.
ESB Input / output
Input //output
Vaardigheden
en andere relevante kenmerken, een sterk positief verband gevonden tussen overbenutting
van vaardigheden en respectievelijk salaris,
baantevredenheid en de mate van bijscholing. Daarnaast blijkt dat werknemers in de
private sector hun vaardigheden gemiddeld
vaker overbenutten, terwijl hun collega’s in de
publieke sector hun vaardigheden juist vaker
onderbenutten.
Allen et al. onderzoeken aan de hand van data
over mensen uit 22 landen uit 2013 de effecten
op arbeidsmarktuitkomsten van combinaties
van vaardigheden die er voor een baan nodig
zijn, en vaardigheden die werknemers bezitten. Een combinatie is optimaal wanneer de
gevraagde en de bezeten vaardigheden perfect
op elkaar aansluiten, maar er kan ook sprake
zijn van een overbenutting van vaardigheden,
waarbij van de werknemer meer vaardigheden
gevraagd worden dan hij eigenlijk bezit, of juist
een onderbenutting. Er wordt, na correctie
voor het niveau van vaardigheden, opleiding
Zorguitgaven
Technologische vooruitgang is verantwoordelijk
voor dertig procent van de toename van de zorgkosten, terwijl de toename van de vergoedingen van
zorgverzekeringen zes procent van de stijging voor
haar rekening neemt. Dit concluderen Fonseca et al.
aan de hand van empirisch onderzoek met data over
de uitgaven aan de gezondheidszorg in de VS over
de periode 1965–2005. Terwijl inkomenseffecten
slechts vier procent van de stijging verklaren, kan
het grootste gedeelte van de stijging worden toegeschreven aan complementariteitseffecten. Dit betekent dat de effecten niet afzonderlijk, maar alleen
gezamenlijk de stijging van de zorgkosten verklaren,
zodat bijvoorbeeld een stijging van het inkomen
zonder een stijging van de technologische vooruitgang niet leidt tot een sterker toenemende zorgconsumptie. Dit kan verklaren waarom de zorgkosten
in bepaalde landen harder stijgen dan in andere landen, terwijl bijvoorbeeld de technologische vooruitgang in beide groepen landen bijna gelijk is.
Allen, J., M. Levels en R. van der Velden (2013) Skill mismatch and skill use in developed countries: evidence
from the PIAAC study. ROA Research Memorandum, 017.
Zuiniger
Vaak wordt verondersteld dat
huishoudens met twee auto’s die
verschillen in brandstofgebruik reageren op veranderingen van brandstofprijzen door vaker voor de meest
zuinige auto te kiezen. Borger et al.
schatten deze gedragsreactie aan
de hand van een empirisch model
met data over Deense huishoudens
met twee auto’s over de periode
2004–2008. Het blijkt dat de gevoeligheid van het autogebruik voor
veranderingen in brandstofprijzen
veel lager is, wanneer gecorrigeerd
wordt voor deze substitutie van
auto’s. Modellen die hier niet voor
corrigeren, overschatten de reacties
van huishoudens op veranderingen
in brandstofprijzen systematisch.
Monetair
Tijdens de crisis stond de beleidsrente in veel
landen dichtbij nul procent, waardoor centrale
banken alternatieve instrumenten voor monetair
beleid moesten inschakelen. Een van deze instrumenten is de zogenaamde policy rate guidance,
waarbij de centrale bank informatie geeft over de
toekomstige beleidsrente en zo de marktrentes
probeert te beïnvloeden. Op basis van gegevens
over de periode 1998–2013 onderzoekt Moessner hoe sterk de staatsobligatierentes in Canada
en het Verenigd Koninkrijk reageren op onverwachte monetaire beleidsinformatie vanuit de
Verenigde Staten. Wat blijkt is dat de obligatierentes in Canada minder gevoelig zijn dan in het
Verenigd Koninkrijk. Daarop concludeert de auteur dat het Canadese monetaire beleid tijdens de
crisis minder aan effectiviteit heeft ingeboet dan
het Britse.
