neêrlands Koniuginnetje” wordt op

deze wijze leven gegeven. Meestal denkt het publiek
er zich dan tegelijk maar een klein onbeduidend

landje bij.
Het artikel over Nederland behandelt in vier afdee-

lingen de diplomatieke betrekkingen, scheepvaart- en

handeisverbindingen, terwijl het onderhoudend ge-
schreven gedeelte ;,La colectividad holandesa en la

Argentina” (pagina 052 en 053) overzichtelijk een
beeld geeft van de Nederlandsche expansie in het Ar-

gentijnsche gebied. Een excerpt van dit schetsje volgt

hier.

Vergeleken met andere landen is de Nederlandsche
immigratie naar Argentinië niet groot geweest. De
economische verhoudingen in het moederland gaven
den Nederlanders hiertoe geene aanleiding. Nochtans

hebben zich tal van landbouwers en veefokkers naar

Argentinië begeven. In de jaren 1888 en 1889 was de
toevloed het grootst, nl. plm. 5000 personen, overwe-gend landbouwers. De Nederlandsche kolonisten ver-
spreidden zich over de geheele republiek. De namen

van spoorwegstationnetjes als Frisia en Batavia
in de provincie San Luis en Domselaar (naar
den Hollander Domselaar, die in 1840 naar Ar-
gentinië trok) in de provincie Buenos Aires, duiden
hierop. Het aantal Nederlanders, dat thans in het
La Plata-land gevestigd is, zal echter het 0000-tal wel
niet te boven gaan, onze landgenooten zijn in hoofd-

zaak gevestigd te Buenos Aires, Rosario :en Tres
Arroyos. Al moge het quantum dan gering zijn, zegt
het gedenkboek, de qualiteit dezer menschen is uiterst

gunstig.

• Talrijke Nederlandsche kooplieden zochten en von-
den in Argentinië een bedrijfsveld; ook het Neder-

landsche kapitaal ging zich aldaar interesseeren. Het
karakter van onzen handel met de republiek verân-
derde in den loop der jaren geheel en al. Tusschen
1860 en ’70 voeren talrijke zeilschepen van Neder-
land naar Argentinië met eene complete lading

genever en kaas (los
productos tipicos holandeses.
moet het in het gedenkboek natuurlijk weer heeten).
Thans stelt de invoer uit Nederland zich uit de meest,

verscheidene voortbrengselen zijner belangrijke in-
dustrie samen, leest men in deze feestuitgave.

Blijkens de Argentijnsche statistiek bedroeg de in-
voer -uit Nederland in 1913 4 milliden goudpesos,
tegen slechts 200.000 in 1900. Daartegenover staan

voorden uitvoer naar ons land respectievelijk de cij-
fers 22.50.0.000 en 4.000.000 goudpesos.

Gewezen wordt op het aandeel, dat de ,,Konink-
‘lijke Hollandsche Lloyd” in •de verlevendiging der

Argentijnsch-Nederlandsche betrekkingen heeft ge-
had en nog heeft. In 1915 nam Nederland de tweede
plaats in voor den inkomenden tonnage, maar dit is

een gevolg van de abnormale tijden, zoo goed als het

feit, dat wij in het afgeloopen jaar het meeste graan

uit Argentinië betrokken.

,,Men beeft,” schreef een correspondent van de

,,Nieuwe Rotterdamsche Courant”, over Unie-expansie

in Zuid-Amerika berichtende, ,,dat de handel de

leening
en niet zoozeer de
vlag
volgt.” Ook de Neder-

landsche pioniers verzuimden niet rekening te hou-
•

den met deze economische waarheid, verscheidene
financieele instellingen werden in het La Plata-land

met Nederlandsch kapitaal gevestigd. Het gedenk-

boek vermeldt o.m. de ,,Holland-La Plata Hypotheek-
bank”, met een kapitaal van 28 millioen pesos, de

,,Holland-Argentinië Hypotheekbank”, met een kapi-
taal van 10 millioen pesos en de in de maand Septem-

ber 1914 gestichte ,,Hollandsche Bank voor Zuid-

Amerika”, met een kapitaal van 10.000.000 pesos.

Maar ook de Nederlanasche handelshuizen en

maatschappijen zijn talrijk; bijv.: importeurs van

machines, baggermateriaal, zaden, bloembollen, tabak,
sigaren en andere koopmansgoederen; aannemers van

openbare werken; exporteurs van granen.

Het gedeukboek roemt in het bijzonder de kundig-

heid en energie van de Neçlerlandsche ingenieurs,
welke in Argentinië werkzaam waren. Als werken,

door hen uitgevoerd-worden genoemd o.a. de havens
van La Plata en Santa Fe, de spoorweg van La Plata

naar Merdiano V, het station van Once, de kanaal-

werken in de delta van de Rio Pararni en de verbete-
ring van het vaarwater bij Martmn Garela.

Ook op geheel ander gebied gaven Nederlanders in

Argentinië blijk van groote bekwaamheid. De vee-

stapel en de daaruit voortvloeiende zuivelindustrie
hebben zeer veel aan het Nederlandsche voorbeeld en

het uit Nederland afkomstig fokmateriaal te danken.
Verscheidene Nederlanders, leest men in het boek,
die zich in Argentinië bezig hielden met landbouw en
veeteelt, zijn schatrjk geworden in den handel van

de producten dezer nijverheid en er zijn enkele Neder-

landsche groot-gronabezitters in Argentinië aan te

‘wijzen.

Ten slotte wordt nog gezegd, dat, in de republiek

Nederlandsche medici zich vestigden en Nederlanders

benoemd werden tot professors aan de universiteiten
aldaar.

In het opstel, waarvan hier een kort overzicht ge-
geven werd, is een portret opgenomen van Jacob de
Boer, de bekende figuur uit de Nederlandsche zaken-
kringen aan de La Plata-rivier. De heer De Boer, die
in het jaar 1911 overleèd, was van 1878-1892 Con-
sul-Generaal der Nederlanden, thans neemt zijn zoon,

de directeur van de Hollandsche Bank voor Zuid-
Amerika, deze functie in.

Ook aan den, helaas onlangs verscheiden gezant, den heer L. van Riet, worden hoogst waardeerende
woorden gewijd.

Het is een uiterst belangrijk gedenkboek, waarvan
de redactioneele bewerking zeer valt te prijzen.
–

.

G.E.H

EXPLOITATIE VAN HET PANAMAKANAALI

De geweldige aardschuivingen bij Culebra hebben
een zeer merkbaren invloed gehad op de uitkomsten
van het tweede jaar, dat het Panamakanaal geëxploi-

teerd wrdt (1 Juli ’15 tot 30 Juni ’16). Het tijd-
schrift Hausa geeft daarvan eenige cijfers.

Bij de beschouwing dezer gegevens dient men in

het oog te houden, dat het Panamakanaal van half

608

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27 September 1916

September 1915 tot medio April 1916 voor de groote

scheepvaart geheel gesloten bleef, zoodat het tweede
exploitatiejaar er feitelijk een was van 5 maanden.

Hierdoor zijn de uitkomsten verre bij die van het

eerste jaar ten achter gebleven. De volgende cijfeis
lichten dit toe. Door het kanaal passeerden:

in 1914115

in 1915116
vermindering
Schepen ……….
1088

787

301
Netto scheepsruimte
3.843.035 T. 2.479.761 T. 1.363.274 T.
Lading ………
4.969.792T. 3.140.046T. 1.829.742T.
Opbrengst der hef-
fingenophetkanaal $4.343.393

$2.399.830

$ 1.943.553

De kosten van exploitatie en onderhoud bedroegen
in het afgeloopen boekjaar bijna zeven millioen dol-

lars, zoodat na aftrek van de opbrengst der scheep-vaartrechten er een nadeelig saldo van 4,5 millioen

dollars overblijft. De baggerwerken bij Oulebra eisch-

ten 3,5 millioen of tweemaal zooveel als ten vorigen
jare voor alle baggerwerken gezamenlijk werd uitge-
geven.

De directie van het Panamakanaal merkte in haar

vorig jaarverslag op, dat er voor de allergrootste

schepen hoegenaamd geen bezwaar bestaat, veilig door

het kanaal te varen; thans zou men geneigd zijn daar-

aan toe te voegen: mits geen aardschûivingen ver-

hinderen, het vaarwater open en op voldoende diepte
te houden.

INGEZONDEN STUKKEN.

GELDRUIMTE EN DE STAAT

Geachte Redactie,

Met belangstelling nam ik kennis van het, in no. 38
van dit. weekblad opgenomen, artikel onder boven-
staand hoofd.

Het ligt niet in mijne bedoeling over de verschil-
lende, in dat artikel aangestipte, maatregelen in be-

schouwingen te treden. Evenzeer wensch ik terzijde

te laten de vraag of de speculatie een zoodanigen om-
vang ten onzent h&ef t aangenomen, dat rechtstreeksch
ingrijpen door de Regeering gerechtvaardigd ware te

achten, gesteld al dit zou tot het beoogde doel kunnen
leiden. Maar eene andere vraag, waaromtrent ik gaar-
ne eenige opmerkingen’ zou willen maken, is deze, of
inderdaad, gelijk de schrijver schijnt te meenen, de
Regeering, door het plaatsen van schatkistpapier bij

de Nederlandsche Bank, de speculatie in de hand
heeft gewerkt. Wordt wel genoeg ingezien – zoo

vraagt de schrijver — dat door plaatsing bij de Neder-
landsche Bank automatisch de circulatie met gelijk

bedrag aanzwelt, terwijl bij plaatsing op de open
mârkt dit euvel vermeden wordt?

Ik meen, dat de zaak, waarom het hier gaat, niet
zoo eenvoudig is, dat zij kan geacht worden door de

gemaakte tegenstelling te zijn beslist. Bedrieg ik mij
niet, dan heeft de geachte schrijver niet voldoende

rekening gehouden met de toestanden, zooals die zich,
op het hier besproken gebied, ten onzent hebben ont-

wikkeld. Dat eene onuatuurlijke geldruimte te con-
stateeren valt, zal wel niemand willen ontkennen. De oorzaak hiervan ligt voor de hand. Als gevolg van de
buitengewone omstandigheden is Nederland in sterke

mate crediteur van het buitenland geworden. Tot
hoogst belangrijke bedragen is, ter voldoening van

deze vorderingen, goud ingevoerd. Op 25 Juli 1914
bedroeg de goudvoorraad der Nederlandsche Bank

f
162.000.000, op 16 September 1916
f
587.000.000,
eene toename derhalve van
f
425.000.000. Dit goud is

door de bank betaald in bankbiljetten en rekening-
courantsaldi. Het totaalbedrag van beide posten steeg,
blijkens de bankstaten, over hetzelfde tijdvak met niet
minder dan
f
500.000.000.

Voor een, naar mag aangenomen worden, belangrijk deel, vdorzag deze grootere voorraad ruilmiddelen in-

derdaad in behoeften van het verkeer. Het houden

van groote kassen, zoowel door particulieren, als door

banken e.d., het oppotten van bankbiljetten, dat valt

af te leiden uit de sterke stijging van het uitstaande
aantal biljetten van
f 1000,
de contante betalingen,
de tragere omloop van de ruilmiddelen zijn even

zoovele oorzaken van eene grootere behoefte van het
verkeer aan bankbiljetten. De biljetten, welke in deze

behoeften voorzien, spelen voor de hier besproken

kwestie geen rol.

Daarnaast staan echter de fiduciaire ruilmiddelen,

welke als het ware tegen wil en dank door het pu-
bliek worden gehouden
bij
gebrek aan gelegenheid tot aanlokkelijk geachte. belegging. Ik versta hierbij on-

der fiduciaire ruilmiddelen ook de rekening-courant-

saldi, welke het publiek, in afwachting van belegging,
bij bankiers te goed heeft. Van deze zijde dreigt het

gevaar, waarop de schrijver wijst. De wensch om de

aldus geheel of nagenoeg geheel onproductieve kapi

talen winsten te doen afwerpen, kan licht tot onge-

zonde speculatie aanleiding geven.

Zou nu – en hiermede ben ik tot het hart der
kwestie gekomen – dit gevaar zijn bezworen of slechts

verminderd, indien het tot dusver door den Staat bij

de Nederlandsche Bank gedisconteerde schatkistpa-

pier op de open markt was geplaatst? Ik geloof, dat
deze vraag ontkennend moet bantwoord worden. De

practijk toch leert, dat het op de open markt ge-

plaatste papier vrijwel uitsluitend •wordt genomen
door de groote bankinstellingen en andere groote li-

chamen voor tijdelijke belegging van beschikbare kas-

middelen. Dit ligt voor de hand, wanneer men let op

de zeer belangrijke bedragen, welke deze corporatiën
renteloos in rekening-courant bij de Nederlandsche

Bank hebben uitstaan. (Op 16 dezer bedroegen die
rekening-courantsaldi
f
142.000.000.) Het publiek, de
particuliere belegger, onthoudt zich van inschrijving,

aangezien de rentevoet, waartegen de Staat het ge-

vraagde bedrag pleegt te krijgen, niet aanlokkelijk is.

Het is dan ook, gezien de zoeven bedoelde practijk,
wel niet anders denkbaar, dan dat de
bij
de Neder-
landsche Bank ondergebrachte
f
89.500.000 aan schat-
kistpapier, waren zij op de markt aangeboden, geheel

op dezelfde wijze door de grôote financiëele lichamen zouden genomen zijn, die daardoor in staat zouden ge-
steld
zijn
hun renteloos tegoed
bij
de Nederlandsche
Bank te verminderen. De speculatie zou echter, naar
mij niet twijfelachtig voorkomt, daardoor niet zijn
beïnvloed. Dit zou slechts het geval kunnen geweest

zijn, wanneer kon aangenomen worden, dat de zooeven

bedoelde geldinstituten, door huniie belangrijke rente-
boze saldi, er toe gebracht waren, om door lichtvaar-

dige credietverstrekking tot speculatie te prikkelen.