Moessner, R. (2013) Effect of the zero lower bound on bond
Borger, B. de, I. Mulalic en J. Rouwendal
yield sensitivity to news in Canada in comparison with the
Fonseca, R., P.C. Michaud, A. Kapteyn en T. Galama (2013)
(2013) Substitution between cars within
UK and US. DNB Working Paper, 395.
Accounting for the rise of health spending and longevity. IZA
the household. Tinbergen Institute Dis-
Discussion Paper, 7622.
cussion Paper, 158.
Technici
In de komende vijf jaar ligt de instroom van technische
arbeidskrachten naar verwachting 30,6 procent lager
dan de vraag naar nieuw technisch personeel. Een van
de oorzaken voor dit tekort is dat slechts 44 procent van
de technisch opgeleiden gaat werken in een technisch
634
634
31%
Tekort instroom
technische arbeidskrachten
beroep in de technische sector. Ook vrijwillige baanwisselingen later in de loopbaan zorgen voor het weglekken
van technici naar andere sectoren.
SEO (2013) Monitor technische arbeidsmarkt 2013. Amsterdam:
SEO Economisch Onderzoek.
Jaargang 98 (4671) 25 oktober 2013
24-10-2013 12:11:44
Input / output ESB
Overstroming
De watersnoodramp die Nederland in 1953 trof
had een negatief effect op de bevolkingsgroei op de
korte termijn, maar geen direct effect op de lange
termijn. Dit concluderen Husby et al. op basis van
empirisch onderzoek aan de hand van gegevens van
de bevolking van alle Nederlandse gemeenten over
de periode 1947–2000. In het jaar na de ramp kenden getroffen gemeenten gemiddeld een 0,6 procent
lagere bevolkingsgroei dan andere gemeenten. Op
de lange termijn wordt echter een 0,75 procent hogere bevolkingsgroei gevonden. Dit indirecte effect
van de watersnoodramp wordt veroorzaakt door de
aanleg van de Deltawerken, die zorgden voor een
veiligere leefomgeving, een betere infrastructuur en
de beschikbaarheid van nieuw ontgonnen land.
Husby, T.G., H.L.F. de Groot, M.W. Hofkes en M.I. Dröes
Waarschuwingen
De stabiliteit van overheidsfinanciën op de middellange termijn is
moeilijk te voorspellen. Van Ewijk
et al. proberen door middel van een
empirische model risicofactoren
voor overheidsfinanciën in beeld te
brengen en early warning-indicatoren te ontwikkelen. Toepassing van
het model op de situatie in negen
OESO-landen voor de crisis in 2007
geeft een duidelijk onderscheid
tussen de landen met potentiële
stabiliteitsproblemen zoals Italië, Spanje en Portugal, en landen
met stabielere overheidsfinanciën,
zoals de VS, het VK, Nederland en
België.
(2013) Do floods have permanent effects? Evidence from the
Netherlands. Tinbergen Institute Discussion Paper, 159.
Ewijk, C. van, J. Lukkezen en H. RojasRomagosa (2013) Early-warning indicators for debt sustainability. CPB Policy
Brief, 008.
Vergroenen
Sancties
In Duitsland krijgen werklozen die niet voldoen
aan de voorwaarden van hun werkloosheidsuitkering, zoals sollicitatieplicht en de plicht tot het
volgen van training, te maken met sancties. Daarbij zijn er mildere en zwaardere straffen, waarbij de
laatste categorie extra zwaar is voor jongere werklozen voor wie de straf kan oplopen tot een verlies
van de uitkering. Van den Berg et al. onderzoeken
aan de hand van data over Duitse werklozen in de
periode 2007–2008 het effect van deze sancties op
de snelheid waarmee jonge werklozen een baan vinden. Uit de resultaten blijkt dat beide typen sancties leiden tot een hogere kans om snel een baan te
vinden, met name voor de zwaardere sancties. Een
deel van dit effect wordt veroorzaakt door de vrees
intensiever gecontroleerd te worden na het ontvangen van een sanctie.
Welke invloed heeft corporate governance, ofwel
de regels die potentiële conflicten tussen managers
en aandeelhouders beperken, op de hoogte van de
kapitalisatiegraad van banken? Anginer et al. onderzoeken dit aan de hand van een steekproef van
internationale banken over de periode 2003–2011.
Uit de resultaten blijkt dat een gemiddelde grootte
van de raad van toezicht, een scheiding van de functies van CEO en voorzitter van de raad van toezicht
en het ontbreken van maatregelen om overnames te
verhinderen samengaan met een lagere kapitalisatiegraad. Hieruit concluderen de auteurs dat ‘goede’
corporate governance, dus een regelstructuur die
ervoor zorgt dat bankmanagers handelen in het
belang van de aandeelhouder, juist leidt tot lagere
kapitaalbuffers en daarmee instabielere banken.
De Nederlandse economie en vooral
de export leunen sterk op sectoren
die veel energie en grondstoffen
gebruiken, zoals agro-food, chemie,
metaal en transport. Dit maakt de
economie kwetsbaar voor stijgende
grondstoffenprijzen door bijvoorbeeld onzekere beschikbaarheid.
Ook loopt Nederland achter bij
andere landen op het gebied van
duurzame innovatie. Dit stelt het
Planbureau voor de Leefomgeving
in een rapport over hoe de materiële
welvaart voor toekomstige generaties op een duurzame manier kan
worden veiliggesteld. Het PBL concludeert dat vergroening niet gratis
is, maar wel kan leiden tot versterking van de concurrentiepositie.
Anginer, D., A. Demirguc-Kunt, H. Huizinga en K. Ma (2013)
PBL (2013) Vergroenen en verdienen. Op
How does corporate governance affect bank capitalization
zoek naar kansen voor de Nederlandse eco-
Henkens, K. en H. van Solinge (2013) Returning to work
strategies? European Banking Center Discussion Paper, 011 en
nomie. Den Haag: Planbureau voor de
after retirement. Who, what and why? Netspar Discussion
CentER Discussion Paper, 054.
Leefomgeving.
Paper, 029.
Governance
Identiteitsfraude
In 2012 gaf 1,5 procent van alle Nederlanders van vijftien
jaar en ouder aan te maken hebben gehad met identiteitsfraude bij financiële zaken, wat neerkomt op ruim
200.000 personen. Dit gebeurde bij een betaalautomaat
of een bank, het zogenaamde skimming, of via internet,
Jaargang 98 (4671) 25 oktober 2013
635
1,5%
Nederlanders slachtoffer
van identiteitsfraude
Berg, G.J. van den, A. Uhlendorff en J. Wolff (2013) Sanctions
for young welfare recipients. IZA Discussion Paper, 7630.
Doorwerken
Ongeveer een derde van de gepensioneerde ouderen in Nederland betreedt de arbeidsmarkt weer na
het bereiken van de pensioenleeftijd. Dit blijkt uit
empirisch onderzoek van Henkens en Van Solinge
aan de hand van enquêtes met Nederlandse ouderen
over de periode 2001–2011. Zij onderzoeken welke
factoren van invloed zijn op de keuze om na de pensioenleeftijd ook werkzaam te zijn. Uit de resultaten
blijkt dat de meeste ouderen voornamelijk doorwerken omdat ze genieten van hun werk, terwijl slechts
een kleine minderheid aangeeft door te werken vanwege financiële redenen. Daarnaast blijkt dat werken na pensionering vaker voorkomt bij hogeropgeleiden, en lageropgeleiden na hun pensionering
vaker kiezen voor een ander soort beroep.
door phishing. Hoger opgeleiden geven twee keer zo vaak
als lager opgeleiden aan dat ze te maken hebben gehad
met identiteitsfraude bij geldzaken.
CBS (2013) Ruim 200 duizend slachtoffers van skimming of
phishing. CBS Webmagazine, 7 oktober.
635
24-10-2013 12:11:49