Dat dit het geval is geweest, zal wel door niemand
worden volgehouden. –

Naar mijne bescheiden meening wettigt het voren-
staande de conclusie, dat de tot dusver in dezen door
de Regeering gevolgde politiek niet mede aansprakelijk

kan gesteld wôrden voor het eventueele toenemen van
– de speculatie, zooals uit het door den schrijver gele-
verd betoog zou afgeleid kunnen worden.

Ik eindig met er nogmaals op te wijzen, dat het

door mij aangevoerde uitsluitend betrekking heeft op
de wijze, waarop in de werkelijke behoefte van den
Staat aan kasversterking werd voorzien. Geheel daar-
buiten blijft de ook dooi’ den schrijver aangeroerde

vraag of er termen zouden bestaan de belastingbeta-

Iers nog zwaarder dan in de toekomst reeds het geval
zal zijn, te treffen, door het, ten koste van belangrijk
renteverlies, op de markt brengen van zier groote
bedragen schatkistpapier, zonder dat de stand van
‘s
Rijks
kas hiertoe aanleiding geeft.

L.T.

De geachte inzender vergunne ons een kleine er-
dnidelijking. Met verwijzing naar Engeland meénden
wij te mogen volhouden, dat de Staat een verstijving
van den rentevoet op de open markt in de hand kanwer-

27 September 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

ken door op die ‘arkt een sterk beroep te doen, des-
noodig sterker dan haar kasbehoefte. Een zoodanige

verstijviug schijntthans hier te lande zeer gewenscht

en wij meenden, dat wellicht reeds door onderbrenging

van de thans bij de Ned. Bank verdisconteerde schat-

kistpromessen op de open markt, iets in die rich-
ting ware te bereiken. Niet doordat in het bijzon-

der het thans speculeerend publiek deze wissels zou opnemen – dit zal, de inzender wijst er terecht op, in
hoofdzaak door de groote bankinstellingen gebeuren
– maar doordat aldus voor de renteloos liggentle gel-

den althans ten deele emplooi waren te vinden, het-

geen over de hoofden der banken heen wellicht op den

tand der marktrente en dientengevolge op de verdere

ontwikkeling der speculatie invloed zou kunnen uit-

oefenen. Dat intusschen, ook al gaat het hier om een
bedrag van 90 millioen, de maatregel slechts een stap

in de goede richting zou zijn, geven wij gaarne toe.

B.

REGEERINGSMAATREGELEN OP
HANDELSGËBIED.

U
i t v o e r v e r b o d e n. Verboden is de uitvoer
van
runderhaar
en alle daaruit of daarmede vervaar-
digde artikelen.

In verband met de redactie van het bestaande uit-
voerverbod voor ,,alle in blik of andere luchtdichte

verpakking
verduurzaamde vleeschw aren
en levens-

middelen, in welke vleesch is verwerkt”, konden tot

dusverre dergelijke artikelen in niet-luchtdichte ver-
pakking, b.v. bouillonblokjes, extract-bouillon, enz.
nog Vrij worden uitgevoerd. Thans is het betreffende

besluit aldus gewijzigd, dat ook alle vleeschwaren in

niet-luchtdichte verpakking ten uitvoer verboden zijn.

u t e-e m b a
11
a ge. Exporteurs, die voor de ver-

pakking van goederen gebruik maken van jute-em-
ballage, dienen zich voor het verkrijgen van uitvoer-
vergunningen voor die emballage te wenden tot de
Nijverheids-commissie, ook al wordt voor de artikelen,

welke aldus ingepakt uitgevoerd zullen worden, de be-

noocligde vergunning door een andere commissie uit-
gereikt.
M a x i m u m p r ij z e n. Door den Minister van
Landbouw, enz. zijn vastgesteld rnaximumprijzen voor

de granen en voederartikelen, die in de maand Sep-

tember worden toegewezen en eveneens nieuwe prij-

zen voor maïs in den kleinhandel.
Voorts zijn nieuwe maximumprijzen bepaald voor

rijst, welke
6
ct. per Y2
K.G.
hooger zijn dan de tot

dusverre geldende.

Aanwijzing van goederen krach-
tens de Distributiewet-1916. De Mi-

nister van Landbouw heeft aan de burgemeesters me-
degedeeld, dat de distributie der krachtens art. 1 van
genoemde wet aangewezen artikelen, voor zoover zij

niet reeds volgens de wet geschiedt, zal aanvangen op

1 October. De distributieregelingen en prjszettingen
voor de verschillende artikelen zullen binnenkort wor-
den vastgesteld en voor zoover noodig aan de burge-

meesters medegedeeld:
In verband met het verzoek van de gemeentebestu-

ren der drie grootste steden en het bestuur der Ver-
eeniging van Nederlandsche gemeenten om zooveel
mogelijk leiding te geven inzake distributie en prijs-
zetting, zullen door den Minister naast de maximum-
prijzen van art. 2 der Distributiewet en inkoopprijzen

van art.
3
dier vet, ook de verkoopprijzen, bedoeld in

art.
3
worden aangegeven.
De Minister geeft tevens als zijn oordeel te kennen,
dat niet anders dan in de uiterste noodzakelijkheid
moet worden overgegaan tot het inrichten van gemeen-
tewinkels en tot rechtstreeksche distributie van ge-
meentewege. De grossiers en winkelstand dienen zoo-veel, mogelijk de plaats te.behouden, welke zij in nor-
male tijden innemen.

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B.
“”
beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

I. BANKDISCONTO’S.

1
23
September 1916
1

20
Juli
1914

(Disc. Wissels.
4
1
12 sedert 1Juli’15
3
1
/2sedert23 Mrt. ’14
N
el.]3inn.Eff.
4112

1

’15
,,

,,
4

,,

23

,,

’14
Bank
lVrsch.iuR.C.
5112

,,

19Aug.’14
S

,,

23

,,

’14
Bank of England..
6

,,

14Juli ’16
3

,,

29 Jan. ’14
Deutsche Reichsbk.
5

,,

23 Dec. ’14
4

,,

5 Febr.’14

Banque de ]Trance.
5

,,

20Aug.’14
3’12

,,

29Jan. ’14
Oosteur. Hong. Bk.
5

,,

10Apr.’15
4

,,

12 Mrt ’14
Russische Staatsbk.
6

,,

27 Juli ’14
5

1 Apr. ’14
Nat.Ba,nkv.Denem.
5

,,

10

,,

’15
5

,,

6 Febr.’14

Zweedsche Rijksbk.
4’12

,,

1 Mei ’16
4
1
11

6

,,

’14
ZwitserscheNat.Bk.
4
1
11

,,

2Jan.’15
3
1
12

,,

19

,,

’14
Bank van Italii ..
5

1Juni’16
5

,,

9Mei

’14
Feder.Ites.Bk.N.Y.
3-5 ,,

4Febr.’15
–
Javasche Bank….
3
1
12

,,

1 Aug. ’09-
3
1
11

,,

1 Aug.’09

II. OPEN MARKT.

Data
Amsterdam
Londen
Part.
Berlijn
Part.
Pa
rt
N. York
Cail.
Part.
Prolon-
disconto
i

gatie
disconto
disconto
disc. snoney

23 Sept. ’16
1
1 ‘/’/
5’18
4-18
–
2112.814

1823,,

’16
1
1 114_814
5 ‘
°
188
–
18
4-18
–
2
1
12.3

11-16,,

’16
1
1
1
12
512181
4-/8-
–
2’1-3
4-9

,,

’16
2141
‘/a
1114.112
51
8
1
.5
1
4-518
–
2’123

20-25 S. ’15
2
8
18.
1
12
2’14-3
418
-1
14
–
–
1
8
/4.
7
/8

21-26 S. ’14
– –
–
3.11
4

– –
6

20-24Jul.’14
3 ‘/i-‘/i&
2
1
/4.
8
/4
2 ‘/
8
/
2 l/8_l/2
281
4

1/4-2
1
/2

WISSELKOERSEN.

I. KOERSEN IN NEDERLAND.

Voor Londen, Berlijn en Parijs worden voorloopig ook de
dagelijksche noteeringen te Amsterdam opgenomen. De dage-
lijksche koersen op New York, nlsmede de laagste en
hoogste der week zijn aan particuliere opgaven ontleend.

Data
Londen
Berlijn
Parijs
New York

18

Sept.1916

..
11.68’14
42.60
41.97
1
12
2.44
1
18
19

1916

..
11.67’12
42.55
41.97
1
/
2.44
7
/8
20

,,

1916

..
–

11.68’12
42.65
42.-
2.45
21

1916

..
11.69
42.80
42.02’12
2.45
1
/8
22

1916

..
11.69
42.70
41.90
2.45
23

,,

1916

.
.
11.6814
42.65
41.929
2.45

Laagste der week
11.67 42.47’12
41.87’1
2.4481
4

Hoogste

,,

,,
11.69
1
1
42.82
1
12
42.05
2.45’14
16

Sept.1916

..
11.69
42.70
41.97’1
2.45
1
18
‘9

,,

1916

.
.
11.69’/a
42.621/,

41.87’/
–

2.45’14
Muntpariteit

..
12.10
51
59.26
48.-
2.4881
4

Data
Zwitser- land
Weeizen

Kopen.
hagen
1

Stock-
holm
Dat avio
telegrdfisch

23 Sept. 1916
46.02
1
1
29.20
66.75 68.85 991-100
Laagste d. w.
45.87
1
12
28.80 66.45 68.70
–
Hoogste ,,

,,
46.12
1
1
29.35 66.85
69.-
–
16 Sept. 1916
45.87’12
28.95 66.90
68.97/
99’12-100
9

,,

1916 46.07
1
/
28.40,
66.70,
68.70
99
1
/-100
Muntpariteit
48.-
50.41
66.67 66.67

,
–

100

OVERZICHT.

In den stand der wisselkoersen ki’am deze week niet
veel verandering. De omzetten waren gering en de schom
melingen niet van beteekenis.

f106.005.108,41 VI

,. 8.126.647,-

61.692.244,03
1
18

11.306.396,26 Vz

,, 594.298.964,60

,,

9;119.693,37
1
12
,,

1.400.000,-
,, 59.632.858,55

/ 851.581.912,24

610

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27 September 1916

Londen vertoonde geen grootere variatie gedurende de
week dan 114
0
10
en het slot was ongeveer gelijk aan dat der
vorige week.
Berlijn steeg in het midden der week ca.
1
12
O/
om tegen
het slot wederom tot het oude niveau in te zakken.
Ook de overige noteeringen bleven vrijwel onveranderd;
Zwitserland en Weenen gingen iets vooruit.
De daling in den Roebelkoers kwam tot staan en een
lichte verheffing kon weder intreden: 77814_7911_7911
Indië is opnieuw verbeterd en noteert thans weer op
pariteit.

II. KOERSEN TE NEW YORK.

Cable
Zicht Zicht
Zicht
D a a
Londen
Parijs
Berlijn
An,sterd.
(in

t.
(in frs.
(in cents
(in cents
per
£)
P.

)
P. Ren. 4)
pet gid.)

23 September1916
4.76.45
5.86
70
1
12
4018
Laagste d. week.
.
4.76.45
5.85
1
/2
70 40
18
/it
Hoogste,,

,,

…
4.76.50
5.86/s
70
2
18
40
7
18
16 September1916
4.76.50
5.8514
6918
40
1
/io
9

,,

1916
4.76.45
5.8911
4

69
1
/4
4012/
1
,
lvtuntpariteit….
4.86.67

15.181/4
95l1
40/io

III. KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP

LONDEN.

Plaatsen en
Landen
Noteerings-
eenheden
8
Sept.
1916
15 Sept.
1916

week
16-21 Sept. 1)

LaalsteIffoogstC

21 Sept.
1916 1)

Alexauclrië.
.
Piast. p.
£
9771,
971,6
977/,

97
7
1,6
97″-lia

B. Aires i)
. .
d.p.gd.pes.
48
1
/o
49
1
18
49
1
18
‘

49182
49/2
Calcutta ‘….
sh/d.p.rup.
114’1
8

114
1
1
8

11018
114
1
18
114
1
18
Hongkong
. .
id. P.
$
21114
211-18
2
1
2
212
1
14
212’14
Lissabon ….
d.p.escudo
3418 3418
3471e
3418
34718
Iwladrid

.. ..
Peset. p.
£
23.75 23.67
1
2

23.67k
23.73k
23.72’12
lv[ontevideo’)
d. p. peso
5271,6
53
5218
53
52 /e
Miontreal..
..
$
per
£
4.76
1
12
4.7631
4.75314
4.76
1
18
476
8
1
Petrograd
. .
R. p. £10
145
151’/4
145
1
11
151
147
5
18
R.d.Janeiro
1)

d. p. milr.
12’182
12
11
182
12
81
181
12
18
182
12 ”181
Rome

……
Lires p.
£
30.57
30.81
30.70 30.75
30.74
shanghai

..
sh/d p. tael
310 i/2
310 18
310
7
18
31181
4

311
1
14

singapore

. .

..

id. p.
$
214’/,,
21481,
214
8
/it
214
8
/je
214
2
/it
Valparaiso
0
d.p..pap.p.
9
81
182
1012
10
5
182
10
18182
10 i
2
1
82

lokohama ;.
sh/d.p. yen
211
8
18
211
8
18
2111e
2118/,
211
8
18

i) Noteeringen van 22 September. nog niet ontvangen.

GOUD EN ZILVER.

GOTJDBEWEGING BIJ DE BANK OF ENGLAND.

Sedert begin Augustus .1916 worden de dageljksche ont-
vangsten en onttrekkingen van goud door de Bank of England
tijdelijk niet bekend gemaakt.

NEDERLANDSCHE BANK.;

VERKORTE BALANS OP 23 SEPTEIViBER 1916.

Activa.

Binnenl. Wis- (
fl.-bk.
f
93.793.101,48
sels, Prom., B.-bk.

476.056,83
enz. in disc.
I
Ag.sch.

11.735.950,10
1
12

Papier o. h. Buitenl. in
disconto ……………………..
Idem eigen portef..
f
8.126.647,-
Af: Verkocht maar voor
de bk. nog niet afgel.

BeleeningenlEL-bk.
f
19.887.847,27’1
2

ncl. vrseh. B.-bk.
,,
4.097.636,61

op onderp.’.
in iek.-cit.1 Ag.sch.

37.706.760,15

f
61.692.244,03
VI

Op
Effecten
……f
55.284.044,03
1
1
OpGoedereneuSpec.
,,
6.408.200,-

Voorschotten a. h. Rijk…………….

MuntenMuntmaterjaal
Munt, Goud ……
f
64.449.605,-
Muntniat. Goud.. .. ,,522.917.879,40
1
1i

f587.367.484,40
1
/1
Munt, Zilver, enz.. 6.931.480,19
1
1
Muntmat. Zilver

Effecten
Bel. v.h. Res.fonds.. f 5.149.332,62
1
/a
id. van
1
15v.h.kapit.

3.970.360,75

Geb. en Meub. der Bank …………….
Diverse rekeningen ………………

–

Passiva.

Kapitaal ……………………….
/

20.000.000,-
Iteservefonds
……………………
,,

5.155.090,93
1
1
2

‘omloop
Bankbiljetten in

…………..
,,
678.644.230,-
Bankassignatiën in
omloop …………
,,

2.101.787,74
Rekening-Courant saldo’s:
Van hetRijk ……

f
Van anderen
……

,,141.313.424,80
–
lp 141.313.424,80
Diverse rekeningen

………………
,,

4.367.38,76
1
1

–

/
851.581.912,24

Beschikbaar metaalsaldo…………..
/

428.984.251,54
1
/2
Op de basis van
2/

inetaaldekking ……
264.572.363,03’1
Minder bedragaan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd
is ..
,,2.144.921.250,-

ZILVER.

De prjsfluctuaties op de zilvermarkt waren deze week al
buitengewoon gering: de noteering varieerde tusschen 32e18
en 32/. De grondtoon is dan ook zeer vast, hoewel deze
stemming niet in stijgende prijzen tot uiting komt.
De stijging der Chineesche wisselkoersen belemmert thans
het aanbod uit dat land: verkoop van fijn zilver levert geen
voordeel meer op. Ook uit Amerika wordt weinig aangevoerd.
Een belangrijke factor is ook de sterke teruggang ge-
weest van den voorraad zilveren roepijen bij de Indische
schatkist. Sinds Juli reeds is een gestadige teruggang merk-
baar, in weerwil van de aanmunting op groote schaal van
nieuw zilvergeld door de Indische Munt.

Noteering te Londen.
te New York.
23 Sept.
………
1916
32/4
6818
16

,,
1916 ……..
32’/1
68
1
14
9

,,
1916 ……..
32
8
/it
68
1
18
2
1916.
…….
32
8
/4

25 Sept.
1915 ……..
23°/4
49
11
26 Sept.
1914 ……..
241/4
53’/8
20 Juli
1914 ……..
24″/i,
54
1
18

Bij vergelijking met den vorigen weekstaat blijken de volgende
verschillen:

Meer
Mi,,der Disconto’s
342.440,64
Bditenlandsche wissels..
41.580,-
Beleeningen
1.043.712,46’/2
Goud
5.929.4411
Zilver
68.313,68
Bankbiljetten …………

401.625,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s

..
,

715.285.16’12

N.B. Uit de bekendmaking van den Minister van Financiën
blijkt, dat uitstonden op:

16 Sept. 1916
23Sept. 1916

Aan schatkistpromessen
f1 15.860.000,-_
f115.860.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst
89.500.000,—
,,
89.500M00,-
Aan schatkistbiljetten
50.737.000,—
,,
50.737.000,-
Aan zilverbons

………
,,
14.185.043,50
,,
15.233.332,50

2

27 September 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

611

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.
(In duizenden gu1dens.)

Data
Goud
Zilver
sl jett en
b

–
Andere
opeisclzbare
schulden

23
Sept.
1916
….
587.367
6.931
678.644
143.451

16
,,
1916
….
587.373
7.000
678.243
146.374

9
1916
….
583.879
7.160
675.829
146.397

2
1916
….
584.865
7.460
679.571
134.879

26
Aug.
1916
….
585.813
8.231
657.109
140.467

19
1916
..

..
587.278
8.694
659.399
133.792

12
1916
….
588.254
9.074 662.369
124.635

5
,,
1916
….
588.114
9.788
668.017
116.044

29
Juli
1916
….
581.564
10.784
661.679
92.148
22
,,
1916
….
581.173
10.464
649.687
105.408
15
,,
1916
..

..
578.989
9.873
654.012
100.459
8
,,
1916
….
575.116
9.246 655.968 91.330

1
,,
1916
..

..
573.231
8.958
656.795 82.914
1
)

25
Sept:
1915
….
385.227
–
2.273
522.056
31.782

26
Sept.
.1914
..

..
157.333
4.894
440.845
34.475

25
Juli
1914
….
162.114 8.228 310.437 6.198

‘) Waarvan Rek.-Crt. saldo vanhet Rijk
f
3.677.000,-.

a
D
0

Disconto’s

Belee-
Beschik-
baar
Dek-
kings
–
Hiervan
0
aa
Schatkist-
ningen Metaal-
percon-
promessen
saldo
tage
rechtstreeks
23 Sept.1916
106.005 89.500 61.692
428.984
72
16

1916
106.348 89.500 62.736
428.547
72
9

1916
105.368
88.500 63.168
425.731
72
2

.

1916
97.276
80.500 64.043
428.532
73
26 Aug.1916
75.887
59.500
64.757
433.626
74
19

,,

1916
70.087
53.500 65.766 436.430
75
12

,,

1916
66.467
49.500
66.421
439.024
76
5

,,

1916
64.058
46.500 67.203 440.195
76
29 Juli 1916
37.521
19.500 68.101
440.696
79
22

,,

1916
36.011 17.500 68.189
439.734
78
35

1916
34.580
15.500
72.434
437.086
78
8

,,

1916
31.689
12.500
72.669 434.026
78
1

1916
37.332
17.400
74.486
433.380
79

25 Sept.1915
65.264 37.560 85.158 276.227
70
26Sept.1914
171.932
54.300
134.332
66.993
34

25 Juli 1914
67.947
14.300 61.686
43.5211)
54

2)
Op de basis van
2
12
metaaldekking.

JAVASCHE BANK.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden Guldens.)

Dato
Goud
Zilver
k
.
2
”
./

–
1
50
en

Andere
opeischb.
schulden

67.664
24.013
154.044
53.451
64.204 25.674
150.635 56.645 64.089 26.522 156.420 46.068

5

Aug. 1916 …….

58.629
26.744
158.178 43.969

29

Juli

1916 …….
22

1916 …….
15

1916 …….

32.249
32.614
125.892
27.109-
7

Aug. 1915 …….
22.356 30.926
.123.188
11.319
8

Aug. 1914 …….

25

Juli

1914 …….
22.057
31:907
110.172 12.634

Data
____________
1

Dis-
conto’s

Wissels, 1
buiten
1
N.-Ind.
1
betaalbaarl

Belee-
ningen

1
Diverse
reke
–
ningen

1
Beschik.
baar
metaal- saldo

Dek-
kings-
percen-
tage

5Aug.1916
6.747
38.089
66.006
6.491
51.178
44
29 Juli1916
6.694
38.787 68.711 5.896
48.422
43 22

1916
6.672
38.835 65.205 5.574 50.109
45
15

1916
6.726
39.424 63.893
10.848
44.944
42

7 Aug.1915
6.042 9.999
54.336
19.888
34.263
42
8 Aug.1914
7.435 5.408
59.880
3.348
26.380
40

25 Juli1914
7.259
6.395
47.934
2.228
4.8422)

44

Sluitpost der activa.

Op de basis van
2
12
metaaldekking.

SURINAAMSCHE BANK.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden guldens.)

Data Metaal
Circulatie
1
Andere
opeischb.
SdlUldCfl
Disconto’s
Div. reke.
nitigen
1)

29

Juli

1916..
728
1:054
1

890 917 618

22

,,

1916..
717
1.015
895 917 584

15

1916..
715
1.013
902
920 595

8

,,

1916..
698
1.050
710
929
645

31

Juli

1915..
1.078
1.056 1.548 850
992
1

Aug.
1914.:

633
1.135
496 733 423

25

juli

1914..
645
1.100
560
735
396

1)
Sluitpost der activa

BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.

Aan het eind van ieder kwartaal wordt eenoverzicht gegeven
van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

I.
BANK OF ENGLAND.

WEEKSTAAT VAN 20 SEPTEMBER 1916.
ISSUE DEPARTMENT.

Notesissued.. £ 71.259.190

Governm.Debt£ 11.015.100
Other securities,,

7.434.900
Gold coin and
bullion ……52.809.190

£ 71.259.190 1

£ 71.259.190

BANKING DEPARTMENT.

Capital……£
14.553.000
Government
Rest ………,
3.595.467
securities
. . £
42.187.627
Public deposits,,
52992.848
Othersecurities ,,
06.102.911
Other deposits,,
104.185.085
Notes ……..,,
35.286.320
Seven-day and
Gold and silver
other buis.. ..
20.638
coin

……..
1.770.180

1

–

5li).O2I.U,)O

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN

Onderstaand overzicht bevat tevens de cijfers der door de
Regeering uitgegeven currency notes van 1 £ en 10 sh. – met
het bedrag der gouddekking en der tot dekking aangewezen
Government securities. De publicatie dezer cijfers geschiedt sedert 26 Augustus 1914.

(In duizenden p. st.)

Data Metaal
Circulatie
–

Currency Notes.

Bedrag

Goudd.
t
Gov. Sec.

20 Sept. 1916
54.579
36.973
13

,,

1916
54.696
36.121
130.961
28.500
98.915
6

1916
55.342 36.264
130.436
28.500 97.972
30 Aug. 1916
56.197 36.152
129.659
28.500
97.529

22 Sept. 1915
62.900
31.623 70.328
28.500 17.700
23 Sept. 1914
51.673
34.203
27.721
4.000
10.924

22 .Juli

1914
40.164
29.317

Data
Gov.
Sec.
Other
Sec.
Public
Depos.
Other
Depos.
–
Re-
serve
–

Dek-
kings.
percen-
tage i)

20 Sept.1916
42.188
96.103 52.993
104.185 37.057
2318
13

,,

1916
42.188
94.460 59.147 96.383 37.025
23’/4
6

,,

1916
42.188
95.739
52.219
105.094 37.528
231
30 Aug.1916
42.188 91.941 52.361
102.141
38.496
24
7
/8

2Sept.1915
31.313
135.677
108.738
89.646 49.728
25
23 Sept.1914
25.682
110.733
28.673
125.267
35.920
23/8

22 Juli 1914
11.005
33.633
13.735
42.185 29.297
52
3
/8

1)
Verhouding tusschen Reserve en Deposibs.

612

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27 September 1916

II. DEUTSCHE REICHSBANK.

.

IV. RUSSISCHE STAATSBANK.

STAAT VAN 15 SEPTEMBER 1916.

De biljetten zijn sedert den oorlog niet inwisselbaar.

Metalibestand ………………….Mk. 2.492.420.000

davon Goidbestand …………….,,

2.470.202.000
Reichs- und Darlehenskassenschejne ….

287.443.900
Noten anderer Banken ……………

12.818.000
Wechsel ……………………….

7.554.055.000
Lombardforderungen …………….

12.079.000
Effekten ……………………….

.

77.831.000
SonstigeAktiva ………………..

551.310.000

Grundkapital ……………………

.,

180.000.000
Reservefonds ……………………

85.471.000
Notenumlauf ……………………

6.878.486.000
Sonstige tiiglich fiillige Verbindlielikeiten

3.466.808.000
Sonstige Passiva ………… . …….

.,

377.191.000

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

Onderstaand overzicht bevat tevens het cijfer der uitgegeven
Darlehenskassenscheine. De Scheine, welke niet in kas zijn
bij de Reichsbank, circuleeren grootendeels onder het publiek.
De Darlehenskassen zijn ingesteld op 11 Augustus 1914.

(In duizenden Mark)

Dato
Melaal
_

1

Daarvan
Goud
__

1

Kas ren.
scheine
_________

1

Circu. latie

Dek-
kings_
erceu.
tage
1)

15 Sept.1916
2.492.420
2.470.202
287.443
6.878.486
40
7

,,

1916
2.493.482 2.469.699 373.872
7.175.105
40
31 Aug. 1916
2.494.327 2.469.036 333.625
7.117.524
40
23

,,

1916
2.495.963 2.468.562
340.978
6.863.154
41

15Sept.1915
2.457.208 2.414.203 205.759
5.570.674
48
15.Sept.1914
1.653.419 1.620.900
155.880
4.053.605
45

23 Juli 1914
1.691.398
1.356.857
65.479 1.890.895
93
1)
iiekking der circulatie door metaal en Kassenscheine.

Data
Wissels
Rek. Crt.

Darlehcnskassençc/zcine

Totaal
In kas bij
uitge-
de Reichs-
_______________

geven
bank

15 Sept. 1916
7.554.055 3.466.808 2.122.500
254.600
7

,,

1916
7.142.220
2.877.896
.
2.138.600
339.000
31 Aug. 1916
7.077.485 2.835.529
2.033.400
298.200
23

1916
6.658.583
2.691.145
1.879.700
301.900

15 Sept. 1915
5.152.442 2.009.317
f.040.000
151.000
15 Sept. 1914
4.660.453
2.494.257
255.000
147.000

23 Juli

1914
750.892 943.964

III. BANQUE DE FRANCE.

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.
Van 6 Aug. 1914 tot 28 Jan. 1915 werden geen staten
gepubliceerd. De met
*
geteekende posten komen eerst sedert
28 Jan. 1915 in den weekstaat voor. De biljetten zijn sedert
den oorlog niet inwisselbaar.

(In duizenden francs.)

*Tegoed
*Uitge.
Data
Goud
Zilver
in het bui.
Wissels
stelde
ten land
wissels

21 Sept. 1916
4.826.723 338.040 652.540 371.288
1.390.351
14

,,

1916
4.821.600 338.278
703.020 381.305 1.393.858
7.

,,

1916
4.817.320 337.497
703.260 387.818 1.399.004
31 Aug. 1916
4.812.732 338.610 691.060 448.319
1.406.862

23 Sept.1915
4.500.074
366.156
973.343
249.574
1.994.801
24 Sept.1914
–
– –

23 Juli 1914
4.104.390 639.620
–
1.541.080

Data
Beleening
*
l3uitgew.
B

k-
Rek. Crt.
R k C
Saat’
a/
O
dS
5
t
C
act

biljetten
lieren

21Sept.1916
1.175.044 8.500.000
16.653.451
2.180.615
123.191
14

,,

191.6
1.171.957 8.500.000
16.602.659
2.146.358 206.938
7

,,

1916
1.173.557 8.500.000
16.598.862
2.122.214
171.337
3.1 Aug.1916
1.174.835 8.400.000
16.424.647
2.213.659
80.163

23Sept.1915
587.367 6.600.000
13.309.596
2.587.619
118.128
24Sept.1914
–
–
. –
– –

23Juli1914
769.400
5.911.910 942.570
400.590

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

De pot ,,Schatkistbiljetten” komt eerst sedert 14 November
1914 n. st. in den weekstaat voor. De biljetten zijn niet in-
wisselbaar.

(In millioenen Roebel).

Data
ii.
St.
Goud
1
Tegoed
uh bui-
tenland

Zil.

ver
Schat.
kist bil- jetteus

Dis-
conto’s
en helee.
,gen

Circu. latie
Rck.
Coi. rant
_

12 Sept. ’16
1.552
2.055
93
4.420
845
7.122
1:544
5

,,

’16
1.552
2.057
88
3.993
993
7.022
1.549
29 Aug. ’16
1.551
2.057
83
3.895
969 6.961
1.524
21

16
1.549 2.057
84
3.931
959
6.927
1.675

14 Sept. ’15
1.589
52 28
2.423 1.264
4.211
1.371
14 Sept. ’14
1.612
178 55
..

.

.
1.368
2.554
957

21 Juli ’14
1.601
144
74
.

.

.

.
757
1.634
1.099

V. SOCIËTÉ GÉNÉRALE DE BELGIQUE.

Van de Nationale Bank van België, die haar goudvoorraad
naar Londen heeft overgebracht, zijn sedert 6 Augustus 1914
geen weekstaten openbaar gemaakt.
De Socité Gnrale is einde 1914 met de functie van
circulatiebank bela$t. De biljetten zijn niet inwisselbaar.

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden franes.)

Metaal
l3cleen.
J3eleen.
1

Binn.
Rek.
Data
mcl.
buiten
1.
1

van
1
buiteul.
van prom. d.
1
wissels
1

en
Circu-
latie.
Cr1.
saldi
vorder.
provinc.
beleen.
saldi.

14 Sept. 1916
336.769
71.524 480.000
47.690
787.297 141.035
7

,,

1916
314.451
71.359 480.000
42.927
756.651
144.458
31 Aug. 1916
308.592
71.320 480.000
45.021 751.131 146.124
24

,,

1916
308.545 71.279 480.000
53.208 751.825
153.639

16 Sept. 1915
131.865
23.990 400.000
42.596 436.280
162.934
23

,,

1915
137.373 24.0201400.000
43.638
449.892
156.300

VI. VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.

U. S. FEDERAL RESERVE BANKS.
In werking getreden op 16 November 1914.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden dollars.)

Dato
Goud
Zilver
W
is
sels
Deposito’s
Dekkings- Percen..
tagel)

25Aug.’16
372.387
12.265
109.178
552.520
15.423
68
18

,,

’16
372.918
16.998
106.894 554.807
13.986
68
11

,,

’16
366.925
11.127 108.971
542.478
12.903
68
4

,,

’16
365.163
11.699
109.934
547.232
12.701
68

27Aug.’15
268.179
19.878
42.839
316.989
16.738
82

1) Goudekking van deposito’s en circuilatie na aftrek van
de posten tusschen de banken onderling.

NEW YORK ASSOCIATED BANKS AND TRIJST

COMPANIES.

OVERZICHT DER VOO1NAAMSTE POSTEN.

(Gemiddelden in duizenden dollars.)

Data
Reserve
Deposito’s Circulatie
Beleenin gen en

.
diiconto’s Surplus
Reserve

23Sept.’16
667.250
3.438.940
31.210
3.307.290
103.500
16

,,

16
633.160 3.410.320
31.280
3.306.370
74.940
9

,,

16
628.900
3.408.840
31.390-
3.306.960
71.060
2

,,

’16
667.710 3.391.440
31.190
3.252.000
113.370

25Sept.’15
691.780
2.922.760
,36.640
2.734.380
208.760
26Sept.’14
416.800
1.983.250
137.260
2.226.710
-30.710

25 Juli’14
467.880
1.958.320 41.730
2.057.570
26.170

27
September 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

613

BANKSTATEN,
V.
ZWEEDSCHE RIJKSBANK.

KWARTAALSGEWIJZE OPGENOMEN.
(Inmillioenen Kronen.)

I.
BANK VAN 1TALI.
Vorde-

(In millioenen Lires.)
DaÊa
G’nd
ringeu
op het
fondsen
contoCircit-
en latie
Rek. Crt. buitent.
Beleen.
Dis-

D
a
t
a

Goud
Zilver
.Staats-
fondsen conto’s
i
en
Circu-
latie Rek.
Crt.
2

Sept.

1916..
165,7
170,0
68,3 67,4
33,7
94,6
Beleen.
i
26
Aug.

1916..
19

,,

1916..
165,8 165,8 170,3 167,1
68,4
68,5
53,2 54,4
325,7
329,4
107,7
107,2
.

10 Aug.

1916
952,8 92,6 218,5
686,1
3418,8
739,2
12

,,

1916 ..
165,8
168,6
68,6
57,6
327,1
111,8
31 Juli

1916
952,7 92,6 219,5 671,0 3409,3
746,5
5

,,

1916
. .
165,9 164,6
68,8
60,2
328,1
110,7
20

,,

1916
961,0 92,6
219,8
676,5
3364,9
746,0
29 Juli

1916..
165,9 159,5
69,1
52,4 316,2 113,4
10

,,

1916
969,1
93,4
219,4 659,7
3396,4
755,1
22

,,

1916..
165,9
159,5
69,3
6,6
312,3
119,2
30 Juni

1916
977,2 93,3 211,0 659,6
3379
2
0
861,1
15

,,

1916..
166,0
164,1
62,2 56,3
322,3
109,7
20

,,

1916
984,7
95,6 214,0
640,3
3252,4
795,9
8

,,

1916..
166,1 162,0
62,2
40,0 327,3
87,8
10

,,

1916
992,1
97,1
208,4
626,4 3164,9
813,4
i

,,

1916..
166,1 155,1
78,0 48,9
353,2
90,4
31 Mei

1916
991,6
96,6
208,6 643,6 3089,1
794,8
23 Juni

1916..
166,1
155,2
78,2 42,8
323,5
102,7
20

1916
991,4
08,6
182,8
645,3 3006,2 741,8
17

,,

1916
. .
166,2 156,0
78,6
42,9
326,1
103,3

10 Aug.

1915
1147,4 115,4
197,6 926,7 279,7 708,0
Sept.

1915..
113,4 102,9
48,6
103,1
286,0
73,3
10 Aug.

1914
1093,6
86,2
204,5
942,6
208,6 233,8
Sept.

1914..
103,2
•

60,7
2,6
163,1
282,2
64,0
20 Juli

1914
1106,5
90,4
203,9 632,5
1661,1
272,8
25

Juli

1914..
105,8
115,6
28,0
92,4 206,2 68,2

BANK
VAN
SPANJE.
vi.
BANK
VAN
NOORWEGEN.
(In millioenen
Peseta’s.) millioenen
Kronen.)

Data
Goud
Zilver
Effecten
conto’s
en
Cive,,.
latie
Rek.
Crt.
Dato
1
Goud

e-
ringen
Effecten

conto’s
-_
Circu.
Rek.
Beleen.
–
u

het
buiteni.
en
Beleen.
(atje
Crt.

31 Aug.

1916..
114,8 110,8
13,9
103,0
224,9 72,5
9

Sept.

1916..
1158,9 754,1
494,4
700,2 2247,1
780,4
2

,,

1916..
1150,4 755,3 494,4 700,6
2233,1
786,8
22

1916..
,,
114,9
113,4
13,9
97,2 220,1 74,0
26 Aug.

1916..
1142,1
759,6
494,4 692,2 2222,3
810,9
1916..
114,8
117,5 13,9
93,4
218,0
75,5
19

,,

–
1916..
1128,9 758,1
494,4 698,8
2227,1
807,4
,,

1916..
114,8
117,4
13,9
95,3
215,1
81,3
12

,,

1916..
5

,,

1916..
1109,0 1096,5
756,2
756,4
494,4 494,4 696,2 694,0
2237,6
2236,8 802,0
772,4
31 Juli

1916..
114,8-
117,3
13,9
86,8 215,3
73,5

29

Juli

1916..
1091,3
765,3
494,4
690,4 2212,1 782,3
22

1916..
,,
114,8
111,7
13,9 91,1
214,3 72,4

22

,,

1916..
1074,5 762,3
494,4 691,6 2209,5 780,2
,,

1916.
.
119,4
101,1 13,8
100,2
219,2
70,3

15

,,

1916.
–
1066,4 760,8 494,4
698,5
2216,4
807,9
7

1916..
120,0
98,5
13,8
91,3
223,7
58,2

8

,,

1916..
1059,9 760,9
494,4 705,8
2208,0 795,2
30 Juni

1916..
120,7
96,2
13,8
100,2
222,8
62,9

1

,,

1916..
1033,9 767,0
494,4 698,8 2168,6
675, 0
22

,,

1916..
120,5
95,2
13,8
94,5
211,4
67,9

24 Juni

1916..
1031,7
767,0
494,4
691,6 2151,8
772,3
15

1916.
.
,,
118,8
95,8
13,8
94,6 211,6 67,5
,,

1916..
117,6
95,8
13,7
96,4 210,6
68,1

11

Sept.

1915..
733,9
737,0
494,4 767,4
2021,4 662,6
‘
31 Aug.

1915..
63,3
66,6
14,1
74,4
142,9
31,8
12

Sept.

1914..
547,2
679,1
494,4
959,4 2013,5
575,3
31 Aug.

1914..
56,1
23,4
8,7
117,3
139,1
20,8
24 Juli

1914..
543,5
729,8
494,4
783,8 1919,0 497,9
22

Juli

1914…
52,4
65,7
8,9
79,3
120,8
10,7

III. ZWITSERSCHE
NATIONALE
BANK.
–
(In millioenen
Franes.)
EFFECTENBEURZEN.

Amsterdam, 24 September 1916.
Data
Goud
Zilver
Darle- heus.
D,s-
conto’s
Circa- Rek. kassen-
en
lotie
Crt.
De jongste uitgifte van f40 millioen schatkistbiljetten
scheine
Beleen.
en -promessen werd wederom aanmerkelijk overteekend en
andermaal is de Minister van Financiën gernachtigd, een be-
15

Sept.

1916..
289,8
56,9
8,2 197,3
431,0
149,3
7

,,

1916..
279,9
57,2
8,8
192,0
428,6
139,2
langrijken post schatkistpapier (75 millioen) uit te geven.

31 Aug.

1916..
272,3 57,5
7,7
217,6
431,7
152,1
En ook het particulier emissiebedrijf gaat gestadig voort.

23

,,

1916..
272,7
58,8
6,7
197,8
404,5
158,7
Naast deze nieuwe fondsen ontmoeten ook de bestaande

15

1916..
273,1
58,5
7,1
203,6 408,2
167,3
binnenlandsche- beleggingswaarden

grooten

kooplust

en

7

1916..
,,
273,4
58,3
7,0
191,3
416,7
135,5
naast

andere

eerste-rangsfondsen

vertoonden

ook
•
onze

31

Juli

1916..
273,7
58,9
8,9
172,4
425,6
113,1
Nederlandsche Staatsschaoldsoorten
fractioneele koersverbe-

22

,,

1916..
274,4
59,6
9,4
149,0
406,9
111,2
teringen.
Anders was het met de
buitenlancLsche staatsfondsen
ge-
15

,,

1916..
7

,,

1916..
274,9
254,5
57,8 57,5
10,1
11,8
190,4 206,8 412,9
423,4
151,3
steld. Voor Oostenrijkers en Hongaren waren de noteeringen

30 Juni

1916..
254,8 56,5
12,4
193,4 433,2
142,
1

9
125,
andermaal zwakker, terwijl Russen tot sterk schommelende
—
23

1916..
254,9
57,5
17,1
211,9 405,9
161,9
prijzen werden verhandeld, waarbij de slotstemming niet
bepaald gunstig was. De uitgifte van een derde 534 pCt.

15

Sept.

1915..
241,9
60,9
15,4
140,8
oorlogsleening, groot Rbl. 3 milliard, schijnt thans in voor-

15

Sept.

1914..
220,5
9,2
..
291,6 405,7
437,
76,
0

9
91,
6
bereiding te zijn. In verband daarmede is de effectenbeurs
te Petrograd weer voor den handel opengesteld.
23 Juli

1914..
180,1
18,9
–

..
107,8
267,9
50,7
16 Sept. 20 Sept.23 Sept.R zins
of daling.
IV. NATIONALE
BANK
VAN
DENEMARKEN.
4
1
1
0
1

Ned. Werk. Schuld..

102

102
9
/ja 102
1
14

+
‘/
(In millioenen
Kronen.)
3
1
12
0
/0
Ned. Werk. Schuld..

85e18

85’/

85’I2

+
Vs
3
0
/0
Ned. Wei-k. Schuld…..75
5
/

75’18

76119

+
71

Data
Goud
Zilver
ringen
conto’s Circa.
–
Rek.
2
1
12
0
/o
Nec!. Werk. Schuld

641

64
1
/ig
65’o

+
‘/a
op het
en (atje
Crt.
5
0
10 Oost-Indië 1915

……101

101e18

101e18

+
118
Puitenl.
Beleen.
4
0
/s Hongarije Goud ……46

43
1
12

4214

–
381
4

4
0
10
Oostenrijk Juli

……44

40118

41
1
14

-2 814
31 Aug.

1916..
161,1
4,2
55,3
120,7
249,5
61,8
30 Juli

1916.
161.4
3,9
59,9
140,9
245,0
88,2
4
1
1
0
1

Portugal Tabak
– . . .

781

78’12

77518

– 118

31 Juni

1916..
151,6
4,0
64,2
121,7
263,3 45,4
41/0/

Iwangorod Dombrowa

63

6419

6418

+
118
40/

Nicolaï

…………..6O’/,o

60

60

–

31 Aug.

1915..
107,0 5,6
52,4
68,5
203,3
4,6
4
0
/s
Rusland

1880

……..55
112
.

55518

558/4

+

31 Aug.

-1914..
68,9
2,6
25,1
147,2
194,2
11,8
40/

Rusland Zuidwest

54

56
8
18

5618

+
2e18
40/

Rusland Rothschild

..

64
5
/,i

60

63’1

–
71,

30 Juni

1914..
75,6
66
19,8
95,6
159,8
4,8
4
0
10 Rusland Hope … …..

67’/is

63

66

-1’/,o

614

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27 September 1916

16 Sept. 20 Sept. 23 Sept.
R
ijzin
g

401 Servië 1895 ……….48

50

50

+ 2
4
0
10
Bagdad Spoorweg …. 55

551

55’18
+
11
50/
s
Argentinië 1905 ……74’/2

76
7
I

76
1
I8
+ 2
1
18
5
0
10
Brazilië 1895 ……..63/a

65

65
1
1

+ 21/8
5
1
10
Chili 1896 ……….81’/8

83’Iz

84’f2

+ 3818
50/s Dominica …………
96’I4

95
8
18

95
1
116

l°/j
3°/s
Venezuela ………… 46°/is 49 49 + 2°116

In de
Zocafe
markt zoowel als in de Amerikaansche af-
deeling ging het weer levendig toe.
Zeer gunstig blijft bij. voortduring de waardecring van
7ankaandeelen,
die reeds sedert vele weken tot regelmatig
stijgende koersen vraag ontmoeten. In de afgelqopen week
was deze rubriek weer uiterst willig, inzonderheid voor
Nederlandsch Indische Handelsbank, die 12
3/,
Nederland-
sche Bank voor Zuid-Afrika, die 17 en Transvaalsche Bank
en Handelsver., die 534 pCt. hooger werden afgedaan..
Ondanks geringen omzet gingen ook de koersen van tal
van
–
nijverheidsondernesninen
weer met sprongen vooruit. Zoo stegen aandeelen Lijm- en Gelatinefabrieken 45 pCL,
Wester Suiker 18 pCt., Scholten’s Aardappelmeelfabrieken
10 pCt. enz. Vereenigde Glasfabrieken Leerdam-Vlaardingen
stegen Zaterdag j.1. van 117 tot 12734 pCt.
Cultuurfoncisen
verkeerden in gelijke omstandigheden. Het krachtig prijsherstel op de suikermarkt te New York,
gevoegd bij de tot dusver bekend geworden gunstige pro-
ductiecijfers van onze Indische maatschappijen, maakte hier
blijkbaar een aangenamen indruk. Als bijzonder vast zijn te
vermelden Vorstenlanden, Handeisver. Amsterdam en Insu-
linde Cultuur. Het slot in deze afdeeling was bijzonder
gunstig.
Petroleumaaoi,deeleh,
eerst vast over de geheele linie, slui-
ten, vooral voor de Rumeensche soorten waar Duitschland
indirect belang bij heeft, Vrij scherp in reactie, naar aanlei-
ding van het bericht, dat deze ondernemingen (o.a. de
Astra Romana, waar de Geconsolideerde de meerderheid der
aandeelen van houdt, — fr. 47 millioen der fr. 60 millioen —)
onder Rumeensch dwangbeheer zijn gesteld. North Cau-casian maakten een koersbuiteling van en. 20 pCt. op het
bericht, dat cle uitkeering van een slotdividend achterwege
moet blijven in verband met buitengewone oorlogsbelastin-
gen en wisselkoersmoeilijkheden.
Rssbberfondsen
zijn ook weer uit hun dommel ontwaakt
en namen krachtig deel aan de vrij algemeen opwaartsche
beweging, hiertoe aangespoord door iets betere rubberprj-
zen en het voorbeeld van Londen. Kali Telepaks stegen
19 pCt., Nederl. Gutta Percha 20 pCt., Serbadjadi 27 pCt.
enz. Aan het slot hadden op winstnemingen lichte reacties
plaats. De buitengewone villigte voor’ Serbadjadi’s ,hield
verband met een bericht, dat de geheele rubberoogst 1917
dezer maatschappij is verkocht. Een prijs wordt evenwel niet
genoemd.
De ,,boom” in
scheepvaart fondsen
duurt voort: Nievelt
Goudriaans stegen zelfs 83 pCt. en noteeren thans boven de
1000. Het bericht, dat de Tubantia-kwestie na den oorlog
aan het oordeel van een internationale commissie zal vor-
den onderworpen, oefende ter beurze geen merkbaren in-
vloed uit.
Taba1csaandeeen
hadden een ongeanimeerd verloop. Of-
schoon het slot, o.a. voor Senembah’s en Deli Batavia’s gun-
stig was, blijft het koerspeil over het algemeen beneden dat van Zaterdag j.l.

16 Sept. 20 Sept. 23 Sept.
Rijzing of
daling.
HolI. Bk. v. Zuid-Amerika 128’/A 129
1
12 130

+
1°14
Koloniale Bank ……..
163
1
12
16414
165
+

1111
Nationale Bankvereen.
122
8
1t
126
126
+

3114
Ned.-Ind. Handelsbank
221ij2
223
1
14
234
+
12’12
Ned. B. v. Z.-Afrika
73
85
90
+
17
Transv. B. en Handeisver.
39
42l1
441
+

5114

A’damsche Superfosfaat.
185
189
7
18
197
+
12
Van Deventer’s’ Glasfabr.
130
1
12
134
135’14
+

5’/d
Fijenoord

…………..
195
200 200
+
5
,,Gouda” Kon.

Stearine-
knarsenfabriek……..
401
410 409
7
18
+
8
7
18
Lijm- enGelatinefabrieken
210 225
255.
+
45
Scholten’s Aard.meelfabr.
260114

269
2701/4
+
10
Wester Suiker ……….
204
20811
2

222
+
18
Vorstenlanden ……….
223°/s
227
1
1
233°14
+
lO°/s
Handelsvereen. A’dam
. – –
363
365 379
+
16
Insulinde Cultuur Syndic.
13218
138
144
7
18
+
12
Redjang Lebong ……..
159’/4
165
165
+

5814
Dordtsche Petroleum ….
193
11
204
203’12
+

9114
Geconsolideerde ………
179
1
/2
179
11
/is

175
1
/2
—
4
Koninklijke …………
514
520
519°14
+

31/4

16 Sept. 20 Sept. 23 Sept.
R
ijzin
g

Perlak ………. . …….
72°/s

68
1
18

68 112

±

3
5
18
Sumatra Palembang …..
227°/4

234

240

+
12’/
A’dam Rubber ……….
196

197’12

208
01

+
12°14
Indische Rubber
. .

…..
154
1
14

151
1
14

161

+

6
11
Kali Telepak ………..
181

184V

200

+
19
Ned. Guttap. Mij pref. ..
130

143
1
12

150

+
20
Oost Java Rubber ……
247

25211
2
l

265

+
18
Serbadjadi

…………
298

300

325

+
27
Holland Amerika Lijn ..
439814

447

451
1
12

f
1114
Hollandsche Stoomb…..
179°/4

197
1
12

194

+
14’14
Java China Japan Lijn..
16711
4

17712

188’/

+
21’14
Kon. Holi. Lloyd…….;
209
1
Is

222
1
1

219
1
1

+

10
Kon. Paketvaart ……..
172 °/

195

190

+
17/4 Muller

&
Co …………
24O’/

255

259814

+
19
1
14
Ned. Scheepvaart Unie…
175

191
,
12

190

+
15
Nievelt Goudriaan ……
927

940

1010

+
83
Oostzee……………..
375

384V

386
1
14

+
11’14
Besoeki

……………..
167°/4

169°s

170

+

2ij4
Deli Batavia…………
490

459
1
/1exd. 457118

–

2
12
Deli Maatschappij ……..
567’/2

566
3
14-

564
1
12

–

3
P.aclang Tabak ……….
54’/2

48

50

—

4
1
12
Senembah …………..
542

543

447

+

5
De ..4merikaansche
afdeeling
hier ter beurze tracht zich-
zelf te overtreffen, noteert namelijk in vele gevallen aan-
merkelijk boven New Yorksche
pariteit. De afgifte-neiging
is gering, de kooplust vrij groot. Het willige vooi-beeld van Wallstreet vond hier dus gemakkelijk navolging.
Buitengewoon vast waren
Steelshares op geruchten no-
pens een te verwachten verdere verhooging van het divi-
dend. De koers steeg van 106°I
i6

tot 1143/
4
pCt., een nieuw record. Niet minder willig
vai-en Anaconda’s, die
op
gun-
stige vooruitzichten voor de kopermarkt in het algemeen en voor de met enorme winsten werkende Anaconda in het bij-
zonder, een nieuwe prijsverhooging
van 1534 pCt. kon boe-
ken. Verder verdienen de
prijsrijzingeu van
73%
pOt. in
Gulf States Steel,
vanY8

pCt. in Dominion Steels, van
534 pCt. in Unions enz., de aandacht.
Marinefondsen,

eerst

zwak,

sluiten

hier

weer

willig.
Goede vraag bestond ook voor Unions en Southern Rails.
Maxwells sluiten vast
op
een verwachte verdere aflossing
van restantbewijzen.

16 Sept. 20 Sept. 23 Sept.
Rij

Of

American Beet Sugar ……
88
‘/

.89’12

90°/is

+
118110
American Can
…………
63

62

63
‘Is

+
818
American Car
&
Foundry.
–
70’12

70
7
18

72
1
14

+
2
1
14
American Hide
&
Leather..
OS°/s

64
3
18

67°18

+
1814
American Smelt.
&
Ref.

. .
105718

1069

11014

+
4
7
18
Anaconda Copper

……..
182°/

184’/

198

+
15 1/4

CentralLeather
……….
67

67

72
1
/a

+
5V4
Dominion Steel Corp…..
57

.

–
60
1
14

64

+
7
Gulf States Steel

……..
86ij4

90

92
1
18

+ S°/s
Intern. Steam Pump…….
77

84

84
3
/a

+
7814

Republic Iron
&
Steel

.. ..
51
1
18

63

70

+
18°18
Studebaker

…………..
138°/4

13714

136
1
12

—2’/4
Steel

Corp.

…………..
106
1
/is

108
7
18

114814
– +
8
7
1i6
Atchison Topeka ………
. .
105
1
1

. lOOn/is
105’12

-+ 1’1
Baltimore
&
Ohio

……..
87i/
is

90′
5
/,s
OO’°/ii +
3
Chicago Rock Island
……
20’/s

22

22

+ l°/s
Denver

……………….
lS°/s

16°110

16V

+
71

Ene

………………..
38
8
/io

39
7
1i8

39
1
11

+ il/is
Kansas City Southern
. . . .
26
1
14

.
27
5
18

27
5
/is

+ l°/is
Southern Pacific ….
……
97’/,

100
1
1

101
1
18

+
4
Southern Rai1vay
……..
25
1
/s

26
7
1s

27’/4

+ l°/s
Union Pacific
…………
144
1
12

147
81

150

+
5118
Canadia.n Pacific

……..
185°/4

180

188’°/ia
+
3
8
116
Tntern. Merc. Mar. Common
54I11
j

50ll/j

52
1
18

2
1
1ig
Intern. Mere. Mar. pref…
126
1
12

122
7
1i6 126
7
116

—
1
1i6
*
ex div.
–

De vrij sterk-verminderende verkoopen van exchequer bonds
en de dreigende staking van het spoorwegpersoneel oefenden
aanvankelijk een druk uit op de Lo n d e n s c h e beurs. Het
vooruitzicht op de spoedige uitgifte van een oorlogsleening
en het bijleggen van het conflict met de arbeiders bracht
echter een herstel teweeg, dat gesteund werd door het gun-
stig verloop der uitgifte van de Canaideesche oorlogsleening. Consols stegen van 59
7
18 tot 60’1 pCt.

De P a r ij s c h e beurs gaf van een zwakkere houding
blijk door voorbereidingen voor inschrijving op de nieuwe
Fransche leening. De daling werd echter getemperd door
eenige gunstige factoren: de winst van de Banque de France
bedroeg over de eerste helft van 1916 fr. 30.709.842 tegen fr. 18.944.906 het le halfjaar van 1915 en de opbrengst der

27 September 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

615

belastingen over Augustus 1916 was fr. 92 millioen meer
dan in Augustus 1915.

Meer dan het beursverloop verdienen te B e r 1 ij n de aan-
dacht nieuwe op handen zijnde fusies in de nijverheids-
wereld en een ontworpen bankkartel, dat beoogt meer uni-
formiteit te brengen in rente-, provisie-, incasso-berekeniff-
gen en andere voorwaarden. Ook op ander gebied dringt de
concentratie-idee door. Zoo wordt thans de oprichting ge-
meld van de ,,Deutsdhe Tabakshandelsgesellschaft” te Bre-
men, die met een kapitaal van Mk. 15 millioen zal werken.
Ten slotte dient de aandacht gevestigd te worden op het toe-
nemend chèque-verkeer, waartoe reeds langen tijd in de
Duitsche pers ijverig propaganda werd gemaakt.

GOEDERENHANDEL.

GRANEN.
25 September 1916.

T ar we. Eenigen tijd geleden wezen wij er in deze over-
zichten op, dat de Europeesche behoeften aan tarwe niet
als in de beide vorige jaren voor zoo’n overwegend ge-
deelte in Noord-Amerika gedekt kunnen worden en dat
dit feit grootere aanvoeren van verder gelegen landen ten
gevolge zou hebben. Dit zou allicht moeilijkheden met de
scheepsruimte met zich brengen. Tot nog toe is van dit laatste niets te bespeuren; integendeel de vraclitprijzen
zijn in den laatsten tijd niet onbelangrijk gedaald. De
oox zaak van dit feit is ongetwijfeld te zoeken in de zeer
belangrijke voorraden in de meeste West-Europeesche lan-
den, die vooral nu de eigen nieuwe oogst aan de markt
komt, den kooplust tegenhouden. Het vorige jaar waren de
aanvoeren gedurende verscheidene maanden zeer klein en
dientengevolge de voorraden gering. Men was toen zeer
plotseling genoodzaakt den aanvoer te versterken en door
de Engelsche Regeering werden maatregelen genomen om
speciaal voor tarve zooveel mogelijk scheepsruimte be-
schikbaar te stellen. Aangezien (Ie Zuid-Amerikaansche
vrachtenmarkt een tijd lang voor den reeder veel betere
resultaten opleverde dan de Noord-Amerikaansche, is het
begrijpelijk, dat het aanbod van ruimte voor Zuid-Amerika
zou toenemen en als gevolg daarvan zijn de vrachtprijzen
voor Argentinië scherp gedaald. ])e prijzen van tarve waren met verschillende fluctuaties
vast in Noord-Amerika en zeer kalm in Europa, van welk
verschijnsel de vracht.enmarkt de oplossing brengt. Het
weer was in West-Europa aanvankelijk nog te vochtig,
later werd het veel fraaier, maar deze verbetering komt
feitelijk te laat om nog veel invloed tea goede te hebben.
Ongetwijfeld is veel van het graan in West-Europa nat
geoogst en van de tarwe-opbrengst zal een groot gedeelte
ongeschikt. geacht moeten worden voor het vermalen tot
bloem.
iie oogstberiehten van Rusland luiden zeer – gunstig en
de opbrengst wordt door het Russische Ministerie van
Landbouw zeer hoog geschat. Het belang hiervan beperkt
zich voorloopig tot Rusland zelf; West-Europa zal er nog
steeds weinig of geen rekening mede kunnen houden.
Mal s. Dit artikel werd ook door de vrachtenmarkt
beïnvloed; hoewel zoowel in Noord- als in Zuid-Amerika
de prjen zich ten volle handhaafden, brokkelden ze in
Engeland af. De vraag bleef beperkt en er kwamen slechts weinig zaken tot stand. Het overschot van maïs is in Zuid-
Amerika nog zeer groot en daar ook Noord-Amerika voort-
gaat met exporteeren, is voorloopig nog geen gebrek te
vreezen.
Voor g e r s t was al heel weinig belangstelling. De vraag
nas onvoldoende om de prijzen te handhaven, doch daar
ook het aanbod niet groot was, vond er weinig verandering
plaats.
H a v e r bleef tamelijk vast gestemd.
L
ij
ii z a a d. Ofschoon de oogst in Canada belangrijk
grooter wordt geschat dan verleden jaar, is de markt toch
zeer vast. Men heeft geleerd, dat de officieele schattingen
van lijnzaad in Noord-Amerika en Canada vrijwel altijd
te hoog zijn. Bovendien blijkt telkens, dat bij eenigen
kooplust de prijzen in Zuid-Amerika stijgen. Zeer veel van
den voorraad in dat land is in handen van houders, die
er niet mede aan de markt zijn.

Markten in Nederland.

De prijs van t a r w e is in den laatsten tijd aanmerkelijk
verhoogd. Die van bloem en meel heeft slechts weinig vijzi-
ging ondergaan, tengevolge van den hoogen prijs voor de
afvalproducten.
Men is nog steeds bezig aan de voorbereiding van de

September-distributie van veevoeder, terwijl ook de orders
voor October reeds zijn ingekomen. Men vreest, dat er veel
te weinig h a v e r gedistribueerd zal worden, nu men
blijkbaar besloten heeft van de binnenlandsche havar, waar-
van reeds overvloedig in de pakhuizen aanwezig is, niets
te distribueeren. Veel van de nieuwe haver is ongeschikt
om langdurig bewaard te blijven en het is daarom dubbel
jammer, dat niet onmiddellijk een deel aan den verbruiker,
die er zoo’n behoefte aan heeft, kan worden afgeleverd.

Noteeringen.

Chicago

1

Buenos Ai
re
*)

Data

Torwe Mais
1
Haver

Tarwe Mais
1
Liin.
Sept.
1
Sept.

Sept.
1
Oct.
1
Oct.

Oct.

25Sept.1916
154
87V2
461/
s

10,30
5,20
13,85

18

,,

1916
149
87
76’/g
10,50
5,25
13,55
25Sept.1915
106I4
70
1
/
2

388/
4

11,70
1
)
4,652)
11,_2)

25Sept.1914
105’14
76
1
14
4614
1
10,20
2
)
5,10
10,602)

20 Juli1914
82
1
)
568/82)

36’12’)

9,401)
5,382)
13,702)

‘) per Dec. 2) per Sept.

*) De noteeringen van Buenos Aires zijn van 18 en 11
September.

Loco-prijzen te Rotterdam/Amsterdam.

Soorten.

I25SePt. 118 Sept.
1

Soorten.

125 Sept. 118Sept.

Tarwe …….4251) 3681) Haver38 lb.white
Rogge No. 2

clipped …….18,—’) 18,—’)
Western .. nom. nom. Lijnkoeken. Nd.
MaïsLaPlata 275
1
) 275
1
)

Amer. van La
Gerst 46 lb.

Plata-zaad .. 180
1
) 1681)

feeding.. .. 360
1
) 370
1
) LijnzaadLaPla.ta 570.—
53015371

1)
Regeeringsprijs

AANVOEREN in tons van 1.000 kilo’s.

Rotterdam

1

Amsterdat,i
Artikelen

17-23Sepl.

Sedert

17-23Sept. Sedert
1916

1 Jan. 16

1916

11 Jan. ’16

Tarwe

…………..
50.086
1.227.402
–
18.793
(waarvan voor de Bel-
gium Relief Comm.)
45.885
687.609
– –
Rogge

…………..
–
17.139
—
525
Boekweit

…………
–
10.032
–
500
7.787
352.384
–
139.738
Maïs

……………….
(waarvan voor de Bel-

….

–

.gium Relief Comm.)
–

….

68.262
–
–

..

86.244
–
9.929
Haver

……………
4.988 41.380
–
6.368
Gerst………………..

Lijnzaad

…………
–
81.762
–
39.000
100
113.554
–
5.735
Lijukoeken

…………
110

..

17.830
–
–
Tarwemeel

…………
(waarvan voor de Bel-
–
gium Relief Comm.)
–
1.261
–
–

METALEN.

IJZER EN STAAL.

Engeland. Er valt deze week niets belangrijks te
berichten. De sedert maanden bestaande toestand in de ver-
schillende takken van den handel toont weinig of geen
verandering, alleen is de vraag naar alle soorten afgewerkt
ijzer en staal wellicht nog dringender geworden. Nieuwe
bestelli’ngen werden door het Gouvernement gedaan voor
alle soorten materiaal en de uitvoer, zelfs ten behoeve van
de Entente-landen, wordt steeds moeilijker. Alle fabrieken
werken thans met volle kracht, nadat zij bij tusscheupoozen
voor reparties stilgelegen hebben, en de maximum pro-
ductie wordt op de verschillende werken gehandhaafd. Er
is geen bepaalde verandering in de prijzen, ofschoon die
voor export veel vaster geworden zijn.

Duitse h 1 and. De Hollandsche Kamer van Koophandel
in Düsseldorf bericht, dat, tengevolge van de onophoudelijk
toenemende vraag naar oorlogsmateriaal, de uitvoer van
ijzer- en staalmaterialen tijdelijk tot een minimum is terug-
gebracht, doch dat men de leveringen op bestaande con-
tracten denkt te hervatten, zoo gauw als er eenige verbe-
tering in den toestand intreedt.

A me r ik a. De staalmarkt geeft teekenen van toenemende
vastheid, doch de moeilijkheden bij de levering zijn in geen
enkel opzicht minder geworden. De binnenlandsche ver-

616

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27 Sèptember 1916

bruikers voorzien reeds in hun behoeften voor het eerste
halfjaar van 1917 tegen prijzen, welke twee maanden geleden
nog voor onmogelijk zouden gehouden zijn. De spoorweg-
maatschappijen zijn in de markt voor een groot aantal
goederenwagens. Verder wordt bericht, dat aanzienlijke
hoeveelheden giet-ijzer onlangs verkocht zijn aan Scandinavië
en Holland.

Loco-Noteeringen te Londen:

Dato
1

IJzer
1

Clev.
Koper
Standard
Tin
1

Lood
Zink
No.3

22 Sept. 1916..
nom.
116.-)-
171.216
30.101-
54.-!-
15

,,

1916..
»om.
116.-!-
170.51-
30.-/- 54.-!-
24 Sept. 1915..
63110
69.1216 151.716 24.51-
66.-!-
25 Sept. 1914..
5111
57.101-
137.-!-
19.716
–
20 Juli

1914..
5114
61.-!-
145.15
1
–
19.-!-
21.101-

STEENKOLEN.

Het was moeilijk nieuwe orders voor prompte levering te boeken, tengevolge van de schaarsche aanvoeren. De vraag
voor onmiddellijke verscheping blijft volkomen gestadig en
bijna alle noteeringen zijn onveranderd. Voor latere levering
is de markt flauw, daar de koopers verwachten, dat de
prijzen zullen dalen met het oog op het gebrek aan scheeps-
ruimte.

PETROLEUM.

(Ontleend aan den ,,Petroleum Review”.)

Londen, dato 15 September 1916.

Paraffine. De prijzen hebben zich sedert de daling van
de vorige week op het nieuwe niveau gehandhaafd en wel
als volgt:
Smeitpunt

140
0
……5
3
/4
d. –

130-132
0
……
5

d.

125128
6
……
41/2
d.

per lb.

118-120° ……4

d.

Benzine. De markt is gedurende de afgeloopen veertien
dagen vast gebleven. Prijzen zijn:
No. 1 ………… 2s.10d.
No. 2 …………2 s. 9 d4 per gallon.
No. 3 …………2s.

8d.J
Petroleum. Markt blijft vast. Prijzen hebben zich gehand-
haafcl als volgt:
Water White ……1 s. 213 d.
Standard White …. 1 s.
1112
d.
Second Grade ……1 s.

Van stookolie en vethoudende oliën geen officieele no-
teeringen.

Terpentijn. De noteeringen zijn:
15 September. 8 September.
Amerikaa.nsch loco 42 s. 7
1
12 d.

43 s. 3 d.
October/December 43 s. 3

d.

44 s. 3 d.
Januari/April. … 44 s. 4

d.

45 s. 3 d.

Sedert de vorige noteering zijn de prijzen van smeeroliën
onveranderd gebleven. In vergelijking met de noteering van
1 September is Am. filt. cyl. £ 2 gestegen en Am. dark
cyl. £ 2 12 s. 6 d. gedaald. Prijzen zijn
American red …………. . . vanaf £ 21
American pale …………,,

£ 21
American filtered cylinder

,,

£ 17
American dark cylinder

,,

£ 15

Liverpool, 14 September 1916.
Petroleumproducten vinden vasten verkoop.-Anierikaansch
gaat tegen 11 d. tot 1 s. per gallon. Geen Russische olie
aan de markt.
Benzine noteert 2 s. 10 d. per gallon (kleinhaudel).
Leveringen volgen echter moeieljk.

B a kou, 14 Septeniber 1916. De markt voor ruwe olie blijft
vast. De noteeringblijft nog steeds 45 kopeken per poed.

New York, 14 September 1916.
Geraffineerd in kisten 11,00 c.)
Standard White in vaten 8,60 c. ‘ per gallon.
Credit Balances ……2,30 cJ
Pennsylvanian Crude $ 2,30 per vat.

Philadelphia, 14 September 1916.
Standard White wordt 8,60 c. per gallon genoteerd.

Bucarest, 14 September 1916.
Er gaat veel op de markt om. Ruwe Bustenari staat
76 franes per ton genoteerd.

KATOEN.

NOTEERINGEN VOOR LOCO-KATOEN.

(Middling tJplands.)

23Sept.’ 161
16Sept.’ 16
1
8Sept.
‘
16
1
24
Sept.’
1
5I24
Sept.’14

New York ….
Liverpool

….
15,95e
9,62 d
15,55e
9,51 d

15,25e

11,55e

9,38 d

6,59 d
11,—c
5,55 d

Ontvangsten in, en uitvoeren van Amerikaansehe havens

(In duizeridtallen balen.)

1
Aug.
’16 tot
15Sept.’16

1
Overecnkon;stjqe perioden

1915—’16

1

1914—’15

Ontvangsten Gulf-Havens..
461
263
126
11

Atlant. Havens
275 205
65
Uitvoer naar Gr.’Brittannië
302
93
16
‘t Vasteland.
283
175
19
Japan etc…
41
29
3

Voorraden in duizendtallcn
15
Sept.
’16
15
Sept. ’15
15
Sept. ’14

802
275
Binnenland…………..
.398
484
181

Amerik. havens ………..537

229
87
New York

……………63
102
119 49
New Orleans

…………..
Liverpool

…………….
604
1088
855

Marktbericht van de Heere» Sir Jacob Behrens & Sons,

Manchester dd. 13 September 1916.
Het Bureau-rapport van verleden Vrijdag gaf aan, dat
tot einde Augustus totaal 850.000 balen gegind waren tegen
464.000 en 480.000 balen in de beide voorafgaande jaren;
daar deze hoeveelheid nogal meeviel, was de markt wat
l]auwer. Sedert begin dezer week is de Amerikaanscbe
markt echter weer vaster en ook Liverpool was Maandag
18 punten hooger. Het is wel merkwaardig, dat de katoen-
markt in September 1913 een penny per lb. steeg en evenzoo
in dezelfde maand van 1915. Me» kan hiermede natuurlijk
niet de maand September 1914, direct na het uitbreken
van den oorlog, vergelijken, doch dit jaar is de stijging
vroeger gekomen, en is middling Amerikaansche katoen
te Liverpool tussehen 1 en 28 Augustus van 8.12- d. op
9.84 d. gestegen. De oogst is overigens vroeg en ook de verschepingen naar Engeland zijn zeer bevredigend. De
lieeren Neill Bros publiceerden 12 dezer hun circulaire
over den waarschijnlijke» oogst en het vermoedelijk ver-
bruik en rekenen daarbij slechts op een Amerikaanschen
oogst van 13-1334 millioen balen, mcl. linters. Egyp-
’tische katoen heeft Amerikaansche vrijwel gevolgd en is
nu 60 punten lager dan een week geleden. Verkoopen zijn iets beter geweest en .de berichten van den nieuwen oogst
blijven gunstig.
Amerikaansche garens hebben de volle daling van het
rmve materiaal niet geheel gevolgd. Spinners moeten hoe langer hoe meer rekenen op de toenemende bedrijfsmoei-
lijkheden en de onzekerheid van productiekosten. De fluc.
tuaties van katoen houden geregelde zaken tegen en er
wordt bijna uitsluitend voor directe behoefte gekocht. Bo-
vendien zijn spinners nog goed van orders voorzien en
kunnen zij dus voorloopig de markt uog wel eens aanzien.
Egyptische garens zijn zeer vast en merken weinig van de
fluctuaties in katoen. In fijne garens voor binnenlandsch
gebruik is nogal vat gedaan, doch de exporthandel blijft
zeer rustig. Producenten ‘van fijne getwijnde garens zijn
nog steeds zeer bezet en de prijzen van deze garns blijven
bijzonder hoog.

De doekmarkt is zeer vast en verschillende fabrikanten
hebben nogal orders kunnen boeken. Het schijnt wel, dat,
verschillende vreemde markten de laatste maanden niet
hebben gekocht, omdat zij meenden lagere prijzen te mogen
verwachten, en nu hun blijkt, dat dit niet waarschijnlijk is,
zijn zij wel genoodzaakt, de tegenwoordige vraagprijzen
aan te leggen. Ook waren de verkoopprijzen in de meeste
overzeesche markten steeds beneden de marktpariteit in
Manchester en werden hierdoor zeker verdere zaken zeer
moeilijk. Biedingen van Calcutta zijn veel verbeterd en ook
de kleinere Indische markten toonen meer belangstelling.
China is zeer rustig, maar Java schijnt weer meer te
koopen. –
–

WOL.

De veilingen te Londen zijn in buitengewoon vaste stem-ming voortgezet en de prjsverbetering bedraagt voor ,,fine”
en ,,medium crossbreds” zelfs 1 D, 111
3
d. Goede merinos heb-

II
27 September 1916

ECONOMISI-TATISTISCHE BERICIITEN

617
11

ben hun vooruitgang van 5
0/
kunnei handhaven; mindere soorten daarentegen kondenslechts tot 5 á 10
0
/0
lagere prij-

zen worden verkocht.
De markt te B r a d f o r d is eveneens willig en detoekomst
wordt met vertrouwen tegemoet gezien. De omzet is sedert
het einde van den vacantietijd belangrijk toegenomen.

Noteeringen te Bradford:

64

Colonial carded
Data

l
average

56
1
50
1
46
1
40

21 September 1916….

54

39

33

28

25
1
12

14

,,

1916….

53

39

32’1

2712

25

21 September 1915….

3812 32

28

25

23

SUIKER.

Onze b i e t s u ikermarkt was gedurende de afgeloo-
pen week aan fluctuaties onderhevig. Na een vaste opening
met afdoeningen tot
f
25Y
2
voor Oct./Dec.-levering liep de

prijs op ruimer aanbod terug tot
f
25. Vermeerderde
vraag voor vroege en ook voor latere levering bracht de
waarde voor Oct./Dec. aan het einde der week op
f
253/4.
Aangaande den uitvoer verkeert men nog in onzekerheid,
anders was de omzet ruimer geweest.
Over den stand van den bietenoogst kwamen geen nieuwe
berichten binnen. Aan de N. R. Ct. ontleenen wij het volgende betreffende
de suikerregeling in Duitschiand:
,,I)e suikeroogst in Duitschiand over het loopende jaar
wordt geschat op 1.700.000 ton ruwe suiker, tegen 2.424.000
ton in 1913114, 2.285.000 in 1914115 en ongeveer 1.512.000
ton in 1915116. Er is dus een kleine vermeerdering van de
oogstraming over het loopende jaar in vergelijking met de
opbrengst van het voorafgaande. Hiertegenover echter staat
de omstandigheid, dat toenmaals nog voorraden over waren,
terwijl thans nits meer van vorige oogsten beschikbaar is;
bovendien is het verbruik zeer sterk toegenomen.
De regeering heeft nu bepalingen opgesteld om het sui-
kerverbruik te regelen. De prijs der ruwe suiker is – zoo-als bekend, reeds bij verordening van den Bondsraad van
3 Februari 1916 – vastgesteld op 15 mark per 50 K.G.,
tegenover 12 mark vSSr genoemden datum. Door deze ver-
hooging met R.M. 3 heeft men een verderen teruggang van
den bietenverbouw voorkomen; in het jaar van 1914115
op 1915116 was deze namelijk met achteruitgegaan;
thans is zij met 11 pCt. gestegen.
De grondprijs voor verbruikssuiker is, voor de geheele
,,wirtschaftsperiode” vastgesteld op R.M. 26. Hierop komt
nog de vracht, doch maatregelen zijn genomen om opdrij-
ving dezer vrachtonkosten tegen te gaan.
Volgens de nieuwe verordening (van 14 September) mo-
gen suikerbieten niet tot voedering worden gebruikt, op
welken regel echter in dringende gevallen uitzonderingen
zijn toegestaan; ook voor branderijen is het gebruik van
beetwortels zeer beperkt.
Men hoopt door deze maatregelen een prijsverhooging bij
cleu overgang in het nieuwe bedrijfsjaar te voorkomen.”
Van Ja v asuiker uit den oogst 1916 werden niet onbe-
langrijke hoeveelheden No. 16 en honger tot
f
12Y
2
ver-
handeld, terwijl de waarde van superieur op
f
14% aan-
genomen kan worden. In 1917-suikers blijft het stil. Het
rendement van 88 fabrieken was op 15 September in door-snee 18y
4
pCt. meer dan verleden jaar, zoodat men, de ruim 3 pOt. grootere oppervlakte in aanmerking nemende, thans
veilig op een ruim 20 pOt. grooteren Javaoogst dan in
1915 kan rekenen. Vele fabrieken hebben reeds afgemalen.
De afschepingen van Java gedurende Augustus bedroegen
194.850 tons tegen 188.000 tons verleden jaar.
De rjzing in Amerika bleef gedurende cle afgeloopen
week aanhouden en spot-centrifugals zijn nu bij een vaste
stemming tot 6,02 c. gestegen, zoodat de prijzen weer bijna
de hoogte bereikt hebben van einde Juli, vÔSr de intredïng
der groote daling. Men mag aannemen, dat zwakke houders
thaiis van de baan zijn en de markt in Amerika in de
naaste toekomst geen nieuwe emoties zal bréngen. De ont-
vnngsten der week bedroegen 22.000 tons, de versmeltingen
.39.000 tons en cle voorraad 238.000 tons.
De C u b a-statistiek is als volgt:

Ontvangsten der week

1916

1915

1914

eindigendel7 Sept…

1.907

9.521

5.000 tons
Totaal sedert 1 Dec. .. 2.969.105 2.506.843 2.553.528 ExportnaarU.K.1/1-26/8 504.572

283.444

209.319
Exp. n. Frankr. 111-2618

118.629

5.895

32.988 ,,
Werkende fabr. op 1919

1

1

1

NOTEERINGEN.

Londen
Amsterdam New York
A,neric.1
Data
per
Tates

1
White
Granu
96%
Oct./Dec.
Cubes
Javas
lated

Centrifug.
No. 1
fob.

22Sept.1916….
f
251
4711
1
11
2119
2516
6,02

15

,,

1916.. .. 25
1
14
471112
221-
2816
5,27

22 Sept. 1915..
..
,,

lS/a
5016
201-
1819
4,39
22 Sept.1914….
,,

141
3316
–
–
5,65 â5,77

21 Juli

1914…..
11
1
18
181-
–
–
3,26

RUBBER.

De markt was in de afgeloopen week vast. Veel vraag
en slechts beperkt aanbod veroorzaakten een snelle rijzing
der prijzen en zaken Werden gedaan tot 216 voor loco prima
Crepe. Hard fine Para loco bedong tot 313. Daarna werd het aanbod grooter en de prijzen liepen eenigszins terug.
De markt sluit vast op de volgende noteeriugen:

Prima Hevea Crepe loco Sept. 215

einde vorige week 214

Oct./Dec. 215

,,

,,

,,
Jan./Juni 215112

,,

• ,,

,,
2141
Smoked Sheets
1
14 d. minder

,,

,,

Hard cure fine Para ……3/11/2

,,

,,

,, 311’/

KOFFIE.

(Uit het Mailbericht van de Makelaars G. Duuring & Zoon,
Kolf 1 & Witkamp en Leonard Jacobson & Zonen).

Van de markt is niet veel te zeggen. De moeilijkheden
die den handel ondervindt doen zich in toenemende mate
evoelen en uitsluitend voor dringende behoefte worden
enkele zaken gedaan. In de prijzen is geen verandering.
Santos blijft genoteerd 45. De eerstehandsomzet is onbe-
duidend.
Noteeringen en voorraden.

Rio

1

Santos Data

1

1

1 Wisselkoers

1
Voorraad 1 Prijs 1 Voorraad 1 Prijs

No.71

INo.41

23 Sept. 1916

418.0006600

2.423.000

–
12121
16

,,

1916

402.000
6525

2.492.000

6800
12
8
18
23 Sept. 1915

424.000
4900

2.215.000

5500
12/81
24 Juli

1914

353.000
4900

889.000

5700
16 –

Ontvangsten.

Rio
Santos Data
Afgeloo pen
Sedert
Afgeloo pen
1

Sedert
week
1 Juli
‘week
1

1 Juli

23

Sept. 1916 ..
80.000
661.000
330.000
3.668.000

1
23

Sept. 1915 ..
94.000 862.000
339.000 4.002.000

VETTEN EN OLIËN.

Oleo-Margarine. Er werd slechts een post in 3e
kwaliteit op October-af lading van Amerika ad
f
85,— gedaan.
Extra’s werden slechts geoffreerd: ,,stoomend pr. s.s.
,,I{aven” en wel ad
f
95,—.
P r e m i e r – J u s. Noord-Amerikaansche. Men verlangt

f
90
1
12
tot
f
91,— voor ,,fijnste merken” stoomend pr. s.s.
,,Raven”.
Zuid-Amerikaansche. Prima werd begin van de week ad

f
75,–, later ad
f
78,— gedaan. Voor 2e soort werd
f
75,-
en voor 3e soort
f
73,— geboden, wat men weigerde zonder
tegenofferten.
Neutrallard. De noteering luidt
f 101
1
12
op aflading,
waartoe geen koopers.
K a to en z a a dol ie. De noteering voor ,,Butternil” is
ongeveer
f
70,— ,,kost-vracht Rotterdam”, tot welken prijs er geen reflectanten zijn.
Neutraal Cocosvet. Men noteert onveranderd
f
76,-
voor prompte levering.
Talk. De stemming blijft zeer vast en ongehoord hooge
prijzen schijnen zoowel voor technische als vôor eetbare
rundertalk van inlandschen oorsprong te worden betaald.
Van aanvoer van Engeland schijnt voorloopig geen kwestie
te zullen zijn, want naar verluidt zijn de voorraden aldaar
niet van dien aard, dat het War Trade Department uit-
voervergunningen zal geven.
Londen rapporteert een stille marktstemming en doordat
er zoo goed als geen vraag te bespeuren is, toonen de
importeurs meer neiging tot verlaging der prijzen. In de
veiling van j.l. Woensdag werden van de aangeboden 1929

r

618

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27 September 1916

vaten 1659 vaten verkocht tot een gemiddelde prijsverlaging
van 1/- per cwt.,; de fijnere soorten 116 per cwt. lager en
de mindere soorten 6 d. per cwt. lager.
Palmolie. Import te Liverpool in cle week, eindigende
met den 16den dezer, 2129 vaten; de stemming der Liver-
poolmarkt is vast met verhoogde offerten, doch de zaken
schijnen maar matig te zijn.
S o y a b
00
n en o ii e vast met zoowel te Londen als te
RuIl
101-
per ton hoogere prijzen; echter schijnt er van
kooperszijde weinig lust tot transacties te zijn..
R ie in u soli e vast tot zeer vast te Londen en Liverpool
met groote belangstelling voor latere levering.
L ij n
0
1 i e. Deze week werd er te Amsterdam en Rotterdam
al zeer weinig afgedaan; de officieele noteeringen bleven
dan ook zoo goed als onveranderd. Gisteren sluiten Amster-
dam en Rotterdam een fractie lager voor alle termijnen.
R a a p o ii e met wat meer vraag voor directe- en
Oct .INov.
olie; stemming goed prjshoudend.

COPRA.

De markt was deze week vast gestemd en er ging tot
verhoogde prijzen in de f.m.s. soorten een en ander om. Java werd gedaan tot7 38
1
12 f38
8
/4,
Macassar f.m.s. tot
f
37
3
14,
Molukken telquel tot
f
35,—.
Ceylon cii. Londen £ 31.51- en cif. Marseille £ 37.126
koopers.
NOTEERINGEN.

–

Java f.m.s.

23 September 1916….
f
38 ‘/2)
16

1916 ……38

‘ N. 0. T.-condities.
25 September 1915 ….
..28
‘/4)
23 September 1914.. . .
,,
20-25 Juli

1914….

2881
4

VERKEERS WEZEN.

BEVRACHTINGEN.

23 Sept, 1916. Van Noord Amerika bleef de vraag naar
schecpsruimte gering; vrachten bleven onveranderd. J)oor
de dreigende staking van de georganiseerde arbeiders te
New York vonden van die plaats geen bevrachtingen plaats.
Van Zuid Amerika was het aanbod van schepen gedurende
de laatste weken betrekkelijk ruim; de vrachteu liepen
dientengevolge hard achteruit. Aanvankelijk was alleen
het Britsche Regeerings Comit6 in de markt tot gereduceerde
vrachten, later volgde de handel, welke eveneens tot ver-
laagde vrachten de hand kon leggen op een aantal neutrale
schepen.
Van Engelsch Indië was reeds de benoodigde ruimte voor
tarwe per October aflading, – voor zoover (le uitvoer toe-
gestaan wa, – opgenomen; bevrachtingen staan thans
nagenoeg stil, in afwachting van uitvoervergunningen voor
tarwe voor November/December verscheping.
Kolenvrachten naar de Middellacicische Zeehavens waren
vast., hetgeen toegeschreven moet worden aan onvoldoende
aanbod van ruimte. In Noord-Fransche havens is weder
opeenhooping van goederen, waardoor iie lossing van schepen
uitermate langzaam geschiedt, hetgeen verdere bevrachtingen
bemoeilijkt.
Naar Nederland werden geen bevrachtingeu gemeld.

GRAAN.

Data
Ptro
–
grad
Londenl
R’darn

Odessa
Rotter.
dom

AtI. Kust
Ver. Staten
San Lorenzo

Rotter-
Bristol
Rotte,.
Enge- dam
Kanaal
dam
land

18123 Sept. 1916
–
– –
–
1116
–
12219
11116

,,

1916
–
–
f15
1119
f105
1401_2)
20125 Sept. 1915
–
–
,,6.—
913
43’12
5716
21126 Sept. 1914
–
1316
–
214112
–
181-
juli 1914
11 d.
713
111121
4

1/111/
4

121- 121-

HOUT.

Dato

Cronstadt
Golf van Mezico

Holland
1

Oostk.
1 Engeland
Holland
I
(gezaagd)
(mij,,- (pitch.
pine)
(pitch-
pine)
stuIten)

18123 September 1916

11116

,,

1916
. .
–
–
4401-
0
20125 September 1915
..
–
–
–
2501-
21126 September 1914
..
–
–
–
8216
Juli

1914 ..
f
12,—
2416
751-

–
7716

ERTS.

Bilhao
Cortha_
Grieken-
Poti
Data
Middies-
gena
Middles-
land
Middles-
Middles-
bro
bro’
bro’ bro’
18/23 September 1916 ..
1816
1916
–
–
11116

,,

1916 ..
1816
1916
–
–
20125 September1915 ..
131-
1219 1513
–
21126 September 1914 ..
419
51-
–
61-
—
Juli 1914 ..
413
514
11
519
816

KOLEN.

Cardifi

1
Oost 1. Engeland

Bar-

Port i

Rotter- 1 Cron-
Dato

1

1 La 1

Rivier
deaux Genua S.

Plato

dam

stadt

18123 Sept.1916
341-
701-
601-
301-
f
6,50
–
11116

,,

1916
341- 631-
–
301-
,,6,50
–
20125 Sept.1915
fr 23
1
12
3116 3216
301-
,, 6,—
–
21126 Sept.1914
,,

6,—
711
716
1313
31-
–
Juli 1914
,,

7,—
71-
713
1416
3!2
5/-

•
DIVERSEN.

!Jo,,ibay
Bur,nah
Vludivo-
Chili
D a
0
West West stock
West
Europa
Europa
West
Europa
Lalpeter)
(d.
ivJ

(rijst)
Europa

18123 September 1916 ..
1301- 1701-
–
–
11116

1916 ..
1301-
–
–
1401-
1)
20125 September 1915
– –
5019
–
–
751-
21/26 September 1914 ..
2019
–
3016
–
Juli

1914 ..
14/6
1613
251-
2213

ker zeilschip.
In vorig weekbericht abusief 15017 gemeld.

Graan Petrograd per quartor van 496 lbs. zwaar, Odessa per U,,it,
Ver. Staten per quarter van 480 lbs. zwaar.

Hout gezaagd en pitchpine per St. Pet. Sta,,dard van 165 kub. vt.,
*nijnstutteu jer vadern van 216 kub. vt.
Overige noteeringen per ton van 1015 K.G.

–

RIJNVRACHTEN.

Hoewel de aanvder niet bijzonder groot was, houdt de
schaarschte van lichterruimte aan, doordat de in cle laatste
weken aangenomen schepen slechts langzaam weder beschik-
baar komen.

VRACHTEN TE ROTTERDAM.

(in Gld. per 2000 K.G.)

Data
Erts ,zr. Ru/irhavens
M,jssalel goed.
Boven-
lWatcrsta,,t
i
l__

1/4
lostijdl
‘/a lostijd
18-23 September 1916..
0,40
0,50
–
gunstig
11-16

,,

1916.
.
–
–
–
gunstig
20-25 September 1915..
–
0,30
0,40
–
gunstig
21-26 September1914.
.
0,25
0,35
–
gunstig
20-24 Juli

1914..
0,60 0,70
1,05
gunstig

ADVERTENTIËN

Reeders en Cargadoors

GEBR.
VA
N
UDEN
Bevrachtingsagenten
–
Expediteurs

KOOP en VERKOOP VAN SCHEPEN

ROTTERDAM

AMSTERDAM – ZAANDAM

Telegram-Adre8: ,,VANUDEN”

27 September 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

WE

MARTINUS NIJHOFF
– ‘s-GRAVENHAGE

J. & J. M. VOORHOEVE

Makelaars in Assurantiin

Anno 1836

ROTrERDAM

Zooeven verscheen:
Dr. C. EISFELD

Das Niederlandische Bankw
‘esen

(Wijziging Deposito-rente)

2 dia. gr
. 8vo.
f6,50;
in linnen
f8,25

Amsterd’amsche Bank

maakt bekend, dat van heden af tot nadere
Holland sehe Bank voor Zuid-Amerika
aankondiging, door haar wordt vergoed
(Banco Holands de

BUENOS-AIRES
voor gelden bij haar 5 deposito gestort:
AMSTERDAM

1 América
del Sud)

Met 10 dagen opzegging.
814

Met 1 maand

,,
. 2

AAN- EN VERKOOP VAN WISSELS OP ARGENTINIE
Zonder termijn
……..
1
/2
pCt.

}

GESTORT KAPITAAL
f
8.000.000,—.

Met 3 maanden

,,
.

«

VERZILVERING VAN PESO-COUPONS EN ARG. B. B.
Met 6 maanden

,,
. 3
1
12 ,,

.

TELEGRAFISCHE UITBETALINGEN.

–

REMBOURS-CREDIETEN
Metljaar

,,

.4,

0
INLICHTINGEN VOOR IM- EN EXPORT.
Voor 1 jaar lixe
……
4

Voor andere termijnen volgens over-

ROTTERDAM
Zij geeft tot een beperkt bedrag 4 pCt.
eenkomst.

WEISE &
CO.
AMSTERDAM
Deposito-Obligatiëo aan toondeift. pan uit.
Een en ander onder de voorwaarden
nader omschreven in het Reglénient van

de Deposito-Kas.

Import van en Handel in

Amsterdam, 23 September 1916.

ÛVVRZVVSCHV PRODLTCTFN

speciaal
RUBBER, GUTTA-PERCHA en BALATA

HELINLESCORMPT0 MAATSCHAPPIJ

BATAVIA

Kapitaal
……..
f
12.000.000,-

Waarvan geplaatst . . .
. ,,
10.500.000,-

VAN RIJN &C

UTRECHT – POSTBUS 40

EENIGE FABRIKANTEN

VAN DE UTRECHTSCHE

FIJNE TAFELMOSTERD

UITGIFTE VAN

/1.500.000,— Nieuwe Aandeelen

ten volle deelende in de winst van af r Januari 1917 te behalen,

tot den koers van
122
1
1
2
pCt.

De-inschrijving op deze uitgifte is opengesteld op

WOENSDAG 4 OCTOBER 1916

in NEDERLANDSCH-INDIË bij:

het Hoofdkantoor te BATAVIA en de Agentschappen te

BESCHIKBAAR

SOERABAJA, SAMARANG, BANDOENG, DJOKDJA,

MEDAN, TEGAL, PADANG, MACASSAR en CHERIBON

van
10
uur vm. tot
3
uur n.m.

het Agentschap WELTEVREDEN

van io uur vm. tot
12,4
uur n.m.

in NEDERLAND bij:

de Agentschappen AMSTERDAM, Keizersgracht 573/5,

‘s-GRAVENHAGE, Prins Hermdrikplein i.

van
9
uur v.m. tot
4
uur n.m..
Prospectussen en inschrijvingsbiljetten zijn bij bovenstaande

kantoren verkrijgbaar.

NED.-IND. ESCOMPTO MAATSCHAPPIJ.

AMSTERDAM

BA-!-AvIA

, 25 September 1916.

620

ECONOMISCH-STATISTISCHE
•
BERICHTEN

27 September. 1916

MINISTERIE VAN FINANCIËN

OORLOGSWINSTBELASTING

De aandacht van het publiek wordt in het bijzonder gevestigd op de volgende,

in dé Wet op de Oorlogswinstbelasting 1916 voorkomende, Strafbepalingen:

Hij die eene
aangifte,
voor zich zelven of voor een

ander, opzettelijk
onjuist of onvolledig
doet, wordt, indien

daaruit nadeel voor het Rijk kan ontstaan, gestraft met

gevangenisstraf van ten hoogste zes maanden.
(Art. 79

der wet).

Met gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren

wordt gestraft:

1. hij die aan den inspecteur, de commissie van aanslag

of den raad van beroep, opzettelijk een
valsch of vervalscht

geschrift als bewijsstuk overlegt;

hij die, nadat hem door den inspecteur of den raad

van beroep is gévraagd inzage te verleenerf van boeken of

andere bescheiden, die tot staving zijner aangifte of bewe-

ring kunnen dienen, of nadat, zijn aanbod om inzage van

boeken of andere bescheiden te verleenen, is aanvaard, aan

)
• dien ambtenaar of raad, of aan den door den directeur

der directe belastingen of door den raad aangewezen des-

kundige, opzettelijk een
valsch of vervalscht boek of ander

geschrift ter inzage aanbiedt.
(Art. 81 der wet).

Hij die, door den inspecteur, de commissie van aanslag

of den raad van beroep om inlichtingen gevraagd, opzettelijk

onjuiste inlichtingen,
geeft, wordt gestraft met
gevangenis-

straf van ten. hoogste drie maanden
of met
geldboete

van ten hoogste duizend gulden.
(Art. 82 der wet).

Voorts wordt verwezen naar art. 225 van het wetboek van strafrecht,

betreffende het valschelijk opmaken ‘of vervalsèhen van bepaalde ge-

schriften (waartoé ook koopmansboeken ‘behooren) en. naar de. artt. 48

en 49 van dat wetboek, betrèffende medeplichtigheid aan een misdrijf.
De Minister van Financiën,

‘s-GRAVENHAGE,
den 19 September 1916.

ANT. VAN GuN.